Pont Rom

PONTIFICALE
ROMANUM
SUMMORUM PONTIFICUM
JUSSU EDITUM
A BENEDICTO XIV ET LEONE XIII

RECOGNITUM ET CASTIGATUM
Laudate Dominum Liturgical Editions
This Special Electronic Edition is copyright Laudate Dominum
SS. DOMINI NOSTRI
BENEDICTI XIV.
APOSTOLIC LITTER
In forma Brevis de nova Ritualis, Cremonialis Episcoporum, necnon
et Romani Pontificalis editione, ex quibus selegimus ea, qu
Pontificale Romanum tantummodo spectant.
BENEDICTUS PAPA XIV.

Ad perpetuam rei memoriam.
Quam ardenti studio, incredibili sollicitudine, assidua cura, et indefesso, diuturnoque labore,
adhibitis etiam accitisque undequaque viris in Sacra Doctrina disciplinaque Ecclesiastica
versatis, que ac de rerum Liturgicarum peritia peritissimis, sedulam operam navaverint
atque contenderint Prdecessores Nostri Romani Pontifices, ut Ritule Romanum,
Cremoniale Venerabilium Fratrum Episcoporum, et Pontificale Romanum, sive emendatis
erroribus, sive correctis inordinationibus, sive ablatis inutilibus, sive restitutis necessariis, ad
eam tandem formam normamque, juxta quam de prsenti usui sunt, maximo cum omnium
virorum Ecclesiaticorum commodo et utilitate redigerentur: prstat in primis intelligere ex
ipsis prsertim Apostolicis in simili forma Brevis litteris eorumdem Prdecessorum
Nostrorum, qui post S. Pium Papam V. felicis recordationis Clemens VIII. Innocentius X.
Paulus V. Urbanus VIII. et Benedictus XIII. ad gravissimum dignissimumque hujusmodi opus
omnibus numeris absolvendum sese pro viribus addiderunt.
Tenores autem memoratarum litterarum sunt, qui sequuntur: Ac primum quidem qu pro
Rituale Romano statuit Paulus Papa V. Bulla incipiente, Apostolic Sedi: Item qu pro
Cremoniali Episc. Clemens Papa VIII. Bulla incipiente, Cum novissime; Innocentius Papa
X. Bulla incipiente, Etsi alias: Quin etiam Benedictus XIII. Bulla incipiente, Licet alias:
brevitatis gratia hic ommituntur
Pro Pontificale vero Romano.
CLEMENS P.P. VIII. Ad perpetuam rei memoriam. Ex quo in Ecelesia Dei multa, tum a
sacris Conciliis, tum a Romanis Pontificibus Prdecessoribus Nostris, ad Dei gloriam
augendam, et ad Catholic fidei unitatem ubique retinendam, pie ac sapienter instituta sunt,
nihil magis iidem Pontifices Prdecessores Nostri curandum sibi esse statuerunt, quam ut
communes Ecclesiastici muneris rationes ad propriam normam, servata antiquitatis
atuctoritate, revocarent. Hac sollicitudine impulsus fel. rec. Pius Papa V. Prdecessor Noster,
formulam primam psallendi Horas Canonicas et celebrandi Missas, varie prius constitutam, et
a nonnullis Prdecessoribus Nostris restitui et instaurari cptam, ad unam pariter formam,
Romano Breviavio ac Missali propterea summo studio ac diligentia edito, redigendam
curavit. Atque hoc sane consilio alii Romani Pontifices, qui eumdem Pium prcesserunt,
Pontificales etiam cremonias ac ritus, quibus ejusdem Catholic Ecclesi Prsules in
suorum munerum functione uterentur, certis similiter forma et modo prfinitis, in Romanum
Pontificale retulerunt. Cterum, quia edem Cremoniarum ac Rituum formul ibi
express, postea, sive diuturnitatis injuria, sive Typographorum negligentia, sive alia de
causa, in ipso Pontificali partim immutat, partim corrupt, veteris instituti atque auctoritatis
gratiam magna ex parte amiserant; idcirco necessaria res visa est, ut edem formul in sacris
Prsulum Ecclesiasticorum muneribus servand, recuperato prioris integritatis statu, omnino
restituerentur, et ab omnibus prscripta forma aliqua ratione, observarentur. Nos igitur ad
summum Apostolatus apicem, meritis licet imparibus, evecti, prdictorum Romanorum
Pontificum Prdecessorum Nostrorum vestigiis inhrentes, omni cura et sollicitudine
adnitendum Nobis esse duximus, ut errores, qui quidem nec pauci, nec leves in idem
Pontificale, depravatis passim locis, irrepserant, quam accuratissime tollerentur. Idem enim
Pontificale corrupti et mendosi voluminis speciem adeo prseferebat, ut (multis dictionibus,
hinc inde partim in unam contractis, partim una in plures distincta, partim iisdem male ac
perperam collocatis et trajectis, partem denique ipso orationis sensu mutato) dubium esset,
quibus tandem officiis, vel laudibus iidem Ecclesi Prsules Divinum Numen
prosequerentur; prterquamquod in rubricis etiam sparsim turbata ordinis serie dispositis,
tanta erat varietas et obscuritas, ut multis in locis rectene se haberent, opinione magis, quam
judicio esset statuendum. Hanc ergo ad rem, tam cum Ecclesi cultu officioque Nostro
conjunctam, tamque eorum, qui pro impositi oneris debito sacris Ecclesi muneribus vacare
debent, concordi et unitati congruentem examinandam et absolvendam, piis quibusdam
atque insignibus viris, diu multumque in Pontificalibus cremoniis et ritibus versatis,
negotium dedimus, dictum Pontificale undequaque corrigendi et restituendi, necnon
qumcumque ad exactam illius editionem spectare viderentur, perquirendi et prstandi.
Cumque apud eos paterna hortatione ad hoc opus maturandum quotidie fere uteremur, re tota
tandem ad Nos perlata, et in hanc, qu nunc editur, formam redacta, singulari Dei benignitate
(neque enim aliter accipimus) Pontificale Rornanum tandem restitutum et absolutum est,
atque ita ex omni parte dispositum (quod ii etiam, qui negotio ac muneri huic prfuere,
confirmaverunt) ut nihil ab antiquis Pontificalium codicibus, qui tum in clarioribus Urbis
Ecclesiis, tum in Nostra Vaticana Bibliotheca, ac denique in quibusdam aliis insignibus locis
asservantur, alienum aut discrepans irrepserit.
Ad quam operam in vetustis libris inter se conferendis, strenue ac fideliter navatam, id
commodi quoque accessit, quod ii, qui ea in re industriam collocarunt, ex gravissimis
scriptoribus eos demum auctores, qui omnium probatissimi haberentur, secuti fuerint;
quodque ambiguis omnibus ac dubiis rebus prtermissis, eas dumtaxat, qu essent in veteris
Pontificalis volumine comprehens, delegerint, iis tamen exceptis, qu ad Ronianum
Pontificem attinebant, quod nimirum in Cremoniali Sanct Roman Ecclesi sunt
express. Ex rubricis vero multis detractis, qu exactiore methodo in librum Cremoniarum
Episcoporum sunt relata, plerisque etiam, uti necessitatis ratio postulabat, adjectis, et prterea
non paucis quibusdam in melius commutatis, clariusque expositis, ac denique cantu plano in
aptiorem modulationis formam (permultis syllabis, pro temporum natura, ubi ratio eas
produci et corripi postulabat, contra quam prius in antiquo Pontificali expressum erat, magis
apposite extensis, vel contractis) a viris ejus rei peritis, ad hoc jussu Nostro delectis, diligenter
redacto opus jam absolutum probavimus, et Rom edi, editumque divulgari mandavimus.
Ut autem ipsius operis labor finem eum, ob quem est susceptus sortiatur, utque posthac in
omnibus et singulis Ecclesiis uno eodemque modo cremoni et ritus Pontificales
observentur, Motu proprio, et ex certa scientia, ac de Apostolic potestatis plenitudine omnia
et singula Pontificalia in hunc usque diem in quibuscumque terrarum orbis partibus impressa
et approbata, et quibusvis privilegiis Apostolicis munita, et decretis ac clausulis roborata, per
prsentes supprimimus et abolemus, eorumque usum in posterum universis Ecclesiis,
Monasteriis, Conventibus, Militiis, Ordinibus, et locis, atque etiam omnibus Patriarchis,
Archiepiscopis, Episcopis, Abbatibus, et aliis Ecclesiarum Prlatis, cterisque omnibus, et
singulis Personis Ecclesiasticis, scularibus, et regularibus utriusque sexus interdicimus et
prohibemus, et hoc nostrum Pontificale sic restitutum et reformatum in omnibus universi

terrarum orbis Ecclesiis, Monasteriis, Ordinibus, et locis etiam exemptis, si qu sunt, recipi et
observari prcipimus. Statuentes, Pontificale prdictum nullo unquam tempore in toto, vel in
parte mutandum, vel ei aliquid addendum, aut omnino detrahendum esse, ac quascumque
personas, qu Pontificalia munera exercere, vel alias, qu in dicto Pontificali continentur,
facere aut exequi debent, ad ea peragenda et prstanda, ex hujus Pontificalis prscripto et
ratione, teneri, neminemque ex iis, quibus ea exercendi et faciendi munus impositum est, nisi
formulis, qu hoc ipso Pontificali continentur, servatis satisfacere posse. Onmibus igitur et
singulis Patriarchis, Archiepiscopis, Episcopis, Abbatibus, et cteris Ecclesiarum Prlatis,
necnon aliis quibuscumque Personis Ecclesiasticis, scularibus et regularibus utriusque
sexus, ad quas id spectat, prcipimus ac mandamus, ut omissis, qu sic suppressimus et
abolevimus, cteris omnibus Pontificalibus, hoc Nostrum in suis Ecclesiis, Monasteriis,
Conventibus, Ordinibus, Militiis, Dicesibus et locis prdictis recipiant, illoque posthac
perpetuo utantur. Cterum ut prsentes litter omnibus plenius innotescant, mandamus illas
ad Valvas Basilic Principis Apostolorum de Urbe, et Cancellari Apostolic et in acie
Campi Flor publicari, earumque exemplar de more affigi. Volumusque prterea, et motu
atque auctoritate similibus decernimus, ut qui in Romana Curia sunt prsentes, lapsis duobus
mensibus; qui vero intra montes, octo; et qui ultra ubique locorum degunt, duodecim integre
excursis, vel alias ubi venalium hujus Pontificalis voluminum notitiam et facultatem
habuerint, sacras cremonias et ritus in eodem Pontificali prscriptos, juxta illius modum et
normam, in quibuscumque actibus exercere, et observare teneantur. Ipsarum autem litterarum
exempla, manu Notarii publici, et sigillo alicujus Person in Ecclesiastica dignitate
constitut, aut illius Curi obsignata, vel in ipsis voluminibus, absque prdicto, vel alio
quopiam adminiculo Rom impressa, eam ubique locorum et gentium fidem faciant, quam
prsentes facerent, si essent exhibit, vel ostens.
Datum Rom apud Sanctum Petrum, sub Annulo Piscatoris, die X. Februarii MDXCVI.
Pontificatus Nostri anno V.
M. Vestrius Barbianus.
Ac laudatus URBANUS VIII. Ad perpetuam rei memoriam. Quamvis alias fel. rec. Clemens
Papa VIII. Prdecessor Noster, Pontificale Romanum tunc multis et non levibus erroribus
scatens, piorum atque insignium virorum in Pontificalibus cremoniis et ritibus versatorum
opera undequaque corrigi et restitui curaverit, attamen successu temporis compertum est
plurimos errores denuo in Pontificale hujusmodi, Typographorum inscitia, seu incuria, aliave
de causa irrepsisse. Unde cur Nostr Pastoralis esse rati sumus ad novam ejusdem
Pontificalis, quod Cremoniarum et rituum, quibus Catholici Antistites in suorum munerum
functione uti debent, norma exsistit, correctionem animum appellere. Idcirco, ut idem
Pontificale denuo typis quam emendatissime auctoritate Nostra ederetur, emendationem
errorum, qui in illud, ut prfertur, irrepserunt, nonnullis Venerabilibus Fratribus Nostris
S.R.E. Cardinalibus, et aliis viris doctrina et pietate conspicuis, Pontificalium Cremoniarum,
et rituum peritis, commisimus, quorum opera cum Pontificale prdictum ab oninibus, quibus
scatebat, mendis et erroribus accuratissime repurgatum fuerit, Nos, ne tam exacta
Cardinalium, et aliorum prdictorum hac in re industria et diligentia optato frustretur effectu,
mandavimus dilecto filio Andre Brogiotto, Typographi nostr Apostolic Prfecto,
procurationem emendati Pontificalis hujusmodi elegantibus typis, et insigni forma in lucem
edendi; quod exemplar, qui posthac Pontificale Romanum impresserint, sequi omnes
teneantur.
Extra Urbem vero nemini licere volumus idem Pontificale in posterum typis excudere, aut
evulgare, nisi facultate in scriptis accepta ab Inquisitoribus hretic pravitatis, siquidem inibi
fuerint; sin minus, ab locorum Ordinariis. Quod si quis quacumque forma contra prscriptum
hoc Pontificale Romanum, aut Typographus impresserit, aut noviter impressum Bibliopola
vendiderit, extra ditionem Nostram Ecclesiasticam excommunicationis lat sententi pn
subjaceant, a qua, nisi a Romano Pontifice (prterquam in mortis articulo constituti) absolvi
nequeant; in alma vero Urbe, ac reliquo statu Ecclesiastico commorantes, quingentorum
ducatorum auri de Camera, ac amissionis librorum et typorum omnium eidem Camer
applicandorum pnas, absque alia declaratione, irremissibiliter incurrant; et nihilominus
Pontificalia sine prdicta facultate impressa aut evulgata, eo ipso prohibita censeantur.
Inquisitores vero, locorumque Ordinarii facultatem hujusmodi non prius concedant, quam
Pontificale tam ante, quam post impressionem cum hoc ipso exemplari auctoritate Nostra
vulgato diligenter contulerint, et nihil in iis additum detractumque cognoverint; in ipsa autem
facultate, cujus exemplum in fine, aut initio cujuscumque Pontificalis impressum semper
addatur, mentionem manu propria faciant absolut hujusmodi collationis, repertaeque inter
utrumque Pontificale conformationis, sub pna Inquisitoribus privationis suorum officiorum,
ac inhabilitatis ad illa et alia in posterum obtinenda; Ordinariis vero locorum, suspensionis a
Divinis, ac interdicti ab ingressu Ecclesi; eorum vero Vicariis privationis officiorum et
beneficiorum suorum, et inhabilitatis ad illa et alia in posterum obtinenda, necnon
excommunicationis absque alia declaratione incurrend. Injungimus autem Nuntiis Nostris
ubique locorum degentibus; ut huic negotio diligenter invigilent, cunctaque ad prscriptum
hujus voluntatis Nostr confici curent. Non obstantibus licentiis, indultis, et privilegiis
Pontificalia imprimendi quibuscumque Typographis, per Nos, seu Romanos Pontifices
Prdecessores Nostros hucusque concessis, qu per prsentes expresse revocamus, et
revocata esse volumus; necnon constitutionibus, et ordinationibus generalibus, et specialibus
in contrarium prmissorum quomodocumque editis, confirmatis et approbatis. Quibus
omnibus, etiamsi de illis, eorumque totis tenoribus specialis, specifica, et expressa mentio
habenda esset, tenores hujusmodi prsentibus pro expressis habentes, hac vice dumtaxat
specialiter et expresse derogamus, cterisque contrariis quibuscumque. Volumus autem, ut
prsentium litterarum Nostrarum exemplaribus, etiam in ipsis Pontificalibus impressis, vel
manu alicujus Notarii publici subscriptis, et sigillo alicujus person in dignitate Ecclesiastica
constitut munitis, eadem prorsus fides adhibeatur, qu ipsis prsentibus adhiberetur, si
essent exhibit vel ostens.
Datum Rom apud S. Petrum, sub Annulo Piscatoris, die XVII. Junii MDCXLIV.
Pontificatus Nostri Anno XXI.
M.A. Maraldus.
Quoniam autem Nos pro paterna charitate vehementer cupientes, ut Christifidelibus in
articulo mortis constitutis, quoad fieri posset, universis Apostolica Benedictio Nostro nomine
impertiretur, et Plenaria omnium peccatorum suorum Indulgentia elargiretur, per alias Nostras
sub plumbo litteras anno Incarnationis Dominic MDCCXLVII. Nonis Aprilis Pontificatus
Nostri anno Septimo datas, omnibus Ecclesiarum Antistitibus hujusmodi facultatem sub certis
modo et forma expressam tribuimus, atque insimul formulam Benedictionis et Indulgenti
hujusmodi dand prscripsimus; quemadmodum Encyclicam etiam Nostram Epistolam die
XIX. mensis Martii anno MDCCXLIV. ad dilectos filios Generales Ordinum Regularium,
quibus a Sancta Sede indulta, vel indulgenda erat facultas Pontificiam Benedictionem
effundendi super Populum statis diebus, scripseramus super modo et ritu, quibus prdicta
Benedictio danda est.
Prterea ad nonnullas lites et controversias exortas e medio tollendas itidem per alias Nostras
in simili forma Brevis litteras confirmaveramus leges et instituta Cremonialia jussu Nostro
edita pro Provinciarum Prsidibus, Gubernatoribus, Prlatis, et Apostolicis Vicelegatis, qu
sunt tenoris sequentis.
Omittitur Bulla Benedicti XIV. incip. Quod Apostolus, de Cremoniali disserens. Sequitur
praesens Bulla.
Insuper formulam itidem Benedictionis, et Traditionis Pallii ac jurisjurandi a Procuratoribus
absentium Archiepiscoporum, antequam a Dilecto filio Nostro S.R.E. Cardinali Diacono idem
Pallium accipiant, ipsorum Archiepiscoporum nomine prstandi per nostram Constitutionem
die XII. Mensis Augusti an. MDCCXLVIII. sub plumbo expeditam statuimus.
Porro accedit ad hc methodus quoque Schol Sacrorum Rituum in Gregoriano Romano
hujus alm Urbis nostr Nobis approbantibus institut non sine uberi per hoc tempus in
Sacris Ritibus addiscendis profectu, aliarumque ad instar ejusdem Schol alibi, jam
erectarum, vel erigendarum; qu methodus multis in libris, et prcipue in decimo Operum
Nostrorum Volumine Roman editionis reperitur inserta, plurimumque a Nobis
commendatur, eamque plurimum studiosis Sacrorum Rituum prodesse compertum est.
Ea propter cum Nobis a quamplurimis supplicatum fuerit, ut typis iterum reimprimendi
Rituale Romanum, Cremoniale Episcoporum, et Pontificale Romanum hujusmodi, et non
solum in iisdem antedicta omnia a Nobis statuta addendi, verum etiam Nostro jussu in lucem
emittendi, licentiam de Apostolica benignitate et auctoritate concedere et indulgere
dignaremur. Nos itaque probe scientes, et experientia edocti quantum prosit, ut in uno
volumine simul collecta ad manus sint ea omnia, qu sparsim ac divisim impressa
inveniuntur, et considerantes quantam hujusmodi collectio utilitatem memorat Schol
Liturgic ita Collegio Societatis Jesu ejusdem alm Urbis Nostr a Nobis institut, aliisque
ubique locorum erectis afferre possit, Apostolica auctoritate tenore prsentium, communibus
tot insignium Virorum ac Prsulum votis et supplicationibus benigne annuentes, facultatem
tribuimus et impartimur ut Rituale Romanum, Cremoniale Episcoporum, ac Pontificale
Romanum sub iisdem modo et forma, quibus de prsenti impressa reperiuntur, et usui sunt,
una simul cum omnibus et singulis, qu, ut, superius relatum est, a Nobis prscripta,
ordinata, et publici etiam juris facta sunt, necnon cum spe dicta methodo Schol Sacrorum
Rituum in Operibus Nostris jam editis inserta jussu Nostro, non obstantibus quibuscumque in
contrarium facientibus, typis reimprimantur, et in lucem emittantur.
Datum Rom apud Sanctam Mariam Majorem sub Annulo Piscatoris, die XXV. Martii
anno MDCCLII, Pontificatus Nostri Anno XII.
Cajetanus Amatus.
AD LECTOREM
DE RECUSO PONTIFICALI
VOs, o Pontifices, vos o sacra nomina Myst,

Atque Sacerdotes, vario quos ordine Divm
Mancipat obsequiis ultro jurata voluntas:
Quos votum, exortisque ligat pia regula vit,
Huc animum, huc oculos. Vobis hic sancta laborat
Relligio, et Latii sancit decreta Senatus
Multa docens, et quos prscribit Romula ritus
Infula, et antiquum templorum insistere morem.
Vos decet, officii quoscumque sacrata professi
Secta vocat, Sanctas animum informare per artes,
Atque vices Sacrorum, et debita munera templis,
Ac sibi prscriptam populis impendere curam;
Illic cuncta patent: seu vos prscribere munus,
Seu prstare juvat. Jam primo in limine libri
Rore Sacro puerum, et ligni sudantis olivo
Prsul, et inscriptam perducit Chrismate frontem,
Invictumque animum, obnixamque in prlia prstat
Cuncta fidem. Post hc majores inserit annos
Ordinibus: tonsis illos ad prima capillis
Templa vovens: alios, si fani janua poscit
Excubias, sacrisve vocat pia cura legendis:
Sive truces Genios, et conjurata nocentum
Agmina possessis lustrali carmine membris
Exturbare opus est, cerave liquente coruscas
Ferre faces, at pendentes accendere lychnos.
Sunt et quos jam prima gradus ad munera poscunt
Magna ministeria et ritus prstare potentes.
Inter sacra Dem, circumque altaria stantes,
Dum sacros latices, et mystica liba Sacerdos
Immolat, atque suo sistit se victima Patri
Filius; Aligeris numquam o concessa potestas
Clitibus; nec quos gentis primva Parentes
Scla tulere alias, quamvis de sanguine claro
Abramidum, et regnatoris simulacra futuri.
Jamque suum jus omne, potestatemque regendi
Conferet, unanimi si quem suffragia voto
Optavere sibi, populisque presse tuendis
Pontificem; longum solemnes stabit ad aras
Multa precans, sacroque caput lustrabit olivo,
Et pastorali gemma donabit et auro,
Connubio jungens stabili, sponsque dicabit
Jam proprium. Seu cum Tarpejo a Prsule munus
Ramum, augustum, ingens, humerosque ac pectora circum

Pallia rite dabit. Nunc quos exercita virtus
Cnobii, tonsque vocat custodia gentis,
Multa super votis, super officioque fideli
Multa monens, manibus capiti bene fausta precatur
Impositis, mitrque etiam facit esse potentem.
Seu quas virgineis Matres imponere septis
Est opus, optantique datur Antistita turb.
Inde novum molitur opus, solemnia Regum
Auspicia, et primos templis attollere fasces.
Ecce gravi Rex incessu procedit, et aras
Suppliciter venerans, regno sua jura pacisci,
Constantesque animos in relligione Piorum
Annuit, atque humeros oleo dextramque perunctus
Accipit oblatum Mystis cingentibus ensem,
Et sceptri decus, et radiantia tempora circum,
Imperii specimen, gemmeo diademata textu.
Jam cum prima novo signant fundamina templo,
Attolluntque Crucem, sacrata in veste Sacerdos
Spargens rore levi, sacraeque aspergine lymph
Lustrabitque locum, fundetque precantia vota,
Ac silicem inscriptum faustis pro more sequetur
Ominibus, stabilemque petet per scula sedem.
Sed cum delubri se jam fastigia clo
Extulerint, et digna Deo domus auspice stabit,
Quid memorem rursus longo celebrata paratu
Prima loci auspicia, et solemnes ordine ritus,
Jejunasque preces, olei, et libamina sacri,
Et super aurato lucentes stipite ceras,
Inspersosque solo cineres, inscriptaque signa.
Prsul ubi arcanas voces, tacitusque precatus
Fundit humi incumbens, ac verba potentia dicit?
Idem corporibus terram designat humandis,
Constituitque Cruces, triplicemque in vertice figit
Hinc atque inde facem: nebulam fumantis acerr
Interea, Arabiumque focis adolebit odorem.
At cum templa scelus, svique licentia ferri
Polluit impulsu tetro, furiisque nefand
Tisiphones, cessitque animo reverentia Divm;
Concipit ille preces, offensaque numina terris
Conciliat, redditque sacr sua munia sedi,
Atque profanatos delubro instaurat honores.
Nunc aureos Calices, et gemmea vasa dicabit
Usum in Sacrorum, et nostris gestamina Mystis:
Et vestes auro rigidas, ac linea texa,
Puraque sternendis mantilia devovet aris;
Auratasque Cruces, simulacraque sancta Deorum

Spargens rore super: nec non qu pendula summis
Turribus ra sonant, queis dat Carnpania nomen,
Nolaque Paulino quondam sub Prsule felix:
Telaque in infidos vibranda potentius hostes,
Et clypeum et loricam hamis auroque trilicem:
Sicubi vel gentes stimulis clestibus actas
Isacidum tractus, Solymamque reposcere bello,
Atque Saracenam Syrio de limite pestem
Exturbare procul pelagi trans quora suasit
Relligionis amor; tunc aurea segmina textu
Quadrifido, insutamque humeros ac pectora circum
Multa Crucem precibus, nec non lustralibus undis
Prosequitur, ltosque vovet post bella triumphos:
Elataque manu candentia signa coruscans
Mittit in infidos Superis preuntibus hostes,
Et certam fausto jam concipit omine palmam.
Sed neque, qui superest, pigeat decurrere campum,
En tibi suggestu Prsul sublimis ab alto
Usque recurrentes fastos sacrosque quotannis
Evulgare dies, ctu auscultante Piorum,
Ingreditur, seu quo jejunia tempore nobis
Esuriem indicunt, totasque adsistere luces
Impransos, donec pronos in crula currus
Sol invergit, et emerito mox ingruit orbi;
Seu qua luce redux ad vit lumina Christus
Mrentes socios, orbumque reviset ovile.
Quid cum justa reos damnante Antistite sontes
Pna premit, clausique gemunt ad limina templi
Msta cohors, scelerum dum longa piacula solvunt.
Impositos Cilicum textus, setasque rigentes
Tergemino nexu, et nodosa cannabe cincti;
Dum rursum admissis sacra ad communia Prsul
Defletam exemit perfecto tempore labem
Supplicibus, cunctaque animos a sorde piavit?
Hinc disces quo more oleum mortalibus gris
Ante parat; seu forte aliquis natalibus undis
Lustrandus primo sistit se ad limina templi:
Seu jam tinctus aquis, interque adscriptus amicos
Christiadum ctus firmari ad cuncta rogabit
Dura fidem, sacri ceromatis unguine frontem,
Et signo Crucis inscriptus. Post agmina Prsul
Longa Sacerdotum, magnis conventibus actis
Cogit, et officii cunctos prscripta tuendi
Multa monens, iterumque iterumque hortatibus ambit.
Aut cessatores urgens ad pensa ministros,
Ignavosve docens. Sed jam quo crimina ritu,
Punirique reos leges sanxere sacrorum,
10
Perlege: sive malos sacris communibus arcent,

Officiique vices certis cessare diebus
Prcipiunt, et Mysta gradu periturus ab alto
Dejicitur, sacrique gerens insignia cultus,
Paulatim ereptas vestes, ac tegmina membris
Exuit infelix, tota et traducitur urbe.
Ctera quid memorem, cum Prsul ovilia primum
Et populos (si cura recens commissa reposcet)
Ltus adit, primos Cleri excepturus honores.
Seu cum Romulea longe legatur ab urbe
Purpurea de gente aliquis, populosque remotos,
Quos procul innumeris circum errat nexibus ingens
Sequana, Parisiasque subit solemnibus arces
Auspiciis; vel quos diti Tagus ambit arena,
Vistulave, et longis tendit qua Sarmata campis:
Aut ubi rex fluviorum haud uno nomine notus
Ister in Arctoum prceps evolvitur quor
Regna per et Latio fidos sub Prsule fines,
Queis non relligio fallax, promptumque novandi
Ingenium ritus animis excussit avorum.
Hinc et scire licet, Reges cum templa subibunt,
Imperiique potens se magnam Augustus ad urbem
Sistet ovans, prope Teutonico comitante Senatu:
Aut Proceres, aut magnanimo de sanguine Regum
Fmina pilentis Divorum in mollibus des
Accedet venerans, quantos sacer ordo paratus
Molitur, qualique prit solemnia pompa
Obvius Antistes ctu stipante suorum.
Vade liber, numquam simili procedere cultu
Ante datum; te cinnabari minioque rubentem
Ltius, et leges ornat Rubrica sacratas;
Exigua tu magnarum compendia rerum
Mole capis, quali numquam retro ante vel usu,
Vel studio, supraque notis inscripta legendi
Prscribit vox quque modum, quem longa tenorem
Exigit, utque brevis celeri se syllaba flatu
Prioripit accelerans, se subducitque legenti.
At te quis meritum curis pro talibus ornet
Laudibus, aut dignos, nam qu tibi gratia plausus
Rite ferat, cujus studiis ingentibus olim
Ordo Sacerdotum mores insistit avitos
Sanctius, et cunctis orandi pensa diebus
Noster inoffenso decurrit tramite Clerus?
Nunc et Pontifices curis insignibus ipsos
Obstrinxisse juvat, quorum solemnia sacra,
Auspice te, retractat opus, propriasque Tiar,
Te curante, vices cultu meliore tuentur.
c
11
INDEX
PONTIFICALIS ROMANI
Litter Apostolic in forma Brevis Quam ardenti.................................................................3
Ad lectorem de Recuso Pontificali.............................................................................................8
PRIM PARTIS
De Confirmandis.......................................................................................................................17
De Ordinibus conferendis ........................................................................................................19
De Clerico faciendo .............................................................................................................23
De Minoribus Ordinibus...........................................................................................................25
De Ordinatione Ostiariorum.................................................................................................25
De Ordinatione Lectorum.....................................................................................................26
De Ordinatione Exorcistarum...............................................................................................27
De Ordinatione Acolythorum...............................................................................................29
De Sacris Ordinibus in genere..................................................................................................31
De Ordinatione Subdiaconi...................................................................................................31
De Ordinatione Diaconi........................................................................................................37
De Ordinatione Presbyteri....................................................................................................40
De Consecratione Electi Episcopum.......................................................................................49
De Pallio...................................................................................................................................64
De Benedictione Abbatis..........................................................................................................66
De Benedictione Abbatis auctoritate Apostolica..................................................................71
De Benedictione Abbatis auctoritate Ordinarii.....................................................................85
De Benedictione Abbatiss......................................................................................................88
De Benedictione et Consecratione Virginum............................................................................93
Anathema contra molestantes bona Monalium, vel eas ad malum inducentes.......................102
De Benedictione et Consecratione Regis................................................................................105
De Benedictione et Consecratione Regin.............................................................................112
De Benedictione et Coronatione Regin Solius.....................................................................114
De Benedictione et Consecratione Regin ut Regni Domin...............................................115
De Benedictione et Consecratione Regis in consortem electi................................................119
De Benedictione novi Militis..................................................................................................120
De Creatione Militis Regularis...............................................................................................122
12
SECUND PARTIS
De Benedictione et impositione primarii lapidis pro Ecclesia dificanda.............................123
De Ecclesi Dedicatione, seu Consecratione.........................................................................129
Allocutio Episcopi ad fundatores Ecclesi super debita donatione Ecclesi........................151
De Benedictione Tobloearum, Vasorum, et ornamentorum Altaris Consecratorum...............163
De Altaris Consecratione qu fit sine Ecclesi Dedicatione.................................................165
De Benedictione Tobloearum, Vasorum, et ornamentorum Altaris Consecrati......................181
De Altaris Consecratione, ejus sepulchrum Reliquarum est in medio summitatis stipitis.....183
De Altaris portatillis Consecratione........................................................................................184
De Benedictione Cmeterii....................................................................................................192
De Reconciliatione Ecclesi et Cmeterii............................................................................196
De Reconciliatione Cmeterii sine Ecclesi reconciliatione................................................202
De Consecratione Paten et Calicis.......................................................................................203
De Benedictione Sacerdotalium Indumentorum in genere.....................................................205
Specialis Benedictio cujuslibet indumenti..............................................................................206
De Benedictione Mapparum seu Linteaminum sacri Altaris..................................................206
De Benedictione Corporalium................................................................................................207
De Benedictione novae Crucis................................................................................................207
De Benedictione Crucis pectoralis..........................................................................................210
De Benedictione Imaginis B. Mari Virginis.........................................................................210
De Benedictione Imaginum aliorum Sanctorum....................................................................212
De Benedictione sacrorum vasorum, et aliorum ornamentorum in genere............................213
De Benedictione Tabernaculi, seu Vasculi pro sacro sancta Eucharistica conservanda.........213
De Benedictione Capsarum pro Reliquiis, et aliis sanctuariis includendis............................214
De Benedictione Signi, vel Campan....................................................................................216
De Benedictione et impositione Crucis proficientibus in subsidium et defensionem Fidei
Christianae, seu recuperationem Terr sanct.......................................................................222
De Benedictione Armorum.....................................................................................................223
De Benedictione Ensis............................................................................................................224
De Benedictione et traditione Vexilli bellici...........................................................................224
13
TERTI PARTIS
De publicatione Festorum mobilium in Epiphania Domini, ordinato pro Anno Domini
bisextili 1664..........................................................................................................................226
De expulsione publice poenitentium ab Ecclesia in Feria quarta Cinerum............................226
De Reconciliatione publice poenitentium, quae in Feria quinta Cn Domini...................229
De Offici in Feria quinta Cn Domini, cum benedicitur Oleum Catechumenorum, et
Infirmorum, et conficitur Chrisma..........................................................................................236
Ordo ad celebrandam Synod...................................................................................................244
Forma juramenti Synodalis.....................................................................................................247
Ordo Suspensionis, Reconciliationis, Depositionis, Dispositionis, Degradationis, et
Restitutionis Ordinum.............................................................................................................255
Degradationis forma...............................................................................................................259
Degradation ab Ordine Pontificale.........................................................................................260
Degradation ab Ordine Presbyteratus.....................................................................................261
Degradation ab Ordine Diaconatus.........................................................................................262
Degradation ab Ordine Subdiaconatus...................................................................................262
Degradation ab Ordine Acolythatus........................................................................................263
Degradation ab Ordine Exorcistatus.......................................................................................263
Degradation ab Ordine Lectoratus..........................................................................................263
Degradation ab Ordine Ostariatus..........................................................................................263
Degradatio a prima Tonsura....................................................................................................263
Ordo excommunicandi et absolvendi.....................................................................................264
Ordo ad reconciliandum Apostatum, Schismaticum, vel Hreticum.....................................269
De Itineratione Prlatorum.....................................................................................................274
Ordo ad recipiendum prelatem vel legatem............................................................................276
De visitanda Parochias............................................................................................................278
Ordo ad recipiendum processionaliter Imperatorem..............................................................282
Ordo ad recipiendum processionaliter Regem........................................................................283
Ordo ad recipiendum processionaliter Principem magn potenti.......................................284
Ordo ad recipiendum processionaliter Imperatricem vel Reginam........................................285
Ordo ad recipiendum processionaliter Principissam magn potenti...................................286
De Officio post Missam solemnis pro Defunctis agitur..........................................................286
De Scrutinio serotino quo antiqui utebantur antequam Electus in Episcopum consecraretur
................................................................................................................................................293
De Barba tondenda.................................................................................................................300
De Officio Psalmistatus..........................................................................................................301
14
APPENDIX
De Confirmatio unus...............................................................................................................302
De Clerico faciendo................................................................................................................304
De Minoribus Ordinibus uni tantum conferendis...................................................................306
De Ordinatione Ostiarii.......................................................................................................307
De Ordinatione Lectoris.....................................................................................................308
De Ordinatione Exorcist...................................................................................................309
De Ordinatione Acolythi.....................................................................................................310
De Ordinatione Subdiaconi.................................................................................................312
De Ordinatione Diaconi......................................................................................................317
De Ordinatione Presbyteri..................................................................................................321
15
16
PONTIFICALIS
PARS PRIMA.
c
DE CONFIRMANDIS.
POntifex, infantes, pueros, vel alios sacri baptismatis unda perfusos, confirmare volens,
paratus supra rochettum, vel, si sit Regularis, supra superpelliceum, amictu, stola, pluviali
albi coloris, et mitra, accedit ad faldistorium ante medium altaris, aut in alio convenienti loco
sibi paratum; et in eo sedens, renibus altari, et facie populo versis, baculum pastoralem in
sinistra tenens, populum coram se stantem admonet; quod nullus alius, nisi solus Episcopus,
Confirmationis ordinarius minister est.
Nullus confirmatus debet reconfirmari.
Nullus, qui non sit confirmatus, potest esse in confirmatione patrinus, nec pater, aut mater,
maritus, aut uxor.
Nullus excommunicatus, interdictus, vel gravioribus facinoribus alligatus, aut fidei
christian rudimentis non edoctus, ingerat se ad percipiendum hoc Sacramentum, vel ad
tenendum confirmandum.
Adulti deberent prius peccata confiteri, et postea confirmari, vel saltem de mortalibus, si in
ea inciderint, conterantur.
Hoc Sacramento contrahitur spiritualis cognatio, impediens matrimonium contrahendum, et
dirimens jam contractum; qu cognatio confirmantem, et confirmatum, illiusque patrem et
matrem, ac tenentem non egreditur.
Nullus praesentet, nisi unum aut duos, non plures, nisi aliter necessitas suadeat, arbitrio
Episcopi.
Confirmandi deberent esse jejuni.
Confirmato debet ligari frons, et sic manere quousque Chrisma desiccetur, vel extergatur.
Proinde, unusquisque confirmandus portet lineam vittam mundam, cum qua ligetur caput.
Nullus confirmatus discedat, nisi benedictione accepta, quam Pontifex post omnium
confirmationem dabit.
Infantes per patrinos ante Pontificem confirmare volentem, teneantur in brachiis dextris.
Adulti vero, seu alii majores, ponant pedem suum super pedem dextrum patrini sui. Et ideo
neque masculi feminis patrini, neque femin masculis matrin esse deberent.
Quibus per ordinem ante Pontificem dispositis, Pontifex sedens lavat manus, deinde deposita
mitra surgit, et stans versa facie ad confirmandos, junctis ante pectus manibus, confirmandis
genua flectentibus, et manus ante pectus junctas tenentibus, dicit:
SPritus
Sanctus supervniat in vos, et virtus Altssimi custdiat vos a pecctis. R. Amen.

Deinde signans se manu dextra a fronte ad pectus signo Crucis, dicit:
V. Adjutrium nostrum in nmine Dmini.

R. Qui fecit clum et terram.
V. Dmine, exudi oratinem meam.
R. Et clamor meus ad te vniat.
17
De Confirmandis.
V. Dminus vobscum.
R. Et cum spritu tuo.
Tunc extensis versus confirmandos manibus, dicit:
Ormus.
OMnipotens, sempitrne Deus, qui regenerre digntus es hos fmulos tuos ex aqua, et
Spritu Sancto, quique dedsti eis remissinem mnium peccatrum, emtte in eos
septifrmem Spritum tuum Sanctum Parclitum de clis. R. Amen.
Spritum sapinti et intellctus. R. Amen.
Spritum conslii et fortitdinis. R. Amen.
Spritum scinti et piettis. R. Amen.
Adimple eos Spritu timris tui, et consgna eos signo Cru + cis Christi, in vitam propititus
trnam. Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum, Flium tuum: Qui tecum vivit et
regnat in unitte ejsdem Spritus Sancti Deus, per mnia Scula sculrum. R Amen.
Pontifex sedens super faldistorium prdictum, vel etiam, si multitudo confirmandorum id
exegerit, dispositis illis per ordinem super gradus presbyterii, vel alibi, Pontifex stans cum
mitra, illos confirmat per ordinem genuflexos, et uno ordine confirmato, illi surgunt, et alii
genuflectunt, et confirmantur, et sic usque in finem. Et Pontifex inquirit sigillatim de nomine
cujuslibet confirmandi, sibi per patrinum, vel matrinam flexis genibus prsentati, et
summitate pollicis dextr manus Chrismate intincta, dicit:
N. Signo te signo Cru + cis quod dum dicit producit pollice producit pollice signum crucis in
fronte illius, deinde prosequitur: et confrmo te Chrsmate saltis: In nmine Pa + tris, et
F + lii, et Spritus + Sancti. RAmen.
Deinde leviter eum in maxilla cdit, dicens: Pax tecum.
Omnibus confirmatis, Pontifex tergit cum mica panis, et lavat pollicem, et manus super
pelvim. Deinde aqua lotionis cum pane fundatur in piscinam sacrarii. Interim dum lavat
manus, cantatur sequens Antiphona, vel legitur a ministris, quod etiam in similibus servari
debet.
Confrma hoc, Deus, quod opertus es in nobis, a templo sancto tuo, quod est in Jersalem.
V.Glria Patri, etc. R. Sicut erat, etc.
Deinde repetitur Antiphona Confrma, etc. Qua repetita, Pontifex deposita mitra surgit, et
stans versus ad altare, junctis ante pectus manibus, dicit:
V. Ostnde nobis, Dmine, misericrdiam tuam.
R. Et salutre tuum da nobis.
R.Et clamor me Et clamor meus ad te vniat.
V. Dminus vobscum.
Deinde junctis adhuc ante pectus manibus, et omnibus confirmatis devote genua
flectentibus, dicit:
18
De Confirmandis.
Ormus.
DEus, qui Apstolis tuis Sanctum dedsti Spritum, et
per eos eormque successres cteris

fidlibus tradndum esse volusti: respce proptius ad humilittis nost famultum, et
prsta; ut ejus cor, cujus frontem sacro Chrsmate delinvimus, et signo sanct Crucis
signvimus, idem Spritus Sanctus in eo supervniens, templum glri su dignnter
inhabitndo perfciat: Qui cum Patre, et edem Spritu Sancto vivis et regnas Deus, in
scula sculrum. R. Amen.
Deinde dicit:
ECce sic benedictur omnis homo, qui timet Dminum.

Et vertens se ad confirmatos, faciens super eos signum crucis, dicit:
BEne + dcat vos Dminus ex Sion, ut vdeas bona Jersalem mnibus dibus vit vestr,
et habetis vitam trnam. R. Amen.
Expedita itaque Confirmatione, Pontifex sedens, accepta mitra, patrinis et matrinis
annuntiat, quod instruant filios suos bonis moribus, quod fugiant mala, et faciant bona, et
doceant eos Credo in Deum, et Pater Noster, et Ave, Maria, quoniam ad hoc sunt obligati.
Hoc Sacramentum potest conferri minus solemniter quocumque die, hora, et loco, et causa ad
arbitrium Episcopi.
DE ORDINIBUS
CONFERENDIS.
QUando
Episcopus ordinationem facere disposuerit, omnes qui ad sacrum ministerium

accedere voluerint, feria quarta ante ipsam Ordinationem, vel quando Episcopo videbitur, ad
civitatem evocentur. Episcopus autem Sacerdotibus, at aliis prudentibus viris, peritis divin
legis, ac in ecclesiasticis functionibus exercitatis, sibi ascitis, ordinandorum genus, personam,
tatem, institutionem, mores, doctrinam, et fidem diligenter investiget, et examinet.
Nullus ad Subdiaconatus Ordinem ante vigesimum secundum, ad Diaconatus ante
vigesimum tertium, ad Presbyteratus ante vigesimum quintum aetatis su annum
promoveatur. Sciant tamen Episcopi, non singulos in ea aetate constitutos debere ad hos
Ordines assumi, sed dignos dumtaxat, et quorum probata vita senectus sit. Regulares quoque
nec in minori tate, nec sine diligenti Episcopi examine ordinentur.
Prima Tonsura non initientur, qui Sacramentum Confirmationis non susceperint, et Fidei
rudimenta edocti non fuerint: quique legere, et scribere nesciant, et de quibus probabilis
conjectura non sit, eos non scularis judicii fugiendi fraude, sed ut Deo fidelem cultum
prstent, hoc vit genus elegisse.
Ad minores Ordines promovendi, bonum a Parocho, et a magistro schol, in qua educantur,
testimonium habeant. Hi vero, qui ad singulos majores erunt assumendi, per mensem ante
ordinationem Episcopum adeant, qui Parocho, aut alteri, cui magis expedire videbitur,
committat, ut nominibus, ac desiderio eorum, qui volent promoveri, publice in Ecclesia
19
De Ordinibus conferendis.
propositis, de ipsorum ordinandorum natalibus, tate, moribus, et vita a fide dignis diligenter
inquirat, et litteras testimoniales, ipsam inquisitionem factam continentes, ad ipsum
Episcopum quamprimum transmittat.
Minores Ordines iis, qui saltem Latinam linguam intelligant, per temporum interstitia, nisi
aliud Episcopo magis expedire videretur, conferantur, ut eo accuratius, quantum sit hujus
disciplin pondus, possint edoceri; ac in unoquoque munere, juxta prscriptum Episcopi, se
exerceant; idque in ea, cui adscripti erunt, Ecclesia, nisi forte ex causa studiorum absint, atque
ita de gradu in gradum ascendant, ut in eis cum tate, vit meritum, et doctrina major
accrescat. Quod et bonorum morum exemplum, et assiduum in Ecclesia ministerium, atque
major erga Presbyeros, et superiores Ordines reverentia, et crebrior, quam antea, Corporis
Christi Communio, maxime comprobabunt. Cumque hinc ad altiores gradus, et sacratissima
mysteria sit ingressus, nemo iis initietur, quem non scienti spes majoribus Ordinibus dignum
ostendat. Hi vero nonnisi post annum a susceptione postremi gradus minorum Ordinum, ad
sacros Ordines promoveantur, nisi necessitas, aut Ecclesi utilitas, judicio Episcopi, aliud
exposcat.
Subdiaconi, et Diaconi ordinentur, habentes bonum testimonium, et in minoribus Ordinibus
jam probati, ac litteris, et iis, qu ad Ordinem exercendum pertinent, instructi. Qui sperent,
Deo auctore, se continere posse; Ecclesiis, quibus adscribentur, inserviant; sciantque maxime
decere, si saltem diebus Dominicis, et solemnibus, cum altari ministraverint, sacram
Communionem perceperint. Promoti ad sacrum Subdiaconatus Ordinem, si per annum saltem
in eo non sint versati, ad altiorem gradum, nisi aliud Episcopo videatur, ascendere non
permittantur. Duo sacri Ordines non eodem die, etiam Regularibus, conferantur.
Qui pie, et fideliter in ministeriis ante actis se gesserint, et ad Presbyteratus Ordinem
assumuntur, bonum habeant testimonium; et hi sint, qui non modo in Diaconatu, ad minus
annum integrum, nisi, ob Ecclesi utilitatem ac necessitatem aliud Episcopo videretur,
ministraverint; sed etiam ad populum docendum ea, qu scire omnibus necessarium est ad
salutem, ac ad ministranda Sacramenta, diligenti examine prcedente, idonei comprobentur;
atque ita pietate, et castis moribus conspicui, ut prclarum bonorum operum exemplum, et
vitae monita ab eis possint exspectari.
Illegitimi, sine dispensatione Apostolica, ad sacros Ordines promoveri non possunt; ad
minores tamen possunt ex dispensatione sui Episcopi Ordinarii: neque etiam furiosi, amentes,
servi, homicidae, irregulares, insigni corporis vitio deformes, aut manci ordinari possunt.
Examinentur de Ordine, in quo sunt constituti, et quando, et a quo illum receperunt.
Clericus scularis, quamvis alias sit idoneus moribus, scientia, et tate, ad sacros Ordines
non promoveatur, nisi prius legitime constet, eum Beneficium Ecclesiasticum, quod sibi ad
victum honeste sufficiat, pacifice possidere. Id vero beneficium resignare non possit, nisi
facta mentione, quod ad illius Beneficii titulum sit promotus; neque ea resignatio admittatur,
nisi constito, quod aliunde vivere commode possit, et aliter facta resignatio nulla sit.
Patrimonium vero, vel pensionem obtinentes ordinari posthac non possint, nisi illi, quos
Episcopus judicaverit assumendos pro necessitate, vel commoditate Ecclesiarum suarum: eo
quoque prius perspecto, patrimonium illud, vel pensionem vere ab eis obtineri, taliaque esse,
quae eis ad vitam sustentandam satis sint; atque illa deinceps sine licentia Episcopi alienari,
aut exstingui, vel remitti nullatenus possint, donec beneficium Ecclesticum sufficiens sint
adepti, vel aliunde habeant, unde vivere possint.
20
Advertat diligenter Pontifex, cum Ordines confert, ne in expressione formarum, vel
collatione instrumentorum ipsorum Ordinum deficiat; frequenter Pontificale respiciat, et
mature procedat. Moneat ordinandos, quod instrumenta, in quorum traditione character
imprimitur, tangant. Secretas morose dicat, ut ordinati ad Sacerdotium possint illas cum eo
dicere: debent enim ex consuetudine concelebrare, et etiam verba consecrationis proferre.
Tempora Ordinationum sunt: Sabbata in omnibus Quatuor Temporibus, Sabbatum ante
Dominicam de Passione, et Sabbatum Sanctum.
Clericatus, seu prima Tonsura, quocumque die, hora, et loco conferri potest.
Minores vero Ordines possunt dari singulis Dominicis, et festivis diebus duplicibus ex
praecepto ubicumque, in mane tamen.
Ordinandi omnes debent in Ecclesia se praesentare, cum tonsura, habitu, et paramentis
Ordini suo convenientibus, et candelis in manu accensis. Et cum a Notario Episcopi nominati
fuerint, respondeant, Adsum: et accedant ad locum Ordinationis, secundum ordinem
descriptionis.
Advertat quoque Pontifex, quod si unus tantum sit per eum ad quemcumque Ordinem
promovendus, illum admoneat, et alloquatur, non in plurali, ut textus dicit, sed in singulari.
In Sabbatis Quatuor Temporum, in quibus fiunt Ordinationes generales, Tonsurae fieri
debent post Krie, elison. Deinde, dicta prima Lectione, ordinantur Ostiarii. Post secundam
Lectionem, Lectores. Post tertiam, Exorcist. Post quartam, Acolythi. Post quintam,
Subdiaconi. Finita Epistola, Diaconi. Et demum ante ultimum versum Tractus, vel infra
Octavam Pentecostes, ante ultimum versum Sequenti, ordinantur Presbyteri.
Si Ordinationes fiant in Sabbato ante Dominicam de Passione, quia unica tantum dicitur
Lectio, Tonsur debent fieri immediate post Introitum. Omnes minores Ordines post Krie,
elison. Subdiaconi, immediate post Collectam. Diaconi, post Epistolam. Presbyteri, ante
ultimum versum Tractus.
Idem servetur, quandocumque dantur Ordines sacri extra Tempora, ex dispensatione
Apostolica.. Quod si fiat inter Pascha, et Pentecosten, Presbyteri ordinantur ante ultimum
Versum. Si inter Pentecosten, et Septuagesimam, ordinantur ante versum, Allelja. Et
antequam ad collationem Ordinum procedatur, legitur mandatum Apostolicum, sive
supplicatio, cujus vigore Pontifici facultas conceditur ordinandi: quibus lectis, dicit Pontifex,
Deo grtias; et ad Ordinationem procedit.
Si vero Sabbato Sancto Ordinationes fiant, officium incipitur a prima Prophetia, et
continuatur, prout in ordinario, usque ad Litanias inclusive: in quibus dicto, Ut mnibus
Fidlibus, etc. surgit ab accubitu Pontifex, et conversus ad ordinandos, eos benedicit, prout
post Litanias infra ponitur. Deinde perficiuntur Litani, et Pontifex facit Confessionem: et
dicto Krie, elison, pro Missa, ordinat ad primam Tonsuram. Tum dicit, Glria in exclsis
Deo, etc. Quo dicto, ordinat ad quatuor minores Ordines. Deinde dicit Orationem ordinariam,
cum alia pro ordinandis: quibus dictis, ordinat ad Subdiaconatum. Tum dicitur Epistola; et ea
dicta, ordinat Diaconos. Dicitur deinde Allelja, cum suo versu, et prima pars Tractus: quibus
dictis, ordinat Presbyteros; post quorum ordinationem dicitur versus Tractus, Evangelium, et
alia, prout in ordinario.
21
Quando autem Pontifex extra Missarum solemnia est promoturus aliquos ad primam
Tonsuram, vel ad quatuor minores Ordines, sufficit, quod habeat stolam supra rochettum, vel
supra superpelliceum (si sit Regularis), et mitram simplicem. Cum autem est celebraturus pro
sacris Ordinibus conferendis, habere debet sandalia, et omnia paramenta Pontificalia, et
dicere Psal. Quam dilcta, etc.
Ordinationes sacrorum Ordinum, statutis a jure temporibus, ac in Cathedrali Ecclesia,
vocatis, prsentibusque ad id Ecclesi Canonicis, publice celebrentur: si autem in alio
dicesis loco, prsente Clero loci, dignior, quantum fieri poterit, Ecclesia semper adeatur.
Cum igitur Ordinationes faciend sunt, per Sacristam, seu alium ad quem spectat,
prparantur omnia, qu necessaria sunt pro Missa Pontificali. Et demum, cum tempus
Ordinationis instat, hora competenti, Pontifex cappa magna indutus, Capellano illam post
eum deferente, venit ad Ecclesiam, ubi Ordinationes fieri debent: et accedens ante altare
genuflexus ibidem aliquamdiu orat. Deinde vadit ad sedem, ubi paramenta capere consuevit,
vel, si non sit in Ecclesia sua, ad faldistorium, ad cornu Epistol sibi paratum, ubi sedens,
accipit omnia paramenta Pontificalia coloris tempori convenientis, et mitram simplicem,
dicens Psal. Quam dilecta, etc.
Pontifex sic paratus, baculum pastoralem in sinistra tenens, accedit ad gradus altaris, ubi
depositis baculo, et mitra, facta altari reverentia cum profunda capitis inclinatione, facit eum
Ministris Confessionem. Interim cantatur a choro Introitus, et Krie, elison. Finita
Confessione, Pontifex ascendit ad altare, illud in medio osculatur, et textum Evangelii ad
sinistram, incensat altare more solito, resumit mitram, et revertitur ad sedem, seu ad
faldistorium, ad cornu Epistol, ubi, deposita mitra, et versa facie ad altare, oblato sibi per
ministrum libro, ex eo legit Introitum, et Krie, elison: quibus dictis, sedet cum mitra, donec
perficiatur a choro ultimum, Krie, elison. Quo finito, surgit Pontifex, et cum mitra ad
faldistoriurn, ante medium altaris sibi prparatum, accedit, et in illo sedet, renibus altari
versis. Tum Archidiaconus vocat omnes ordinandos, dicens: Accdant omnes, qui ordinndi
sunt. Quibus ante altare coram Pontifice genuflexis, et in modum coron dispositis,
Archidiaconus publice interrogat omnes, si sint aliqui, qui forte non sint confirmati: quia non
debent ad Ordinationem accedere, nisi prius confirmentur. Et si aliqui confirmandi erunt, tunc
depositis Pontifex annulis et chirothecis, lavat manus, reassumit annulos, et confirmat, prout
hababetur supra fol 1. Vel si non erunt aliqui confirmandi, palam interdicit per unum ex suis,
sub his verbis:
REverendssimus in Christo Pater, et Dminus, Dminus N. Dei, et Apostlic Sedis grtia

Epscopus N. sub excommunicatinis pna prcipit, et mandat mnibus, et sngulis, pro
suscipindis Ordnibus hic prsntibus, ne quis forsan erum irregulris, aut lias a jure, vel
ab hmine excommunictus, interdctus, suspnsus, sprius, infmis, aut lias a jure
prohbitus, sive ex alina dicsi orindus, sine licntia sui Epscopi, aut non descrptus,
examintus, approbtus, et nomintus, ullo pacto udeat ad suscipindos Ordines accdere. Et
quod nullus ex ordintis discdat, nisi Missa finta, et benedictine Pontifcis accpta.
Demum ad Ordinationem procedat.
___________
22
DE CLERICO FACIENDO.
CLericus fieri potest etiam extra Missarum solemnia quocumque die, hora et loco.
Pro Clericis ordinandis, parentur forfices pro incidendis capillis, et bacile pro illis
imponendis. Et quilibet ordinandorum habere debet suum superpelliceum super brachium
sinistrum, et candelam in manu dextra. Et vocantur omnes tonsurandi nominatim et sigillatim
per Notarium, et quilibet respondet, Adsum.
Quibus ante altare coram Pontifice in faldistorio cum mitra sedente genuflexis, Pontifex
surgit cum mitra, et dicit:
V. Sit nomen Dmini benedctum.
R. Ex hoc nunc, et usque in sculum.
ORmus, fratres charssimi, Dminum nostrum Jesum Christum, pro his fmulis suis, qui ad
deponndum comas cpitum surum pro ejus amre festnant, ut donet eis Spritum Sanctum,
qui hbitum Religinis in eis in perptuum consrvet, et a mundi impdimento, ac sculri
desidrio corda erum defndat; ut sicut immutntur in vltibus, ita dxtra manus ejus
virttis trbuat eis incremnta, et ab omni ccitte spirituli et humna culos erum apriat,
et lumen eis trn grti concdat. Qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitte ejsdem
Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum.
Post hc, sedente Pontifice, schola inchoat, et prosequitur Antiphonam, et Psalmum, 8. ton
Antiphona
Tu es, Dmine, qui restitues hreditatem meam mihi.
Psalmus 15.
COnsrva me, me Dmine, quniam in te spervi in te, * Dixi Dmino: Dminus meus es tu
quniam bonrum merum non eges.
Sanctis, qui sunt in terra ejus,* mirificvit omnes volunttes meas in eis
Multiplict sunt infirmittes erum:* pstea acceleravrunt.
Non congregbo conventcula erum de sangunibus:* nec memor ero nminum erum per
lbia mea.
Repetitur tota Antiphona Tu es, Dmine, etc.
Incepto Psalmo, Pontifex cum forficibus incidit unicuique extremitates capillorum in
quatuor locis; videlicet in fronte, in occipitio, et ad utramque aurem, deinde in medio capitis
aliquot crines capillorum, et in bacile deponit; et quilibet, cum tondetur, dicit:
DOminus pars hredittis me, et clicis mei: tu es, qui resttues hredittem meam mihi.
Omnibus tonsis, mitra deposita, surgit Pontifex, et stans versus ad illos, dicit:
Ormus.
PRsta, qusumus, omnpotens Deus, ut hi fmuli tui, qurum hdie comas cpitum pro
amre divno deposimus, in tua dilectine perptuo mneant; et eos sine mcula in
sempitrnum custdias. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
23
De Clerico faciendo.
Tum schola inchoat, et prosequitur Antiphonam sequentem. Qua incepta, Pontifex sedet cum
mitra:
Antiphona 7. ton. Hi accpient benedictinem a Dmino, et misericrdiam a Deo salutri
suo: quia hc est genertio qurntium Dminum.
Psalmus 23.
DOmini
est terra, et plenitdo ejus; * orbis terrrum, et univrsi, qui hbitant in eo.
Quia ipse super mria fundvit eum: * et super flmina prparvit eum.
Quis ascndet in montem Dmini, * aut quis stabit in loco sancto ejus?
Innocens mnibus, et mundo corde, * qui non accpit in vano nimam suam, nec jurvit in
dolo prximo suo.
Hic accpiet benedictinem a Dmino: *et misericrdiam a Deo salutri suo.
Hc est genertio qurntium eum, * qurntium fciem Dei Jacob.
Attllite portas, prncipes, vestras, et elevmini port ternles: * et introbit Rex glri.
Quis est iste Rex glri ? * Dminus fortis, et potens; Dminus potens in prlio.
Quis est iste Rex glori? * Dminus virttum, ipse est Rex glori.
Glria Patri, etc,.
Deinde repetitur tota Antiphona, Hi accpient, etc.
Qua finita, surgit sine mitra Pontifex, et ad altare conversus, dicit:
Ormus. Et ministri dicunt: Flectmus gnua. R. Levte.
Et mox ad tonsos genuflexos versus Pontifex, dicit:
ADsto,
Dmine, supplicatinibus nostris, et hos fmulos tuos bene + dcere dignre,

quibus in tuo sancto Nmine hbitum sacr religinis impnimus: ut, te larginte, et devti in
Ecclsia tua persstere, et vitam percpere merentur trnam. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Tunc Pontifex sedet cum mitra, et accipiens in manu superpelliceum, dicit singulis:
INdat te Dminus novum hminem, qui secndum Deum cretus est, in justtia et sanctitte
verittis.
Et mox imponit illud cuilibet, repetendo, Indat, etc. immittens usque ad scapulas, et
immediate trahens, si unum tantum sit superpelliceum; sicque facit usque ad ultimum, qui eo
totaliter induitur: si vero quisque suum superpelliceum habeat, singuli totaliter induuntur. Quo
expedito, sine mitra surgit Pontifex, et versus ad illos, dicit:
Ormus.
OMnpotens sempitrne Deus, propitire pecctis nostris, et ab omni servitte sculris

hbitus hos fmulos tuos emnda: ut dum ignomniam sculris hbitus depnunt, tua semper
in vum grtia perfruntur: ut sicut similitdinem corn tu eos gestre fcimus in
captibus, sic tua virtte hredittem sbsequi merentur trnam in crdibus: Qui cum
Patre, et Spritu Sancto vivis et regnas Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
24
De Clerico faciendo.
Deinde sedet cum mitra Pontifex, et alloquitur eos sub his verbis:
FIlii charssimi, animadvrtere debtis, quod hdie de foro Ecclsi facti estis, et privilgia
clericlia sortti estis; cavte gitur, ne propter culpas vestras illa perdtis; et hbitu honsto,
bonsque mribus atque opribus Deo placre studetis. Quod ipse vobis concdat per
Spritum Sanctum suum. R. Amen.
Tunc, suggerente Archidiacono, ordinati redeunt ad loca sua.
DE MINORIBUS ORDINIBUS.
QUatuor
minores Ordines dari possunt extra Missarum solemnia, diebus Dominicis, et

Festivis duplicibus: sed in mane tantum.
Ordinandi omnes ad quatuor minores Ordines esse debent superpelliceis induti, cum candela
in manu dextera.
DE ORDINATIONE OSTIARIORUM.
PRo Ostiariis ordinandis parentur claves Ecclesi. Pontifex, Clericis ordinatis, surgit, et cum
mitra ad sedem, seu ad faldistorium ad cornu Epistol revertitur: ubi deposita mitra, et ad
altare conversus, oblato sibi libro, cantat primam Collectam; deinde sedet, reassumit mitram,
et cantatur prima Lectio. Interim accedunt duo capellani, cum libro, et candela ante
Pontificem, qui sedens cum mitra, ex eo legit Lectionem ipsam. Quibus finitis, surgit
Pontifex, et cum mitra ad faldistorium ante medium altaris sibi prparatum proficiscitur, et in
illo sedet, renibus altari versis. Archidiaconus vocat ordinandos, dicens:
Accdant qui ordinndi sunt ad officium Ostiarirum.
Et mox notarius singulos nominatim vocat, et quilibet respondet: Adsum.
Omnibus in superpelliceis cum candelis in manibus coram Pontifice genuflexis, Pontifex
admonet illos, dicens:
SUsceptri, filii charssimi, officium Ostiarirum, vidte, qu in domo Dei gere debetis,
Ostirium oprtet perctere cymbalum, et campnam; aperre Ecclsiam, et sacrrium; et
librum aperre ei, qui prdicat. Providte gitur, ne per negligntiam vestram, illrum rerum,
qu intra Ecclsiam sunt, liquid depreat: certsque horis domum Dei aperitis fidlibus; et
semper claudtis infidlibus. Studte tiam, ut, sicut materilibus clvibus Ecclsiam
visbilem apertis, et cluditis, sic et invisbilem Dei domum, corda sclicet fidlium, dictis, et
exmplis vestris claudtis dibolo, et aperitis Deo: ut divna verba, qu audierint, corde
retneant, et pere cmpleant, quod in vobis Dminus perfciat per misericrdiam suam.
H admonitiones non fiunt Cardinalibus, neque electis Episcopis.
Deinde Pontifex accipit, et tradit omnibus claves Ecclesi, quas successive manu dextera
singuli tangant, Pontifice dicente:
SIc gite, quasi redditri Deo ratinem pro iis rebus, qu his clvibus recludntur.
25
De Ordinatione Ostiariorum.
Post hc Archidiaconus, sive alius Archidiaconi vice fungens, ducit eos ad ostium Ecclesi,
et facit illos claudere et aperire; tradit etiam eis funem campanarum, faciens eos campanas
pulsare: deinde illos reducit ad Pontificem: quibus coram Pontifice genua flectentibus, stans
cum mitra Pontifex versus ad ipsos ordinatos, dicit:
DEum Patrem omnipotntem, fratres charssimi, supplciter deprecmur, ut hos fmulos suos
bene + dcere digntur, quos in officium Ostiarirum elgere digntus est: ut sit eis
fidelssima cura in domo Dei dibus ac nctibus, ad distinctinem certrum horrum, ac
invocndum nomen Dmini, adjuvnte Dmino nostro Jesu Christo, qui cum eo vivit et
regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Tum mitra deposita, stans Pontifex, et conversus ad altare, dicit:
Ormus. Et ministri: Flectmus gnua. R. Levte.
Et statim versus ad illos genuflexos, stans sine mitra, dicit:
DOmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, bene + dcere dignre hos fmulos tuos in
officium Ostiarirum: ut inter janitres Ecclsi tuo preant obsquio, et inter elctos tuos
partem tu merentur habre mercdis. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum:
Qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
Post hc Ordinati, suggerente Archidiacono, redeunt ad loca sua.
DE ORDINATIONE LECTORUM.
Pro Lectoribus ordinandis paretur liber Lectionum.
OStiariis ordinatis, Pontifex reassumpta mitra, accedit ad sedem suam, vel ad faldistorium a
parte Epistol. Interim cantatur primum Graduale; vel primum Allelja, si sit infra Octavam
Pentecostes; et Pontifex sedens cum mitra, oblato sibi libro et candela, legit dictum Graduale,
vel Allelja. Quibus dictis, surgit, deposita mitra, et versus ad altare, cantat secundam
Collectam. Tum sedet, reassumpta mitra, et cantatur secunda Lectio. Interim accedunt duo
capellani cum libro, et candela ante Pontificem, qui sedens cum mitra, ex eo legit Lectionem
ipsam. Quibus dictis, Pontifex revertitur ad faldistorium ante medium altaris positum, ubi
sedet cum mitra, et Lectores vocantur per Archidiaconum, hoc modo:
Accdant qui ordinndi sunt ad officium Lectrum.
Et mox nominantur per Notarium, ut supra dictum est.
Quibus coram Pontifice, cum candelis in manibus, genuflexis, Pontifex admonet eos, dicens:
ELcti, filii charssimi, ut sitis Lectres in domo Dei nostri, officium vestrum agnscite, et
implte. Potens est enim Deus, ut ugeat vobis grtiam perfectinis trn. Lectrem
squidem oprtet legre ea qu (vel ei qui) prdicat: et lectines cantre; et benedcere
panem, et omnes fructus novos. Studte gitur verba Dei, vidlicet Lectines sacras, distncte
et aprte, ad intelligntiam, et dificatinem fidlium absque omni mendcio falsittis
profrre; ne vritas divinrum Lectinum incria vestra ad instructinem audintium
26
De Ordinatione Lectorum.
corrumptur. Quod autem ore lgitis, corde credtis, atque pere completis; qutenus
auditres vestros, verbo priter et exmplo vestro, docre posstis. Ideque, dum lgitis, in
alto loco Ecclsi stetis, ut ab mnibus audimini, et videmini, figurntes positine
corporli, vos in alto virttum gradu debre conversri; qutenus cunctis, a quibus audmini,
et vidmini, clstis vit formam prbetis; quod in vobis Deus mpleat per grtiam suam.
Deinde Pontifex accipit, et tradit omnibus codicem, de quo lecturi sunt, quem manu dextera
tangunt, dicens:
ACcpite, et estte verbi Dei relatres, habitri, si fidliter et utliliter implevritis officium
vestrum, partem cum iis, qui verbum Dei bene administravrunt ab intio.
Quibus expeditis, et illis genuflexis, Pontifex stans cum mitra, versus ad eos, dicit:
ORmus, fratres charssimi, Deum Patrem omnipotntem, ut super hos fmulos suos, quos in
rdinem Lectrum digntur assmere, bene + dictinem suam clemnter effndat, qutenus
distncte legant, qu in Ecclsia Dei legnda sunt, et adem opribus mpleant. Per Dminum
nostrum Jesum Christum Flium suum, qui cum eo vivit et regnat in unitte Spritus Sancti
Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Tum Pontifex, mitra deposita, stans conversus ad altare, dicit:
Deinde conversus ad ordinatos genuflexos, dicit sine mitra:
DOmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, bene + dcere dignare hos fmulos tuos in
officium Lectrum, ut assiduitte lectinum instrcti sint, atque ordinti, et agnda dicant, et
dicta pere mpleant, ut in utrque sanct Ecclsi exmplo sanctitti su cnsulant. Per
Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus
Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Postea, suggerente Archidiacono, redeunt Ordinati ad loca sua.
DE ORDINATIONE EXORCISTARUM.
Pro Exorcistis ordinandis paretur liber Exorcismorum,
ejus loco dari potest Pontificale, vel Missale.
LEctoribus ordinatis, Pontifex, reassumpta mitra, accedit ad sedem suam, vel ad faldistorium
ad cornu Epistol, ubi sedens cum mitra, oblato sibi libro et candela, legit secundum
Graduale, vel secundum Allelja, si sit infra Octavam Pentecostes. Interim cantatur a choro
ipsum Graduale, vel Allelja. Quo finito, surgit Pontifex, deposita mitra, et versus ad altare,
cantat tertiam Collectam. Tum sedet, reassumpta mitra, et cantatur tertia Lectio. Interim
accedunt duo capellani cum libro et candela ante Pontificem, qui ex eo legit Lectionem
ipsam. Quibus dictis, revertitur ad faldistorium ante altare, et sedet cum mitra. Exorcist vero
vocantur per Archidiaconum modo consueto, dicens:
Accdant, qui ordinndi sunt ad officium Exorcistrum.
27
De Ordinatione exorcistarum.
Et ipsi singulatim nominantur per Notarium, ut prius dictum est. Quibus coram Pontifice,
cum candelis in manibus, genuflexis, Pontifex admonet eos, dicens:
ORdinndi,
filii charssimi, in officium Exorcistrum, debtis nscere quid suscpitis.

Exorcstam tenim oprtet abjcere dmones; et dcere ppulo ut, qui non commnicat, det
locum; et aquam in ministrio fndere. Accpitis taque potesttem imponndi manum super
energmenos, et per impositinem mnuum vestrrum, grtia Spritus Sancti, et verbis
exorcsmi pellntur spritus immndi a corpribus obsssis. Studte gitur, ut, sicut a
corpribus alirum dmones expllitis, ita a mntibus et corpribus vestris omnem
immundtiam, et nequtiam ejicitis: ne illis succumbtis, quos ab liis, vestro ministrio,
effugtis. Dscite per officium vestrum vtiis imperre; ne in mribus vestris liquid sui juris
inimcus vleat vindicre. Tunc tenim recte in liis dmnibus imperbitis, cum prius in
vobis erum multmodam nequtiam supertis. Quod vobis Dminus gere concdat per
Spritum suum Sanctum.
Post hc Pontifex accipit, et tradit omnibus librum, in quo scripti sunt exorcismi, cujus loco
tradi potest Pontificale, vel Missale, quem manu dextera singuli tangunt, Pontifice dicente:
ACcpite,
et commendte memri, et habte potesttem imponndi manus super

energmenos, sive baptiztos, sive catechmenos.
Postea vero, omnibus devote genuflexis, Pontifex cum mitra stans, dicit:
DEum Patrem omnipotntem, fratres charssimi, spplices deprecmur, ut hos fmulos suos
bene + dcere digntur in officium Exorcistrum; ut sint spiritules impertores, ad
abjicindos dmones de corpribus obsssis, cum omni nequtia erum multifrmi. Per
unignitum Flium suum Dminum nostrum Jesum Christum, qui cum eo vivit et regnat in
unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Tunc conversus ad altare, deposita mitra, dicit:
Et mox conversus ad Ordinatos genuflexos, dicit:
r
DOmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, bene + dcere dignre hos fmulos tuos in
officium Exorcistrum; ut per impostinem mnuum, et oris officium, potesttem, et
imprium hbeant, spritus immndos coercndi; ut probbiles sint mdici Ecclsi tu,
grtia curatinum, virtutque clsti confirmti. Per Dminum nostrum Jesum Christum
Flium tuum, qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deu Deus, per mnia scula
sculrum. R. Amen.
Post hc, suggerente Archidiacono, redeunt ad loca sua.
28
DE ORDINATIONE ACOLYTHORUM.
Pro Acolythis ordinandis parentur candelabrum cum cereo
exstincto, et urceolus vacuus pro vino, pro Sacramento.
EXorcistis ordinatis, Pontifex reassumpta mitra, accedit ad sedem suam, vel ad faldistorium,
ad cornu Epistol, ubi sedens cum mitra, oblato sibi libro et candela, legit tertium Graduale,
vel tertium Allelja, si sit infra Octavam Pentecostes. Interim a choro cantatur ipsum
Graduale, vel Allelja. Quo finito, surgit Pontifex, deposita mitra, et versus ad Altare cantat
quartam Collectam. Tum sedet, reassumpta mitra, et cantatur quarta Lectio. Interim accedunt
duo capellani cum libro et candela ante Pontificem, qui ex eo legit Lectionem ipsam. Quibus
dictis, Pontifex revertitur ad faldistorium ante Altare, ubi sedet cum mitra. Acolythi vero
vocantur per Archidiaconum.
Accdant qui ordinndi sunt ad officium Acolythrum.
Et mox nominantur per Notarium, ut supra. Quibus coram Pontifice, cum candelis in
manibus, genuflexis, Pontifex admonet eos, dicens:
SUsceptri,
filii charssimi, officium Acolythrum, penste quod suscpitis. Aclythum

tenim oprtet ceroferrium ferre; luminria Ecclsi accndere; vinum et aquam ad
Eucharstiam ministrre. Studte gitur suscptum officium digne implre. Non enim Deo
placre potritis, si lucem Deo mnibus prferntes, opribus tenebrrum inservitis, et per
hoc liis exmpla perfidi prbetis. Sed sicut Vritas dicit: Lceat lux vestra coram
homnibus, ut vdeant pera vestra bona, et glorficent Patrem vestrum, qui in clis est. Et
sicut Apstolus Paulus ait: In mdio natinis prav et pervrs, lucte sicut luminria in
mundo, verbum vit continntes. Sint ergo lumbi vestri prcncti, et lucrn ardntes in
mnibus vestris, ut filii lucis sitis. Abjicitis pera tenebrrum, et indumini arma lucis. Ertis
enim aliqundo tnebr, nunc autem lux in Dmino. Ut filii lucis ambulte. Qu sit vero ista
lux, quam tantpere inclcat Apstolus, ipse demnstrat subdens: Fructus enim lucis est, in
omni bonitte, et justtia, et veritte. Estte gitur sollciti in omni justtia, bonitte, et veritte,
ut et vos, et lios, et Dei Ecclsiam illumintis. Tunc tenim in Dei sacrificio digne vinum
suggertis et aquam, si vos ipsi Deo sacrificium, per castam vitam, et bona pera, oblti
furitis. Quod vobis Dminus concdat per misericrdiam suam.
Post hc Pontifex accipit, et tradit omnibus candelabrum cum candela exstincta, quod
successive manu dextera singuli tangant, Pontifice dicente:
ACcpite
ceroferrium, cum creo, et scitis vos ad accendnda Ecclsi luminria

mancipri, in nmine Dmini. R. Amen.
Tum accipit, et tradit eis urceolum vacuum, quem similiter tangere debent, dicens
communiter omnibus:
ACcpite urcolum, ad suggerndum vinum, et aquam in Eucharstiam Snguinis Christi, in

nmine Dmini. R. Amen.
Postea, eis genuflexis permanentibus, Pontifex stans cum mitra versus ad eos, dicit:
DEum Patrem omnipotntem, fratres charssimi, supplciter deprecmur, ut hos fmulos suos
29
De Ordinatione Acolythorum.
bene + dcere digntur in rdine Acolythrum; qutenus lumen visbile mnibus prferntes,
lumen quoque spiritule mribus prbent: adjuvnte Dmino nostro Jesu Christo, qui cum
eo, et Spritu Sancto vivit, et regnat Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Tum Pontifex ad altare se convertens, deposita mitra, et stans dicit:
Et mox Pontifex conversus ad eosdem genuflexos, dicit:
DOmine
sancte, Pater omnpotens, trne Deus, qui per Jesum Chrstum Flium tuum
Dminum nostrum, et Apstolos ejus in hunc mundum lumen clarittis tu missti, quique, ut
mortis nostr antquum abolres chirgraphum, gloriosssim illum Crucis vexllo affgi, ac
snguinem et aquam ex ltere illus pro salte gneris humni efflere volusti: bene + dcere
dignre hos fmulos tuos in officium Acolythrum; ut ad accendndum lumen Ecclsi tu,
et ad suggerndum vinum et aquam ad conficindum Snguinem Christi Flii tui in offernda
Eucharstia, sanctis altribus tuis fidliter subminstrent. Accnde, Dmine, mentes erum et
corda ad amrem grti tu, ut illuminti vultu splendris tui, fidliter tibi in sancta Ecclsia
desrviant. Per emdem Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Ormus.
DOmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, qui ad Mysen et Aaron loctus es, ut
accenderntur lucrn in tabernculo testimnii, bene + dcere dignre hos fmulos tuos, ut
sint Aclythi in Ecclsia tua. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Ormus.
OMnpotens, sempitrne Deus, fons lucis, et orgo bonittis, qui per Jesum Christum Flium
tuum, lumen verum, mundum illuminsti, ejsque passinis mystrio redemsti, bene +
dcere dignre hos fmulos tuos, quos in officium Acolythrum consecrmus, poscntes
clemntiam tuam, ut erum mentes, et lmine scinti illstres, et piettis tu rore rriges; ut
ita accptum ministrium, te auxilinte, pragant, quliter ad trnam remuneratinem
pervenre merentur. Per emdem Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Post hc, suggerente Archidiacono, ordinati redeunt ad loca sua.
30
DE SACRIS ORDINIBUS
IN GENERE.
SAcri et majores Ordines sunt, Subdiaconatus, Diaconatus, et Presbyteratus: ad quos ordinati

omnes debent communicare: ideo parentur pro eorum numero hosti parv consecrand.
DE ORDINATIONE SUBDIACONI.
Pro Ordinatione Subdiaconorum parentur Calix vacuus cum
Patena superposita, Urceoli cum manutergio,
et liber Epistolarum.
AColythis ordinatis, Pontifex reassumpta mitra, accedit ad sedem suam, vel ad faldistorium,
ad cornu Epistol; ubi sedens cum mitra, oblato sibi libro, et candela, legit quartum Graduale,
vel quartum Allelja, si sit infra Octavam Pentecostes. Interim a choro cantatur ipsum
Graduale, vel Allelja. Quo finito, surgit Pontifex, deposita mitra, et versus ad altare cantat
quintam Collectam.
Tum sedet, reassumpta mitra, et cantatur quinta Lectio. Interim accedunt duo capellani cum
libro et candela ante Pontificem, qui ex eo legit Lectionem ipsam. Quibus dictis, Pontifex
revertitur ad sedem suam ante medium altaris; et Archidiaconus versus ad ordinandos, dicit:
Accdant qui ordinndi sunt Subdiconi.
Et Notarius unumquemque illorum vocat, dicens:
N. ad ttulum Ecclsi N. N. ad ttulum patrimnii sui.
Frater N. professus Ordinis N. ad ttulum pauperttis.
Et sic de aliis; et quilibet vocatus, dicit Adsum, et accedit versus Episcopum.
Debet autem quilibet ordinandorum in Subdiaconum indutus esse amictu, non tamen super
caput, alba et cingulo; habere manipulum in manu sinistra, tunicellam super brachio sinistro,
et candelam in manu dextera.
Omnibus autem in Subdiaconos ordinandis competenti spatio coram Pontifice stantibus,
Pontifex cum mitra sedens admonet eos (nisi omnes sint Religiosi, quia tunc ista admonitio
omittitur) dicens:
FIlii
dilectssimi, ad sacrum Subdiacontus Ordinem promovndi, terum atque terum

considerre debtis attente, quod onus hdie ultro apptitis. Hctenus enim lberi estis,
lictque vobis, pro arbtrio ad sculria vota transre; quod si hunc Ordinem suscepritis,
mplius non licbit a propsito resilre, sed Deo, cui servre, regnre est, perptuo famulri, et
castittem illo adjuvnte, servre oportbit, atque in Ecclsi ministrio semper esse
manciptos. Pronde, dum tempus est, cogitte, et, si in sancto propsito perseverre placet, in
nmine Dmini, huc accdite.
Illis tunc accedentibus, et coram Pontifice genuflexis, Archidiaconus vocat cteros
ordinandos, dicens:
Accdant qui ordinndi sunt Diacni, et Presbyteri.
31
De Ordinatione subdiaconi.
Quibus accedentibus, Archidiaconus ordinat eos, videlicet, Diaconandos paratos amictu,
alba, cingulo, et manipulo, stolam in manu sinistra, dalmaticam super brachium sinistrum, et
candelam in manu dextera tenentes, contra cornu Epistol altaris, faciebus altari versis; et
Presbyterandos paratos amictu, alba, cingulo, manipulo, stola in modum Diaconi, planetam
super brachium sinistrum, mappulam albam manu sinistra, et candelam dextera tenentes
contra faciem Pontificis, ac medium altaris, faciebus similiter altari versis. Quibus sic
ordinatis, Pontifex mitra in capite tenens procumbit super faldistorium, in superiori gradu,
sive plano altaris paratum, et omnes ordinandi in locis super tapetia prosternunt se: ministri
vero, et alii astantes, genuflectunt; et schola inchoat Litanias, choro respondente: vel si
officium fiat sine cantu, Pontifex dicit, ministris et capellanis respondentibus.
KYrie, elison.
Christe, elison.
Kyrie, elison.
Christe, udi nos.
Christe, exudi nos.
Pater de clis Deus,
Fili Redmptor mundi Deus,
Spritus sancte Deus,
Sancta Trnitas unus Deus,
Sancta Mara,
Sancta Dei Gnetrix,
Sancta Virgo Vrginum,
Sancte Mchael,
Sancte Gbriel,
Sancte Rphael,
Omnes sancti Angeli, et Archngeli,
Omnes sancti beatrum Spirtuum rdines,
Sancte Jonnes Baptsta,
Sancte Joseph,
Omnes sancti Patrirch, et Propht,
Sancte Petre,
Sancte Paule,
Sancte Andra,
Sancte Jacbe,
Sancte Jonnes,
Sancte Thoma,
Sancte Jacbe,
Sancte Philppe,
Sancte Bartholome,
Sancte Matthaee,
Sancte Simon,
Sancte Thadde,
Sancte Matha,
Sancte Brnaba,
Sancte Luca,
Sancte Marce,
Miserere nobis.
Miserere nobis.
Miserere nobis.
Miserere nobis.
Ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
orate pro nobis.
Orte pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
Orte pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
32
De Ordinatione subdiaconi
Omnes sancti Apstoli, et Evangelst,
Omnes sancti Discpuli Dmini,
Omnes sancti Innocntes,
Sancte Stphane,
Sancte Laurnti,
Sancte Vincnti,
Sancti Fabine et Sebastine,
Sancti Jonnes et Paule,
Sancti Cosma et Damine,
Sancti Gervsi et Protsi,
Omnes sancti Mrtyres,
Sancte Silvster,
Sancte Gregri,
Sancte Ambrsi,
Sancte Augustne,
Sancte Hiernyme,
Sancte Martne,
Sancte Nicole,
Omnes sancti Pontfices et Confessres,
Omnes sancti Doctres,
Sancte Antni,
Sancte Benedcte,
Sancte Bernrde,
Sancte Domnice,
Sancte Francsce,
Omnes sancti Sacerdtes et Levt,
Omnes sancti Mnachi, et Eremt,
Sancta Mara Magdalna,
Sancta Agatha,
Sancta Lcia,
Sancta Agnes,
Sancta Cclia,
Sancta Catharna,
Sancta Anastsia,
Omnes Sanct Vrgines et Vdu,
Omnes Sancti et Sanct Dei,
Proptius esto,
Proptius esto,
Ab omni malo,
Ab omni peccto,
Ab ira tua,
A flagllo terrmtus,
A peste, fame, et bello,
A subitnea et improvsa morte,
Ab insdiis diboli,
Ab ira, et dio, et omni mala voluntte,
orate pro nobis.

orate pro nobis.
orate pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
orate pro nobis.
orate pro nobis.
orate pro nobis.
orate pro nobis.
orate pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
orate pro nobis.
orate pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
orate pro nobis.
orate pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
ora pro nobis.
orate pro nobis.
intercdite pro nobis.
parce nobis, Dmine.
exudi nos, Dmine.
Lbera nos, Dmine.
lbera nos, Dmine.
lbera nos, Dmine.
lbera nos, Dmine.
lbera nos, Dmine.
lbera nos, Dmine.
lbera nos, Dmine.
lbera nos, Dmine.
33
A spritu fornicatinis,
lbera nos, Dmine.
A flgure et tempestte,
lbera nos, Dmine.
A morte perptua,
lbera nos, Dmine.
Per mystrium sanct Incarnatinis tu,
lbera nos, Dmine.
Per Advntum tuum,
lbera nos, Dmine.
Per Nativittem tuam,
lbera nos, Dmine.
Per Baptsmum et sanctum jejnium tuum,
lbera nos, Dmine.
Per Crucem et Passinem tuam,
lbera nos, Dmine.
Per Mortem et Sepultram tuam,
lbera nos, Dmine.
Per sanctam Resurrectinem tuam,
lbera nos, Dmine.
Per admirabilem Ascensinem tuam,
lbera nos, Dmine.
Per Advntum Spritus Sancti Parcliti,
lbera nos, Dmine.
In die Judcii,
lbera nos, Dmine.
Peccatres,
Te rogmus, udi nos.
Ut nobis parcas,
te rogmus, udi nos.
Ut nobis indlgeas,
te rogmus, udi nos.
Ut ad veram pnitntiam nos perdcere dignris,
te rogmus, udi nos.
Ut Ecclsiam tuam sanctam rgere, et conservre dignris,
te rogmus, udi nos.
Ut Domnum Apostlicum, et omnes Ecclesisticos Ordnes in sancta religine conservre
dignris,
te rogmus, udi nos.
Ut inimcos sanct Ecclsi humilire dignris,
te rogmus, udi nos.
Ut rgibus et princpibus christinis pacem et veram concrdiam donre dignris,
te rogmus, udi nos.
Ut cuncto ppulo Christino pacem et unittem largri dignris,
te rogmus, udi nos.
Ut nosmetpsos in tuo sancto servtio confortre, et conservre dignris, te rogmus, udi nos.
Ut mentes nostras ad clstia desidria rigas,
te rogmus, udi nos.
Ut mnibus benefactribus nostris sempitrna bona retrbuas,
te rogmus, udi nos.
Ut nimas nostras, fratrum, propinqurum, et benefactrum nostrrum ab trna damnatine
erpias,
te rogmus, udi nos.
Ut fructus terr dare et conservre dignris,
te rogmus, udi nos.
Ut mnibus Fidlibus defnctis rquiem trnam donre dignris,
te rogmus, udi nos.
Hic datutr benedictio, sanctificatio, et consecratio per Pontificem rebus consecrandis, ut
infra in locis propriis dicetur:
Ut nos exaudre dignris, te rogmus, udi nos.
Fli Dei,
te rogmus, udi nos.
Agnus Dei, qui tollis peccta mundi, parce nobis, Dmine.
Agnus Dei, qui tollis peccta mundi, exudi nos, Dmine.
Agnus Dei, qui tollis peccta mundi, misrere nobis.
Christe, udi nos.
Christe, exudi nos.
Christe, udi nos.
Krie, elison.
Christe, elison.
Krie, elison.
Postquam autem dictum fuerit in Litaniis:
Ut omnibus fidelibus defunctis, etc. R. Te rogmus.
34
Surgit Pontifex cum mitra ab accubitu, et se ad ordinandos vertens, et baculum pastoralem in
sinistra manu tenens, ordinandis prostratis manentibus, dicit:
Ut hos elctos bene + dcere dignris. R. Te rogmus.
Secundo dicit:
Ut hos elctos bene + dcere et sancti + ficre dignris. R. Te rogmus.
Tertio dicit:
Ut hos elctos bene + dcere, sancti + ficre, et conse + crre dignris. R.Te rogmus.
Tum iterum super faldistorium procumbit, schola perficiente Litanias: Ut nos exaudre
dignris, usque ad finem.
Quibus finitis, Pontifex surgens cum mitra, sedet super faldistorium ante medium altaris, et
Archidiaconus dicit alta voce:
Recdant in partem, qui ordinndi sunt Diconi, et Presbyteri.
Quibus ad aliquem locum idoneum, unde Pontificem, celebrantem videre possint,
transeuntibus, ad Ordinationem Subdiaconorum proceditur. Illis itaque coram Pontifice, per
ordinem, in modum coronae, genuflexis, Pontifex admonet eos, dicens:
ADeptri filii dilectssimi, officium Subdiacontus, sdulo attndite quale ministrium vobis
trditur: Subdiconum enim oprtet aquam ad ministrium altris prparre: Dicono
ministrre; pallas altris, et corporlia ablere; Clicem, et Patnam in usum sacrificii edem
offrre. Oblatines qu vniunt in altre, panes propositinis vocntur. De ipsis oblatinibus
tantum debet in altre poni, quantum ppulo possit sufficere, ne liquid ptridum in sacrrio
remneat. Pall, qu sunt in substratrio altris, in lio vase debent lavri, et in lio
corporles pall. Ubi autem corporles pall lot ferint, nullum liud lintemen debet
lavri, psaque lotinis aqua in baptistrium debet vergi. Studte taque, ut ista visiblia
ministria, qu dximus, ntide et diligentssime complntes, invisiblia horum exmplo
perficitis. Altre quidem sanct Ecclsi ipse est Christus, teste Jonne, qui in Apocalypsi
sua altre ureum se vidsse prhibet, stans ante thronum, in quo, et per quem, oblatines
fidlium Deo Patri consecrntur. Cujus altris pall et corporlia sunt membra Christi,
sclicet fidles Dei, quibus Dminus, quasi vestimntis pretisis circmdatur, ut ait Psalmsta:
Dminus regnvit, decrem indtus est. Betus quoque Jonnes in Apocalypsi vidit Flium
hminis prcnctum zona urea, id est, Sanctrum catrva. Si taque humna fragilitte
contngat in liquo fidles maculri, prbnda est a vobis aqua clstis doctrn, qua
purificti, ad ornamntum altris, et cultum divni sacrificii rdeant. Estte ergo tales, qui
sacrificiis divnis, et Ecclsi Dei, hoc est Crpori Christi, digne servre valetis, in vera et
cathlica fide fundti; quniam, ut ait Apstolus: Omne quod non est ex fide, pecctum est,
schismticum est, et extra unittem Ecclsi est. Et deo, si usque nunc fustis tardi ad
Ecclsiam, modo debtis esse assdui. Si usque nunc somnolnti, modo vgiles. Si usque
nunc ebrisi, modo sbrii. Si usque nunc inhonsti, modo casti. Quod ipse vobis prstre
digntur, qui vivit, et regnat Deus in scula sculrum. R. Amen.
Deinde Pontifex accipit, et tradit omnibus Calicem vacuum cum Patena vacua superposita,
quem successive manu dextera singuli tangunt, Pontifice dicente:
35
VIdte cujus ministrium vobis trditur; deo vos admneo, ut ita vos exhibetis, ut Deo
placre posstis.
Et Archidiaconus accipit, et tradit eis urceolos cum vino, et aqua, ac bacile cum manutergio,
quae omnia similiter tangere debent.
Postea surgit Pontifex, et versus ad populum stans cum mitra, dicit:
Ormus.
ORmus Deum, ac Dminum nostrum, fratres charssimi, ut super hos servos suos, quos ad
Subdiacontus officium vocre digntus est, infndat bene + dictinem suam, et grtiam: ut
in conspctu ejus fidliter servintes, prdestinta Sanctis prmia consequntur, adjuvnte
Dmino nostro Jesu Christo, qui cum eo vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per
mnia scula sculrum. R. Amen.
Tum deposita mitra, conversus ad altare Pontifex, dicit:
Et mox Pontifex versus ad ordinandos genuflexos, dicit sine mitra:
DOmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, bene + dcere dignre hos fmulos tuos,
quos ad Subdiacontus officium elgere digntus es; ut eos in sacrrio tuo sancto strnuos
sollicitsque clestis milti insttuas excubitres, sanctsque altribus tuis fidliter
subminstrent: et requiscat super eos Spritus sapinti, et intellctus; Spritus conslii, et
fortitdinis; Spritus scinti et piettis; et rpleas eos Spritu timris tui; et eos in ministrio
divino confirmes, ut obedintes facto, ac dicto parntes, tuam grtiam consequntur. Per
Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus
Sancti Deus, per mnia scula sculrum. Amen.
Tum Pontifex sedens, accepta mitra, amictum, qui in collo ordinandorum jacet, imponit
super caput singulis, dicens:
ACcpe amctum, per quem designtur castigtio vocis: In nmine Pa + tris, et F + lii, et
Spritus + Sancti. R. Amen.
Tum immittit manipulum in sinistrum brachium, cuilibet, dicens:
ACcpe manpulum, per quem designntur fructus bonrum perum. In nmine Pa + tris, et
F + lii, et Spritus + Sancti. R. Amen.
Post hc induit quemlibet tunica, et si tantum unica sit, immittit illam cuilibet solum usque
ad scapulas, ac retrahens postremum totaliter induit, dicens cuilibet:
TUnica jucundittis, et indumnto ltti induat te Dminus.
In nmine Pa + tris, et

Postea accipit, et tradit omnibus librum Epistolarum, manu dextera ipsum simul tangentibus,
dicens:
ACcpite librum Epistolrum, et habte potesttem legndi eas in Ecclsia sancta Dei, tam
pro vivis, quam pro defnctis. In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti. R. Amen.
Omnibus expeditis, suggerente Archidiacono, ordinati redeunt ad loca sua: unus tamen de
noviter ordinatis, tunica indutus, dicet Epistolam suo tempore.
36
DE ORDINATIONE DIACONI.
SUbdiaconis
ordinatis, Pontifex, reassumpta mitra, accedit ad sedem suam; vel ad

faldistorium, ad cornu Epistol; ubi sedens cum mitra, oblato sibi libro et candela, legit
Hymnum Benedctus es, vel Allelja, cum versu Benedctus es, si sit infra Octavam
Pentecostes. Interim cantatur a choro dictus Hymnus, vel Allelja, cum suo versu, ut supra.
Quo finito, surgit Pontifex, deposita mitra, et versus ad altare, dicit in competenti tono Glria
in exclsis Deo, si sit infra Octavam Pentecostes, quod dum a choro perficitur, sedet cum
mitra. Quo finito, deposita mitra, surgit, et versus ad populum, dicit: Pax vobis, vel Dminus
vobscum, si Glria in exclsis, non sit dicendum: et conversus ad altare, cantat Orationem
Miss diei, cum Oratione pro ordinatis, et ordinandis, sub uno, Per Dminum nostrum,
videlicet.
Oratio.
EXudi, qusumus Dmine, spplicum preces, et devto tibi pctore famulntes perptua
defensine custdi: ut nullis perturbationibus impedti, lberam servittem tuis semper
exhibemus officiis. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum vivit et
regnat, etc.
Finita Oratione, sedet Pontifex, reassumpta mitra, et oblato sibi libro et candela, legit
Epistolam. Interim per unum ex Subdiaconis noviter ordinatis, cantatur Epistola. Qua finita,
surgit Pontifex, et accedit ad faldistorium ante altare cum mitra, et ibi sedet. Promovendi vero
ad Ordinem Diaconatus per Archidiaconum vocantur, dicendo:
Accdant, qui Ordinndi sunt ad Diacontum.
Et mox singulatim nominantur per Notarium, nulla tamen facta mentione de titulo. Eis igitur
amictu, alba, cingulo, et manipulo paratis, ac stolam in sinistra manu, et candelam in dextera,
ac dalmaticam super brachium sinistrum tenentibus, et in modum coron coram Pontifice
genuflexis, Archidiaconus offerens illos Pontifici, dicit:
REverendssime
Pater, pstulat sancta mater Ecclsia Cathlica, ut hos prsntes

Subdiconos ad onus Diacnii ordintis.
Pontifex interrogat dicens: Scis illos dignos esse?
Respondet Archidiaconus: Quantum humna fraglitas nosse sinit, et scio, et testificor ipsos
dignos esse ad hujus onus officii.
Et Pontifex dicit: Deo grtias.
Et ad eorumdum ordinationem procedit. In primis Pontifex cum mitra sedens, clero et
populo annuntiat, dicens:
AUxilinte
Dmino Deo, et Salvatre nostro Jesu Christo, eligimus hos prsntes

Subdiconos in Ordinem Diacnii. Si quis habet liquid contra illos, pro Deo, et propter
Deum cum fidcia xeat, et dicat; vermtamen memor sit conditinis su.
Et facta aliquali mora, Pontifex convertens sermonem suum ad ordinandos, admonet eos,
dicens:
PRovehndi,
filii dilectssimi, ad Levticum Ordinem cogitte magnpere ad quantum

gradum Ecclsi ascnditis. Diconum enim oprtet ministrre ad altre, baptizre, et
37
De Ordinatione Diaconi.
prdicre. Sane in vteri lege ex dudecim una Tribus Levi elcta est, qu specili devotine
tabernculo Dei, ejsque sacrificiis, ritu perptuo deservret. Tntaque dgnitas ipsi concssa
est, quod nullus, nisi ejus stirpe, ad divnum illum cultum atque officium ministratrus
assgeret; deo, ut grandi quodam privilgio hredittis, et Tribus Dmini esse merertur, et
dici: qurum hdie, filii dilectssimi, et nomen et officium tentis, quia in ministrium
tabernculi testimnii, id est Ecclsi Dei, eligmini in Levtico officio, qu semper in
procnctu psita, incessbili pugna contra inimcos dmicat, unde ait Apstolus: Non est nobis
collucttio advrsus carnem et snguinem, sed advrsus prncipes et potesttes, advrsus
mundi rectres tenebrrum harum, contra spiritulia nequti, in clstibus. Quam Ecclsiam
Dei, vluti tabernculum, portre et munire debtis orntu sancto, prdictu divno, exmplo
perfcto. Levi quippe interprettur dditus, sive assmptus. Et vos, filii dilectssimi, qui ab
hreditte patrna nomen accpitis, estte assmpti a carnlibus desidriis, a terrnis
concupiscntiis, qu mlitant advrsus nimam; estte ntidi, mundi, puri, casti, sicut decet
ministros Christi, et dispensatres mysterirum Dei; ut digne addmini ad nmerum
Ecclesistici gradus, ut hrditas et tribus ambilis Dmini esse meremini. Et quia
comminstri et cooperatres estis Crporis et Snguinis Dmini, estte ab omni illcebra
carnis alini, sicut ait Scriptra: Mundmini, qui fertis vasa Dmini. Cogitte betum
Stphanum, mrito prcpu castittis ab Apstolis ad officium istud elctum. Curte, ut,
quibus Evanglium ore annuntitis, vivis opribus expontis, ut de vobis dictur: Beti pedes
evangelizntium pacem, evangelizntium bona. Habte pedes vestros calcetos Sanctrum
exmplis, in prparatine Evanglii pacis: Quod vobis Dminus concdat per grtiam suam.
R. Amen.
Deinde, si non sint ordinati Subdiaconi, ordinandi omnes prosternunt se, ubi genuflectebant;
et Pontifice ante faldistorium suum genuflectente, dicuntur Litani, et ordinandi per
Pontificem benedicuntur, prout supra , pag. 32. in Ordinatione Subdiaconi dictum est. Post
hc ordinandis ab accubitu surgentibus, genuflexis tamen manentibus, Pontifex sedens in
faldistorio cum mitra, intelligibili voce alloquitur clerum et populum, dicens:
COmmne
votum, commnis ortio prosequtur, ut hi totius Ecclsi prece, qui ad

Diacontus ministrium prparntur. Levtic bene + dictinis rdine clarscant, et spirituli
conversatine prfulgntes, grtia sanctificatinis elceant: Prstnte Dmino nostro Jesu
Christo, qui cum Patre et Spritu sancto vivit et regnat Deus in scula sculrum. R. Amen
Deinde surgens cum mitra Pontifex, stans versus ad ordinandos, dicit, alta voce legendo:
ORmus, fratres charssimi, Deum Patrem omnipotntem, ut super hos fmulos suos, quos
ad officium Diacontus digntur assmere, benedictinis su grtiam clemnter effndat,
esque consecratinis indlt proptius dona consrvet, et preces nostras clemnter exudiat:
ut, qu nostro gernda sunt ministrio, suo bengnus prosequtur auxlio; et quos sacris
mystriis exsequndis pro nostra intelligntia crdimus offerndos, sua bene + dictine
sanctficet et confirmet. Per unignitum Flium suum Dminum nostrum Jesum Christum, qui
cum eo et Spiritu sancto vivit et regnat Deus:
Deinde deposita mitra, extensis manibus ante pectus, dicit:
V. Per mnia scula sculrum.
R. Amen.
38
V. Dminus vobscum.
V. Sursum corda.
R. Habmus ad Dminum.
V. Grtias agmus Dmino Deo nostro.
R. Dignum et justum est.
Vere dignum et justum est, quum et salutre, nos tibi semper, et ubque grtias gere:
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, honrum dator, ordinmque distribtor, atque
officirum dispsitor; qui in te manens nnovas mnia, et cuncta dispnis, per verbum,
virttem, sapientimque tuam Jesum Christum Flium tuum Dminum nostrum, sempitrna
providntia prparas, et singulis quibsque tempribus aptnda dispnsas. Cujus corpus,
Ecclsiam vidlicet tuam, clstium gratirum variette distnctam, suormque connxam
distinctine membrrum, per legem mirbilem totius compginis untam, in augmntum
templi tui crscere, dilatarque largris; sacri mneris servittem trinis grdibus ministrrum
Nmini tuo militre consttuens, elctis ab intio Levi filiis, qui in mysticis operatinibus
domus tu fidlibus excbiis permanntes, hredittem benedictinis trn sorte perptua
possidrent. Super hos quoque fmulos tuos, qusumus Dmine, plactus intnde, quos tuis
sacris altribus servitros in officium Diacontus supplciter dedicmus. Et nos quidem, tam
quam hmines divni sensus et summ ratinis ignri, horum vitam, quantum pssumus
stimmus. Te autem, Dmine, qu nobis sunt ignta non trnseunt, te occlta non fallunt.
Tu cgnitor es secretrum, tu scruttor es crdium. Tu horum vitam clsti pteris examinre
judcio, quo semper prvales, et admssa purgre, et ea, qu sunt agnda, concdere.
Hic solus Pontifex manum dexteram extendens, ponit super caput cuilibet ordinando, et
nullus alius, quia non ad Sacerdotium, sed ad ministerium consecrantur, dicens singulis:
ACcpe Spritum sanctum, ad robur, et ad resistndum dibolo, et tentatinibus ejus: In

nmine Dmini.
Postea prosequitur in primo tono, extensam tenens manum dexteram, usque in finem
Prfationis.
Emtte in eos, qusumus Dmine, Spritum sanctum, quo in opus ministrii tui fidliter
exequndi septifrmis grti tu mnere roborntur. Abndet in eis totus forma virttis,
auctritas modsta, pudor constans, innocnti pritas, et spiritulis observntia discipln.
In mribus erum prcpta tua flgeant, ut su castittis exmplo imitatinem sanctam plebs
acqurat; et bonum conscinti testimnium prferntes, in Christo firmi et stbiles
persevrent, dignsque succssibus de inferiri gradu per grtiam tuam cpere ptiora
merentur.
Quod sequitur, dicit submissa voce legendo, ita tamen ut a circumstantibus possit audiri.
Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum vivit et regnat in
unitte Spritus sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Post hc Pontifex sedet cum mitra, cuilibet ordinando ante se genuflexo, stolam, quam
singuli in manu habent, imponit successive super humerum sinistrum, dicens singulis:
ACcpe stolam + cndidam de manu Dei: admple ministrium tuum: potens est enim Deus,
ut ugeat tibi grtiam suam: Qui vivit, et regnat in scula sculrum. R. Amen.
39
Faciens supra quemlibet eorum signum Crucis, et Ministri reflectent capita stol, et alligent
sub brachio dextero.
Post hc Pontifex accipiens dalmaticam, induit ea quemlibet successive usque ad humeros:
et sic fit usque ad ultimum, quem ea totaliter induit: et hoc, si una tantum sit dalmatica; si
vero quilibet suam habet, tunc singulos sua totaliter induit, dicens cuilibet:
INdat te Dminus indumnto saltis, et vestimnto ltti, et dalmtica justti circmdet

te semper: In nmine Dmini. R. Amen.
Postremo Pontifex accipit, et tradit omnibus librum Evangeliorum, quem manu dextera
tangunt, dicens:
ACcpe potesttem legndi Evanglium in Ecclsia Dei, tam pro vivis, quam pro defnctis:
In nmine Dmini. R. Amen.
Quo facto Pontifex stans ad altare conversus, dicit, sine mitra,
Et vertens se ad ordinatos, dicit:
EXudi, Dmine, preces nostras, et super hos fmulos tuos Spritum tu bene + dictinis
emtte: ut clsti mnere ditti, et tu majesttis grtiam possint acquirere, et bene vivndi
liis exmplum prbre. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum
vivit et regnat in unitte ejsdem Spritus sancti Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
Ormus.
DOmine sancte, Pater fidei, spei, et grti, et profctuum remunertor, qui in clstibus et
terrnis, Angelrum ministriis ubque dispsitis, per mnia elemnta volunttis tu diffndis
effctum, hos quoque fmulos tuos spirituli dignre illustrre affctu: ut tuis obsquiis
expedti, sanctis altribus tuis minstri puri accrscant; et indulgntia tua purires, erum
gradu, quos Apstoli tui in septenrium nmerum, beto Stphano duce ac prvio, Spritu
sancto auctre, elegrunt, digni exstant, et virttibus univrsis, quibus tibi servre oprtet,
instrcti, tibi complceant. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum
R. Amen.
Deinde cum tempus fuerit, aliquis de noviter ordinatis dalmatica indutus, dicit Evangelium.
Ordinati autem statim, suggerente Archidiacono, redeunt ad loca sua.
DE ORDINATIONE PRESBYTERI.
Pro Ordinatione Presbyterorum parentur oleum Catechumenorum, Calix cum vino et aqua, Patena, et Hostia
desuper posita, medulla panis, et bacile cum buccali pro
manibus abluendis, quas singuli ad suas mappulas extergunt.
DIaconis ordinatis, Pontifex ad sedendum in sede sua, vel in faldistorio, in plano juxta cornu
Epistol accedit, et cantatur Tractus, usque ad ultimum versum exclusive: quod si sit infra
Octavam Pentecostes, Tractus et Sequentia, usque ad ultimum versum exclusive.
40
De Ordinatione Presbyteri.
Interim accedunt duo capellani cum libro, et candela ante Pontificem, qui ex eo legit ipsum
Tractum, et Sequentiam, usque ad ultimum versum exclusive. Deinde Pontifex cum mitra
revertitur ante altare, ubi sedet super faldistorium.
Tunc Archidiaconus vocat ordinandos voce intelligibili, dicens:
Accdant qui ordinndi sunt ad rdinem Presbytertus.
Et mox nominatim leguntur per Notarium, prout supra dictum est, nulla tamen de titulo
facta mentione. Tunc illi more Diaconorum parati, amictu, alba, cingulo, stola, et manipulo,
tenentes planetas super brachium sinistrum complicatas, et in manu dextera candelas, ac
mappulas albas pro ligandis et lavandis manibus, ad Pontificem accedunt, et coram eo in
modum coron se disponunt. Tunc Archidiaconus prsentat ordinandos Pontifici, dicens:
REverendssime pater, pstulat sancta mater Ecclsia Cathlica, ut hos prsntes Diconos
ad onus Presbytrii ordintis.
Et Pontifex interrogat, dicens: Scis illos esse dignos?
Respondet Archidiaconus: Quantum humna fraglitas nosse sinit, et scio, et testficor ipsos
dignos esse ad hujus onus officii.
Pontifex dicit: Deo grtias.
Et annuntiat clero, et populo, dicens:
QUniam, fratres charssimi, rectri navis, et navigio deferndis adem est, vel securittis
rtio, vel commnis timris, par erum debet esse sentntia, quorum causa commnis exsstit.
Neque enim fuit frustra a Ptribus instittum, ut de electine illrum, qui ad rgimen altris
adhibndi sunt, consultur tiam ppulus: quia de vita, et conversatine prsentndi quod
nonnmquam ignortur a plribus, scitur a pucis, et necsse est, ut faclius ei quis
obedintiam exhbeat ordinto, cui assnsum prberit ordinndo. Horum squidem
Diaconrum in Presbyteros, auxilinte Dmino, ordinandrum converstio (quantum mihi
vidtur) probta, et Deo plcita, exsstit, et digna (ut rbitror) ecclesistici honris augmnto.
Sed ne unum fortsse, vel paucos, aut decpiat assnsio, vel fallat affctio, sentntia est
expetnda multrum. Itaque quid de erum ctibus aut mribus novritis, quid de mrito
sentitis, lbera voce pandtis; et his testimnium Sacerdtii magis pro mrito, quam
affectine liqua, tributis. Si quis gitur habet liquid contra illos, pro Deo, et propter Deum,
cum fidcia xeat, et dicat; vermtamen memor sit conditinis su.
Postea Pontifex, facta aliqua mora, convertens sermonem suum ad ordinandos, admonet
eos, dicens:
COnsecrndi, filii dilectssimi, in Presbytertus officium, illud digne suscpere, ac suscptum

laudabliter xequi studetis. Sacerdtem tenim oprtet offrre, benedcere, prsse,
prdicre, et baptizre. Cum magno quippe timre ad tantum gradum ascendndum est, ac
providndum, ut clstis sapintia, probi mores, et diutrna justti observtio ad id elctos
commndent. Unde Dminus prcpiens Mysi, ut septuagnta viros de univrso Israel in
adjutrium suum elgeret, quibus Spritus Sancti dona divderet, suggssit: Quos tu nosti,
quod senes ppuli sunt. Vos squidem in septuagnta viris, et snibus signti estis; si per
Spritum septifrmem, Declogum legis custodintes, probi, et matri in scintia similiter, et
pere ritis. Sub edem quoque mystrio, et edem figra in novo Testamnto Dminus
41
septuagnta duos elgit, ac binos ante se in prdicatinem misit; ut docret verbo simul, et
facto, minstros Ecclsi su, fide et pere debre esse perfctos; seu gmin dilectinis,
Dei sclicet et prximi, virtte fundtos. Tales taque esse studetis, ut in adjutrium Mysi, et
dudecim Apostolrum, Episcoprum vidlicet catholicrum, qui per Mysen, et Apstolos
figurntur, digne, per grtiam Dei, ligi valetis. Hac certe mira variette Ecclsia sancta
circmdatur, orntur, et rgitur: cum lii in ea Pontfices, lii minris rdinis Sacerdtes,
Diconi, et Subdiaconi, diversrum rdinum viri consecrntur; et ex multis, et altrn
dignittis membris unum Corpus Christi efficitur. Itaque, filii dilectssimi, quos ad nostrum
adjutrium fratrum nostrrum arbitrium consecrndos elgit, servte in mribus vestris, cast
et sanct vit integrittem. Agnscite quod gitis. Imitmini quod tracttis; qutenus mortis
Domnic mystrium celebrntes, mortificre membra vestra a vitiis, et concupiscntiis
mnibus procurtis. Sit doctrina vestra spiritulis medicna ppulo Dei; sit odor vit vestr
delectamntum Ecclsi Christi; ut prdicatine, atque exmplo difictis domum, id est,
famliam Dei; qutenus nec nos de vestra provectine, nec vos de tanti officii susceptine
damnri a Dmino, sed remunerri ptius meremur. Quod ipse nobis concdat per grtiam
suam. R. Amen.
Si non sint fact Ordinationes Subdiaconorum, vel Diaconorum, dicuntur Litani, ut supra
in Ordinatione Subdiaconorum dictum est, pag. 32.
Post hc surgunt omnes, et ordinandis coram Pontifice binis et binis successive
genuflectentibus, Pontifex stans ante faldistorium suum cum mitra, et nulla oratione, nulloque
cantu prmissis, imponit simul utramque manum super caput cujuslibet ordinandi successive,
nihil dicens. Idemque faciunt post eum omnes Sacerdotes, qui adsunt, quorum tres, aut plures,
planetis, vel saltem cum stolis parati, si commode fieri potest, esse deberent. Quo facto, tam
Pontifex, quam Sacerdotes, tenent manus dexteras extensas super illos. Et Pontifex stans cum
mitra dicit:
ORmus, fratres charssimi, Deum Patrem omnipotntem, ut super hos fmulos suos, quos
ad Presbytrii munus elgit, clstia dona multplicet; et quod ejus dignatine suscpiunt,
ipsus consequntur auxlio. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Pontifex, deposita mitra, conversus ad altare, dicit:
Et mox conversus ad ordinandos, dicit:
EXudi nos, qusumus, Dmine Deus noster et super hos fmulos tuos bene + dictinem
Sancti Spritus, et grti Sacerdotlis infnde virttem; ut quos tu piettis aspctibus
offrimus consecrndos, perptua mneris tui largitte prosequris. Per Dminum nostrum
Jesum Christum Flium tuum, qui tecum vivit, et regnat in unitte ejsdem Spritus Sancti
Deus:
Tum extensis manibus ante pectus, dicit:
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
V. Sursum corda
42
Vere dignum et justum est, quum et salutre, nos tibi semper, et ubque grtias gere,
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, honrum uctor et distribtor mnium
dignittum; per quem proficiunt univrsa, per quem cuncta firmntur; amplifictis semper in
mlius natr rationlis incremntis, per rdinem cngrua ratine dispsitum. Unde et
Sacerdotles gradus, atque officia Levitrum, Sacramntis mysticis institta crevrunt: ut cum
Pontfices summos regndis ppulis prfecsses, ad erum societtis et peris adjumntum,
sequentis rdinis viros et secnd dignittis elgeres. Sic in ermo per septuagnta virrum
prudntium mentes, Mysi spritum propagsti; quibus ille adjutribus usus, in ppulo
innmeras multitdines fcile gubernvit. Sic et in Elezarum et Ithamrum filios Aaron
patrn plenitdinis abundntiam transfudsti, ut ad hstias salutres, et frequentiris officii
Sacramnta, ministrium sufficeret Sacerdtum. Hac providntia, Dmine, Apstolis Flii tui
Doctres fidei cmites addidsti, quibus illi orbem totum secndis prdicatinibus
implevrunt. Quaprpter infirmitti quoque nostr, Dmine, qusumus, hc adjumnta
largre; qui quanto fragilires sumus, tanto his plribus indigmus. Da, qusumus,
omnpotens Pater, in hos fmulos tuos Presbytrii dignittem; nnova in viscribus erum
Spritum sanctittis; ut accptum a te, Deus, secndi mriti munus obtineant, censurmque
morum exmplo su conversatinis insnuent. Sint prvidi cooperatres rdinis nostri;
elceat in eis totus forma justti, ut bonam ratinem dispensatinis sibi crdit redditri,
trn beatitdinis prmia consequntur.
Quod sequitur, legat submissa voce, ita tamen quod a circumstantibus audiri possit.
Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, qui tecum vivit, et regnat in
unitte ejsdem Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R.Amen.
Pontifex sedet, accepta mitra, et reflectit orarium, sive stolam ab humero sinistro cujuslibet,
capiens partem, qu retro pendet, et imponens super dexterum humerum, aptat eam ante
pectus in modum crucis, singulis dicens:
ACcpe jugum Dmini: jugum enim ejus suve est, et onus ejus leve.
Postea imponit cuilibet successive casulam, usque ad scapulas, quam quilibet teneat super
humeros complicatam, a parte anteriori deorsum dependentem, singulis dicens:
ACcpe vestem Sacerdotlem, per quam chritas intellgitur: potens est enim Deus, ut ugeat
tibi charittem, et opus perfctum. R. Deo grtias.
Surgit Pontifex sine mitra, et omnibus genua flectentibus, dicit:
DEus sanctificatinum mnium uctor, cujus vera consecrtio, plnaque benedctio est, tu,
Dmine, super hos fmulos tuos, quos ad Presbytrii honrem dedicmus, munus tu
bene + dictinis infnde: ut gravitte ctuum, et censra vivndi probent se senires, his
institti disciplnis, quas Tito et Timtheo Paulus expsuit; ut in lege tua die ac nocte
meditntes, quod lgerint, credant; quod credderint, dceant; quod docerint, imitntur;
justtiam, constntiam, misericrdiam, fortitdinem, ctersque virttes in se ostndant;
exmplo prbeant; admonitine confirment; ac purum et immacultum ministrii sui donum
custdiant; et in obsquium plebis tu panem, et vinum in Corpus et Snguinem Flii tui
immaculta benedictine transfrment; et inviolbili chritte in virum perfctum, in
43
mensram ttis plenitdinis Christi, in die justi et trni judcii Dei, conscintia pura, fide
vera, Spritu Sancto pleni resrgant. Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum Flium
tuum, qui tecum vivit, et regnat in unitte ejsdem Spritus Sancti Deus, per mnia scula
sculrum. R. Amen.
Tunc Pontifex sine mitra ante altare conversus, flexis genibus incipit alta voce, schola
prosequente, hymnum.
VEni Cretor Spritus,

Mentes turum vsita,
Imple suprna grtis,
Qu tu cresti, pctora.
Surgit Pontifex, et facit, ut in fine Hymni habetur: interim schola prosequitur hymnum, qui
si propter ordinandorum multitudinem necesse fuerit, repetatur, omisso primo versu.
Qui dceris Parclitus,
Altssimi donum Dei,
Fons vivus, ignis, chritas,
Et spiritlis nctio.
Tu septifrmis mnere,
Digitus patrn dxter,
Tu rite promssum Patris,
Sermne ditans gttura.
Accnde lumen snsibus,
Infnde amrem crdibus,
Infirma nostri crporis
Virtte firmans prpeti.
Hostem repllas lngius,
Pacmque dones prtinus.
Ductre sic te prvio
Vitmus omne nxium.
Per te scimus da Patrem,
Noscmus atque Flium,
Teque utrisque Spritum
Credmus omni tempre.
Deo Patri sit glria,
Et Filio qui a mrtuis
Surrxit, ac Parclito,
In sculrum scula.
Amen.
Dicto primo versu, surgit Pontifex, et sedet in faldistorio cum mitra; et depositis chirothecis,
et annulo Pontificali reassumpto, ponitur ei gremiale, sive mappula super gremium, et singuli
ordinandi successive coram eo genua flectunt, et Pontifex cum Oleo Catechumenorum inungit
unicuique ambas manus simul junctas, in modum crucis, producendo cum pollice suo dextero
44
in dictum oleum intincto duas lineas, videlicet, a pollice dexter manus usque ad indicem
sinistr, et a pollice sinistr usque ad indicem dexter, ungendo mox totaliter palmas,
dicens, dum quemlibet inungit:
COnsecrre, et sanctificre dignris, Dmine, manus istas per istam unctinem, et nostram
bene + dictinem. R. Amen.
Pontifex producit manu dextera signum crucis super manus illius, quem ordinat, et
prosequitur:
Ut qucmque benedxerint, benedicntur, et qucmque consecrverint, consecrntur, et
sanctificntur, in nmine Dmini nostri Jesu Christi.
Et quilibet ordinandus respondet: Amen.
Tum Pontifex claudit, seu jungit manus cuilibet successive, quas sic consecratas aliquis
ministrorum Pontificis albo panniculo lineo simul, videlicet, dexteram super sinistram alligat;
et mox unusquisque ad ordinem suum redit, et sic clausas et alligatas manus tenet. Omnium
manibus unctis, et consecratis, Pontifex pollicem mica panis tergit; tum tradit cuilibet
successive Calicem cum vino et aqua, et Patenam superpositam cum Hostia, et ipsi illam
accipiunt inter indices et medios digitos, et cuppam Calicis et Patenam simul tangunt,
Pontifice singulis dicente:
ACcpe potesttem offrre sacrificium Deo, Misssque celebrre, tam pro vivis, quam pro
defnctis. In nmine Dmini. R. Amen.
His peractis, Pontifex lavat manus cum medulla panis, et aqua lotionis hujusmodi projicitur
in sacrarium. Deinde cum mitra revertitur ad sedem suum, vel ad faldistorium in cornu
Epistol, in plano sibi paratum, ubi sedet cum mitra. Et chorus cantat ultimum versum
Tractus, vel Sequenti, sive Allelja. Interim accedunt duo capellani ante Pontificem cum
libro et candela, qui ex eo legit dictum ultimum versum Tractus, vel Sequenti, sive Allelja:
legit etiam secrete, Munda cor meum, etc. atque Evangelium.
Interea unus ex Diaconis noviter ordinatis accedit ad altare cum textu Evangelii ante pectus,
et dicit, Munda cor meum, etc. et cantat Evangelium. Interim parantur per ministros Hosti
super altare, pro numero ordinatorum in Ordinibus sacris, qui omnes communicare debent; et
proceditur in Missa ordine solito. Interea dum Offertorium cantatur, vel etiam prius, ordinati
Sacerdotes poterunt lavare manus suas cum medulla panis, et aqua bene mundare, atque
extergere mappulis illis, quibus ligat erant; et aqua ablutionis hujusmodi projiciatur in
sacrarium.
Pontifex vero, Offertorio lecto, accepta mitra, vadit ad faldistorium ante medium altaris, et
ibi sedens accipit Offertorium ab omnibus ordinatis, qui omnes accedunt bini, et bini ad
Pontificem; coram quo genuflexi offerunt illi singulas candelas accensas, et osculantur ejus
manus; primo Presbyteri, tum Diaconi successive, et alii suo ordine.
Accepto singulorum Offertorio, Pontifex lavat manus, et surgit sine mitra, ac tollitur
faldistorium, et prosequitur Missam.
Presbyteri vero ordinati, post Pontificem, vel hinc et inde, ubi magis commodum erit, in
terra genuflexi, habeant libros coram se, dicentes: Sscipe, sancte Pater, etc. et omnia alia de
Missa, prout dicit Pontifex: qui tamen bene advertat, quod Secretas morose dicat, et
45
aliquantulum alte, ita ut ordinati Sacerdotes possint secum omnia dicere: et prsertim verba
consecrationis, qu dici debent eodem momento per ordinatos, quo dicuntur per Pontificem.
Secreta pro ordinatis, qu dicitur cum Secreta Miss diei, sub uno Per Dminum, etc.
TUis, qusumus Dmine, operre mystriis, ut hc tibi mnera dignis mntibus offermus.
Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, qui tecum vivit, et regnat in unitte
Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Cum Pontifex dixerit orationem, Dmine Jesu Christe, qui, etc. osculatur altare, et dat primo
ex ordinatis cujuslibet Ordinis sacri ad eum succesive accedenti, et altare prius ad dexteram
Pontificis deosculanti, pacem, dicens Pax tecum.
Cui ille respondet: Et cum spritu tuo.
Et quilibet illorum dat sequenti sui ordinis secum ordinato, et ille alteri, et sic usque ad
ultimum continuatur. Si autem ordinatorum parvus sit numerus, Pontifex poterit dare pacem
singulis.
Postquam vero Pontifex se communicaverit, et totum Sanguinem sumpserit, priusquam
digitos abluat, accedunt ante altare Presbyteri, deinde Diaconi, tandem Subdiaconi: quibus
ordinate dispositis, et genuflexis, Pontifex, facta reverentia Sacramento, et aliquantulum
versus cornu Evangelii se retrahens, ad eos se convertit, et singuli ex Diaconis, et Subdiaconis
tantum dicunt submissa voce:
COnfiteor Deo etc.,

Et si officium fiat in cantu, unus de noviter ordinatis illud cantat.
Et, Pontifex stans, capite detecto, versus ad eos dicit intelligibili voce, nisi officium fiat in
cantu:
MIseretur vestri omnpotens Deus, et dimssis pecctis vestris, perdcat vos ad vitam
trnam. R. Amen.
INdulgntiam,
absolutinem, et remissinem peccatrum vestrrum, tribuat vobis

omnpotens, et misricors Dminus. R. Amen.
Et manu dextra signum Crucis super eos communiter producit. Presbyteri ante
Communionem non dicunt confessionem, nec datur eis absolutio, quia concelebrant Pontifici:
propterea si non sunt alii ordinati, confessio, et absolutio prdict omittuntur.
COrpus Dmini nostri Jesu Christi custdiat te in vitam trnam.

Quilibet respondet: Amen.
Et priusquam Communionem sumat, manum Pontificis Hostiam tenentem osculatur.
Unus ministrorum Pontificis stat juxta cornu Epistol altaris Calicem habens, non illum,
cum quo Pontifex celebravit, sed alium cum vino, et mappulam mundam in manibus, ad quem
singuli communicati accedunt, et se purificant, os extergunt, et ad partem se locant.
Omnibus communicatis, Pontifex extergit Patenam super Calicem suum, super eum digitos
abluit, sumit ablutionem, accipit mitram, et lavat manus.
Pontifex, lotis manibus, mitra deposita, stans in cornu Epistol altaris, versus ad illud
46
inchoat in cantu, schola prosequente, R. 8. ton. quod a Septuagesima usque ad Pascha dicitur,
sine Allelja.
JAm non dicam vos servos, sed amcos meos, quia mnia cognovistis qu opertus sum
mdio vestri, allelja. * Accpite Spritum Sanctum in vobis Parclitum: * Ille est, quem Pater
mittet vobis, allelja. V. Vos amci mei estis, si fecritis, qu ego prcpio vobis. Accipite.
V. Glria Patri, et Flio, et Spiritui Sancto. * Ille est, quem.
Incepto Responsorio, Pontifex, accepta mitra, vertit se ad Presbyteros ordinatos, qui ante
altare coram ipso stantes profitentur fidem, quam prdicaturi sunt, dicentes:
CRedo
in Deum, Patrem omnipotntem, Creatrem cli et terr. Et in Jesum Christum,

Flium ejus nicum, Dminum nostrum: qui concptus est de Spritu Sancto, natus ex
Mara Vrgine, passus sub Pntio Pilto, crucifxus, mrtuus, et sepltus: descndit ad
nferos; trtia die resurrxit a mrtuis; ascndit ad clos; sedet ad dxteram Dei Patris
omnipotntis: inde ventrus est judicre vivos et mrtuos. Credo in Spritum Sanctum,
sanctam Ecclsiam cathlicam, Sanctrum communinem, remissinem peccatrum, carnis
resurrectinem, vitam trnam. Amen.
Quo finito. Pontifex cum mitra sedens super faldistorium, ante medium altaris, imponit
ambas manus super capita singulorum coram eo genuflectentium, dicens cuilibet:
ACcpe Spritum Sanctum, quorum remseris peccta, remittntur eis; et quorum retineris,
retnta sunt.
Deinde explicans casulam, quam unusquisque habet super humeros complicatam, induit
illa quemlibet, singulis dicendo:
STola innocnti indat te Dminus.

Et mox unusquisque iterum ad Pontificem accedit: et genuflexus ponit manus suas junctas
inter manus Pontificis dicentis cuilibet, si suus est Ordinarius:
PRomttis mihi, et Successribus meis reverntiam, et obedintiam?

Et ille respondet: Promtto.
Si vero Pontifex non est suus Ordinarius, cum manus eorum inter suas tenet, ut prfertur,
dicit singulis Presbyteris scularibus:
Promttis Pontfici Ordinrio tuo, etc.
Singulis vero Regularibus:
PRomttisPrlto Ordinrio tuo, etc.

Promitis Pontfici (vel Prlato) Ordinrio tuo, pro tempre exsistnti reverntiam, et
obedintiam?
Et ille respondet: Promtto.
Tunc Pontifex tenens manus illius inter suas, osculatur unumquemque, dicens: Pax Dmini
sit semper tecum.
Et ille respondet: Amen.
His expletis, et eis ad ordinem suum reversis, Pontifex, sedens cum mitra, et baculo, admonet
47
eos, dicens:
QUia
res, quam tractatri estis, satis periculsa est, filii dilectssimi, mneo vos, ut
diligntur totus Miss rdinem, atque Hsti consecratinem, ac fractinem, et
communinem, ab liis jam doctis Sacerdtibus disctis, prisquam ad celebrndum Missam
accedtis.
Pontifex surgit cum mitra et baculo, et Presbyteris coram eo adhuc genuflexis benedicit,
dicens voce competenti:
BEnedctio Dei omnipotntis Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti descndat super vos;
ut sitis benedcti in rdine sacerdtali; et offertis placbiles Hostias pro pecctis, atque
offensinibus ppuli omnipotnti Deo, cui est honor, et glria per mnia scula sculrum.
R. Amen.
Post hc Pontifex, deposita mitra, et amoto faldistorio, convertitur ad altare, prosequitur
Missam, et cantatur Communio: et dicitur hc Postcommunio pro ordinatis sub uno Per
Dminum. cum Postcommunione Miss diei.
Postcommunio.
QUos
tuis, Dmino, rficis Sacramntis, contnuis attlle bengnus auxliis; ut tu

redemptinis effctum et mystriis capimus, et mribus: Qui vivis et regnas cum Deo Patre
in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Deinde dicitur, Benedicmus Dmino, vel Ite, Missa est, prout tempus requirit, et per
Pontificem, Plceat tibi, Sancta Trnitas, etc.
Quo dicto, Pontifex, accepta mitra et baculo pastorali, dat benedictionem solitam, dicens: Sit
nomen Dmini benedctum, etc.
Tum sedet, et alloquitur ordinatos sub his verbis.
FIlii dilectssimi, dilignter considerte Ordinem per vos suscptum, ac onus hmeris vestris
impsitum; studte sancte et religise vivere, atque omnipotnti Deo placre, ut grtiam suam
posstis acqurere: quam ipse vobis per suam misericrdiam concdere digntur.
Snguli ad primam Tonsram, vel ad qutuor minres Ordines promti, dcite semel septem
Psalmos Pnitentiles, cum Litniis, Versculis, et Oratinibus. Ad Subdiacontum, vel
Diacontum, Noctrnum talis dii. Ad Presbytertum vero ordinti post primam vestram
Missam, tres lias Missas, vidlicet, unam de Spritu Sancto, liam de beta Mara semper
Vrgine, trtiam pro Fidlibus defnctis dcite, et omnipotntem Deum tiam pro me orte.
Quod illi devote suscipiunt, et respondent se facturos.
Tum Pontifex convertit se ad altare, et dicit submissa voce: Dminus vobscum.
Intium sancti Evanglii secndum Jonnem.etc.
Signat altare, et se, et revertitur ad sedem, vel ad faldistorium, ubi exuitur sacris vestibus.
Ordinati etiam ad Presbyteratum dicunt idem Evangelium, et in loco convenienti sacras vestes
deponunt, et cum eis alii ordinati.
48
DE CONSECRATIONE
ELECTI IN EPISCOPUM.
NEmo consecrari debet, nisi prius constet Consecratori de commissione consecrandi sive per
litteras Apostolicas, si sit extra curiam, sive per commissionem, viv vocis oraculo, a Summo
Pontifice Consecratori factam, si Consecrator ipse sit Cardinalis.
Statuta die Consecrationis, qu debet esse Dominica, vel natalitium Apostolorum, vel etiam
festiva, si Summus Pontifex hoc specialiter indulserit; et tam Consecrator, quam Electus
conveniens est, ut prcedenti die jejunent.
Consecratio, si extra curiam Romanam fiat, in Ecclesia, ad quam promoti fuerint, aut in
provincia, si commode fieri poterit, celebretur.
In Ecclesia, ubi fiet consecratio, ornantur du capell, major pro Consecrante, et minor pro
Electo. Et in majori quidem, super altari parato, ut est moris, erit Crux in medio, et ad minus
quatuor candelabra. In terra ad gradus altaris erunt tapetia strata, super quibus procumbit
Electus; sed Consecrator, et alii genuflectent.
Paratur etiam in loco propinquo et congruo credentia pro Consecratore, super quam erit
mappa munda, duo candelabra, vasa ad abluendum manus, cum suis mantilibus, vas cum aqua
benedicta, et aspersorio, thuribulum cum navicella, cochleari, et incenso, si officium fit in
cantu, alias non; ampull cum vino et aqua pro Sacrificio, Calix, hostiaria cum Hostiis,
medulla panis pro abstergendis manibus, sanctum Chrisma.
Item paramenta omnia Pontificalia, coloris tempori et officio Miss convenientis, videlicet
sandalia, amictus, alba, cingulum, Crux pectoralis, stola, tunicella, dalmatica, chirothec,
planeta, mitra auriphrygiata, annulus Pontificalis, baculus pastoralis, manipulus, et gremiale.
Item paratur faldistorium ornatum pro Consecratore, et tres sedes pro Electo, et duobus
Episcopis assistentibus, Missale, et Pontificale. Consecrator habeat tres Capellanos ad minus,
cum superpelliceis, et duos scutiferos ad credentiam.
In capella vero minore pro Electo, qu a majore debet esse distincta, paratur altare cum
Cruce, et duos candelabris, et super illud Missale, et Pontificale; ac paramenta omnia
Pontificalia albi coloris, ut supra pro Consecratore numerata sunt; et ultra illa, pluviale album,
et prope altare credentia minor cum mappa munda, et vasis ad abluendum manus, et medulla
panis ad extergendum manus, et caput.
Ponuntur etiam octo mappul ex duabus cannis panni linei subtilis, per medium scissis in
longitudinem, quarum du sint longitudinis sex palmorum qulibet, ali vero sex, qualis
sint quantitatis. Et candel saltem octo, unius libr qulibet; quarum quatuor super altare
Consecrantis, du super ejus credentiam, et du super altare Electi ponuntur.
Annulus cum gemma benedicendus, et Electo tradendus, pecten eburneus. Et pro offertorio
intortitia duo, quatuor librarum quodlibet, duo panes magni, et duo barilia vini. Panes et
barilia ornentur; duo, videlicet, videantur argentea, et duo aurea, hinc et inde insignia
Consecratoris, et Electi habentia, cum capello, vel cruce, vel mitra, pro cujusque gradu et
dignitate.
Adsint duo ad minus Episcopi assistentes, qui induuntur rochetto, et si sint Regulares,
superpelliceo, amictu, stola, pluviali, (qu cum reliquis paramentis sint coloris tempori, et
49
De Consecratione Electi in Episcopum.

officio Miss congruentis), et mitra simplici alba; et quisque habeat suum Pontificale.
Hora igitur competenti, Consecrator, Electus, assistentes Episcopi, et alii, qui Consecrationi
interesse debent, ad Ecclesiam conveniunt; et Consecrator, facta oratione ante altare, ascendit
ad sedem, si sit in Ecclesia sua; vel accedit ad faldistorium in capella sua, juxta cornu
Epistol prparatum, et ibi de more paratur. Electus vero cum assistentibus Episcopis vadit
ad capellam suam, et ibi capit paramenta opportuna, videlicet, si Missa cantatur, amictum,
albam, cingulum, stolam in modum Sacerdotis, et pluviale. Si vero officium legitur, poterit,
antequam dicta paramenta accipiat, capere sandalia, et legere Psal. Quam dilecta, etc.
Assistentes etiam Episcopi interim sua paramenta prdicta capiunt.
Omnibus itaque paratis, Consecrator accedit ante altare, et ibi in medio sedet super
faldistorium, vertens renes altari. Electus vero cum suo bireto ducitur sic paratus, medius inter
assistentes sibi Episcopos paratos et mitratos; et cum ante Consecratorem pervenerit, nudato
capite, illud profunde inclinando, ei reverentiam facit: assistentes vero Episcopi eidem cum
mitra caput aliquantulum inclinant.
Tum sedent in sedibus suis ante Consecratorem, hoc modo: Electus contra faciem
Consecratoris, ita ut inter eos sit competens distantia; antiquior Episcopus assistens ad
dexteram Electi, junior ad sinistram; ita tamen, quod ipsi assistentes ad alterutrum facies
vertant. Cum sic locati fuerint, et aliquantulum quieverint, surgunt, Electus sine bireto, et
assistentes Episcopi sine mitris: et senior Assistentium versus ad Consecratorem, dicit:
REverendssime
pater, pstulat sancta mater Ecclsia Cathlica, ut hunc prsntem

Presbytrum ad onus Episcoptus sublevtis.
Consecrator dicit:
Habtis mandtum Apostlicum?
Respondet Episcopus senior assistentium:
Habmus.
Consecrator dicit:
Legtur.
Tum notarius Consecratoris accipiens mandatum de manu Episcopi assistentis, legit a
principio ad finem. Interim sedent omnes, tectis capitibus. Mandato per Notarium perlecto,
Consecrator dicit: Deo grtias. Vel, si consecratio fit vigore litterarum Apostolicarum, per
quas etiam juramenti per Electum prstandi receptio Consecratori committitur, litteris ipsis
lectis, antequam Consecrator aliud dicat, Electus de sede sua veniens coram Consecratore;
genuflectit, et legit juramentum de verbo ad verbum, juxta tenorem commissionis prdict
prstandum, in hunc modum, videlicet:
FORMA JURAMENTI.
EGo N. Elctus Ecclsi N.
ab hac hora in ntea fidlis, et obdiens ero beto Petro

Apstolo, sanctque Romn Ecclsi et Dmino nostro, Dmino N. Pap N. susque
Successribus cannice intrntibus. Non ero in conslio, aut consnsu, vel facto, ut vitam
perdant, aut membrum, seu capintur mala captine, aut in eos violnter manus quomodlibet
50

ingerntur, vel injri liqu inferntur, quovis qusto colre. Conslium vero, quod mihi
creditri sunt, per se, aut Nntios suos, seu ltteras, ad erum damnum, me scinte, nmini
pandam. Paptum Romnum, et Reglia Sancti Petri, adjtor eis ero ad retinndum, et
defendndum, salvo meo rdine, contra omnem hminem. Legtum Apostlic Sedis in
endo et redendo honorifice tractbo, et in suis necessittibus adjuvbo. Jura, honres,
privilgia, et auctorittem sanct Romn Ecclsi, Dmini nostri Pap, et Successrum
prdictrum, conservre, defndere, augre, et promovre curbo. Neque ero in conslio, vel
facto, seu tracttu, in quibus contra ipsum Dminum nostrum, vel emdem Romnam
Ecclsiam, liqua sinstra, vel prjudicilia personrum, juris, honris, status, et potesttis
erum machinntur. Et si tlia a quibuscmque tractri, vel procurri nvero, impdiam hoc
pro posse: et quanto citius ptero, significbo edem Dmino nostro vel lteri, per quem
possit ad ipsus nottiam pervenre. Rgulas sanctrum Patrum, decrta, ordinatines seu
dispositines, reservatines, provisines, et mandta Apostlica, totis vribus observbo, et
fciam ab liis observri. Hrticos, schismticos, et reblles edem Dmino nostro, vel
Successribus prdctis, pro posse prsequar, et impugnbo. Voctus ad Synodum, vniam,
nisi prpedtus fero Cannica prpeditine. Apostolrum lmina singulis trinniis
personliter per me ipsum visitbo; et Dmino nostro, ac Successribus prftis, ratinem
reddam de toto meo pastorli officio, ac de rebus mnibus ad me Ecclsi statum, ad cleri
et ppuli disciplnam, animrum dnique, qu me fidei trdit sunt, saltem, quovis modo
pertinntibus: et vicssim mandta Apostlica humliter recpiam, et quam diligentssime
xsequar. Quod si legtimo impedimnto detntus fero, prfta mnia adimplbo per certum
Nntium ad hoc specile mandtum habntem, de grmio mei Captuli, aut lium in dignitte
ecclesistica constittum, seu lias persontum habntem: aut, his mihi deficintibus, per
dicesnum Sacerdtem; et clero deficinte omnino, per liquem lium Presbytrum
sculrem, vel regulrem, spectt probittis, et religinis, de supradctis mnibus plene
instrctum. De hujsmodi autem impedimnto docbo per legitimas probatines ad sanct
Romn Ecclsi Cardinlem proponntem in Congregatine sacri Conclii, per supradctum
Nntium transmittndas. Possessines vero ad mensam meam pertinntes non vendam, nec
donbo, neque impignorbo, nec de novo infeudbo, vel liquo modo alienbo, etiam cum
consnsu Captuli Ecclsi me, inconslto Romno Pontfice. Et si ad liquam alienatinem
devnero, pnas in qudam super hoc dita constitutine contntas, eo ipso incrrere volo.
Consecrator in gremio suo librum Evangeliorum ambabus manibus apertum tenens, inferiore
parte libri Electo versa, ab eo prstationem hujusmodi juramenti recipit, Electo adhuc coram
eo genuflexo dicente:
Sic me Deus djuvet, et hc sancta Dei Evanglia.
Et ipsum textum Evangeliorum ambabus manibus tangente, tum, non prius, dicit
Consecrator: Deo grtias.
Ad hoc tempus singulorum trienniorum tenentur omnes Patriarch, Primates, Archiepiscopi,
atque Episcopi Itali, videlicet, vel ex Italicis Insulis, unde in Italiam commodius trajici potest,
veluti Siculi, Sardi, Corsi, et alii adjacentium provinciarum Itali, atque etiam Dalmati, et
Grcarum, qu e regione ipsius Itali, et Sicili oris sunt.
Ad tempus singulorum quadrienniorum Germani, Galli, Hispani, Belg, Boemi, Hungari,
Poloni, Angli, Scoti, Hiberni, et cteri omnes, qui in Europa sunt citra mare Germanicum, et
Balticum, atque omnium insularum maris Mediterranei.
51

Ad tempus singulorum quinquenniorum, qui intra Europ fines sunt his ab provinciis
remotiores, atque etiam Africani littoribus nostris adversi, atque insularum maris Oceani,
Septentrionalis et Occidentalis Europ, atque Afric, citra continentem Novi orbis, tam qui
nunc sunt, quam qui ad Catholicam Fidem per misericordiam Dei aliquando redierint.
Ad tempus singulorum decenniorum Asiatici, et qui extra Asiam, et in aliis novis terris
Orientalibus, Meridionalibus, Occidentalibus, et Septentrionalibus, tam in Insulis, quam in
Continentibus, et denique in quibuslibet mundi partibus existentes.
Deinde Electo et Assistentibus in locis suis (ut dictum est) sedentibus, Consecrator
intelligibili voce legit sequentem examinationem, qu legi debet semper, sicut jacet, in
singulari, etiam si plures simul examinentur. Assistentes vero Episcopi submissa voce dicunt
qucumque dixerit Consecrator, et omnes debent tunc mitras tenere, et sedere.
EXAMEN.
ANtiqua sanctrum Patrum instittio docet, et prcpit, ut is qui ad Episcoptus rdinem

elgitur, ntea diligentssime examintur cum mni charitte, de fide sanct Trinittis; et
interrogtur de divrsis causis, et mribus, qu huic regmini cngruunt, ac necessria sunt
retinri secndum Apstoli dictum: Manus nmini cito imposeris. Et ut tiam is, qui
ordinndus est, eruditur, quliter sub hoc regmine constittum oprteat conversri in
Ecclsia Dei; et ut irreprehensbiles sint, qui ei manus Ordinatinis impnunt. Edem taque
auctoritte et prcpto, interrogmus te, dilectssime frater, charitte sincra, si omnem
prudntiam tuam, quantum tua capax est natra, divn Scriptr snsibus accommodre
voleris?
Tum Electus aliquantulum assurgens, detecto capite, respondet:
Ita ex toto corde volo in mnibus consentre, et obedre.
Et hoc servabit ad omnes alias responsiones sequentes. Et si plures Electi fuerint, successive
quisque sic respondet.
Interrogat Consecrator.
VIs ea, qu ex divnis Scriptris intlligis, plebem, cui ordinndus es, et verbis docre, et
exmplis?
R. Volo.
Interrogatio.
Vis traditines orthodoxrum Patrum, ac Decretles sanct ac Apostlic Sedis
constitutines venernter suscpere, docre, ac servre?
R.Volo.
Interrogatio.
Vis beto Petro Apstolo, cui a Deo data est potstas ligndi, ac solvndi; ejsque Vicrio
Dmino nostro, Dmino N. Pap N. susque Successribus, Romnis Pontificibus, fidem,
subjectinem, et obedintiam, secndum cannicam auctorittem, per mnia exhibre?
R. Volo.
52

Interrogatio.
Vis mores tuos ab omni malo temperre, et quantum pteris, Dmino adjuvnte, ad omne
bonum commutre?
R. Volo.
Interrogatio.
Vis castittem, et sobriettem cum Dei auxlio custodre, et docre?
R. Volo.
Interrogatio.
Vis semper in divnis esse negtiis manciptus, et a terrnis negtiis, vel lucris trpibus
alinus quantum te humna fraglitas consnserit posse?
R.Volo.
Interrogatio.
Vis humilittem, et patintiam in teipso custodre et lios simliter docre?
R. Volo.
Interrogatio.
Vis paupribus, et peregrnis, omnibsque indigntibus esse propter nomen Dmini affbilis,
et misricors?
R. Volo.
Tunc dicit ei Consecrator:
Hc mnia, et ctera bona tribuat tibi Dminus, et custdiat te, atque corrboret in omni
bonitte.
Et respondent omnes: Amen.
Interrogatio.
CRedis, secndum intellegntiam, et capacittem sensus tui, sanctam Trinittem, Patrem, et

Flium et Spritum Sanctum, unum Deum omnipotntem, totmque in sancta Trinitte
Deittem, coessentilem, consubstantilem, cotrnam, et coomnipotntem, unius volunttis,
potesttis, et majesttis, creatrem mnium creaturrum, a quo mnia, per quem mnia, et in
quo mnia, qu sunt in clo, et in terra, visiblia, et invisiblia, corporlia, et spiritulia?
R. Assntio, et ita credo.
Interrogatio.
Credis sngulam quamque in sancta Trinitte persnam unum Deum, verum, plenum, et
perfctum?
R. Credo.
Interrogatio.
Credis ipsum Flium Dei, Verbum Dei ternliter natum de Patre, consubstantilem,
coomnipotntem et coqulem per mnia Patri in divinitte, temporliter natum de Spritu
Sancto ex Mara semper Vrgine, cum nima rationli, duas habntem nativittes, unam ex
Patre trnam, lteram ex Matre temporlem, Deum verum, et hominem verum, prprium in
53

utrque natra, atque perfctum, non adoptvum, nec phantasmticum, sed nicum, et unum
Flium Dei in dubus, et ex dubus natris, sed in unius persn singularitte, impassiblem
et immortlem divininitte, sed in humanitte pro nobis, et pro salte nostra passum vera
carnis passine, et sepltum, ac trtia die resurgntem a mrtuis vera carnis resurrectine; die
quadragsimo post resurrectinem cum carne, qua resurrxit, et nima ascendsse ad clum,
et sedre ad dxteram Patris; inde ventrum judicre vivos, et mrtuos; et redditrum
unicuque secndum pera sua, sive bona ferint, sive mala?
R. Assntio, et ita per mnia credo.
Interrogatio.
Credis tiam Spritum Sanctum, plenum, et perfctum, vermque Deum, a Patre et Flio
procedntem, coqulem, et coessentilem, coomnipotntem, et cotrnum per mnia Patri,
et Flio?
R. Credo.
Interrogatio.
Credis hanc sanctam Trinittem, non tres Deos, sed unum Deum omnipotntem, trnum,
invisiblem, et incommutbilem?
R.Credo.
Interrogatio.
Credis Sanctam, Cathlicam, et Apostlicam, unam esse veram Ecclsiam, in qua unum
datur verum baptsma, et vera mnium remssio peccatrum?
R. Credo.
Interrogatio.
Anathematzas tiam mnem hresim, extollntem se advrsus hanc sanctam Ecclsiam
Cathlicam?
R. Anathematizo.
Interrogatio.
Credis tiam veram resurrectinem ejsdem carnis, quam nunc gestas, et vitam trnam?
R. Credo.
Interrogatio.
Credis tiam novi, et veteris Testamnti, Legis, et Prophetrum, et Apostolrum, unum esse
auctrem Deum, ac Dminum omnipotntem?
R. Credo.
Postea Consecrator dicit:
Hc tibi fides augetur a Dmino, ad veram, et trnam beatitdinem, dilectssime frater in

Christo.
Et respondent omnes: Amen.
Expleto itaque examine, prfati assistentes Episcopi ducunt Electum ad Consecratorem,
coram quo genuflexus, ejus manum reverenter osculatur. Tunc Consecrator, deposita mitra,
54

cum ministris ad altare conversus, facit, solito more Confessionem, Electo a sinistris ejus
manente: et omnes Episcopi ante sedes suas stantes faciunt similiter Confessionem cum
capellanis suis. Facta itaque Confessione, Consecrator ascendit ad altare, et osculatur illud, et
Evangelium in Missa dicendum; et incensat altare, more solito. Deinde vadit ad sedem suam,
vel faldistorium, et procedit in Missa usque ad Allelja, sive ultimum versum Tractus, vel
Sequenti exclusive.
Si vero Missa legitur, osculato altari et Evangelio, omissa incensatione, omnia prdicta legit
in altari: et illis dictis, sive Missa legatur, sive cantetur, redit cum mitra ad sedendum in
faldistorio, quod ante medium altaris sibi reponitur.
Episcopi vero assistentes ducunt Electum ad capellam suam: et ibi, deposito pluviali,
Acolythi induunt illum sandalia, ipso Psalmos, et orationes consuetas legente, si prius illa non
acceperit. Tunc accipit Crucem pectoralem, et stola ei aptatur, ut ab humeris dependeat.
Deinde tunicella, dalmatica, casula, et manipulo induitur; quibus indutus, accedit ad suum
altare, ubi stans in medio, medius inter Episcopos assistentes, detecto capite, legit totum
officium Miss, usque ad Allelja, sive ultimum versum Tractus vel Sequenti exclusive; nec
vertit se ad populum cum dicit: Dminus vobscum, ut in aliis Missis fieri solet.
Propter Ordinationes Episcoporum numquam mutatur Officium diei; dicitur tamen post
Collectam diei: pro officio Consecrationis, Collecta pro Electo, sub uno, Per Dminum, etc.
Oratio.
ADesto supplicatinibus nostris, omnpotens Deus, ut quod humilittis nostr gerndum est
ministrio, tu virttis impletur effctu. Per Dminum nostrum Jesum, Christum Flium
tuum, qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
Finito Graduali, si Allelja dicitur, alioquin dicto Tractu, vel Sequentia, usque ad ultimum
versum, exclusive, Consecrator accedit ad faldistorium ante medium altaris, et ibi sedet cum
mitra: assistentes vero Episcopi iterum ducunt Electum ad Consecratorem, cui Electus,
deposito bireto, caput profunde inclinans, humilem reverentiam facit: Assistentes vero cum
mitris se aliquantulum inclinantes, etiam Consecratorem venerantur. Tum sedent omnes, ut
prius, et Consecrator sedens cum mitra, versus ad illum, dicit:
EPiscpum
oprtet judicre, interpretri, consecrre, ordinre, offrre, baptizre, et
confirmre.
Deinde omnibus surgentibus, Consecrator stans cum mitra, dicit ad circumstantes:
ORmus,
fratres charssimi, ut huic Elcto utilitti Ecclsi prvidens benigntas

omnipotntis Dei grti su tribuat largittem. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Et mox Consecrator ante faldistorium suum, et assistentes Episcopi ante sedes suas cum
mitris procumbunt: Electus vero prosternit se a sinistris Consecratoris; ministri etiam, atque
alii omnes genuflectunt.
Tum cantor, vel, si officium fit legendo, Consecrator incipit Litanias, dicens: Krie, elison,
etc, prosequendo totas, prout supra in ordinatione Subdiaconi dictum est, pag. 32.
Postquam autem dictum fuerit Ut mnibus Fidlibus, defnctis, etc.
55

R. Te rogmus, udi nos.
Consecrator ab accubitu surgens, ad Electum conversus, baculum Pastoralem cum sinistra
tenens, dicit sub voce Litaniarum, primo:
Ut hunc prsentem Elctum bene + dcere dignris.
Secundo dicit:
Ut hunc prsentem Elctum bene + dcere, et sancti + ficare dignris.
Tertio dicit:
Ut hunc prsentem Elctum bene + dcere, et sancti + ficre, et conse + crre dignris.
R. Te rogamus, udi nos.
Producendo semper signum Crucis super illum: idemque faciunt, et dicunt assistentes
Episcopi, genuflexi tamen.permanentes.
Deinde iterum procumbit Consecrator, et cantor, seu ipse qui prius dixit, eas prosequitur
usque ad finem: Ut nos exaudre dignris, etc.
Quibus finitis, surgunt omnes, et Consecratore ante faldistorium suum cum mitra stante,
Electus coram eo genuflectit.
Tum Consecrator, accepto libro Evangeliorum, illum apertum, adjuvantibus Episcopis
assistentibus, nihil dicens, imponit super cervicem, et scapulas Electi, ita quod inferior pars
libri cervicem capitis Electi tangat, littera ex parte inferiori manente: quem unus ex capellanis
Electi, post ipsum genuflexus, quousque liber ipse eidem Electo in manus tradendus sit,
continue sustinet.
Deinde Consecrator, et assistentes Episcopi ambabus manibus caput consecrandi tangunt,
dicentes:
ACcpe Spritum Sanctum.

Quo facto, Consecrator stans, deposita mitra, dicit:
PRopitire, Dmine, supplicatinibus nostris, et inclinto super hunc fmulum tuum cornu
grti sacerdtalis, bene + dictinis tu in eum effnde virttem. Per Dminum nostrum
Jesum Christum Flium tuum, qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deus:
Deinde, extensis manibus ante pectus, dicit:
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
V. Sursum corda.
56

Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, honor mnium dignittum, qu glri tu
sacris famulntur ordnibus. Deus, qui Mysen fmulum tuum secrti familiris afftu, inter
ctera clstis documnta cultr, de hbitu quoque indumnti Sacerdotlis insttuens,
elctum Aaron mystico amctu vestri inter sacra jusssti, ut intellignti sensum de exmplis
prirum cperet secutra postritas, ne erudtio doctrn tu ulli desset tti. Cum et apud
vteres reverntiam ipsa significatinum spcies obtinret, et apud nos certira essent
experimnta rerum, quam ngmata figurrum. Illus namque Sacerdtii anteriris hbitus,
nostr mentis orntus est, et Pontificlem glriam non jam nobis honor commndat vstium,
sed splendor animrum. Quia et illa, qu tunc carnlibus blandiebntur obttibus, ea ptius,
qu in ipsis erant, intellignda poscbant. Et idcrco huic fmulo tuo, quem ad summi
Sacerdtii ministrum elegsti, hanc, qusumus, Dmine, grtiam largiris; ut quidquid illa
velmina in flgore uri, in nitre gemmrum, et in multmodi peris variette signbant, hoc
in ejus mribus actibsque clarscat. Comple in Sacerdte tuo ministrii tui summam, et
ornamntis totus glorificatinis instrctum, clstis ungunti rore sanctfica.
Si in Romana Curia fit Consecratio, Subdiaconus Apostolicus, vel unus ex capellanis
Pontificis, ligat caput Electi cum una ex longioribus mappulis, de octo superius dictis; et
Consecrator, flexis genibus, versus ad altare, incipit, cteris prosequentibus, Hymnum:
Vni cretor Spritus etc.
Et dicitur usque ad finem, prout habetur supra in ordinatione Presbyteri, pag. 44.
Finito primo versu, surgit Pontifex, et sedet in faldistorio ante medium altaris; capit mitram;
deponit annulum et chirotecas; resumit annulum, et imponitur ei gremiale a ministris. Tum
pollicem suum dextrum intingit in sanctum Chrisma, et caput Electi coram se genuflexi
inungit, formans primo signum Crucis per totam coronam, deinde reliquum coron liniendo,
interim dicens:
UNgtur, et consecrtur caput tuum clsti benedictine, in rdine Pontificli.

Et producens manu dextera tertio signum Crucis super caput Electi, dicit:
In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti.
R. Amen.
V. Pax tibi.
Et si plures sint Consecrandi, hoc in persona cujuslibet singulariter repetit.
Expleta unctione, Pontifex pollicem cum medulla panis paululum abstergit; et finito hymno
prdicto, deposita mitra, surgit; et in pristina voce prosequitur, dicens:
Hoc, Dmine, copise in caput ejus nfluat, hoc in oris subjcta decrrat; hoc in totus
crporis extrma descndat, ut tui Spritus virtus et interira ejus rpleat, et exterira
circmtegat. Abndet in eo constntia fidei, pritas dilectinis, sincritas pacis. Sint specisi
munre tuo pedes ejus ad evangelizndum pacem, ad evangelizndum bona tua. Da ei,
Dmine, ministrium reconciliatinis in verbo, et in factis, in virtte signrum et
prodigirum. Sit sermo ejus, et prdictio, non in persuasiblibus humn sapinti verbis,
sed in ostensine spritus, et virttis. Da ei, Dmine, claves regni clrum ut uttur, non
57

gloritur potestte, quam tribuis in dificatinem, non in destructinem. Quodcmque
ligverit super terram, sit ligtum et in clis; et quodcmque slverit super terram, sit
soltum et in clis. Quorum retinerit peccta, retnta sint, et quorum remserit, tu remttas.
Qui maledxerit ei, sit ille maledictus; et qui benedxerit ei, benedictinibus repletur. Sit
fidlis servus, et prudens, quem consttuas tu, Dmine, super famliam tuam, ut det illis cibum
in tmpore opportno, et exhibeat omnem hminem perfctum. Sit sollicitdine mpiger, sit
spritu fervens, derit suprbiam, humilittem ac verittem dligat, neque eam umquam
dserat, aut ludibus aut timre supertus. Non ponat lucem tnebras, nec tnebras lucem:
non dicat malum bonum, nec bonum malum. Sit sapintibus et insipintibus dbitor; ut
fructum de profctu mnium consequtur. Trbuas ei, Dmine, cthedram Episcoplem, ad
regndum Ecclsiam tuam, et plebem sibi commssam. Sis ei auctritas, sis ei potstas, sis ei
firmitas. Multplica super eum bene + dictinem et grtiam tuam: ut ad exorndam semper
misericrdiam tuam tuo mnere idneus et tua grtia possit esse devtus.
Deinde submissa voce dicit legendo, ita quod a circumstantibus audiri possit:
Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, qui tecum vivit, et regnat in unitte
Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen
Post hc Consecrator inchoat, schola prosequente, Antiphonam, ton. 2.
Unguntum in cpite, quod descndit in barbam, barbam Aaron, quod descndit in oram
vestimnti ejus: mandvit Dminus benedictinem in sculum.
Psalmus 132.
ECce quam bonum et quam jucndum * habitre fratres in unum:

Sicut unguntum in cpite, * quod descndit in barbam, barbam Aaron.
Quod descndit in oram vestimnti ejus:* sicut ros Hermon, qui descndit in montem Sion.
Quniam illic mandvit Dminus bene-dictinem,* et vitam usque in sculum.
Glria Patri, etc,.
Sicut erat, etc,.
Deinde repetitur tota Antiphona Unguntum, etc.
Incepta Antiphona ante Psalmum, imponitur ad collum Electi alia ex longioribus mappullis,
de octo supradictis. Consecrator sedet, accipit mitram, et Electo ante ipsum genuflexo inungit
ambas manus simul junctas cum Chrismate in modum crucis, producendo cum pollice suo
dextero intincto duas lineas, videlicet a pollice dexter manus usque ad indicem sinistr, et a
pollice sinistr usque ad indicem dexter, et mox inungat totaliter palmas Electi, dicens:
UNgntur manus istae de leo sanctificto, et Chrsmate sanctificatinis, sicut unxit Smuel
David Regem, et Prophtam, ita ungntur, et consecrntur.
Et producens manu dextera ter signum crucis super manus Electi, dicit:
In nmine Dei Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti, facintes imginem sanct crucis
Salvatris nostri Jesu Christi, qui nos a morte redmit, et ad regna clrum perdxit. Exudi
nos, pie Pater omnpotens, trne Deus; et prsta, ut, quod te rogmus, exormus. Per
emdem Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Et prosequitur sedens:
58
DEus, et Pater Dmini nostri Jesu Christi, qui te ad Pontifictus sublimri vluit dignittem,
ipse te Chrsmate, et mystic delibutinis liqure perfndat, et spiritulis bene + dictinis
ubertte fcndet; quidquid bene + dxeris, benedictur; et quidquid sanctificveris,
sanctifictur; et consecrt manus istus, vel pllicis impostio cunctis proficiat ad saltem.
R. Amen.
Prmissis itaque expeditis, Consecratus jungit ambas manus, et dexteram super sinistram
tenet, et eas imponit mappul a collo dependenti. Consecrator vero abstergit paululum cum
medulla panis pollicem; et, deposita mitra, surgit, et benedicit baculum pastoralem, si non sit
benedictus, dicens:
Ormus.
SUstenttor imbecillittis humn, Deus, bne + dic bculum istum: et quod in eo extrius
designtur, intrius in mribus hujus fmuli tui, tu propitiatinis clemntia, opertur. Per
Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Deinde illum aspergit aqua benedicta.
Tum sedens, accepta mitra, solus tradit illum Consecrato coram eo geuflexo, capienti ipsum
inter indices et medios digitos, manibus non disjunctis, Consecratore dicente:
ACcpe bculum Pastorlis officii; ut sis in corrigndis vtiis pie sviens, judcium sine ira
tenens, in fovndis virttibus auditrum nimos demlcens, in tranquillitte severittis
censram non dserens. R. Amen.
Quo facto, deposita mitra, surgit Consecrator, et benedicit annulum, si non sit prius
benedictus, dicens:
Ormus.
CRetor, et conservtor humni gneris, dator grti spiritulis, largtor trn saltis, tu,
Dmine, emtte bene + dictinem tuam super hunc nnulum; ut quicmque hoc sacrosnct
fidei signo insigntus incsserit, in virtte clstis defensinis ad trnam vitam sibi
proficiat. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Tum aspergit ipsum annulum aqua benedicta; sedet cum mitra, et solus annulum in digitum
annularem dexter manus Consecrati immittit, dicens:
ACcpe
nnulum fidei sclicet signculum: qutenus sponsam Dei, sanctam vidlicet

Ecclsiam, intemerta fide orntus, illibte custdias. R. Amen.
Tum Consecrator accipit librum Evangeliorum de scapulis Consecrati, et, adjuvantibus
ipsum Episcopis assistentibus, tradit eum clausum Consecrato, tangenti illum sine apertione
manuum, dicens:
ACcpe Evanglium, et vade, prdica ppulo tibi commsso; potens est enim Deus, ut
ugeat tibi grtiam suam, qui vivit et regnat in scula sculrum. R. Amen.
Demum Consecrator recipit Consecratum ad osculum pacis: similiter et Assistentes
Episcopi singuli, dicentes ipsi Consecrato: Pax tibi.
Et ipse respondet singulis: Et cum spiritu tuo.
Tunc Consecratus, medius inter Assistentes Episcopos, redit ad capellam suam, ubi
59

abstergitur, ei sedenti, caput cum medulla panis, et cum panno mundo: deinde cum pectine
mundantur et complanantur capilli, postea lavat manus. Consecrator vero in faldistorio manus
lavat. Deinde procedit in Missa usque ad Offertorium inclusive. Idem facit Consecratus in
capella sua.
Dicto Offertorio, Consecrator sedet cum mitra in faldistorio, ante medium altaris. Et
Consecratus veniens ex sua capella, inter Assistentes Episcopos medius, coram Consecratore
genuflectit; et illi offert duo intortitia accensa, duos panes, et duo burilia vino plena; et
Consecratoris prdicta recipientis manum reverenter osculatur.
Deinde Consecrator lavat manus, et accedit ad altare. Consecratus etiam ad posterius cornu
Epistol altaris ejusdem accedit: et ibi stans medius inter Episcopos Assistentes, ante se
habens Missale suum, simul cum Consecratore dicit, et facit omnia, prout in Missali. Et
ponatur una hostia consecranda, pro Consecrante et Consecrato, et vinum consecrandum, in
Calice, sufficiens pro utroque.
Secreta sequens dicitur cum Secreta Miss diei sub uno, Per Dminum. Per Consecratorem.
Secreta.
SUscipe, Dmine, mnera, qu tibi offrimus pro hoc fmulo tuo: et proptius in eo tua dona
custdias. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, qui tecum vivit, et regnat in
Consecratus dicit: Secreta
SUscipe, Dmine, mnera, qu tibi offrimus pro me fmulo tuo; et proptius in me tua dona
custdias. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, qui tecum vivit, et regnat in
Infra actionem, dicit consecrator:
HAnc gitur oblatinem servittis nostr, sed et cunct famli tu, quam tibi offrimus,
tiam pro hoc fmulo tuo, quem ad Episcoptus rdinem promovre digntus es, qusumus,
Dmine, ut plactus accpias, et proptius in eo tua dona custdias; ut, quod divno mnere
consectus est divnis effctibus exsequtur; disque nostros in tua pace dispnas: atque ab
trna damnatine nos ripi, et in electrum turum jbeas grege numerri. Per Christum
Dminum nostrum. R. Amen.
Consecratus dicit:
HAnc igitur oblatinem servittis nostr, sed et cunct famili tu, quam tibi offrimus,
tiam pro me fmulo tuo, quem ad Episcoptus rdinem promovre digntus es, qusumus,
Dmine, ut plactus accpias, et proptius in me tua dona custdias; ut, quod divno mnere
consectus sum, divnis effctibus xequar; disque nostros in tua pace dispnas; atque ab
trna damnatine nos ripi, et in electrum turum jbeas grege numerri. Per Christum
Dicta Oratione, Dmine Jesu Christe, qui, etc. per Consecrantem, et Consecratum,
Consecratus accedit ad dexteram Consecratoris, et ambo osculantur altare: tum dat pacem
Consecrator Consecrato, dicens:
Pax tecum. Cui respondet Consecratus: Et cum spritu tuo.
60

Et dat eam Assistentibus suis, seniori primo, tum alteri, singulis dicens:
Pax tibi. Et illi sibi respondent: Et cum spritu tuo.
Deinde postquam Consecrator Corpus Domini sumpserit, non totum Sanguinem sumit, sed
solum partem ejus cum particula Hosti in Calicem missa. Et priusquam se purificet,
communicat Consecratum ante se in eodem cornu, capite inclinato stantem, et non
genuflectentem, prius de Corpore, tum de Sanguine: deinde purificat se, postea Consecratum.
Tum abluit digitos super Calicem, et sumit etiam ablutionem, et, assumpta mitra, lavat manus.
Interim Consecratus cum Assistentibus Episcopis accedit ad posteriorem partem alterius
cornu altaris, videlicet Evangelii, et ibi prosequitur Missam, sicut Consecrator in cornu
Epistol.
Postcommunio, qu dici debet cum Postcommunione diei sub uno, Per Dminum.
PLenum, qusumus, Dmine, in nobis remdium tu miseratinis operre: ac tales nos esse
prfice proptius et sic fove, ut tibi in mnibus placre valemus. Per Dminum nostrum
Jesum Christum Flium tuum, qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per
Deinde dicto, Ite, Missa est, vel Benedicmus Dmino, prout tempus requirit, Consecrato
dicto in medio altaris, Plceat, etc. accepta ibidem mitra, si non sit Archiepiscopus, et in sua
provincia, stans versus ad altare populo solemniter benedicit, dicens: Sit nomen Dmini
benedictum, etc.
Data benedictione, reponitur faldistorium ante medium altaris, et Consecrator cum mitra in
eo sedet; Consecratus vero parvum biretum in capite tenens, coram eo genuflectit. Tum
Consecrator, deposita mitra, surgit, et benedicit mitram, si non sit benedicta, dicens:
Ormus.
DOmine Deus, Pater omnpotens, cujus prclra bnitas est, et virtus immnsa, a qua omne
datum ptimum et omne donum perfctum, totisque decris ornamntum, bene + dcere, et
sancti + ficre dignre hanc mitram hujus fmuli tui Antstitis cpiti impnendam. Per
Et mox eam aspergit aqua benedicta: deinde sedens cum mitra, adjuvantibus ipsum
assistentibus Episcopis, imponit eam capiti Consecrati, dicens:
IMpnimus, Dmine, cpiti hujus Antstitis et agonist tui gleam munitinis et saltis,
qutenus decorta fcie, et armto cpite, crnibus utrisque Testamnti terrbilis appreat
adversriis verittis; et, te ei larginte grtiam, impugntor erum robstus exsstat, qui Mysi
fmuli tui fciem ex tui sermnis consrtio decortam, lucidssimis tu clarittis ac verittis
crnibus insigniisti: et cpiti Aaron Pontficis tui tiram impni jusssti. Per Christum
Deinde, si chirothec non sint benedict, surgit Consecrator, mitra deposita, et eas
benedicit, dicens:
Ormus.
OMnpotens Cretor, qui hmini ad imginem tuam cndito manus discretinis insigntas,
tmquam rganum intellignti, ad recte operndum dedsti: quas servri mundas prcepsti,
ut in eis nima digne portartur, et tua in eis digne consecrarntur mystria, bene + dcere, et
61

sancti + ficre dignre mnuum hc tegumnta; ut quicmque ministrrum turum sacrrum
Pontficum his velre manus suas cum humilitte volerit, tam cordis, quam peris ei
mundtiam tua misericrdia subminstret. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Et aspergit eas aqua benedicta. Tunc extrahitur Consecrato annulus Pontificalis; deinde sedet
Consecrator, et accepta mitra, adjuvantibus Assistentibus Episcopis, imponit illas manibus
Consecrati, dicens:
CIrcmda, Dmine, manus hujus Ministri tui mundtia novi hminis, qui de clo descndit,
ut quemdmodum Jacob dilctus tuus, pellculis hdrum oprtis mnibus, patrnam
benedictinem, oblto patri cibo, ptuque gratssimo, impetrvit, sic et iste, oblta per manus
suas hstia salutri, grti tu benedictinem impetrre meretur. Per Dminum nostrum
Jesum Christum Flium tuum, qui in similitdinem carnis peccti tibi pro nobis btulit
semetpsum. R. Amen.
Et statim imponit ei annulum Pontificalem. Tum surgit Consecrator, et accipit Consecratum
per manum dexteram, et primus ex Assistentibus Episcopis per sinistram, et intrhonizat eum,
ponendo ipsum ad sedendum in faldistorio, de quo surrexit Consecrator; vel, si id fiat in
Ecclesia propria Consecrati, inthronizat eum in sede Episcopali consueta; et Consecrator
tradit ei baculum pastoralem in sinistra.
Deinde versus ad altare Consecrator, deposita mitra, stans incipit, cteris usque ad finem
prosequentibus,
Hymnum.
TE Deum laudmus.*Te Dminum confitmur.

Te trnum Patrem * omnis terra venertur.
Tibi omnes Angeli, * tibi cli et univrs potesttes.
Tibi Chrubim et Sraphim * incessbili voce proclmant:
Sanctus, Sanctus, Sanctus * Dminus Deus Sbaoth.
Pleni sunt cli, et terra * majesttis glri tu.
Te glorisus * Apostolrum chorus,
Te Prophetrum * laudbilis nmerus,
Te Mrtyrum candidtus * laudat exrcitus.
Te per orbem terrrum * sancta confittur Ecclsia.
Patrem * immns majesttis.
Venerndum tuum verum * et nicum Flium.
Sanctum quoque * Parclitum Spritum.
Tu Rex glri * Christe.
Tu Patris * sempitrnus es Flius.
Tu ad liberndum susceptrus hminem, * non horrusti Vrginis
terum.
Tu, devcto mortis acleo, * aperusti credntibus regna clrum.
Tu ad dxteram Dei sedes * in glria Patris.
Judex credris * esse ventrus.
Te ergo, qusumus, tuis fmulis sbveni, * quos pretiso Snguine
redemsti.
trna fac cum Sanctis tuis * in glria numerri.
62

Salvum fac ppulum tuum, Dmine, * et bnedic hreditti tu.
Et rege eos, * et extlle illos usque in trnum.
Per sngulos dies * benedcimus te.
Et laudmus nomen tuum in sculum, * et in sculum sculi.
Dignre, Dmine, die isto * sine peccto nos custodre.
Miserre nostri, Dmine, * miserre nostri.
Fiat misericrdia tua, Dmine, super nos; * quemdmodum
spervimus in te.
In te, Dmine, spervi; * non confndar in trnum.
Incepto hymno, Consecratus ducitur ab Assistentibus Episcopis cum mitris per Ecclesiam, et
omnibus benedicit: Consecratore interim apud altare sine mitra stante in eodem loco. Cum
vero Consecratus reversus fuerit ad sedem suam, seu faldistorium, iterum sedet, quousque
finiatur hymnus prdictus: Assistentes deponunt mitras, et stant apud Consecratorem.
Finito hymno, Consecrator stans sine mitra apud sedem, seu faldistorium a parte dextera
Consecrati, dicit; vel si Offlcium cantatur, incipit, schola prosequente, Antiphonam, ton. 6.
Firmtur manus tua, et exalttur dxtera tua: justtia et judcium prpartio sedis tu.
Glria Patri, et Flio, et Spritui Sancto: Sicut erat in princpio, et nunc et semper, et in scula
sculrum. Amen.
Et repetitur tota Antiphona: qua finita, Consecrator dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, mnium Fidlium pastor, et rector, hunc fmulum tuum, quem Ecclsi tu prsse
volisti, proptius rspice: da ei, qusumus, verbo et exmplo, quibus prest proficere; ut ad
vitam, una cum grege sibi crdito, pervniat sempitrnam. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
His dictis, Consecrator, detecto capite, manet ad cornu Evangelii altaris, apud quem
Assistentes stant sine mitris.
Consecratus vero surgit, et accedens cum mitra et baculo pastorali ante medium altaris,
versus ad illud, signans se cum pollice dexter manus ante pectus, dicit:
R. Ex hoc nunc et usque in scula.
Deinde faciens signum Crucis a fronte ad pectus, dicit:
Tum elevans, ac jungens manus, et caput inclinans, dicit:
Benedcat vos omnpotens Deus.
63

Et cum dixerit Deus, vertit se ad populum, et tertio super eum signans, benedicit, dicens:
Pa + ter, et F + lius, et Spritus + Sanctus. R. Amen.
Tum Consecrator accipit mitram, stans in cornu Evangelii, versa facie ad cornu Epistol,
apud quem etiam stant Assistentes cum mitris: Consecratus vero accedit ad cornu Epistol
altaris, et ibidem cum mitra, et baculo genuflexus, versus ad Consecratorem, dicit cantando:
Ad multos annos.
Deinde accedens ante medium altaris, ubi iterum ut prius genuflexus, dicit altius cantando:
Ad multos annos.
Postea accedit ad pedes Consecratoris, ubi tertio genuflexus, ut supra, iterum altius
cantando, dicit: Ad multos annos.
Tum Consecrator recipit eum surgentem ad osculum pacis; et similiter faciunt Assistentes
Episcopi, qui Consecratum cum mitra et baculo pastorali incedentem, et Evangelium S.
Joannis, In princpio erat Verbum, dicentem post reverentiam Cruci super altare factam, inter
se medium ducentes, ad suam capellam revertuntur, ad se exuendum sacris vestibus, et
interim dicit Antiphonam. Trium puerrum, et Canticum Benedcite, etc. Consecrator vero,
pacis osculo, ut prmittitur, Consecrato dato, dicit submissa voce: Dminus vobscum.
Intium sancti Evanglii, etc. Signat altare et se, et facta similiter Cruci reverentia, apud
sedem vel faldistorium deponit sacras vestes, interim etiam dicens Antiphonam, Trium
puerrum, et Canticum Benedcite, etc. Quibus depositis, Consecratus Consecratori et
Assistentibus suis, pro more, gratias agit, et vadunt in pace omnes.
Quando electus in Patriarcham, vel Archiepiscopum consecratur, forma prmissa in
omnibus observatur; sed per hujusmodi consecrationem non assumit sibi nomen Patriarch,
vel Archiepiscopi, quod per traditionem Pallii dumtaxat sibi attribuitur, usque ad quam dicitur
Electus, etiam post consecrationem prdictam, prout infra dicetur. Electus vero in
Episcopum, cum primum consecratus est, Episcopus vocatur, non Electus.
In anniversario Consecrationis Episcopi, dicitur Missa, ut in Missali Romano.
DE PALLIO.
CUm Pallium a Sede Apostolica mittitur, Pontifex, cui res ipsa committitur, statuta die cum
Electo convenit in Ecclesia sua, si commode fieri potest, vel alia Ecclesia su Dicesis, vel
Provinci magis commoda, in qua Missarum solemnia peragantur. Et, facta Communione per
Celebrantem, Pallium reponitur supra medium altaris extensum, et serico, in quo involutum
portatum fuit, coopertum. Deinde peractis Missarum solemniis, Pontifex indutus amictu,
stola, pluviali, et mitra, sedens ante altare super faldistorio, capit juramentum fidelitatis,
nomine Sedis Apostolic, ab ipso Electo, omnibus Pontificalibus paramentis, ac si
celebraturus esset, mitra tamen, et chirotecis demptis, induto, ante se genuflexo, juxta formam
per litteras Apostolicas traditam.
FORMA JURAMENTI.
EGo N. Elctus Ecclsi N. ab hac hora in ntea fidlis, etc., prout habetur in Consecratione
Electi in Episcoporum, pag 50.
64
De Pallio.
Expleto juramento ab Electo, dictus Pontifex in gremio suo librum Evangeliorum ambabus
manibus apertum tenens, inferiore parte libri Electo versa, ab eo prstationem hujusmodi
juramenti recipit, et Electo, adhuc coram eo genuflexo, dicente:
Tum Pontifex respondit: Deo grtias.
Juramento prstito, Pontifex surgit cum mitra, et Pallium de altari accipit, et illud super
humeros Electi adhuc ante se genuflexi imponit, dicens:
AD honrem omnipotntis Dei, et bet Mar semper Vrginis, ac beatrum Apostolrum

Petri, et Pauli, Dmini nostri N. Papae N. et sanct Romn Ecclsi, nec non Ecclsi N.
tibi commss, trdimus tibi Pllium de crpore beti Petri sumptum, in quo est plenitdo
Pontificlis officii, cum Patriarchlis (vel Archiepiscoplis) nminis appellatine; ut utaris eo
intra Ecclsiam tuam certis diebus, qui exprimntur in privilgiis ab Apostlica Sede
concssis. In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti. R. Amen.
Quo dato, Pontifex, detecto capite, vadit ad cornu Evangelii altaris, et Patriarcha, vel
Archiepiscopus surgit cum Pallio, et ascendens ad altare, Crucem suam ante se habens, si sit
in Ecclesia sua, vel alia su dicesis, vel provinci, detecto capite, benedicit populo
solemniter, dicens: Sit nomen, etc.
Qua benedictione data, dimissis in Ecclesia paramentis, omnes ad sua revertuntur.
Et, quia Pontificalis officii plenitudo confertur per Pallium, antequam obtinuerit quis
Pallium, licet sit consecratus, non sortitur nomen Patriarch, Primatis, aut Archiepiscopi; et
non licet ei Episcopos consecrare, nec convocare Concilium, nec Chrisma conficere, neque
Ecclesias dedicare, nec Clericos ordinare, etiam si Pallium in alia Ecclesia habuisset, cum
oporteat petere novum Pallium.
Potest tamen, quando vult, Missam sine Pallio, et sandaliis celebrare.
Potest etiam hujusmodi Consecrationes ante Pallii receptionem alteri committere, dummodo
non sit in mora petendi Pallium.
Neque ante habitum Pallium potest Electus ante se Crucem deferre, sed tantum postea.
Nec potest Patriarcha, vel Archiepiscopus uti Pallio extra suum Patriarchatum, vel
provinciam; et non omni tempore, sed tantum in Ecclesiis, in Missarum solemniis, in Festis
prcipuis, non in Processionibus, neque in Missis pro defunctis. Et quia Pallium est
personale, ideo accommodari non potest, neque in morte alicui relinqui; sed Patriarcha, vel
Archiepiscopus cum eo sepeliri debet.
DIES
Quibus Pallio uti potest Patriarcha, sive Archiepiscopus,
sunt hi:
Nativitas Domini nostri Jesu Christi.
Sancti Stephani Protomartyris.
Sancti Joannis, Apostoli et Evangelist.
Circumcisio Domini.
Epiphania Domini.
65
De Benedictione Abbatis.
Dominica in Palmis.
Feria quinta in Cna Domini.
Sabbatum sanctum.
Dominica Resurrectionis cum duobus sequentibus diebus.
Dominica in Albis.
Ascensio Domini.
Dominica Pentecostes.
Festum Corporis Christi.
Festivitates quinque beat Mari semper Virginis, Purificationis, Annuntiationis,
Assumptionis, Nativitas, et Immaculat Conceptionis.
Nativitas Sancti Joannis Baptist.
Festum Sancti Joseph, 19 martii.
Festum omnium Sanctorum.
Festivitates omnium Apostolorum.
Dedicationes Ecclesiarum.
Principales Festivitates Ecclesi su.
Ordinationes Clericorum.
Consecrationes Episcoporum, Abbatum et Virginum.
Dies anniversarius Dedicationis Ecclesi, et Consecrationis su.
DE BENEDICTIONE
ABBATIS.
IN primis benedicendus provideat de mandato Apostolico, benedictionem sibi impendendam

Pontifici committente.
Deinde statuta die benedictionis, qu debet esse Dominica, vel festiva, tam ipse Pontifex,
quam Electus convenit, quod die prcedenti jejunent.
In Ecclesia, ubi benedictio fiet, ornantur du capell, major pro Pontifice, minor pro Electo.
In majori quidem super altari parato, ut est moris, erit Crux in medio, et ad minus, quatuor
candelabra. In terra ad gradus altaris erunt tapetia strata.
Paratur etiam in loco congruo credentia pro Pontifice, super quam erit mappa munda, duo
candelabra, vasa ad abluendum manus cum suis mantilibus, vas cum aqua benedicta et
aspersorio, thuribulum cum navicella, cochleari et incenso, ampull pro vino et aqua pro
sacrificio, Calix, hostiaria cum Hostiis.
Item paramenta omnia Pontificalia, coloris tempori, et officio Miss convenientis, videlicet,
sandalia, amictus, alba, cingulum, crux pectoralis, stola, tunica, dalmatica, chirothec,
planeta, mitra auriphrygiata, annulus Pontificalis, baculus pastoralis, et manipulus.
Item paratur faldistorium ornatum pro Pontifice, et tria scabella, pro Electo et duobus
Abbatibus Assistentibus, Missale, et Pontificale. Pontifex habeat tres Capellanos ad minus,
cum superpelliceis, et duos scutiferos ad credentiam. In capella vero minore pro Electo, qu a
majori debet esse distincta, paratur altare cum Cruce et duobus candelabris, et super illud
Missale, et Pontificale, ac paramenta omnia Pontificalia albi coloris, ut supra pro Pontifice
numerata sunt.
66
Et hoc, si Abbas benedicendus sit de mitra: si vero non sit de mitra, parantur tantum
paramenta Sacerdotalia, et ultra illa, pluviale album; prope altare sit credentia minor cum
mappa munda et vasis ad abluendum manus. Ponuntur etiam quinque mappul qualis
mensur, fact ex una canna cum dimidia panni linei subtilis; et candel octo unius libr
qulibet, quarum quatuor super altare Pontificis, du super ejus credentiam, et du super
altare Electi ponuntur. Annulus cum gemma benedicendus et Electo tradendus, vestes
monastic seu regulares; et pro offertorio intortitia duo, quatuor librarum quodlibet, duo
panes magni, et duo barilia vini; panes et barilia ornentur, duo videlicet videantur argentea, et
duo aurea, hinc et inde insignia Pontificis et Monasterii, seu Electi, habentia, cum capello; vel
cruce, vel mitra pro cujusque gradu et dignitate.
Adsint duo Abbates Assistentes, qui sint induti superpelliceo, stola, pluviali, et mitra
simplici alba.
Hora igitur competenti Pontifex, Electus, Assistentes, et alii, qui benedictioni interesse
debent, ad Ecclesiam conveniunt; et Pontifex, facta oratione ante altare, ascendit ad sedem, si
sit in Ecclesia sua, vel accedit ad faldistorium in capella sua, juxta cornu altaris Epistol
prparatum, et ibi de more paratur. Interim etiam Abbates Assistentes sua paramenta prdicta
capiunt. Quibus sic paratis, Pontifex sedet cum mitra super faldistorium, ante medium altaris
sibi paratum. Electus vero in habitu suo quotidiano, medius inter Abbates Assistentes paratos
et mitratos, Pontifici cum debitis reverentiis prsentatur, atque eidem mandatum Apostolicum
traditur. Quo publice lecto per Pontificis Notarium, Electus genuflectit ante Pontificem, qui
surgit, deposita mitra, et super eum dicit Orationes sequentes, nisi jam sit Professus:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, indulgnti Pater, qui severittem tu districtinis tmperans, indulssti ne filius

portet iniquittem patris; et qui mira dispensatine tiam malis bene utens, tu dignatinis
grtiam per eos frequnter operris, qusumus clemntiam tuam, ut huic fmulo tuo non
obsstat, quod hbitum religinis, per nos, tanta ac tali re indgnos, ccipit; sed ministrium,
quod extrius per nos exhibtur, tu intrius per donum Spritus Sancti exequris. Per
Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus
Ormus.
DEus, qui per cotrnum Flium tuum cuncta cresti, quique mundum pecctis invetertum
per mystrium sanct incarnatinis ejus renovre digntus es: te supplciter exormus, ut
ejsdem Dmini nostri grtia, super hunc fmulum tuum abrenuntiatinem sculi profitntem
clemnter respcere dignris; per quam in spritu su mentis renovtus, vterem hminem
cum ctibus suis xuat; et novum, qui secndum Deum cretus est, indere meretur. Per
emdem Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
67
Ormus.
DOmine Jesu Christe, qui es via, sine qua nemo venit ad Patrem, qusumus clemntiam
tuam, ut hunc fmulum tuum a carnlibus desidriis abstrctum, per iter discipln regulris
deducas, et qui peccatres vocre digntus es, dicens: Vente ad me omnes, qui labortis, et
onerti estis, et ego vos reficiam; prsta ut hc vox invitatinis tu ita in eo convalscat,
qutenus peccatrum nera depnens, et quam dulcis es gustans, tua refectine sustentri
meretur. Et sicut attestri de vibus tuis digntus es, agnsce eum inter oves tuas: ut ipse te
agnscat, et alinum non sequtur, sed te; neque udiat vocem alirum, sed tuam, qua dicis:
Qui mihi minstrat, me sequtur: Qui vivis et regnas, Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
Ormus.
SAncte Spritus, qui te Deum, ac Dminum mortlibus revelre digntus es, immnsam tu
piettis grtiam postulmus; ut, sicut ubi vis, spiras, sic et huic fmulo tuo affctum
devotinis indlgeas. Et quniam tua sapintia est cnditus, tua quoque providntia
guberntur. Quem juxta tibi consutam grtiam nctio tua de mnibus docat: et per
intercessinem Sancti N. quem prcpuum hujus sanct institutinis legislatrem dedsti, nec
non et alirum Sanctrum, ad quorum nmina professinem facit, eum a vanitte sculi
verciter convrte. Et sicut es mnium peccatrum remssio, ita deprimntes impiettis
colligatines in eo disslve; et ad observntiam hujus sancti propsiti fac eum ita certtim
fervre, ut in tribulatinibus et angstiis, tua indeficinti consolatine vleat respirre; ut
juste, et pie, per veram humilittem, atque obedintiam in fratrna charitte fundtus, quod, te
donnte, hdie promttit, felci perseverntia cmpleat. Quod ipse prstre dignris, qui cum
Deo Patre, sanctque unignito Flio ejus Dmino nostro Jesu Christo, vivis et gloriris,
Deus, per infinta scula sculrum. R. Amen.
Deinde benedicuntur vestes, qu nov afferuntur, et tenentur per unum ex ministris Electi
coram Pontifice; qui stans sine mitra, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DOmine Jesu Christe, qui tgumen nostr mortalittis indere digntus es, obsecrmus
immnsam tu largittis abundntiam, ut hoc genus vestimnti, quod sancti Patres ad
innocnti, vel humilittis indcium abrenuntintes sculo ferre sanxrunt, tu ita bene +
dcere dignris, ut hic fmulus tuus, qui hoc indtus ferit vestimnto, te quoque indere
meretur. Qui vivis et regnas, Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Et aspergit vestes cum aqua benedicta. Post hc Pontifex sedet cum mitra, et exuit Electum
veste sculari, dicens:
Exat te Dminus vterem hminem, cum ctibus suis.
Et mox induit illum habitum Monasticum,dicens:
Indat te Dminus novum hminem, qui secndum Deum cretus est, in justtia, et
sanctitte verittis.
Tunc deposita mitra, surgit Pontifex, et dicit:
68
Ormus.
DEus misricors, Deus clemens, cui cuncta bona placent, sine quo nihil boni inchotur,
nihlque boni perfcitur; adsint nostris humllimis prcibus tu piettis ures: et hunc
fmulum tuum, cui in tuo sancto nmine hbitum sacr religinis impnimus, a mundi
impedimnto, vel sculri desidrio defnde; et concde ei, ut in hoc sancto propsito
devtus persstere, et remssione peccatrum percpta, ad electrum turum vleat pervenre
consrtium. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, qui tecum vivit, et regnat
Quibus dictis, sedet Pontifex, et imponitur illi mitra; et Electus, Professionem emissurus,
junctis ante pectus manibus, coram eo genuflexus dicit:
SUscipe
me, Dmine, secndum elquium tuum, et vivam; et non confndas me ab

exspectatine mea.
Circumstantibus, vel Monachis, si sit in suo Monasterio, respondentibus:
SUscpimus, Deus, misericrdiam tuam, in mdio templi tui.

V. Glria Patri, etc.
R. Sicut erat in princpio, etc.
Et hoc ter, tam per Electum, quam per circumstantes, repetitur. Deinde Electus ante altare et
Pontificem se prosternit in terram, et dicuntur sequentes Psalmi per Pontificem sedentem cum
mitra, circumstantibus respondentibus.
Psalmus 47.
MAgnus Dminus, et laudbilis nimis * in civitte Dei nostri, in monte sancto ejus.
Fundtur exsultatine univrs terr mons Sion: *ltera Aquilnis, cvitas Regis magni.
Deus in dmibus ejus cognosctur: * cum suscpiet eam.
Quniam ecce reges terr congregti sunt * convenrunt in unum.
Ipsi vidntes sic admirti sunt, conturbti sunt, commti sunt: * tremor apprehndit eos.
Ibi dolres ut parturintis: * in spritu vehemnti cnteres naves Tharsis.
Sicut audvimus, sic vdimus in civitte Dmini virttum, in civitte Dei nostri: * Deus
fundvit eam in trnam.
Suscpimus, Deus, misericrdiam tuam: * in mdio templi tui.
Secndum nomen tuum, Deus, sic et laus tua in fines terr: * justtia plena est dxtera tua.
Lttur mons Sion, et exltent fili Jud, * propter judcia tua, Dmine.
Circmdate Sion, et complectmini eam: * narrte in trribus ejus.
Pnite corda vestra in virtte ejus, * et distribite domos ejus, ut enarrtis in prognie ltera.
Quniam hic est Deus, Deus noster in trnum, et in sculum sculi: * ipse reget nos in
scula.
Glria Patri, etc.
Sicut erat, etc.
Psalmus 50.
MIserre mei Deus: * secndum magnam misericrdiam tuam, etc, et toties dicitur cum
Glria Patri, ut infra, pag. 76.
69
Psalmus 138.
ECce quam bonum, et quam jucndum: * habitre fratres in unum.

Sicut unguntum in cpite: * quod descndit in barbam, barbam Aaron.
Quod descndit in oram vestimnti ejus: * sicut ros Hermon, qui descndit in montem Sion.
Quniam illic mandvit Dminus benedictinem: * et vitam usque in sculum.
Glria Patri, etc.
Sicut erat, etc.
Quibus finitis, Pontifex deposita mitra, surgit, et dicit:
Pater noster.
V. Et ne nos indcas in tentatinem.
R. Sed lbera nos a malo.
V. Salvum fac servum tuum, Dmine.
R. Deus meus, sperntem in te.
V. Mitte ei, Dmine, auxlium de sancto.
R. Et de Sion ture eum.
V. Nihil profciat inimcus in eo.
R. Et flius iniquittis non appnat nocre ei.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, qui non vis mortem peccatris, sed per pnitntiam, et emendatinem, vitam semper
inquiris; te supplciter deprecmur, ut huic fmulo tuo sculribus ctibus renuntinti, large
tu piettis grtiam infndere dignris: qutenus castris tuis insrtus, ita tibi militndo,
statum vit prsntis percrrere vleat, ut bravum trn remuneratinis, te donnte,
percpiat. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
His dictis, sedet Pontifex, et mitram accipit; ac coram eo genuflexus Electus emittens
professionem, ex prscripto cujusque Congregationis, in charta scriptam, quam in manibus
tenet, et legit.
Qua lecta, ponit chartam ipsam super altare; et iterum, ut prius, genuflectit coram Pontifice
incipiente, et schola prosequente, Antiphonam, ton. 8.
Confrma hoc, Deus, quod opertus es in nobis, a templo sancto tuo quod est in Jersalem.
Qua dicta Pontifex adhuc cum mitra sedens accipit eum in Congregationem et Societatem
aliorum Monachorum sui ordinis, dicens:
OMnes, quamvis per grtiam baptsmi fratres simus in Christo, et unum Patrem habemus in
clo, si ejus prcptis, prout pssumus, obsquimur, proculdbio tunc mxime unmur,
quando oratinibus, et beneficiis nvicem nos copulmus: quemdmodum in primitva
Ecclsia sancti Patres, quibus cor unum, et nima una erat, fecsse legntur, quorum plures
Christi amre mente accnsi, possessines, et faculttes rerum vendntes, congregtis in
unum prtiis, ad Apstolos ferbant gaudntes. Qu Apstoli accipintes, tribubant
mnibus, prout opus erat. Sicque iste nihilminus, Deo inspirnte, erum exmplo
70
commnitus, religiosrum Ordinis sancti N. optat conjngi consrtiis. Idcrco damus ei
commnem societtem vivndi cum illis, quantum a Dmino pssumus promerri, et nostrum
est largri: qutenus cum elctis a remuneratre mnium bonrum vleat prmia repromssa
percpere. Prstnte Dmino nostro Jesu Christo, qui cum Patre, et Spritu Sancto vivit, et
regnat Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Qua dicta, Pontifex et omnes Monachi prsentes recipiunt eum ad osculum pacis.
Deinde Electus vadit ad capellam suam, in qua paratur amictu, alba, cingulo, et stola in
modum Presbyteri, ac pluviali, et associatus medius inter duos Abbates indutos superpelliceo,
stola, pluviali, et mitra simplici, si benedicendus sit de mitra; alias inter priorem et seniorem,
aut duos seniores religiosos sui, si adsunt, aut alterius Monasterii, indutos superpelliceo et
pluviali, ducitur ad Pontificem in faldistorio ante altare sedentem, cui, deposito bireto, se
humiliter inclinans facit reverentiam: Assistentes etiam, detectis capitibus, illa inclinantes
Pontificem venerantur. Tum sedent omnes eo ordine, prout in Consecratione Episcopi supra
dictum est. Et, postquam parum quieverint, surgunt omnes, capitibus detectis, et senior
Assistentium, stans detecto capite versus ad Pontificem dicit: Adest, etc. ut infra.
DE BENEDICTIONE ABBATIS
AUCTORITATE APOSTOLICA.
ADest, reverendssime Pater, Elctus Monastrii N. Ordinis Sancti N. dicsis N. quem ad

vestram Reverendssimam Paternittem, ex parte convntus ejsdem Monastrii, dximus
prsentndum: humliter postulntes a Vobis, ut ipsum in Abbtem dicti Monastrii,
Auctoritte Apostlica commssa, dignmini ordinre.
Pontifex interrogat eos, dicens: Habtis mandtum Apostlicum?
Respondet ille: Habmus.
Pontifex dicit: Legtur.
Tunc Notarius Pontificis, accipiens mandatum a prsentante, illud legit a principio usque ad
finem. Interim omnes sedent, tectis capitibus. Quo totaliter perlecto, Pontifex dicit: Deo
grtias.
Vel si benedictio fit vigore litterarum Apostolicarum, per quas etiam juramenti receptio
committitur, litteris lectis, antequam Pontifex aliquid dicat, Electus de scabello suo veniens,
coram Pontifice genuflectit, et legit juramentum de verbo ad verbum, juxta formam juramenti
prout infra.
EGo N. Elctus Monastrii N. Ordinis Sancti N. dicsis N. ab hac hora in ntea fidlis, et
obdiens ero beto Petro Apstolo, sanctque Romn Ecclsi, et Dmino nostro Dmino
N. Pap N. susque successribus cannice intrntibus. Non ero in conslio, aut consnsu, vel
facto, ut vitam perdant, aut membrum, seu capintur mala captine, aut in eos violnter
manes quomodlibet ingerntur, vel injri liqu inferntur quovis qusito colre.
Conslium vero, quod mihi creditri sunt, per se, aut Nntios suos, seu ltteras, ad erum
damnum, me scinte, nmini pandam. Paptum Romnum, et Reglia Sancti Petri adjtor eis
ero ad retinndum, et defendndum, salvo meo rdine, contra omnem hminem. Legtum
71
De Benedictione Abbatis Auctoritate Apostolica.

Apostlic Sedis in endo, et redendo honorfice tractbo, et in suis necessittibus
adjuvbo. Jura, honres, privilgia, et auctorittem sanct Romnae Ecclsi, Dmini nostri
Pap, et successrum prdictrum, conservre, defndere, augre, et promovre curbo.
Neque ero in conslio, vel facto, seu tracttu, in quibus contra ipsum Dminum nostrum, vel
emdem Romnam Ecclsiam liqua sinstra, vel prjudicilia personrum, jris, honris,
status, et potesttis erum machinntur. Et, si tlia a quibuscmque tractri, vel procurri
nvero, impdiam hoc pro posse: et quanto ctius ptero, significbo edem Dmino nostro,
vel lteri, per quem possit ad ipsus nottiam pervenre. Rgulas sanctrum Patrum, decrta,
ordinatines, seu dispositines, reservatines, provisines, et mandta Apostlica, totis
vribus observbo, et fciam ab liis observri. Hrticos, schismticos, et reblles edem
Dmino nostro, vel successribus prdctis pro posse prsequar, et impugnbo. Voctus ad
Synodum, vniam, nisi prpditus fero cannica prpeditine. Possessines vero ad
Monastrium meum pertinntes non vendam, nec donbo, neque impignorbo, nec de novo
infeudbo, vel liquo modo alienbo, tiam cum consnsu Convntus Monastrii mei,
inconslto Romno Pontfice. Et si ad liquam alienatinem devnero, pnas in quadam
super hoc dita constitutine contntas, eo ipso incrrere volo.
Quo per eum lecto, Pontifex supra gremium suum librum Evangeliorum apertum tenens,
inferiori parte libri Electo versa, ab eo prstationem hujusmodi juramenti recipit, Electo
dicente: Sic me Deus djuvet, et hc sancta Dei Evanglia. Et textum Evangeliorum ambabus
manibus tangente, tum, non prius, dicit Pontifex: Deo grtias.
Deinde, Electo et Assistentibus sedentibus, Pontifex intelligibili voce legit sequens examen:
ANtqua sanctrum Patrum instittio docet, et prcipit, ut is, qui ad rgimen animrum
elgitur, examinri, et interrogri dbeat de divrsis causis, et mribus, qu huic regimni
cngruunt, ac necessria sunt. Edem gitur auctoritte, te, frater charssime, interrogmus.
Interrogatio.
Vis tuum sanctum propsitum, et sancti N. rgulam observre, tibque subjctos, ut idpsum
fciant, dilignter instrere?
Electus assurgens detecto capite ad istam, et ad omnes alias responsiones sequentes
respondet:
Volo.
Interrogatio.
Vis mores tuos ab omni malo temperre, et quantum, adjuvnte Dmino, pteris, ad omne
bonum commutre?
R. Volo.
Interrogatio.
Vis castittem, sobriettem, humilittem, et patintiam, cum Dei adjutrio, in te ipso
custodre, subditsque tuos tlia docre?
R. Volo.
Interrogatio.
Vis res Monastrii tibi commssi fidliter custodre, et in usus Ecclsi, fratrum, puperum,
72

et peregrinrum distribere?
R. Volo.
Interrogatio.
Vis sanct matris Ecclsi Romn, ac Sanctssimo Dmino nostro N. summo Pontfici,
ejsque successribus fidem, subjectinem, obedintiam, et reverntiam devte, et fidliter
per mnia perptuo exhibre?
R. Volo.
Si vero Benedicendus exemptus non est, neque auctoritate Apostolica, sed ab ordinario suo
Pontifice benedicitur, post prdictas omnes interrogationes subjungitur etiam sequens; qu
alias omittitur, quando benedicendus est ab ordinaria jurisdictione exemptus.
Interrogatio.
Vis sanct Ecclsi N., nominando Ecclesiam Patriarchalem, Metropolitanam, seu
Cathedralem, cujus Prlati jurisdictioni Electus Abbas seu ejus Monasterium subjecti
exsistunt, Mihique ejsdem Patrirch vel Archiepscopo, vel Epscopo, et meis
successribus fidem, subjectinem, obedintiam, et reverntiam, devte, et fidliter perptuo
exhibre?
R. Volo.
Si autem benedicendus Abbas, non exemptus auctoritate Apostolica, ab alio, quam
Ordinario suo, Pontifice benedicitur; Pontifex benedictionem ei impensurus, loco
interrogationis proxime posit, et illa omissa, sequentem subjungit, dicens:
Vis sanct Ecclsi N. nominando Ecclesiam Patriarchalem, Metropolitanam, seu
Cathedralem, cujus Pontificis jurisdictioni electus Abbas seu ejus Monasterium subjecti
exsistunt, Mihique ejsdem Patrirch, vel Archiepscopo, vel Epscopo, et meis
successribus fidem, subjectinem, obedintiam, et reverntiam, devte, et fidliter perptuo
exhibre?
R. Volo.
Subjungit Pontifex:
Hc mnia et ctera bona tribat tibi Dminus, et custdiat te, atque corrobret in omni
bonitte.
R. Amen.
Tunc Electus ante Pontificem genuflexus osculatur ejus manum. Deinde deposita mitra,
surgit Pontifex, et stans versus ad altare facit Confessionem, Electo a sinistris sibi
respondente. Qua finita, Pontifex ascendens ad altare, osculatur illud, et Evangelium in Missa
dicendum; atque incensat altare more solito: deinde accedit ad sedem suam, et procedit in
Missa ad Allelja, sive ultimum versum Tractus, vel Sequenti exclusive. Si vero Missa
legitur, osculato altari et Evangelio, omissa incensatione, omnia prdicta leguntur in Altari.
Electus vero vadit cum Assistentibus ad capellam suam; ubi deposito pluviali, accipit
sandalia, dicens Psalmos consuetos ante Missam. Tum accipit crucem pectoralem, et aptatur
ei stola, ut ab humeris dependeat; deinde sumit tunicellam, dalmaticam, planetam, et
manipulum: et hoc, si ex privilegio mitra uti possit; qua si uti sibi licet, et prius sit Professus,
ac Missa legatur, potest accipere sandalia, et dicere Psalmum Quam dilcta, etc. ac paramenta
omnia Sacerdotalia capere, dempta planeta, cujus loco accipit pluviale, ante inchoationem
73

officii, eo tempore, quo Pontifex eum benedicturus Pontificalia paramenta recipit. Si vero non
sit de mitra, deposito pluviali, et retenta stola in modum Presbyteri, accipit planetam tantum.
Qua indutus, stans in altari suo medius inter Assistentes, prosequitur Missam usque ad
Allelja, si dicitur, sive ultimum versum Tractus vel Sequenti exclusive. Et cum dicit,
Dminus vobscum, non se debet ad populum vertere. Missa dicitur de die, cum Collecta pro
Electo sub uno Per Dminum, cum Collecta diei per Pontificem:
Oratio.
COncde, qusumus, Dmine, huic fmulo tuo, ut prdicndo, et exercndo qu recta sunt,
per exmplum bonrum perum nimos surum instrat subjectrum; et trn
remuneratinis mercdem a te pissimo Pastre percpiat. Per Dminum nostrum Jesum
Christum Flium tuum, qui tecum vivit, et regnat et in unitte Spiritus Sancti Deus, per mnia
Electus vero dicit Orationem:
COncde, qusumus, Dmine, mihi fmulo tuo, ut prdicndo; et exercndo qu recta sunt,
per exmplum bonrum perum nimos merum instram subjectrum; et trn rei
mercdem a Pastre percpiat. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, qui
tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Dicto Graduali, si Allelja est dicendum, alioquin dicto etiam Tractu, vel Sequentia usque
ad ultimum versum exclusive, Pontifex sedet cum mitra in faldistorio suo ante altare, et ante
eum reducitur Electus per Assistentes; et facta Pontifici reverentia, ut prius, surgit Pontifex, et
genuflexus cum mitra procumbit in faldistorio suo. Assistentes genuflectunt ante scabella.
Electus vero ad sinistram Pontificis prosternit se. Tunc cantores incipiunt, choro respondente,
vel, si non sint cantores et chorus, dicit Pontifex, cteris sibi respondentibus, Antiphonam
ton. 4.
Ne reminiscris, * Dmine, delicta nostra, vel parntum nostrrum, neque vindctam sumas
de pecctis nostris, Dmine, Deus noster.
Psalmus 6
DOmine, ne in furre tuo rguas me: * neque in ira tua corrpias me.
Miserre mei, Dmine, quniam infrmus sum: * sana me, Dmine, quniam conturbta sunt
ossa mea.
Et nima mea turbta est valde: * sed tu, Dmine, squequo?
Convertre, Dmine, et ripe nimam meam: * salvum me fac propter misericrdiam tuam.
Quniam non est in morte qui memor sit tui: * in infrno autem quis confitbitur tibi.
Laborvi in gmitu meo, lavbo per sngulas noctes lectum meum: * in lcrimis meis stratum
meum rigbo.
Turbtus est a furre culus meus, * invetervi inter omnes inimcos meos.
Discdite a me, omnes qui opermini iniquittem: * quniam exaudvit Dminus vocem
fletus mei.
Exaudvit Dminus deprecatinem meam: * Dminus oratinem meam suscpit.
Erubscant, et conturbntur vehemnter omnes inimci mei: * convertntur, et erubscant
valde velciter.
Glria Patri, etc.
Sicut erat, etc.
74

Psalmus 31
BEti, quorum remss sunt iniquittes: * et quorum tecta sunt peccta.

Betus vr, cui non imputvit Dminus pecctum, * nec est in spritu ejus dolus.
Quniam tcui, inveteravrunt ossa mea, * dum clamrem tota die.
Quniam die ac nocte gravta est super me manus tua: * convrsus sum in rmna mea, dum
configitur spina.
Delctum meum cgnitum tibi feci, * et injusttiam meam non abscndi.
Dixi: confitbor advrsum me injusttiam meam Dmino: * et tu remissti impiettem peccti
mei.
Pro hac orbit ad te omnis sanctus, * in tmpore opportno.
Vermtamen in dilvio aqurum multrum * ad eum non approximbunt.
Tu es refgium meum a tribulatine, qu circmdedit me: * exulttio mea, rue me a
circumdntibus me.
Intellctum tibi dabo, et nstruam te in via hac, qua gradiris; * firmbo super te culos meos.
Nolte fieri sicut quus, et mulus: * quibus non est intellctus.
In camo, et frno maxllas erum constrnge, * qui non apprximant ad te.
Multa flaglla peccatris, * sperntem autem in Dmino misericrdia circmdabit.
Ltmini in Dmino, et exultte, justi, * et glorimini omnes recti corde.
Glria Patri, etc. Sicut erat, etc.
Psalmus 37
DOmine, ne in furre tuo rguas me: * neque in ira tua corrpias me.
Quniam sagitt tu infix sunt mihi: * et confirmsti super me manum tuam.
Non est snitas in carne mea a fcie ir tu: * non est pax ssibus meis a fcie peccatrum
merum.
Quniam iniquittes me supergrss sunt caput meum: * sicut onus grave gravt sunt
super me.
Putrurunt, et corrpt sunt cicatrces me, * a fcie insipinti me.
Miser factus sum, et curvtus sum usque in finem: * tota die contristtus ingredibar.
Quniam lumbi mei implti sunt illusinibus: * et non est snitas in carne mea.
Afflctus sum, et humilitus sum nimis: * rugibam a gmitu cordis mei.
Dmine, ante te omne desidrium meum: * et gmitus meus a te non est abscnditus.
Cor meum conturbtum est, derelquit me virtus mea: * et lumen oculrum merum, et ipsum
non est mecum.
Amci mei et prximi mei * advrsum me appropinquavrunt, et stetrunt.
Et qui juxta me erant, de longe stetrunt: * et vim facibant, qui qurbant nimam meam.
Et qui inquirbant mala mihi, locti sunt vanittes: * et dolos tota die meditabntur.
Ego autem tamquam surdus non audibam: * et sicut mutus non apriens os suum.
Et factus sum sicut homo non udiens: * et non habens in ore suo redargutines.
Quniam in te, Dmine, spervi: * tu exudies me, Dmine Deus meus.
Quia dixi: Nequando supergudeant mihi inimci mei: * et dum commovntur pedes mei,
super me magna locti sunt.
Quniam ego in flaglla partus sum: * et dolor meus in conspctu meo semper.
Quniam iniquittem meam annuntibo, * et cogitbo pro peccto meo.
Inimci autem mei vivunt, et confirmti sunt super me: * et multiplicti sunt qui odrunt me
inque.
75

Qui retrbuunt mala pro bonis, detrahbant mihi: * quniam sequbar bonittem.
Ne derelnquas me, Dmine Deus meus: * ne discsseris a me.
Intnde in adjutrium meum: * Dmine, Deus saltis me.
Gloria Patri, etc.
Sicut erat, etc..
Psalmus 50
MIserre mei, Deus: * secndum magnam misericrdiam tuam.

Et secndum multitdinem miseratinum turum, * dele iniquittem meam.
Amplius lava me ab iniquitte mea: * et a peccto meo munda me.
Quniam iniquittem meam ego cognsco: * et pecctum meum contra me est semper.
Tibi soli peccvi, et malum coram te feci: * ut justificris in sermnibus tuis, et vincas cum
judicris.
Ecce enim in iniquittibus concptus sum: * et in pecctis concpit me mater mea.
Ecce enim verittem dilexsti: * incrta, et occlta sapinti tu manifeststi mihi.
Asprges me hysspo, et mundbor: * lavbis me, et super nivem dealbbor.
Audtui meo dabis gudium, et lttiam: * exultbunt ossa humilita.
Avrte fciem tuam a pecctis meis: * et omnes iniquittes meas dele.
Cor mundum crea in me, Deus: * et spritum rectum innova in viscribus meis.
Ne projcias me a fcie tua, * et Spritum Sanctum tuum ne uferas a me.
Redde mihi lttiam salutris tui: * et spritu principli confirma me.
Docbo inquos vias tuas: * et mpii ad te convertntur.
Lbera me de sangunibus, Deus, Deus saltis me: * exultbit lingua mea justtiam tuam.
Dmine, lbia mea apries: * et os meum annuntibit laudem tuam.
Quniam si volusses sacrificium, dedssem tique: * holocustis non delectberis.
Sacrificium Deo spritus contribultus: * cor contrtum, et humilitum, Deus, non despcies.
Bengne fac, Dmine, in bona voluntte tua, Sion: * ut dificntur muri Jersalem.
Tunc acceptbis sacrificium justti, oblatines et holocusta: * tunc impnent super altre
tuum vitulos.
Gloria Patri, etc.
Sicut erat, etc.
Psalmus 101
DOmine, exudi oratinem meam: * et clamor meus ad te vniat.

Non avrtas fciem tuam a me: * in quacmque die trbulor, inclna ad me urem tuam.
In quacmque die invocvero te: * velciter exudi me.
Quia defecrunt sicut fumus dies mei: * et ossa mea sicut crmium arurunt.
Percssus sum ut fnum, et ruit cor meum: * quia obltus sum comdere panem meum.
A voce gmitus mei: * adhsit os meum carni me.
Smilis factus sum pellicno solitdinis: * factus sum sicut nyctcorax in domiclio.
Vigilvi, *et factus sum sicut passer solitrius in tecto.
Tota die exprobrbant mihi inimci mei: * et qui laudbant me, advrsum me jurbant.
Quia cnerem tamquam panem manducbam: * et potum meum cum fletu miscbam.
A fcie ir et indignatinis tu: * quia levans allissti me.
Dies mei sicut umbra declinavrunt: * et ego sicut fnum rui.
Tu autem, Dmine, in trnum prmanes: * et memorile tuum in generatinem et
generatinem.
76

Tu exrgens miserberis Sion: * quia tempus miserndi ejus, quia venit tempus.
Quniam placurunt servis tuis lpides ejus, * et terr ejus miserebntur.
Et timbunt Gentes nomen tuum, Dmine, * et omnes reges terr glriam tuam.
Quia dificvit Dminus Sion: * et vidbitur in glria sua.
Respxit in oratinem humlium: * et non sprevit precem erum.
Scribntur hc in generatine ltera: * et ppulus, qui crebitur, laudbit Dminum.
Quia prospxit de exclso sancto suo: * Dminus de clo in terram aspxit.
Ut audret gmitus compeditrum: * ut slveret filios interemptrum.
Ut annntiet in Sion nomen Dmini: * et laudem ejus in Jersalem.
In convenindo ppulos in unum, * et reges ut srviant Dmino.
Respndit ei in via virttis su: * paucittem dirum merum nntia mihi.
Ne rvoces me in dimdio dirum merum: * in generatinem et generatinem anni tui.
Intio tu, Dmine, terram fundsti: * et pera mnuum turum sunt cli.
Ipsi peribunt, tu autem prmanes: * et omnes sicut vestimntum veterscent.
Et sicut opertrium mutbis eos, et mutabntur: * tu autem idem ipse es, et anni tui non
deficient.
Flii servrum turum habitbunt: * et semen erum in sculum dirigtur.
Gloria Patri, etc.
Sicut erat, etc.
Psalmus 129
DE profndis clamvi ad te, Dmine: * Dmine, exudi vocem meam.

Fiant aures tu intendntes, * in vocem deprecatinis me.
Si iniquittes observveris, Dmine: * Dmine, quis sustinbit?
Quia apud te propititio est: * et propter legem tuam sustinui te, Dmine.
Sustnuit nima mea in verbo ejus: * spervit nima mea in Dmino.
A custdia matutna usque ad noctem: * speret Israel in Dmino.
Quia apud Dminum misericrdia: * et copisa apud eum redmptio.
Et ipse rdimet Israel: * ex mnibus iniquittibus ejus.
Gloria Patri, etc.
Sicut erat, etc.
Psalmus 142
DOmine, exudi oratinem meam, uribus prcipe obsecratinem meam in veritte tua: *
exudi me in tua justtia.
Et non intres in judcium cum servo tuo: * quia non justificbitur in conspctu tuo omnis
vivens.
Quia persectus est inimcus nimam meam: * humilivit in terra vitam meam.
Collcavit me in obscris sicut mrtuos sculi: * et anxitus est super me spritus meus, in
me turbtum est cor meum.
Memor fui dirum antiqurum, medittus sum in mnibus opribus tuis: * in factis mnuum
turum meditbar.
Expndi manus meas ad te: * nima mea sicut terra sine aqua tibi.
Velciter exudi me, Dmine: * defcit spritus meus.
Non avrtas fciem tuam a me: * et smilis ero descendntibus in lacum.
Audtam fac mihi mane misericrdiam tuam: * quia in te spervi.
77

Notam fac mihi viam, in qua mbulem: * quia ad te levvi nimam meam.
Eripe me de inimcis meis, Dmine, ad te confgi: * doce me fcere volunttem tuam, quia
Deus meus es tu.
Spritus tuus bonus dedcet me in terram rectam: * propter nomen tuum, Dmine, vivificbis
me in quitte tua.
Edces de tribulatine nimam meam: * et in misericrdia tua disprdes inimcos meos.
Et perdes omnes, qui trbulant nimam meam: * quniam ego servus tuus sum.
Glria Patri, etc.
Sicut erat, etc.
Deinde repetitur Antiphona: Ne reminiscris Dmine, etc., supra ante Psalmos posita. Et
subjunguntur immediate Litani, qu habentur in ordinatione Subdiaconi, pag. 32. Cumque
in iis dictum fuerit:
Ut mnibus etc,.
R. Te rogmus, audi nos.
Surgit ab accubitu Pontifex, et in manum sinistram accipit baculum pastoralem, et conversus
ad Electum, dicit:
Ut hunc prsntem Elctum bene + dcere dignris.
Deinde dicit:
Ut hunc prsntem Elctum bene + dcere, et sancti + ficre, dignris.
Producendo singulis vicibus super Electum manu dextera signum Crucis; et mox redit ad
accubitum, et perficiuntur Litani; Quibus finitis, Pontifex, deposita mitra, surgit, et stans
versus ad Electum prostratum manentem, dicit:
Pater noster, etc.
R.Sed lbera nos a malo.
R. Et de Sion tere eum.
V. Hic accpiet benedictinem a Dmino.
R. Et misericrdiam a Deo salutri suo.
V. Memor esto congregatinis tu.
R. Quam possedsti ab intio.
V. Dminus custdiat intritum tuum, et xitum tuum.
R. Ex hoc nunc et usque in sculum.
V. Dminus custdiat te ab omni malo.
R. Custdiat nimam tuam Dminus.
V. Dmine Deus virttum, convrte nos.
R. Et ostnde fciem tuam, et salvi rimus.
78

V. Dminus vobscum.
Ormus.
COncde, qusumus, omnpotens Deus, affctui nostro tu miseratinis effctum; et hunc

fmulum tuum, quem ad rgimen animrum elgimus, grti tu dono prosquere; ut, te
larginte, cum ipsa tibi nostra electine placemus. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
Ormus.
CUnctrum
bonrum instittor Deus, qui per Mysen fmulum tuum, ad gubernndas

Ecclsias prpsitos institusti, tibi spplices fndimus preces, teque devtis mntibus
exormus; ut hunc fmulum tuum, quem commnis elctio famulrum turum Abbtem
ovium turum esse consttuit, protectinis tu grtia munre dignris; sicque rgere sbditas,
commendatsque oves concdas, ut cum illis mnibus regna clrum adipisctur, qutenus
te, Dmine, opitulnte, Apostlicis jgiter fultus doctrnis, centsimo cum fructu ltus
intreat portas paradsi; atque a te, Dmine, collaudnte audre meretur: Euge, serve bone et
fidlis, quia super puca fusti fidlis, super multa te consttuam, intra in gudium Dmini tui:
Quod ipse prstre dignris, qui vivis, et regnas Deus.
Tum surgit Electus, et ante Pontificem genuflectit, et Pontifex, extensis manibus ante
pectus, dicit:
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
V. Sursum corda.
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, affluntem spritum tu bene + dictinis
super hunc fmulum tuum, nobis orntibus, proptius infnde.
Hic Pontifex imponit ambas manus extensas, digitis non disjunctis, super caput Electi, et
eas sic tenet, dicens:
Ut qui per nostr manus impositinem hdie Abbas constititur, sanctifi + catine tua
dignus, a te elctus permneat, et nmquam pstmodum a tua grtia separtur indgnus.
Hic Pontifex amovet manus de capite Electi, ac eas ante pectus extensas tenens, dicit:
Suscpiat te, Dmine, larginte, hdie in bono pere perseverntiam, in advrsis
constntiam, in tribulatinibus tolerntiam, in jejniis desidrium, in impiettibus
misericrdiam, in humilitte principtum, in suprbia dium, in fide dilectinem, in doctrna
pervigilntiam, in castitte continntiam, in luxria abstinntiam, in variettibus
moderatinem, in mribus doctrnam: te tribente, Dmine, talis in hoc ministrio persevret,
79

qualis Levta elctus ab Apstolis Sanctus Stphanus mruit perdurre: totam ab hac die
mundnam conversatinem despciat; tu a Dmine bene + dictine larginte, contmnat
prsntia, diligat clstia, desidret sempitrna: sit exmplum et forma justti, ad
gubernndam regendmque Ecclsiam tuam fidliter, ut specultor idneus inter suos collgas
semper efficitur. Sit magni conslii, indstria censr, et efficci a discipln: ita, te Dmine
tribunte, in mnibus mandtis tuis sine reprehensine tibi mundo corde srviens, ut ad
bravium suprn vocatinis, multiplicto fnore, cum centsimo fructu, coronque justti,
ad clstium thesaurrum dona tua pervniat.
Quod sequitur, dicit submissa voce legendo, ita tamen, quod a circumstantibus intelligi
possit.
Prstnte Dmino nostro Jesu Christo, qui cum Patre, et Spritu Sancto vivit, et regnat Deus,
per mnia scula sculrum. R. Amen.
Deinde dicit:
Ormus.
DEus, cui omnis potstas, et dgnitas famultur, da huic fmulo tuo prosprum su dignittis
effctum, in qua semper te tmeat, tibque jgiter placre contndat. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Ormus.
OMnium, Dmine, fons bonrum, justormque provctuum munertor; trbue, qusumus,

huic fmulo tuo adptam bene grere dignittem; et a te sibi prstitam bonis opribus
comprobre. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Ormus.
EXudi, Dmine, preces nostras, quas in conspctu tu majesttis super hunc fmulum tuum
fndimus, qui vice tui nminis ad gubernatinem vium turum statitur; ut eum respcere, et
interveninte beto N. bene + dcere dignris, et qui ad redemptinem, et protectinem
nostram de clo descendsti, et mundo te verum, et summum Pastrem exhibusti, dicens:
Ego sum Pastor bonus; te invocmus, te supplciter deprecmur, ut huic fmulo tuo, quem
pastorlis officii culmen subre volusti, tua bnitas adsit, et bene + dctio, mnibus dibus
vit su. Prtege eum, Dmine, et defnde ab mnibus visiblium, et invisiblium
adversittibus inimicrum; drige gressus ejus in viam pacis, et justti, et largre turum
dona virttum, justtiam, temperntiam, fortitdinem, prudntiam, charittem, sobriettem,
patintiam, longanimittem, constntiam insuperbilem, fidem non fictam, spem
inconcssam, mentem devtam, humilittem perfctam, intelligntiam rectam, benignittem,
modstiam, unanimittem, pacem, concrdiam, castittem, abstinntiam, vigilntiam,
discretinem, rectitdinem, scintiam, piettem, conslium, et in cunctis ctibus bonis
invioltam perseverntiam. Aufer, Dmine Jesu Christe, ab eo, quidquid pravum, et distrtum
est, quidquid salti contrrium, quidquid nim nocvum; suprbiam, jactntiam, vanam
glriam, elatinem, et quidquid ad ltimum tibi dsplicens esse potest. Circmda eum
intrius, et extrius tu protectinis auxlio, ut, te defensre, sit tutus; te protegnte, secrus;
te docnte, scius. Ostnde ei viam, per quam mbulet; trbue ei thesurum sapinti, ut sciat,
et hbeat unde nova et vtera prferat. Fac eum in mnibus tua sequi vestgia et de sua
ministratine gudium bonum adpsci; ut post hujus sculi excrsum, cum ante tribnal tuum
vnerit, cum multplici fructu animrum, illud ei prmium largiris, cum mnibus, quos tibi
80

prsentbit, quod fidibus dispensatribus tuis, pro tuo nmine laborntibus in terris, te
promissti datrum esse in clis: Qui cum Patre, et Spritu vivis, et regnas Deus, in scula
sculrum. R. Amen.
Postea sedens Pontifex, accepta mitra, dat ei ambabus manibus tangenti, et recipienti
Regulam, dicens:
ACcpe Rgulam a Sanctis Ptribus trditam ad regndum, custodiendmque gregem tibi a

crditum, quantum Deus ipse te confortverit, et fraglitas humna permserit. Accpe gregis
Domnici patrnam providntiam, et animrum procuratinem, et per divn legis incedndo
prcpta, sis ei dux ad clstis hredittis pscua, adjuvnte Dmino nostro Jesu Christo,
qui cum Patre, et Spritu Sancto vivit, et regnat Deus in scula sculrum. R. Amen.
Deinde deposita mitra, surgit Pontifex, et stans benedicit baculum pastoralem, si non sit
benedictus, dicens:
Ormus.
SUstenttor imbecillittis humn, Deus, bne + dic bculum istum; et quod in eo extrius
designtur, intrius in mribus hujus fmuli tui, propitiatinis tu clemntia opertur. Per
Deinde aspergit illum aqua benedicta. Tum sedens accipit mitram, et stans tradit baculum
Abbati coram se genuflexo ambabus manibus illum capienti, dicens:
ACcpe
bculum Pastorlis officii, quem prferas catrv tibi commss: ut sis in

corrigndis vtiis pie sviens; et cum irtus feris, misericrdi memor eris.
Deinde, deposita mitra, surgit Pontifex, et benedicit annulum, si non sit benedictus, dicens:
Ormus.
CRetor, et conservtor humni gneris, dator grti spiritulis, largtor trn saltis; tu,
Dmine, emtte bene + dictinem tuam super hunc nnulum; ut quicmque hoc sacrosnct
fidei signo insigntus incsserit, in virtte clstis defensinis ad trnam sibi proficiat
saltem. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Post hc aspergit annulum aqua benedicta; sedet cum mitra, et annulum in digitum
annularem dexter manus Abbatis immittit, dicens:
ACcpe
nnulum, fidei sclicet signculum; qutenus sponsam Dei, sanctam vidlicet

Ecclsiam, intemerta fide orntus, illibte custdias.
Tum, deposita mitra, surgit Pontifex, et stans versus ad illum coram se genuflexum, dicit:
Ormus.
TE, omnpotens et pissime Dmine, deprecmur, hunc fmulum tuum proptius inture; ut,
grtia tua auxilinte, in sua subjectormque conversatine prcpta sanct rgul efficciter
stdeat adimplre, ut una cum commsso sibi grege perptua potitur beatitdine. Per
His expeditis, Pontifex accipit Abbatem ad osculum pacis. Idem faciunt Assistentes. Tum
surgens Pontifex accedit ad altare, si Missa legitur; si vero cantatur, accedit ad sedem suam,
81

vel ad faldistorium, et ibi prosequitur Missam usque ad Offertorium inclusive.
Abbas autem redit cum Assistentibus ad capellam suam, et ibi in altari suo similiter Missam
prosequitur usque ad Offertorium inclusive: quo dicto, Ponifex sedet ante altare in faldistorio
cum mitra, et Abbas ante eum medius inter Assistentes reducitur, coram eo genuflexus offert
ei duo intortitia accensa, duos panes, et duo barilia vino plena; et Pontificis prdicta
recipientis manum reverenter osculatur; surgit Abbas: Pontifex vero lavat manus, et accedit ad
altare, ac prosequitur Missam; Abbas vero ante scabellum, super quod coram se habeat
Missale in loco convenienti, medius inter Assistentes suos genuflexus, legit totam Missam,
exceptis verbis consecrationis, qu non proferet.
Pro Abbate benedicto, cum Secreta diei sub uno Per Dminum. Per Pontificem dicitur:
Secreta.
MUnera, qusumus, Dmine, sscipe plactus: et hunc fmulum tuum semper, et ubque
misericrditer protge. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, qui tecum vivit,
et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen
Per Abbatem dicitur.
Secreta.
MUnera, qusumus, Dmine, sscipe plactus: et me fmulum tuum semper, et ubque

misericrditer protge. Per Dminum nostrum Jesum Christum Filium tuum, qui tecum vivit,
et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen
Dicta Oratione, Dmine Jesu Christe, qui, etc. per Pontificem et Abbatem, Abbas accedit ad
altare,ad dexteram Pontificis, et ambo osculantur altare. Tum Pontifex dat pacem Abbati,
dicens:
Pax tecum.
Cui Abbas respondet:
Et cum Spritu tuo.
Et redit ad suum scabellum, et dat pacem Assistentibus suis; primum seniori, tum alteri,
singulis dicens:
Pax tecum.
Et illi respondent:
Et cum spritu tuo.
Deinde postquam Pontifex se de Corpore, et Sanguine (quem totum sumere debet)
communicaverit, et antequam se purificet, communicat Abbatem genuflexum de Corpore
tantum. Tum Pontifex, accepta mitra, lavat manus, et prosequitur Missam usque ad finem.
Abbas etiam in scabello suo Missam perficit.
Postcommunio, qu dicitur sub uno Per Dminum, cum Postcommunione diei per
Pontificem.
82

Postcommunio.
Hc nos commnio, Dmine, purget a crmine: et hunc fmulum tuum bengna piette
consrvet. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum vivit et regnat in
Per Abbatem dicitur:
Postcommunio.
Hc
nos commnio, Dmine, purget a crmine: et me fmulum tuum bengna piette

consrvet. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum vivit et regnat in
Pontifex in fine dat Benedictionem solemnem: qua data, si Abbas est de mitra, reponitur
faldistorium ante medium Altaris, et Pontifex cum mitra in eo sedet. Abbas vero biretum in
capite tenens coram eo genuflectit. Tunc Pontifex, deposita mitra, surgit, et benedicit mitram,
si non sit benedicta, dicens:
Ormus.
DOmine Deus, Pater omnpotens, cujus prclara bnitas est, et virtus immnsa, a quo omne
datum ptimum, et omne donum perfctum, totisque decris ornamntum: bene + dcere, et
sancti + ficre dignre hanc mitram hujus fmuli tui Abbtis cpiti imponndam. Per
Et mox eam aspergit aqua benedicta; deinde cum mitra, imponit eam capiti Abbatis, dicens:
IMpnimus, Dmine, cpiti hujus fmuli tui Abbtis gleam munitinis et saltis, qutenus
decorta fcie, et armto cpite crnibus utrisque Testamnti terrbilis appreat adversriis
verittis; et, te ei larginte grtiam, impugntor erum robstus exsstat: qui Mysi fmuli tui
fciem ex tui sermnis consrtio decortam, lucidssimis tu clarittis ac verittis crnibus
insignsti, et cpiti Aaron Pontficis tui tiram impni jusssti. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Deinde, si chirothec non sint benedict, surgit Pontifex, mitra deposita, et eas benedicit,
dicens:
Ormus.
OMnpotens Cretor, qui hmini ad imginem tuam cndito, manus discretine insigntas,
tamquam rganum intellignti ad recte operndum dedsti, quas servri mundas prcepsti,
ut in eis nima digne portartur, et tua in eis digne consecrarntur mystria, bene + dcere, et
sancti + ficre dignre hc tegumnta; ut quicmque ministrrum turum sacrrum
Pontficum his velre manus suas cum humilitte volerit, tam cordis, quam peris ei
mundtiam tua misericrdia subminstret. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Et aspergit eas aqua benedicta. Deinde, accepta mitra, sedet, et imponit illas manibus
Abbatis, extracto prius illi annulo Pontificali, dicens:
CIrcmda, Dmine, manus hujus minstri tui mundtia novi hminis, qui de clo descndit,
ut quemdmodum Jacob dilctus tuus, pellculis hdrum oprtis mnibus, patrnam
benedictinem, oblto patri cibo potque gratssimo, impetrvit; sic et iste, oblta per manus
suas hstia salutri, grti tu benedictinem impetrre meretur. Per Dminum nostrum
83

Jesum Christum Flium tuum, qui in similitdinem carnis peccti tibi pro nobis obtulit
semetipsum. R. Amen.
Et statim imponit ei annulum. Si Abbas non sit de mitra, omnia, qu post benedictionem,
finita Missa, per Pontificem datam, posita sunt, prtermittuntur. Tum Pontifex mitram in
capite tenens, campanis pulsantibus, si sit in monasterio Abbatis, ducit illum etiam mitram in
capite tenentem, si sit de mitra, ad chorum; et statuens eum in sede prdecessoris sui, et dans
ei baculum pastoralem in manu sinistra, dicit:
ACcpe plenam, et lberam potesttem regndi hoc Monastrium et Congregatinem ejus, et

mnia qu ad illus rgimen intrius et extrius, spirituliter et temporliter pertinre
noscntur.
Si vero benedictio fit extra monasterium suum, Pontifex statuit illum in faidistorio, quo ipse
usus est, ante medium altaris posito, dicens:
STa in justtia et sanctitte, et tene locum a Deo tibi delegtum; potens est enim Deus, ut
ugeat tibi grtiam suam.
Et Abbas, si non sit de mitra, biretum sibi ipsi reponit. Deinde Pontifex stans a dextris
Abbatis, versus ad altare, mitra deposita, incipit hymnum, schola vel clericis prosequentibus:
Te Deum laudmus, ut supra, pag.62.
Et manet sine mitra apud sedem usque ad finem hymni.
Dicto primo Versu, surgit Abbas, si sit de mitra, et circuiens per Ecclesiam, associatus a suis
Assistentibus cum mitris, benedicit populo, rediens ad sedem seu faldistorium, in quo sedet,
et si sit in suo Monasterio, recipit omnes Monachos suos ad manus et oris osculum, qui tamen
omnes prius ei reverentiam exhibeant. Si vero non sit de mitra, manet sedens in sede, seu
faldistorio, cooperto capite a principio hymni prdicti usque ad illius finem, et recipit omnes
Monachos suos ad osculum, ut supra. Finito hymno, stans sine mitra, a dextris Abbatis cum
mitra, si sit de mitra, alioquin cum bireto, sedentis, super eum:
V. Confirma hoc Deus, quod opertus es in nobis.
R. A templo sancto tuo, quod est in Jersalem.
V. Esto ei, Dmine, trris fortitdinis.
R. A fcie inimci.
V. Nihil proficiat inimcus in eo.
R. Et filius iniquittis non appnat nocre ei.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
EXudi, Dmine, preces nostras, et super hunc fmulum tuum spritum tu bene + dictinis
emtte: ut clsti munre dittus, et tu majesttis grtiam possit acqurere, et bene vivndi
liis exmplum prbre. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum
vivit, et regnat in unitte ejsdem Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum.
R.Amen.
84

His dictis, Pontifex, accepta mitra, vadit ad cornu Evangelii altaris, apud quem stant
Assistentes cum mitris. Abbas vero, si sit de mitra, surgit cum mitra et baculo pastorali, et
accedens ante medium altaris, populo solemniter benedicit, dicens: Sit nomen, etc.
Postea accedit ad cornu Epistol altaris, et ibidem cum mitra et baculo genuflexus, versus
ad Pontificem, dicit cantando:
Ad multos annos.
Si vero non sit de mitra, omissa benedictione, dicit:
Ad multos annos, ut supra dictum est: quo dicto, Pontifex recipit eum surgentem ad osculum
pacis. Idem faciunt Assistentes, qui deinde Abbatem, Evangelium sancti Joannis, In princpio
erat Verbum, etc. dicentem, inter se medium ad ejus capellam reducunt, cum mitra, si ea
utitur, et baculo pastorali incedentem, Pontifex vero pacis osculo, ut prmittitur, Abbati dato,
dicit submissa voce: Dminus vobscum. Intium sancti Evanglii secndum Jonnem, etc.
Signat altare et se, et apud sedem vel faldistorium deponit sacras vestes. Quibus depositis,
Abbas Pontifici et Assistentibus, pro more, gratias agit; et vadunt in pace omnes.
DE BENEDICTIONE ABBATIS
AUCTORITATE ORDINARII.
BEnedicendus Abbas, si non sit provisus a Sede Apostolica, sed per Ordinarium suum, aut
ejus auctoritate benedicitur, die statuto pro ejus benedictione, ordinantur omnia, qu supra in
benedictione Abbatis, auctoritate Apostolica, posita sunt. Deinde Pontifex accipit omnia
Pontificalia paramenta, et sedet cum mitra in faldistorio ante medium altaris prparato.
Electus vero in sua capella indutus amictu, alba, cingulo, stola, pluviali, ac sandaliis, si illis ex
privilegio uti possit, et Missa legenda sit, ducitur medius inter duos Abbates assistentes,
superpelliceo, stola, pluviali, et mitra indutos, si sint ad hoc privilegiati, coram Pontifice; cui
facta reverentia debita, Electus prosternit se in terram, ante medium altaris; et Pontifex,
deposita mitra, surgit, et incipit, schola prosequente, Antiphonam ton. 8.
Confirma hoc, Deus, quod opertus es in nobis, a templo sancto tuo quod est in Jersalem.
Qua finita, incipit, et dicit cum Assistentibus usque ad finem, Psalmum sequentem; quo
incepto, sedet cum mitra.
Psalmus 67.
EXrgat Deus, et dissipntur inimci ejus: * et fgiant qui odrunt eum, a fcie ejus.
Sicut dficit fumus, deficiant: * sicut fluit cera a fcie ignis, sic preant peccatres a fcie
Dei.
Et justi epulntur, et exltent in conspctu Dei: * et delectntur in lttia.
Cantte Deo, psalmum dcite nmini ejus: * iter fcite ei, qui ascndit super occsum:
Dminus nomen illi.
Exsultte in conspctu ejus, * turbabntur a fcie ejus, patris orphanrum, et jdicis
vidurum.
Deus in loco sancto suo: * Deus qui inhabitre fact unius moris in Domo.
Qui edcit vinctos in fortitdine, * simliter eos, qui exsperant, qui hbitant in seplchris.
Deus cum egrederris in conspctu ppuli tui, * cum pertransires in desrto.
85
De Benedictione Abbatis Auctoritate Ordinarii.

Terra mota est, tenim cli distillavrunt a fcie Dei Snai, * a fcie Dei Israel.
Plviam voluntriam segregbis, Deus, hreditti tu: * et infirmta est; tu vero perfecsti
eam.
Animlia tua habitbunt in ea: * parsti in dulcdine tua puperi, Deus.
Dminus dabit verbum evangelizntibus, * virtte multa.
Rex virttum dilcti, dilcti: * et specii domus divdere splia.
Si dormitis inter mdios cleros, pennae colmb deargentt, * et posterira dorsi ejus in
pallre auri.
Dum discrnit clstis reges super eam, nive dealbabntur in Selmon: * mons Dei, mons
pinguis.
Mons coagultus, mons pinguis: * ut quid suspicmini montes coagultos?
Mons in quo beneplcitum est Deo habitre in eo: * tenim Dminus habitbit in finem.
Currus Dei decem mllibus mltiplex, mllia ltntium: * Dminus in eis in Sina in Sancto.
Ascendsti in altum: cepsti captivittem: * accepsti dona in homnibus.
Etenim non credntes, * inhabitre Dminum Deum.
Benedctus Dminus die quotdie: * prsperum iter fciet nobis Deus salutrium nostrrum.
Deus noster, Deus salvos facindi: et Dmini Dmini xitus mortis.
Vermtamen Deus confrnget capita inimicrum surum: * vrticem caplli perambulntium
in delctis suis.
Dixit Dminus: Ex Basan convrtam: * convrtam in profndum maris.
Ut intingtur pes tuus in snguine: * lingua canum turum ex inimcis ab ipso.
Vidrunt ingrssus tuos, Deus, * ingrssus Dei mei, regis mei, qui est in sancto.
Prvenrunt prncipes conjncti psallntibus, * in mdio juvenculrum tympanistrirum.
In Ecclsiis benedcite Deo Dmino, * de fntibus Israel.
Ibi Bnjamin adolescntulus * in mentis excssu.
Prncipes Juda, duces erum, * principes Zbulon, prncipes Nphthali.
Manda Deus virtti tu: * confirma hoc, Deus, quod opertus es in nobis.
A templo tuo in Jersalem, * tibi fferent reges mnera.
Increpa feras arndinis, congregtio taurrum in vaccis populrum: * ut excldant eos, qui
probti sunt argnto.
Dssipa Gentes, qu bella volunt: vnient legti ex gypto: * thipia prvniet manus ejus
Deo.
Regna terr cantte Deo: * psllite Dmino.
Psllite Deo, qui ascndit super clum cli, * ad Orintem.
Ecce dabit voci su vocem virttis, date glriam Deo super Israel: * magnificntia ejus, et
virtus ejus in nbibus.
Mirbilis Deus in sanctis suis, Deus Israel, ipse dabit virttem, et fortitdinem plebi su: *
benedctus Deus.
Glria Patri, etc.
Sicut erat, etc.
Deinde repetitur Antiphona .Tum, deposita mitra, surgit Pontifex, et stans versus ad Electum,
dicit:
86
De Benedictione Abbatis Auctoritate Ordinarii.

V. Dmine, exudi oratinem
V. Dminus vobscum.
Ormus.
OMnpotens
sempitrne Deus, qui facis mirablia magna solus: prtnde super hunc
fmulum tuum, et super Congregatines illi commssas spritum grti salutris; et, ut in
veritte tibi plceat, perptuum ei rorem benedictinis infnde. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Ormus.
ACtines
nostras, qusumus, Dmine, aspirndo prveni, et adjuvndo prosquere; ut

cuncta nostra ortio, et opertio a te semper incpiat, et per te cpta finitur. Per Christum
Deinde surgit Electus, et una cum Assistentibus coram Pontifice genuflectit; et prior
Assistentium dicit Pontifici:
ADest, Rreverendssime Pater, Elctus Monastrii N. quem ad vestram Reverendssimam

Paternittem ex parte Convntus ejsdem Monastrii dximus prsentndum, humliter
postulntes a vobis, ut ipsum in Abbtem dicti Monastrii dignmini ordinre.
Tunc Pontifex interrogat eos, dicens:
Scitis illum esse dignum?
R. Scimus, et testificmur ipsum dignum esse.
Interrogatio.
Fuit ejus elctio cannice, et concrditer celebrta?
R. Fuit.
Pontifex dicit: Deo grtias.
Quo dicto, surgunt omnes, et sedent in suis scabellis, et Pontifex prosequitur examen,
dicens: Antqua sanctrum Patrum, etc. et omnia alia fiunt, prout supra, pag. 52 in
benedictione Abbatis auctoritate Apostolica posita sunt.
Finito examine, et manu Pontificis per Electum osculata, idem Electus ante Pontificem
genuflexus, tam se tenens schedulam scriptam, et suo pendenti sigillo sigillatam, debit
fidelitatis juramentum Pontifici, Ordinario suo, prstat in hunc modum:
EGo
N. Monastrii N. ordinndus Abbas, promtto coram Deo, et Sanctis ejus, et hac

solmni fratrum congregatine, fidelittem, dignmque subjectinem, obedintiam, et
reverntiam matri me Ecclsi N. nominando Ecclesiam, cujus jurisdictioni ordinari
subjectus exsistit: tibque N. Dmino meo, ejsdem Ecclsi Patrirch, vel Archiepscopo,
aut Epscopo, et successribus tuis, secndum sacrrum Cannum institta, et prout prcipit
inviolbilis auctritas Pontficum Romanrum.
87
De Benedictione Abbatiss.
Deinde librum Evangeliorum, quem Pontifex super genua sua tenet apertum, inferiori parte
ejusdem libri Electo versa, quem ipse Electus ambabus manibus supra scripturam positis,
tangens, dicit:
Tum schedulam ipsam Pontifici tradit: qui illa recepta, et mitra deposita, surgit, et facit
Confessionem, et proceditur in omnibus et per omnia, prout supra ordinatum est, pag. 73
DE BENEDICTIONE
ABBATISS.
ELecta
in Abbatissam, et confirmata, benedici debet in die Dominico, vel aliis quibus

consecrantur Virgines, si non est prius consecrata et velata; alioquin fieri potest qualibet die,
hoc modo. Pontifex paratus omnibus pontificalibus ornamentis, apud altare majus paratum,
cum sua credentia, et rebus consuetis, procedit in Missam usque ad Allelja, si dicitur, sive
ultimum versum Tractus, vel Sequenti, exclusive. Interim Electa in veste sua audiat Missam
in choro, qu dici debet de die, cum Collecta pro Electa, sub uno, Per Dminum, ut infra, per
Pontificem celebrantem.
Oratio.
DA, qusumus, Dmine, huic fmul tu, quam virginittis honre digntus es decorre,
inchoti peris consummtum effctum: et ut perfctam tibi fferat plenitdinem, intia sua
perdcere meretur ad finem. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui
tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
Dicto Graduali, seu Tractu, vel Sequentia, usque ad ultimum versum exclusive, Pontifex
accedit ad faldistorium ante medium altaris, et ibi sedet cum mitra. Electa vero e Monasterio
egressa, associata a duabus Matronis senioribus, ac velo ante faciem demisso, Pontifici
prsentata, coram eo genuflexa, in manibus habens schedulam scriptam, et suo pendenti
sigillo sigillatam, debit fidelitatis juramentum prstat Pontifici, suo Ordinario, in hunc
modum.
EGo N. Monastrii N. ordinnda Abbatssa, promtto coram Deo, et Sanctis ejus, et hac
solmni sorrum congregatine, fidelittem, dignmque subjectinem, obedintiam, et
reverntiam, matri me Ecclsi N. nominando Ecclesiam, cujus jurisdictioni ordinari
subjecta exsistit: tibque N. Dmino meo, ejsdem Ecclsi Patrirch, vel Archiepscopo,
aut Epscopo, et successribus tuis, secndum sacrrum Cannum institta, et prout prcipit
inviolbilis auctritas Pontficum Romanrum.
Si vero fuerit exempta, ita prstabit juramentum.
EGo N. Monastrii N. ordinis Sancti N. dicesis N. ab hac hora in ntea, fidlis, et obdiens
ero beto Petro Apstolo, sanctque Romnae Ecclsi, et Dmino nostro Dmino N. Pap
N. susque successribus cannice intrntibus, et tibi, vel pro tmpore exsistnti me
religinis Superiri, secndum Rgulam sancti Patris nostri N. et prdcti Ordinis
Constitutines.
88
Deinde librum Evangeliorum, quem Pontifex super genua sua tenet apertum, inferiori parte
ejusdem libri Elect versa, quem ipsa Electa, ambabus manibus supra scripturam positis,
tangit, dicens:
Tum schedulam ipsam Pontifici tradit, qui surgit cum mitra, et super faldistorium
procumbit. Electa vero prosternit se super tapete ad ejus sinistram; et chorus dicat Litanias,
prout supra, pag. 32. In quibus cum dictum fuerit:
Ut mnibus Fidlibus, etc.
Pontifex surgit cum mitra, et baculum pastoralem in sinistra tenens, versus ad Electam, dicit:
Ut hanc prsntem Elctam bene + dcere dignris.
R. Te rogmus audi nos.
Deinde dicit:
Ut hanc prsntem Elctam bene + dcere, et sancti + ficre dignris.
R. Te rogmus audi nos.
Tum iterum procumbit, et perficiuntur Litani; Quibus finitis, surgit Pontifex, Electa adhuc
prostrata manente; et stans versus ad illam, deposita mitra, dicit:
Pater noster, etc.
V. Salvam fac ancllam tuam, Dmine.
R. Et de Sion ture eam.
V. Hc accpiet benedictinem a Dmino.
R. Et misericrdiam a Deo salutri suo.
V. Dminus custdiat intritum tuum, et xitum tuum.
V. Dminus custdiat te ab omni malo.
R. Custdiat nimam tuam Dminus.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
COncde, qusumus,
omnpotens Deus, affctui nostro tu miseratinis effctum; et hanc
89
fmulam tuam, quam ad rgimen animrum elgimus, grti tu dono prosquere: ut, te
larginte, ipsa tibi nostra electine placemus. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Ormus.
CUnctrum
bonrum instittor Deus, qui per Mysen fmulum tuum, ad gubernndas

Ecclsias prpsitos institusti, tibi spplices fndimus preces, teque devtis mntibus
exormus; ut hanc fmulam tuam, quam commnis elctio famulrum turum Abbatssam
vium turum esse constitit, protectinis tu grtia munre dignris; sicque rgere subditas,
commendatsque oves concdas, ut cum illis mnibus regna clrum adipisctur; qutenus
te, Dmine, opitulnte, Apostlicis jgiter fulta doctrnis, centsimo cum fructu lta intreat
portas paradsi; atque a te, Dmine, collaudnte audre meretur: Euge serve bone et fidlis,
quia in pauca fusti fidlis, supra multa te consttuam, intra in gudium Dmini tui: Quod ipse
prstre dignris, qui vivis et regnas Deus:
His dictis, Electa surgit, et ante Pontificem genuflectit, qui prosequitur, manus ante pectus
extensas tenens, dicens:
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
V. Sursum corda.
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, affluntem spritum tu bene + dictinis
super hanc fmulam tuam, nobis orntibus, proptius infnde.
Pontifex imponit ambas manus extensas, digitis tamen non disjunctis, super caput Elect, et
eas sic tenet prosequendo:
Ut qu per nostr manus impositinem hdie Abbatssa constititur, sanctifi + catine tu
digna, a te elcta permneat, et nunquam pstmodum a tua grtia separtur indgna.
Pontifex amovet manus de capite Elect, prosequens, ante pectus eas extensas tenens:
Suscpiat, te, Dmine, larginte, hdie in bono pere perseverntiam, in advrsis
constntiam, in tribulatinibus tolerntiam, in jejniis desidrium, in impiettibus
misericrdiam, in humilitte principtum, in suprbia dium, in fide dilectinem, in doctrna
pervigilntiam, in castitte continntiam, in luxria abstinntiam, in variettibus
moderatinem, in mribus doctrnam: te auxilinte, Dmine, talis in hoc ministrio
persevret, qualis Levita elctus ab Apstolis sanctus Stphanus mruit perdurre: totam ab
hac die mundnam conversatinem despciat: tua, Dmine, bene + dictine larginte,
contemnat, prsntia, dligat clstia, desidret sempitrna: sit exmplum et forma justti,
ad gubernndam regendmque Ecclsiam tuam fidliter, ut specultrix idnea inter suas
collgas semper efficitur: sit magni conslii, indstria censr, et efficcia discipln, ita, te,
Dmine, tribunte, in omnibus mandtis tuis sine reprehensine tibi mundo corde srviens, ut
ad bravum suprn vocatinis, multiplicto fnore, cum centsimo fructu, coronque
90
justti, ad clstium thesaurrum dona tua pervniat.
Quod sequitur, dicit submissa voce, ita tamen, quod a circumstantibus audiatur.
Prstnte Dmino nostro Jesu Christo, qui cum Patre, et Spritu Sancto vivit, et regnat in
Tum Pontifex adhuc sine mitra, ut supra, stans dicit:
Ormus.
DEus,
cui omnis potstas, et dgnitas famultur: da huic fmul tu prsperum su

dignittis effctum, in qua semper te tmeat, tibque jgiter placre contndat. Per Christum
Dminum nostrum.R. Amen.
Ormus.
OMnium, Dmine, fons bonrum, justormque provctuum munertor, trbue, qusumus,

huic fmul tu adptam bene grere dignittem, et a te sibi prsttam bonis opribus
comprobre. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Oremus.
COncde, qusumus, omnpotens Deus, fmul tu, ut ostendndo, et exercndo qu recta

sunt, per exmplum bonrum perum nimas surum nstruat subjectrum: et trn
remuneratinis mercdem a te pissimo Pastre percpiat. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
Ormus.
DOmine Deus omnpotens, qui sorrem Mysi Maram, prentem cum cteris muliribus,
inter qureas undas cum tympanis et choris, ltam ad littus maris venire fecsti; te spplices
deprecmur pro hac fidli fmula tua, qu hdie super univrsas sibi sbditas Abbatssa
constititur; ut ita monstica, vel cannica norma tuetur cunctas fmulas tuas sibi
commssas, qutenus ad trnam glriam, te auxilinte, cum mnibus illis intreat lta,
ibque exltans cum Angelis, canens cntica nova, sequtur Agnum quocmque erit, Jesum
Christum Dminum nostrum: Qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per
Tum sedet Pontifex, accepta mitra, et tradit Abbatiss coram se genuflex, in manibus
Regulam, dicens:
ACcpe rgulam a sanctis Ptribus trditam, ad regndum, custodiendmque Gregem tibi a

Deo commssum, quntum Deus ipse te confortverit, et fraglitas humna permserit. Accpe
Gregis Domnici matrnam providntiam, et animrum procuratinem, et per divn legis
incedndo prcpta, sis ei dux ad clstis hredittis pscua: adjuvnte Dmino nostro Jesu
Christo, qui cum Patre, et Spritu Sancto vivit, et regnat Deus, in scula sculrum.
R. Amen.
Deinde si prius, dum erat Monialis, non fuit velata, Pontifex, deposita mitra, surgit, et
benedicit velum, quod per unum ex ministris coram eo tenetur, dicens:
SUppliciter te, Dmine, rogmus, ut super hanc vestem ancll tu cpiti imponndam, bene
+ dctio tua bengna descndat: et sit vestis hc benedcta, consecrta, immaculta et sancta.
Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
91
Ormus.
CAput mnium fidlium, Deus, et totus crporis salvtor, hoc operimntum velminis, quod
fmula tua propter tuum, tuque Gnitricis beatssim Vrginis Mar amrem suo cpiti est
impositra, dxtera tua sanct + fica: et hoc, quod per illud mystice datur intlligi, tua semper
custdia, crpore priter, et nimo incontaminto custdiat; ut, quando ad perptuam
Sanctrum remuneratinem venrit, cum prudntibus et ipsa virgnibus prparta, te
perducnte, ad sempitrn felicittis nptias introre meretur: Qui vivis et regnas Deus, per
Deinde aspergit velum ipsum aqua benedicta. Tum sedens, accepta mitra, imponit illud
super caput Abbatiss, ita ut dependeat super scapulas, et ante pectus, et usque ad oculos, sic
dicens:
ACcpe
velmen sacrum, quo cognoscris mundum contempssse, et te Christo Jesu

verciter, humilitrque, toto cordis annsu, sponsam perpetuliter subdidsse, qui te ab omni
malo defndat, et ad vitam perdcat trnam. R. Amen.
Si vero Abbatissa prius velata fuit, omittuntur prdicta. His finitis, surgunt omnes, et
Pontifex procedit in Missa, quam Abbatissa in loco ad partem audit. Incepto a choro
Offertorio, et per Pontificem lecto, sedet Pontifex in faldistorio ante medium altaris, accepta
mitra; et Abbatissa, prcedentibus eam duobus famulis duo intortitia accensa portantibus,
venit de loco suo, associata a duabus matronis, et coram Pontifice genuflectit, ac ei successive
dicta duo intortitia offert, et Pontificis ea recipientis manus osculatur; tum ad locum suum
revertitur.
Pontifex vero manus lavat, surgit, deposita mitra, et Missam prosequitur.
Secreta.
OBltis
hstiis, qusumus, Dmine, prsnti fmul tu perseverntiam perptu

virginittis accmmoda; ut aprtis jnuis, summi Regis advntu, regnum clste cum lttia
meretur intrre. Per Dominum nostrum Jesum Christum Filium tuum: Qui tecum vivit, et
Postquam Pontifex se communicaverit, Abbatism communicet. Tum, accepta mitra, lavet
manus, deinde prosequitur Missam usque ad benedictionem exclusive.
Postcommunio.
REspice, Dmine, fmul tu tibi dbitam servittem: ut inter humn fragilittis incrta,
nullis adversittibus opprimtur, qu de tua protectine confdit. Per Dminum nostrum
Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum vivit, et regnat in unitatte Spritus Sancti Deus, per
Dicto, Ite, Missa est, vel Benedicmus Dmino, et Placeat, etc. Pontifex cum mitra
inthronizat Abbatissam in sede, sit in proprio Monasterio, dicit:
ACcpe plenam et lberam potesttem regndi hoc Monastrium, et Congregatinem ejus, et

mnia, qu ad illius rgimen intrius et extrius spirituliter et temporliter pertinre
noscntur.
92
De Benedictione et Consecratione Virginum.

Si vero benedictio fit extra Monasterium suum, Pontifex dicit:
STa in justtia et sanctitte, et tene locum a Deo tibi delegtum: potens est enim Deus, ut
ugeat tibi grtiam suam.
Tunc Pontifex stans a dextris Abbatiss, versus ad altare, mitra deposita, incipit cantando,
schola prosequente, Hymnum: Te Deum. ut supra, pag. 62.
Et dicitur totus: et Pontifex manet sine mitra apud sedem usque ad finem hymni. Interim
dum cantatur hymnus, Abbatissa revertitur ad Monasterium, associata, ut supra, et a
Monialibus senioribus excipitur intra portam, atque ad chorum perducitur; ubi Moniales
omnes faciunt ei reverentiam, singulariter genuflex ante illam, et recipiuntur ab ea benigne
ad osculum. Finito hymno, Pontifex stans sine mitra, sedente Abbatissa in sede sua in choro,
super eam dicit:
V. Confirma hoc, Deus, quod opertus es in nobis.
V. Salvum fac ancllam tuam, Dmine.
V. Esto ei, Dmine, turris fortitdinis.
R. A fcie inimci.
V. Nihil proficiat inimcus in ea.
R. Et clamor meus ad to vniat.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
FAmulam tuam, Dmine, custdia mniat piettis, ut virginittis sanct propsitum, quod, te
inspirnte, suscpit, te protegnte, illsum custdiat. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
Deinde Pontifex, assumpta mitra, benedicit solemniter populo, dicens: Sit nomen Dmini,
etc.
Et benedictione data, vadunt omnes in pace.
DE BENEDICTIONE ET CONSECRATIONE
VIRGINUM.
BEnedictio,
et consecratio Virginum fieri debet in Epiphania Domini, vel in Albis

Paschalibus, aut in Natalitiis Apostolorum, seu in Dominicis diebus. Die vero prcedenti,
hora vespertina, vel etiam mane, antequam Pontifex ad Missam se paret, in loco convenienti,
prsentantur ei Virgines benedicend, qui de earum tate, et proposito singulariter singulas,
videlicet, an annum vigesimum quintum compleverint; si voluntatem, et propositum servand
virginitatis habeant, diligenter inquirit; et insuper seorsum cum qualibet de vita, et
conscientia, et carnis integritate. Quo facto, super altari in cornu Epistol locantur pro
93

Virginibus benedicendis vestes, vela, annuli, et torques, sive coron, tempore suo Virginibus
tradenda. Deputantur paranymph Matron seniores, et propinqu earum, qu Virgines
associant, et prcedunt, collocant, et deducunt ad Pontificem, et reducunt. Ordinatur etiam in
Ecclesia papilio, aut alius locus conveniens paratur, in quo Virgines ips conveniunt, et suo
tempore se vestiunt benedictis vestibus. Post hc, hora congrua, Pontifex paratus omnibus
Pontificalibus paramentis, procedit more consueto ad Missam, et in ea usque ad Allelja, sive
ultimum versum Tractus, vel Sequenti, exclusive.
Missa dicitur de die, cum Collecta pro Virginibus, sub uno, Per Dminum nostrum Jesum
Christum, etc.
Ormus.
DA, qusumus, Dmine, his famulbus tuis, quas virginittis honre digntus es decorre,
inchoti peris consummtum effctum: et, ut perfctam tibi fferant plenitdinem, intia sua
perdcere merentur ad finem. Per Dminum nostrum Jesum Christum Filium tuum: Qui
tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Dicto Graduali, Tractu, vel Sequentia, usque ad ultimum versum, exclusive, Pontifex sedet
cum mitra super faldistorium, ante medium altaris prparatum. Virgines vero in vestibus,
quibus in Monasterio us sunt, sine velis, sine mantellis, et sine cucullis e Monasterio
egress, associat singul a duabus Matronis senioribus, et propinquis, ac velis ante faciem
demissis, Ecclesiam ingrediuntur; et Archipresbyter superpelliceo et pluviali indutus cantat,
competenti voce, hanc Antiphonam, ton. 4.
Prudntes Vrgines, aptte vestras lampdes, ecce sponsus vnit, exte bviam ei.
Virgines vero audientes vocem Archipresbyteri, et accendentes cereos suos, progrediuntur
bin et bin. Archipresbyter vero prcedens statuit eas extra chorum, ut facies ad altare
majus vertant, et Pontificem coram altari sedentem possint videre, et ipse eas. Tunc idem
Archipresbyter, in parte Virginum stans, dicit competenti voce, in tono lectionis, ad
Pontificem, Virginibus genuflectentibus.
REverendssime Pater, pstulat sancta mater Ecclsia Cathlica, ut has prsntes Vrgines
dignmini benedcere, et consecrre, ac Dmino nostro Jesu Christo, summi Dei Flio,
desponsre.
Pontifex interrogat, dicens:
Scis illas dignas esse?
Respondet Archipresbyter:
Quantum humna fraglitas nosse sinit, credo et testficor illas dignas esse.
Tunc Pontifex adhuc sedens cum mitra, dicit ad circumstantes:
AUxilinte Dmino Deo, et Salvatre nostro Jesu Christo, elgimus has prsntes Vrgines
benedcere, et consecrre, ac Dmino nostro Jesu Christo, summi Dei Flio, desponsre.
Deinde Pontifex vocat Virgines in cantu, dicens:
Vente.
94

Virgines respondent:
Et nunc squimur.
Surgentes mox seriatim veniunt usque ad introitum chori, exterius tamen genua flectentes.
Tunc Pontifex eas secundo altius vocat in cantu, dicens:
Vente.
Virgines surgentes respondent similiter in cantu, dicentes:
Et nunc squimur in toto corde.
Deinde useque ad medium chori procedunt, et ibi genua flectunt. Tunc Pontifex tertio altius
vocat eas in cantu, dicens:
Vente, fili, audte me: timrem Dmini docbo vos.
Virgines vero surgentes respondent cantantes Antiphonam:
Et nunc squimur in toto corde, timmus te, et qurimus fciem tuam vidre: Dmine, ne
confndas nos, sed fac nobis juxta mansuetdinem tuam, et secndum multitdinem
misericrdi tu.
Et prmissa cantantes Virgines, magis appropinquantes, ascendunt in Presbyterium: ubi
omnes coram Pontifice genuflectunt, et capita profunde, quasi usque ad terram, inclinant.
Deinde singul successive caput aliquantulum erigentes, cantant etiam hunc versum:
SUscipe me, Dmine, secndum elquium tuum: ut non domintur mei omnis injusttia.
Quo per singulas dicto, surgunt omnes, et a Matronis prdictis seriatim ordinantur, stantes
ibidem in modum coron coram Pontifice, congruo tamen spatio distantes ab eo. Tunc
Pontifex hortatur illas publice ad amplectendum, et servandum sanct virginitatis propositum.
Et mox interrogat eas palam, et communiter, dicens:
Vultis in sanct virginittis propsito perseverre?
Et singul respondent:
Vlumus.
Tunc unaquque sigillatim genuflectit coram eo, et immissis manibus junctis inter ambas
manus Pontificis, Pontifex interrogat quamlibet, dicens:
Promttis te virginittem perptuo servre?
Respondet illa:
Promtto.
Et Pontifex dicit:
Deo grtias.
Illa vero osculatur manus Pontificis, surgitque, et ad suum locum revertitur, et genuflectit.
Omnibus autem sic per ordinem expeditis, et ad sua loca reversis, et genuflexis, Pontifex
communiter omnes interrogat, dicens:
95

Vultis benedici, et consecrri, ac Dmino nostro Jesu Christo, summi Dei Flio, desponsri?
Respondent omnes:
Vlumus.
Post hc Pontifex ante altare super faldistorium procumbit cum mitra, et ministri hinc et
inde genuflectunt. Virgines vero post Pontificem super tapetia, in modum coron, se
prosternunt; et cantores incipiunt, et prosequuntur Litanias ut supra, pag.32. Et postquam
dicitur fuerit, et a choro responsum:
Ut mnibus Fidelibus, etc.
Pontifex surgit cum mitra, et vertens se ad Virgines prostratas, tenens baculum pastoralem
in sinistra, in pristino tono dicit primo:
UT prsntes ancllas tuas bene + dcere dignris.

Ut prsntes ancllas tuas bene + dcere, et sancti + ficre dignris.
Quibus dictis, Pontifex redit ad accubitum, cantoribus Litanias, ubi dimiserant,
reassumentibus, et perficientibus.
Quibus finitis, surgunt omnes, et dicitur hymnus. Veni, cretor, Spritus, ut supra pag. 44.
Pontifice, sine mitra ante altare genuflexo, incipiente, et choro illum prosequente usque in
finem: primo versu dicto, Pontifice surgente et usque ad finem ejusdem hymni sine mitra
stante. Hymno dicto, Virgines ad papilionem, seu ad alium locum idoneum proximiorem, ad
hoc ordinatum, revertuntur. Pontifex vero coram altari stans, deposita mitra, benedicit
Virginum vestes, dicens:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus ternrum bonrum fidelssime promssor, certssime persoltor, qui vestimntum

saltis et indumntum trn jucundittis tuis fidlibus promissti, clemntiam tuam
supplciter exormus, ut hc indumnta, humilittem cordis, et contmptum mundi
significntia, quibus fmul tu sancto visibliter sunt informnd propsito, proptius bene
+ dcas; ut bet castittis hbitum, quem, te inspirnte, suscpiunt, te protegnte, custdiant;
et quas venernd vstibus promissinis nduis temporliter, beta fcias immortalitte
vestri. Per Dominum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum vivit, et regnat in
Ormus.
DOmine Deus, bonrum virttum dator, et mnium benedictinum largus infsor, te obnxis
prcibus depicio cognoscnd religinis indere se volnt; ut inter rliquas fminas tibi
cognoscntur dict. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
96

Ormus.
EXudi,
omnpotens Deus, preces nostras; et has vestes, quas fmul tu ad sepsas

operindas expscunt, ubrrim benedictinis imbre perfnde, sicut perfudsti oram
vestimentrum Aaron benedictine ungunti, profluntis a cpite in barbam; et sicut
benedixsti vestes mnium religiosrum tibi per mnia placntium, ita eas bene + dcere, et
sancti + ficre dignris; ac prsta, clementssime Pater, ut supradctis famulbus tuis sint h
vestes saltis protctio, h cogntio religinis, hae intium sanctittis, h contra mnia tela
inimci robsta defnsio, ut centsimi mneris opulntia, persevernte continntia, ditntur.
Et vestes aqua benedicta aspergit, qu portantur Virginibus ad locum, ad quem divertunt:
ubi dimissis quotidianis vestibus, induunt benedictas. Pontifex autem stans, ut supra,
benedicit vela Virginum, dicens:
Ormus.
SUpplciter
te, Dmine, rogmus, ut super has vestes ancillrum turum captibus

imponndas, bene + dctio tua bengna descndat: et sint h vestes benedct, consecrt,
immacult, et sanct. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Ormus.
CAput mnium fidlium, Deus, et totus crporis salvtor, hc operimnta velminum, qu

fmul tu propter tuum, tuque Genitrcis beatissm Vrginis Mar amrem suis
captibus sunt impositr, dxtera tua sanct + fica; et hoc, quod per illa mystice datur
intlligi, tua semper custdia, crpore priter, et nimo incontaminto custdiant; ut quando
ad perptuam Sanctrum remuneratinem vnerit, cum prudntibus et ips Vrginibus
prpart, te perducnte, ad sempitrn felicittis nptias introre merentur. Qui vivis et
regnas Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Et vela ipsa aqua benedicta aspergit. Post hc stans adhuc, ut supra, Pontifix benedicit
annulos, dicens:
Ormus.
CRetor, et conservtor humni gneris, dator grti spiritulis, et largtor humn saltis:
tu, Dmine, emtte bene + dictinem tuam super hos nnulos; ut, qu eos gestverint, clsti
virtte munt, fidem ntegram, fidelitatmque sincram tneant: sicut spons Christi
virginittis propsitum custdiant, et in castitte perptua persevrent. Per Christum
Et aqua benedicta eos aspergit. Tum stans adhuc sine mitra Pontifex, benedicit torques, sive
coronas, dicens:
Ormus.
BEne
+ dic, Dmine, ornamnta ista; et prsta, per invocatinem tui Nminis, ut

qucmque ea portverint, si tibi fidliter serverint, cornam, quam illa desgnat, in clo
percpere merentur. Qui in Trinitate perfcta vivis, et regnas Deus, per mnia scula
sculrum. R. Amen.
Deinde eas aqua benedicta aspergit.
97

His expletis, Virgines, benedictis vestibus, exceptis velis, indut, bin et bin seriatim
redeunt ad Pontificem, cantantes Responsorium, ton. 5.
Regnum mundi, et omnem orntum sculi contmpsi propter amrem Dmini nostri Jesu
Christi: * Quem vidi, quem amvi, in quem crdidi, quem dilxi. V. Eructvit cor meum
verbum bonum; dico ego pera mea Regi. * Quem vidi, etc.
Tum disponuntur a paranymphis ante altare genuflex coram Pontifice, in modum coron,
vultibus demissis, Pontifex vero surgit, mitra deposita, et versus ad eas, dicit:
Ormus.
REspice, Dmine, proptius super has fmulas tuas: ut sanct virginittis propsitum, quod,
te inspirnte, susceprunt, te gubernnte, custdiant. Per Dminum nostrum Jesum Christum
Filium tuum, qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deus.
Deinde dicit competenti voce, extensis manibus ante pectus, Prfationem.
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
V. Sursum corda.
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, castrrum crporum bengnus habittor, et
incorruptrum Deus amtor animrum, qui humnam substntiam, in primis homnibus
diablica frude vititam, ita in Verbo tuo, per quod mnia facta sunt, rparas, ut eam non
solum ad prim orginis innocntiam rvoces, sed tiam ad experintiam ternrum
bonrum, qu novo in sculo sunt habnda, perdcas; et obstrctos adhuc conditine
mortlium, jam ad similitdinem prvehas Angelrum. Rspice, Dmine, super has fmulas
tuas, qu in manu tua, continnti su propsitum collocntes, tibi devotinem suam
fferunt, a quo et ips vota assumpsrunt. Qumodo enim nimus mortali carne circmdatus,
legem natre, liberttem licnti, vim consuetdinis, et stmulos ttis evnceret, nisi tu,
Deus, per lberum arbtrium hunc in eis amrem virginittis clemnter accnderes, tu hanc
cupidittem in earum crdibus bengnus leres, tu fortitdinem ministrres. Effsa namque in
omnes gentes grtia tua, ex omni natine, qu sub clo est, in stellrum innumerbilem
nmerum, novi Testamnti hrdibus adopttis, inter cteras virttes, quas filiis suis non ex
sangunibus, neque ex voluntte carnis, sed de Spritu Sancto tuo gnitis indidsti, tiam hoc
donum in quasdam mentes de largittis tu fonte deflxit; ut cum honrem nuptirum nulla
interdcta minussent, ac super sanctam conjgium nuptilis benedctio permanret,
exssterent tamen sublimires nim, qu in viri, ac muleris cpula fastidrent connbium,
concupscerent Sacramntum, nec imitarntur, quod nptiis gitur, sed dilgerent quod nptiis
prnottur. Agnvit auctrem suum beta virgnitas, et mula integrittis anglic, illus
thalmo, illus cubculo se devvit, qui sic perptu virginittis est sponsus, quemdmodum
perptu virginittis est filius. Implorntibus ergo auxlium tuum, Dmine, et confirmri se
benedictinis tu consecratine cupintibus, da protectinis tu munmen, et rgimen, ne
98

hostis antquus, qui excellentira stdia subtiliribus infstat insdiis, ad obscurndam
perfct continnti palmam, per liquam mentis serpat incriam, et rpiat de propsito
Vrginum, quod tiam mribus decet insse nuptiarum. Sit in eis, Dmine, per donum Spritus
tui prudens modstia, spiens bengnitas, gravis lnitas, casta librtas. In charitte frveant, et
nihil extra te dligant. Laudabliter vivant, laudarque non ppetant. Te in sanctitte crporis,
te in nim su puritte glorficent. Amre te tmeant, amre tibi srviant. Tu eis sis honor, tu
gudium, tu volntas; tu in mrre soltium; tu in ambiguitte conslium; tu in injria
defnsio; in tribulatine patintia; in paupertte abundntia, in jejnio cibus; in infirmitte
medicna. In te hbeant mnia, quem dilgere ppetant super mnia, per te, quod sunt
profss, custdiant. Scrutatri pctorum non crpore placitr, sed mente, trnseant in
nmerum puellrum sapintum, ut clstem Sponsum, virttum accnsis lampdibus, cum
leo prparatinis expctent, nec turbt improvso Regis advntu, sed secr, cum lmine,
et prcedntium Vrginum choro junct, jucundnter occrrant: et ne excludntur cum stultis,
se reglem jnuam cum sapintibus Virgnibus, licnter intreant, et in Agni tui perptuo
comittu probbiles mansra castitte permneant. Qutenus centsimi fructus, dono
virginittis decorri, te donnte, merentur.
Quod sequitur, dicit submissa voce legendo, ita tamen quod a circumstantibus audiatur.
Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum vivit, et regnat in unitte
Tum Pontifex, accepta mitra, incipit, schola prosequente, Responsorium, ton.2 .
Veni, Elcta mea, et ponam in te thronum meum; * Quia concupvit rex spciem tuam.
V. Audi, filia, et vide, et inclna urem tuam. * Quia concupvit, etc.
Incepto Responsorio, sedet Pontifex cum mitra, et eo finito, surgunt Virgines; et du prim
ex eis prsentantur a paranymphis Pontifici, coram quo humiliter genua flectunt, cantantes
simul Antiphonam, ton. 2.
Anclla Christi sum, deo me ostndo servlem habre persnam.
Qua dicta, Pontifex interrogat illas palam, dicens:
Vultis persstere in sancta virginitte, quam profss estis?
Et ill simul respondent:
Vlumus.
Tum Pontifex imponit velum super caput cujuslibet, quod dependeat super scapulas, et
super pectus, et usque ad oculos singulis, dicens:
ACcipe
velmen sacrum, quo cognoscris mundum contempssse, et te Christo Jesu

verciter humilitrque, toto cordis annsu, sponsam perpetuliter subdidsse, qui te ab omni
malo defndat, et ad vitam perdcat trnam. R. Amen.
Ambabus velatis, amb simul genuflex, ut erant, cantant hanc Antiphonam, ton. 7.
Psuit signum in fciem meam, ut nullum prter eum amatrem admttam.
Quo facto, reducuntur a Matronis prdictis ad loca ordinis sui, ubi prius erant: et ali du,
qu post illas in ordine sequuntur, prsentantur Pontifici, coram quo simili modo genua
99

flectunt, cantant, et velantur, ut prim. Omnibus autem sic velatis, deposita mitra, surgit
Pontifex, et stans versus ad illas, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
FAmulas tuas, Dmine, tu custdia mniat piettis: ut virginittis sanct propsitum, quod,
te inspirnte, susceprunt, te protegnte, illsum custdiant. Qui vivis, et regnas cum Deo
Patre in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Tum Pontifex, accepta mitra, vocat Virgines, incipiens Antiphonam, schola prosequente,
ton. 7.
Desponri, dilcta, veni: hiems trnsiit, turtur canit, vne florntes rdolent.
Qua incepta, sedet Pontifex cum mitra, et ea finita, ill, qu prim venerant ad recipiendum
velum, prsentantur Pontifici a Matronis prdictis, eo modo et ordine, sicut prius. Tunc
Pontifex accipiens annulum cum dextera sua, et dexteram manum Virginis cum sinistra manu
sua, et mittens annulum ipsum digito annulari dexter manus Virginis, desponsat illas Jesu
Christo, dicens singulis:
DEspnso te Jesu Christo, Flio summi Patris, qui te illsam custdiat. Accipe ergo nnulum
fidei, signculum Spritus Sancti, ut sponsa Dei vocris, et si ei fidliter serveris, in
perptuum coronris. In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti. R. Amen.
Quo facto, amb simul genuflex, decantant Antiphonam, ton. 7.
Ipsi sum desponsta, cui Angeli srviunt, cujus pulchritdinem sol et luna mirntur.
Qua cantata, reducuntur a Matronis prdictis ad loca sua, et ali du, qu illas sequuntur
in ordine, prsentantur Pontifici, coram quo genuflectunt, cantant, et desponsantur, modo
prmisso: omnibus ergo sic seriatim desponsatis, et ad loca sua reductis, omnes genuflex
simul levant in altum, et ostendunt dexteras manus, cantantes hanc Antiphonam, ton. 7.
Annulo suo subharrvit me Dminus meus Jesus Christus, et tamquam sponsam decorvit
me corna.
Deinde Pontifex cum mitra surgit, et stans versus ad illas, dicit:
BEne + dcat vos cnditor cli et terr, Deus Pater omnpotens, qui vos elgere digntus est
ad bet Mar matris Dmini nostri Jesu Christi consrtium; ut integram, et immacultam
virginittem, quam profss estis, coram Deo, et Angelis ejus conservtis, propsitum
tenetis, castittem diligtis, patintiam custoditis, ut cornam virginittis accpere
meremini. Per emdem Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Post hc Pontifex cum mitra stans, iterum vocat illas in cantu, inchoans, schola
prosequente, hanc Antiphonam, ton. 7.
Veni, Sponsa Christi, ccipe cornam, quam tibi Dminus prparvit in trnum.
Incepta Antiphona, sedet Pontifex cum mitra; et ea finita prsentantur ei a paranymphis
du prim Virgines, ut prius, coram eo genuflex. Ipse autem torquem sive coronam
100

accipiens, imponit capiti cujuslibet Virginis, seriatim singulis dicens:
ACcipe cornam virginlis excellnti, ut sicut per manus nostras coronris in terris, ita a
Christo glria, et honre coronri mereris in clis. Per emdem Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Et mox amb simul decantant hanc Antiphonam ton. 7.
Induit me Dminus cyclade uro texta, et immnsis monlibus ornvit me.
Qua cantata, reducuntur a Matronis prdictis ad loca sua, et ali prsentantur, qu simili
modo genuflectunt, cantant, et coronantur. Omnibus coronatis, et ad loca sua reductis, et
stantibus, Pontifex deposita mitra, surgit, et stans versus ad illas, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DA, qusumus, omnpotens Deus, ut hae fmul tu, qu pro spe retributinis trn tibi
Dmino Deo desderant consecrri, plena fide, animque in sancto propsito permneant.
Trbue eis, Dmine, humilittem, castittem, obedintiam, charittem et mnium bonrum
perum quantittem, ut ad mritum trn glri possint pervenre. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Deinde omnibus simul genua flectentibus, Pontifex stans, ut prius, sine mitra, dicit hanc
Orationem:
Ormus.
TE invocmus, Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, super has fmulas tuas, qu
tibi vovrunt pura mente, mundque corde servre; ut eas socire dignris inter illos centum
quadragnta qutuor mllia, qui vrgines permansrunt, et se cum muliribus non
coinquinavrunt; in quorum ore dolus non est invntus; ita et has fmulas tuas fcias
permanre immacultas usque in finem. Per Immacultum Dminum nostrum Jesum
Christum Flium tuum: Qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia
Qua finita, Virgines surgentes, simul cantant Antiphonam, ton.1.
Ecce, quod concupvi, jam vdeo; quod spervi, jam tneo: illi sum juncta in clis, quem in
terris psita, tota devotine dilxi.
Post hc Pontifex, junctis ante pectus manibus, dicit super illas stantes, humiliter inclinatas,
benedictionem.
DEus, plasmtor crporum, affltor animrum, qui nullam spernis ttem, nullum sexum
rprobas, nullam conditinem grtia tua ducis indgnam, sed mnium qualis cretor es, et
redmptor, tu has fmulas tuas, quas ex omni nmero gregis, ut bonus pastor, ad
conservndam cornam perptu virginittis, et castimniam nim elgere digntus es, tu
protectinis scuto circmtege, et ad omne opus virttis et glri, magistrnte sapintia,
prpara, ut vincntes carnis illcebras, et illcita connbia recusntes, insolbilem Flii tui
Dmini nostri Jesu Christi cpulam merentur. His ptimus, Dmine, arma sggeras, non
carnlia, sed Spritus virtte potntia, ut, te muninte, erum sensus, et membra, in erum
101

corpribus, et animbus non possit dominri pecctum; ac sub tua grtia vivere cupintibus,
nihil sibi defnsor malrum, et inimcus bonrum de his vasis nmini tuo consecrtis
prvleat vindicre. Omnem tiam nocvum calrem imber grti tu clstis extnguat,
lumen vero perptu castittis accndat; fcies pudica scandlis non pteat, neque incutis
occasinem trbuat negligntia delinqundi. Sitque in eis casta virgnitas: sint ornt priter,
et armt fide integra, spe certa, charitte sincra; ut, prparto nimo ad continntiam,
virtus tanta prsttur, qu speret diboli univrsa figmnta; et contemnndo prsntia,
futra sectntur; jejnia pulis carnlibus prferant; lectines sacras, et oratines convviis et
potatinibus antepnant; ut oratinibus pst, et eruditinibus explt, illumint vigliis,
opus grti virginlis exrceant. His gitur virttum armis has tuas fmulas intrius
exterisque commniens, prsta, inoffnsum cursum virginittis implre. Per Christum
Tum Pontifex, accepta mitra, stans, dicit sequentem benedictionem super illas genuflexas:
BEnedcat vos Deus Pa + ter,
et F + lius, et Spritus + Sanctus omni benedictine

spirituli; ut manntes semper incorrpt, inviolt, et immacult, sub vestimnto sanct
Mar, matris Dmini nostri Jesu Christi, requiscat super vos Spritus septifrmis grti,
spritus sapinti et intellctus, spritus conslii et fortitdinis, spritus scinti, et piettis, et
rpleat vos spritus timris Dmini, frgiles slidet, invalidsque confirmet, piette llevet, et
mentes regat, vias drigat, cogitatines sanctas insttuat, actus probet, pere perficiat, charitte
dficet, sapintia illminet, castitte mniat, scintia nstruat, fide firmet, in virtte
multplicet, in sanctitte sublmet, ad patintiam prparet, ad obedintiam subdat, sbrias
prtegat, et pudicas: in infirmitte vsitet, in dolre rlevet, in tentatine custdiat, in
prosperitte tmperet, in iracndia mtiget, in iniquitte emndet, infndat grtiam, remttat
offnsam, trbuat disciplinam. Ut his, et simlibus virttibus fult, et sanctis opribus
illustrt, illa semper studetis gere, qu digna fiant remuneratine. Illum habetis testem,
quem habitr estis jdicem; et vos apttis, ut prfulgntem gesttis in manu lmpadem,
intratr Sponsi thlamum, occurrtis cum gudio, et nihil in vobis repriat ftidum, nihil
srdidum, nihil occltum, nihil corrptum, nihil inhonstum, sed nveas, et cndidas nimas,
corpraque lcida, atque splndida; ut, cum ille dies tremndus remuneratinis justrum,
retributionsque malrum advenrit, non invniat in vobis ultrix flamma quod urat, sed divina
pitas, quod cornet; quas jam in hoc sculo converstio religisa mundvit, ut ad tribnal
trni Regis ascensr, clsaque paltia, cum isdem meremini habre protectinem, qui
sequntur Agnum, et cantant cnticum novum sine cessatine, illic perceptr prmium post
labrem, semprque manetis in vivntium regine. Atque ipse benedcat vos de clis, qui
per Crucis passinem humnum genus est digntus venre in terris redmere, Jesus Christus
Dminus noster: Qui cum trno Patre, et Spritu Sancto in unitte perfcta vivit, et regnat
Deus, in scula sculrum. R. Amen.
Deinde Pontifex sedens cum mitra, publica voce anathema ponit, ne quis eas a divino
servitio, qu vexillo castitatis subject sunt, abducat, nullus earum bona surripiat, sed ea cum
quiete possideant, in hanc formam:
AUctoritte omnipotntis Dei, et beatrum Petri et Pauli Apostolrum ejus, firmiter, et sub
interminatine anathmatis inhibmus, ne quis prsntes Vrgines, seu Sanctimoniles a
divno servtio, cui sub vexllo castittis subject sunt, abdcat, nullus erum bona surrpiat,
sed ea cum quite possdeant. Si quis autem hoc attentre prsmpserit, maledctus sit in
102

domo, et extra domum; maledctus in civitte, et in agro; maledctus vigilndo, et dormindo;
maledctus manducndo, et bibndo; maledctus ambulndo, et sedndo; maledcta sint caro
ejus et ossa, et a planta pedis usque ad vrticem non hbeat sanittem. Vniat super illum
maledctio hminis, quam per Mysen in lege filiis iniquittis Dminus permsit. Deletur
nomen ejus de libro vivntium, et cum justis non scribtur. Fiat pars et hrditas ejus cum
Cain fratricda, cum Dathan, et Abron, cum Anana, et Saphra, cum Simne mago et Juda
proditre, et cum eis, qui dixrunt Deo: Recde a nobis, smitam virum turum nlumus.
Preat in die judcii; dvoret eum ignis perptuus cum dibolo, et ngelis ejus, nisi restiterit,
et ad emendatinem vnerit. Fiat, fiat.
Tum dicitur, Allelja, sive ultimus versus Tractus, vel Sequenti, et ctera usque ad
Offertorium inclusive, Virginibus in ordine suo manentibus.
Offertorio dicto, singul Virgines consecrat, velatis capitibus, ad manus Pontificis, in
faldistorio ante medium altaris cum mitra sedentis, offerunt, coram eo genuflex, qulibet
candelam accensam.
Interim parantur pro eis tot hosti consecrand, quot sunt ips numero.
Facta oblatione, Pontifex cum mitra sedens lavat manus; deinde deposita mitra, surgit, et
prosequitur Missam, more consueto.
Secreta.
OBltis hstiis, qusumus, Dmine, prsntibus famulbus tuis perseverntiam perptu

virginittis accmmoda: ut aprtis jnuis, summi Regis advntu, regnum clste cum ltitia
merentur intrre. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum vivit, et
Postquam Pontifex se de Corpore et Sanguine communicaverit, tum accedunt ad supremum
gradum altaris Virgines ips bin et bin, et ibidem genuflectunt: Pontifex vero singulas
communicat, et omnibus communicatis, ips Virgines ante altare, ut in Missa fuerunt
genuflex, simul cantant Antiphonam, ton. 1.
Mel et lac ex ejus ore suscpi, et snguis ejus ornvit genas meas.
Interim Pontifex ablutionem sumit; tum, accepta mitra, stans lavat manus, deinde perficit
Missam.
Postcommunio.
DEus, qui habitculum tuum in corde pudico fundsti: rspice super has fmulas tu, et qu
castigatinibus assduis postulant, tua consolatine percpiant. Per Dminum nostrum Jesum
Missa finita, Pontifex dat benedictionem solemnem.
Et quia in nonnullis Monasteriis est consudetudo, quod loco Diaconissatus, Virginibus
consecratis datur facultas incipiendi horas Canonicas, et legendi Officium in Ecclesia,
Pontifex stans ante altare sine mitra, Virginibus consecratis coram eo genuflexis, dicit:
V. Dminus vobscum.
103

Ormus.
EXudi, Dmine, preces nostras, et super has fmulas tuas spritum tuum bene + dictinis
emtte: ut clsti mnere ditt, et tu majesttis grtiam possint acqurere, et bene vivndi
liis exmplum prbre. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Tum sedet Pontifex, accepta mitra, et tradit Breviarium illis, ambabus manibus ipsum
tangentibus, dicens:
ACcpite librum, ut incipitis horas cannicas, et legtis Officium in Ecclsia. In nmine Pa

+ tris, et F + lii, et Spritus + Sancti. R. Amen.
Surgit Pontifex, mitra deposita, et conversus ad altare, incipit Hymnum Te Deum laudmus,
quem chorus prosequitur usque ad finem, ut supra, pag. 62. Et eo finito, du ex choro dicunt:
V. Confirma hoc, Deus, quod opertus es in nobis.
Respondet chorus:
Et Pontifex stans in cornu Epistol altaris, conversus ad altare, ex libro ibidem super altari
posito, dicit:
ACtines
nostras, qusumus, Dmine, aspirndo prveni, et adjuvndo prosquere: ut

cuncta nostra ortio, et opertio a te semper incpiat, et per te cpta finitur. Per Christum
Post hc Virgines consecrat revertuntur ad portam Monasterii, ubi Pontifex eas coram se
genuflexas prsentat Abbatiss similiter genuflex, dicens:
VIde, qumodo istas consecrtas Deo serves, et reprsntes immacultas, redditra pro eis
ratinem, ante tribnal Sponsi erum, ventri jdicis.
Tum Pontifex redit ad Ecclesiam, dicens:
Dminus vobscum.
Intium sancti Evanglii secndum Jonnem.
In prncipio erat Verbum, et Verbum etc.
Et sacris vestibus depositis, vadit in pace.
104
DE BENEDICTIONE ET CORONATIONE
REGIS.
CUm
Rex est coronandus, Episcopi regni ad civitatem, ubi Coronatio fieri debet,
convocantur. Rex triduanum jejunium devote peragit per hebdomadam prcedentem,
videlicet quarta, et sexta feria, et sabbato. Dominica vero proxima sequenti coronatur, qua
ipse Rex se ad Communionem parat. Ecclesia vero ipsa Metropolitana, sive Cathedralis, ubi
solemnitas celebrabitur, paretur et ornetur, quo melius fieri poterit. Ad altare majus parantur
ea, qu consueta sunt parari, Pontifice celebrante, et credentia juxta altare cum rebus
opportunis. Super altare ponitur gladius, corona, et sceptrum Regi danda, et oleum
Catechumenorum, bombyx ad ligandum, et extergendum brachium Regis, et inter scapulas
post unctionem, fascia ad ligandum bombycem in brachio. Paratur in Ecclesia in loco
competenti thalamus, sive suggestum pro Rege, in quo sit regalis sedes ornata, et thalamus
ipse sit ornatus pannis sericeis et aulis. Sed advertendum est, quod altitudo thalami non sit
major quam gradus supremus altaris. Paratur etiam in loco convenienti tentorium, sive
papilio, sub quo Rex vestes regales, pro regni consuetudine, qu ibidem pro eo parantur, suo
tempore recipit. Et si Regina etiam simul est coronanda, paratur pro ea alius thalamus, non
longe a regio, sed illo aliquantulum humilior; et ita sunt situandi thalami, ut inde possint
videri altare, et Pontifex celebrans. Parantur etiam ante altare hinc et inde sedes, pro numero
Episcoporum Coronationi interessentium.
Die autem Dominica, qua Rex benedicendus, et coronandus est, omnes Episcopi conveniunt
mane in Ecclesia, in qua hoc fieri debet; et Metropolitanus, sive Pontifex, ad quem spectat,
parat se solemniter cum ministris, Missam celebraturus, paramentis tempori convenientibus.
Episcopi vero induuntur super rochettum (vel supra superpelliceum, si sint Religiosi) amictu,
stola, pluviali albo, et mitra simplici. Quibus omnibus paratis, Metropolitanus in faldistorio
ante medium altaris posito, sedet cum mitra, et Episcopi parati hinc et inde super sedibus pro
eis paratis, quasi in modum coron sedentes, sibi assistunt.
Interim Rex, vestibus militaribus indutus, cum suis Prlatis domesticis non paratis, ac
Baronibus, Nobilibus, et aliis venit ad Ecclesiam; et cum fuerit prope presbyterium, duo
priores Episcopi ex paratis veniunt ei obviam, et cum mitris capita illi aliquantulum
inclinantes, ipsum inter se medium, bireto deposito, usque ante Metropolitanum deducunt, cui
Rex caput inclinans, humilem reverentiam exhibet. Qua facta, prior Episcoporum
deducentium stans, detecto capite, versus ad Metropolitanum, dicit intelligibili voce.
REverendssime Pater, pstulat sancta mater Ecclsia Cathlica, ut prsntem egrgium

mlitem ad dignittem Rgiam sublevtis.
Interrogat Metropolitanus:
Scitis illum esse dignum, et tilem ad hanc dignittem?
Ille respondet:
Et nvimus, et crdimus eum esse dignum, et tilem Ecclsi Dei, et ad rgimen hujus
Regni.
Metropolitanus dicit:
Deo grtias.
105
De Benedictione et Coronatione Regis.

Tunc sedet Rex medius inter duos Episcopos deducentes, congruenti spatio a Metropolitano,
ita ut illi faciem vertat, ipsi etiam deducentes Episcopi, senior ad dexteram, alius ad sinistram
Regis se collocant, ita ut et ipsi ad alterutrum facies vertant. Quibus sic sedentibus, postquam
aliquantulum quieverint, Metropolitanus coronandum Regem admonet, dicens:
CUm hdie per manus nostras, ptime Princeps, qui Christi Salvatris nostri vice in hac re
fngimur (quamvis indgni) sacram unctinem, et Regni insgnia sis susceptrus; bene est, ut
te prius de nere, ad quod destinris, monemus. Regiam hdie sscipis dignittem, et
regndi fidles ppulos commssos curam sumis. Prclrum sane inter mortles locum, sed
discriminis, labris, atque anxiettis plenum. Verum, si considerveris, quod omnis potstas a
Dmino Deo est, per quem Reges regnant, et legum conditres justa decrnunt; tu quoque de
grege tibi commsso ipsi Deo ratinem es redditrus. Primum, piettem servbis, Dminum
Deum tuum tota mente ac puro corde coles. Christinum religinem ac Fidem Cathlicam,
quam ab incunbulis profssus es, ad finem usque invioltam retinbis, emque contra omnes
adversntes pro vribus defndes. Ecclesirum Prltis, ac rliquis Sacerdtibus condignam
reverntiam exhibbis. Ecclesisticam liberttem non conculcbis. Justtiam, sine qua nulla
socetas diu consstere potest, erga omnes inconcsse administrbis, bonis prmia, nxiis
dbitas pnas retribundo. Vduas, pupllos, puperes, ac dbiles ab omni oppressine
defndes. Omnibus te adentibus bengnum, mansutum, atque affbilem, pro Rgia tua
dignitte, te prbbis. Et ita te geres, ut non ad tuam, sed totus ppuli utilittem regnre,
prmimque benefactrum turum, non in terris, sed in clo expectre videris. Quod ipse
prstre digntur, qui vivit, et regnat Deus per mnia scula sculrum. R. Amen.
Rex Electus accedit ad Metropolitanum, et coram eo, detecto capite, genuflexus, facit hanc
professionem, dicens:
EGo N. Deo annunte, futrus Rex N. profiteor, et promtto coram Deo, et Angelis ejus,
denceps legem, justtiam et pacem Ecclsi Dei, populque mihi subjcto, pro posse et
nosse, fcere ac servre, salvo condgno misericrdi Dei respctu, sicut in conslio fidlium
merum mlius ptero invenre. Pontificibus quoque Ecclesirum Dei, condgnum et
cannicum honrem exhibre; atque ea, qu ab Imperatribus, et Rgibus Ecclsiis collta, et
rddita sunt, inviolabliter observre. Abbtibus, Comtibus et Vasliis meis cngruum
honrem, secndum conslium fidlium merum prstre.
Deinde ambabus manibus tangit librum Evangeliorum, quem Metropolitanus ante se
apertum tenet, dicens:
Postea Rex electus Metropolitani manum reverenter osculatur.
His expeditis, illo genuflexo manente, Metropolitanus, deposita mitra, surgit, et stans
versus ad ipsum coronandum, dicit competenti voce sequentem orationem, quam etiam dicunt
omnes Pontifices parati, similiter sine mitris stantes: dicunt etiam omnia alia, benedictionem,
et coronationem ipsam concernentia, voce submissa, Metropolitanum tamen in omnibus
observantes, et imitantes.
Ormus.
OMnpotens
sempitrne Deus, Cretor mnium, Impertor Angelrum, Rex regum, et

Dminus dominntium, qui Abraham fidlem servum tuum de hstibus triumphre fecsti,
106

Mysi, et Jsue ppulo tuo prltis, multplicem victoriam tribusti, humilmque David
perum tuum regni fastgio sublimsti, et Salomnem sapinti, pacsque ineffbili mnere
ditsti, rspice, qusumus, Dmine, ad preces humilittis nostr, et super hunc fmulum
tuum N. quem spplici devotine in Regem elgimus, bene + dictinum turum dona
multplica, emque dxter tu potntia semper, et ubque circmda; qutenus prdcti
Abrah fidelitte firmtus, Mysi mansuetdine fretus, Jsue fortitdine muntus, David
humilitte exalttus, Salomnis sapintia decortus, tibi in mnibus complceat, et per
trmitem justti inoffnso gressu semper incdat; tu quoque protectinis glea muntus, et
scuto insuperbili jgiter protctus, armsque clstibus circmdatus, optbilis de hstibus
sanct Crucis Christi victri trimphum felciter cpiat, terrormque su potnti illis
nferat, et pacem tibi militntibus ltnter reprtet. Per Christum Dminum nostrum, qui
virtte sanct Crucis trtara destrxit, regnque diboli superto, ad clos victor ascndit, in
quo potstas omnis, regnque consstit victria, qui est glria humlium, et vita salsque
populrum: Qui tecum vivit et regnat in unitate Spritus Sancti Deus, per mnia scula
sculrum. R. Amen.
Post hc Metropolitanus cum mitra procumbit supra faldistorium. Rex vero ad ejus
sinistram in terram se prosternit, aliis Prlatis paratis ante sedes suas similiter
procumbentibus. Tunc cantores incipiunt, et prosequuntur Litanias, ut supra, pag. 32. choro
respondente. Cum dictum fuerit:
Ut mnibus Fidlibus ,etc.
Metropolitanus surgit, et accepto baculo pastorali in sinistram manum, super electum Regem
prostratum, dicit:
Ut hunc elctum in Regem coronndum bene + dcere digneris.
Secundo dicit:
Ut hunc elctum in Regem coronndum bene + dcere, et conse + crre dignris.
Producendo semper super eum signum Crucis. Idem dicunt, et faciunt Episcopi parati,
genuflexi tamen permanentes. Quo dicto, Metropolitanus redit ad accubitum, cantoribus
resumentibus, et perficientibus Litanias. Quibus finitis, Metropolitanus, deposita mitra, surgit,
illo prostrato, atque Episcopis, deposita mitra, genuflexis manentibus, versus ad coronandum,
dicit:
Pater noster.
R. Deus meus sperntem in te.
R. A fcie inimci.
107

V. Dminus vobscum.
Ormus.
PRtnde, Dmine, hunc fmulo tuo dxteram clstis auxlii; ut te toto corde perqurat, et
qu digne pstulat, cnsequi meretur.
ACtines

cuncta nostra ortio et opertio a te semper incpiat, et per te cpta finitur. Per Christum
Post hc Metropolitanus sedet, accipit mitram, et electus Rex coram eo genuflectit; et
circumstantibus Prlatis paratis, cum suis mitris in modum coron, Metropolitanus intingit
pollicem dexter manus in oleum Catechumenorum, et inungit in modum Crucis illius
brachium dexterum, inter juncturam manus, et juncturam cubiti, atque inter scapulas, dicens
hanc Orationem:
DEus, Dei Flius, Jesus Christus Dminus noster, qui a Patre leo exultatinis unctus est pr
particpibus suis, ipse per prsntem sanct unctinis infusinem, Spritus Parcliti super
caput tuum bene + dictinem infndat, eamdmque usque ad interira cordis tui penetrre
fciat: qutenus hoc visbili et tractbili leo, dona invisiblia percpere, et temporli regno
justis moderatinibus percto, ternliter cum eo regnre mereris, qui solus sine peccto
Rex regum vivit, et gloritur cum Deo Patre in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula
sculrum. R. Amen.
Ormus.
OMnpotens sempitrne Deus, qui Hzael super Syriam, et Jehu super Israel per Elam,
David quoque et Salem per Samulem Prophtam in reges inngi fecsti, tribue, qusumus,
mnibus nostris opem tu benedictinis, et huic fmulo tuo N., quem hdie licet indgni, in
Regem sacra unctine delinmus, dignam delibutinis hujus efficciam et virttem concde:
consttue, Dmine, principtum super hmerum ejus, ut sit fortis, justus, fidlis, prvidus, et
indefssus regni hujus, et ppuli tui guberntor, infidlium expugntor, justti cultor,
meritrum et demeritrum remunertor, Ecclsi tu sanct, et fidei Christian defnsor, ad
decus, et ludem tui nminis glorisi. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum:
R. Amen.
Quo facto, Metropolitanus mica panis abstergit pollicem, et lavat manus, surgit cum mitra,
descendit ante altare, ubi, deposita mitra, stans, cum suis ministris facit Confessionem. Rex
vero electus ad partem se retrahit, et genuflexus cum suis Prlatis domesticis idem facit.
Similiter et Episcopi parati sine mitris stantes, bini et bini Confessionem dicunt. Finita
Confessione, Metropolitanus ascendit ad altare, et procedit in Missa more solito, usque ad
Allelja sive ultimum versum Tractus, vel Sequenti exclusive, Prlatis paratis juxta suas
sedes stantibus, vel sedentibus, prout tempus requirit. Interim schola inchoat Introitum, et
prosequitur in Missa; et Rex a suis ducitur in Sacristiam, vel sub papilione ad hoc parato, ubi
inter scapulas et brachium inunctum bombyce bene abstergitur, et induitur regalibus
indumentis, ex more regni. Paratus itaque Rex et ornatus, procedit cum suis Prlatis,
108

Baronibus, et aliis ad eminentem et ornatum thalamum, in Ecclesia sibi prparatum, et ibi
super aliquo faldistorio ornato genuflexus incumbens, audit Missam, quam Prlati sui non
parati circumstantes etiam genuflexi legunt usque ad Allelja sive ultimum versum Tractus,
vel Sequenti exclusive. Missa dicitur de die, et cum Oratione diei dicitur pro ipso electo
Rege, sub uno Per Dminum, hc Oratio.
QUsumus, omnpotens Deus, ut fmulus tuus N. Rex noster, qui tua miseratine suscpit
regni guberncula, virttum tiam mnium percpiat incremnta, quibus decnter orntus, et
vitirum monstra devitre, et ad te, qui via, veritas et vita es, glorisus vleat pervenre. Per
Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus
Graduali cantato, Metropolitanus sedet ante altare cum mitra in faldistorio, et Rex a suis
associatus medius inter priores Prlatos paratos ad Metropolitanum reducitur, cui facta
reverentia, ut prius, genuflectit coram eo. Tunc Metropolitanus accipit gladium, quem unus
ministrorum sibi porrigit de altari, et illum evaginatum tradit in manus Regis, dicens:
ACcipe
gldium de altri sumptum per nostras manus, licet indgnas, vice tamen, et
auctoritte sanctrum Apostolrum consecrtas, tibi regliter concssum, nostrque bene +
dictinis officio in defensinem sanct Dei Ecclsi divnitus ordintum; et memor esto ejus,
de quo Psalmista prophetvit, dicens: Accngere gldio tuo super femur tuum, potentssime;
ut in hoc per emdem vim quittis exrceas, molem iniquittis potnter dstruas, et sanctam
Dei Ecclsiam, ejsque fidles propgnes, ac prtegas; nec minus sub fide falsos, quam
Christini nminis hostes exsecrris, ac disprgas; vduas, et pupllos clemnter djuves ac
defndas; desolta restures, restaurta consrves; ulciscris injsta, confirmes bene dispsita;
qutenus hc agndo, virttum trimpho glorisus, justitique cultor egrgius, cum mundi
Salvatre sine fine regnre mereris: Qui cum Deo Patre, et Spritu Sancto vivit, et regnat
His expeditis, ensis a ministris in vaginam reponitur, et Metropolitanus accingit ense
Regem, dicens:
ACcngere gldio tuo super femur tuum, potentssime: et attnde, quod Sancti non in gldio,
sed per fidem vicrunt regna.
Et mox Rex accinctus surgit, et eximit ensem de vagina, illumque viriliter vibrat; deinde
super brachium sinistrum tergit, et in vaginam reponit, ac iterum coram Metropolitano
genuflectit. Tunc ei Corona imponitur, quam omnes Prlati parati, qui adsunt, de altari per
Metropolitanum sumptam manibus tenent, ipso Metropolitano illam regente, capiti illius
imponente, ac dicente:
ACcipe Cornam regni, qu, licet ab indgnis, Episcoprum tamen mnibus cpiti tuo
impnitur: In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti; quam sanctittis glriam, et
honrem, et opus fortitdinis, significre intlligas, et per hanc te partcipem ministrii nostri
non ignres. Ita ut sicut nos in interiribus pastres, rectorsque animrum intellgimur, ita et
tu in exteriribus verus Dei cultor, strenusque contra omnes adversittes Ecclsi Christi
defnsor assstas, regnque tibi, a Deo dati, et per officium nostr benedictinis in vice
Apostolrum, omnimque Sanctrum, regmini tuo commssi tilis exector, proficusque
regntor semper appreas, ut inter glorisos athltas, virttum gemmis orntus, et prmio
109

sempitrn felicittis corontus. cum Redemptre, ac Salvatre nostro Jesu Christo, cujus
nomen, vicmque gestre crderis, sine fine gloriris: Qui vivit, et mperat Deus cum Patre et
Spritu Sancto in scula sculrum. R. Amen.
Postea Metropolitanus dat ei adhuc genuflexo sceptrum, dicens:
ACcipe
virgam virttis ac verittis, qua intlligas te obnxium mulcre pios, terrre

rprobos, errntes viam docre, lapsis manum porrgere, disprdere suprbos, et revelre
hmiles; et apriat tibi stium Jesus Christus Dminus noster, qui de semetpso ait: Ego sum
stium, per me, si quis introerit, salvbitur; qui est clavis David, et scptrum domus Israel;
qui perit, et nemo cludit, cludit, et nemo perit. Sitque tibi ductor, qui edcit vinctum de
domo carcris, sedntem in tnebris et umbra mortis; et in mnibus sequi mereris eum, de
quo David Prophta ccinit: Sedes tua, Deus, in sculum sculi: virga directinis, virga regni
tui; et imitndo ipsum, diligas justtiam, et dio hbeas iniquittem, quia proptrea unxit te
Deus, Deus tuus, ad exmplum illus, quem ante scula nxerat leo exultatinis, pr
particpibus suis, Jesum Christum Dminum nostrum: Qui cum eo vivit et regnat Deus, per
Tunc Regi surgenti discingitur ensis, et in vagina datur alicui, qui eum ante Regem
immediate portat. Et Metropolitanus cum aliis Prlatis paratis deducit Regem, sceptrum in
manu et coronam in capite ferentem, medium inter se a dextris, et digniorem Prlatum
paratum a sinistris Regis, incendentem ad solium supra thalamum, et, adjuvante eum digniore
Prlato prdicto, inthronizat Regem in solio, dicens:
STa, et rtine modo locum tibi a Deo delegtum, per auctorittem omnipotntis Dei, et per
prsntem traditinem nostram, mnium sclicet Episcoprum, cterormque Dei servrum;
et quanto Clerum sacris altribus propinquirem prspicis, tanto ei potirem in locis cngruis
honrem impndere memneris; qutenus meditor Dei et hminum, te mediatrem Cleri et
plebis permanre fciat.
Deinde Metropolitanus, deposita mitra, stans versus ad altare inchoat, schola prosequente,
Hymnum:
Te Deum laudmus, ut supra, pag. 62.
Qui totus dicitur: quo incepto, Metropolitanus accedit ad dexteram Regis, ibi continuo
manens usque ad finem Hymni; et eo finito, Metropolitanus stans ut prius ad dexteram Regis,
sine mitra, dicit super illum versum:
V. Firmtur manus tua, et exalttur dxtera tua.
R. Justtia, et judcium prpartio sedis tu.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, qui victrces Mysi
manus in oratine firmsti, qui quamvis tte langusceret,

infatigbili sanctitte pugnbat; ut dum Amalech inquus vncitur, dum profnus natinum
ppulus subjugtur, extermintis aliengenis, hreditti tu possssio copisa servret, opus
110

mnuum turum pia nostr oratinis exauditine confirma: habmus et nos apud te, sancte
Pater, Dminum Salvatrem, qui pro nobis manus suas extndit in cruce, per quem tiam
precmur, Altssime, ut tua potntia suffragnte, universrum hstium frangtur impetas,
populsque tuus, cessnte formdine, te solum timre condscat. Per emdem Christum
Ormus.
DEus, inenarrbilis uctor mundi, cnditor gneris humni, confirmtor regni, qui extero
fidlis amci tui Patrirch nostri Abrah prelegsti Regem sculis profturum, tu
prsntem insgnem Regem hunc cum exrcitu suo, per intercessinem bet Mar semper
Vrginis, et mnium Sanctrum, beri bene + dictine locpleta; et in slium regni firma
stabilitte conncte: visita eum, sicut visitsti Mysen in rubo, Jsue in prlio, Gedenem in
agro, Samulem in templo, et illa eum sidrea bene + dictine, ac sapinti tu rore
perfnde, quam betus David in psaltrio et Slomon filius ejus, te remunernte, percpit de
clo. Sis ei contra cies inimicrum lorca, in advrsis glea, in prsperis sapintia, in
protectine clypeus sempitrnus. Et prsta, ut Gentes illi tneant fidem, Proceres sui hbeant
pacem, dligant charittem, abstneant se a cupiditte, loquntur justtiam, custdiant
verittem, et ita ppulus iste sub ejus imprio pllulet, colitus benedictine ternittis, ut
semper tripudintes mneant in pace, ac victres. Quod ipse prstre digntur, qui tecum
vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Quibus finitis, Metropolitanus cum Prlatis paratis redit ad sedem suam, vel faldistorium,
prope altare, et (nisi sit coronanda Regina) dicitur Allelja, sive ultimus versus Tractus vel
Sequenti, Evangelium, et alia usque ad Offertorium inclusive. Quo dicto, Metropolitanus
residet in faldistorio suo ante medium altaris cum mitra, et Rex a suis Prlatis et Baronibus
associatus venit ante Metropolitanum, coram quo genuflexus, detecto capite, offert ei aurum
quantum sibi placet, et manum Metropolitani recipientis osculatur.
Deinde ad solium suum revertitur. Metropolitanus lavat manus, surgensque accedit ad
altare, et prosequitur Missam usque ad Communionem. Cum Secreta diei dicitur pro Rege,
sub uno Per Dminun nostrum.
Secreta.
MUnera, Dmine, qusumus, oblta sanctifica: ut et nobis Unigniti tui Corpus et Sanguis
fiant, et Regi nostro ad obtinndam nim corporsque saltem, et ad peragndum injnctum
officium, te larginte, usquequque proficiant. Per emdem Dminum nostrum Jesum
Christum Flium tuum: Qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia
Pax datur Regi per primum ex Prlatis paratis, cum instrumento ad hoc ordinato. Postquam
Metropolitanus se de Corpore et Sanguine, quem totum sumere debet, communicaverit, Rex,
detecto capite, de thalamo suo accedit ad altare, coram quo, in supremo gradu genuflectit, et
Metropolitanus conversus ad Regem, ipsum communicat. Rex, priusquam Communionem
sumat, osculatur manum dexteram Metropolitani, et sumpta communione, ex calice de manu
Metropolitani se purificat, et purificatus ad thalamum suum revertitur. Metropolitanus vero
ablutionem sumit, et accepta mitra, lavat manus, et perficit Missam.
Cum Postcommunio diei dicitur pro Rege, sub uno Per Dminum.
111
De Benedictione et Coronatione Regin.

Postcommunio.
Hc, Dmine, obltio salutris, fmulum tuum N. Regem nostrum ab mnibus tuetur
advrsis: qutenus et ecclesistic pacis obtneat tranquillittem, et post istus tmporis
decrsum ad trnam pervniat hredittem. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium
tuum: Qui tecum vivit et regnat in unitte Spiritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
In fine Metropolitanus dat benedictionem solemnem, ut supra, qua data, singuli ad sua
revertuntur.
REGIN.
SI vero tunc Regina benedicenda sit, coronanda, quamprimum, ipso Rege inthronizato, et
orationibus expletis, Metropolitanus cum prlatis paratis ad altare reversus in falistorio sedet.
Rex de solio suo surgens, cum comitiva sua, Coronam in capite, et sceptrum in manu gestans,
ante altare ad Metropolitanum proficiscitur, et facta ei reverentia, stans, detecto capite, petit
Reginam benedici et coronari, sub his verbis:
REverendssime
Pater, postulmus, ut Consrtem nostram, Nobis a Deo conjnctam

benedcere, et corna Reginli decorre dignmini, ad ludem, et glriam Salvatris nostri
Jesu Christi.
Deinde ad solium suum revertitur.
Tunc Regina, qu in aliquo loco ad partem in Ecclesia a principio steterat, a duobus
Episcopis paratis, non his, qui Regem deduxerunt, sed primis post eos, crine soluto, et capite
velato, in vestibus suis communibus ad Metropolitanum ante altare deducitur; et facta
Metropolitano reverentia, coram illo genuflectit, et ejus manum osculatur.
Tunc surgit Metropolitanus cum mitra, et in faldistorio procumbit. Regina vero ad ejus
sinistram in terram se prosternit, et inchoantur ac perficiuntur Litani, ut supra, pag. 32.
Quibus finitis, Metropolitanus, deposita mitra, surgit, et stans versus ad illam ante se
genuflexam, dicit sequentem Orationem intelligibili voce; quam etiam, et alia sequentia,
astantes Prlati parati submissa voce dicunt:
Ormus.
OMnpotens sempitrne Deus, hanc fmulam tuam N. clsti bene + dictine sanctifica,
quam in adjutrium regni Reginam elgimus; tua ubque sapintia eam dceat et confrtet,
atque Ecclsia tua fidlem fmulam semper agnscat. Per Dminum nostrum Jesum Christum
Flium tuum: Qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus.
Deinde, extensis manibus ante pectus, dicit:
Per mnia scula sculrum
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
112
De Benedictione et Coronatione Regin.

V. Sursum corda.
R. Habmus ad Dominum.
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, honrum cunctrum auctor ac distribtor,
benedictionmque mnium largus infsor, tribue super hanc fmulam tuam Regnam bene +
dictinis tu cpiam; et quam humna elctio sibi prsse gaudet, tua suprn electinis et
benedictinis infsio accmulet. Concde ei, Dmine, auctorittem regminis, conslii
magnitdinem, sapinti, prudnti, et intellctus abundntiam, religinis ac piettis
custdiam; qutenus meretur benedci et augmentri in nmine, ut Sara; visitri et
fcundri, ut Rebcca; contra mnium munri vitirum monstra, ut Judith; in regmine regni
ligi, ut Esther; ut, quam humna ntitur fraglitas benedcere, clstis ptius nitimi roris
rpleat infsio. Et qu a nobis elgitur, et bene + dcitur in Regnam, a te meretur obtinre
prmium ternittis perptu. Et sicut ab homnibus sublimtur in nmine, ita a te
sublimtur fide et operatine. Illo tiam sapinti tu eam rore perfnde, quem betus David
in repromissine, et filius ejus Slomon percpit in locupletatine. Sis ei, Dmine, contra
cunctrum ictus inimicrum lorca, in advrsis glea; in prsperis sapintia; in protectine
clypeus sempitrnus. Sequtur pacem, dligat charittem, abstneat se ab omni impiette,
loqutur justtiam, custdiat verittem, sit cultrix justti et piettis, amtrix religinis.
Vigetque prsnti bene + dictine in hoc vo annis plrimis, et sempitrno sine fine
trnis.
Quod sequitur, dicit submissa voce legendo, ita tamen, quod a circumstantibus audiatur.
Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum vivit et regnat in unitte
Qua prfatione expleta, sedet Metropolitanus, et accepta mitra, inungit in modum crucis
cum oleo Catechumenorum illius brachium dexterum, inter juncturam manus, et juncturam
cubiti, atque inter scapulas, dicens:
DEus Pater trn glri sit tibi adjtor, et omnipotens benedcat tibi: preces tuas exudiat,
vitam tuam longitdine dirum admpleat, benedictinem tuam jgiter confirmet; te cum
omni ppulo in trnum consrvet; inimcos tuos confusine nduat; et super te Christi
sanctifictio, atque hujus lei infsio flreat: ut, qui tibi in terris trbuit benedictinem, ipse in
clis cnferat mritum Angelrum; ac benedcat te et custdiat in vitam trnam Jesus
Christus Dminus noster, qui vivit et regnat Deus, in scula sculrum. R. Amen.
Quo facto, surgit Regina, et a suis ducitur ad sacristiam, seu papilionem, ubi Rex regales
vestes indutus est, ibi et ipsa induitur vestibus reginalibus, quibus induta reducitur ad
Metropolitanum adhuc cum mitra in faldistorio sedentem, qui imponit illi ante se genuflex
coronam, dicens:
ACcipe cornam glri, ut scias te esse consrtem Regni, populque Dei semper prspere
cnsulas; et quanto plus exaltris, tanto mplius humilittem dligas, et custdias, in Christo
Jesu Dmino nostro.
113
De Benedictione et Coronatione Regin solius.

Et mox dat ei sceptrum, dicens:
ACcipe
virgam virttis, ac verittis, et esto paupribus misricors, et affbilis; vduis,

pupllis, et rphanis, diligentssimam curam exhbeas; ut omnpotens Deus ugeat tibi grtiam
suam, qui vivit et regnat, in scula sculrum. R. Amen.
Quo facto, surgit Regina, et Episcopi parati, qui ipsam ad altare deduxerunt, eam associant
usque ad suum thalamum, ubi sedet in solio suo, Matronis ejus ipsam comitantibus: deinde
dicit Allelja, sive ultimus versus Tractus, vel Sequenti, Evangelium, et Offertorium. Quo
dicto, Regina cum Rege, a suis tantum associati, vadunt ad offerendum Metropolitano in
faldistorio ante medium altaris sedenti, de auro quantum volunt, et manum altaris sedenti, de
auro quantum volunt, et manum Metropolitani recipientis osculantur; deinde revertuntur
ambo ad thalamum suum, et proceditur in Missa usque ad Communionem. Data pace Regi et
Regin per primum ex Prlatis paratis, cum instrumento ad hoc ordinato, Rex et Regina a
suis tantum associati descendunt de thalamis, et veniunt ad altare, ubi in supremo gradu
genuflectunt; et percepta Communione, Metropolitanus ponit ambas Hostias consecratas
super patenam, et conversus ad Regem et Reginam, eos communicat.
Rex, priusquam communionem sumat, osculatur manum dexteram Metropolitani; tum
simili modo communicat Reginam, qu similiter ejus manum osculatur, et succesive ambos
ex calice suo purificat, qui purificati ad thalamos suos revertuntur, eo ordine, quo venerunt.
Metropolitanus vero ablutionem sumit; et accepta mitra, lavat manus, perficitque Missam, et
in fine dat benedictionem solemnem. Qua data, Rex et Regina vadunt ad palatium suum, et
Metropolitanus atque alii Prlati omnes deponunt vestes sacras, et ad propria quisque
revertitur.
REGIN SOLIUS.
SI autem, Rege jam pridam coronato, Regina sola, ut conjux illius, coronanda sit, parantur
duo thalami, et alius locus, in quo Regina a principio oficii usque ad tempus Coronationis
expectat. Vocantur omnes Prlati regni, atque omnia alia fiunt, qu supra pro Coronatione
Regis ordinata sunt.
Die autem statuto, Metropolitano, et Prlatis in Ecclesia constitutis, et vestientibus, Rex
vestibus regalibus indutus cum Corona in capite, et sceptro in manu, ense prcedente, a suis
associatus venit ad Ecclesiam, et ascendit thalamum suum; et Metropolitano, ac Prlatis
omnibus paratis, incipitur Missa, more solito, et continuatur usque ad Allelja, sive ultimum
versum Tractus, vel Sequenti exclusive. Tum Rex coronam, et scepturum ferens descendit
de thalamo suo, et Metropolitano in faldistorio ante altare cum mitra sedente, stans, detecto
capite, petit ab eo Reginam benedici, et coronari, sub his verbis:
REverendssime
Pater, postulmus, ut Consrtem nostram, nobis a Deo conjnctam,

benedcere, et corna Reginli decorre dignmini, ad laudem et glriam Salvatris nostri
Jesu Christi.
Deinde ad thalamum suum revertitur, et Regina, qu usque tunc in aliquo loco ad partem in
Ecclesia steterat, a duobus prioribus Prlatis paratis, crine soluto, et capite velato, ducitur ad
114
De Benedictione et Coronatione Regin ut Regni Domin.

Metropolitanum ante altare sedentem; et facta ei reverentia, coram eo genuflectit, et ejus
manum osculatur. Tunc surgit Metropolitanus, et cum mitra procumbit supra faldistorium.
Regina vero ad ejus sinistram se in terram prosternit, et inchoantur Litani prout supra, pag.
32. et perficiuntur, atque omnia alia fiunt, qu supra in Coronatione Regin dicta sunt, usque
ad Offertorium, ad quod poterit Rex cum Regina procedere, vel Regina sola prout Regi
placebit.
Facta communione per Metropolitanum, communicatur Regina. Deinde perficitur Missa, et
in fine Metropolitanus dat Benedictionem solemnem, etc.
REGIN UT REGNI DOMIN.
SI vero Regina coronanda est , ut Regni Domina, et absque Rege, tunc paratur thalamus unus
in Ecclesia, vocantur Prlati Regni, et omni alia similiter fiunt, qu supra pro Coronatione
Regis ordinata sunt. Die statuto conveniunt in Ecclesia, in qua Coronatio fieri debet; ubi
Metropolitanus, aut alius, ad quem spectat, cum Episcopis aliis parat se, et sedent ante altare,
ut supra dictum est. Interim Regina consuetis vestibus induta, cum suis Prlatis, Baronibus, et
Matronis, atque aliis domesticis venit ad Ecclesiam, et cum fuerit prope presbyterium, duo
priores Episcopi parati, veniunt ei obviam, et cum mitris capita illi aliquantulum inclinantes,
ipsam inter se mediam usque ad Metropolitanum deducunt, cui Regna caput inclinans,
humilem reverentiam exhibet: qua facta, prior ipsorum deducentium, detecto capite, versus ad
Metropolitanum, dicit:
REverendssime
Pater, pstulat sancta Mater Ecclsia Cathlica, ut prsntem

circumspctam Mulerem ad dignittem Reginlem sublevtis.
Tunc interrogat Metropolitanus:
Scitis illam esse dignam, et tilem ad hanc dignittem?
Ille respondet:
Et nvimus, et crdimus eam esse dignam, et tilem Ecclsi Dei, et ad rgimen hujus
Regni.
Metropolitanus dicit:
Deo grtias.
Tunc sedet Regina media inter ipsos Episcopos deducentes, congruenti spatio a
Metropolitano, ita ut illi faciem vertat; ipsi etiam deducentes Episcopi, senior ad dexteram,
alius ad sinistram Regin se collocant, ut et ipsi ad alterutrum facies veriant; ipsis sic
sedentibus, postquam aliquantulum quieverint, Metropolitanus coronandum Reginam
admonet, dicens:
CUm hdie per manus nostras, circumspcta Mlier, qui Christi Salvatris nostri vice in hac
re fngimur (quamvis indgni), sacram unctinem, et Regni insgnia sis susceptra; bene est,
ut te prius de nere, ad quod destinris, monemus. Rgiam hdie sscipis dignittem, et
regndi fidles ppulos tibi commssos curam sumis, Prclrum sane inter mortles locum,
115

sed discrminis, labris, atque anxiettis plenum. Verum, si considerveris, quod omnis
potstas a Dmino Deo est, per quem Reges regnant, et legum conditres justa decrnunt; tu
quoque de grege tibi commsso ipsi Deo ratinem es redditra. Primum, piettem servbis:
Dminum Deum tuum tota mente ac puro corde coles. Christinum religinem, ac fidem
Cathlicam, quam ab incunbulis profssa es, ad finem usque invioltam retinbis, emque
contra omnes adversntes pro vribus defndes. Ecclesirum Prltis, ac rliquis Sacerdtibus
condgnam reverntiam exhibbis. Ecclesisticam liberttem non conculcbis. Justtiam, sine
qua nulla socetas diu consstere potest, erga omnes inconcsse administrbis, bonis prmia,
nxiis dbitas pnas retribendo. Vduas, pupllos, puperes, ac dbiles ab omni oppressine
defndes. Omnibus te adentibus bengnam, mansutam, atque affbilem, pro Rgia tua
dignitte, te prbbis. Et ita te geres, ut non ad tuam, sed totus ppuli utilittem regnre
prmimque benefactrum turum, non in terris, sed in clo exspectre videris. Quod ipse
prstre digntur, qui vivit et regnat Deus, in scula sculrum. R. Amen.
Regina electa accedit ad Metropolitanum, et genuflexa facit hanc professionem, dicens:
EGo N. Deo annunte, futra Regina N. profiteor, et promtto coram Deo et Angelis ejus,
denceps legem, justtiam et pacem Ecclsi Dei, populque mihi subjcto, pro posse et
nosse, fcere ac servre, salvo condgno misericrdi Dei respctu, sicut in conslio fidlium
merum mlius ptero invenre. Pontificibus quoque Ecclesirum Dei condgnum et
cannicum honrem exhibre; atque ea, qu ab Imperatribus, et Rgibus Ecclsiis collta, et
rddita sunt, inviolabliter observre. Abbtibus, Comtibus et vasliis meis cngruum
honrem, secndum conslium fidlium merum prstre.
Deinde ambabus manibus tangit librum Evangeliorum, quem Metropolitanus coram ea super
genibus apertum tenet inferiori parte libri Regin versa, dicens:
Et postea Regina electa Metropolitani manum reverenter osculatur. Quo facto,
Metropolitanus surgit, et cum mitra procumbit in faldistorio. Regina vero ad ejus sinstram in
terram se prosternit.
Et cantores incipiunt, schola prosequente, Litanias, ut supra, pag. 32 in quibus cum dictum
fuerit:
Ut mnibus Fidlibus etc
R. Te rogmus udi nos.
Metropolitanus surgit, et accepto baculo pastorali in sinistra, super illam dicit:
Ut hanc elctam in Regnam coronndam bene + dcere dignris.
Secundo dicit:
Ut hanc elctam in Regnam coronndam bene + dcere, et conse + crre dignris.
Producendo semper super Reginam signum Crucis. Idem dicunt et faciunt Episcopi parati,
genuflexi tamen permanentes. Quo dicto, Metropolitanus redit ad accubitum, cantoribus
Litanias resumentibus et perficientibus.
116

Quibus finitis, Metropolitanus, deposita mitra, surgit, Regina prostrata manente, et dicit
super eam intelligibili voce Orationem sequentem, quam astantes Episcopi, etiam sine mitris
in locis suis stantes, submissa voce pronuntiant.
Oremus.
OMnpotens sempitrne Deus, hanc fmulam tuam clsti bene + dictine sanctfica, quam
in adjutrium regni Regnam eligmus; tua ubque sapintia eam dceat et confrtet, atque
Ecclsia tua fidlem fmulam semper agnscat. Per Dminum nostrum Jesum Christum
Filium tuum: Qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus.
Tum surgit Regina, et coram Pontifice genuflectit. Deinde Pontifex mediocri voce, extensis
manibus ante pectus, dicit Prfationem, qu habetur supra pag. 112. Qua Prfatione cum sua
conclusione expleta, sedet Metropolitanus, et accepta mitra, intingit pollicem dexter manus
in oleum Catechumenorum, et inungit in modum crucis brachium dexterum Regin, inter
juncturam manus et juncturam cubiti, atque inter scapulas, dicens:
DEus Pater trn glri sit tibi adjtor, et omnpotens benedcat tibi; preces tuas exudiat;
vitam tuam longitdine dirum admpleat: benedictinem tuam jgiter confirmet; te cum
omni ppulo in trnum consrvet; inimcos tuos confusine nduat; et super te Christi
sanctifictio, atque hujus lei infsio flreat, ut, qui tibi in terris trbuit benedictinem, ipse in
clis confrat mritum Angelrum; ac benedcat te et custdiat in vitam trnam Jesus
Christus Dminus noster: Qui vivit et regnat Deus, in scula sculrum. R.Amen.
Quo facto, surgit Regina, et ad partem suam retrahit, ubi Praelati sui domestici ei assistunt.
Metropolitanus vero mica panis abstergit pollicem, et lavat manus, deinde accedit ante altare,
et deposita mitra, cum suis ministris facit Confessionem. Idem faciunt Episcopi parati juxta
sedes suas sine mitris stantes. Facta Confessione, Metropolitanus ascendit ad altare, osculatur,
incensat, et procedit in Missa usque ad Allelja exculusive, sive ultimum versum Tractus, vel
Sequenti, si dicitur, more consueto. Regina vero ducitur a suis ad sacristiam, vel papilionem,
ubi accepit vestes regiales. Deinde redit cum illis ad thalamum, ubi manet usque ad dictam
Graduale: non tamen sedet in solio, sed super aliquod scabellum sibi paratum genuflexa
procumbit audiens Missam. Missa dicitur de die, et cum Oratione diei dicitur pro ipsa electa
Regina sub uno, Per Dminum.
QUsumus, omnpotens Deus, ut fmula tua N. Regina nostra, qu tua miseratine suscpit
regni guberncula, virttum tiam mnium percpiat incremnta: quibus decnter ornta, et
vitirum monstra devitre, et ad te, qui via, vritas et vita es, gratisa vleat pervenre. Per
Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus
Graduali cantato Metropolitanus sedet ante altare in faldistorio cum mitra, et Regina a suis
associata, media inter priores duos Prlatos paratos ad Metropolitanum reducitur, cui facta
reverentia, ut prius, genuflectit coram eo. Tunc imponitur ei corona, quam omnes Episcopi
parati, qui adsunt, de altari per Metropolitanum sumptam manibus tenent, ipso Metropolitano
illam regente, et capiti illius imponente, ac dicente:
ACcipe Cornam regni, qu, licet ab indgnis, Episcoprum tamen mnibus cpiti tuo
impnitur: In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti; quam sanctittis glriam, et
honrem, et opus fortitdinis, significre intlligas, et per hanc te partcipem ministrii nostri
117

non ignres. Ita ut sicut nos in interiribus pastres, rectorsque animrum intellgimur, ita et
tu in exteriribus vera Dei cultrix, strnuaque contra omnes adversittes Ecclsi Christi
defenstrix assstas, regnque tibi a Deo dati, et per officium nostr benedictinis in vice
Apostolrum, omnimque Sanctrum, regmini tuo commssi, tilis exectrix, proficaque
regntrix semper appreas; ut inter glorisos athltas, virttum gemmis ornta, et prmio
sempitrn felicittis coronta, cum Redemptre, ac Salvatre nostro Jesu Christo, cujus
nomen, vicmque gestre crderis, sine fine gloriris: Qui vivit, et mperat Deus cum Patre, et
Spritu Sancto in scula sculrum. R. Amen.
Et mox dat ei sceptrum in manum, dicens:
ACcipe
virgam virttis, ac verittis, et esto paupribus misricors, et affbilis; vduis,

pupllis, et rphanis diligentssimam curam exhbeas; ut omnpotens Deus ugeat tibi grtiam
suam: Qui vivit et regnat in scula sculrum. R. Amen.
Tum surgunt omnes, et Metropolitanus cum omnibus Episcopis paratis deducit Reginam,
Coronam in capite et sceptrum in manu ferentem, mediam inter se et digniorem Episcopum
paratum, supra solium, ubi stans cum mitra, una cum eodem digniore Episcopo, inthronizat
eam in solio, dicens:
STa, et rtine modo locum tibi a Deo delegtum, per auctorittem omnipotntis Dei, et per
prsntem traditinem nostram, mnium sclicet Episcoprum, ceterormque Dei servrum:
et quanto Clerum sacris altribus propinquirem prspicis, tanto ei potirem in locis congruis
honrem impndere memneris; qutenus meditor Dei et hminum, te mediatrcem Cleri et
plebis permanre fciat.
Deinde Metropolitanus, deposita mitra, inchoat, schola sequente, Hymnum:
Te Deum laudamus. ut supra pag. 62.
Qui totus dicitur: quo incepto, Metropolitanus accedit ad dexteram Regin, ibi continuo
manens usque ad finem Hymni. Finito Hymno, Metropolitanus stans ut prius, juxta Reginam
sine mitra, dicit super illam.
V. Firmtur manus tua, et exalttur dxtera tua.
R. Justitia, et judcium prepartio sedis tu.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, qui victrces Mysi
manus in oratine firmsti, qui quamvis tte langusceret,

infatigbili sanctitte pugnbat; ut dum Amalech inquus vncitur, dum profnus natinum
ppulus subjugtur, extermintis aliengenis, hreditti tu possssio copisa servret; opus
mnuum turum pia nostr oratinis exauditine confirma: habmus et nos apud te, sancte
Pater, Dminum Salvatrem, qui pro nobis manus suas extndit in cruce, per quem tiam
precmur, Altssime, ut tua potntia suffragnte, universrum hstium frangtur impetas,
populsque tuus, cessnte formdine, te solum timre condscat. Per emdem Christum
118

Quibus finitis, Metropolitanus cum Episcopis paratis revertitur ad sedem suam, vel ad
faldistorium prope altare; et dicitur Allelja, sive ultimus versus Tractus, vel Sequenti,
Evangelium, et alia usque ad Offertorium, inclusive. Quo dicto, Metropolitanus sedet in
faldistorio ante medium altaris cum mitra, et Regina a suis Prlatis, Magnatibus, et aliis
associata, venit ante Metropolitanum, coram quo genuflexua, offert ei aurum, quantum sibi
placet, et manum Metropolitani recipientis osculatur. Deinde ad solium suum revertitur.
Metropolitanus lavat manus, surgit, et accedit ad altare, et prosequitur Missam usque ad
Communionem.
Cum Secreta diei, dicitur pro Regina, sub uno, Per Dminum.
Secreta.
MUnera,
qusumus, Dmine, oblta sanctfica: ut et nobis Unigniti tui Corpus et Snguis

fiant, et Regn nostr ad obtinndam nim, corporsque saltem, et ad peragndum
injnctum officium, te larginte, usquequque proficiant. Per emdem Dminun nostrum
Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum vivit et regnat in unitte Spiritus Sancti Deus, per
Pax datur Regin per primum ex Prlatis paratis cum instrumento ad hoc ordinato.
Postquam Metropolitanus se communicaverit de Corpore et Sanguine, Regina sine corona et
sine sceptro, de thalamo suo a suis dumtaxat associatur accedit ad altare; genuflectit in
supremo gradu altaris, et Metropolitanus conversus ad Reginam, eam communicat. Regina,
antequam sumat Sacramentum, osculatur manum dexteram Metropolitani; et sumpta
Communione, ex Calice de manu Metropolitani se purificat, et purificata ad thalamum suum
revertitur cum suis, ut venit. Metropolitanus vero ablutionem sumit, et accepta mitra, lavat
manus, et perficit Missam.
Cum Postcommunione diei dicitur pro Regina, sub uno Per Dminum.
Postcommunio.
Hc, Dmine, obltio salutris, fmulam tuam N. Regnam nostram ab mnibus tuetur
advrsis: qutenus et Ecclesistic pacis obtneat tranquillittem, et post istus tmporis
decrsum ad trnam pervniat hredittem. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium
tuum, Qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
In fine Metropolitanus dat benedictionem solemnem: qua data, omnes vadunt in pace.
DE BENEDICTIONE
ET CORONATIONE REGIS IN CONSORTEM ELECTI.
CUm autem Regina jam pridem ut Regni domina, benedicta et coronanta, deinde consortem
sibi elegerit, quem postea statuerit coronari, ad diem ordinatam vocantur omnes Prlati
Regni: parantur duo thalami, atque omnia alia ordinantur, prout supra in Coronatione Regis
posita sunt. Die autem statuto, Metropolitano et Prlatis in Ecclesia constitutis, et se
vestientibus, Regina reginalisbus vestibus induta cum corona in capite et sceptro in manu, a
suis associata venit ad Ecclesiam, et ascendit thalamum suum. Illis autem paratis, et suo
119
De Benedictione Novi Militis

ordine sedentibus, ut supra in Coronatione Regis ordinatum est, Regina de thalamo
suo descendens cum corona in capite et sceptro in manu, venit coram Metropolitano, a quo,
facta ei reverentia, petit Regem consortem suum benedici et coronari, sub his verbis:
REverendssime
Pater, postulmus ut consrtem nostrum, a Deo nobis conjnctum

benedcere, et corna Regli decorre dignmini, ad ludem, et glriam Salvatris nostri Jesu
Christi.
Deinde ad thalamum suum revertitur. Interim Rex vestibus militaribus indutus venit ad
Ecclesiam, a suis Prlatis domesticis non paratis, et Comitibus, Magnatibus regni, et aliis
associatus. Qui cum venerit prope presbyterium, duo priores Episcopi ex paratis ei obviam
veniunt, et cum mitris capita illi aliquantulum inclinantes, ipsum, bireto deposito, usque ante
Metropolitanum deducunt; coram quo Rex caput inclinans, humilem ei reverentiam exhibet.
Qua facta, prior Episcoporum deducentium stans, detecto capite, versus ad Metropolitanum,
voce intelligibili dicit:
REverendssime Pater, pstulat sancta mater Ecclsia Cathlica, ut prsntem egrgium

Mlitem ad dignittem Rgiam sublevtis.
Et omnia alia suo ordine fiunt, prout habetur supra sub prima Rubrica de Benedictione, et
Coronatione Regis, pag. 105. usque ad rubricam, de Coronatione Regin, qu hic omittitur,
cum sit prius coronata.
DE BENEDICTIONE
NOVI MILITIS.
MIles
creari, et benedici potest quacumque die, loco, et hora; sed si inter Missarum
solemnia creandus est, Pontifex in eo habitu, in quo Missam celebravit, aut illi interfuit, in
faldistorio ante medium altaris stans, vel sedens, prout convenit, finita Missa id peragit. Si
autem extra Divina, in stola super rochetum, vel si sit Regularis, supra superpelliceum, id
faciat. Et primo ensem, quem aliquis coram eo genuflexus evaginatum tenet, stans detecto
capite, benedicit, si non sit benedictus, dicens:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
EXudi,
qusumus, Dmine, preces nostras, et hunc ensem, quo hic fmulus tuus
circumcngi desderat, majesttis tu dxtera dignre bene + dcere, qutenus esse possit
defnsor Ecclesirum, vidurum, orphanrum, omnimque Deo servintium, contra svtiam
paganrum, atque hreticrum, alisque sibi insidintibus sit terror et formdo. Per Christum
Ormus.
BEne + dic,
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, per invocatinem sancti
120
De Benedictione novi Militis.

Nminis tui, et per advntum Jesu Christi Flii tui Dmini nostri, et per donum Sancti Spritus
Parcliti, hunc ensem: ut hic fmulus tuus, qui hodirna die eo tua piette prcngitur,
visbiles inimcos conclcet, victorique per mnia pottus semper mneat illsus. Per
Deinde dicit, stans ut prius:
BEnedictus Dminus Deus meus, qui docet manus meas ad prlium: * et dgitos meos ad
bellum.
Misericrdia mea, et refgium meum: * suscptor meus, et libertor meus.
Protctor meus, et in ipso spervi: * qui subdit ppulum meum sub me.
Glria Patri, etc.
Sicut erat, etc.
R. A fcie inimci.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DOmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, qui cuncta solus rdinas, et recte dispnis,
qui ad corcndam maltiam reprobrum, et tundam justtiam, usum gldii in terris
homnibus tua salbri dispositine permissti, et militrem rdinem ad ppuli protectinem
insttui volusti, quique per betum Jonnem miltibus ad se in desrto venintibus, ut
nminem concterent, sed prpriis contnti essent stipndiis, dici fecsti: clemntiam tuam,
supplciter exormus, ut sicut David pero tuo Golam superndi largtus es faculttem, et
Judam Machabum de feritte gntium Nomen tuum non invocntium triumphre fecsti; ita
et huic fmulo tuo, qui nviter jugo milti colla suppnit, piette clsti vires et audciam
ad fidei et justti defensinem trbuas, et prstes ei fidei, spei, et charittis augmntum: et
da tui timrem priter et amrem, humilittem, perseverntiam, obedintiam, et patintiam
bonam, et cuncta in eo recte dispnas, ut nminem cum gldio isto, vel lio injste ldat, et
mnia cum eo justa, et recta defndat: et sicut ipse de minri gradu ad novum milti
promovtur honrem, ita vterem hminem depnens cum ctibus suis, novum nduat
hminem; ut te tmeat, et recte colat, perfidrum consrtia vitet, et suam in prximum
charittem extndat, prpsito suo in mnibus recte obdiat, et suum in cunctis juste officium
exsequtur. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Tum ensem aqua benedicta aspergit.
Si autem ensis sit prius benedictus, omnia prdicta omittuntur. Post hc Pontifex sedens,
accepta mitra, ensem nudum novo Militi ante se genuflexo, in manum dexteram, dicens:
ACcipe gldium istum in nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti, et utris eo ad

defensinem tuam, ac sanct Dei Ecclsi, et ad confusinem inimicrum crucis Christi, ac
fidei Christin; et quantum humna fraglitas permserit, cum eo nminem injste ldas:
Quod ipse prstre digntur, Qui cum Patre et Spritu Sancto vivit et regnat Deus, per mnia
121
De Benedictione novi Militis

Deinde ensis in vaginam reponitur, et Pontifex cingit Militem novum ense, dicens:
ACcngere gldio tuo super femur tuum, potentssime; et attnde, quod Sancti non in gldio,
sed per fidem vicrunt regna.
Ense igitur accinctus, Miles novus surgit, et ensem de vagina educit, et evaginatum ter
viriliter vibrat, et super brachium sinistrum tergit, et in vaginam reponit.
Tum Pontifex dat novo Militi osculum pacis, dicens:
Pax tecum.
Et iterum ensem evaginatum in dexteram accipiens, Militem novum ante se genuflexum
cum ipso ense evaginato ter super scapulas leviter percutit, interim semel tantum dicens:
ESto Miles pacficus, strnuus, fidlis, et Deo devtus.

Deinde reposito ense in vaginam, Pontifex manu dextera dat novo Militi leviter alapam,
dicens:
EXcitris a somno malti, et vgila in fide Christi, et fama laudbili.

Et Milites astantes imponunt novi Militi calcaria, et Pontifex sedens, dicit Antiphonam :
SPecisus forma pr filiis hminum, accngere gldio tuo super femur tuum, potentssime.
Surgit Pontifex, et versus ad novum Militem, stans, et detecto capite, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
OMnpotens sempitrne Deus, super fmulum tuum, qui hoc eminnti mucrne curcumcngi
desderat, grtiam tu bene + dictinis infnde, et eum dxter tu virtte fretum, fac contra
cuncta adversntia clstibus amri prsdiis, quo nullis in hoc sculo tempesttibus
bellrum turbtur. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
His dictis, novus Miles osculatur manum Pontificis; et depositis ense, et calcaribus, vadit in
pace.
DE CREATIONE
MILITIS REGULARIS.
CUm Summus Pontifex committit aliquem creari in Militem Ordinis Militaris, Pontifex, cui
creatio hujusmodi commissa est, in primis imponit ei habitum illum, quo Milites illius
Ordinis, quem intendit profiteri, uti consueverunt. Deinde recipit ab eo adhuc genuflexo
Professionem, per tales emitti solitam, votorum, secundum illius Ordinis instituta.
FINIS PRIM PARTIS PONTIFICALIS ROMANI

122
PONTIFICALIS
PARS SECUNDA.
c
DE BENEDICTIONE ET IMPOSITIONE PRIMARII LAPIDIS
PRO ECCLESIA DIFICANDA.
NEmo Ecclesia dificet priusquam Pontificis judicio locus et atrium designentur, et quid ad
luminaria, quid ad Rectoris, ministrorumque stipendia sufficiat, quidque ad Ecclesi dotem
pertineat, definiatur; et per eum, vel ejus auctoritate, per Sacerdotem Crux in loco figatur, et
lapis primarius in fundamento ponatur. Pridie igitur lignea Crux in loco, ubi debet esse altare,
figatur. Sequenti vero die, lapis in Ecclesi fundatione ponendus, qui debet esse quadratus et
angularis, benedici debet hoc modo. Pontifex paratus supra rochetum, vel, si sit Religiosus,
supra superpelliceum, amictu, alba, cingulo, stola, et pluviali albi coloris, et mitra simplici, et
baculum pastoralem in sinistra tenens, stans cum mitra, in loco ubi Ecclesia est fundanda,
benedicit sal, et aquam, dicens:
EXorczo te, creatra salis, per Deum + vivum, per Deum + verum, per Deum + sanctum,
per Deum, qui te per Elisum Prophtam in aquam mitti jussit, ut sanartur sterlitas aqu; ut
efficiris sal exorciztum in saltem credntium; et sis mnibus sumntibus te snitas nim
et crporis: et effgiat, atque discdat a loco, in quo asprsum feris, omnis phantsia et
nequtia, vel verstia diablic frudis, omnsque spritus immndus, adjurtus per eum, qui
ventrus est judicre vivos et mrtuos, et sculum per ignem. R. Amen
Deinde, depositis baculo pastorali et mitra, junctis manibus, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
IMmnsam
clemntiam tuam, omnpotens trne Deus, humliter implormus, ut hanc

creatram salis, quam in usum generis humni tribusti, bene + dcere, et sancti + ficre tua
piette dignris; ut sit omnibus sumntibus salus mentis et corporis; et quidquid ex eo tactum
vel resprsum ferit, careat omni immunditia omnique impugntione spiritulis nequti. Per
Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus
Tum acceptis mitra et baculo pastorali, super aquam absolute dicit:
EXorczo te, creatra aqu, in nmine Dei Pa + tris omnipotntis, et in nmine Jesu Christi
F + lii ejus Dmini nostri, et in virtte Sancti + Spritus, ut fias aqua exorcizta ad
effugndam omnem potesttem inimci, et ipsum inimcum eradicre et explantre vleas,
123
De Bened et impos.primarii lapidis.

cum angelis suis apostaticis, per virttem ejsdem Dmini nostri Jesu Christi, qui ventrus est
judicre vivos et mrtuos, et sculum per ignem. R. Amen
Deinde, depositis baculo pastorali et mitra, junctis manibus dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, qui ad saltem humni generis maxima quque Sacramnta in aqurum substntia
condidsti, adsto proptius invocatinibus nostris, et elemnto huic multimodis
purificatinibus prparto, virttem tu bene + dictinis infnde; ut creatra tua mystriis
tuis srviens, ad abjicindos dmones, morbsque pellndos, divnae grti sumat effctum;
ut quidquid in domibus, vel in locis fidlium, hc unda resprserit, creat omni immundtia,
libertur a noxa: non illic resdeat spritus pstilens, non ura corrmpens, discdant omnes
insdi latntis inimci, et si quid est quod aut incolumitti habitntium invidet, aut quiti,
aspersine hujus aqu effgiat; ut salbritas per invocatinem sancti tui Nminis expetta, ab
mnibus sit impugnatinibus defnsa. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum:
Qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum.
R.Amen.
Pontifex mittit sal in aquam, in modum crucis, dicendo semel:
COmmxtio salis, et aqu priter fiat. In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti.
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus,
invct virttis uctor, et insuperbilis imprii Rex, ac semper magnficus

triumphtor, qui advrs dominatinis vires rprimis, qui inimci rugintis svtiam speras,
qui hostles nequtias potnter expgnas; te, Dmine, tremntes, et spplices deprecmur ac
ptimus, ut hanc creatram salis et aqu dignnter aspcias, bengnus illstres, piettis tu
rore sanctfices; ut ubicmque ferit asprsa, per invocatinem sancti tui Nominis, omnis
infesttio immndi spritus abigtur, terrrque venensi serpntis procul pelltur, et prsntia
Sancti Spritus nobis misericrdiam tuam poscntibus, ubque adsse digntur. Per Dminum
nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti
Tum Pontifex accipit mitram, et schola cantat Antiphonam et Psalmum sequentes. Interim
dum ea cantantur, Pontifex cum mitra aspergit locum, ubi Crux posita est, cum aqua per eum
benedicta. Antiphona, 1. ton.
Signum saltis pone, Dmine Jesu Christe, in loco isto, et non permttas introre Anglum
percutintem.
124

Psalmus 83
QUam dilecta tabernacula tua, Domine virtutum! * concupiscit et deficit anima mea in atria
Dmini.
Cor meum, et caro mea* exultavrunt in Deum vivum.
Etenim passer invnit sibi domum:* et turtur nidum sibi, ubi ponat pullos suos.
Altria tua, Dmine virttum:* Rex meus, et Deus meus.
Beti, qui hbitant in domo tua, Dmine:* in scula sculrum laudbunt te.
Betus vir, cui est auxlium abs te :*ascensines in corde suo dispsuit, in valle lacrimrum in
loco quem psuit.
Etenim benedictinem dabit legisltor, ibunt de virtte in virttem:* vidbitur Deus derum
in Sion.
Dmine Deus virttum, exudi oratinem meam:* uribus prcipe, Deus Jacob.
Protctor noster, spice, Deus:* et rspice in fciem Christi tui:
Quia mlior est dies una in triis tuis,* super mlia.
Elgi abjctus esse in domo Dei mei:* magis quam habitre in tabernculis peccatrum.
Quia misericrdiam et verittem dligit Deus:* grtiam et glriam dabit Dminus.
Non privbit bonis eos, qui mbulant in innocntia:* Dmine virttum, betus homo, qui
sperat in te.
Gloria Patri, et Filio, * et Spiritui Sancto.
Sicut erat in principio, et nunc, et semper, * et in saecula saeculorum. Amen.
Finitis Antiphona et Psalmo prdictis, Pontifex stans versus ad locum per eum aspersum,
deposita mitra, dicit:
Ormus.
DOmine Deus, qui licet clo et terra non capiris, domum tamen dignris habre in terris,
ubi nmen tuum jgiter invoctur; locum hunc, qusumus, bet Mar semper Vrginis, et
beti N. nominando Sanctum, vel Sanctam, in cujus honorem, ac nomen fundabitur Ecclesia,
omnimque Sanctrum intercedntibus mritis, sereno piettis tu intuitu visita, et per
infusinem grti tu ab omni inquinamnto purifica, purificatmque consrva, et qui dilcti
tui David devotinem in filii sui Salomnis opere complevsti, in hoc opere desideria nostra
perficere dignre, effugiantque omnes hinc nequti spiritules. Per Dminum nostrum Jesum
scula sculrum. R.Amen.
Post hc stand adhuc sine mitra, Pontifex benedicit primarium lapidem, dicens:
V. Sit nmen Dmini benedctum.
R. Ex hoc nunc et usque in sculum.
V. Lpidem quem reprobaverunt dificntes.
R. Hic factus est in caput anguli.
V. Tu es Petrus.
R. Et super hanc petram dificbo Ecclsiam meam.
R. Sicut erat, etc.
125

Ormus.
DOmine Jesu Christe, Fli Dei vivi, qui es verus omnpotens Deus, splendor et imgo trni
Patris, et vita trna, qui es lapis angulris, de monte sine manibus abscssus, et immutabile
fundamntum; hunc lapidem collocndum in tuo nmine confrma: et tu, qui es princpium et
finis, in quo princpio Deus Pater ab intio cuncta crevit, sis, qusumus, princpium, et
incremntum, et consummtio ipsus operis, quod debet ad ludem et glriam tui nminis
inchori. Qui cum Patre et Spritu Sancto vivis, et regnas Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
Ormus.
DOmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, bene + dcere dignre hunc lpidem in
fundamntum Ecclsi, in honrem Sancti N. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium
tuum, lpidem probtum, angulrem, pretisum, in fundamnto fundtum, de quo dicit
Apstolus: Petra autem erat Christus. Qui tecum, et cum Spritu Sancto vivit et regnat Deus,
Tunc aspergit lapidem ipsum aqua benedicta, et accepto cultro, per singulas partes sculpit in
eo signum Crucis, dicens:
Quo facto, dicit:
Ormus.
BEnedic, Dmine, creatram istam lpidis, et prsta per invocatinem sancti Nminis tui, ut
quicmque ad hanc Ecclsiam dificndam pura mente auxlium dderint, crporis
santittem, et nim medlam percpiant. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Deinde ponitur in terram aliquod tapete, et desuper faldistorium, super quod Pontifex,
accepta mitra, accumbit.
Tum dicuntur Litani usque ad finem, ut supra pag.32
Quibus finitis, Pontifex deposita mitra, surgit, et stans, versus ad primarium lapidem, dicit:
Ormus.
ACtines

Deinde parato cmento, et cmentario assistente, Pontifex cum mitra inchoat, schola
prosequente, Antiphonam, 1. ton.
Mane surgens Jacob erigbat lpidem in ttulum, fundens leum dsuper, votum vovit
Dmino: vere locus iste sanctus est, et ego nescibam.
Psalmus 126.
NIsi
Dminus dificverit domum: * in vanum laboravrunt qui dificant eam.

Nisi Dminus custoderit civittem: * frustra vgilat qui custdit eam.
126

Vanum est vobis ante lucem srgere: * srgite postquam sedritis, qui manductis panem
dolris.
Cum dderit dilctis suis somnum: * ecce hrditas Dmini, filii; merces, fructus ventris.
Sicut sagtt in manu potntis: * ita filii excussrum.
Betus vir qui implvit desidrium suum ex ipsis: * non confundtur cum loqutur inimcis
suis in porta.
Gloria Patri, etc.
Sicut erat, etc.
Quo dicto, Pontifex stans cum mitra tangit, et ponit ipsum primarium lapidem in
fundamento, dicens:
IN fide Jesu Christi collacmus lpidem istum primrium in hoc fundamnto: In nmine
Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti, ut vgeat vera fides hic, et timor Dei, fratrnaque
dilctio; ut sis hic locus destintus oratini, et ad invocndum, et laudndum nomen ejsque
Dmini nostri Jesu Christi, Qui cum Patre et cum Spritu Sancto vivit, et regnat Deus,
Interim cmentarius locat ipsum lapidem cum cmento; postea Pontifex spargit super
lapidem aquam benedictam, dicens:
ASprges me, Dmine, hysspo, et mundbor: lavbis me, et super nivem dealbbor.
Psalmus Miserere, etc. et dicitur cum Glria Patri, et Sicut erat, ut supra, pag. 76.
Quo dicto, Pontifex spargit aquam benedictam per omnia fundamenta, si sunt aperta; si non
sunt aperta, circuit aspergendo fundamenta Ecclesi designata, hoc modo:
Incipiens aspergere, et circuire, inchoat, schola prosequente, Antiphonam, 6. ton.
O quam metundus est locus iste! Vere non est hic liud, nisi domus Dei, et porta cli.
Psalmus 86.
FUndamnta ejus in mntibus sanctis: * dligit Dminus portas Sion super mnia
taberncula Jacob.
Glorisa dicta sunt de te,* cvitas Dei .
Memor ero Rahab et Babylnis * scintium me.
Ecce aliengen et Tyrus, et ppulus thopum hi furunt illic.
Numquid Sion dicet: Homo, et homo natus est in ea:* et ipse fundvit eam Altssimus?
Dminus narrbit in scriptris populrum, et prncipum:* horum, qui furunt in ea.
Sicut ltntium mnium* habittio est in te.
Glria Patri, et Flio: * et Spritui Sancto.
Sicut erat in principio, et nunc, et semper: * et in scula sculrum. Amen.
Et repetitur Antiphona.
Interim aspergendo procedit usque ad tertiam partem fundamentorum apertorum, seu
designatorum, ubi subsistit, et repetita Antiphona, Pontifex stans ibidem, deposita mitra, dicit:
OMnipotens, et misricors Deus, qui Sacerdtibus tuis tantam pr cteris grtiam contulsti,
127

ut quidquid in tuo Nmine digne, perfectque ab eis gitur, a te fieri credtur; qusumus
immnsam clemntiam tuam, ut quidquid modo visitatri sumus, vsites; et quidquid
benedictri sumus, benedcas; sitque ad nostr humilittis intritum, Sanctrum turum
mritis, fuga dmonum, Angli pacis ingrssus. Per Christum Dominum nostrum. R. Amen.
Deinde inchoat, schola prosequente, Antiphonam, ton. 5.
Pax trna ab terno huic domui. Pax pernnis, Verbum Patris, sit pax huic dmui: pacem
pius Consoltor huic prstet dmui.
Interim Pontifex, accepta mitra, aspergendo procedit usque ad aliam tertiam partem
fundamentorum apertorum, seu disignatorum, ibidem subsistens; et finita Antiphona, stans
cum mitra, dicit:
OMnipotntem Deum, fratres charssimi, in cujus domo mult sunt mansines, spplices
deprecmur: ut locum istum Nmini suo dificndum per serenssimam piettem suam
bene + dcere, sancti + ficre, et conse + crre digntur. Per Dminum nostrum Jesum
Christum. Qui cum Patre, et Spritu Sancto vivit, et regnat Deus, per mnia scula
sculrum. R. Amen.
Deinde inchoat, schola prosequente, Antiphonam ton. 8.
Bene fundta est domus Dmini supra firmam petram.
Psalmus 121.
Ltatus sum, in his qu dicta sunt mihi: *
In domum Dmini bimus.

Stantes erant pedes nostri, * in triis tuis, Jersalem.
Jersalem qu difictur ut cvitas: * cujus participtio ejus in idpsum.
Illuc enim ascendrunt tribus, tribus Dmini:* tentimnium Isral ad confitndum nmini
Dmini.
Quia illuc sedrunt sedes in judcio, * sedes super domum David.
Rogte qu ad pacem sunt Jeralem, * et abundntia diligntibus te:
Fiat pax in virtte tua: *et abundntia in trribus tuis.
Propter fratres meos et prximos meos* loqubar pacem de te.
Propter domum Dmini, Dei nostri * qusvi bona tibi.
Glria Patri, etc.
Sicut erat, etc.
Et repetitur Antiphona.
Interim Pontifex aspergendo procedit per ultimam tertiam partem fundamentorum apertorum,
seu designatorum, revertens ad locum, in quo lapidem imposuit: ubi repetita Antiphona, stans
DEus, qui ex mnium cohabitatine Sanctrum, trnum Majestti tu condis habitculum:

da dificatini tu incremnta clstia; ut quod te jubnte fundtur, te larginte perificitur.
Subsequenter Pontifex ibidem stans sine mitra, inchoat, schola prosequente, Hymnum.
Veni Cretor Spritus et dicitur totus, prout habetur supra, pag. 44.quo inchoato, Pontifex
128
De Ecclesi Dedicatione Seu Consecratione.

genuflectit usque ad finem primi versus.
Tunc surgit stans, detecto capite, usque ad finem Hymni, quo finito, dicit:
DEscndat, qusumus, Dminus Deus noster, Spritus tuus Sanctus super hanc domum
dificndam: qui et dona nostra, et ppuli tui, in ea sanctficet, et ipsus corda dignnter
emndet. Per Christum Dominum nostrum. R. Amen.
Ormus.
DEus, qui in omni loco dominatinis tu clemens, ac bengnus dedictor assstis: exudi
nos, qusumus, et concde, ut inviolbilis hujus loci permneat constrctio, et beneficia tui
mneris, universitas fidlium, qu tibi spplicat, percpere meretur. Per Dminum nostrum
Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per
Hoc facto, accepta mitra, Pontifex, si placet, sedens ibidem in faldistorio, exhortatur
populum ad contribuendum pro structura Ecclesi nov, et aliis opportunis. Deinde dat
benedictionem solemnem, dicens: Sit nomen Dmini benedctum, etc.
Et in fine concedit Indulgentias. His expletis, si velit, parat se ad celebrandum Missam in
dicto loco, de Sancto, in cujus nomine Ecclesia fundatur.
DE ECCLESIA DEDICATIONE
SEU CONSECRATIONE.
ECclesiarum
Consecratio, quamvis omni die de jure fiere possit, decentius tamen in

Dominicis diebus, vel Sanctorum solemnitatibus fit.
Quando autem Ecclesia fuerit dedicanda, debet Archidiaconus prnuntiare Clero, et populo,
quibus est Ecclesia consecranda, ut priusquam consecretur, jejunent. Nam Pontifex
consecrans, et qui petunt sibi Ecclesiam consecrari, prcedenti die jejunare debent. Sane sero
ante diem dedicationis, Pontifex parat Reliquias in altari consecrando includendas, ponens eas
in decenti et mundo vasculo, cum tribus granis thuris; ponit etiam in eo chartulam de
pergameno, scriptam sub hac forma.
MDXXXIV die N. mensis N. Ego N. Episcopus N. consecravi Ecclesiam, et altare hoc, in
honorem sancti N. et Reliquias sanctorum Martyrum N. et N. in eo inclusi, et singulis Christi
fidelibus, hodie unum annum, et in die anniversario consecrationis hujusmodi ipsam
visitantibus quadraginta dies de vera indulgentia, in forma Ecclesi consueta concessi.
Sigillans ipsum vasculum diligenter, et illud in honesto, et mundo loco, vel sub tentorio
ante fores Ecclesi consecrand parato ponens, et super ornatum feretrum decenter
collocans, cum duobus candelabris et luminaribus ardentibus.
Celebrandque sunt vigili ante Reliquias ipsas, et canendi Nocturni, et Matutin Laudes,
in honorem Sanctorum, quorum Reliqui sunt recondend imagines vero, cruces, et alia ipsa
nocte remaneant in Ecclesia consecranda.
Parantur etiam in Ecclesia, qu ad dedicationem ipsius Ecclesi et altaris sunt necessaria,
129

videlicet sanctum Chrisma in vasculo et ampulla, Oleum sanctum Catechumenorum, etiam in
vasculo et ampulla; du libr thuris, cujus medietas sit in granis, thuribulum cum navicula et
cochleari; vas cum prunis ardentibus; vas cum cineribus, pro quantitate Ecclesi; vas cum
sale; vas vini; aspersorium factum de herba hyssopi; mantilia ex tela grossa, ad extergendam
mensam altaris, quoties expedierit; coopertura linea cerata, ad mensuram altaris, pro quolibet
altari consecrando, quinque cruces parv etiam pro quolibet altari consecrando fact de
candelis cer subtilibus; aliqu spatul ligne parv, ad abradendum de altari combustiones
candelarum et thuris; vas in quo ips rasur deponantur; calx, arena, sive tegula trita ad
faciendum cmentum, pro liniendo sepulcro Reliquiarum et junctura mens altaris cum
stipite; cmentarius qui hoc agat; duo intortitia accensa, qu semper prcedant Pontificem,
quocumque ierit; vasa cum aqua, ad abluendas manus Pontificis, et medulla panis, ac
mantilia, pro extergendis manibus; du libr bombycis pro extergendis crucibus unctis, qu
fiunt in parietibus Ecclesi, et in stipite altaris; duo vasa cum aqua benedicenda, unum extra
Ecclesiam, et aliud intus in presbyterio; tobale nov mund, et vasa, atque ornamenta ad
cultum Dei, et Ecclesi, et altaris, postquam consecrata fuerint, pertinentia, benedicenda.
Item depingantur in parietibus Ecclesi intrinsecus per circuitum duodecim cruces, circa
decem palmos super terram, videlicet tres pro quolibet, ex quatuor parietibus. Et ad caput
cujuslibet crucis figatur unus clavus, cui affigatur una candela unius unci. Scala, super quam
ascendens Pontifex possit attingere ipsas duodecim cruces. Fontes Ecclesi, in quibus
conservatur aqua benedicta, vacui sint, et bene mundi. Et provideatur, quod Ecclesia possit
exterius libere circumire.
Pontifex mane in suo habitu quotidiano venit ad Ecclesiam: ordinat in Ecclesia consecranda,
qu ordinanda sunt; et ejus jussu accenduntur prmiss duodecim candel, et faldistorium
ornatum ponitur supra tapete in medio Ecclesi; et mox Pontifex exit ab Ecclesiam, cunctis
inde exire jussis, uno tantum Diacono amictu, alba, cingulo, et stola albi coloris parato intus
remanente; et Ecclesi fores clauduntur.
Tunc Pontifex cum Clero, et populo accedit ad locum, ubi pridie Reliqui posit fuerunt, et
ibi incipit, et dicit voce submissa cum Clericis, septem Psalmos cum Antiphona Ne
reminiscris, etc. ut supra, pag. 74. sine Litaniis, induens interim amictum, albam, cingulum,
stolam, et pluviale albi coloris, accipiens mitram simplicem in capite, et baculum pastoralem
in manu sinistra. Alter quoque Diaconus paratus similiter amictu, alba, cingulo, et stola albi
coloris; Subdiaconus etiam amictum, albam, et cingulum indutus; Acolythi, et alii ministri
superpelliceis parati adsint. Septem Psalmis expletis, redit Pontifex cum ministris ante fores
Ecclesi consecrand, et parato ibi alio super tapete faldistorio, Pontifex deposito baculo
pastorali, et stans sine mitra inchoat, et schola prosequitur Antiphonam, ton. 1.
Adsto Deus unus omnpotens, Pater, Flius, et Spritus Sanctus.
Deinde dicit stans eodem modo:
Ormus.
ACtines

Qua dicta, Pontifex, accepta mitra, procumbit supra faldistorium ibidem prparatum, et
cantores incipiunt Litanias, ut supra, pag. 32. et eas prosequuntur usque ibi Ab omni malo,
130

Lbera, etc. Tunc surgens Pontifex ab accubitu, et stans cum mitra, benedicit ibidem aquam, et
sal, prout supra habetur, pag. 123 . Expleta aqu benedictione, Pontifex stans sine mitra,
aspergit se et circumstantes cum illa, inchoans, schola prosequente, Antiphonam, ton 7.
Asprges me, Dmine, hysspo, et mundbor: lavbis me, et super nivem dealbbor.
Qua incepta, imposita sibi mitra, stans ante fores Ecclesi, prcedentibus ipsum duobus
Acolythis cum candelis accensis, incipit circuire ad manum dexteram, procedens cum Clero
et populo, et aspergens cum ipsa aqua forinsecus parietes Ecclesi, in superiori parte eorum,
et cmeterium, dicens semper.
Interim finita dicta Antiphona, schola cantat Responsorium ton. 2.
Fundta est domus Dmini super vrticem mntium, et exaltta est super omnes colles, et
vnient ad eam omnes Gentes, * Et dicent: Glria tibi, Dmine.
V. Venintes autem vnient cum exsultatine, portntes manpulos suos. * Et dicent.
Expleto circuitu, Pontifex perveniens ante ostium, stans ibidem versus ad ostium, depositis
aspersorio et mitra, dicit:
Ormus. Et ministri, seu Diaconus: Flectmus gnua. R. Levte.
OMnpotens
sempitrne Deus, qui in omni loco dominatinis tu totus assstis, totus

operris; adsto supplicatinibus nostris, et hujus domus, cujus es fundtor, esto protctor;
nulla hic nequtia contrri potesttis obsstat, sed virtte Spritus Sancti opernte, fiat hic tibi
semper purum servtium, et devta librtas. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Quo dicto, Pontifex, acceptis mitra et baculo pastorali, ad ostium Ecclesi appropinquans,
percutit illud semel cum inferiori parte ejusdem baculi pastoralis, superliminare, dicens
intelligibili voce.
Attllite portas, prncipes, vestras, et elevmini port ternles, et introbit Rex glri.
Diaconus intus existens, dicit alta voce:
Quis est iste Rex glri?
Pontifex respondet:
Dminus fortis, et potens: Dminus potens in prlio.
Deinde Pontifex deposito baculo pastorali, et accepto aspersorio, iterum circuit Ecclesiam
cum Clero et populo, incipiens ad eamdem manum dexteram, aspergendo parietes juxta
fundamentum ipsorum, et cmeterium, dicens semper:
Interim schola cantat Responsorium ton. 8.
Bnedic, Dmine, domum istam, quam deificvi nmini tuo. Venintium in loco isto: *
Exudi preces in exclso slio glri tu.
V. Dmine, si convrsus ferit ppulus tuus et gerit pnitntiam, veninsque orverit in
loco isto. * Exaudi.
131

Expleto circuitu, Pontifex perveniens ante ostium, stans ibidem versus ad illud, depositis
aspersorio et mitra, dicit:
OMnpotens sempitrne Deus, qui per Flium tuum, angulrem sclicet lpidem, duos ex
divrso venintes, ex circumcisine et prptio paretes, dusque greges vium sub uno
eodmque pastre unsti; da fmulis tuis per hc nostr devotinis officia indissolbile
vnculum charittis, ut nulla divisine mntium, nullque perversittis variette sequestrntur,
quos sub unus regmine pastris unus grex cntinet, unisque, te custde, ovlis septa
concldunt. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Tum acceptis mitra, et baculo pastorali, appropinquans iterum ad ostium, percutit secundo
cum eodem baculo pastorali, superliminare, dicens simili voce ut prius:
Diaconus intus existens, dicit:
Quis est iste rex glri?
Pontifex respondet:
Dminus fortis, et potens: Dminus potens in prlio.
Deinde, deposito baculo pastorali, et accepto aspersorio, circuit tertio Ecclesiam cum Clero
et populo, incipiens ad sinistram manum, proceditque aspergens exterius cum eadem aqua
parietes in media parte eorum, id est, circa altitudinem faciei su et cmeterium, dicens
semper:
Interim schola cantat Responsorium ton. 2.
Tu, Dmine universrum, qui nullam habes indigntiam, volusti templum tuum fieri in
nobis. * Consrva domum istam immacultam in trnum, Dmine.
V. Tu elegsti, Dmine, domum istam ad invocndum nomen tuum in ea, ut esset domus
oratinis et obsecratinis ppulo tuo. * Conserva.
Expleto cantu et circuitu, cum Pontifex pervenerit ante ostium, stans ibidem versus ad illud,
depositis aspersorio et mitra, dicit:
Ormus. Et ministri: Flectmus gnua.R. Levte.
OMnpotens, et misricors Deus, qui Sacerdtibus tuis tantam pr cteris grtiam contulsti,
ut quidquid in tuo Nmine digne perfectque ab eis gitur, a te fieri credtur: qusumus
immnsam clemntiam tuam, ut quidquid modo visitatri sumus, vsites; et quidquid
benedictri sumus, benedcas; sitque ad nostr humilittis intritum, Sanctrum turum
mritis, fuga dmonum, Angeli pacis ingrssus. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Tum acceptis mitra et baculo pastorali, appropinquans tertio ostium Ecclesi percutit iterum
superliminare cum eodem baculo pastorali, dicens:
132

Diaconus intus existens, dicit:
Quis est iste Rex glri?
Pontifex, et universus Clerus respondet:
Dminus virttum ipse est Rex glri.
Adjicientes:
Aperte. Aperte. Aperte.
Pontifex facit crucem super liminare in ostio cum inferiore parte baculi pastoralis, dicens:
ECce cru + cis signum; fgiant phantsmata cuncta.

Et aperto ostio, intrat Ecclesiam solus cum ministris, clericis, et choro, et cmentariis, qui
collocare et linire debent lapidem super sepulcrum Reliquiarum, et mensam altaris, si est
remota, aut separata a stipite, dimisso ab extra Clero et populo, et clauso Ecclesi ostio post
eos. Ingressus autem Pontifex Ecclesiam, dicit intelligibili voce:
Pax huic dmui.
Et Diaconus, qui est intus, respondet:
In intritu vestro.
Et omnes dicunt:
Amen.
Tum schola, sive cantores cantant Antiphonam, ton. 5.
Pax trna ab trno huic dmui. Pax pernnis, Verbum Patris, sit pax huic dmui. Pacem
pius Consoltor huic prstet dmui.
Qua dicta, cantant etiam sequentem Antiphonam ton. 8.
Zache, festnans descnde, * quia hdie in domo tua oprtet me manre. At ille festnans
descndit, et suscpit illum gudens in domum suam. Hdie huic dmui salus Deo facta est,
allelja.
Hc dum cantantur, Pontifex procedit usque ad medium Ecclesi, ubi faldistorium paratum
est; et expletis prdictis Antiphonis, depositis baculo et mitra, flexis ibi genibus, versus ad
altare majus inchoat, schola prosequente, hymnum:
VEni Cretor Spritus,

Mentes turum vsita,
Imple suprna grtis,
Qu tu cresti, pctora.
Finito primo versu, surgit Pontifex, et stat usque ad finem sine mitra.
Qui dceris Parclitus,
Altssimi donum Dei,
Fons vivus, ignis, chritas,
Et spiritlis nctio.
133

Tu septifrmis mnere,
Dgitus patrn dxter,
Tu rite promssum Patris,
Sermne ditans gttura.
Accende lumen sensibus,
Infunde amorem cordibus,
Infirma nostri corporis
Virtute firmans perpeti.
Hostem repellas longius,
Pacemque dones protinus.
Ductore sic te praevio
Vitemus omne noxium.
Per te sciamus da Patrem,
Noscamus atque Filium,
Teque utriusque Spiritum
Credamus omni tempore.
Deo Patri sit gloria,
Et Filio qui a mortuis
Surrexit, ac Paraclito,
In saeculorum saecula. Amen.
Interim unus ex Ministris spargit cinerem per pavimentum Ecclesi, in modum Crucis,
faciendo ex eo lineas duas, quamlibet latitudinis fere unius palmi, unam ab angulo Ecclesi
ad sinistram manum per principalem portam intrantis ad angulum transversum illius, id est,
dexteram intrantis, ad caput Ecclesi; et aliam ab angulo Ecclesi ad dexteram manum
intrantis, ad angulum transversum illius, id est sinistram ipsius, ad caput Ecclesi; vel si
Ecclesia sit magna, fieri possunt loco prim line viginti quatuor Areol quali spatio
distantes, ex cinere; et loco secund, viginti tres.
Finito hymno, Pontifex accepta mitra, accumbit super faldistorium, et schola iterum incipiet
et prosequitur Litanias, ut supra, pag. 32 in quibus suo loco nominetur bis Sanctus ille, in
cujus honore et nomine Ecclesia vel altare dedicatur, et illi, quorum Reliqui in eo
includuntur. Postquam autem dictum fuerit:
Pontifex ab accubitu surgit, et baculum pastoralem in sinistra tenens, dicit in eodem tono:
Ut locum istum visitare digneris.
R. Te rogamus, udi nos.
Secundo dicit:
Ut in eo Angelrum custdiam deputre dignris.
Deinde dexteram in altum extendens, producit communiter super Ecclesiam et altare
consecrandum ter successive signum crucis, dicens primo:
134

Ut Ecclsiam, et altre hoc, ad honrem tuum, et nomen Sancti N. consecrnda
bene + dcere dignris.
Secundo dicit:
bene + dcere, et sancti + ficre dignris.
Tertio dicit:
bene + dcere, et sancti + ficre, et conse + crre dignris.
Quo facto, deposito baculo pastorali, iterum accumbit super faldistorium, schola Litanias
resumente, et perficiente; quibus finitis, ab accubitu surgit, deposita mitra, et stans ibidem
versus ad altare majus, dicit intelligibili voce:
PRveniat nos, qusumus, Dmine, misericrdia tua: et intercedntibus mnibus Sanctis

tuis, voces nostras clemntia tu propitiatinis antcipet. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
Alia oratio.
Ormus.
MAgnificre, Dmine Deus noster, in Sanctis tuis, et hoc in templo tibi dificto appre: ut
qui cuncta in filiis adoptinis operris, ipse semper in tua hreditte laudris. Per Christum
Finitis orationibus, schola incipit et prosequitur Antiphonam ton. 6.
O quam metuendus est locus iste: vere non est hic aliud, nisi domus Dei, et porta cli.
Canticum Zachari. Luc. 1.
BEnedctus Dminus Deus Israel: * quia visitvit et fecit redemptinem plebis su.
Repetitur tota Antiphona.
Et erxit cornu saltis nobis: * in domo David puri sui.
Repetitur Antiphona, ut prius.
Sicut loctus est per os Sanctrum, * qui a sculo sunt, Prophetrum ejus.
Repetitur iterum Antiphona, ut supra.
Saltem ex inimcis nostris, * et de manu mnium, qui odrunt nos.
135

Iterum Repetitur Antiphona
Ad facindam misericrdiam cum ptribus nostris: * et memorri testamnti sui sancti.
Repetitur Antiphona
Jusjurndum, quod jurvit ad Abraham patrem nostrum, * datrum se nobis.
Repetitur iterum Antiphona
Ut sine timre, de manu inimicrum nostrrum liberti, * servimus illi.
Iterum repetitur Antiphona
In sanctitte et justtia coram ipso, * mnibus dibus nostris.
Repetitur ut prius Antiphona
Et tu puer, Prophta Altssimi vocberis: * prbis enim ante fciem Dmini parre vias ejus.
Antiphona repetitur ut prius.
Ad dandam scintiam saltis plebi ejus, * in remissinem peccatrum eorum.
Repetitur, ut prius, Antiphona
Per vscera misericrdi Dei nostri: * in quibus visitvit nos riens ax alto.
Repetitur, ut prius, Antiphona.
Illuminre his, qui in tnebris, et in umbra mortis sedent: * ad dirigndos pedes nostros in
viam pacis.
Glria Patri, etc.
Sicut erat, etc.
Tandem iterum Antiphona repetitur.
Interim, dum prmissa cantantur, Pontifex, acceptis mitra et baculo pastorali, incipiens ab
angulo Ecclesi ad sinistram intrantis, prout supra line fact sunt, cum extremitate baculi
pastoralis scribit super cineres alphabetum Grcum, ita distinctis litteris, ut totum spatium
occupent, his videlicet.
Deinde simili modo incipiens ab angulo Ecclesi ad dexteram intrantis, scribit alphabetum
Latinum, super cineres distinctis litteris, his videlicet:
136
137

Post hc Pontifex cum mitra accedit versus altare majus consecrandum, et distans ab illo
spatio congruenti, depositis baculo et mitra, genuflexus, competenti voce, dicit:
Deus, in adjutrium meum intnde.
Quo dicto, Pontifice surgente, Chorus respondet:
Dmine, ad adjuvndum me festna.
Tum Pontifex stans sine mitra in eodem loco, dicit:
Glria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto.
Chorus respondet:
Sicut erat in princpio, et nunc, et semper: et in scula sculrum. Amen.
Et id eisdem modo et loco, secundo, et tertio fit, voce semper altius elevata. Quibus dictis,
Pontifex stans in eodem loco cum mitra benedicit aliam aquam cum sale, cinere, et vino,
incipiens absolute exorcismum salis.
EXorczo te, creatra salis, in nmine Dmini nostri Jesu Christi, qui Apstolis suis ait: Vos
estis sal terr; et per Apstolum dicit: Sermo vester semper in grtia sale sit conditus; ut
sancti + ficris ad consecratinem hujus Ecclsi et altris, ad expellndas omnes dmonum
tentatines; et mnibus, qui ex te smpserint, sis nim et crporis tutamntum, snitas,
protctio, et confirmtio saltis. Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum Flium
tuum, qui ventrus est judicre vivos et mrtuos, et sculum per ignem. R. Amen.
Deinde, deposita mitra, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DOmine Deus, Pater omnpotens, qui hanc grtiam clitus sali tribuere digntus es, ut ex
illo possint univrsa condri, qu homnibus ad escam procresti, bne + dic hanc creatram
salis, ad effugndum inimcum, et ei salbrem medicnam immtte, ut proficiat sumntibus ad
nim et crporis sanittem. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Tum, assumpta mitra, dicit absolute exorcismum aqu.
EXorczo te, creatra aqu, in nmine Dei Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti, ut
repllas dibolum a trmino justrum, ne sit in umbrculis hujus Ecclsi, et altris. Et tu,
Dmine Jesu Christe, infnde Spritum Sanctum in hanc Ecclsiam tuam, et altre, ut
proficiat ad sanittem crporum, animarmque adorntium te, et magnifictur Nomen tuum in
gntibus; et incrduli corde convertntur ad te, et non hbeant lium Deum, prter te
Dminum solum, qui ventrus es judicre vivos et mrtuos, et sculum per ignem.
R. Amen.
Deinde deposita mitra, dicit:
V. Dmine exudi oratinem meam.
138

V. Dminus vobscum.
Ormus.
DOmine Deus, Pater omnpotens, stattor mnium elementrum, qui per Jesum Christum
Flium tuum Dminum nostrum elemntum hoc aqu in saltem humni gneris esse
volusti, te spplices deprecmur, ut, exaudtis oratinibus nostris, eam tu piettis aspctu
snct + fices; atque ita mnium spirtuum immundrum ab ea recdat incrsio, ut ubicmque
ferit in nmine tuo asprsa, grtia tu benedictinis advniat, et mala mnia, te propitinte,
procul recdant. Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum
vivit et regnat Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Tum, stans sine mitra, dicit super cineres.
Benedictio cinerum.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
OMnpotens
sempitrne Deus, parce pnitntibus, propitire supplicantibus: et mttere

dignris sanctum Angelum tuum de clis, qui bene + dcat, et sanct + ficet hos cneres, ut
sint remdium salbre mnibus nomen sanctum tuum humliter implorntibus, ac semetpsos
pro conscintia delictrum surum accusntibus, ante conspctum divn clemnti tu
facnora sua deplorntibus, vel serenssimam piettem tuam supplciter obnixque
flagitntibus; et prsta, per invocatinem sanctssimi Nminis tui, ut quicmque eos super se
asprserint, pro redemptine peccatrum surum, crporis sanittem et nim tutlam
percpiant. Per Christum Dominum nostrum. R. Amen.
Tum Pontifex accipit sal, et miscet cineri in modum crucis, dicens:
COmmxtio salis, et cneris priter fiat: In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti.
R. Amen.
Deinde accipiens pugillum de mistura salis et cinerum in modum crucis, ter immittit in
aquam, qualibet vice dicens:
COmmxtio salis, cneris, et aqu priter fiat: In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus +
Sancti. R. Amen.
Deinde, stans sine mitra, dicit super vinum.
Benedictio vini.
V. Dminus vobscum.
139

Ormus.
DOmine Jesu Christe, qui in Cana Galil ex aqua vinum fecsti, quique es vitis vera:
multplica super nos misericrdiam tuam; et bene + dcere, et sancti + ficre dignris hanc
creatram vini, ut ubicmque fusum ferit, vel asprsum, divn id benedictinis tu
opulntia repletur, et sanctifictur: Qui cum Patre et Spritu Sancto vivis et regnas Deus, per
Deinde mittit, in modum crucis, vinum in aquam ipsam, dicens:
COmmxtio vini, salis, cneris et aqu priter fiat: In nmine Pa + tris, et F + lii, et
V. Dminus vobscum.
Ormus.
OMnpotens
sempitrne Deus, cretor et conservtor humni gneris, et dator grti

spiritulis, ac largtor trn saltis, emtte Spritum Sanctum tuum super hoc vinum cum
aqua, sale, et cinere mixtum: ut armtum clstis defensine virttis, ad consecratinem
hujus Ecclsi et altris tui proficiat. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum,
Qui tecum vivit, et regnat in unitte ejsdem Spritus Sancti Deus, per mnia scula
sculrum. R. Amen.
Tum Pontifex, assumpta mitra, dicit absolute super aquam prdictam.
SAncti + ficre per verbum Dei unda clstis, sancti + ficre aqua calcta Christi vestgiis;
qu mntibus pressa non cluderis; qu scpulis illsa non frngeris; qu terris diffsa non
dficis. Tu sstines ridam, tu portas mntium pndera, nec demrgeris; tu clrum vrtice
continris; tu circumfsa per totum lavas mnia, nec lavris. Tu fugintibus ppulis
Hebrrum in molem durta constrcta es; tu rursum alsis resolta vortcibus Nili ccolas
perdis, et hostilem globum freto svinte persqueris: una, eadmque es salus fidlibus, et
ltio criminsis. Te per Mysen percssa rupes evmuit, neque bdita cutibus latre potusti,
cum majesttis imprio jussa prodires: tu gestta nbibus imbre jucndo arva fcndas. Per
te, ridis stu corpribus, dulcis ad grtiam, salutris ad vitam potus infnditur: tu ntimis
scatriens venis, aut spritum inclsa vitlem, aut succum frtilem prstas, ne sicctis
exinanta viscribus solmnes neget terra provntus: per te intium, per te finis exltat; vel
ptius ex Deo est, tuum ut trminum nescimus, aut turum, omnpotens Deus, cujus virttum
non nscii, dum aqurum mrita prmimus, perum insgnia prdicmus. Tu benedictinis
auctor, tu saltis origo: te supplciter deprecmur ac qusumus, ut imbrem grti tu super
hanc domum cum abundntia tu bene + dictinis infndas; bona mnia largiris; prspera
trbuas; advrsa repllas; malrum facinrum dmonem dstruas; Angelum lucis amcum,
bonrum provisrem defensormque consttuas. Domum in tuo nmine cptam, te adjutre
perfectam, bene + dctio tua in longum mansram confirmet. Tuum hc fundamnta
prsdium, clmina tegumntum, stia intritum, penetrlia merentur accssum. Sit per
illustratinem vultus tui utlitas hminum, stablitas paretum.
140

Tum Pontifex accedit ad ostium Ecclesi, et cum extremitate baculi pastoralis facit crucem
in parte superiori, et aliam in parte inferiori intrinsecus.
Quo facto, deposito baculo, stans ibidem prosequitur, dicens:
Sit psitis Crux invcta lumnibus; utrque postes grti tu inscriptine signntur; ac per
multitudinem propitiatinis tu visitatribus domus sit pax cum abundntia, sobretas cum
modstia, redundntia cum misericrdia. Inquietdo omnis et calmitas longe recdant.
Inpia, pestis, morbus, lnguor, incurssque malrum spirtuum tua semper visitatine
discdant; ut tua fusa in hoc loco visitatinis grtia extnsos ejus trminos et tria circumcta
percrrat; sitque per cunctos ejus ngulos ac recssus hujus grgitis purifictio per lavcrum,
ut semper hic lttia quitis, grtia hospitalittis, abundntia frugis, reverntia religinis,
cpiaque sit saltis. Et, ubi invoctur sanctum nomen tuum, bonrum mnium succdat
cpia; malrum tentamnta procul effgiant: et meremur habre nobscum Angelum pacis,
castittis, ac verittis, qui semper ab mnibus malis nos custdiat, prtegat, et defndat. Per
Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus
Deinde redit ad dictum locum, ubi aquam benedixit, et stans ibidem versus ad altare majus,
mitram in capite tenens, dicit:
DEum Patrem omnipotntem, fratres charssimi,
in cujus domo mansines mult sunt,

spplices deprecmur: ut habitculum istud bene + dcere, et custodre digntur, per
aspersinem hujus aqu cum vino, sale, et cnere mixt. Per Dminum nostrum Jesum
Christum Flium suum, Qui cum eo vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia
Post haec Pontifex procedit ad altare cum mitra, et ibidem inchoat, schola prosequente,
Antiphonam sequentem ton. 4.
CONSECRATIO ALTARIS
Advertendum, quod, si plura altaria in eadem Ecclesia tunc fuerint consecranda, Pontifex
eosdem actus et cremonias facit, sub eisdem verbis, in singularis altaribus successive, sicut
facit in primo altari.
Intribo ad altre Dei: ad Deum qui ltficat juventtem meam.
Psalmus 42
JUdica me, Deus, et discrne causam meam de gente non sancta: * ab hmine iniquo, et
dolso rue me.
Repetitur tota Antiphona prdicta, si necesse fuerit.
Quia tu es, Deus, fortitdo mea: * quare me repulsti, et quare tristis incdo, dum afflgit me
inimcus?
Iterum repetitur Antiphona
Emtte lucem tuam, et verittem tuam: * ipsa me deduxrunt, et adduxrunt in montem
sanctum tuum, et in taberncula tua.
141

Antiphona tota repetitur.
Et introbo ad altre Dei: * ad Deum, qui ltficat juventtem meam.
Iterum Antiphona repetitur.
Confitbor tibi in cthara, Deus, Deus meus: * quare tristis es, nima mea? et quare contrbas
me?
Repetitur, ut prius, Antiphona.
Spera in Deo, quniam adhuc confitbor illi: * salutre vultus mei, et Deus meus.
Et non dicitur Glria Patri, sed Antiphona prdicta repetitur.
Incepta prima Antiphona, Pontifex, retenta mitra, stans ante altare, intingit pollicem dexter
manus, in aqua prdicta, ultimo per eum benedicta, et cum eo et aqua hujusmodi facit crucem
in medio tabul altaris, dicens:
SAncti + fictur hoc altre, in honrem Dei omnipotntis, et gloris Virginis Mari, atque
mnium Sanctrum, et ad nomen ac memriam sancti N. In nmine Pa + tris, et Fi + lii, et
Spritus + Sancti.
Pax tibi.
Deinde facit ex eadem aqua cum eodem pollice quatuor cruces in quatuor cornibus altaris,
repetens in qualibet cruce verba prmissa .
Sancti + fictur hoc altare, etc. Facit autem primam crucem in dextera parte posterioris
altaris, id est, ubi legitur Evangelium, secundam in sinistra parte anteriori transversa prim,
tertiam in dextera anteriori, quartam in sinistra posteriori terti transversa in hunc modum:
Quo facto, et finitis Antiphona et Psalmo prdictis, Pontifex stans ibidem, deposita mitra,
dicit:
142
SIngulre
illud propitiatrium in altre Crucis pro nobis redimndis obltum, in cujus

prfiguratine Patrircha Jacob lpidem erxit in ttulum, quo fieret sacrificium, et port
cli dsuper aperirtur orculum: spplices tibi, Dmine, preces fndimus, ut lpidis hujus
expoltam matriam, suprnis sacrificiis imbundam, ipse tu ditari sanctificatinis ubertte
prcpias, qui quondam lapdeis legem scripssti in tbulis. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
Oratione expleta, Pontifex circuit septies tabulam altaris, aspergens eam et stipitem de aqua
prdicta ultimo per eum benedicta, cum aspersorio de herba hyssopi facto, hoc modo. Stans
enim ante medium altaris, inchoat Antiphonam ton. 7. et schola prosequitur:
I. Asprges me, Dmine, hysspo et mundbor: lavbis me, et super nivem dealbbor.
Psalmus 50.

Et secndum multitdinem miseratinum turum: *dele iniquittem meam.
Amplius lava me ab iniquitte mea: * et a peccto meo munda me.
Interim Pontifex, accepta mitra circuit altare, illudque aspergit, et redit ad locum ante
medium altaris, unde discesserat.
Finitis dictis versibus, Pontifex ibidem stans cum mitra inchoat secundo, ut prius,
Antiphonam.
II. Asprges me, Et schola prosequitur: Dmine, hysspo et mundbor: lavbis me, et super
nivem dealbbor.
Quniam iniquittem meam ego cognsco: * et pecctum meum contra me est semper.
Tibi soli peccvi, et malum coram te feci: * ut justifieris in sermnibus tuis, et vincas cum
judicris.
Ecce enim in iniquittibus concptus sum: * et in pecctis concpit me mater mea.
Interim Pontifex circuit secundo, aspergitque et redit, ut prius: et finitis versibus, stans ut
supra Pontifex , cum mitra, inchoat tertio, Antiphonam:
III. Asprges me, Et schola prosequitur: Dmine, hysspo et mundbor: lavbis me, et super
nivem dealbbor.
Ecce enim verittem dilexsti: * incrta, et occlta sapinti tu manifeststi mihi.
Aspeges me Dmine, hysspo et mundbor: lavbis me, et super nivem dealbbor.
Audtui meo dabis gudium, et lttiam: * exultbunt ossa humilita.
Interim Pontifex circuit tertio, aspergitque et redit, ut prius: et finitis versibus prdictis,
stans cum mitra ut supra, inchoat quarto Antiphonam.
IV. Asprges me, Et schola prosequitur:Dmine, hysspo et mundbor: lavbis me, et super
nivem dealbbor.
Avrte fciem tuam a pecctis meis: * et omnes iniquittes meas dele.
Cor mundum crea in me, Deus: * et spritum rectum innova in viscribus meis.
Ne projcias me a fcie tua, * et Spiritum Sanctum tuum ne uferas a me.
Et Interim Pontifex circuit quarto, aspergitque et redit, ut prius: et finitis versibus prdictis,
cum mitra in capite, inchoat quinto, stans ut supra, Antiphonam:
143

V. Asprges me, Et schola prosequitur: Dmine, hysspo et mundbor: lavbis me, et super
nivem dealbbor.
Redde mihi lttiam salutris tui: * et spritu principli confirma me.
Docbo inquos vias tuas: * et mpii ad te convertntur.
Lbera me de sangunibus, Deus, Deus saltis me: * et exultbit lingua mea justtiam tuam.
Interim Pontifex circuit quinto, aspergitque et redit, ut prius: et finitis versibus prdictis,
stans cum mitra ut supra, inchoat sexto Antiphonam.
VI. Asprges me, Et schola prosequitur: Dmine, hysspo et mundbor: lavbis me, et super
nivem dealbbor.
Dmine, lbia mea apries: * et os meum annuntibit ludem tuam.
Quniam si volusses sacrificium, dedssem tique: * holocustis non delectberis.
Sacrificium Deo spritus contribultus: * cor contrtum et humilitum, Deus, non despcies.
Interim Pontifex circuit sexto, aspergitque, et redit, ut prius: et finitis dictis versibus, stans
cum mitra ut supra, inchoat septimo Antiphonam.
VII. Asprges me, Et schola prosequitur: Dmine, hysspo et mundbor: lavbis me, et super
nivem dealbbor.
Bengne fac, Dmine, in bona voluntte tua Sion: * ut dificntur muri Jersalem.
Tunc acceptbis sacrificium justti, oblatines, et holocusta: * tunc impnent super altre
tuum vitulos.
Et non dicitur, Glria Patri. Interim Pontifex circuit septimo, aspergitque et redit ut supra.
Subsequenter circuit ter Ecclesiam interius, tantum aspergendo parietes ejus cum prdicta
aqua benedicta, hoc modo. Finitis dictis versibus, et septimo circuitu per Pontificem, ut supra
facto, schola cantat Antiphonam, ton. 1.
Hc est domus Dmini firmiter dificta: bene fundata est super firmam petram.
Psalmus Lttus sum in his, qu dicta sunt mihi,: * in domum Dmini bimus.
Et dicitur totus prout supra in Benedictione primarii lapidis, pag. 128. sed in fine non dicitur
Glria Patri.
Interim incepta Antiphona prdicta, Pontifex cum mitra incipiens retro altare majus,
procedit ad dexteram partem, circuiens intrinsecus Ecclesiam et parietes illius; aspergit eam a
parte inferiori, juxta terram, rediens usque ad locum retro altare, unde discessit: quo facto, ac
finitis Antiphona, et Psalmo prdictis, schola cantat Antiphonam, ton. 7.
Exrgat Deus, et dissipntur inimci ejus: et fgiant qui odrunt eum a facie ejus.
Psalmus 67.
IN Ecclsiis benedcite Deo Dmino, * de fntibus Israel.

Ibi Bnjamin adolescntulus, * in mentis excssu.
Prncipes Juda duces erum: * prncipes Zbulon, prncipes Npthali.
Manda, Deus, virtti tu: * confirma hoc, Deus, quod opertus es in nobis.
Increpa feras arndinis, congregtio taurrum in vaccis populrum: * ut excldant eos, qui
probti sunt argnto.
144

Dssipa Gentes, qu bella volunt, vnient legti ex gypto: * thipia prvniet manus ejus
Deo.
Psllite Deo, qui ascndit super clum cli, * ad Orintem.
Ecce dabit voci su vocem virttis, date glriam Deo super Israel, * magnificntia ejus, et
Mirbilis Deus in sanctis suis, Deus Israel, ipse dabit virttem, et fortitdinem plebi su: *
benedctus Deus.
Et non dicitur Glria Patri.
Interim Pontifex secundo per eamdem viam circuiens aspergit parietes Ecclesi in modo, id
est, circa altitudinem faciei su, rediens usque ad locum unde discessit: quo facto, ac finitis
Antiphona et Psalmo prdictis, schola cantat Antiphonam, ton. 8.
Qui hbitat in adjutrio Altssimi, *in protectine Dei commorbitur.
Psalmus 90.
DIcet Dmino: Suscptor meus es tu, et refgium meum: * Deus meus
sperbo in eum
Quniam ipse libervit me de lqueo venntium, * et a verbo spero.

Scpulis suis obumbrbit tibi: * et sub pennis ejus sperbis.
Scuto circmdabit te vritas ejus: * non timbis a timre noctrno.
A saggta volnte in die, a negtio perambulnte in tnebris: ab incrsu, et dmonio
meridno.
Cadent a ltere tuo mile, et decem mlia a dextris tuis: * ad te autem non appropinqubit.
Vermtamen culis tuis considerbis: * et retributinem peccatrem vidbis.
Quniam tu es, Dmine, spes mea:* Altssimum posusti refgium tuum.
Non accdat te malum * et flaglum non appropinqubit tabernculo tuo.
Quniam Angelis suis mandvit de te* ut custdiant te in mnibus viis tuis.
In mnibus portbunt te: * ne forte offndas ad lpidem pedem tuum.
Super spidem et basilscum ambulbis: * et conculcbis lenem et dracnem.
Quniam in me spervit, liberbo eum: * prtegam eum quniam cognvit nomen meum.
Clambit ad me, et ego exudiam me: * cum ipso sum in tribulatine: erpiam eum, et
glorificbo eum.
Longitdine dirum replbo eum: * et ostndam illi salutre meum.
Interim Pontifex tertio circuit Ecclesiam, incipiens a sinistra parte, et aspergit parietes illius,
altius quam secundo, rediens ad locum, unde discessit. Quo facto, adhuc mitram in capite
tenens, aspergit cum prdicta aqua pavimentum Ecclesi per medium, incipiens ante altare,
usque ad portam principalem, deinde per transversum, de uno pariete ad alium. Interim schola
cantat tres sequentes Antiphonas cum suis versiculis:
Domus mea, domus oratinis vocbitur.
V. Narrbo nomen tuum frtribus meis, in mdio Ecclsi laudbo te,. ton. 6. sine Glria.
Alia Antiphona.
Dmine, dilxi decrem domus tu.
V. Et locum habitatinis glri tu. ton. 5. sine Glria.
145

Alia Antiphona.
Non est hic liud nisi domus Dei, et porta cli: ton 7.
Dictis Antiphonis prdictis, et aspersione, ut prmittitur, facta, Pontifex stans cum mitra in
medio Ecclesi versus ad altare majus inchoat, et schola prosequitur Antiphonam ton.7.
Vidit Jacob scalam, smmitas ejus clos tangbat, et descendntes Angelos, et dixit: Vere
locus iste sanctus est.
Dum cantatur Antiphona prdicta, Pontifex stans cum mitra in medio Ecclesi aspergit
aquam per pavimentum, versus Orientem, Occidentem, Aquilonem, et Austrum.
Finita Antiphona, Pontifex, deposita mitra, stans ibidem in medio Ecclesi conversus ad
portam principalem, dicit competenti voce:
DEus, qui loca nmini tuo dicnda sanctficas, effnde super hanc oratinis domum grtiam
tuam: ut ab mnibus hic Nomen tuum invocntibus, auxlium tu misericrdi sentitur. Per
Tum ibidem stans, adhuc conversus, ut prius, dicit:
DEus sanctificatinum, omnpotens domintor, cujus petas sine fine senttur; Deus, qui
clstia simul et terrna complcteris, servans misericrdiam tuam ppulo tuo ambulnti ante
conspctum glri tu: exudi preces servrum turum, ut sint culi tui aprti super domum
istam die ac nocte: hanc quoque baslicam in honrem sanct et victoriosssim Crucis, et
memriam sancti tui N. sacris mystriis instittam clementssimus ddi + ca, misertus ill
+ stra, proprio splendre clar + fica omnmque hminem venintem adorre te in hoc loco
plactus admtte, proptius respcere dignre, et propter nomen tuum magnum, et manum
tuam fortem, et brchium tuum exclsum, in hoc tabernculo tuo supplicntes libens prtege,
dignnter exudi, trna defensine consrva; ut semper felces, semprque in tua religine
ltntes, constnter in sanct Trinittis confessine, fide Cathlica persevrent. Per
Sancti Deus.
Deinde stans adhuc conversus, ut prius, ibidem extensis manibus ante pectus, dicit
Prfationem:
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
R. Et cum spiritu tuo.
V. Sursum corda.
Vere dignum et justum est, quum et salutre, nos tibi semper, et bique grtias gere,
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, adsto prcibus nostris, adsto Sacramntis,
146

adsto tiam piis famulrum turum labribus, nobsque misericrdiam tuam poscntibus.
Descndat quoque in hanc Ecclsiam tuam, quam sub invocatine sancti Nminis tui, in
honrem sanct Crucis, in qua cotrnus tibi Flius tuus Dminus noster Jesus Christus pro
redemptine mundi pati digntus est, et memriam Sancti tui N. nos indgni consecrmus,
Spritus Sanctus tuus, septifrmis grti ubertte redndans; ut quotiescmque in hac domo
tua sanctum Nomen tuum ferit invoctum, erum, qui te invocverint, a te pio Dmino
preces exaudintur. O beta et sancta Trnitas, qu mnia purficas, mnia mundas, et mnia
perrnas. O beta majstas Dei, qu cuncta imples, cuncta cntines, cuncta dispnis. O beta
et sancta manus Dei, qu mnia sanctficas, mnia benedcis, mnia locpletas. O Sancte
Sanctrum Deus, tuam clemntiam humllima devotine depscimus, ut hanc Ecclsiam
tuam, per nostr humilittis famultum, in honrem sanct et victoriosssim Crucis, et
memriam Sancti tui N. puri + ficre, bene + dcere, et conse + crre perptua
sanctificatinis ubertte dignris. Hic quoque Sacerdtes sacrificia tibi ludis fferant. Hic
fidles ppuli vota perslvant. Hic peccatrum nera solvntur, fidelsque lapsi reparntur. In
hac ergo, qusumus, Dmine, domo tua Spritus Sancti grtia grti sanntur, infirmi
recuperntur, claudi curntur, leprsi mundntur, cci illuminntur, dmnia ejicintur.
Cunctrum hic deblium incmmoda, te, Dmine, annunte, pellntur, omnimque vncula
peccatrum absolvntur. Ut omnes, qui hoc templum beneficia juste deprecatri ingredintur,
cuncta se impetrsse ltntur; ut concssa misericrdia, quam precntur, perptuo
miseratinis tu mnere glorintur.
Quod sequitur, dicit submissa voce legendo, ita tamen quod a circumstantibus audiri possit.
Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum vivit et regnat in
unitte ejsdem Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Prfatione finita, Pontifex, accepta mitra, procedit ante altare, et ibi cum prmissa aqua
benedicta facit maltam seu cmentum, quod mox, deposita mitra, stans ibidem benedicit,
dicens:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
SUmme Deus, qui summa, et mdia, maque custdis, qui omnem creatram intrnsecus
ambindo concldis; sanct + fica, et bne + dic has creatras calcis, et sbuli. Per Christum
Cmentum benedictum reservatur, sed residuum aqu benedict funditur ad basim, sive
pedem stipitis altaris per circuitum.
Pontifex deinde procedit processionaliter cum Cruce et Clero ad locum, in quo Reliqui
nocte prterita conservat fuerunt; et defertur Chrisma usque ad fores Ecclesi: sed
priusquam locum ipsum ingrediatur, stans ab extra, deposita mitra, dicit:
AUfer a nobis, qusumus Dmine, cunctas iniquittes nostras: ut ad Sancta Sanctrum puris
meremur mntibus introre. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Deinde Pontifice accepta mitra locum ipsum cum Presbyteris et Clero ingrediente, schola
147

cantat Antiphonas sequentes:
O quam glorisum est regnum, in quo cum Christo gaudent omnes Sancti, amcti stolis
albis, sequntur Agnum quocmque erit. ton. 6.
Alia Antiphona, ton 8.
Movte vos, Sancti Dei de mansinibus vestris, ad loca festinte, qu vobis parta sunt.
Alia Antiphona, ton.3.
Ecce ppulus custdiens judcium, et fciens verittem, in te speravrunt, Dmine, usque in
trnum.
Via Sanctrum facta est recta, et iter erum prpartum est.
Psalmus 94.
VEnite, exultmus Dmino, * jubilmus Deo salutri nostro.

Proccupmus fciem ejus in confessine, * et in psalmis jubilmus ei.
Quniam Deus magnus Dminus, * et Rex magnus super omnes deos.
Quniam non repllet Dminus plebem suam, * quia in manu ejus sunt omnes fines terr, et
altitdines mntium ipse cnspicit.
Quniam ipsius est mare, et ipse fecit illud, * et ridam fundavrunt manus ejus.
Vente, adormus, et procidmus ante Deum; * plormus coram Dmino qui fecit nos, quia
ipse est Dminus Deus noster.
Nos autem ppulus ejus, * et oves pscu ejus.
Hdie si vocem eius audiritis, * nolte obdurre corda vestra.
Sicut in exacerbatine * secndum diem tentatinis in desrto.
Ubi tentavrunt me patres vestri, * probavrunt, et vidrunt pera mea.
Quadragnta annis prximus fui generatini huic; * et dixi; semper hi errant corde.
Ipsi vero non cognovrunt vias meas, quibus jurvi in ira mea, * si introbunt in rquiem
meam.
Et non dicitur Glria Patri. Vel, si magis placet, omissis omnibus prmissis Antiphonis
cum Psalmo, schola cantat Responsorium de illo Sancto, cujus ips Reliqui. Interim
Pontifex manet stans juxta Reliquias. Finitis autem Antiphonis cum Psalmo, vel Responsorio
prdictis, Pontifex stans ibidem coram Reliquiis, detecto capite, dicit:
FAc nos, qusumus, Dmine, Sanctrum turum tibi speciliter dedicta membra digne
contngere, qurum patrocnia cpimus incessnter habre. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
Tum Pontifex, accepta mitra, imponit incensum in thuribulo, et fit Processio, hoc ordine.
Procedunt duo ceroferarii cum luminaribus, deinde Crux, tum Clerus cantans Antiphonas
subsequentes; post hos, Sacerdotes portantes feretrum cum Reliquiis, et juxta eos thuriferarius
continuo Reliquias ipsas incensans, et immediate ante Reliquias ipsas prcedant aliqua
intortitia, deinde Pontifex paratus cum suis Ministris. Processione igitur locum ipsum
exeunte, Pontifex inchoat primam Antiphonam, schola ipsam et omnes alias sequentes
148

prosequente, ton.8.
Cum jucunditte exbitis, * et cum gudio deducmini: nam et montes, et colles exlient,
exspectntes vos cum gudio, allelja.
Alia Antiphona, ton.7.
Srgite, Sancti Dei, de mansinibus vestris, loca sanctificte, plebem benedcite, et nos
hmines peccatres in pace custodte.
Alia Antiphona, ton. 8.
Ambulte Sancti Dei, ingredmini in civittem Dmini; dificta est enim vobis Ecclsia
nova, ubi ppulus adorre debet majesttem Dmini.
Istrum est enim regnum clrum, qui contempsrunt vitam mundi, et pervenrunt ad
prmia regni, et lavrunt stolas suas in snguine Agni.
Eis igitur ad Ecclesi consecrand fores pervenientibus, priusquam ingrediantur, dimissa
ante fores Ecclesi schola, Antiphonas prdictas cantante, Pontifex, prcedentibus ipsum
duobus ceroferariis, Cruce, thuriferario, et Sacerdotibus feretrum Reliquiarum portantibus,
circuit Ecclesiam cum ipsis Reliquiis, populo sequente, et clamante: Krie, elison.
Quo facto, Pontifex sedens cum mitra in faldistorio, ante fores Ecclesi ad id parato, brevi
sermone populum alloquitur.
QUanta, fratres charssimi, Ecclsiis, et Deo dictis locis habnda sit reverntia, cannes, et
leges, et universlis religisus fidlium cultus declarat. Nllibi enim, quam in sacris Baslicis,
Dmino offrri Sacrificium debet. Prcipinte squidem Dmino per Mysen, tabernculum
cum mensa atque altri, et reis vasis, utensilibsque consecrtum est ad divnum cultum
explndum; ipsum quoque tabernculum non solum sacrsse, sed leo quoque linivsse
lgimus. In ipso autem tabernculo non lii, quam sancti Sacerdtes et Levt vstibus sacris
ornti Sacramnta tractbant, et pro ppulo oblatines offerbant. Pstmodum tam Reges
Hebrrum suum templum, quam Romni Christini Prncipes Baslicas a se constrctas
summa in veneratine haburunt, immunsque ab omni vulgri strpitu et negtio esse
volurunt: ut domus oratinis ad liud nullum commrcium, atque usum accommodartur.
Emque privilgii et immunittis prrogatvam habre volurunt; ut si quis temerrie
sacrlegas manus apposusset, gravssimis supplciis afficertur. Non enim justum visum est,
domum Dei Altssimi temerriis prsumptinibus expsitam esse, nec latrnum (juxta
verbum Verittis) spelncam esse. Locus est saltis, portus naufragntibus, ad quem de
tempesttibus nchora jcitur. Hanc beneficia petitri deunt, et just erum preces
exaudintur. Capitlium crminum rei ad hanc fugintes, impunittem facti, implorntibus
Sacerdtibus, accpiunt. Magna ergo veneratine sacrtas Dmino Baslicas adetis, fratres
charssimi, mundque facinribus Dmino oblatines cordis vestri offertis. De quibus
Baslicis hc una est, cui N. et N. Summi Pontfices privilgia concessrunt, quam vos
dificri fecstis (vel N. dificri fecit), et Nobis humliter supplicstis (vel supplicvit), ut
eam consecrte dignarmur. Nos autem vestris (vel suis) honstis supplicatinibus inclinti,
eam in honrem omnipotntis Dei, bet Mar semper Vrginis, et mnium Sanctrum, ac
memriam Sancti N. dedicmus; et in ejus altri Relquias Sanctrum N. et N. Deo proptio,
poni decrvimus, et in altri N. vel in loco N. sunt crpora, vel Relqui Sanctrum N. et N.
149

qu (vel quas) qui devte visitverit, indulgntiam N. per N. concssam obtinbit. Vos
nsuper mneo, fratres charssimi, ut dcimas, qu sunt divna tribta, ntegre Ecclsiis et
Sacerdtibus persolvtis. Has sibi Dminus ad universlis domnii signum reservvit. Audte
sanctum Augustnum: Dcimae tribta sunt egntium animrum. Quod si dcimas dderis,
non solum abundntiam frctuum recpies, sed tiam sanittem crporis, et nim
consequris. Non gitur Dminus Deus prmium pstulat, sed honrem. Deus enim noster,
qui digntus est totum dare, dcimam a nobis digntus est recpere, non sibi, sed nobis sine
dbio profutram. Sed si trdius dare pecctum est, quanto pejus est non dedsse? De miltia,
de negtio, de artificio redde dcimas. Cum enim dcimas dando, et terrna et clstia possis
prmia promerri: quare pro avartia dplici benedictine fraudris? Hc est enim Dei
justssima consuetdo, ut si tu illi dcimam non dderis, tu ad dcimam revocris. Dabis
mpio mliti, quod non vis dare Sacerdti; et hoc tollit fiscus, quod non ccipit Christus.
Revertmini ad me, inquit Dminus apud Prophtam, et revrtar ad vos. Et dixstis: In quo
revertmur? Si affget homo Deum, quia vos configitis me? Et dixstis: In quo configimus te?
In dcimis et in primtiis. Et in penria vos maledcti estis, et me vos configitis gens tota.
Infrte omnem dcimam in hrreum, et sit cibus in domo mea, et probte me super hoc, dicit
Dminus: si non aperero vobis catarctas cli, et effdero vobis benedictinem usque ad
abundntiam, et increpbo pro vobis devorntem, et non corrmpet fructum terr vestr; nec
erit strilis vnea in agro, dicit Dminus exerctuum. Et betos vos dicent omnes Gentes: ritis
enim vos terra desiderbilis, dicit Dminus exerctuum. Evitnda est taque Dmini
indigntio, solvnd dcim, et tribta divna persolvnda, nec pro temporli cmmodo
amittnda sunt secutra bona, qu expectntur. Mmores ergo hc accpite, fratres
charssimi, et intellcta pro desidrio complte, ut trna pro temporlibus accpere beneficia
meremini.
Archidiaconus legat sequentia duo Decreta Sacrosancti Concilii Tridentini, Sess. xxii.
cap. xi . de Reformatione.
SI quem Clericrum, vel laicrum, quacmque is dignitte, tiam Imperili, aut Regli
prflgeat, in tantum malrum mnium radix cupditas occupverit, ut alicjus Ecclsi, seu
cujsvis sculris, vel regulris beneficii, Mntium piettis, aliormque pirum locrum
jurisdictines, bona, census, ac jura tiam feudlia, et emphitutica, fructus, emolumnta, seu
quascmque obventines, qu in ministrrum, et puperum necessittes convrti debent, per
se, vel per lios, vi, vel timre incsso, seu tiam per suppsitas persnas Clericrum, aut
laicrum, seu quacmque arte, aut quocmque qusto colre, in prprios usus convrtere,
illsque usurpre prsmpserit, seu impedre, ne ab iis, ad quos jure prtinent, percipintur: is
anathmati tmdiu subjceat, qumdiu jurisdictines, bona, res, jura, fructus, et rdditus, quos
occupverit, vel qui ad eum quomodocmque tiam ex donatine suppsit persn
pervnerint, Ecclsi, ejsque administratri, sive beneficito, ntegre restiterit, ac deinde a
Romno Pontfice absolutinem obtinerit. Quod si ejsdem Ecclsi Patrnus ferit, tiam
jure patrontus, ultra prdctas pnas, eo ipso privtus exsstat. Clricus vero, qui nefnd
fraudis, et usurpatinis hujsmodi fabrictor seu consntiens ferit, esdem pnis subjceat,
nec non quibuscmque beneficiis privtus sit, et ad qucmque lia beneficia inhbilis
efficitur, et a surum Ordinum executine, tiam post ntegram satisfactinem, et
absolutinem, sui Ordinrii arbtrio suspendtur.
Sessione XXV. cap. xii. de Reformatione.
150
De Ecclesi Dedicatione Seu Consecratione
NOn sunt ferndi, qui vriis rtibus dcimas Ecclsiis obvenintes, subtrhere molintur, aut
qui ab liis solvndas tmere occpant, et in rem suam vertunt, cum decimrum soltio dbita
sit Deo; et qui eas dare nolerint aut dantes impdiunt, res alinas invdunt. Prcipit gitur
sancta Synodus mnibus, cujuscmque gradus et conditinis sint, ad quos decimrum soltio
spectat, ut eas, ad quas de jure tenntur, in psterum Cathedrli, aut quibuscmque liis
Ecclsiis, vel persnis, quibus legtime debntur, ntegre perslvant. Qui vero eas aut
sbtrahunt, aut impdiunt, excommunicntur, nec ab hoc crmine, nisi plena restitutine
secta, absolvntur. Horttur dehinc omnes et sngulos pro Christina charitte, debitque
erga Pastres suos mnere, ut de bonis sibi a Deo colltis, Epscopis et Prochis, qui
tenuiribus prsunt Ecclsiis, large subvenre ad Dei laudem, atque ad Pastrum surum, qui
pro eis invgilant, dignittem tundam, non gravntur.
Postea Pontifex ad fundatorem dicat:
SCias, frater charssime, quniam non permttunt jura, Ecclsias sine minstris, ac dote
consecrri. Quemdmodum enim dos matrimnium consquitur, sic et ad sustentatinem
ministrrum faculttes necessri sunt. Ea taque ratine, frater charssime, scire vlumus,
quot Sacerdtes, et Clricos, et qualem eis honrem vis exhibre, et de quo Ecclsiam dotre
propnis. Et, ut intlligas, qualem tibi, atque hrdibus tuis honrem, et commodittem
xhibet Ecclsia, scias, ut gratitdinem ipsam ad fundatres ostndat, quod a sanctis Ptribus
stattum est, in dii Dedicatinis anniversrio solmni, fundatres et erum hredes in
processinibus primos esse debre; et si casu ad egesttem pervnerint, grata recordatine
Ecclsia fundatris piam liberalittem recognscit.
Qui ad interrogata, prout sibi placuerit, respondet; de quo fiat publicum instrumentum, si
numerus Clericorum, honor, et dos sufficiens fuerit. Tunc fundator ipse, et plebs, profitentur
se jussa Pontificis impleturos. Deinde Pontifex jubet Deum deprecari pro eo, qui Ecclesiam
construxit et dotavit, et pro eo qui eam consecrari petiit; et concedit illis partem in omnibus
bonis, qu ibi fieri continget. Quo facto, Pontifice sic sedente, antequam quis Ecclesiam
ingrediatur, schola cantat Responsorium ton. 3.
Erit mihi Dminus in Deum, et lapis iste, quem erxi in ttulum: vocbitur domus Dei, et de
univrsis qu dderis mihi, * Dcimas et hstias pacficas fferam tibi.
V. Si revrsus fero ad domum patris mei.* Dcimas.
Tum Pontifex, deposita mitra, surgit, et versus ad ostium Ecclesi, ibidem stans dicit:
DOmum tuam, qusumus, Dmine, clemnter ingrdere, et in turum crdibus fidlium

perptuam tibi cnstrue mansinem: et prsta, ut domus hc, qu tua subsstit dedicatine
solmnis, tua fiat habitatine sublmis. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Qua Oratione finita, Pontifex accepta mitra, priusquam ingrediatur, intingit pollicem dexter
manus in sanctum Chrisma, et cum eo, in modum crucis, signat ostium Ecclesi exterius,
dicens:
IN nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti. Porta sis benedcta, sanctificta,

consecrta, consignta, et Dmino Deo commendta: porta sis intritus saltis, et pacis: porta
sis stium pacficum, per eum, qui se stium appellvit, Jesum Christum Dminum nostrum:
151

Qui cum Patre, et Spritu Sancto vivit et regnat Deus in scula sculrum. R. Amen.
Quo dicto, Presbyteri elevant feretrum Reliquiarum, et ingrediendo Ecclesiam cum Clero et
populo processionaliter, Pontifex cum mitra incipit, et schola prosequitur, Antiphonam ton. 4.
Ingredmini Sancti Dei, * prparta est enim a Dmino habittio sedis vestr: sed et
ppulus fidlis cum gudio insquitur iter vestrum, ut ortis pro nobis majesttem Dmini.
Allelja.
Gudent in clis nim Sanctrum, qui Christi vestgia sunt secti: et quia pro ejus amre
snguinem suum fudrunt, ideo cum Christo exltant sine fine.
Interim processionaliter vadunt per Ecclesiam. Cum pervenerint ad altare, in quo Reliqui
sunt condend, Reliquiis ipsis cum feretro prope altare positis, et luminaribus juxta illas
ardentibus, Pontifex stans cum mitra ante altare, inchoat, schola prosequente, Antiphonam
ton. 4.
Exultbunt Sancti * in glria, et ltabntur in cublibus suis.
Psalmus 149.
CAntte Dmino cnticum novum: * laus ejus in Ecclsia Sanctrum.

Lttur Israel in eo, qui fecit eum: * et filii Sion exltent in rege suo.
Laudent nomen ejus in choro: * in tympano, et psaltrio psallant ei.
Quia beneplcitum est Dmino in ppulo suo: * et exaltbit mansutos in saltem.
Exultbunt Sancti in glria: * ltabntur in cublibus suis.
Exaltatines Dei in gtture erum, * et gldii ancpites in mnibus erum.
Ad facindam vindctam in natinibus, * increpatines in ppulis.
Ad alligndos reges erum in compdibus: * et nbiles erum in mnicis frreis.
Ut fciant in eis judcium conscrptum: * glria hc est mnibus Sanctis ejus.
Psalmus 150.
LAudte Dminum in Sanctis ejus: * laudte eum in firmamnto virttis ejus.

Laudte eum in virttibus ejus: * laudte eum secndum multitdinem magnitdinis ejus.
Laudte eum in sono tub: * laudte eum in psaltrio, et cthara.
Laudte eum in tympano et choro: * laudte eum in chordis et rgano.
Laudte eum in cymbalis benesonntibus: laudte eum in cymbalis jubilatinis: * omnis
spritus ludet Dminum.
Et non dicitur Glria Patri, sed repetitur Antiphona. Qua dicta, Pontifex, deposita mitra,
versus ad altare, dicit:
Ormus.
DEus, qui in omni loco dominatinis tu clemens ac bengnus dedictor assstis: exudi nos,
qusumus, et concde, ut inviolbilis permneat hujus loci consecrtio; et beneficia tui
mneris, univrsitas fidlium, qu tibi spplicat, percpere meretur. Per Christum Dminum
nostrum. R.Amen.
Tum Pontifex, accepta mitra, intingit pollicem dexter manus in sanctum Chrisma, et cum
eo signat confessionem, id est, sepulcrum altaris, in quo Reliqui sunt repondend, in
quatuor angulis faciens in singulis signum crucis, et dicens:
152
COnse + crtur, et sancti + fictur hoc seplchrum:
In nmine Pa + tris, et Fi + lii, et
Spritus + Sancti.
Pax huic dmui.
Deinde deposita mitra, recondit veneranter vasculum ipsum cum Reliquiis, et aliis, prout
hesterna die per eum fuit sigillatum, in sepulcro altaris: quibus reconditis, Pontifex inchoat,
schola prosequente, Antiphonam ton.6.
Sub altre Dei, * sedes accepstis, Sancti Dei: intercdite pro nobis ad Dminum Jesum
Christum.
V. Exultbunt Sancti in glria.
R. Et ltabntur in cublibus suis.
Et non dicitur Glria Patri, sed Antiphona repetitur. Interim dum prmissa cantantur,
Pontifex sine mitra thurificat Reliquias inclusas.
Quo facto, imposita sibi mitra, accipit tabulam, seu lapidem, cum quo debet claudi
sepulcrum, in manum sinistram, et pollicem dexter manus intingit in sanctum Chrisma, et
cum eo facit in medio dict tabul, sive lapidis, de subtus, signum crucis, dicens:
COnse + crtur, et sancti + fictur hc tbula, (vel hic lapis) per istam unctinem, et Dei
benedictinem: In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti.
Pax tibi.
Et mox linit cum cmento, ponit, et coaptat tabulam seu lapidem super sepulcrum, claudens
illud, et inchoans, schola prosequente Antiphonam ton.8.
Sub altre Dei, * audvi voces occisrum dicntium: Quare non defndis snguinem
nostrum? Et acceprunt divnum respnsum: adhuc sustinte mdicum tempus, donec
impletur nmerus fratrum vestrrum.
COrpora Sanctrum in pace seplta sunt: et vivent nmina erum in trnum.

V. Glria Patri, et Flio, et Spritui Sancto.
R. Sicut erat in prncipio, et nunc, et semper: et in scula sculrum. Amen.
Post hc Pontifex, deposita mitra, dicit:
Ormus.
DEus, qui ex mnium cohabitatine Sanctrum trnum majestti tu condis habitculum:

da dificatini tu incremnta clstia, et prsta, ut quorum hic Relquias pio amre
complctimur, erum semper mritis adjuvmur. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Tunc accepta mitra, Pontifice prius incipiente, cmentarii cum cmento benedicto firmant
ipsam tabulam, seu lapidem super sepulcrum; deinde Pontifex intingit iterum pollicem
dexter manus in sanctum Chrisma, et cum eo format signum crucis super eamdem tabulam,
sive lapidem, dicens:
SIgn + tur, et sancti + fictur hoc altre. In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus
+Sancti.
153

Pax tibi.
Tum imponit incensum in thuribulum, dicens:
AB illo benedicris, in cujus honre cremabris. In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus

+ Sancti. R. Amen.
Et dextera manu producit desuper signum crucis, et deposita mitra, inchoat, schola
prosequente, cantum ton. 1.
Stetit Angelus juxta aram templi, habens thurbulum ureum in manu sua: et data sunt ei
incnsa multa, et ascndit fumus armatum in conspctu Dei. Allelja.
Interim cum mitra thrurificat altare undique ad dexterum et sinistrum latus, ante et desuper,
donec prmissus cantus finiatur: quo finito, stans coram altari sine mitra, dicit:
Ormus.
DIrigtur ortio nostra, qusumus, Dmine, sicut incnsum in conspctu tuo, et copisa
beneficia Christinus ppulus assequtur: ut quicmque tibi in hoc altri sacrnda libmina
devtus obtlerit, vel sacrta suscperit, et vit subsdia prsntis accpiat, et remissinem
mnium peccatrum priter consequtur, et grtiam sempitrn redemptinis percpiat. Per
Post hc Pontifex, accepta mitra, sedet, et ministri extergunt mensam altaris cum linteo
mundo, et mox Pontifex thurificat super illam in modum crucis, in medio, et in quatuor ejus
cornibus: quo facto, Pontifex ponit iterum incensum in thuribulo, et illud benedicit, ut supra,
videlicet, Ab illo benedicris, etc. ac tradit uni Sacerdoti superpelliceo induto, qui continue
altare circuit incensando, donec Consecratio perficiatur, excepto eo tempore, quo Pontifex
illud incensat: tunc enim Pontifici thuribulum prsentat, et per Pontificem thurificato, illud
iterum accipit, et, ut prius, incensat.
Tum Pontifex adhuc cum mitra stans, inchoat, schola prosequente, Responsorium ton. 7.
Dirigtur ortio mea sicut incnsum in conspctu tuo, Dmine.
V. Elevtio mnuum merum sacrificium vespertnum.
Quod dum cantatur, Pontifex circuit ter altare ad dexteram continue thurificando. Finita
incensatione, Pontifex inchoat, schola prosequente, Antiphonam, ton. 7.
Erxit Jacob lpidem in ttulum, fundens leum dsuper: votum vovit Deo Jacob.
Psalmus Quam dilcta taberncula tua, Dmine virttum! * concupscit etc.
Et dicitur totus, prout habetur supra, pag. 125. Sed in fine non dicitur Glria Patri.
Dum Antiphona, et Psalmus prdicti cantantur, Pontifex stans cum mitra, intingit pollicem
dexter manus in oleum Catechumenorum, et cum eo facit quinque cruces, videlicet in medio
altaris, et quatuor ejus cornibus, in locis, in quibus fecerat cruces de aqua benedicta, videlicet,
primam in medio altaris, secundam in dextero posteriori, idest, Evangelii, tertiam in sinistro
anteriori, quartam in dextero anteriori, quintam in sinistro posteriori, hoc ordine:
154
Dicens, dum singulas cruces facit:
SAncti + fictur et conse + crtur lapis iste.
In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus +

Sancti, in honrem Dei, et gloris Vrginis Mar, atque mnium Sanctrum, ad nomen et
memriam Sancti N. Pax tibi.
Deinde Pontifex, accepto thuribulo a Sacerdote altare incensante, imposito et benedicto, ut
prius, incenso, stans cum mitra, inchoat, schola prosequente, Responsorium ton. 7
Quo incepto, Pontifex circuit semel altare ad dexteram, thurificando illud. Deinde restituto
thuribulo Sacerdoti, et Responsorio finito, deposita mitra, dicit:
ADsit, Dmine, miseriordi tu ineffbilis petas, et super hunc lpidem opem tu bene +
dictinis, et virttem tu unctinis infnde; ut, te larginte, rferat prmium quisquis intlerit
votum. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Oratione finita, Pontifex inchoat, schola prosequente, Antiphonam, ton. 1.
Dmino: Vere locus iste sanctus est, et ego nescibam.
Psalmus 91.
BOnum est confitri Dmino: * et psllere nmini tuo, Altssime.

Ad annuntindum mane misericrdiam tuam, * et verittem tuam per noctem.
In decachrdo psaltrio, * cum cntico in cthara.
Quia delectsti me, Dmine, in factra tua: * et in opribus mnuum turum exultbo.
Quam magnificta sunt opera tua, Dmine! * nimis profnd fact sunt cogitatines tu.
Vir inspiens non cognscet: * et stultus non intlliget hc.
Cum exrti ferint peccatres sicut fnum; * et apparerint omnes, qui operntur
iniquittem.
155

Ut intreant in sculum sculi: * tu autem Altssimus in trnum, Dmine.
Quniam ecce inimci tui, Dmine, quniam ecce inimci tui perbunt: * et dispergntur
omnes, qui operntur iniquittem.
Et exaltbitur sicut unicrnis cornu meum: * et senctus mea in misericrdia beri.
Et despxit culus meus inimcos meos: * et in insurgntibus in me malignntibus udiet
uris mea.
Justus, ut palma florbit: * sicut cedrus Lbani multiplicbitur.
Plantti in domo Dmini: * in triis domus Dei nostri florbunt.
Adhuc multiplicabntur in sencta beri; * et bene patintes erunt, ut annntient:
Quniam rectus Dminus Deus noster: * et non est inquitas in eo.
Non dicitur Glria Patri.
Incepta Antiphona, Pontifex, accepta mitra, facit iterum quinque cruces cum pollice, de
eodem oleo Catechumenorum, in eisdem locis altaris, et eo ordine, prout prius fecit, dicens,
dum singulas cruces facit:
SAncti + fictur et conse + crtur lapis iste. In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus +
Deinde Pontifex, accepto thuribulo a Sacerdote altare incensante, imposito, et benedicto, ut
prius, incenso, stans cum mitra, inchoat iterum, schola prosequente, Responsorium ton. 7.
Quo incepto, circuit iterum semel altare ad dexteram, illud incensando; quo facto, restituto
thuribulo Sacerdoti, et Responsorio finito, Pontifex, deposita mitra, dicit:
ADesto, Dmine, dedicatini hujus mens tu, et in eam, qu a nobis indgnis sancto linta
est leo, bene + dictinis et sancti + ficatinis tu virttem, et consecratinem infnde. Qui
vivis et regnas Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Alia Oratio.
Ormus.
OMnpotens, sempitrne Deus, altre hoc, quod in honrem tuum, et in memoriam Sancti
tui N. nos indgni consecrmus, virtte tu benedictionis sanctfica; et omnibus te hic
invocntibus, atque in te sperntibus, auxlii tui munus ostnde; ut huic altri imposita mnera
semper accpta fieri dignris, et in eo Sacramentrum virtus, et votrum semper obtinetur
effctus. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Qua finita, Pontifex incipit, schola prosequente, Antiphonam ton. 7.
Unxit te Deus, Deus tuus, leo ltti pr consrtibus tuis.
Psalmus 44.
ERuctvit cor meum verbum bonum: * dico ego pera mea Regi.
156

Lngua mea clamus scrib * velciter scribntis.
Specisus forma pr filiis hminum, diffsa est grtia in lbiis tuis: * proptrea benedxit te
Deus in trnum.
Accngere gldio tuo circa femur tuum, * potentssime,
Spcie tua, et pulchritdine tua * intnde, prspere procde, et regna.
Propter verittem, et mansuetdinem, et justtiam: * et dedcet te mirabliter dxtera tua.
Sagtt tu acut, ppuli sub te cadent, * in corda inimicrum regis.
Sedes tua, Deus, in sculum sculi: * virga directinis virga regni tui.
Dilexsti justtiam, et odsti iniquittem: * proptrea unxit te Deus, Deus tuus, leo ltti
pr consrtibus tuis.
Myrrha, et gutta, et csia a vestimntis tuis, a dmibus ebrneis: * ex quibus delectavrunt te
fili regum in honre tuo.
Astitit regna a dextris tuis in vesttu deaurto, * circmdata variette.
Audi, filia, et vide, et inclna urem tuam: * et oblivscere ppulum tuum, et domum patris
tui.
Et concupscet Rex decrem tuum; * quniam ipse est Dminus Deus tuus, et adorbunt eum.
Et fili Tyri in munribus, * vultum tuum deprecabntur omnes dvites plebis.
Omnis glria ejus fili Regis ab intus: * in fimbriis ureis circumamcta variettibus.
Adducntur Regi virgines post eam: * prxim ejus afferntur tibi.
Afferntur in lttia et exultatine; * adducntur in templum Regis.
Pro ptribus tuis nati sunt tibi filii: * consttues eos prncipes super omnem terram.
Mmores erunt nminis tui, * in omni generatine et generatinem.
Proptrea ppuli confitebntur tibi in trnum, * et in sculum sculi.
Incepta Antiphona, Pontifex, accepta mitra, iterum facit quinque cruces de sancto Chrismate
cum pollice dexter manus in medio tabul altaris, et in quatuor ejus angulis, ordine supra
posito, ad quamlibet crucem dicens:
SAncti + fictur et conse + crtur lapis iste. In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus +
Deinde Pontifex, accepto thuribulo a Sacerdote incensante, imposito, et benedicto, ut prius,
incenso, stans cum mitra, inchoat, schola prosequente, Responsorium ton. 7.
Quo incepto, Pontifex circuit semel altare ad sinistram, illud incensans, ut prius. Quo
incensato, restituto thuribulo Sacerdoti, et Antiphona finita, Pontifex, deposita mitra, dicit:
DEscndat, qusumus, Dmine Deus noster, Spritus tuus Sanctus super hoc altre, qui et
dona nostra, et ppuli tui in eo sanctficet, et sumntium corda dignnter emndet. Per
Qua dicta, Pontifex inchoat et schola prosequitur, Antiphonam ton. 1.
Sanctificvit Dminus tabernculum suum: quia hc est domus Dei, in quo invocbitur
Nomen ejus, de quo scriptum est: Et erit nomen meum ibi, dicit Dminus.
157

Psalmus 45.
DEus noster refgium et virtus:* adjtor in tribulatinibus qu invenrunt nos nimis.

Proptrea non timbimus dum turbbitur terra:* et transferntur montes in cor maris.
Sonurunt et turbt sunt aqu erum:* conturbti sunt montes in fortitdine ejus.
Flminis mpetus ltficat civittem Dei:* sanctificvit tabernculum suum Altssimus.
Deus in mdio ejus non commovbitur:* adjuvbit eam Deus mane dilculo.
Conturbt sunt Gentes, inclinta sunt regna:* dedit vocem suam mota est terra.
Dminus virttum nobscum:* suscptor noster Deus Jacob.
Vente et vidte pera Dmini, qu psuit prodgia super terram:* uferens bella usque ad
finem terr.
Arcum cnteret et confrnget arma:* et scuta combret igni.
Vacte et vidte quniam ego sum Deus:* exaltbor in Gntibus, et exaltbor in terra.
Dminus virttum nobscum:* suscptor noster Deus Jacob.
Interim dum Antiphona, et Psalmus prdicti dicuntur, Pontifex, accepta mitra, fundit et
spargit de Oleo Catechumenorum, et Chrismate pariter super altare, illud manu dextera
confricans, liniens et perungens. Quo facto incipit, schola prosequente, Antiphonam ton. 1.
Ecce odor filii mei, sicut odor agri pleni, cui benedxit Dminus: crscere te fciat Deus
meus sicut arnam maris, et donet tibi de rore cli benedictinem.
Psalmus 86.
FUndamnta ejus in mntibus sanctis: * diligit Dminus portas Sion super mnia
taberncula Jacob.
Glorisa dicta sunt de te,* cvitas Dei .
Ecce aliengen et Tyrus, et ppulus thopum hi furunt illic.
Numquid Sion dicet: Homo, et homo natus est in ea:* et ipse fundvit eam Altssimus?
Dminus narrbit in scriptris populrum, et prncipum:* horum, qui furunt in ea.
Sicut ltntium mnium* habittio est in te.
Finito Psalmo, Pontifex stans cum mitra, dicit:
LApidem
hunc, fratres charssimi, in quo unguntum sacr unctinis effnditur, ad

suscipinda ppuli sui vota, et sacrificia, ormus ut Dminus noster benedcat, et cnsecret: et
quod est unctum a nobis, sit unctum in Nomine ejus; ut plebis vota suscpiat, et altri per
sacram unctinem perfcto, dum propitiatinem sacrrum impnimus, ipsi propitiatres Dei
esse meremur. Per Jesum Christum Dminum nostrum, qui cum eo, et Spritu Sancto vivit et
regnat Deus, in scula sculrum. R. Amen.
Quo dicto, inchoat Antiphonam, schola ipsam, et Psalmum, ac sequentia Responsoria
prosequente.
Antiphona ton. 2.
Lpides pretisi omnes muri tui, et turres Jersalem gemmis dificabntur.
158

Psalmus 147.
LAuda, Jersalem, Dminum: * luda Deum tuum, Sion.

Quniam confortvit seras portrum turum: * benedxit filiis tuis in te.
Qui psuit fines tuos pacem: * et dipe frumnti stiat te.
Qui emttit elquium suum terr: * velciter currit sermo ejus.
Qui dat nivem sicut lanam: * nbulam sicut cnerem spargit.
Mittit crystllum suum sicut buccllas: * ante fciem frgoris ejus quis sustinbit?
Emttet verbum suum, et liquefciet ea: * flabit spritus ejus, et fluent aqu.
Qui annntiat verbum suum Jacob: * justtias, et judcia sua Israel.
Non fecit tliter omni natini: * et judcia sua non manifestvit eis.
Glria Patri, etc.
Sicut erat , etc.
Deinde dicitur Responsorium ton 8.
Hc est Jersalem cvitas illa magna clstis, ornta tamquam sponsa Agni. * Quniam
tabernculum facta est,. Allelja.
V. Port ejus non claudntur per diem; nox enim non erit in ea. * Quoniam.
Aliud Responsorium. ton. 8.
Plat tu, Jersalem, sternentur auro mundo, allellja: et cantabitur in te canticum ltti,
allelja: * Et per omnes vicos tuos ab universis dicetur, allelja, allelja.
V. Luce splendida fulgebis, et omnes fines terr adorabunt te. * Et per omnes vicos tuos ab
universis dicetur, allelja, allelja.
Incepta Antiphona, interim dum ipsa et Psalmus, ac Responsoria prdicta cantantur,
Pontifex cum mitra incipiens retro altare, et procedens ad ejus dexteram, inungit Chrismate
cum pollice dextero singulas duodecim cruces in parietibus Ecclesi depictas, ad
unamquamque crucem dicens:
SAncti + fictur et conse + crtur hoc templum. In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus
+ Sancti, in honrem Dei, et gloris Vrginis Mar, atque mnium Sanctrum, ad nomen,
et memriam Sancti N. Pax tibi.
Et peruncta qualibet cruce, mox accepto thuribulo, illam incensat triplici ductu.
His peractis, Pontifex ad altare revertitur, ac stans cum mitra, et thurificans super illud,
inchoat, schola prosequente, Antiphonam ton. 2.
dificvit Myses altre Dmino Deo, fferens super illud holocusta: et mmolans
vctimas fecit sacrificium vespertnum in odrem suavittis Dmino Deo, in conspctu
filirum Israel.
Qua finita, stans adhuc cum mitra, dicit:
DEi Patris omnipotntis misericrdiam spplices implormus, fratres charssimi: ut altre

hoc sacrificiis spiritulibus imbendum, nostr vocis exortus officio, prsnti bene +
dictine sanctficet, atque in eo semper oblatines famulrum surum stdio sanct
devotinis impsitas bene + dcere, et sancti + ficre digntur; et spirituli plactus incnso,
prcibus famli su promptus exaudtor assstat. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
159

Deinde benedicit incensum super altare cremandum, stans ibidem, deposita mitra, dicens:
V. Dminus vobscum.
Ormus
DOmine Deus omnpotens, qui assstit exrcitus Angelrum cum tremre, qurum servtium
spiritule, et gneum esse dignscitur; dignre respcere, bene + dcere, et sancti + ficre
hanc creatram incnsi, ut omnes langures omnsque infirmittes, atque insdi inimci
odrem ejus sentintes effgiant, et separntur a plsmate tuo, quod pretiso Flii tui snguine
redemsti, ut numquam ldtur a morsu inqui serpntis. Per emdem Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Deinde aspergit ipsum aqua benedicta, et accepta mitra, format propria manu ex ipso
incenso quinque cruces, quamlibet de quinque granis super illa quinque loca altaris, in quibus
cruces de aqua et oleo ac Chrismate fact prius fuerunt; et super quamlibet crucem thuris
ponit unam crucem factam de subtili candela, ad mensuram crucis de granis incensi fact, et
cujuslibet crucis capita accenduntur, ut cum ipsis thus comburatur, et cremetur. Omnibus
autem crucibus accensis, Pontifex, deposita mitra, flexis coram altare genibus, inchoat, schola
prosequente, ton. 1.
Allelja. Veni, Sancte Spritus, reple turum corda fidlium, et tui amris in eis ignem
accnde.
Nisi consecratio fiat inter Dominicam Septuagesim, et festum Pasch Resurrectionis
Domini nostri Jesu Christi: quia tunc, omisso Allelja, dicitur Versus tantum. Quo dicto,
surgit Pontifex stans ibidem versus ad altare sine mitra, et schola cantat Antiphonas duas
sequentes.
Antiphona Ton. 4.
Ascndit fumus armatum in conspctu Dmini de manu Angeli.
Alia Antiphona Ton. 1.
Stetit Angelus juxta aram templi, habens thurbulum ureum in manu sua; et data sunt ei
incnsa multa; Et ascndit fumus armatum in conspctu Dei. Sine Allelja.
Quibus finitis, Pontifex adhuc stans ante altare sine mitra, dicit:
DOmine
sancte, Pater omnpotens, trne Deus, clemens, et proptius preces nostr

humilittis exudi: et rspice ad hujus altris tui holocustum, quod non igne visbili probtur,
sed infsum Sancti Spritus tui grtia in odrem suavittis ascndat, et legtime se sumntibus
Eucharstia medicbilis fiat, ad vitmque proficiat sempitrnam. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Post hc, combustis candelis, et thure, cineres illius combustionis per unum ex Ministris
cum spatulis ligneis abraduntur, et collecti in aliquo vase projiciuntur in sacrario. Interim
Pontifex sine mitra stans ante gradus altaris, versus ad altare dicit:
160

DEus omnpotens, in cujus honrem, ac beatssim Vrginis Mar, et mnium Sanctrum,

ac nomen et memriam Sancti tui N. nos indigni altre hoc consecrmus, clemens, et
proptius preces nostr humilitatis exudi, et prsta, ut in hac mensa sint libmina tibi
accpta, sint grata, sint pnguia, et Sancti Spritus tui semper rore perfsa; ut omni tmpore
hoc in loco supplicntis tibi famli tu anxiettes rleves, gritdines cures, preces
exudias, vota suscpias, desiderta confirmes, postulta concdas. Per Dminum nostrum
Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum vivit, et regnat in unitte ejsdem Spritus Sancti
Deus.
Deinde eodem modo stans, dicit mediocri voce, extensis manibus ante pectus, Prfationem
hanc:
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
V. Sursum corda.
V. Grtias gamus Dmino Deo nostro.
Vere dignum, et justum est, quum, et salutre, nos tibi semper, et ubque grtias gere,
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus; Et ut propensiri cura, et attentiri famultu
tibi servittis officia defermus, hoc prsertim tmpore, quo religiosrum mntium hbitum
ultra paretum orntum delegsti, templum istud, in quo Sancti tui N. mntio habtur,
bene + dcere, et sancti + ficre dignris, per cujus sacram reverntiam et honrem,
sacratssimo Nmini tuo hoc altre dedicmus. Hujus gitur, Dmine, efflagittus prcibus,
dignre hoc altre clsti sancti + ficatine perfndere, et bene + dcere. Assstant Angeli
clarittis et Sancti Spritus illustratine perflgeat. Sit illus quoque apud te grti, cujus fuit
illud, quod Abraham, pater fidei, in nostr figram redemptinis, filium immolatrus
extrxit; quod Isaac in conspctu tu majesttis insttuit; quod Jacob Dminum magna videns
visine erxit; ut hic orntes exudias, hic oblta sanct + fices, hicque superpsita bene +
dcas, hic quoque benedcta distribuas. Sit ergo Ecclsi tu ttulus sempitrnus, sit mensa
clsti spiritualque convvio prparta. Tu gitur, Dmine, prprio ore tuo hstias super eam
impsitas bene + dcito, et benedctas suscpito. Ac nobis mnibus trbue, ut participatine
erum vitam acquirmus sempitrnam.
Quod sequitur, dicit submissa voce legendo, ita tamen, quod a circumstantibus audiatur.
Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum vivit et regnat in unitte
ejsdem Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Prfatione finita, Pontifex inchoat, schola prosequente, Antiphonam ton. 8.
Confirma hoc, Deus, quod opertus es in nobis, a templo sancto tuo, quod est in Jerusalem.
Allelja.
Psalmus. Exrgat Deus, et dissipntur inimci ejus: * et fgiant qui odrunt eum, a fcie
ejus.
Et totus dicit prout habetur in Benedictione Abbatis Auctoritate Ordinarii, pag. 85.
161

Incepta Antiphona, Pontifex, accepta mitra, cum pollice dexter manus Chrismate intincto
facit crucem in fronte altaris, nihil dicens. Quo facto, ac prdictis Antiphona, et Psalmo
finitis, deposita mitra, dicit:
Ormus.
MAjesttem tuam, Dmine, humliter implormus, ut altre hoc sacr unctinis libmine ad
suscipinda ppuli tui mnera innctum potnter bene + dcere, et sancti + ficre dignris:
ut quod nunc a nobis indgnis, sub tui Nminis invocatine, in honrem beatssim Vrginis
Mar, et mnium Sanctrum, atque in memriam Sancti tui N. sacrosncti Chrismtis
unctine delibtum est, plceat tibi, atque altre mneat perptuum; ut quidquid denceps
super illud obltum sacratmve ferit, dignum tibi fiat holocustum; atque mnium hic
offerntium sacrifica a te pio Dmino bengne suscipintur, et per ea vncula peccatrum
nostrrum absolvntur; mcul delentur; vni impetrntur; grti acquirntur; qutenus
una cum Sanctis, et Elctis tuis vitam percpere meremur trnam. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Tum Pontifex, accepta mitra, cum pollice dexter manus Chrismate intincto inungit in
modum crucis conjunctiones mens, seu tabul altaris, et tituli, sive stipitis, quatuor angulis,
quasi illa conjungens, ad singulas cruces dicens:
In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti. R. Amen.
Ormus.
SUpplices te deprecmur, omnpotens trn Deus, per unignitum Flium tuum Dminum
nostrum Jesum Christum, ut altre hoc sanctis sibus prpartum, clsti bene + dictine
sanctfices; et sicut Melchsedech Sacerdtis prcpui oblatinem dignatine mirbili
suscepsti, ita impsita huic novo altri mnera semper accpta ferre dignris; ut ppulus, qui
in hanc Ecclsi domum sanctam convniet, per hc libmina clsti sanctificatine
salvtus, animrum quoque surum saltem perptuam consequtur. Per emdem Christum
Post hc Subdiaconi abstergunt diligenter cum mantilibus tel gross mensam altaris; et
Pontifex accedit ad sedem suam juxta altare, in qua cum mitra sedens, fricat bene manus cum
medulla panis, ac lavat, et exstergit. Quo facto, Subdiaconis, seu Acolythis prsentantibus
ipsi Pontifici tobaleas novas et mundas, vasa et ornamenta ad cultum Dei, et Ecclesi, ac
altaris consecratorum pertinentia, Pontifex, deposita mitra, surgit, et stans illa benedicit,
dicens:
162
BENEDICTIO
TOBALEARUM, VASORUM, ET ORNAMENTORUM
ECCLESI, ET ALTARIS CONSECRATORUM.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
OMnpotens,
et misricors Deus, qui ab intio utlia, et necessria homnibus cresti,

tmplaque manu hminum facta Nmini tuo sancto dicri, tuque habitatinis loca vocri
volusti, quique per fmulum tuum Mysen vestimnta Pontificlia, et Sacerdotlia, seu
Levtica, et lia quque divrsi gneris ornamnta ad cultum et decrem tabernculi, et altris
tui fieri decrevsti; exudi proptius preces nostras, et mnia hc diversrum specirum
ornamnta in usum hujus Ecclsi tu et altris ad honrem et glriam tuam prparta,
purificre bene + dcere, sancti + ficre, et conse + crre per nostr humilittis servtium
dignris: ut divinis cltibus, et sacris mystriis apta exstant, hisque confectini Crporis et
Snguinis Jesu Christi Flii tui Dmini nostri Jesu Christi Filii tui Domini nostri dignis
paretur famultibus: Qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia
Deinde aspergit illa aqua benedicta. Tum Ministri ponunt super altare Chrismale, sive
pannum lineum ceratum, ad mensuram altaris factum; deinde vestiunt altare tobaleis, et
ornamentis benedictis, ponentes desuper crucem, et alia ornamenta. Interim Pontifex stans
ibidem, inchoat Antiphonam primam, schola ipsam, ac alias Antiphonas sequentes, et
Responsoria cum suis versibus, et Psalmis prosequente.
Antiphona, ton. 8.
Circmdate, Levt altre Dmini Dei, vestte vestimntis albis, estte et vos, canntes
hymnum novum, dicntes, Allelja.
V. Mirbilis Deus in Sanctis suis, et sanctus in mnibus opribus suis.
V. Glria Patri, et Flio, et Spirtui Sancto.
R. Sicut erat in princpio, et nunc, et semper, et in scula sculrum. Amen.
Alia Antiphona ton, 8.
Circmdate Sion, et complectmini eam, narrte in trribus ejus.
V. Magnus Dminus, et laudbilis nimis, in civitte Dei nostri, in monte sancto ejus.
Deinde dicitur Responsorium, ton.2.
Induit Dminus tnica jucundittis, et impsuit tibi cornam. * Et ornvit te ornamntis
sanctis.
V. Luce splndida fulgbis, et omnes fines terr adorbunt coram te. Et ornvit te
V. Natines ex longnquo ad te vnient, et mnera deferntes adorbunt Dminum; et terram
tuam in sanctificatine habbunt, et Nmen magnum tuum invocbunt. * Et ornavit te .
V. Benedcti erunt, qui te dificverunt: tu autem ltberis in filiis tuis, quniam omnes
benedicntur, et congregabntur ad Dminum. * Et ornavit te.
163
Ben. Tob., Vas., et Ornament. Ecclesi.

Et non dicitur Glria. sed sequens Antiphona cantatur ton.6.
In velamnto alrum turum prtege nos, Dmine, et in lude tua glorimur.
Psalmus 62.
DEus, Deus, meus,* ad te de luce vgilo.

Sitivit in te nima mea,* quam multiplciter tibi caro mea.
In terra desrta, et nvia, et inaqusa: * sic in sancto apprui tibi, ut vidrem virttem tuam, et
glriam tuam.
Quniam mlior est misericrdia tua super vitas:* lbia mea laudbunt te.
Sic benedcam te in vita mea:* et in nmine tuo levbo manus meas.
Sicut dipe et pingudine repletur nima mea:* et lbiis exultatinis laudbit os meum.
Si memor fui tui super stratum meum, in matutnis meditoor in te:* quia fusti adjtor meus.
Et in velamnto alrum turum exultbo, adhsit nima mea post te:* me suscpit dxtera
tua.
Ipsi vero in vanum qusirunt nimam meam, introbunt in inferira terr:* tradntur in
manus gldii, partes vlpium erunt.
Rex vero ltbitur in Deo, laudabntur omnis qui jurant in eo:* quia obstrctum est os
loquntium inqua.
Glria Patri, et Flio, * et Spritui Sancto.
Sicut erat in principio, et nunc, et semper, * et in scula sculrum. Amen.
Finito Psalmo, Pontifex, deposita mitra, ascendit ad altare, et facta cruci super altari posit
reverentia, incipit, schola prosequente, Antiphonam ton 8.
Omnis terra adret te, Deus, et psallat tibi: psalmum dicat nmini tuo, Dmine.
Interim dum Antiphona cantatur, Pontifex incensat altare in modum crucis: et Antiphona
finita, Pontifex eam reincipit, et schola prosequitur; et interim iterum ipse Pontifex super
altare in modum crucis incensat, quod et tertio facit: quo facto, stans ante medium altaris,
dicit:
Ormus.
DEscndat, qusumus Dmine, Deus noster, Spritus tuus Sanctus super hoc altre: qui et
Ormus.
OMnpotens,
sempitrne Deus, altre hoc Nmini tuo dedictum clstis virttis

benedictine sanct + fica: et mnibus in te sperntibus auxlii tui munus ostnde; ut hic
Sacramentrum virtus, et votrum obtinetur effctus. Per Dminum nostrum Jesum
V. Dminus vobscum.
V. Benedicmus Dmino.
R. Deo grtias.
Quo dicto, Pontifex accedit ad sacristiam, seu sacrarium, ubi deposito pluviali, si celebrare
164
De Altaris Consecratione qu fit sine Ecclesi Dedicatione.

voluerit, quod conveniens est, accipit sandalia, dicens Psalmum Quam dilcta, cum aliis:
deinde, lotis manibus, accipit omnia paramenta Pontificalia albi coloris. Interim ornatur
Ecclesia, et luminaria super altari et credentia, atque alibi, ubi placuerit, accenduntur. Tunc
exit Pontifex Missam celebraturus. Si vero fatigatus nimis celebrare noluerit, facit Missam
solemniter per aliquem Sacerdotem celebrari.
Missa dicitur prout in Missali, in ipsa die Dedicationis Ecclesi.
In fine Pontifex dat benedictionem solemnem, dicens:
Sit nomen Dmini, etc.
Et Indulgentias supra declaratas. Quibus publicatis, revertitur ad sacristiam, ubi depositis
sacris vestibus, vadit in pace.
Deinde cineres per Ecclesiam aspersi, in quibus litter Grc, et Latin script sunt, per
ministros Ecclesi tolluntur, et Ecclesia totaliter mundatur.
DE ALTARIS CONSECRATIONE
QU FIT SINE ECCLESI DEDICATIONE.
ALtaris consecratio, quamvis omni die de jure fiere possit, decentius tamen in Dominicis
diebus, vel Sanctorum solemnitatibus fit. Sane sero ante diem consecrationis, Pontifex parat
Reliquias in altari consecrando includendas, ponens eas in decenti et mundo vasculo cum
tribus granis thuris; ponit etiam in eo chartulam de pergameto, scriptam sub hac forma:
MDCXXXXIV. die N. mensis N. Ego N. Episcopus N. consecravi Ecclesiam, et altare hoc,
in honorem sancti N. et Reliquias sanctorum Martyrum N. et N. in eo inclusi, et singulis
Christi fidelibus, hodie unum annum, et in die anniversario consecrationis hujusmodi ipsam
visitantibus quadraginta dies de vera indulgentia, in forma Ecclesi consueta concessi.
Sigillans ipsum vasculum diligenter, et illud in honesto, et mundo loco ponens cum duobus
candelabris et luminaribus ardentibus. Celebrandque sunt Vigili ante Reliquias ipsas, et
canendi Nocturni, et Matutin Laudes, in honorem Sanctorum, quorum Reliqui sunt
recondend.
Parantur etiam in Ecclesia qu ad altaris consecrationem sunt necessaria, videlicet sanctum
Chrisma in vasculo, et ampulla, Oleum sanctum Catechumenorum etiam in vasculo, et
ampulla; una libra thuris, cujus medietas sit in granis; thuribulum cum navicula et cochleari;
vas cum prunis ardentibus; vas aqua plenum, quod in presbyterio ponitur; vas cum cineribus;
vas cum sale; vas vini; aspersorium factum de herba hyssopi; mantilia ex tela grossa, ad
extergendam mensam altaris consecrandi, quoties expederit; coopertura linea cerata ad
mensuram ipsius consecrandi; quinque cruces parv fact de candelis cer subtilibus; aliqu
spatul ligne parv, ad abradendum de altari combustiones candelarum et thuris; vas, in
quo ips rasur deponantur; calx, arena, sive tegula trita ad faciendum cmentum, pro
liniendo sepulcro Reliquiarum et junctura mens altaris cum stipite; cmentarius, qui hoc
agat; duo intortitia accensa, qu semper prcedant Pontificem, quocumque ierit; vasa cum
aqua, ad abluendas manus Pontificis, et medulla panis, ac mantilia pro extergendis manibus;
bombyx pro extergenda cruce, qu fit in stipite altaris; tobale nov mund, et vasa atque
ornamenta ad cultum Dei, et altaris, postquam consecratum fuerit pertinentia, benedicenda.
165

Pontifex mane in suo habitu quotidiano venit ad Ecclesiam, et sedens in sede ad dexteram,
vel in faldistorio ad sinistram altaris consecrandi, incipit, et dicit voce submissa cum Clericis
septem Psalmos cum Antiphona, Ne reminiscris, etc. ut supra, pag. 74. sine Litaniis. Induens
interim amictum, albam, cingulum, stolam, et pluviale albi coloris, accipiens mitram
simplicem in capite, et baculum pastoralem in manu sinistra. Sicque paratus, septem Psalmis
expletis, Pontifex cum ministris accedit coram altari consecrando; ubi deposito baculo
pastorali, et stans sine mitra, inchoat, et schola prosequitur sequentem Antiphonam;
ADsto Deus unus omnpotens, Pater, Flius, et Spritus Sanctus.

Deinde dicit, stans eodem modo:
Ormus.
ACtines
nostras, qusumus Dmine, aspirndo prveni, et adjuvndo prosquere; ut

Qua dicta, Pontifex, accepta mitra, procumbit supra faldistorium ibidem prparatum, et
cantores incipiunt Litanias, ut supra, pag. 32. vel, cantoribus deficientibus, Pontifex eas legit:
in quibus suo loco nominetur bis Sanctus ille, in cujus honore, et nomine dedicatur ipsum
altare, et illi, quorum Reliqui in eo includuntur. Postquam autem dictum fuerit:
Ut mnibus fidlibus etc.
Pontifex ab accubitu surgit, et baculum pastoralem in sinistra tenens, dexteram in altum
extendens, producit communiter super aram et stipitem altaris consecrandi ter succesive
signum crucis, dicens primo:
Ut altre hoc ad honrem tuum, et nomen Sancti N. consecrndum, bene + dcere dignris.
Secundo dicit:
Ut altre hoc ad honrem tuum, et nomen Sancti N. consecrandum, bene + dcere, et
sancti + ficre dignris.
Tertio dicit:
Ut altre hoc ad honrem tuum, et nomen Sancti N. consecrndum, bene + dcere, et
sancti + ficre, et conse + crre dignris.
Quo dicto, et deposito baculo pastorali, iterum accumbit super faldistorium, et perficiuntur
Litani. Quibus finitis, ab accubitu surgit, et cum mitra accedit versus altare consecrandum,
et distans ab illo spatio congruenti, deposita mitra, genuflexus dicit cantando, si in cantu fit
officium, alioquin competenti voce dicit sine notis; quod etiam in omnibus aliis sequentibus
observatur:
Quo dicto, Pontifice surgente, chorus, seu Ministri respondent:
166

Tunc Pontifex stans sine mitra in eodem loco, dicit:
Glria Patri, et Flio, et Spritui Sancto.
Chorus, seu Ministri respondent:
Sicut erat in princpio, et nunc, et semper: et in scula sculrum. Amen. Sine Allelja.
Et id eisdem modo et loco secundo et tertio fit, voce semper altius elevata. Quibus dictis,
Pontifex stans in eodem loco cum mitra, benedicit aquam cum sale, cinere, et vino, incipiens
absolute exorcismum salis, et faciens, prout habetur supra sub Ecclesi Dedicatione, pag. 138
usque ad Orationem: Omnpotens sempitrne Deus, cretor, et conservtor humni gneris,
etc. Inclusive.
Post hc Pontifex procedit ad Altare cum mitra, et ibidem inchoat, schola prosequente,
Antiphonam sequentem:
Intribo ad altre Dei: ad Deum qui ltficat juventtem meam.
Psalmus 42
JUdica me, Deus, et discrne causam meam de gente non sancta: * ab hmine inquo, et
dolso rue me.
Repetitur tota Antiphona prdicta, si necesse fuerit.
inimcus?
Iterum repetitur Antiphona.
Emtte lucem tuam et verittem tuam: * ipsa me deduxrunt, et adduxrunt in montem
Antiphona tota repetitur.
Et introbo ad altre Dei: * ad Deum, qui ltficat juventtem meam.
Iterum repetitur Antiphona.
Confitbor tibi in cthara, Deus, Deus meus: * quare tristis es, nima mea? et quare contrbas
me?
Repetitur ut prius Antiphona.
Non dicitur Glria Patri, sed Antiphona prdicta repetitur.
Incepta prima Antiphona, Pontifex, retenta mitra, stans ante altare, intingit pollicem dexter
manus in aqua prdicta per eum benedicta, et cum eo et aqua hujusmodi facit crucem in
medio tabul altaris, dicens:
SAncti + fictur hoc altre, in honrem Dei omnipotntis, et gloris Vrginis Mar, atque
mnium Sanctrum, et ad nomen ac memriam Sancti N. In nmine Pa + tris, et F + lii, et
Spritus + Sancti. Pax tibi.
repetens in qualibet cruce verba prmissa. Sancti + fictur hoc altre, etc.
167

Facit autem primam crucem in dextera parte posteriori altaris, id est, ubi legitur
Evangelium; secundam in sinistra parte anteriori transversa prim; tertiam in dextera
anteriori; quartam in sinistra posteriori terti transversa in hunc modum.
Quo facto, et finitis Antiphona, et Psalmo prdictis, Pontifex stans ibidem, deposita mitra,
dicit:
Ormus.Et ministri: Flectamus genua. R. Levate.
SIngulre
illud propitiatrium in altri Crucis pro nobis redimndis obltum, in cujus

prfiguratine Patrircha Jacob lpidem erxit in ttulum, quo fieret sacrificium, et port
cli dsuper aperirtur orculum, spplices tibi, Dmine, preces fndimus; ut lpidis hujus
expoltam matriam, suprnis sacrificiis imbundam, ipse tu ditri sanctificatinis ubertte
prcpias, qui quondam lapdeis legem scripssti in tbulis. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
Oratione expleta, Pontifex circuit septies tabulam altaris, aspergens eam et stipitem de aqua
prdicta cum cinere et vino benedicta, cum aspersorio de herba hyssopi facto, hoc modo.
Stans cum mitra ante medium altaris inchoat Antiphonam, et schola prosequitur: Asprges
me, Dmine. Qu tota dicitur, et repetitur cum Psalmo, Miserre, eo modo, prout supra, pag.
76. de consecratione altaris in Ecclesi dedicatione ordinatum est. Quo facto, Pontifex stans
sine mitra ante medium altaris, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus,
qui es visiblium rerum mnium et invisiblium cnditor, et cunctrum

sanctificatinum consecrtor, ad dedicatinem hujus Domnic mens desse dignre; et qu
sacrto Oleo et Chrsmate a nobis indgnis est lininda et benedicnda, tu sancti + ficatinis
in eam infnde virttem et consecratinem; ut omnes, qui ad eam te deprecatri accsserint,
tu propitiatinis auxlium sntiant. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
168

Deinde ibidem cum prmissa aqua benedicta facit maltam seu cmentum, quod mox,
deposita mitra, benedicit, dicens:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
ambindo concldis; sanct + fica et bene + dic has creatras calcis, et sbuli. Per Christum
Cmentum benedictum reservatur, sed residuum aqu benedict funditur ad basim sive
pedem stipitis altaris per circuitum. Pontifex deinde procedit processionaliter cum Cruce et
Clero ad locum, in quo nocte prterita conservat Reliqui fuerunt; sed priusquam locum
ipsum ingrediatur, stans ab extra, deposita mitra, dicit:
AUfer a nobis, qusumus, Dmine, cunctas iniquittes nostras: ut ad Sancta Sanctrum

puris meremur mntibus introre. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Ingressus vero sine mitra, stans juxta, et versus ad Reliquias, dicit:
FAc nos, qusumus, Dmine, Sanctrum turum tibi speciliter dedicta membra digne
contngere, quorum patrocnia cpimus incessnter habre. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
Qua dicta, Pontifex sine mitra accipit reverenter vasculum Reliquiarum: tum accepta mitra,
portat eas solemniter, et processionaliter ad altare consecrandum, vel si sint super feretrum,
per Sacerdotes ferri facit, inchoans, schola prosequente, Antiphonam:
Cum jucunditte exbitis, et cum gudio deducmini: nam et montes et colles exlient,
expectntes vos cum gudio. Allelja.
Poterit deinde etiam dici, si expedierit, sequens Responsorium:
Srgite Sancti Dei, de mansinibus vestris, loca sanctificte, plebem benedcite: * et nos
hmines peccatres in pace custodte.
V. Ambulte, Sancti Dei, ad locum prdestintum, qui vobis prpartus est. Et hmines
peccatres in pace custodte.
Cumque pervenerit prope ipsum altare, deponit eas reverenter cum luminaribus super
feretrum, vel aliquam tabulam honeste ibidem paratam, luminaribus juxta illas ardentibus; et
mox Pontifex cum mitra stans prope altare inchoat, schola seu Ministris prosequentibus,
Antiphonam:
Exultbunt Sancti in glria: et ltabntur in cublibus suis.
Psalmus. Cantte Dmino cnticum novum: * laus ejus, etc. ut supra, pag. 152.
Deinde Psalmus. Laudte Dminum in Sanctis ejus, etc. ut supra, pag. 152. sine Glria
Patri, in fine utrisque, sed his Psalmis dictis, Antiphona repetitur. Qua finitur, Pontifex,
deposita mitra, stans versus ad altare, dicit:
169

Ormus.
DEus, qui in omni loco dominatinis tu clemens ac bengnus dedictor assstis: exudi nos,
qusumus, et concde, ut inviolbilis permneat hujus loci consecrtio; et beneficia tui
mneris, univrsitas fidlium qu tibi spplicat, percpere meretur. Per Christum Dminum
nostrum. R.Amen.
Et mox Pontifex, accepta mitra, signat cum pollice dexter manus de Chrismate
confessionem, id est, sepulcrum altaris, in quo Reliqui sunt repondend, in quatuor angulis,
faciens in singulis signum crucis, et dicens, dum unamquamque crucem facit:
COnse + crtur, et sancti + fictur hoc seplchrum. In nmine Pa + tris, et F + lii, et

Spritus + Sancti. Pax huic dmui.
Deinde deposita mitra, recondit ibi vasculum cum Reliquiis, et aliis in eo inclusis
veneranter, inchoans, seu schola seu Ministris prosequentibus, Antiphonam:
SUb
altre Dei sedes accepstis Sancti Dei: intercdite pro nobis ad Dminum Jesum
Christum.
V. Exultbunt Sancti in glria.
R. Et ltabntur in cublibus suis.
Et non dicitur Glria Patri, sed repetitur Antiphona. Interim dum prmissa dicuntur,
Pontifex sine mitra, imposito et benedicto incenso in thuribulo, et illo a Diacono accepto,
thurificat Reliquias inclusas: quo facto, imposita sibi mitra, accipiens lapidem seu tabulam,
cum quo debet claudi sepulcrum, facit cum pollice crucem de Chrismate in medio ejus de
subtus, dicens:
COnse + crtur, et sancti + fictur hc tabula, (vel hic lapis) per istam unctinem, et Dei
benedictinem. In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti. Pax tibi.
Et mox ponit et coaptat tabulam, seu lapidem super sepulcrum, claudens illud, et inchoans,
schola seu Ministris prosequentibus, Antiphonam:
SUb altre Dei audvi voces occisrum dicntium: Quare non defndis snguinem nostrum?
Et acceprunt divnum respnsum: Adhuc sustinte mdicum tempus, donec impletur
nmerus fratrum vestrrum.
Alia Antiphona.
COrpora Sanctrum in pace seplta sunt: et vivent nmina erum in trnum.

Post hc Pontifex, deposita mitra, dicit:
Ormus.
DEus, qui ex mnium cohabitatine Sanctrum trnum Majestti tu condis habitculum:

da dificatini tu incremnta clstia, et prsta, ut qurum hic Relquias pio amre
Tunc accepta mitra, Pontifice prius incipiente, cmentarii cum cmento benedicto firmant
170

ipsam tabulam seu lapidem super sepulcrum: et Pontifex facit crucem desuper ex Chrismate
cum pollice dexter manus, dicens:
SIgn + tur, et sancti + fictur hoc altre. In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus +
Sancti. Pax tibi.
Tum deposita mitra inchoat, schola seu Ministris prosequentibus, Antiphonam:
Stetit Angelus juxta aram templi, habens thurbulum ureum in manu sua, et data sunt ei
incnsa multa: Et ascndit fumus armatum in conspctu Dei. Allelja.
Interim cum mitra thrurificat altare undique ad dexterum et sinistrum latus, ante et desuper,
donec prmissus cantus finiatur; quo finito, stans coram altari sine mitra, dicit:
Ormus.
DIrigtur ortio nostra, qusumus, Dmine, sicut incnsum in conspctu tuo, et copisa
beneficia Christinus ppulus assequtur; ut quicmque tibi in hoc altri sacrnda libmina
devtus obtlerit, vel sacrta suscperit, et vit subsdia prsntis accpiat, et remissinem
mnium peccatrum priter consequtur, et grtiam sempitrn redemptinis percpiat. Per
Post hc Pontifex, accepta mitra, sedet, et Ministri extergunt mensam altaris cum linteo
mundo, et mox Pontifex thurificat super illam in modum crucis in medio, et in quatuor ejus
cornibus: quo facto, Pontifex ponit iterum incensum in thuribulo, et illud benedicit, ut supra,
videlicet, Ab illo benedicris, etc. ac tradit uni Sacerdoti superpelliceo induto, qui continue
altare circuit incensando, donec consecratio perficiatur, excepto eo tempore, quo Pontifex
illud incensat: tunc enim Pontifici thuribulum prsentat; et per Pontificem thurificato, illud
iterum accipit, et, ut prius, incensat. Tum Pontifex adhuc cum mitra stans, inchoat, schola seu
Ministris prosequentibus, Responsorium:
DIrigtur ortio mea sicut incnsum in conspctu tuo, Dmine.

Quod dum cantatur, Pontifex circuit ter altare ad dexteram continue thurificando. Finita
incensatione, Pontifex inchoat, schola, sive Ministris prosequentibus, Antiphonam:
Erxit Jacob lpidem in ttulum, fundens leum dsuper: votum vovit Deo Jacob.
Psalmus 83.
QUam dilcta taberncula tua, Dmine virttum! * concupscit, et dficit nima mea in tria
Dmini.
Repetitur Antiphona.
Cor meum, et caro mea * exultavrunt in Deum vivum.
Etenim passer invnit sibi domum: * et turtur nidum sibi, ubi ponat pullos suos.
Altria tua, Dmine virttum: * Rex meus, et Deus meus.
171

Beti, qui hbitant in domo tua, Dmine: * in scula sculrum laudbunt te.
Betus vir, cujus est auxlium abs te: * ascensines in corde suo dispsuit in valle
lacrymrum, in loco quem psuit.
Etenim benedictinem dabit legisltor, ibunt de virtte in virttem: * vidbitur Deus derum
in Sion.
Dmine Deus virttum, exudi oratinem meam: * uribus prcipe, Deus Jacob.
Protctor noster spice Deus, * et rspice in fciem Christi tui.
Quia mlior est dies una in triis tuis, * super mllia.
Elgi abjctus esse in domo Dei mei, * magis quam habitre in tabernculis peccatrum.
Quia misericrdiam et verittem dligit Deus: * grtiam et glriam dabit Dminus.
Non privbit bonis eos, qui mbulant in innocntia: * Dmine virttum: betus homo qui
sperat in te.
Et non dicitur Glria Patri, sed Antiphona repetitur. Dum Antiphona et Psalmus prdicti
dicuntur, Pontifex stans cum mitra, intingit pollicem dexter manus in oleum
Catechumenorum, et cum eo facit quinque cruces, videlicet in medio altaris, et quatuor ejus
cornibus, in locis, in quibus fecerat cruces de aqua benedicta; videlicet, primam in medio
altaris, secundam in dextero posteriori, tertiam in sinistro anteriori, quartam in dextero
anteriori, quintam in sinistro posteriori, hoc ordine:
172

Dicens dum singulas cruces facit:
SAncti
+ fictur et conse + crtur lapis iste. In nmine Pa + tris, et F + lii, et

Spritus + Sancti, in honrem Dei et gloris Vrginis Mar, atque mnium Sanctrum, ad
nomen, et memriam Sancti N. Pax tibi.
prius, incenso, stans cum mitra inchoat, schola seu Ministris prosequentibus, Responsorium:

V.Elevtio mnuum merum sacrificium vespertnum.
Quo incepto, Pontifex circuit semel altare ad dexteram, thurificando illud; deinde restituto
thuribulo Sacerdoti, et Responsorio finito, sine mitra, dicit:
ADsit,
Dmine, miseriordi tu ineffbilis petas; et super hunc lpidem opem tu

bene + dictinis et virttem tu unctinis infnde; ut, te larginte, rferat prmium quisquis
intlerit votum. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Oratione finita, Pontifex inchoat, et schola seu Ministri prosequuntur, Antiphonam:
Mane surgens Jacob erigebat lapidem in titulum, fundens oleum desuper, votum vovit
Domino: vere locus iste sanctus est, et ego nesciebam.
Psalmus 91.
BOnum est confitri Dmino, * et psllere nmini tuo, Altssime.

Ad annuntindum mane misericrdiam tuam, * et verittem tuam per noctem.
In decachrdo, psaltrio; * cum cntico in cthara.
Quia delectsti me, Dmine, in factra tua: * et in opribus mnuum turum exultbo.
Quam magnificta sunt pera tua, Domine! * nimis profnd fact sunt cogitatines tu.
Vir inspiens non cognscet: * et stultus non intlliget hc.
Cum exrti ferint peccatres sicut fnum: * et apparerint omnes qui operntur iniquittem.
Ut intreant in sculum sculi: * tu autem Altssimus in trnum, Dmine.
173

Quniam ecce inimci tui, Dmine, quniam ecce inimci tui perbunt: * et dispergntur
omnes, qui operntur iniquittem.
Et exaltbitur sicut unicrnis cornu meum: * et senctus mea in misericrdia beri.
Et despxit culus meus inimcos meos: * et ab in insurgntibus in me malignntibus udiet
uris mea.
Justus, ut palma florbit: * sicut cedrus Lbani multiplicbitur.
Plantti in domo Dmini, * in triis domus Dei nostri florbunt.
Adhuc multiplicabuntur in senecta uberi: * et bene patientes erunt, ut annuntient:
Quniam rectus Dminus Deus noster: * et non est inquitas in eo.
Et non dicitur Glria Patri. sed Antiphona repetitur. Interim Pontifex, accepta mitra, facit
iterum quinque cruces cum pollice de eodem oleo Catechumenorum, in eisdem locis altaris, et
eo ordine prout prius fecit, dicens dum singulas cruces facit:
SAncti + fictur et conse + crtur lpis iste. In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus +
Sancti, in honrem Dei et gloris Vrginis Mar, atque mnium Sanctrum, ad nomen, et
prius, incenso, stans, cum mitra, inchoat iterum, schola seu Ministris prosequentibus,
Responsorium.

Quo incepto, Pontifex circuit iterum semel altare ad dexteram, illud incensando: quo facto,
restituto thuribulo Sacerdoti, et Responsorio finito, Pontifex, deposita mitra, dicit:
Ormus.Et ministri: Flectmus gnua. R. Levte.
ADsto, Dmine, dedicatini hujus mens tu; et in eam, qu a nobis indgnis sancto linta
est leo, bene + dictinis et sancti + ficatinis tu virttem et consecratinem infunde: Qui
Ormus.
OMnpotens, sempitrne Deus, altre hoc quod in honrem tuum, et in memriam Sancti tui
N. nos indgni consecrmus, virtte tu bene + dictinis sanctifica; et mnibus te hic
invocntibus atque in te sperntibus, auxlii tui munus ostnde; ut huic altri impsita mnera
174

semper accpta fieri dignris, et in eo Sacramentrum virtus, et votrum semper obtinetur
effctus. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Qua finito, Pontifex incipit, schola seu Ministris prosequentibus, Antiphonam:
Unxit te Deus Deus tuus leo ltti pr consrtibus tuis.
Psalmus 44.
ERuctvit cor meum verbum bonum: * dico ego pera mea Regi.
Repetitur Antiphona
Lingua mea clamus scrib, * velciter scribntis.
Repetitur Antiphona
Specisus forma pr filiis hminum, diffsa est grtia in lbiis tuis: * proptrea benedxit te
Deus in trnum.
Repetitur Antiphona
Accngere gldio tuo circa femur tuum, * potentssime.
Repetitur Antiphona
Spcie tua et pulchritdine tua * intnde, prspere procde, et regna.
Repetitur Antiphona
Propter verittem, et mansuetdinem, et justtiam: * et dedcet te mirbiliter dxtera tua.
Repetitur Antiphona
Sagtt tu acut, ppuli sub te cadent, * in corda inimicrum regis.
Repetitur Antiphona
Sedes tua, Deus, in sculum sculi: * virga directinis virga regni tui.
Repetitur Antiphona
Dilexsti justtiam, et odsti iniquittem: * proptrea unxit te Deus, Deus tuus, leo ltti
pr consrtibus tuis.
Repetitur Antiphona
Myrrha, et gutta, et csia a vestimntis tuis, a dmibus ebrneis: * ex quibus delectavrunt te
fili regum in honre tuo.
Repetitur Antiphona
Astitit regna a dextris tuis in vesttu deaurto, * circmdata variette.
Repetitur Antiphona
Audi, filia, et vide, et inclna urem tuam, * et oblivscere ppulum tuum, et domum patris
tui.
Repetitur Antiphona
Et concupscet Rex decrem tuum: * quniam ipse est Dminus Deus tuus, et adorbunt eum.
175

Repetitur Antiphona
Et fili Tyri in munribus * vultum tuum deprecabntur omnes divites plebis.
Repetitur Antiphona
Omnis glria ejus fili Regis ab intus, * in fimbriis ureis circumamcta variettibus.
Repetitur Antiphona
Adducntur Regi vrgines post eam: * prxim ejus afferntur tibi.
Repetitur Antiphona
Afferntur in lttia et exultatine: * adducntur in templum Regis.
Repetitur Antiphona
Pro ptribus tuis nati sunt tibi filii: * consttues eos prncipes super omnem terram.
Repetitur Antiphona
Mmores erunt nminis tui * in omni generatine et generatinem.
Repetitur Antiphona
Proptrea ppuli confitebntur tibi in trnum, * et in sculum sculi.
Incepta Antiphona, Pontifex, accepta mitra, iterum facit quinque cruces de sancto Chrismate
SAncti + fictur et conse + crtur lpis iste. In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus +
Sancti, in honrem Dei et gloris Vrginis Mar, atque mnium Sanctrum, ad nomen, et
Deinde Pontifex, accepto thuribulo a Sacerdote incensante, imposito et benedicto ut prius
incenso, stans cum mitra inchoat, schola seu Ministris prosequentibus, Responsorium.

Quo incepto, Pontifex circuit semel altare ad sinistram, illud incensans ut prius; quo
incensato, restituto thuribulo Sacerdoti, et Antiphona finita, Pontifex deposita mitra, dicit:
DEscndat, qusumus, Dmine Deus noster, Spritus tuus Sanctus super hoc altre, qui et
dona nostra et ppuli tui in eo sanctficet, et sumntium corda dignnter emndet. Per
Qua dicta, Pontifex inchoat, et schola seu Ministris prosequuntur Antiphonam.
Sanctificvit Dminus tabernculum suum: quia hc est domus Dei, in qua invocbitur
Nmen ejus, de quo scriptum est: et erit nomen meum ibi, dicit Dminus.
176

Psalmus 45.
DEus noster refgium, et virtus, * adjtor in tribulatinibus, qu invenrunt nos nimis.

Repetitur Antiphona
Proptrea non timbimus dum turbbitur terra: * et transferntur montes in cor maris.
Repetitur Antiphona
Sonurunt, et turbt sunt aqu erum: * conturbti sunt montes in fortitdine ejus.
Repetitur Antiphona
Flminis mpetus ltficat civittem Dei: * sanctificvit tabernculum suum Altssimus.
Repetitur Antiphona
Deus in mdio ejus, non commovbitur: * adjuvbit eam Deus mane dilculo.
Repetitur Antiphona
Conturbt sunt Gentes, et inclinta sunt regna: * dedit vocem suam, mota est terra.
Repetitur Antiphona
Dminus virttum nobscum, * suscptor noster Deus Jacob.
Repetitur Antiphona
Vente, et videte pera Dmini, qu psuit prodgia super terram: * uferens bella usque ad
finem terr.
Repetitur Antiphona
Arcum cnteret, et confrnget arma: * et scuta combret igni.
Repetitur Antiphona
Vacte et vidte quniam ego sum Deus: * exaltbor in gntibus, et exaltbor in terra.
Repetitur Antiphona
Dminus virttum nobscum, * suscptor noster Deus Jacob.
Et non dicitur Glria Patri. sed Antiphona repetitur.
Interim dum Antiphona et Psalmus prdicti dicuntur, Pontifex, accepta mitra, fundit et
spargit oleum Catechumenorum, et Chrisma pariter super altare, illud manu dextera
confricans, liniens, et perungens. Quo facto, incipit, schola seu Ministris prosequentibus,
Antiphonam:
Ecce odor filii mei, sicut odor agri pleni, cui benedxit Dminus: crscere te fciat Deus
meus, sicut arnam maris, et donet tibi de rore cli benedictinem.
Psalmus. Fundamnta ejus in mntibus sanctis: dligit. et totus dicitur prout habetur supra,
pag. 127 sine Glria Patri.
177
LApidem

suscipinda ppuli sui vota, et sacrificia, ormus ut Dminus noster bene + dcat, et
cnse + cret: et quod est unctum a nobis, sit unctum in Nmine ejus; ut plebis vota suscpiat,
et altri per sacram unctinem perfcto, dum propitiatinem Sacrrum impnimus, ipsi
propitiatres Dei esse meremur. Per Jesum Christum Dminum nostrum, Qui cum eo et
Spritu Sancto vivit et regnat Deus in scula sculrum. R. Amen.
Quo dicto, inchoat, schola seu Ministris prosequentibus, Antiphonam:
dificvit Myses altre Dmino Deo, fferens super illud holocusta, et mmolans
filirum Israel.
Qua finita, stans adhuc cum mitra, dicit:
DEi Patris omnipotntis misericrdiam spplices implormus, fratres charssimi, ut altre

hoc sacrificiis spiritulibus imbundum, nostr vocis exortus officio, prsnti
bene + dictine sanctficet, atque in eo semper oblatines famulrum surum stdio sanct
devotinis impsitas bene + dcere, et sancti + ficre digntur; et spirituli plactus incnso
R. Amen.
Deinde benedicit incensum super altare cremandum stans ibidem, deposita mitra, dicens:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DOmine,
Deus omnpotens, qui assstit exrcitus Angelrum cum tremre, qurum

servtium spiritule et gneum esse cognscitur; dignre respcere, bene + dcere, et
sancti + ficre hanc creatram incnsi, ut omnes langures, omnsque infirmittes, atque
insdi inimci odrem ejus sentintes effgiant, et separntur a plsmate tuo, quod pretiso
Flii tui Snguine redemsti, ut nmquam ldtur a morsu inqui serpntis. Per emdem
Deinde aspergit ipsum aqua benedicta, et accepta mitra, format propria manu ex ipso
incenso quinque cruces, quamlibet de quinque granis, super illa quinque loca altaris, in quibus
cruces de aqua, et oleo, ac Chrismate fact prius fuerunt; et super quamlibet crucem thuris
ponit unam crucem factam de subtili candela, ad mensuram crucis de granis incensi fact; et
cujuslibet crucis capita accenduntur, ut cum ipsis thus comburatur et cremetur. Omnibus
autem crucibus accensis, Pontifex, deposita mitra, flexis coram altare genibus, inchoat, schola
seu ministris prosequentibus:
Allelja. V. Veni, Sancte Spritus, reple turum corda fidlium, et tui amris in eis ignem
accnde.
Nisi consecratio hujusmodi fieret inter Dominicam Septuagesim, et festum Pasch
Resurrectionis Domini nostri Jesu Christi, quia tunc, omisso Allelja, dicitur versus tantum.
Quo dicto, surgit Pontifex stans ibidem versus ad altare sine mitra, et schola, seu Ministri
cantant Antiphonas duas sequentes:
178

Alia Antiphona.
incnsa multa: Et ascndit fumus armatum in conspctu Dei.
DOmine
sancte, Pater omnpotens, trne Deus, clemens et proptius preces nostr

humilittis exudi, et rspice ad hujus altris tui holocustum, quod non igne visbili probtur,
sed infsum Sancti Spritus tui grtia in odrem suavittis ascndat, et legtime se sumntibus
Eucharstia medicbilis fiat, ad vitmque proficiat sempitrnam. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Post hc, combustis candelis, et thure, cineres illius combustionis per unum ex ministris
cum spatulis ligneis abraduntur, et collecti in aliquo vase, projiciuntur in sacrarium. Interim
Pontifex sine mitra stans ante gradus altaris, versus ad altare, dicit:
DEus omnpotens, in cujus honrem, ac beatssim Vrginis Mar, et mnium Sanctrum,

ac nomen et memriam Sancti tui N. nos indgni altre hoc consecrmus, clemens et proptius
preces nostr humilittis exudi: et prsta, ut in hac mensa sint libmina tibi accpta, sint
grata, sint pnguia, et Sancti Spritus tui semper rore perfsa; ut omni tmpore hoc in loco
supplicntis tibi famli tu anxiettes rleves, gritdines cures, preces exudias, vota
suscpias, desiderta confirmes, postulta concdas. Per Dminum nostrum Jesum Christum
Flium tuum, Qui tecum vivit et regnat in unitte ejsdem Spritus Sancti Deus.
Deinde eodem modo stans dicit mediocri voce, extensis manibus ante pectus, hanc
Prfationem:
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
V. Sursum corda.
Vere dignum et justum est, quum et saltare, nos tibi semper, et ubque grtias gere,
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, et clemens: cujus nec intium, nec finis
advrtitur; qui quantus es, tantus esse volusti, sanctus scilicet, ac mirbilis Deus, cujus
majesttem elemnta non cpiunt. Te benedcimus, te spplices deprecmur, ut tibi sit altre
hoc, sicut illud quod Abel salutris mystrii in passione prcrsor, jugultus a fratre, novo
snguine mbuit, et sacrvit. Sit tibi, Dmine, altre hoc, sicut illud quod Abraham pater
noster, qui vidre te mruit, fabricvit, et invocto tuo Nmine consecrvit, in quo Sacerdos
Melchsedech, sacrificii formam triumphlis exprssit. Sit tibi, Dmine, altre hoc, sicut illud,
super quod Abraham seminrium fidei nostr Isaac filium suum, dum tibi toto corde crdidit,
179

toto corde impsuit; in quo salutris mystrii Sacramntum Dominic Passinis ostnsum
est, dum offrtur Filius, Agnus occditur. Sit tibi, Dmine, altre hoc, sicut illud quod Isaac,
pteum profnd purittis invniens, abundnti ei nomen impnens, tu majestti dicvit.
Sit tibi, Dmine, altre hoc, sicut ille lapis quem Jacob suppnens cpiti suo, ascendntes et
descendntes Angelos per scal mystrium somno revelnte, cognvit. Sit tibi, Dmine,
altre hoc, sicut illud quod Myses, suscptis mandtis, in prfiguratine Apostlica,
dudecim lpidum constructine firmvit. Sit tibi, Dmine, altre hoc, sicut illud quod
Myses septem dirum purificatine mundvit, et clsti tuo collquio Sancta Sanctrum
vocvit, sicut loctus es ad Mysen, dicens: Si quis tetgerit altre hoc, sanctifictus habetur.
Sit in hoc ergo altri innocnti cultus; immoltur suprbia: iracndia jugultur; luxria,
omnsque libdo feritur; offertur pro turtribus sacrificium castittis, et pro pullis
columbrum innocnti sacrificium.
Quod sequitur, dicit submissa voce legendo, ita tamen, quod a circumstantibus audiri possit:
Per Dminum nostrum Jesum Christum Filium tuum; Qui tecum vivit, et regnat in unitte
ejsdem Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Prfatione finita, Pontifex accepta mitra, inungit cum pollice dexter manus Chrismate
intincto frontem altaris in modum crucis, inchoans, schola seu Ministris prosequentibus,
Antiphonam:
Confirma hoc, Deus, quod opertus es in nobis, a templo sancto tuo, quod est in Jersalem,
Allelja.
Psalmus Exrgat Deus, et dissipntur inimci ejus: * et fgiant qui odrunt eum, a fcie
ejus.
Et totus dicitur prout supra habetur in Benedictione Abbatis, pag. 85.
Quo dicto, Pontifex, deposita mitra, dicit:
Ormus.
MAjesttem tuam, Dmine, humliter implormus, ut altre hoc sacr unctinis libmine ad
suscipinda ppuli tui mnera innctum potnter bene + dcere et sancti + ficre dignris; ut
quod nunc a nobis indgnis, sub tui Nminis invocatine, in honrem beatssim Vrginis
Mar, et mnium Sanctrum, atque in memriam Sancti tui N. sacrosncti Chrsmatis
unctine delibtum est, plceat tibi, atque altre mneat perptuum; ut quidquid denceps
super illud obltum sacratmve ferit, dignum tibi fiat holocustum: atque mnium hic
offerntium sacrificia a te pio Dmino bengne suscipintur, et per ea vncula peccatrum
nostrrum absolvntur; mcul delentur; vni impetrntur; grti acquirntur; qutenus
una cum Sanctis, et Elctis tuis vitam percpere meremur ternam. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Tum Pontifex accepta mitra, cum pollice dexter manus Chrismate intincto, inungit in
modum crucis conjunctiones mens, seu tabul altaris, et tituli, sive stipitis, in quatuor
angulis, quasi illa conjungens, ad singulas cruces dicens:
In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti. R. Amen.
180
Ben. Tob., Vas., et Ornament., Ecclesi et Altaris Consecrati.

Ormus.
SUpplices te deprecmur, omnpotens trn Deus, per unignitum Flium tuum Dminum
nostrum Jesum Christum, ut altre hoc sanctis sibus prpartum, clsti bene + dictine
sanctifices: et sicut Melchsedech Sacerdtis prcpui oblatinem dignatine mirbili
suscepsti, ita impsita huic novo altri mnera, semper accpta ferre dignris; ut ppulus, qui
in hanc Ecclsi domum sanctam convniet, per hc libmina clsti sanctificatine
salvtus, animrum quoque surum saltem perptuam consequtur. Per emdem Christum
Post hc Subdiaconi abstergunt diligenter cum mantilibus tel gross mensam altaris; et
Pontifex accedit ad sedem suam juxta altare, in qua cum mitra sedens, fricat bene manus cum
medulla panis, ac lavat, et extergit. Quo facto, Subdiaconis, seu Acolythis prsentantibus ipsi
Pontifici tobaleas novas et mundas, ac vasa, et ornamenta ad cultum Dei et altaris consecrati
pertinentia, Pontifex, deposita mitra, surgit, et stans benedicit illa, dicens.
BENEDICTIO
TOBALEARUM, VASORUM, ET ORNAMENTORUM
ALTARIS CONSECRATI.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
OMnpotens, et misricors Deus, qui ab intio utlia et necessria homnibus cresti, quique
per fmulum tuum Mysen vestimnta Pontificlia et Sacerdotlia, seu Levtica, Sacerdtibus
et Levtis, atque ornamnta et lintemina fcere fmulum tuum Mysen per quadragnta dies
docusti, atque tiam qu Maria txuit et fecit, in usum ministrii tabernculi fderis
ordinsti; purificre, bene + dcere, sancti + ficre, et conse + crre per nostr humilittis
servtium dignris hc ornamnta et lintemina in usum altris tui, ut divnis cltibus et sacris
mystriis apta exsstant, hisque confectini Crporis et Snguinis Jesu Christi Flii tui Dmini
nostri dignis paretur famultibus. Qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deus,
Deinde aspergit illa aqua benedicta: tum Ministri ponunt super altare Chrismale, sive
pannum lineum ceratum, ad mensuram altaris factum; deinde vestiunt altare tobaleis et
ornamentis benedictis, ponentes desuper crucem, et alia ornamenta. Interim Pontifex stans
ibidem, inchoat Antiphonam primam, schola, seu Ministris prosequentibus ipsam, et alias
Antiphonas sequentes, et Responsoria cum suis versibus, et Psalmis.
Antiphona.
CIrcmdate Levt altre Dmini Dei, vestte vestimntis albis: estte et vos, canntes
hymnum novum, dicntes, allelja.
V. Mirbilis Deus in Sanctis suis, et sanctus in mnibus opribus suis.
181
Ben. Tob., Vas., et Ornament., Ecclesi et Altaris Consecrati.

Alia Antiphona.
Circmdate Sion, et complctimini eam, narrte in trribus ejus.
V. Magnus Dminus et laudbilis nimis, in civitte Dei nostri, in monte sancto ejus.
Deinde dicitur Responsorium.
Induit te Dminus tnica jucundittis, et impsuit tibi cornam:* Et ornvit te ornamntis
sanctis.
V. Luce splndida fulgbis, et omnes fines terr adorbunt coram te. * Et ornvit te.
ornamentis sanctis. Nationes ex longinquo ad te venient, et munera deferentes adorabunt
Dominum; et terram tuam in sanctificatione habebunt, et nomen magnum tuum invocabunt. *
Et ornavit te ornamentis sanctis.
V. Natines ex longinquo ad te vnient, et mnera deferntes adorbunt Dminum: et
terram tuam in sanctificatine habbunt, et Nomen magnum tuum invocbunt. * Et ornavit te
V. Benedcti erunt qui te dificavrunt: tu autem ltabris in filiis tuis, quniam omnes
benedicntur, et congregabntur ad Dminum.*Et ornavit te.
Et non dicatur Glria Patri. sed sequens Antiphona dicitur:
In velamnto alrum turum prtege nos, Dmine, et in lude tua glorimur. Psalmus,
Deus, Deus meus, pag. 164. cum Glria Patri.
Finito Psalmo, Pontifex, deposita mitra, ascendit ad altare, et facta cruci super altari posit
reverentia, incipit, schola seu Ministris prosequentibus, Antiphonam:
Omnis terra adret te Deus, et psallat tibi: psalmum dicat nmini tuo, Dmine.
Interim, dum Antiphona cantatur, Pontifex incensat super altare in modum crucis: et
Antiphona finita, Pontifex eam reincipit, et schola prosequitur: et interim iterum ipse Pontifex
super altare in modum crucis incensat; quod et tertio facit: quo facto, stans ante medium
altaris, dicit:
Ormus.
DEscndat, qusumus, Dmine Deus noster, Spritus tuus Sanctus super hoc altre: qui et
Ormus.
OMnpotens,
sempitrne Deus, altre hoc nmini tuo dedictum clestis virttis

bene + dictine sanctfica: et mnibus in te sperntibus auxlii tui munus ostnde, ut hic
Sacramentrum virtus et votrum obtinetur effctus. Per Dminum nostrum Jesum Christum
Flium tuum: Qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula
sculrum. R. Amen.
V. Dminus vobscum.
V. Benedicmus Dmino.
R. Deo grtias.
182
De Altaris Consecratione.
Quo dicto, Pontifex accedit ad Sacristiam, sive Sacrarium, ubi deposito pluviali, parat se ad
celebrandam Missam, si voluerit, vel facit per aliquem Sacerdotem in dicto altari consecrato
solemniter celebrari. Missa dicitur ut in Missali, in ipsa die Dedicationis Ecclesi.
Finita Missa, Pontifex dat Benedictionem solemnem, et Indulgentias, exuit se sacris
vestibus, et vadit in pace.
DE CONSECRATIONE ALTARIS
CUJUS SEPULCRUM EST IN MEDIO
SUMMITATIS STIPITIS.
ORdo prdictus consecrandi altare semper servatur, quando sepulcrum Reliquiarum est in
medio tabul altaris, a parte superiori, vel in stipite a parte anteriori, aut posteriori. Si vero
sepulcrum est in medio summitatis stipitis, supra autem sit ponenda ipsa tabula, sive mensa
altaris; finita aqu benedictione, cum vino et cinere, ut supra, pag. 138 atque Oratione
Omnpotens sempitrne Deus, cretor, et conservtor humni gneris, etc pag. 140. Pontifex
stans cum mitra et aqua benedicta hujusmodi, vino et cinere mixta, facit maltam, sive
cmentum ex calce et sabulo, seu tegula trita ad hoc paratis, quod deinde, deposita mitra,
benedicit, dicens:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
ambindo concldis, sanct + fica, et bene + dic has creatras calcis, et sbuli. Per Christum
Quo facto, tabula ipsa altaris a stipite separata jacente, debet fieri Reliquiarum deportatio et
inclusio, Pontifice processionaliter accedente ad locum, ubi Reliqui sunt deposit, in quo
Pontifex stans ab extra sine mitra dicit: Ormus. Et ministri: Flectmus gnua. R. Levte.
Oratio Aufer a nobis, pag. 169. et continuans per omnia usque ad Conse + crtur, etc.
inclusive, prout supra ordinatum est, pag. 170. Quibus dictis, Sacerdotes et Levit elevant
aram sive tabulam, seu mensam altaris, et collocant eam super stipitem; et cmentarii cum
dicto cmento benedicto ipsam liniunt et firmant, schola interim cantante, seu Ministris
dicentibus Responsorium ton.1.
Vos Sacerdtes et Levt sanctificmini: * Et affrte aram Dmini Dei Israel ad locum, qui
ei partus est.
V. Vos Sancti Dmini vocabmini, minstri Dei nostri: dictur vobis sit timor Dei vobscum,
et cum diligntia cuncta fcite. * Et affrte.
Levata itaque ara, et collocata, ac cum cmento prdicto bene firmata, Pontifex inchoat
Antiphonam, Sub altre Dei, pag.170. et continuat usque ad Orationem: Dirigtur, inclusive:
qua dicta, prosequitur altaris consecrationem, accedens ad altare cum mitra: et stans ante
illud, deposita mitra, incipit, schola, seu Ministris prosequentibus, Antiphonam, Introbo ad
altre Dei, etc pag. 167, cum omnibus sequentibus, usque ad Orationem, Deus, qui es
visiblium rerum, etc. inclusive.
183
De Altaris portatilis Consecratione.

Qua dicta, Pontifex accepta mitra sedet, et Ministri extergunt mensam altaris cum linteo
mundo: et mox Pontifex thurificat super illam in modum crucis in medio, et in quatuor ejus
angulis, inchoans, schola seu Ministris prosequentibus, Responsorium.
Et omnia alia deinde fiunt prout supra ordinata sunt usque ad finem.
DE ALTARIS PORTATILIS
CONSECRATIONE.
ALtaris portatilis consecratio potest fieri quocumque die, et loco, jejuno tamen stomacho.
Parantur in loco, ubi consecratio hujusmodi fieri debet, in primis aliqu Reliqui cum
tribus granis incensi in altari recludend; sanctum Chrisma in vasculo et ampulla; oleum
sanctum Catechumenorum, etiam in vasculo et ampulla; media libra thuris, cujus medietas sit
in granis; thuribulum cum navicula et cochleari; vas cum prunis ardentibus, vas aqu mund,
vas cum cineribus, vas cum sale, vas vini, aspersorium factum de herba hyssopi; mantilia ex
tela grossa ad extergendum altare consecrandum, quoties expedierit; quinque cruces parv
fact de candelis cer subtilibus; aliqu spatul ligne parv, ad abradendum de altari
combustiones candelarum et thuris; vas, in quo ips rasur deponantur; duo candelabra cum
duobus cereis continuo ardentibus prope Reliquias; vas cum aqua ad abluendas manus
Pontificis, et medulla panis, ac mantilia pro extergendis manibus.
Pontifex igitur paratus amictu, alba, cingulo, stola, pluviali albi coloris, et mitra smplici, si
consecrationem hujusmodi publice facere velit, vel si camera sua, aut alio loco secrete, stolam
habeat supra Rochetum, vel supra superpelliceum, si sit Regularis, ab humeris dependentem,
et mitram simplicem, stans ante tabulam ipsam, sive altare consecrandum positum super
aliquam mensam, vel altare, mitram in capite tenens, absolute dicit:
DEum omnpotentem, fratres charssimi, votis exsultntibus deprecmur, ut qui per omnem
mundum fidem sparsit, et Ecclsiam congregvit, qui est lapis de monte sine mnibus
abscssus, qui angulrem compgem solidvit, hanc petram sernus illstret, emque trno
lmine irrigtam ita multiplcibus et divrsis charismtibus locpletet; ut super illam
administrndam sui Crporis hstiam bene + dcat, et suscpiat consecrtam. Qui cum Deo
Patre vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Deinde detecto capite, genuflexus ante Altare consecrandum, dicit:
Quo dicto, Pontifice surgente, chorus respondet:
Tunc Pontifex stans sine mitra, in eodem loco, dicit:
Chorus respondet:
Sicut erat in princpio, et nunc, et semper: et in scula sculrum. Amen.
184

Et id eisdem modo et loco secundo et tertio fit, voce semper altius elevata.
Quibus dictis, Pontifex stans in eodem loco cum mitra, benedicit aquam cum sale, cinere, et
vino, incipiens absolute exorcismum salis, prout habetur supra sub Ecclesi Dedicatione, pag.
138. usque ad Orationem: Omnpotens, sempitrne Deus, cretor, et conservtur etc.
inclusive; hoc salvo, quod ubicumque fit mentio de Ecclesi Consecratione, dicit solum de
altaris, vel tabul.
Aqua igitur benedicta, Pontifex, retenta mitra, stans ante altare, intingit pollicem dexter
manus in aqua prdicta per eum benedicta, et cum eo et aqua hujusmodi facit crucem in
medio tabul altaris, dicens:
SAncti + fictur,
et conse + crtur hc tabula. In nmine Pa + tris, et F + lii, et

repetens in qualibet cruce verba prmissa:
Sancti + fictur, et conse + crtur hc tabula, etc.
Facit autem primam crucem in dextera parte posteriori lapidis, id est, Evangelii, secundam
in sinistra parte anteriori transversa prim, tertiam in dextera anteriori, quartam in sinistra
posteriori transversa, in hunc modum:
Quo facto, inchoat, Ministris prosequentibus, Antiphonam:

Asprges me, Dmine, hysspo et mundbor: lavbis me, et super nivem dealbbor.
Psalmus 50.

Et totus dicitur ut supra, pag. 76 sine Glria Patri. Sed in fine repetitur Antiphona: et interim
dum dicuntur Antiphona et Psalmus prdicti, Pontifex cum mitra aspergit cum aspersorio de
herba hyssopi facto de ipsa aqua tabulam, per ejus circuitum tribus vicibus. Quo facto, tabula
abstergitur cum mundo panno lineo; deinde Pontifex deposita mitra, dicit:
185

V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus,
qui es visiblium mnium rerum et invisiblium cnditor, et cunctrum

sanctificatinum consecrtor, ad dedicatinem hujus Dominic mens adsse dignre; et qu
sacrto Oleo et Chrsmate a nobis indgnis est lininda, et benedicnda; tu sancti +
ficatinis in eam infnde virttem, et consecratinem; ut omnes, qui ad eam te deprecatri
accsserint, tu propitiatinis auxlium sntiant. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Tum inchoat, ministris prosequentibus, Antiphonam:
Dirigtur ortio mea, sicut incnsum in conspctu tuo, Dmine.
Qua incepta, Pontifex, accepta mitra, thurificat tertio tabulam per circuitum ejus. Finita
incensatione, Pontifex inchoat, ministris prosequentibus, Antiphonam:
Erxit Jacob lpidem in ttulum, fundens leum dsuper.
Psalmus. Quam dilcta taberncula tua, Dmine virttum! * concupscit et dficit nima
mea in tria Dmini.
Et totus dicitur prout supra habetur in benedictione, et impositione primarii lapidis, pag.
125. sed in fine non dicitur Gloria Parti.
Dum Antiphona, et Psalmus dicuntur, Pontifex stans cum mitra, intingit pollicem dexter
manus in Oleum Catechumenorum, et cum eo facit quinque cruces, videlicet, in medio altaris,
et quatuor ejus cornibus, in locis, in quibus fecerat cruces de aqua benedicta, videlicet,
primam in medio altaris, secundam in dextero cornu posteriori, id est, Evangelii, tertiam in
sinistro anteriori, quartam in dextero anteriori, quintam in sinistro posteriori, hoc ordine,
dicens,dum singulas cruces facit:
Dicens, dum singulas cruces facit:
SAncti
+ fictur et conse + crtur hc tabula. In nmine Pa + tris, et F + lii, et

Deinde Pontifex inchoat, ministris prosequentibus, Antiphonam:
Dirigtur oratio mea sicut incnsum in conspctu tuo, Dmine.
186

Et dum Antiphona dicitur, Pontifex thurificat semel tabulam per circuitum; deinde, restituto
thuribulo, et Antiphona finita, deposita mitra, dicit:
ADsit,
Dmine, misericrdi tu ineffbilis petas: et super hunc tbulam opem tu

bene + dictinis, et virttem tu unctinis infnde; ut, te larginte, rferat prmium quisquis
intlerit votum. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Oratione finita, Pontifex inchoat, Ministris prosequentibus, Antiphonam:
Dmino: vere locus iste sanctus est, et ego nescibam.
Psalmus. Bonum est confitri Dmino: * et psllere nmini tuo, Altssime.
Et totus dicitur, prout supra habetur sub Dedicatione Ecclesi, pag. 173 et in fine non dicitur
Glria Patri.
Incepta Antiphona, Pontifex accepta mitra, facit iterum quinque cruces cum pollice de
eodem Oleo Catechumenorum in eisdem locis altaris, et eo ordine, prout prius fecit, dicens,
dum singulas cruces facit:
SAncti

Deinde Pontifex inchoat, ministris prosequentibus, Antiphonam:
Interim dum Antiphona dicitur, Pontifex, retenta mitra, thurificat iterum semel tabulam per
circuitum. Quo facto, Pontifex, deposita mitra, dicit:
ADsto, Dmine, dedicatini hujus mens tu, et in eam, qu a nobis indgnis sancto linta
est leo, bene + dictinis et sancti + ficatinis tu virttem, et consecratinem infnde: Qui
Qua finito, Pontifex incipit, schola seu Ministris prosequentibus, Antiphonam:
Unxit te Deus, Deus tuus, leo ltti pr consrtibus tuis.
Psalmus. Deus noster, refgium, et virtus: adjtor in tribulatinibus, qu invenrunt nos
nimis.
Et totus dicitur prout supra habetur sub Dedicatione Ecclesi, pag. 175 et in fine non
dicitur, Glria Patri.
Incepta Antiphona, Pontifex accepta mitra, iterum facit quinque cruces de sancto Chrismate
SAncti

187

Deinde Pontifex, accepto thuribulo a Sacerdote incensante, imposito et benedicto incenso,
stans cum mitra inchoat, schola seu Ministri prosequuntur, Antiphonam:
Qua incepta, Pontifex, retenta mitra, iterum thurificat tabulam per circuitum: deinde,
EXudi
nos, Deus noster, et precum nostrrum libnter ccipe vota, et altre hoc ad
celebrnda divna mystria prpartum clstis ungunti odre asprge, et armata divn
sanctificatinis illi infnde: et sicut lpidem Jacob Patrirch erctum ungunti perfusine
dicsti, et Anglicis visinibus per scalam gradus Ecclsi figursti, sic quoque super hunc
lpidem altri coaptndum clstis grtiam sancti + ficatinis immtte; ut dum tibi super
eum sacri Crporis et Snguinis unigniti Flii tui mystria consecrntur, petntibus peccta
dimittntur, et merntibus nfluas grtiam sempitrnam. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
Oratione dicta, Pontifex accepta mitra, intingit pollicem dexter manus in sanctum Chrisma,
et cum eo signat confossionem, id est sepulcrum, in quo Reliqui sunt reponend, in medio
formando signum, dicens:
COnse + crtur et sancti + fictur hoc seplchrum. In nmine Pa + tris, et F + lii, et

Spritus + Sancti. Pax huic domui.
Deinde, deposita mitra, recondit veneranter Reliquias cum tribus granis thuris in tabula, sive
altari, et sepulcrum Reliquiarum hujusmodi claudit. Quo facto, adhuc stans sine mitra, dicit:
Oremus.
DEus, qui ex mnium cohabitatine Sanctrum trnum majestti tu cndis habitculum,

da dificatini tu incremnta clstia; et prsta, ut qurum hic Relquias pio amre
Tum inchoat Pontifex, schola seu Ministris prosequentibus, Antiphonam:
Ecce odor filii mei, sicut odor agri pleni, cui benedixit Dminus: crscere te fciat Deus
meus sicut arnam maris, et donet tibi de rore cli benedictinem.
Psalmus 86.
FUndamnta ejus in mntibus sanctis: * dligit Dminus portas Sion super mnia
taberncula Jacob.
Glorisa dicta sunt de te, * cvitas Dei.
Ecce aliengen, et Tyrus, et ppulus thipum, * hi furunt illic.
Numquid Sion dicet: Homo, et homo natus est in ea: * et ipse fundvit eam Altssimus?
Dminus narrbit in scriptris populrum, et prncipum, * horum qui furunt in ea.
Sicut ltntium mnium * habittio est in te.
188

Dum Antiphona, et Psalmus prdicti dicuntur, Pontifex accepta mitra, fundit et spargit
Oleum Catechumenorum et sanctum Chrisma, manu dextera confricans, liniens, et perungens
totum lapidem.
LApidem

suscipinda ppuli sui vota, et sacrificia, ormus ut Dminus noster bene + dcat, et
cnse + cret; et quod est unctum a nobis, sit unctum in Nmine ejus; ut plebis vota suscpiat,
et altri per sacram unctinem perfcto, dum propitiatinem Sacrrum impnimus, ipsi
propitiatres Dei esse meremur. Per Jesum Christum Dminum nostrum, qui cum eo et
Spritu Sancto vivit, et regnat Deus in scula sculrum. R. Amen.
Quo dicto, inchoat, schola seu Ministris prosequentibus, Antiphonam:
dificvit Myses altre Dmino Deo, fferens super illud holocusta, et mmolans
filirum Israel.
Qua finita, stans adhuc cum mitra, Pontifex dicit:
DEi Patris omnipotntis misericrdiam spplices implormus, fratres charssimi, ut altre

hoc sacrificiis spiritulibus imbundum, nostr vocis exortus officio, prsenti
bene + dictine sanctficet, atque in eo semper oblatines famulrum surum stdio sanct
devotinis impsitas bene + dcere, et sancti + ficre digntur; et spirituli plcatus incnso
R. Amen.
Deinde benedicit incensum super altare cremandum, stans ibidem deposita mitra, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DOmine, Deus omnpotens, cui assstit exrcitus Angelrum cum tremre, qurum servtium
spiritule et gneum esse cgnscitur, dignre respcere, bene + dcere, et sancti + ficre
hanc creatram incnsi, ut omnes langures omnsque infirmittes, atque insdi inimci
odrem ejus sentintes effgiant, et separntur a plsmate tuo, quod pretiso Flii tui
Snguine redemsti, ut numquam ldtur a morsu inqui serpntis. Per emdem Christum
Deinde aspergit ipsum aqua benedicta. Et accepta mitra, format propria manu ex ipso
incenso quinque cruces, quamlibet de quinque granis, super illa quinque loca altaris, in quibus
cruces de aqua, Oleo, et Chrismate fact prius fuerunt, et super quamlibet crucem thuris ponit
unam crucem factam de subtili candela ad mensuram crucis de granis incensi fact, et
cujuslibet crucis capita accenduntur, ut cum ipsis thus comburatur, et cremetur. Omnibus
autem crucibus accensis, Pontifex deposita mitra, flexis coram altare genibus, inchoat, et
schola seu Ministri prosequuntur:
189

Allelja. V. Veni, Sancte Spiritus, reple turum corda fidlium, et tui amris in eis ignem
accnde.
Nisi consecratio fiat inter Dominicam Septuagesim, et Festum Pasch Resurrectionis
Domini nostri Jesu Christi, quia tunc omisso Allelja, dicitur versus tantum. Quo dicto, surgit
Pontifex stans ibidem versus ad altare sine mitra, et schola seu Ministri dicunt Antiphonas
duas sequentes.
Alia Antiphona.
incnsa multa: Et ascndit fumus armatum in conspctu Dei. Sine Allelja.
HUjus
altris, Dmine, holocustum Sancti Spritus tui grtia infsum in odrem tu

suavittis ascndat. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Post hc, combustis candelis et thure, cineres illius combustionis per unum ex Ministris
cum spatulis ligneis abraduntur, et collecti in aliquo vase, projiciuntur in sacrarium. Interim
Pontifex sine mitra stans ante gradus altaris versus ad altare, dicit:
SUpplices
tibi, Dmine Deus, Pater omnpotens, preces effndimus: ut metlli hujus

expoltam matriam suprnis sacrificiis imbundam ipse tu ditre sancti + ficatinis
ubertte dignris, qui quondam legem in tbulis scripssti lapdeis. Per Dminum nostrum
Jesum Christum Flium tuum; Qui tecum vivit, et regnat in unitte ejsdem Spritus Sancti
Deus.
Deinde eodem modo stans, mediocri voce, extensis manibus ante pectus, dicit Prfationem
hanc:
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
V. Sursum corda.
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus: Qui post offendcula lapsus primi hminis
institusti tibi offrri propitiatrii delibamnta libminis; ut culpa, qu prcsserat per
suprbiam, futris tempribus expiartur per mnera, quibus honorarntur altria,
honorificarntur et templa. Quod tibi primus Noe prparvit officio, rursus Abraham
immolatrus filium, dehinc Jacob rigens et ungens lpidem in ttulum. Te, Redmptor
mundi, exormus, ut lpidem istum, seu mensam in honrem tuum, gloriosque Vrginis
Mar, et mnium Sanctrum conse + crre et sancti + ficre dignris benedictinis tu
190

illpsu, mnibus nostris opem tu benedictinis infndens; et sacri hujus mystrii sicut
instittor, ita tiam et sanctifictor appre, qui te angulrem lpidem et saxum sine mnibus
abscssum nomirri volusti. Inhreas hic plcido trn majesttis obttu, ut quidquid sacro
ritu super hoc immolbitur, sicut Melchsedech obltum tibi plceat holocustum. Adsit
misericrdi tu ineffbilis petas: ut, te larginte rferat prmium quisquis intlerit votum.
Quod sequitur dicit submissa voce legendo, ita tamen, quod a circumstantibus audiatur.
Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum; Qui tecum vivit et regnat in unitte
Prfatione finita, Pontifex inchoat, et schola seu Ministri prosequuntur, Antiphonam:
Confirma hoc, Deus, quod opertus es in nobis, a templo sancto tuo, quod est in Jersalem.
R. Sicut erat in princpio, et nunc, et semper, et in scula sculrum.Amen.
Deinde repetitur Antiphona. Qua dicta, Pontifex sine mitra, dicit:
Ormus.
QUsumus, omnpotens Deus,
universrum rerum ratinabilis rtifex, qui inter cteras

creaturrum formas, lapdeum metllum ad obsquium tui sacrificii condidsti, ut legtim
libatini prparartur altre: nnue dignnter, ut quidquid hic obltum, sacratmve ferit,
Nmini tuo assrgat, religini proficiat, spei innittur, et fidei sit honri. Per Christum
Postea inchoat, schola, seu Ministris prosequentibus, Antiphonam:
Omnis terra adret te, Deus, et psallat tibi, psalmum dicat nmini tuo, Dmine.
Qua incepta, Pontifex accepta mitra, thurificat super tabulam in modum crucis, deinde,
Ormus.
DEscndat, qusumus Dmine, Deus noster, Spritus tuus Sanctus super hoc altre, qui et
dona nostra et ppuli tui in eo sanctficet, et sumntium corda dignnter emndet. Per
Postremo extergitur tabula per Ministros cum panno lineo. Tum Pontifex parat se ad
celebrandum, si voluerit, vel facit per aliquem Sacerdotem super dictam tabulam consecratam
Missam celebrare.
Missa dicitur ut in Missali, in ipsa die Dedicationis Altaris.
191
DE CMETERII BENEDICTIONE.
DIe prcedenti ponuntur in cmeterio benedicendo quinque ligne cruces, videlicet una
altior in medio, et quatuor ali, qulibet ad staturam hominis, quarum una in extremitate
cmeterii ante crucem mediam, alia in alia extremitate cmeterii retro crucem mediam, tertia
in tertia extremitate a dextris, et quarta in quarta extremitate cmeterii a sinistris crucis
medi; et ante quamlibet ex dictis quinque crucibus ponitur, seu figitur in terram aliquod
lignum in ejus summitate aptum ad affigendum illi tres candelas, trium unciarum quamlibet,
vel circa; scala, super quam ascendens Pontifex possit attingere summitates ipsarum crucem;
vas magnum aqua plenum benedicenda, et vas cum sale.
Mane vero Pontifex in sacristia paratus amictu, alba, cingulo, stola, pluviali albi coloris,
mitra simplici, et baculo pastorali, accedit cum Ministris ad cmeterium benedicendum, ubi
faldistorium ante crucem in medio positam sibi paratur, super quo residens facit populo
brevem sermonem de sanctitate, et libertate cmeterii.
Quo facto, affiguntur, et accenduntur quindecim candel, tres ante quamlibet crucem super
ligna, ut supra, ordinata; quibus ardentibus, Pontifex ante mediam crucem et candelas stans,
deposita mitra, dicit :
Ormus.
OMnpotens Deus, qui es custos animrum, et tutla saltis, et fides credntium, rspice
proptius ad nostr servittis officium; ut ad intritum nostrum purgtur, bene + dictur,
sancti + fictur, et conse + crtur hoc cmetrium; ut humna crpora hic post vit cursum
quiescntia, in magno judcii die simul cum felcibus animbus merentur adipsci vit
pernnis gudia. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Et mox ante ipsam crucem super faldistorio Pontifex accepta mitra accumbit; et cantor
incipit et prosequitur Litanias, ut supra, pag. 32. Cumque dictum fuerit:
Pontifex surgit ab accubitu, et baculum pastoralem in sinistra tenens, producit signum crucis
super coemeterium, dicens primo:
Ut hoc cmetrium purgre, et bene + dcere dignris.
Secundo dicit:
Ut hoc cmetrium purgre, et bene + dcere et sancti + ficre dignris.
Tertio dicit:
Ut hoc cmetrium purgre, et bene + dcere sancti + ficre, et conse + crre dignris.
Quo facto, redit ad accubitum, cantore Litanias perficiente.
Quibus finitis, surgit cum mitra ab accubitu Pontifex, et stans juxta aquam ibidem in vase
paratam, benedicit eam, et sal simpliciter, prout supra sub benedictione et impositione
primarii lapidis pro Ecclesia dificanda, pag. 123.
192
De Cmeterii Benedictione.
Aqua igitur taliter benedicta, Pontifex accedens ad crucem ante mediam positam, mitra
ibidem deposita, inchoat, schola prosequente, Antiphonam ton. 7.
Psalmus. Miserre mei, Deus, etc. Et totus dicitur, ut supra, pag. 76. cum Gloria Patri. In
fine. Quo dicto, Antiphona repetitur
Dum Antiphona, et Psalmus dicuntur, Pontifex accepta mitra, circuit, et perambulat totum
locum cmeterii, incipiens circuire ad ejus dexteram, aspergens aquam benedictam undique.
Expleto autem circuitu, rediens ante crucem, qu est ante medium, deposita mitra, respiciens
ad ipsam crucem, dicit
Ormus.
DEus, qui es totus orbis cnditor, et humni gneris Redmptor, cunctarmque creaturrum
visiblium, et invisiblium perfctus dispsitor, te spplici voce, ac puro corde expscimus, ut
hoc cmetrium, sive polyndrum, in quo farnulrum, famularmque turum crpora
quiscere debent post currcula hujus vit labntia, pur + gre, bene + dcere, et
sancti + ficre dignris; quique remissinem mnium peccatrum per tuam magnam
misericrdiam in te confidntibus prstitsti, corpribus quoque erum in hoc cmetrio
quiescntibus, et tubam primi Archngeli hic exspectntibus consolatinem perptuam
lrgiter impartre. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Deinde thurificat ipsam crucem, et figit in summitate ipsius unam de tribus candelis
ardentibus, et alias duas similiter ardentes in duobus brachiis ejusdem crucis. Quo facto,
accepta mitra, accedit ad crucem retro mediam positam, aspergendo semper aquam
benedictam per cmeterium, interim dicens cum Ministris sequentes Psalmos:
Psalmus Dmine, ne in furre tuo, etc ut supra sub benedictione Abbatis, pag. 74. sine
Glria Patri in fine.
Deinde Psalmus. Beti, qurum remss sunt, etc. ut supra, pag. 75. sine Glria Patri in
fine.
Quibus expletis, Pontifex stans ante ipsam crucem, deposita mitra, dicit:
Ormus.
DOmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, Trina Majstas, et Una Ditas, Pater, et
Flius, et Spritus Sanctus, justti uctor, vni largtor, bonrum dator, sanctittis orgo,
charsmatum distribtor, omnimque ad te venintium pius recptor, prsta proptius, ut hoc
cmetrium in honrem Nminis tui compsitum, bene + dci, et sancti + ficri concdas;
qui beto Abrah Patrirch fmulo tuo terram, a filiis Hebron compartam in sepultram
benedixsti; et qui ppulo Israeltico promissinis tellrem in vo durntem concesssti,
famulrum famularmque turum corpribus in hoc cmetrium intrntibus qui quitis
sedem, et ab omni incursine malrum spirtuum tutlam bengnus largtor trbuas; ut post
animrum, corpormque resurrectinem coaduntam, te donnte atque concednte,
beatitdinem sempitrnam percpere merentur; Qui in Trinitte perfcta vivis et regnas Deus,
Tunc thurificat ipsam crucem, et figit in summitate ejus unam ex tribus candelis ardentibus,
et alias duas in duobus brachiis ejusdem crucis, et accepta mitra, vadit ad crucem ad
193
dexteram medi positam, aspergendo aquam benedictam per cmeterium, et dicendo cum
Ministris sequentem Psalmum, Dmine, ne in furre tuo, rguas me, * neque in ira tua
corrpias me.
Quniam sagitt tu infix sunt mihi, etc . Et totus dicitur, ut supra sub benedictione
Abbatis pag. 75. sine Glria Patri. in fine.
Quo dicto, Pontifex stans ante ipsam crucem, deposita mitra, dicit:
Ormus.
DOmine Deus, pastor trn glri, lux et honor sapinti, custos, et vigor prudnti,
salus grotntium, valetdo potntium, mstrum solmen, vita justrum, glria humlium;
te spplices flagitmus, ut hoc servrum turum cmetrium ab omni spurcti
inquinamnto, et immundrum spirtuum insdiis custodre, mundre, et bene + dcere
dignris, atque corpribus humnis in hunc locum advenintibus, sincerittem perptuam
tribere non dsinas, ut quicmque Baptsmi Sacramntum percperint, et in fide Cathlica
usque ad vit trminum perseverntes ferint, atque decrso hujus vi trmino, crpora sua
in hoc cmetrio requii commendverint, Anglicis tubis concrepntibus, nim simul cum
corpribus prmia clstium gaudirum percpiant sempitrna. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Deinde thurificat crucem, et figit in summitate ejus unam ex tribus candelis ardentibus, et
alias duas in duobus brachiis ipsius crucis. Tum accepta mitra, vadit ad crucem, qu est ad
sinistram medi crucis posita, aspergendo semper aquam benedictam per cmeterium,
dicendo cum Ministris sequentem Psalmum. Dmine, exudi oratinem meam: * et clmor
meus ad te vniat.
Non avrtas fciem tuam a me, etc. et totus dicitur ut supra sub Benedictione Abbatis, pag.
76. sed in fine non dicitur Glria Patri.
Quo dicto, stans ante ipsam crucem, deposita mitra, dicit:
Ormus.
DOmine Jesu Christe, qui crpus humnum de terra pro Anglica reparatine formsti, et in
te pro redemptine assumpssti, in terram pro conditine carnis reslvis, et de terra pro
immortalitte resuscitbis; hanc terram, qusumus, ad usum sepultr de benedictine tui
seplti corpris conse + crre dignre; et in Baptsmate tibi consepltos in natra carnis hic
consepelindos, sub spe tu resurrectinis in tu redemptinis misericrdia requiscere
concde. Qui ventrus es judicre vivos et mrtuos, et sculum per ignem. R. Amen.
Tum thurificat ipsam crucem, et figit in ejus summitate unam de tribus candelis ardentibus,
et alias duas in duobus brachiis ejusdem crucis, et accepta mitra, revertitur ad crucem
mediam, aspergendo semper per cmeterium aquam benedictam, dicendo cum Ministris
sequentes Psalmos.
Psalmus. De profndis ut supra sub Benedictione Abbatis, pag. 77. Deinde Psalmus.
Dmine, exudi oratinem meam, uribus prcipe obsecratinem meam, etc. ut supra, pag.
77. sed in fine utriusque Psalmi non dicitur Glria Patri.
Quibus finitis, Pontifex stans ante ipsam crucem mediam, deposita mitra, dicit:
194
Ormus.
ADsto,
qusumus, Dmine Deus, obsquiis nostris, in Nmine tuo hunc locum

visitntibus, et nostr fragilittis ministrio; et sicut benedixsti per manus servrum turum
Abrah, Isaac et Jacob terram sepultr su peregrinatinis, ita, qusumus, Dmine, bene
+ dcere, sancti + ficre, et conse + crre dignris hoc cmetrium prtio Unigniti Flii tui
Dmini nostri Jesu Christi Snguinis typice compartum ad nostr peregrinatinis crpora
quiescnda, donec per emdem Dminum nostrum Jesum Christum de plvere ad glriam
dones resurgnda. Qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deus.
Deinde mediocri voce, extensis manibus ante pectus, dicit Prfationem:
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
V. Sursum corda.
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, per Christum Dminum nostrum; Qui est
dies trnus, lux indeficiens, clritas sempiterna. Qui sic sequces suos in lucem prcipit
ambulre, ut noctis trn vleant calginem evdere, et ad lucis ptriam felciter pervenre.
Qui per humanittem assmptam Lzarum flevit, per divinittis potntiam vit rddidit, atque
humnum genus, quadrfida peccatrum mole brutum, ad vitam redxit. Per quem te,
Dmine, supplciter deprecmur, ut qui in hoc sepelintur polyndro, in novssimo, cum tub
perstreperint Angelrum, a peccatrum nxibus absolti, et trn flicitti rdditi, et
Sanctrum ctibus connumerti, te, qui es vita trna, bengnum et misericrdem invniant,
ut te auctrem vit exultntes cum mnibus Sanctis colludent.
Quod sequitur, dicit submissa voce legendo, ita tamen quod a circumstantibus audiatur:
Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum; Qui tecum vivit, et regnat
Tum thurificat crucem ipsam, et figit in summitate ejus unam de tribus candelis ardentibus,
et alias duas in duobus brachiis ejusdem crucis. Quo facto, stans versus ad ipsam crucem,
dicit:
DOmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, locrum mnium sanctifictor, et in mlius
reformtor, a quo et per quem omnis benedctio de clis descndit in terris, bene + dcere
dignre locum istum, ut sit polyndrum seu cmetrium, dulcis rquies, et paustio
morturum, qurum nim, qurum crpora hic seplta, vel sepelinda sunt, jucundittis tu
dulcdine potintur, sintque nterim in suprna Jersalem gaudntes, et ltntes, donec in
magno judcii die de seplchris prpria crpora recpiant, et sic vnienti Dmino ad
judicndum, bviam cum fructu bon operatinis occrrant. Per Dminum nostrum Jesum
195
Christum Flium tuum; Qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia
His peractis, Pontifex solemniter benedicit populo, dicens:
Sit nomen Dmini benedctum, etc.
Deinde intrat Ecclesiam, et, si velit, parat se ad Missam, si vero celebrare noluerit, facit per
aliquem Sacerdotem solemniter celebrari.
Missa dicitur de die, et cum Oratione diei, dicitur sub uno, Per Dminum sequens Oratio.
DEus, cujus miseratine nim Fidlium requiscunt, huic cmetrio, qusumus, Dmine,
Angelum tuum sanctum dputa custdem: et qurum, quarmque crpora hic sepelintur,
nimas erum ab mnibus abslve vnculis delictrum, ut in te semper cum Sanctis tuis sine
fine ltntur. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum; Qui tecum vivit et regnat
Cum Secreta diei dicitur sub uno Per Dominum sequens Secreta.
MUnera, Dmine, oblta sanctifica, et qui te ipsum in seplchro poni volusti, et exmplum
resurgndi Fidlibus tuis largri digntus es: da, qusumus, Fidlium turum animbus hic in
te quiescntibus, vniam peccatrum, ut hc salutris hstia sit remdium et rquies
animarum erum, et crporum: Qui vivis, et regnas cum Deo Patre, in unitte Spritus Sancti
Cum Postcommunie diei dicitur sub uno Per Dminum nostrum, sequens Postcommunio.
MUnribus sacris satiti, qusumus, Dmine Deus, noster: ut plebs tua, qu in futro a
morte crporis resurrectra crditur, te misernte, a morte nim resrgere meretur. Per
DE ECCLESI, ET CMETERII
RECONCILIATIONE.
Ecclesi, et cmeterii reconciliatio omni die fieri potest.

In primis, in mane diei, qua reconciliatio fieri debet, paratur faldistorium super tapete in
medio cmeterii, et altare Ecclesi omnino nudatur. Parantur etiam duo vasa cum aqua,
unum in cmeterio, et aliud in Ecclesia in Presbyterio, et ibidem unum vas vini; vas cum
sale; vas cum cineribus; et aspersorium de herba hyssopi factum. Providetur etiam quod
Ecclesia possit libere circuiri. Si vero Ecclesia tantum sit reconcilianda, paratur faldistorium
super tapeteem ante portam principalem Ecclesi, et ibidem vas cum aqua, et aspersorium de
herba hyssopi factum, ac alia in Ecclesia, qu supra sunt ordinata.
Quibus omnibus sic paratis Pontifex in sacristia, vel alio condecenti loco, ornatus amictu,
alba, cingulo, stola, pluviali albo, mitra simplici, et baculo pastorali, procedit ad cmeterium,
si est reconciliandum, alias ante portam principalem Ecclesi; ubi stans juxta faldistorium
sibi paratum, benedicit aquam ibidem in vasa positam simpliciter cum sale, prout habetur
196
De Reconciliatione Ecclesi et Cmeterii.

supra in et impositione primarii lapidis pro Ecclesia dificanda pag. 123. benedictione. Aqua
igitur benedicta, Pontifex sine mitra inchoat, schola prosequente, Antiphonam ton.7.
Psalmus Miserre mei Deus, * secndum magnam misericrdiam tuam, etc ut supra sub
Benedictione Abbatis, pag. 76. Totus dicitur cum Glria Patri.
Quo finito, Antiphona repetitur. Interim dum Antiphona, et Psalmus dicuntur, Pontifex,
accepta mitra, aspergit cum ipsa aqua in circuitu deforis Ecclesiam et cmeterium simul,
aspergendo aquam alternatim nunc ad murum Ecclesi, nunc ad terram cmeterii, et
specialiter loca contaminata. Quo facto, rediens ad locum, ubi aquam benedixit, stans
Ormus.
OMnpotens et misricors Deus, qui Sacerdtibus tuis tantam pr cteris grtiam contulsti,
ut quidquid in tuo Nmine digne, perfectque ab eis gitur, a te fieri credtur, qusumus
immnsam clemntiam tuam, ut quod modo visitatri sumus, vsites, et quidquid benedictri
sumus, bene + dcas, sitque ad nostr humilittis intritum, Sanctrum turum mritis, fuga
dmonum, Angeli pacis ingrssus. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Deinde iterum dicit:
AUfer a nobis, qusumus, Dmine, cunctas iniquittes nostras, ut ad loca tuo sancto Nmini
purificnda puris meremur mntibus introre. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Et si Ecclesia reconciliatur sine cmeterio, omittitur sequens Oratio. Si vero Ecclesia simul
cum cmeterio reconciliatur, Pontifex, finita prcedente, mox dicit:
DOmine pie, qui agrum figuli prtio Snguinis tui in sepultram peregrinrum comparri
volusti; qusumus, dignnter reminscere clementssimi hujus mystrii tui. Tu es enim,
Dmine, figulus noster, tu quitis nostr ager, tu agri hujus es prtium, tu dedsti tiam et
suscepsti, tu de prtio et in prtio tui vivfici Snguinis nos requiscere donsti; tu ergo,
Dmine, qui es offensinis nostr clementssimus indltor, expectantssimus judictor, judcii
tui superabundantssimus misertor, judcium tu just severittis abscndens, post
miseratinem tu pi redemptinis, adsto exaudtor, et effctor nostr reconciliatinis;
hocque cmetrium, mausolum peregrinrum turum, clstis ptri incoltum
expectntium, bengnus purifica, et reconclia, et hic tumulatrum et tumulandrum crpora,
de potntia et piette tu resurrectinis ad glriam incorruptinis non damnans, sed
glorficans resscita; Qui ventrus es judicre vivos, et mrtuos, et sculum per ignem.
R.Amen.
Postea cantor incipit Litanias, ut supra, pag.32. et Pontifex, accepta mitra, ingreditur
Ecclesiam cum Clero cantando eas; acceditque ante altare majus, coram quo paratur ei
faldistorium, super quod Pontifex cum mitra procumbit.
Cumque dictum fuerit:
Ut mnibus Fidlibus defnctis, etc.
197

Pontifex surgit de accubitu, et baculum pastoralem in sinistra tenens, producit signum crucis
super Altare, Ecclesiam, et Cmeteritium, dicens:
Ut hanc Ecclsiam, et Altre hoc, ac Cmetrium purgre, et recon + cilre dignris.
Secundo dicit:
Ut hanc Ecclsiam, et Altre hoc, ac Cmetrium purgre, recon + cilire, et sancti +
ficre dignris.
Tertio dicit:
Ut hanc Ecclsiam, et Altre hoc, ac Cmetrium purgre, recon + cilire, sancti + ficre,
et conse + crre dignris.
Si autem cmeterium non sit pollutum, et sic neque reconciliandum, non fit de cmeterio
mentio. Quibus dictis, iterum super faldistorio accumbit, cantore Litanias resumente et
perficiente. Quibus finitis, Pontifex surgit, et deposita mitra, stans versus ad dictum altare
dicit:
DEus, qui peccti vteris hreditriam mortem, in qua posterittis genus omne succsserat,
Christi Flii tui Dmini nostri passine solvsti, da proptius, ut confrmes edem effcti, sicut
imginem terrni parntis natr necessitte portvimus, ita imginem clstis grti
sanctificatine portmus, per virttem ejsdem Christi Flii tui Dmini nostri; Qui tecum vivit
et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Deinde Pontifex genuflectit ante faldistorium prdictum, et sine mitra cantando dicit,
habetur supra in Ecclesi Dedicatione pag. 138.
Tunc surgit Pontifex, et Chorus respondet:
Tunc Pontifex stans sine mitra, dicit:
Chorus respondet:
Sicut erat in princpio, et nunc, et semper, et in scula sculrum. Amen. absque Allelja.
Idem fit eisdem modo et loco secundo, et tertio, voce semper altius elevata. Quibus dictis,
Quibus dictis, Pontifex stans in eodem loco, accepta mitra, benedicit aliam aquam ibidem in
Presbyterio in aliquo vase paratam cum sale, cinere, et vino incipiens absolute: Exorczo te,
creatra salis, prout habetur supra in Dedicatione Eclesi in secunda aqu benedictione, pag.
138. continuans usque ad Orationem: Omnpotens sempitrne Deus, creator, etc. inclusive
pag. 140.
Qua dicta Pontifex inchoat, schola prosequente, Antiphonam, ton. 7.
Exrgat Deus, et dissipntur inimci ejus: et fgiant qui odrunt eum, a fcie ejus.
198

Incepta Antiphona, Pontifex facit, ut in fine Psalmi habetur.
Psalmus 67.
IN Ecclsiis benedcite Deo Dmino, * de fntibus Israel.

Repetitur Antiphona
Ibi Bnjamin adulescntulus, * in mentis excssu.
Repetitur Antiphona
Prncipes Juda, duces erum: * prncipes Zbulon, prncipes Nphthali.
Repetitur Antiphona
Manda, Deus, virtti tu: * confirma hoc, Deus, quod opertus es in nobis.
Repetitur Antiphona
Repetitur Antiphona
Increpa feras arndinis, congregtio taurrum in vaccis populrum: * ut excldant eos qui
probti sunt argnto.
Repetitur Antiphona
Dssipa gentes, qu bella volunt: vnient legti ex gypto: * thipia prvniet manus ejus
Deo.
Repetitur Antiphona
Repetitur Antiphona
Psllite Deo, qui ascndit super clum cli, * ad Orientem.
Repetitur Antiphona
Ecce dabit voci su vocem virttis: date glriam Deo super Israel: * magnificntia ejus, et
Repetitur Antiphona
Mirbilis Deus in Sanctis suis: Deus Israel ipse dabit virttem et fortitdinem plebi su: *
benedctus Deus.
Et non dicitur Glria Patri, sed Antiphona repetitur.
Interim dum Antiphona, et Psalmus prdicti dicuntur, Pontifex, accepta mitra, circuit ter
Ecclesiam intrinsecus, aspergendo in primo circuitu parietes in superiori parte; in secundo
autem in inferiori parte eorum; in tertio vero pavimentum Ecclesi: aspergit etiam specialiter
loca contaminata, quando Ecclesia principaliter est polluta, vel violata. Quo facto, Pontifex
stans in Presbyterio cum mitra versus ad altare, dicit:
DEum indultrem crminum, Deum srdium mundatrem, Deum, qui corrptum pecctis
originlibus mundum advntus sui nitre purificvit, fratres charssimi, spplices deprecmur,
199
De Ecclesi Reconciliatione et Cmeterii.

ut contra diboli furntis insdias fortis nobis propugntor assstat, ut si quid ejus virsa
calliditte quotidinis insectatinibus macultum in isto loco, corruptmque ferat, efficitur
clsti miseratine purgtum; quia sicut illus est slidum, perfectmque quassre, ita
Auctris est nostri lapsa restitere, nutntia stabilre, et corrpta purgre: Qui cum Deo Patre,
et Spritu Sancto vivit, et regnat Deus.
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
V. Sursum corda.
Deinde, deposita mitra, mediocri voce, extensis manibus ante pectus, dicit Prfationem:
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus; Cujus immnsa bnitas, ut non hbuit
princpium, ita nec trminum habbit. Qui divina naturalque piette plenus, ligis in nobis
magis restitere prdita, quam perctere peritra. Et si quid aut negligntia plluit, aut ira
commtit, aut stmulat ebretas, aut libdo subvrtit, hoc, Dmine, clemnti patintia sstines;
ut ante per grtiam purfices, quam perctias per furrem. Et peris tui prvidus plsmator,
ligis ptius ergere jacntia, quam punre damnnda. Te, Dmine, spplices deprecmur, ut
hujus tabernculi receptculum plactus aspcias, et altre tuum, quod insectntis est inimci
frude polltum, per infusinem grti clstis purfices, purifictum possdeas,
possessmque, ne denceps liqua labe sordscat, custdias. Absint in psterum omnes
nequti spiritules, et eliminntur; exstingutur antqui serpntis invdia, et cum mnibus
frudibus suis diboli turma propelltur. Efferat secum mculam, quam ingssit, et pernnibus
quandque supplciis deputndus, perum surum smina secum clligat peritra. Nihil hic in
psterum nceat prtriti culpa contgii; nihil sit quod remneat inimci frude polltum,
quandquidem Spritus tui est infusine purgtum. Resrgat Ecclsi tu pura simplcitas, et
candor innocnti hctenus macultus, dum recperit grtiam, resrgat ad glriam, ut
populrum fidlium hic turba convniens, dum petitinis ngerit vota, votrum sntiat se
obtinusse suffrgia.
Quod sequitur dicit submissa voce legendo, ita tamen quod a circumstantibus audiri possit:
Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum vivit, et regnat in unitte
Post hc Pontifex, accepta mitra, ascendit ad altare, et ibi inchoat, schola prosequente,
Antiphonam, ton. 4.
Introbo ad altre Dei: ad Deum qui ltficat juventtem meam.
Psalmus 42.
JUdica me, Deus, et discrne causam meam de gente non sancta: * ab hmine inquo, et
dolso rue me.
200

inimcus?
Emtte lucem tuam et verittem tuam: * ipsa me deduxrunt, et adduxrunt in montem
Et introbo ad altre Dei, * ad Deum, qui ltficat juventtem meam.
Confitbor tibi in cthara, Deus, Deus meus: * quare tristis es, nima mea, et quare contrbas
me?
Et non dicitur, Glria Patri, sed Antiphona repetitur. Qua repetita, Pontifex, deposita mitra,
dicit:
DEus, qui in omni loco dominatinis tu clemens, ac bengnus purifictor assstis, exudi
nos, qusumus, et concde, ut in psterum inviolbilis hujus loci permneat consecrtio, et
tui mneris beneficia univrsitas Fidlium, qu spplicat, percpere meretur. Per Christum
Deinde stans ibidem, inchoat, schola prosequente, Antiphonam:
Confirma hoc, Deus, quod opertus es in nobis, a templo sancto tuo, quod est in Jersalem.
Psalmus. Exrgat Deus, et dicitur totus cum Glria Patri prout habetur supra, pag. 85. cum
Antiphona prdicta in fine benedictiois Abbatis. Incepta Antiphona, Pontifex accipit mitram,
stans cum ea in dicto loco, usque ad finem Psalmi. Quo dicto, Pontifex, deposita mitra, stans
adhuc ibidem, dicit:
Ormus.
DEus, qui Ecclsiam tuam sanctam, de mnibus mundi finibus congregtam, per tui lteris
admirbile sacramntum, cunctrum Gntium matrem esse dixsti, quam tiam populrum
variette depctam, Sanctrum Mrtyrum turum mritis decorsti, bne + dic, Dmine,
qusumus, Sanctrum turum opitulnte suffrgio, tam altre, quod erum exorntur, te
juvnte, Relquiis, quam Ecclsiam, ac Fidlium turum tibi pie offerntium vota in illa
sanctfica. Qui cum Deo Patre, et Spritu Sancto vivis, et regnas Deus in scula sculrum.
R. Amen.
Tum Pontifex benedicit populo solemniter, dicens:
Deinde, si velit, parat se ad celebrandum Missam. Sed si celebrare noluerit, facit per
aliquem Sacerdotem solemniter Missam celebrari.
Missa dicitur de die, et cum Oratione diei dicitur sequens Collecta sub uno, Per Dminum.
Oratio.
DEus, qui dixsti: Domus mea domus oratinis vocabitur; domum istam infidlium spurctiis
contamintam mundre, et sanctificre dignris: et mnium preces et vota hoc in loco ad te
clamntium clemnter exudias, et bengnus suscpias. Per Dminum nostrum Jesum
201
De Reconciliatione Cmeterii, sine Ecclesi Reconciliatione.

Secreta.
Hc
hstia, qusumus Dmine, et locum istum ab mnibus immundtiis exprget: et

supplicatines nostras semper et ubique reddat tibi accptas. Per Dminum nostrum Jesum
Postcommunio.
PErcipintes,
Dmine, mnera saltis trn, spplices exormus, ut templum hoc et

cmetrium ab infidlium inquinamntis emundtum, benedictine tua mneat sanctifictum,
et pctora nostra ab omni sorde vitirum alienta, tibque devta semper exsstant. Per
DE RECONCILIATIONE CMETERII,
SINE ECCLESI RECONCILIATIONE.
QUando cmeterium benedictum, violatum seu pollutum, separatum est ab Ecclesia, et

propterea ipsa non habetur pro violata vel polluta, Reconciliatio Cmeterii fieri poterit
quocumque die, hoc ordine:
In mane diei, qua Reconciliatio fieri debebit, parantur in medio Cmeterii faldistorium pro
Pontifice, et vas aqu mund benedicend, et vas salis; deinde hora convenienti Pontifex
indutus in sacristia, aut alio convenienti loco, amictu, alba, cingulo, stola, pluviali albi coloris,
et mitra simplici, baculum pastoralem in manu tenens, accedit ad medium Cmeterii, ubi
supra faldistorium ornatum procumbit, et cantores ibidem incipiunt, et prosequuntur Litanias,
ut supra, pag. 32. in Ordinatione Subdiaconi, in quibus cum dictum fuerit:
Pontifex surgit cum mitra, et baculum pastoralem in manu sinistra tenens, producit signum
crucis super Cmeterium, dicens:
Ut hoc cmetrium recon + cilire dignris.
Secundo dicit:
Ut hoc cmetrium recon + cilire, et sancti + ficre dignris.
Tertio dicit:
Ut hoc cmetrium recon + cilire, sancti + ficre, et conse + crre dignris.
Quibus dictis, Pontifex iterum super faldistorium procumbit, cantoribus Litanias
perficientibus. Quibus finitis, surgit Pontifex ab accubitu, et benedicit ibi sal et aquam
simpliciter, prout habetur supra, pag. 123. in benedictione et impositione primarii lapidis pro
Ecclesia dificanda. Quo facto, Pontifex in eodem loco stans sine mitra inchoat, schola
prosequente, Antiphonam, ton.7.
202
De Patern et Calicis Consecratione.

Psalmus. Miserere pag. 76 et dicatur totus sine Glria Patri.
Incepta Antiphona, Pontifex mitram accipit, et dum Antiphona et Psalmus prdicti dicuntur,
circuit totum Cmeterium, incipiens ad ejus dexteram, aspergens semper et ubique aquam
benedictam cum aspersorio, et potissime in loco, ubi pollutio vel violatio commissa est. Quo
peracto, redit ad locum, ubi Litan dict fuerunt. Finito Psalmo prdicto, et Cmeterio
undique asperso, Pontifex stans ante faldistorium suum, deposita mitra, dicit:
DOmine pie, qui agrum figuli prtio Snguinis tui in sepultram peregrinrum comparri
volusti, qusumus dignnter reminscere clementssimi hujus mystrii tui; tu es enim,
Dmine, figulus noster; tu quitis nostr ager; tu agri hujus es prtium; tu dedsti tiam et
suscepsti; tu de pretio et in prtio tui vivfici Snguinis nos requiscere donsti. Tu ergo,
Dmine, qui es offensionis nostr clementssimus indltor, exspectantssimus judictor,
judcii tui superabundantssimus misertor, judcium tu just severittis abscndens post
miseratinem tu pi redemptinis, adsto exaudtor et effctor nostr reconciliatinis;
hocque cmetrium, mausleum peregrinrum turum, clstis ptri incoltum
exsectntium bengnus purfica, et reconclia; et hic tumulatrum, et tumulandrum crpora
de potntia et piette tu resurrectinis ad glriam incorruptinis non damnans, sed
glorificans, resscita: Qui ventrus es judicre vivos et mrtuos, et sculum per ignem.
R. Amen.
His dictis, Pontifex stans in loco prdicto, dat benedictionem solemnem populo, dicens:
Tum redit ad Sacristiam, aut alium locum, in quo paramenta accepit, ubi depositis sacris
vestibus, vadit in pace.
DE PATEN, ET CALICIS
CONSECRATIONE.
POntifex ad Consecrationem Calicis, vel cujuslibet indumenti, seu ornamenti Ecclesiastici

procedere volens, debet semper stolam circa collum habere, et mitram tenere poterit ubi
convenit. Quandocumque enim Episcopalia agit, Episcopalibus, non Sacerdotalibus, debet
esse paramentis ornatus. Omnium quoque mobilium benedictiones hujusmodi possunt fieri,
ubi Pontifici placuerit, et omni die.
In Paten igitur Consecratione, pro qua parandum est sanctum Chrisma, et vas aqu
benedict cum aspersorio, Pontifex stans cum mitra, dicit:
ORmus,
fratres charssimi, ut divn grti benedctio cnsecret, et sanctficet hanc

Patnam, ad confringndum in ea crpus Dmini nostri Jesu Christi, qui crucis passinem
sustnuit pro nostrum mnium salte.
203
De Paternae, et Calicis Consecratione.

Tum deposita mitra, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
OMnpotens,
sempitrne Deus, qui leglium instittor es hostirum, quique inter eas

consprsam similginem defrri in Patnis ureis et argnteis ad altre tuum jusssti, bene +
dcere, sancti + ficre, et conse + crre dignris hanc Patnam, in administratinem
Eucharist Jesu Christi Flii tui, qui pro nostra, omnimque salte sepsum tibi Deo Patri in
patbulo crucis elgit immolri, ac tecum vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per
Tum Pontifex accepta mitra, facit cum pollice dexter manus Chrismate intincto crucem
super Patenam, ab ora in oram, et mox linit et perungit totam ejus superficiem cum ipso
pollice, dicens:
COnse
+ crre et sancti + ficre dignris, Dmine Deus, Patnam hanc per istam
unctinem, et nostram bene + dictinem in Christo Jesu Dmino nostro: Qui tecum vivit, et
Deinde stans adhuc cum mitra procedit ad benedictionem Calicis, dicens:
ORmus, fratres charssimi, ut Deus et Dminus noster Clicem istum in usum ministrii sui
consecrndum clstis grti inspiratine sanctficet; et ad humnam consecratinem
plenitdinem divni favris accmmodet. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Tum, deposita mitra, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DIgnre, Dmine Deus noster, Clicem hunc bene + dcere, in usum ministrii tui pia
famultus devotine formtum, et ea sancti + ficatine perfndere, qua Melchsedech fmuli
tui sacrtum Clicem perfudsti, et quod arte vel metlli natra ffici non potest altribus tuis
dignum, fiat tua bene + dictine sanctifictum. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Deinde, accepta mitra, facit crucem cum pollice dexter manus de Chrismate intra ipsum
Calicem a labio ejus in labium, et mox linit et perungit interius ipsum totum, dicens:
COnse + crre et sancti + ficre dignris, Dmine Deus Clicem hunc per istam unctinem,
et nostram bene + dictinem in Christo Jesu Dmino nostro: Qui tecum vivit et regnat in
Tum, deposita mitra, dicit super Calicem et Patenam:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
OMnpotens,
sempitrne Deus, mnibus nostris, qusumus, opem tu benedictinis

infnde: ut per nostram bene + dictinem hos Vasculum et Patna sanctificntur, et Crporis
204
De Bened. Sacerd. indument. in genere.

et Snguinis Dmini nostri Jesu Christi novum seplchrum Sancti Spritus grtia efficintur.
Demum aspergit Calicem et Patenam cum aqua benedicta, quod fieri debet in omnibus
quarumlibet benedictionibus rerum. Quo facto, abstergi facit per aliquem Sacerdotem
Patenam et Calicem cum mica panis, et bene mundari; deinde extersiones projiciuntur in
ignem, vel sacrarium.
DE BENEDICTIONE
SACERDOTALIUM INDUMENTORUM IN GENERE.
POntifex Sacerdotalia indumenta benedicere volens, stans sine mitra, dicit:

V. Dminus vobscum.
Ormus.
OMnpotens, sempitrne Deus, qui per Mysen fmulum tuum Pontificlia et Sacerdotlia,
seu Levtica vestimnta, ad explndum in conspctu tuo ministrium erum, ad honrem et
decrem Nminis tui fieri decrevsti: adsto proptius invocatinibus nostris, ut hc
indumnta Sacerdotlia, dsuper irrignte grtia tua, ingnti benedictine per nostr
humilittis servtium puri + ficre, bene + dicre, et conse + crre dignris, ut divnis
cltibus et sacris mystriis apta, et benedcta exstant; his quoque sacris vstibus Pontfices et
Sacerdtes, seu Levt tui indti, ab mnibus impulsinibus seu tentatinibus malignrum
spirtuum munti et defnsi esse merentur, tusque mystriis apte et condgne servre et
inhrre, atque in his tibi plcide et devte perseverre trbue. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Alia oratio.
Ormus.
DEus invct virttis triumphtor, et mnium rerum cretor ac sanctifictor, intnde preces
nostras: et hc indumnta Levtic, Sacerdotlis, et Pontificlis glri minstris tuis frunda
tuo ore prprio bene + dcere, sancti + ficre, et conse + crre dignris, omnsque eis
utntes tuis mystriis aptos, et tibi in eis devte ac laudabliter servintes, gratos efficere
dignris. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum vivit et regnat in
Deinde aspergat ipsa indumenta aqua benedicta.
205
BENEDICTIO SPECIALIS
CUJUSLIBET INDUMENTI.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus
omnpotens, bonrum virttum dator, et mnium benedictinum largus infsor,

spplices te rogmus, ut mnibus nostris opem tu benedictinis infndas, et has cligas, et
sandlia, vel amctum, vel albam, vel cngulum, vel stolam, vel manpulum, vel tunicllam,
vel dalmticam, vel plantam, divno cltui prpartam virtte Sancti Spritus bene + dcere,
sancti + ficre, et conse + crre dignris, et mnibus ea, vel eo, vel eis utntibus grtiam
sanctificatinis sacri mystrii tui bengnus concde; ut in conspctu tuo sancti et immaculti
atque irreprehensbiles appreant, et auxlium misericrdi tu acqurant. Per Dminum
nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum vivit et regnat in unitte ejsdem Spritus
Deinde aspergit ea aqua benedicta.
DE BENEDICTIONE MAPPARUM
SEU LINTEAMINUM SACRI ALTARIS.
POntifex Mappas seu Linteamina sacri Altaris benedicturus, stans sine mitra, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
EXudi,
Dmine, preces nostras, et hc lintemina sacri altris sui prparta

bene + dcere, et sancti + ficre dignris. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Ormus.
DOmine Deus omnpotens, qui Mysen fmulum tuum ornamnta et lintemina fcere per
quadragnta dies docusti, qu tiam Mara txtuit, et fecit in usum ministrii tabernculi
fderis, bene + dcere, sancti + ficre, et conse + crre dignris hc lintemina ad
tegndum involvendmque altre gloriosssimi Flii tui Dmini nostri Jesu Christi, Qui tecum
206
DE BENEDICTIONE
CORPORALIUM.
POntifex Corporalia benedicere volens, stans sine mitra, dicit:

V. Dminus vobscum.
Ormus.
CLementssime Dmine, cujus inenarrbilis est virtus, cujus mystria arcnis mirablibus
celebrntur, trbue qusumus, ut hoc lintemen tu propitiatinis bene + dictine
sanctifictur, ad consecrndum super illud Corpus et Snguinem Dei et Dmini nostri Jesu
Christi Flii tui, Qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula
sculrum. R. Amen.
Alia Oratio
Ormus.
OMnpotens sempitrne Deus, bene + dcere, sancti + ficre, et conse + crre dignris
lintemen istud ad tegndum, involvendmque Corpus et Snguinem Dmini nostri Jesu
Christi Flii tui, Qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula
sculrum. R. Amen.
Alia Oratio
Ormus.
OMnpotens
Deus, mnibus nostris opem tu benedictinis infnde: ut per nostram

bene + dictinem hoc lintemen sanctifictur, et Crporis ac Snguinis Redemptris nostri
novum sudrium Spritus Sancti grtia efficitur. Per emdem Dminum nostrum Jesum
Christum Flium tuum, Qui tecum vivit et regnat in unitte ejsdem Spritus Sancti Deus, per
Deinde aspergit aqua benedicta.
DE BENEDICTIONE
NOV CRUCIS.
NOva Crux, seu tabula in qua Crucifixus est depictus, hoc modo benedicitur. Paratis thure
thuribuloque cum igne et aqua benedicta, Pontifex paratus supra rochetum, amictu, stola,
pluviali rubri coloris, et mitra simplici, stans sine mitra, dicit:
V. Dminus vobscum.
207
De Benedictione novae Crucis.

Ormus.
BEne +
dic, Dmine Jesu Christe, hanc Crucem tuam, per quam eripusti mundum a
potestte dmonum, et supersti Passine tua suggestrem peccti, qui gaudbat in
prvaricatine primi hminis per ligni vtiti sumptinem: Qui cum Deo Patre et Spritu
Sancto vivis et regnas in scula sculrum. R. Amen.
Alia Oratio
Ormus.
ROgmus te, Dmine sancte, Pater omnpotens, sempitrne Deus, ut dignris bene + dcere
hoc lignum Crucis tu, ut sit remdium salutre gneri humno; sit solidtas fidei; profctus
bonrum oprum; redmptio animrum; sit solmen et protctio ac tutla contra sva jcula
inimicrum. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum vivit et regnat
in unitte Spritus Sancti Deus.
Deinde dicit mediocri voce, extensis manibus ante pectus, Prfationem:
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
R. Et cum spritu tuo
V. Sursum corda.
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, cujus sanctum ac terrbile Nomen inter
cteras visbiles creatras, ligna quoque fructfera laudre ac benedcere non cessant. Qui in
figram unignit sapinti tu ligno vit a principio paradsum volupttis ornsti, ut
ejsdem fructus sacro mystrio protoparntes nostri gneris mortem cavre, et vitam
admonres obtinre perptuam: Quique nos vtit rboris attctu just morti addctos,
ejsdem cotrn tibi sapinti Dei et Dmini nostri Jesu Christi innxia morte ad vitam
misericrditer revocre digntus es: Te spplices exormus, ut hoc singulre signum, quod ad
exmplum primi illus sacratssimi vexlli, quo pretiso Flii tui Snguine triumphsti,
fidlium turum devotine compctum erectmque est, clsti tua bene + dictine
sanctificre dignris; ut mnibus hic gnua flectntibus, ac tu Majestti supplicntibus
lrgior et cordis compnctio, et admissrum indulgntia concedtur; atque intercednte ipsa
victoriosssima unigniti Flii tui Passine, et tibi plcita postulre, et ctius vleant postulta
percpere. Da, qusumus, clementssime Pater, in quo vvimus, movmur, et sumus, ut
quties es trimphum divn humilittis, qu suprbiam nostri hstis dejcit, culis
intumur, quotisque mente reclimus, et contra hostem ipsum fidciam fortitdinis, et
majrem tibi devt humilittis grtiam consequmur. Qutenus in illo tremndo tu
Majesttis exmine, cum, pavntibus elemntis, clormque commtis virttibus, signum
istud glorficum Redemptinis nostr apparerit in clo, ipsi de morte ad vitam transre, ac
perptua bet resurrectinis vidre gudia meremur.
Quod sequitur dicit submissa voce legendo, ita tamen quod a circumstantibus audiri possit.
208
De Benedictione novae Crucis.

Ormus.
DEus, qui bet Crucis patbulum, quod prius erat scelstis ad pnam, convertsti redmptis
ad vitam, concde plebi tu ejus vallri prsdio, cujus est armta vexllo. Sit ei Crux fidei
fundamntum, spei suffrgium, in advrsis defnsio, in prsperis adjuvmen; sit ei in hostes
victria, in civitte custdia, in campis protctio, in domo fultra; ut per eam pastor in futro
gregem cnservet inclumen, qu nobis, Agno + vincnte, consrva est in saltem. Per
emdem Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum vivit et regnat in
Alia Oratio
SAnct + fica, Dmine Jesu Christe, signculum istud Passinis tu, ut sit inimcis tuis
obstculum, et credntibus in te perptuum efficitur victri vexllum: Qui cum Deo Patre
vivis et regnas in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Tum offertur Pontifici thus in navicula, aut alio vase, quod Pontifex stans sine mitra
benedicit, dicens:
Ormus.
DOmine, Deus omnpotens, cui assstit exrcitus Angelrum cum tremre, quorum servtium
spiritule et gneum esse cognscitur, dignre respcere, bene + dcere, et sancti + ficre
hanc creatam incnsi; ut omnes langures, omnsque infirmittes atque insdi inimci
odrem ejus sentintes effgiant, et separntur a plsmate tuo, ut numquam ldtur a morsu
antqui serpntis, quod pretiso Flii tui Snguine redemsti. Per emdem Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Quo facto, Pontifex imponit thus in thuribulum. Deinde aspergit Crucem aqua benedicta, et
mox eam incensat. Tum dicit adhuc stans sine mitra:
SAnctifictur lignum istud, in
nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti: et

benedctio illus ligni, in quo membra sancta Salvatris suspnsa sunt, sit in isto ligno; ut
orntes, inclinantsque se propter Deum ante istam Crucem, invniant crporis et nim
sanittem. Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum vivit et
regnat in unitte Spiritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Tum Pontifex, flexis ante Crucem genibus, ipsam devote adorat, et osculatur: idem faciunt
quicumque alii voluerint. Si vero Crux est ex metallo, vel lapide, loco prcedentis Orationis,
videlicet, Sanctifictur, etc. Pontifex stans sine mitra, dicit sequentem Orationem:
DEus
glri, Deus exclse Sbaoth, fortssime Emmnuel, Deus Pater verittis, Pater
sapinti, Pater beatitdinis, Pater illuminatinis, ac vigilatinis nostr, qui mundum regis,
qui cuncta regna dispnis, qui es bonrum mnium attribtor; cui omnes gentes, ppuli,
tribus, et lngu srviunt; cui assstit omnis Angelrum lgio; qui largris fmulis tuis fidem
et ludem tui Nminis, ut dbita tibi oblta perslvant, cui prius fides offerntium cmplacet,
dende sacrifictur obltio, qusumus exorbilem misericrdi tu piettem, ut
sanct + fices tibi hoc signum Crucis et cnse + cres, quod tota mentis devotine famulrum
turum religisa fides constrxit, trophum sclicet victri tu ac redemptinis nostr,
209
Benedictio Imaginis B.V. Mari.

quod in amrem Christi triumphlis glria consecrvit. Aspice hoc signum crucis
insuperbile, per quod diboli est exinanta potstas, mortlium restitta librtas; qu licet
ferit aliqundo in pnam, sed nunc versa est in honrem per grtiam; et qu reos quondam
punibat supplcio, nunc et nxios abslvit a debito. Et tibi quid per hoc placre ptuit, nisi id
per quod tibi plcuit nos redmere? Et nullum tibi dbitum mplius munus est, quam quod tibi
tunc crporis dedicvit affixio; nec tibi est magis familiris obltio, quam qu familiri
mnuum turum extensine sacrta est. Illis ergo mnibus hanc Crucem ccipe, quibus illam
amplxus es, et de sanctitte illus hanc sanct + fica; et scuti per illam mundus expitus est
a retu, ita offerntium famulrum turum nim devotssim hujus Crucis mrito, omni
creant perpetrto peccto; et tu ver Crucis obtctu, enitscant succssibus assduis
triumphatres. Rdiet hic unigniti Flii tui Dmini nostri splendor divinittis in uro; micet
glria passinis ejus in ligno; in Cruce rtilet nostr mortis redmptio; in crystlli splendre
vit nostr purifictio. Sit surum protctio; spei certa fidcia; eos simul cum gente et plebe,
fide confirmet; spe et pace consciet; ugeat trimphis; amplficet in secndis; proficiat eis ad
perpetuittem tempris, ad vitam ternittis; ut eos temporli florntes glria muniat, et ad
perptuam redmptos cornam, ad regna clstia potnti virtte perdcat. Prsta, per
propitiatinem Snguinis ejus, per ipsum datrem, qui sepsum dedit redemptnem pro
multis, qui se hstiam pro delctis offrre digntus est, qui exalttus in ligno Crucis su,
principtus et potesttes humilivit: qui tecum sidreo cnsidet throno, indissolbili
connexine Spritus Sancti, per infinta scula sculrum. R. Amen.
Tum Pontifex flexis ante Crucem genibus, eam devote adorat, et osculatur; idem faciunt
quicumque alii voluerint.
DE BENEDICTIONE
CRUCIS PECTORALIS.
AD benedicendam Crucem pectoralem, Pontifex potest uti forma assignata pro Benedictione
Crucis profiscentium in subsidium Terr sanct, ut infra, pag. 222.
DE BENEDICTIONE IMAGINIS
BEAT MARI VIRGINIS.
POntifex benedicturus imaginem Beat Mari Virginis, paratus supra rochetum, amictu,
stola, pluviali albi coloris, et mitra simplici, stans sine mitra, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, qui de bet Mar Vrginis tero Verbum tuum, Angelo nuntinte, carnem suscpere
volusti: prsta supplcibus tuis; ut qui vere eam Genitrcem Dei crdimus, ejus apud te
intercessinibus adjuvmur. Per emdem Christum Dminum nostrum. R. Amen.
210
Benedictio Imaginis B.V. Mari.

Quo facto, aspergit figuram aqua benedicta. Deinde inchoat, schola prosequente,
Antiphonam:
Sub tuum prsidium.
Qua incepta, et dum cantatur, thurificat imaginem ipsam ter ducens thuribulum. Deinde
sedet, reassumpta mitra, donec compleantur Antiphon et Psalmi sequentes:
Antiphona ton.2.
Sub tuum prsdium, confgimus, Sancta Dei Gnitrix, nostras deprecatines ne despcias
in necessittibus; sed a perculis cunctis lbera nos semper, Virgo glorisa et benedcta.
Tempore Paschali, Antiphona
Allelja, allelja. Psalmus. Fundamnta ejus ut supra pag. 127.
Deinde dicitur Antiphona ton.1.
Ave Mara, grtia plena, Dminus tecum, Benedcta tu in muliribus. Allelja.
Psalmus 122
AD te levvi culos meos, * qui hbitas in clis.

Ecce sicut culi servrum: * in mnibus dominrum surum.
Sicut culi ancll in mnibus dmin su: * ita culi nostri ad Dminum, Deum nostrum,
donec miseretur nostri.
Miserre nostri, Dmine, miserre nostri: * quia multum replti sumus despectine.
Quia mltum replta est nima nostra: * opprbrium abundntibus, et despctio suprbis.
Glria Patri, etc.
Sicut erat, etc.
Finitis Antiphonis et Psalmis prdictis, Pontifex surgit, deposita mitra, et dicit:
Ormus.
DEus, qui virginlem ulam bet Mar Vrginis, in qua habitres, elgere digntus es,
da,
qusumus, ut sua nos defensine muntos, jucndos fcias su intersse commemoratini:
Qui vivis et regnas cum Deo Patre in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula
sculrum. R. Amen.
Deinde Pontifex incipit Antiphonam, schola prosequente. Qua incepta, sedet cum mitra,
donec perficiatur Antiphona ton. 4.
O glorisa Dei Gnitrix Virgo semper Mara, qu Dminum mnium merusti portre, et
Regem Angelrum sola virgo lactre, nostri, qusumus, pia memorre, et pro nobis Jesum
Christum deprecre; ut tuis fulti patrocniis, ad clstia regna meremur pervenre.
Canticum B. Mari Virginis
Lucae 1.
MAgnificat * nima mea Dminum.

Et exsultvit spritus meus: * in Deo, salutri meo.
Quia respxit humilittem ancll su: * ecce enim ex hoc betam me dicent omnes
generatines.
211
Benedictio Imaginis aliorum Sanctorum.

Quia fecit mihi magna, qui potens est: * et sanctum nomen ejus.
Et misericrdia ejus, a prognie in prognies: * timntibus eum.
Fecit potntiam in brchio suo: * disprsit suprbos mente cordis sui.
Depsuit potntes de sede: * et exaltvit hmiles.
Esurintes implvit bonis: * et dvites dimsit innes.
Suscpit Isral perum suum: * recordtus misericrdi su.
Sicut loctus est ad patres nostros: * Abraham, et smini ejus in scula.
Glria Patri, et Flio, * et Spirtui Sancto.
Sicut erat in princpio, et nunc, et semper, * et in scula sculrum.
Finita Antiphona, surgit Pontifex, sine mitra stans usque ad finem Cantici. Quo finito, dicit:
Ormus.
DEus, qui de bet Mar Vrginis tero, Verbum tuum Angelo nuntinte, carnem suscpere
volusti: prsta supplcibus tuis; ut qui vere eam Genitrcem Dei crdimus, ejus apud te
intercessinibus adjuvmur. Per emdem Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Ormus.
OMnpotens sempitrne Deus, clementssima cujus dispensatine cuncta crentur ex nhilo;

hanc imginem in honrem pissim Genitrcis Flii tui Dmini nostri Jesu Christi
venerabliter adapttam bene + dcere et sancti + ficre dignris; et prsta,
misericordssim Pater, per invocatinem Nminis tui, atque ejsdem unigniti Flii tui
Dmini nostri Jesu Christi, quem pro salte gneris humni, integritte Vrginis Mar
servta, incarnri volusti, qutenus prcibus ejsdem sacratssim Vrginis, quicmque
emdem misericrdi Regnam et gratiosssimam Dminam nostram coram hac effigie
supplciter honorre studerint, et de instntibus perculis eruntur, et in conspctu divn
majesttis tu de commssis et omissis vniam mpetrent; ac merentur in prsnti grtiam
quam desderant, adipsci; et in futro perptua salvatine cum elctis tuis vleant gratulri.
Ultimo aspergit Imaginem aqua benedicta.
DE BENEDICTIONE IMAGINUM
ALIORUM SANCTORUM.
Pontifex stans sine mitra, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
OMnpotens, sempitrne Deus, qui Sanctrum turum imgines seu effigies sculpi aut pingi
non reprbas, ut quties illas culis crporeis intumur, tties erum actus et sanctittem ad
imitndum memri culis meditmur, hanc, qusumus, imginem, seu sculptram in
212
De Bened. Sacrorum Vasorum, etc.

honrem ac memriam beti N. Apstoli tui, vel Mrtyris, vel Confessris, aut Pontficis, vel
Vrginis adapttam bene + dcere et sancti + ficre dignris; et prsta, ut quicmque coram
illa ipsum gloriosssimum Apstolum tuum, vel Mrtyrem, vel Confessrem, aut Pontficem,
vel Vrginem supplciter honorre studerit, illus prcibus ac obtntu a te grtiam in prsnti,
et trnam glriam obtneat in futro. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum,
R. Amen.
Ultimo aspergit eas aqua benedicta.
DE BENEDICTIONE SACRORUM VASORUM

ET ALIORUM ORNAMENTORUM IN GENERE.
POntifex Sacra Vasa, vel alia ornamenta benedicere volens, stans sine mitra, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
EXudi, Dmine, Pater clementssime, preces nostras; et hc purificnda vasa et ornamnta,

sacri altris atque Ecclsi tu sacri ministrii sui prparta, bene + dcere et sancti +
ficre dignris. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Ormus.
OMnpotens sempitrne Deus, a quo mnia immnda purgntur, et in quo mnia purgta
clarscunt, spplices omnipotntiam tuam invocmus ut ab his vasis et ornamntis, qu tibi
fferunt fmuli tui, omnis spritus immndus confsus longe discdat, et per tuam bene +
dictinem ad usum et ministrium sancti altris et Ecclsi tu sanctificta permneant. Per
DE BENEDICTIONE TABERNACULI
SIVE VASCULI PRO SACROSANCTA EUCHARISTIA
CONSERVANDA.
POntifex tabernaculum sive vasculum pro conservanda sacrosancta Eucharistia benedicere

volens, stans sine mitra, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
OMnpotens sempitrne Deus, Majesttem tuam spplices deprecmur, ut vsculum hoc pro
213
De Benedtione Capsarum.
Crpore Flii tui Dmini nostri Jesu Christi in eo condndo fabrictum, bene + dictinis tu
grtia dicre dignris. Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui
tecum vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
Tum aspergit illud aqua benedicta.
DE BENEDICTIONE CAPSARUM
PRO RELIQUIIS, ET ALIIS SANCTUARIIS INCLUDENDIS.
POntifex capsas pro Reliquiis, et aliis sanctuariis includendis, benedicere volens, stans cum
mitra, dicit:
V. Adjutorium nostrum in nomine Domini.
R. Qui fecit coelum et terram.
ORmus, dilectssimi nobis, Deum Patrem omnipotntem, ut qui mnia per unignitum
Flium suum in virtte Spritus Sancti valde bona crevit, ipse nobis indgnis ad
consecratinem harum capsrum Relquiis Sanctrum surum condndis paratrum, rorem
grti su clemnter infndere digntur. Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum
Flium tuum, Qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus.
Deinde, deposita mitra, extensis manibus ante pectus, dicit Prfationem.
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
V. Sursum corda.
Vere dignum et justum est, quum et salutre, nos tibi semper et ubque grtias gere,
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus instimbilis, Deus ineffbilis, Deus
misericordirum, et totus consolatinis. Qui Mysi fmulo tuo prcepsti, ut juxta exmplar
quod ei in monte demonstrsti, arcam de lignis imputriblibus constreret, et eam uro
mundssimo circmdaret, in qua urna urea manna clsti plena, cum tbulis testamnti
dgito Majesttis tu conscrptis, in testimnium futris generatinibus servri debret:
Quique nostris sculis adem sacrtius intellignda manifeststi, dum Corpus nici Flii tui,
pere Spritus Sancti de incorrpta Vrgine concptum, et nima rationli vivifictum, omni
plenitdine divinittis replsti: te supplciter implormus, omnpotens Deus, Pater Dmini
nostri Jesu Christi, ex quo omnis petrnitas in clo et in terra nomintur, ut hc vscula
Sanctrum turum pignribus prparta, esdem Sanctis tuis intercedntibus, clsti
bene + dictine perfndere dignris; qutenus qui horum patrocnia requrunt, ipsis
intercedntibus, cuncta sibi adversntia te adjuvante, superre, et mnia cmmode profutra,
abundntia largittis tu merentur invenre. Et sicut illi, te, Dmine, inspirnte, spiritulium
nequitirum verstias cavre, et humnitus exquista tormnta non solum contmnere, sed
214
Benedictio Capsarum.
tiam pnitus evncere, Christo Dmino confortnte, poturunt; ita ipsrum mrita
venerntibus, et Relquias humliter amplectntibus, contra dibolum et ngelos ejus, contra
flmina, et tempesttes, contra grndines, et vrias pestes, contra corrptum erem, et mortes
hminum, vel animlium, contra fures, et latrnes, sive gntium incursines, contra malas
bstias, et serpntium, ac reptntium diversssimas formas, contra malrum hminum
adinventines pssimas, eormdem Sanctrum turum prcibus complctus, dxteram
invct potnti tu ad depulsinem nocivrum et largittem proficurum semper, et ubque
proptius extnde.
Quod sequitur dicit submissa voce legendo, ita tamen, quod a circumstantibus possit audiri.
Tum adhuc stans sine mitra, stans, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DOmine, Deus omnpotens, qui ut murmur insni ppuli compsceres, et sacerdtium Aaron
tibi plcitum comprobres, virgam ejus ridam germinre, et flores fructferos prodcere
fecsti, eamdmque in Arca Testamnti pro signo virttis tu poni jusssti, sed et nobis edem
prsgio Christum in ara crucis arefctum, trtia die resurrectine reflorscere, et in Ecclsia
novssimo tmpore resuscitnda, per mortem suam die ac nocte fructificre demonstrsti: te,
qusumus, indulgentssime gneris humni provsor, ut hc vscula Sanctrum turum
receptculo prparta, ita gratita grtia sanctfices, ut ubicmque in tuo Nmine perlta
ferint, intercedntibus habitatrum ipsrum mritis, cuncta advrsa repllas, et nullfices, et
mnia utlia multplices, atque custdias; qutenus fidles tui magnitdine, sive universitte
beneficirum turum, in parte mdica Reliquirum, ntegra Sanctrum crpora se percepsse
gratulntur, et per temporlia loca ipsrum prcibus impnsa, ad trna cum eis gudia
possidnda fiducilius animntur. Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum Flium
tuum, Qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
Tum aspergit eas aqua benedicta.
215
DE BENEDICTIONE
SIGNI VEL CAMPAN.
Signum, vel Campana debet benedici, antequam ponatur in campanili, hoc ordine. In primis
debet Campana ipsa ita suspendi et situari, ut commode possit intus et extra tangi, tractari, et
circuiri; deinde prope ipsam Campanam benedicendam paratur Pontifici faldistorium; vas
aqu benedicend; aspersorium; vas cum sale; lintea munda ad extergendum Campanam,
quando opus fuerit; vas Olei sancti infirmorum; sanctum Chrisma; thymiama; thus; myrrha; et
thuribulum cum igne. Diaconus etiam accipit amictum, albam, cingulum, manipulum, stolam,
et dalmaticam albi coloris. Quibus ordinatis, Pontifex in Sacristia, aut alio convenienti loco,
paratus amictu, alba, cingulo, stola, pluviali albi coloris, et mitra simplici, baculum
pastoralem manu gestans, venit prope Campanam, ubi sedens super faldistorium ibidem sibi
paratum, dicit cum Ministris Psalmos sequentes, videlicet Psalmum. Miserre mei, Deus: *
secndum magnam misericordiam tuam. pag. 76.
Totus dicitur cum Glria Patri.
Psalmus 53
DEus,in nmine tuo salvum me fac: * et in virtte tua jdica me.

Deus, exudi oratinem meam: * uribus percpe verba oris mei.
Quniam alini insurrexrunt advrsum me, et fortes qusirunt nimam meam: * et non
proposurunt Deum ante conspctum suum.
Ecce enim Deus adjvat me: * et Dminus suscptor est nim me.
Avrte mala inimcis meis: * et in veritte tua disprde illos.
Voluntrie sacrificbo tibi, * et confitbor nmini tuo, Dmine: quniam bonum est:
Quniam ex omni tribulatine eripusti me: * et super inimcos meos despxit culus meus.
Gloria Patri, etc.
Sicut erat, etc.
Psalmus 56
MIserre mei, Deus, miserre mei: * quniam in te confdit nima mea.

Et in umbra alrum turum sperbo, * donec trnseat inquitas.
Clambo ad Deum altssimum: * Deum qui benefcit mihi.
Misit de clo, et libervit me: * dedit in opprbrium conculcntes me.
Misit Deus misericrdiam suam, et verittem suam, * et erpuit nimam meam de mdio
catulrum lenum: dormvi conturbtus.
Flii hminum dentes erum arma et saggt: * et lingua erum gldius actus.
Exaltre super clos, Deus: * et in omnem terram glria tua.
Lqueum paravrunt pdibus meis: * et incuravrunt nimam meam.
Fodrunt ante fciem meam fveam: * et incidrunt in eum.
Partum cor meum, Deus, partum cor meum: * cantbo, et psalmum dicam.
Exsrge, glria mea, exsrge, psaltrium et cthara: * exsrgam dilculo.
Confitbor tibi in ppulis, Dmine: * et psalmum dicam tibi in gntibus:
Quniam magnificta est usque ad clos misericrdia tua, * et usque ad nubes vritas tua.
Exsaltre super clos, Deus: * et super omnem terram glria tua.
Glria Patri, etc.
Sicut erat, etc.
216
De Benedictione Campan.
Psalmus 66
DEus miseretur nostri, et benedcat nobis: * illminet vultum suum super nos, et miseretur
nostri.
Ut cognoscmus in terra viam tuam: * in mnibus gntibus salutre tuum.
Confitentur tibi ppuli, Deus: * confitentur tibi ppuli omnes.
Ltntur et exsltent gentes: * quniam jdicas ppulos in quitte, et gentes in terra drigis.
Confitentur tibi ppuli, Deus, confitentur tibi ppuli omnes: * terra dedit fructum suum.
Benedcat nos Deus, Deus noster, benedcat nos Deus: * et mtuant eum omnes fines terr.
Gloria Patri, etc. Sicut erat, etc.
Psalmus 69
DEus in adjutrium meum intnde: * Dmine: ad adjuvandum me festina.

Confundntur et reverentur, * qui qurunt nimam meam.
Avertntur retrrsum, et erubscant, * qui volunt mihi mala.
Avertntur statim erubscntes, * qui dicunt mihi: Euge, euge.
Exltent et ltntur in te omnes qui qurunt te, * et dicant semper: Magnifictur Dminus:
qui dligunt salutre tuum.
Ego vero egnus, et pauper sum: * Deus djuva me.
Adjtor meus, et libertor meus es tu: * Dmine, ne morris.
Psalmus 85
INclna, Dmine, auram tuam, et exudi me: * quniam inops, et pauper sum ego.
Custdi nimam meam, quniam sanctus sum: * salvum fac servum tuum, Deus meus
sperntem in te.
Miserre mei, Dmine, quniam ad te clamvi tota die :* ltfica nimam servi tui, quniam
ad te, Dmine, nimam meam levvi.
Quniam tu, Dmine, suvis, et mitis: * et mult misericrdi mnibus invocntibus te.
Auribus prcipe, Dmine, oratinem meam: * et intnde voci deprecatinis me.
In die tribulatinibus mei clamvi ad te: * quia exaudsti me.
Non est smilis tui in diis, Dmine: * et non est secndum pera tua.
Omnes gentes quascmque fecsti, vnient et adorbunt coram te, Dmine: * et glorificbunt
nomen tuum.
Quniam magnus es tu, et fciens mirablia: * tu es Deus solus.
Deduc me, Dmine, in via tua, et ingrdiar in veritte tua: * lttur cor meum ut tmeat
nomen tuum.
Confitbor tibi, Dmine, Deus meus, in toto corde meo, * et glorificbo nomen tuum in
trnum:
Quia misericrdia tua magna est super me: * et eru-sti nimam meam ex infrno inferiri.
Deus, inqui insurrexrunt super me, et synagga potntium qusirunt nimam meam: * et
non proposurunt te in conspctu tuo.
Et tu, Dmine, Deus misertor et misricors, * ptiens, et mult misericrdi, et verax.
Rspice in me, et miserre mei, * da imprium tuum pero tuo: et salvum fac flium ancll
tu.
Fac mecum signum in bonum, ut vdeant qui odrunt me, et confundntur: * qunium tu,
Domine, adjuvsti me, et consoltus es me.
217
Glria Patri, etc. Sicut erat, etc
Postremo dicitur Psalmus, De profundis , etc. prout habetur supra in Benedictione Abbatis,
pag. 77.
Expletis Psalmis, surgit Pontifex, et stans cum mitra, benedicit sal, et aquam dicens:
V. Adjutrium nostrum etc. prout habetur in Benedictione, et impositione primarii lapidis
pag.123. et continuans usque Orationem: Deus qui saltem humni gneris, etc. inclusive
Qua dicta, Pontifex adhuc sine mitra stans, dicit absolute sequentem Orationem:
BEne + dic, Dmine, hanc aquam benedictine clsti, et assstat super eam virtus Spritus
Sancti: ut cum hoc vsculum, ad invitndos filios sanct Ecclsi prpartum, in ea ferit
tinctum, ubicmque sonerit hoc tintinnbulum, procul recdat virtus insidintium, umbra
phantsmatum, incrsio trbinum, percssio flminum, lsio tonitrurum, calmitas
tempesttum, omnsque spritus procellrum; et cum clangrem illus auderint filii
Christianrum, crescat in eis devotinis augmntum, ut festinntes ad pi matris Ecclsi
grmium, cantent tibi in Ecclsia Sanctrum cnticum novum, deferntes in sono prcnium
tub, modulatinem psaltrii, suavittem rgani, exultatinem tympani, jucundittem
cymbali; qutenus in templo sancto glri tu suis obsquiis, et prcibus invitre vleant
multitdinem exrcitus Angelrum. Per Dminum nostrum Jesum Christum Filium tuum, Qui
tecum vivit et regnat in unitte ejsdem Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
Post hc, Pontifex mittit sal in aquam in modum crucis, dicendo semel:
COmmxtio salis, et aqu priter fiat. In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus +

Sancti.
R. Amen
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus invict virttis uctor, et insuperbilis imperii rex, ac semper magnficus triumphtor;
qui advrs dominatinis vires rprimis, qui inimci rugintis svtiam speras, qui hostles
nequtias potnter expgnas; te, Dmine, tremntes et spplices deprecmur, ac ptimus, ut
hanc creatram salis et aqu dignnter aspcias, bengnus illstres, piettis tu rore
sanctfices, ut ubicmque ferit asprsa, per invocatinem sancti tui Nminis, omnis
infesttio immndi spritus abigtur, terrrque venensi serpntis procul pelltur; et prsntia
Sancti Spritus nobis misericrdiam tuam poscntibus ubque adsse digntur. Per Dminum
His peractis, Pontifex accepta mitra, incipit lavare Campanam cum dicta aqua; et Ministri
prosequuntur lotionem, lavantes eam totaliter intus et extra: deinde cum linteo mundo
extergunt, Pontitice interim cum mitra sedente, et cum aliis Ministris dicente Psalmum, cum
aliis sequentibus.
Psalmus 145
LAuda, nima mea, Dminum, laudbo Dminum in vita mea: * psllam Deo meo qumdiu
fero.
218
Nolte confdere in princpibus: * in filiis hminum, in quibus non est salus.
Exbit spritus ejus, reverttur in terram suum: * in illa die perbunt omnes cogitatines
erum.
Betus, cujus Deus Jacob adjtor ejus spes ejus in Dmino Deo ipsus: * qui fecit clum et
terram, mare, et mnia, qu in eis sunt.
Qui custdit verittem in sculum, facit judcium injriam patintibus: * dat escam
esurntibus.
Dminus solvit compedtos: * Dminus illminat ccos.
Dminus rigit elsos, * Dminus dligit justos.
Dminus custdit dvenas, pupllam et vduam suscpiet: * et vias peccatrum disprdet.
Regnbit Dminus in scula, Deus tuus, Sion, * in generatinem et generatinem.
Psalmus 146
LAudate Dminum quniam bonus est psalmus:* Deo nostro sit jcunda decraque; laudtio
dficans Jersalem Dminus:* dispersines Isralis congregbit
Qui sanat contrtos corde:* et lligat contritines erum.
Qui nmerat multitdinem stellrum :* et mnibus eis nmina vocat.
Magnus Dminus noster, et magna virtus ejus:* et sapinti ejus non est nmerus.
Suscpiens mansutos Dminus:* humilans autem peccatres usque ad terram.
Prcnite Dmino in confessine:* psllite Deo nostro in cthara.
Qui perit clum nbibus:* et parat terr plviam.
Qui prodcit in mntibus fnum:* et herbam servitti hminum.
Qui dat Jumntis escam ipsrum:* et pullis corvrum invocntibus eum.
Non in fortitdine equi volunttem habbit:* nec in tbiis viri beneplcitum erit ei.
Beneplcitum est Dmino super timntes eum:* et in eis qui sperant super misericrdia ejus.
Glria Patri, etc. Sicut erat , etc
Deinde Psalmus, Luda, Jersalem, Dminum prout habetur supra in Dedicatione Ecclesi,
pag. 159 cum Glria Patri.
Psalmus 148
LAudte Dminum de clis:* laudte eum in exclsis.

Laudte eum, omnes Angeli ejus:* ludate eum, omnes virttes ejus.
Laudte eum, sol et luna: laudte eum, omnes stell et lumen.
Laudte eum, cli clrum:* et aqua omnes, qu super clos sunt, laudent nomen Dmini.
Quia ipse dixit, et facta sunt:* ipse mandvit, et creta sunt.
Sttuit ea in trnum, et in sculum sculi:* prcptum psuit, et non prterbit.
Laudte Dminum de terra,* dracnes et omnes abssi.
Ignis, grando, nix, glcies, spritus procellrum:* qu fciunt verbum ejus.
Montes, et omnes colles:* ligna fructfera, et omnes cedri.
Bsti et univrsa pcora:* serpntes, et vlucres pennt:
Reges terr, et omnes ppuli:* prncipes, et omnes jdices terr.
Jvenes et vrgines: senes cum juniribus laudent nomen Dmini:* quia exalttum est nomen
ejus solus.
Confssio ejus super clum, et terram:* et exaltvit cornu ppuli sui.
Hmnus omnibus sanctis ejus:* fliis Isral, ppulo appropinqunti sibi.
Gloria Patri, etc. Sicut erat , etc.
219
Deinde Psalmus, Cantte Dmino cnticum novum, etc. prout habetur supra in Dedicatione
Ecclesi, pag. 152.
Postremo Psalmus, Laudte Dminum in Sanctis ejus subsequenter, pag. 152 sed in fine
dicitur, Glria Patri, etc. et Sicut erat, etc.
Quibus finitis, surgit Pontifex cum mitra, et cum pollice dexter manus facit ab extra supra
Campanam de Oleo sancto infirmorum signum crucis: quo facto, deposita mitra, dicit:
Ormus.
DEus, qui per betum Mysen legferum fmulum tuum, tubas argnteas fieri prcepsti,
quibus dum Sacerdtes tmpore Sacrificii, clngerent, snitu dulcdinis ppulus mnitus, ad
te adorndum fieret prpartus, et ad celebrndum sacrificia convenret: qurum clangre
horttus ad bellum, molmina prostrneret adversntium; prsta, qusumus; ut hoc vsculum
sanct tu Ecclsi prpartum sancti + fictur a Spritu Sancto, ut per illus tactum Fidles
invitntur ad prmium. Et cum meldia illus uribus insonerit populrum, crescat in eis
devtio fidei, procul pellntur omnes insdi inimci, fragor grndinum, prolla trbinum,
mpetus tempesttum; temperntur infsta tontrua, ventrum flabra fiant salbriter ac
moderte suspnsa; prostrnat areas potesttes dxtera tu virttis; ut hoc audintes
tintinnbulum, contremscant, et fgiant ante sanct Crucis Flii tui in eo depctum vexllum,
cui flctitur omne genu, clstium, terrstrium, et infernrum, et omnis lingua confitetur,
quod ipse Dminus noster Jesus Christus, absrpta morte per patbulum Crucis, regnat in
glria Dei Patris, cum edem Patre, et Spritu Sancto, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
Pontifex, accepta mitra, extergit cum linteo mundo crucem a se factam. Deinde inchoat,
schola prosequente, Antiphonam, ton. 8.
Vox Dmini super aquas multas, Deus majesttis intnuit, Dminus super aqus multas.
Psalmus 28
AFfrte Dmino, flii Dei: * affrte Dmino flios aretum.

Affrte Dmino glriam et honrem, affrte Dmino glriam nmini ejus: * adorte
Dminum in trio sancto ejus.
Vox Dmini super aquas, Deus majesttis intnuit: * Dminus super aquas multas.
Vox Dmini in virtte: * vox Dmini in magnificntia.
Vox Dmini confringntis cedros: * et confrnget Dminus cedros Lbani.
Et commnuet eas tamquam vtulum Lbani: * et dilctus quemdmodum flius unicrnium.
Vox Dmini intercidntis flammam ignis: * vox Dmini concutintis desrtum Cades.
Vox Dmini prparntis cervos, et revelbit condnsa: * et in templo ejus omnes dicent
glriam.
Dminus dilvium inhabitre facit: * et sedbit Dminus rex in trnum.
Dminus virttem ppulo suo dabit: * Dminus benedcet ppulo suo in pace.
Deinde repetitur Antiphona. Interim Pontifex cum mitra stans, facit cum pollice dexter
manus de Oleo sancto infirmorum septem cruces exterius super Campanam, et intus cum
Chrismate quatuor, pari distantia, dicens, dum quamlibet crucem facit:
220
SAncti + fictur, et conse + crtur, Dmine, signum istud. In nmine Pa + tris, et F + lii,
et Spritus + Sancti. In honrem Sancti N. Pax tibi.
Deinde finitis Antiphona, et Psalmo, ac factis crucibus prdictis, Pontifex stans, deposita
mitra, dicit:
Ormus.
OMnpotens,
sempitrne Deus, qui ante arcam fderis per clangrem tubrum, muros
lapdeos, quibus adversntium cingebtur exrcitus, cdere fecsti; tu hoc tintinnbulum
clsti bene + dictine perfnde; ut ante snitum ejus lngius effugntur ignita jcula
inimci, percssio flminum, mpetus lpidum, lsio tempesttum; ut ad interrogatinem
prophticam: Quid est tibi mare, quod fugsti? suis mtibus cum Jordnico retroctis flunto
respndeant: A fcie Dmini mota est terra: a fcie Dei Jacob, qui convrtit petram in stagna
aqurum, et rupem in fontes aqurum. Non ergo nobis, Dmine, non nobis, sed Nmini tuo da
glriam, super misericrdia tua: ut cum prsens vsculum, sicut rliqua altris vasa, sacro
Chrsmate tngitur, Oleo sancto ngitur, quicmque ad snitum ejus convnerint, ab mnibus
inimci tentatinibus lberi, semper fidei Cathlic documnta sectntur. Per Dminum
nostrum Jesum Chnistum Flium tuum, Qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus Sancti
Tum sedet Pontifex, et accepta mitra, imponit in thuribulo thymiama, thus, et myrrham, si
haberi possunt, alioquin, qu ex ipsis habentur: quibus impositis, thuribulum ipsum
supponitur Campan, seu signo, ut totum fumum recipiat, schola interim cantante
Antiphonam, ton. 8.
Deus, in sancto via tua: quis Deus magnus sicut Deus noster?
Psalmus 76
VIdrunt te aqu, Deus, vidrunt te aqu: * et timurunt, et turbt sunt abyssi.

Multitdo snitus aqurum, * vocem dedrunt nubes.
Etenim sagtt tu trnseunt: * vox tontrui tui in rota.
Illuxrunt coruscatines tu orbi terr: * commta est, et contrmuit terra.
In mari via tua, et smit tu in aquis multis: * et vestgia tua non cognoscntur.
Deduxsti sicut oves ppulum tuum, * in manu Mysi, et Aaron.
Quibus dictis, deposita mitra, surgit Pontifex, et dicit:
Ormus.
OMnpotens domintor, Christe, quo secndum carnis assumptinem dorminte in navi,

dum obrta tempstas mare conturbsset, te prtinus excitto et impernte dissluit, tu
necessittibus ppuli tui bengnus succrre; tu hoc tintinnbulum Sancti Spritus rore
perfnde, ut ante snitum illus semper fgiat bonrum inimcus; invittur ad fidem ppulus
Christinus; hostlis terretur exrcitus; conforttur in Dmino per illud ppulus tuus
convoctus; ac sicut Davdica cthara delecttus dsuper descndat Spritus Sanctus; atque ut
Samule agnum lactntem mactnte in holocustum Regis trni imprii, fragor aurrum
turbam rpulit adversntium, ita dum hujus vsculi snitus transit per nbila, Ecclsi tu
convntum manus consrvet Anglica; fruges credntium, mentes et crpora salvet protctio
221
De Benedictione et impositione Crucis etc.

sempitrna. Per te, Christe Jesu, qui cum Deo Patre vivis, et regnas in unitte ejsdem
Demum Diaconus sacris vestibus albi coloris paratus, dicit:
V. Dminus vobscum.
+ Sequntia sancti Evanglii secndum Lucam.
Cap. 10.
IN illo tmpore: Intrvit Jesus in quoddam castllum: et mlier qudam, Martha nmine,
excpit illum in domum suam, et huic erat soror, nmine Mara, qu tiam sedens secus
pedes Dmini, audibat verbum illus. Martha autem satagbat circa frequens ministrium;
qu stetit, et ait: Dmine, non est tibi cur quod soror mea relquit me solam ministrre? Dic
ergo illi, ut me adjvet. Et respndens, dixit illi Dminus: Martha, Martha, sollcita es, et
turbris erga plrima. Porro unum est necessrium. Mara ptimam partem elgit, qu non
aufertur ab ea.
Finito Evangelio, Pontifex osculatur librum Evangeliorum per unum ex Ministris sibi
porrectum. Tum producit super Campanam benedictam signum crucis, et reassumpta mitra,
discedens revertitur ad locum, ubi paramenta accepit, in quo dimissis sacris vestibus, vadit in
pace.
DE BENEDICTIONE
ET IMPOSITIONE CRUCIS PROFICISCENTIBUS IN SUBSIDIUM,
ET DEFENSIONEM FIDEI CHRISTIAN,
SEU RECUPERATIONEM TERR SANCT.
PRofecturus
in subsidium et defensionem Fidei Christian, seu recuperationem Terr

sanct, genuflectit ante Pontificem, coram quo unus Ministrorum tenet Crucem
benedicendam illi imponendam. Tum Pontifex stans sine mitra, dicit supra crucem:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
OMnpotens
Deus, qui Crucis signum pretiso Flii tui Snguine dedicsti, quique per
emdem Crucem Flii tui Dmini nostri Jesu Christi mundum redmere volusti, et per
virttem ejsdem venerbilis Crucis humnum genus ab antqui hostis chirgrapho libersti;
te supplciter exormus, ut dignris hanc Crucem patrna piette bene + dicre, et clstem
ei virttem et grtiam impartre; ut quicmque eam in passinis et Crucis Unigniti tui
signum ad tutlam crporis, et nim super se gestverit, clstis grti plenitdinem in ea
et munmen vleat tu benedictinis accpere. Quemdmodum virgam Aaron ad rebllium
perfidiam repellndam benedixsti, ita et hoc signum tua dxtera bne + dic; et contra omnes
diablicas frudes virttem ei tu defensinis impndas; ut portntibus illud nim priter et
222
De Benedictione armorum.
crporis prosperittem cnferat salutrem, et spiritulia in eis dona multplicet. Per emdem
Deinde Pontifex aspergit Crucem ipsam aqua benedicta, et super recepturum ipsam dicit:
Ormus.
DOmine Jesu Christe, Fili Dei vivi, qui es verus et omnpotens Deus, splendor et imgo
Patris, et vita trna, qui tuis discpulis asserusti, ut quicmque vult post te venre,
semetpsum bneget, et suam crucem tollens, te sequtur; qusumus immnsam clemntiam
tuam, ut hunc fmulum tuum, qui juxta verbum tuum sepsum abnegre, sumque crucem
tllere, et te sequi, ac contra inimcos nostros pro salte ppuli tui elcti properre, et pugnre
desderat, semper, et ubque prtegas, ac a perculis mnibus ruas, et a vnculo peccatrum
abslvas, acceptmque votum ad effctum dedcas opttum. Tu, Dmine, qui es via, vritas,
et vita, et in te sperntium fortitdo, ejus iter bene dispnas, et prspera cuncta concdas; ut
inter prsntis sculi angstias, tuo semper auxlio guberntur. Mitte ei, Dmine, Angelum
tuum Raphalem, qui Tob comes fuit in itnere suo, ejsque patrem a crporis ccitte
libervit; in endo et redendo sit ei defnsor contra omnes visbiles et invisbiles hostis
insdias, et omnem mentis et crporis ab eo ccittem repllat: Qui cum Deo Patre, et Spritu
Sancto vivis et regnas Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Tum Pontifex sedens, accepta mitra, imponet illi Crucem, dicens:
ACcipe signum Crucis. In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti, in figram

Crucis, passinis, et mortis Christi, ad tui crporis, et nim defensinem; ut divn bonittis
grtia post iter expltum, salvus et emendtus ad tuos vleas remere. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Demum Pontifex aspergit Cruce signatum aqua benedicta, qui genuflexus osculatur manum
Pontificis, et discedit.
DE BENEDICTIONE
ARMORUM.
POntifex benedicturus arma, qu aliquis Ministrorum coram eo tenet, aut supra Altare vel
aliquam mensam ponuntur, stans sine mitra, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
BEnedctio Dei omnpotentis Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti, descndat super

hc arma, et super induntem ea, quibus ad tundam justtiam indutur. Rogmus te, Dmine
Deus, ut illum prtegas, et defndas; Qui vivis et regnas Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
223
De Benedictio armorum/ Ensis / Vexilli

Alia Oratio.
Ormus.
DEus
omnpotens, in cujus manu victria plena consstit, quique tiam David ad

expugnndum rebllem Golam vires mirbiles tribusti, clemntiam tuam hmili prece
depscimus, ut hc arma almfica piette bene + dcere dignris, et concde fmulo tuo N.
adem gestre cupinti, ut ad munmen, ac defensinem sanct matris Ecclsi, pupillrum,
et vidurum, contra visiblium et invisiblium hstium impugnatinem, ipsis lbere et
victorise uttur. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
DE BENEDICTIONE
ENSIS.
POntifex ensem benedicere volens, illo cui tradendus est, coram eo genuflectente, quem
unus ex Ministris coram eo tenet, stans sine mitra, dicit:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
BEne + dcere dignris, qusumus, Dmine, ensem istum: et hunc fmulum tuum, qui eum,
te inspirnte, suscpere desderat, piettis tu custdia mnias, et illsum custdi. Per
Deinde aspergat ensem aqua benedicta. Tum sedens, accepta mitra, tradit eum illi, cui
tradendus est, genuflexo coram eo permanente, dicens:
ACcipe ensem istum in nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti, et taris eo ad

defensinem tuam, ac sanct Dei Ecclsi, et ad confusinem inimicrum Crucis Christi, ac
fidei Christin: et quantum humna fraglitas permserit, cum eo nminem injste ldas.
Quod ipse tibi prstre digntur, qui cum Patre, et Spritu Sancto vivit, et regnat Deus in
DE BENEDICTIONE
ET TRADITIONE VEXILLI BELLICI.
POntifex Vexillum bellicum, quod unus ex Ministris coram eo tenet, benedicere volens, stans
sine mitra, dicit:
V. Dminus vobscum.
224
De Benedictione et Traditione Vexilli Bellici
OMnipotens, sempitrne Deus, qui es cunctrum benedctio, et triumphntium fortitdo,

rspice proptius ad preces humilittis nostr, et hoc Vexllum, quod bllico sui prpartum
est, clsti bene + dictine sanctfica; ut contra adversrias, et reblles natines sit vlidum,
tuque munmine circumsptum, sitque inimcis Christini ppuli terrbile, atque in te
confidntibus solidamntum, et certa fidcia victri. Tu enim es, Deus, qui cnteris bella, et
clstis prsdii sperntibus in te prstas auxlium. Per nicum Flium tuum, Christum
Dminum nostrum, qui tecum vivit, et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia
Deinde aspergit Vexillum aqua benedicta. Tum sedens, accepta mitra, genuflexo coram eo
illo, cui Vexillum tradendum est, consignat ei ipsum Vexillum, dicens:
ACcipe
Vexllum clsti benedictine sanctifictum, sitque inimcis ppuli Christini

terrbile; et det tibi Dminus grtiam, ut ad ipsus Nomen et honrem, cum illo hstium
cneos potnter pnetres inclumis et secrus.
Deinde det ei osculum pacis, dicens:
Pax tibi.
Qui, accepto Vexillo, osculatur manus Pontificis, surgit, et discedit.
FINIS SECUND PARTIS PONTIFICALIS ROMANI.
225
PONTIFICALIS
PARS TERTIA
c
DE PUBLICATIONE FESTORUM MOBILIUM

IN EPIPHANIA DOMINI.
IN
Epiphania Domini, cantato Evangelio, Archidiaconus, sive aliquis Canonicus, vel

Beneficiatus, aut alius, juxta consuetudinem loci, pluviali paratus, ascendet ambonem, vel
pulpitum, et ibidem, vel in alio loco ubi cantari solet Evangelium, e vetusto Ecclesi sanct
instituto, publicabit Festa mobilia anni currentis, juxta infrascriptam formulam, et diem
Synodi Dicesan suo loco promulgabit, licet in formula infrascripta Dominica secunda post
Pascha notata sit.
NOvritis, fratres charssimi, quod annunte Dei misericrdia, sicut de Nativitte Dmini
nostri Jesu Christi gavsi sumus, ita et de Resurrectine ejsdem Salvatris nostri gudium
vobis annuntimus. Die prima Februrii erit Domnica in Septuagsima. Vigsima Februrii
dies Cnerum, et intium jejnii sacratssim Quadragsim. Dcima quarta Aprilis, sanctum
Pascha Dmini nostri Jesu Christi cum gudio celebrbimus. Domnica secnda post Pascha,
Dicesna Synodus habbitur. Vigsima quinta Maji, erit Ascnsio Dmini nostri Jesu
Christi.Quarta Junii, Festum Pentecostes. Dcima tertia ejsdem, Festum sacratssimi
Corpris Christi. Prima Decmbris, Domnica prima Advntus Dmini nostri Jesu Christi, cui
est honor et glria, in scula sculrum. Amen.
DE EXPULSIONE
PUBLICE PNITENTIUM AB ECCLESIA,
IN FERIA IV. CINERUM.
IN capite Quadragesim solemniter pnitentes de Ecclesia ejiciuntur, hoc modo:

Pnitentes, quibus secundum jus vel consuetudinem, pro gravioribus criminibus solemnis
pnitentia est imponenda, hac die hora quasi tertia conveniunt ab Ecclesiam Cathedralem, in
vilibus vestimentis, nudis pedibus, et vultibus ad terram demissis, quorum nomina scribi
debent; accipientes pnitentiam juxta modum culp ab Episcopi Pnitentiario, vel ab aliis,
quibus hoc officium commissum est; et postea omnes emittuntur, et manent ante fores
Ecclesi. Pontifex interim, dicta Sexta, si non sit celebraturus, paratur supra rochetum vel ( si
sit Regularis) supra superpelliceum, amictu, alba, cingulo, stola, pluviali violaceis, mitra
simplici, et baculo pastorali. Si autem Pontifex est celebraturus, dum dicitur Nona, more
solito acipit sandalia, et ctera paramenta Pontificalia, usque ad dalmaticam inclusive, et
desuper pluviale coloris violacei, et mitram simplicem; et benedicit cineres, atque imponit.
Quibus peractis, Pontifex cum Ministris, schola, et toto Clero, Cruce, aqua benedicta, et
duobus cereis prcedentibus, egreditur chorum circa medium Ecclesi, ubi parata sit sedes.
226
De expulsione publice Pnitentium.

Tunc Clerus dividitur per duos choros, hinc inde, versus valvas Ecclesi. Pnitentes vero
omnes ingressi prosternunt se cum lacrymis in Ecclesi pavimento coram Pontifice inter
utrumque chorum. Tunc Pontifex sedens cum mitra, vel Archipresbyter stans, imponit cineres
super capita singulorum dicens:
Memnto homo, quia pulvis es, et in plverem revertris: age pnitntiam, ut hbeas vitam
trnam.
Et unus ex Canonicis aspergit eos aqua benedicta. Postea Pontifex stans, deposita mitra,
benedicit cilicia, in hunc modum:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
OMnpotens, et misricors Deus, qui peccatribus piettis tu misericrdiam qurntibus

hoc indumnto vesttis, misericrdiam tuam et vniam tribusti, obsecrmus clemntiam
tuam, ut hoc indumntum, quod voctur cilcium, bene + dcere, et sancti + ficre dignris;
ut quicmque eo pro pecctis suis indtus ferit, et misericrdiam tuam implorverit, vniam
et indulgntiam tu sanct misericrdi consequtur. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
Aspergantur aqua benedicta. Benedictis ciliciis, Pontifex capita eorum cooperit cum eis,
dicens:
APud
Dminum misericrdia est, et apud Deum redmptio: ita enim lapsis homnibus
sbvenit, non solum per Baptsmi, et Confirmatinis grtiam, set tiam per Pnitnti
medicnam, ut spritus humnus vita repartur trna.
R. Deo grtias.
Quo facto, Pontifex incipit Antiphonam, Ne reminiscris, et super faldistorium accumbit, et
Ministri, et totus populus, et pnitentes prosternunt se in terram, et pro ipsorum pnitentium
absolutione dicunt septem Psalmos Pnitentiales alternatim, prout supra habentur pag. 74
deinde dicitur Antiphona, Ne reminiscris.
Postea dicuntur Litani, ut supra, pag. 32. quibus finitis, Pontifex dicit super ipsos
pnitentes: Pater noster. Et reliqua secreto.
V. Salvos fac servos tuos, et ancllas tuas.
R. Deus meus, sperntes in te
V. Mitte eos, Dmine, auxlium de sancto.
R. Et de Sion ture eos.
V. Nihil proficiat inimcus in eis.
R. Et filius iniquittis non appnat nocre eis.
227
De expulsione publice Pnitentium.

V. Esto eis, Dmine, turris fortitdinis.
R. A fcie inimci.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
EXudi, Dmine, preces nostras, et confitntium tibi parce pecctis, ut quos conscinti
retus accsat, indulgntia tu miseratinis abslvat. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
Ormus.
PRvniat hos fmulos tuos, (vel has fmulas tuas), qusumus, Dmine, misericrdia tua, ut
mnes iniquittes erum cleri indulgntia delentur. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
Ormus.
ADsto,
Dmine, supplicatinibus nostris, nec sit ab his fmulis (vel famulbus) tuis,
clemnti tu longnqua misertio: sana vlnera, eormque dimtte peccta; ut ab mnibus
iniquittibus expiti, tibi, Dmine, semper vleant adhrre. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Ormus.
DOmine Deus noster, qui offensine nostra non vnceris, sed satisfactine placris, rspice,
qusumus, ad hos fmulos tuos, (vel has fmulas tuas,) qui (vel qu) se tibi peccsse grviter
confitntur; tuum est enim absolutinem crminum dare, et vniam prstre peccntibus, qui
dixsti, te pnitntiam malle peccatrum, quam mortem; concde ergo, Dmine, ut tibi
pnitnti excbias clebrent, et corrctis ctibus suis, confrri sibi a te sempitrna gudia
gratulntur. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
His peractis, surgunt pnitentes, et facit eis Pontifex sermonem, ostendens qualiter Adam
propter peccatum ejectus est de paradiso, et multa maledicta in eum congesta sunt; et qualiter,
ejus exemplo ipsi de Ecclesia ad tempus ejiciendi sunt. Quo facto, accipiat unum ex eis per
dexteram manum; et omnes alii similiter se manibus tenentes, candelas accensas in manibus
habentes subsequantur eum; et ita eos ejiciat de Ecclesia, cum lacrymis dicens:
Ecce ejicmini vos hdie a limnibus sanct matris Ecclsi propter peccta, et sclera
vestra, sicut Adam primus homo ejctus est de paradso propter transgressinem suam.
Et interim schola cantat Responsorium ton. 7.
In sudre vultus tui vescris pane tuo, dicit Dminus ad Adam, cum opertus feris terram,
non dabit fructus suos: * Sed spnas et trbulos germinbit tibi.
V. Pro eo quod audsti vocem uxris tu plus, quam me: maledcta terra in pere tuo, non
dabit fructus suos: * Sed spnas.
228
De Reconciliatione Pnitentium.
Aliud Responsorium ton. 8.
Ecce Adam quasi unus ex nobis factus est, sciens bonum, et malum. * Videte, ne forte sumat
de ligno vit, et vivat in trnum.
V. Fectque Dminus Ad tnicam pellceam, et nduit eum, et ait. * Vidte. Glria Patri, et
Filio, et Spiritui Sancto. * Videte.
Et sic eis extra ejectis, et ante valvas Ecclesi genibus flexis gemendo manentibus Pontifex
in limine ostii stans moneat eos, quod de Domini misericordia non desperent, sed jejuniis,
orationibus, peregrinationibus, eleemosynis, et aliis bonis operibus invigilent, ut Dominus ad
dignum fructum ver pnitenti eos perducat; quodque Feria quinta in Cna Domini
redeant, quoniam tunc in sanctam Ecclesiam reducentur, quam usque tunc ingredi non
prsumant. Et mox Pontifice cum processione ad chorum redeunte, valv Ecclesi ante
oculos eorum clauduntur, et incipitur Missa, et proceditur ordine suo.
DE RECONCILIATIONE PNITENTIUM
QU FIT IN FERIA V. CN DOMINI.
FEria quinta Cn Domini reconciliantur pnitentes, quibus ab Ecclesia solemnem agere

pnitentiam injunctum est, qui in capite Quadragesim de ipsa ejecti fuerunt.
Pontifex paratus amictu, alba, stola, pluviali coloris violacei, mitra simplici, et baculo
pastorali, Ministris etiam paratis, et insuper quatuor Subdiaconis paratis, et uno Diacono de
antiquioribus induto solemniter, atque Archidiacono cum amictu, alba, et stola sine dalmatica,
prosternit se super faldistorium coram altari dicens cum prfatis Ministris, et Clero septem
Psalmos Pnitentiales, ut supra, pag. 74. et Litanias, ut supra, pag. 32. Pnitentes vero tunc
ante fores Ecclesi nudis pedibus ad terram prostrati manent, tenentes in manibus cereos
exstinctos. Cumque in Litaniis dictum fuerit:
Omnes sancti Patrirch et Propht.
R. Orte pro nobis.
Et idem a Choro fuerit responsum, paulisper subsistitur: et tunc Pontifex mittit ad pnitentes
duos Subdiaconos candelas accensas in manibus ferentes. Qui cum ad portam pervenerint,
stantes in limine ostii, elevatis manibus, ostendunt illis candelas accensas, dicentes
Antiphonam ton. 3.
Vivo ego, dicit Dminus: nolo mortem peccatris, sed ut magis converttur, et vivat.
Quo finita, exstinguunt mox ipsas candelas coram illis, et revertuntur ad locum suum, et
proceditur in Litaniis. Cumque dictum fuerit:
Omnes sancti Mrtyres.
R. Orte pro nobis.
Et idem a Choro responsum fuerit, tunc etiam subsistitur a Litaniis, et tunc Pontifex mittit
ad illos, duos alios Subdiaconos, simili modo, cum candelis accensis, qui in limine ostii
constituti, cantant Antiphonam ton. 5.
Dicit Dminus: Pnitntiam gite: appropinquvit enim regnum clrum.
229
Et mox exstinctis candelis, ut prius, revertuntur ad locum suum. Et proceditur in Litaniis
usque ad Agnus Dei, exclusive.
Tunc Pontifex mittit ad illos unum senem Diaconum indutum, ut supra, cum magno cereo
illuminato. Ille igitur in limine ostii constitutus cantat Antiphonam ton. 2.
Levte cpita vestra, ecce appropinqubit redmptio vestra.
Et tunc accenduntur candel pnitentium ex illo cereo. Cereus autem ille non extinguitur,
sed Diaconus cum eo accenso revertitur. Et tunc dicitur in Litaniis:
Agnus Dei, qui tollis peccta mundi.
R. Parce nobis, Dmine.
Quo dicto, Pontifex ab accubitu surgens cum Ministris et Clero, Cruce, thuribulo, cereis, et
omni paratu prcedentibus, egreditur extra chorum Ecclesi. Et parato sibi quasi in medio
Ecclesi faldistorio, sedet respiciens ad ostium Ecclesi, Clero per Choros versus ipsum
ostium ab utroque latere disposito seriatim. Tunc Archidiaconus paratus, ut prmissum est,
stans in limine ostii excelsa voce in tono lectionis dicit ad illos ante ostium foris stantes:
State in silntio: audintes audte.
Indicto itaque silentio, vertens se ad Pontificem, dicit similiter in tono Lectionis.
ADest,
O venerbilis Pntifex, tempus accptum, dies propitiatinis divn, et saltis

humn quo mors intritum, et vita accpit trna princpium; quando in vnea Dmini
Sbaoth, sic novrum plmitum planttio sarcinda est, ut purgtur exsecrtio vetusttis.
Quamvis enim a divtiis bonittis et piettis Dei, nihil tmporis vacet; nunc tamen et lrgior
est per indulgntiam remssio peccatrum, et copisior per grtiam assmptio renascntium.
Augmur regenerndis; crscimus revrsis. Lavant aqu; lvant lacrym. Inde est gudium
de assumptine vocatrum; hinc lttia de absolutine pnitntium. Inde est, quod spplices
fmuli tui postequam in vrias formas crminum, neglctu mandatrum clstium, et morum
probatrum transgressine cecidrunt, humiliti ac prostrti, Prophtica ad Dminum voce
clamant, dicentes: Peccvimus, injste gimus, iniquittem fcimus: miserre nostri, Dmine;
evanglicam vocem non frustratria ure capintes: Beti qui lugent, quniam ipsi
consolabntur. Manducavrunt, sicut scriptum est, panem dolris; lcrymis stratum suum
rigavrunt; cor suum luctu, corpus afflixrunt jejniis, ut animrum recperent, quam
perdderant, sanittem. Unicum taque est pnitnti suffrgium, quod et sngulis prodest, et
mnibus in commne succrrit.
His dictis, Pontifex surgens, accedit cum Ministris ad ostium Ecclesi, Clericorum Choro
se non movente. Et stans in medio ostii, facit eis brevem exhortationem de clementia divina,
et de veni promissione, dicens eis, qualiter mox in Ecclesiam reducentur, et qualiter vivere
debent.
Quo facto, cantat Antiphonam ton. 7.
Vente, vente, vente, filii, audte me, timrem Dmini docbo vos.
Qua dicta, Diaconus ex parte pnitentium stans, dicit pro eis:
Flectmus gnua.
Tunc omnes genua flectunt pnitentes.
230
Quo facto, Diaconus ex parte Pontificis dicit:
Levte.
Et Episcopus secundo dicit dictam Antiphonam:
Vente, vente. etc.
Et Diaconus idem iterum dicit:
Flectmus gnua.
Et mox Episcopus tertio repetit prfatam Antiphonam:
Vente, vente, etc.
Et Diaconus idem tertio dicit:
Flectmus gnua.
Deinde Pontifex ingreditur Ecclesiam, stans infra ostium, distans ab illo spatio convenienti,
et tunc Archidiaconus inchoat, et schola prosequitur, Antiphonam, ton. 6.
Accdite ad eum, et illuminmini: et fcies vestr non confundntur.
Psalmus 33.
BEnedicam Dminum in omni tmpore: * semper laus ejus in ore meo.

In Dmino laudbitur nima mea: * udiant mansuti, et ltntur.
Magnificte Dminum mecum: * et exaltmus Nomen ejus in idpsum.
Exquisvi Dminum, et exaudvit me: * et ex mnibus tribulatinibus meis erpuit me.
Accdite ad eum, et illuminmini: * et fcies vestr non confundntur.
Iste puper clamvit, et Dminus exaudvit eum: * et de mnibus tribulatinibus ejus salvvit
eum.
Immttet Angelus Dmini in circitu timntium eum: * et erpiet eos.
Gustte, et vidte quniam suvis est Dminus: * betus vir, qui sperat in eo.
Timte Dminum omnes Sancti ejus: * quniam non est inpia timntibus eum.
Dvites egurunt, et esurirunt: * inquirntes Dminum non minuntur omni bono.
Vente, filii, audte me: * timrem Dmini docbo vos.
Quis est homo, qui vult vitam, * dligit dies videre bonos?
Prhibe linguam tuam a malo: * et lbia tua ne loquntur dolum.
Divrte a malo, et fac bonum: * inqure pacem, et persquere eam.
Oculi Dmini super justos: * et ures ejus in preces erum.
Vultus autem Dmini super facintes mala: * ut perdat de terra memriam erum.
Clamavrunt justi, et Dminus exaudvit eos: * et ex mnibus tribulatinibus erum libervit
eos.
Juxta est Dminus iis, qui tribulto sunt corde: * et hmiles spritu salvbit.
Mult tribulatines justrum: * et de mnibus his liberbit eos Dminus.
Custdit Dminus mnia ossa erum: * unum ex his non contertur.
Mors peccatrum pssima: * et qui odrunt justum, delnquent.
Rdimet Dminus nimas servrum surum: * et non delnquent omnes, qui sperant in eo.
Qua incepta, mox Pnitentes ingredientes infra ostium Ecclesi, corruunt ad pedes
231
Pontificis, sicque prostrati et flentes, jacent, donec prmissa Antiphona, et Psalmus
compleantur.
Quibus expletis, Archipresbyter dicit in tono Lectionis id, quod sequitur:
REdntegra
in eis, Apostlice Pntifex, quidquid dibolo suadnte, corrptum est; et

oratinum turum patrocinntibus mritis, per divnae reconciliatinis grtiam, fac hmines
prximos Deo: Ut qui ntea in suis sibi perversittibus displicbant, nunc tiam placre se
Dmino in regine vivrum, devcto su mortis auctre, gratulntur.
Et Pontifex interrogat:
Scis illos reconciliatine fore dignos?
Et ille respondet:
Scio, et testficor, fore dignos.
Et tunc alter Diaconus dicit:
Levte.
Quibus surgentibus, Pontifex accipit unum ex illis per manum, omnibus aliis similiter sese
ad manus tenentibus.
Tunc Archipresbyter dicit alta voce:
V. Iniquittes meas ego cognsco.
R. Et pecctum meum contra me est semper.
V. Avrte fciem tuam a pecctis meis.
R. Et omnes iniquittes meas dele.
V. Redde mihi lttiam salutris tui.
R. Et spritu principli confirma me.
Quo dicto, Pontifex inchoat, schola prosequente, Antiphonam ton. 5.
Dico vobis, gudium est Angelis Dei super uno peccatre pnitntiam agnte.
Qua dicta, trahit illum, quem manu tenet, et ille alios, ducens eos usque ad faldistorium in
medio Ecclesi prius ibi paratum. Et ibi stans super scabellum, conversus ad illos genua
flectentes, inchoat Antiphonam, ton. 8.
Oprtet te, fili, gaudre, quia frater tuus mrtuus fuerat, et revxit; pererat, et invntus est.
Qua dicta, dicit in modum Orationis:
OMnpotens Deus vos abslvat ab omni vnculo peccatrum, ut habetis vitam trnam, et
vivtis. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum vivit et regnat in
unitte Spritus Sancti Deus.
Deinde dicit super illos voce mediocri, tenens manus apertas ante pectus, hanc
Prfationem:
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
232
V. Sursum corda.
Dmine sancte, Pater Omnpotens, trne Deus, per Christum Dminum nostrum: Quem
omnpotens Gnitor ineffabliter nasci volusti, et dbitum Adae tibi perslveret trno Patri,
mortmque nostram sua interficeret, et vlnera nostra in suo crpore ferret, nostrsque
mculas Snguine suo dileret, ut qui antqui hostis corruermus invdia, et ipsius
resurgermus clemntia. Te per eum, Dmine, spplices rogmus ac ptimus, ut pro alirum
excssibus nos dignris exaudre, qui pro nostris non sufficimus exorre. Tu gitur,
clementssime Dmine, hos fmulos tuos, quos a te separavrunt flagtia, ad te rvoca piette
slita. Tu namque nec Achab scelestssimi humiliatinem despexsti, sed vindctam dbitam
protelsti. Petrum quoque lacrymntem exaudsti, clavsque pstmodum clstis regni ipsi
tradidsti; et confitnti latrni ejsdem regni prmia promissti. Ergo, clementssime Dmine,
hos, pro quibus preces tibi fndimus, clemens recllige, et tu Ecclsi grmio redde, ut
neququam de eis vleat triumphre hostis, sed tibi reconcliet Flius, tibi coqulis,
emndetque eos ab omni facnore, et ad tu sacratssim Cn dapes digntur admttere.
Sicque sua Carne, et Snguine reficiat, ut post hujus vit cursum ad clstia regna perdcat.
Quod sequitur dicit submissa voce legendo:
Jesus Christus Flius tuus Dminus noster: Qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus
Prfatione finita, Pontifex super faldistorium, et Ministri super tapetia, et Clerus, et populus
ad terram prosternuntur, et Cantor inchoat, schola prosequente, Antiphonam, et Psalmos
sequentes:
Antiphona ton. 1.
Cor mundum crea in me, Deus: et spritum rectum nnova in viscribus meis.
Psalmus. Miserre mei, Deus: * secndum magnam misericrdiam tuam. ut supra, pag. 76
Psalmus 55.
MIserre mei, Deus, quniam conculcvit me homo: * tota die impgnans tribulvit me.
Conculcavrunt me inimci mei tota die: * quniam multi bellntes advrsum me.
Ab altitdine dii timbo: * ego vero in te sperbo.
In Deo laudbo sermnes meos, in Deo spervi: * non timbo quid fciat mihi caro.
Tota die verba mea execrabntur: * advrsum me omnes cogitatines erum in malum.
Inhabitbunt et abscndent: * ipsi calcneum meum observbunt.
Sicut sustinurunt nimam meam, pro nhilo salvos fcies illos: * in ira ppulos confrnges.
Deus, vitam meam annuntivi tibi: * posusti lcrymas meas in conspctu tuo.
Sicut et in promissine tua: * tunc convertntur inimci mei retrrsum.
In quacmque die invocvero te: * ecce cognvi quniam Deus meus es.
In Deo laudbo verbum, in Dmino laudbo sermnem: * in Deo spervi: non timbo quid
fciat mihi homo.
In me sunt, Deus, vota tua, * qu reddam, laudatines tibi.
233
Quniam eripusti nimam meam de morte, et pedes meos de lapsu: * ut plceam coram Deo
in lmine vivntium.
Psalmus 56. Miserre mei Deus, miserre mei, prout supra habetur sub Benedictione
Campan, pag. 216
Quibus dictis, Pontifex ab accubitu surgens, dicit super Pnitentes:
Krie, elison,
Christe, elison.
Krie, elison.
Pater noster secreto.
V. Dmine, non secndum peccta nostra fcias nobis.
R. Neque secndum iniquittes nostras retrbuas nobis.
V. Dmine, ne memneris iniquittum nostrrum antiqurum.
R. Cito antcipent nos misericrdi tu.
V. Convrtere, Dmine, squequo.
R. Et deprecbilis esto super servos tuos.
V. Salvos fac servos tuos, et ancllas tuas.
R. Deus meus, sperntes in te.
V. Esto eis, Dmine, turris fortitdinis.
R. A fcie inimci.
V. Mitte eis, Dmine, auxlium de sancto.
R. Et de Sion ture eos.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
ADsto, Dmine, supplicationibus nostris, et me, qui tiam misericrdia tua primus indgeo,
clemnter exudi; et quem non electine mriti, sed dono grti tu constitusti hujus peris
minstrum, da fidciam tui mneris exsequndi, et ipse in nostro ministrio, quod tu piettis
est, operre. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, qui tecum vivit, et regnat
Ormus.
PRsta, qusumus, Dmine, his fmulis tuis dignum pnitnti fructum, ut Ecclsi tu
sanct, a cujus integritte deviverant peccndo, admissrium vniam consequndo reddntur
innxii. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Ormus.
PRecor, Dmine, tu clemntiam majesttis, ut his fmulis tuis peccta et facnora sua
confitntibus vniam prstre, et prteritrum crminum vncula relaxre dignris; qui
hmeris tuis ovem prditam reduxsti ad culas, et Publicni preces plactus exaudsti; tu
tiam, Dmine, his fmulis tuis placre; tu horum prcibus bengnus assste; ut in confessine
234
flbili permanntes, clemntiam tuam celriter exrent; ac sanctis altribus restitti, spei
rursus trn, ac clsti glri reformntur: Qui vivis et regnas cum Deo Patre in unitte
Ormus.
DEus, humni gneris benignssime cnditor, et misericordssime reformtor, qui hminem

invdia diboli ab ternitte dejctum, nici Flii tui snguine redemsti, vivifica hos fmulos
tuos, quos tibi nulltenus mori desderas; et qui non derelnquis dvios, assme corrctos;
mveant piettem tuam, qusumus, Dmine, horum famulrum turum lacrymsa suspria;
tu erum medre vulnribus; tu jacntibus manum prrige salutrem, ne Ecclsia tua liqua
sui crporis portine vasttur; ne grex tuus detrimntum sustneat; ne de famli tu damno
inimcus exltet; ne rentos lavcro salutri mors secunda possdeat. Tibi ergo, Dmine,
spplices fndimus preces, tibi fletum cordis effndimus; tu parce confitntibus, ut
imminntibus pnis sentntiam futri judcii, te misernte, non ncidant; nsciant quod terret
in tnebris, quod stridet in flammis, atque ab errris via ad iter revrsi justti, neququam
ultra novis vulnribus saucintur, sed ntegrum sit eis, ac perptuum, et quod grtia tua
cntulit, et quod misericrdia reformvit. Per emdem Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
Ormus.
DEus misericrs, Deus clemens, Deus, qui secndum multitdinem miseratinum turum
peccta pnitntium deles, et prteritrum crminum culpas vnia remissinis evcuas;
rspice proptius super hos fmulos tuos, et remissinem sibi mnium peccatrum surum
tota cordis confessine poscntes, deprectus exudi. Rnova in eis, pissime Pater, quidquid
terrna fragilitte corrptum, vel quidquid diablica frude violtum est, et unitti crporis
Ecclsi membrum redemptinis anncte. Miserre, Dmine, gemtuum, miserre
lacrymrum erum; et non habntes fidciam, nisi in misericrdia tua, ad tu Sacramntum
reconciliatinis admtte. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Ormus.
MAjesttem tuam spplices deprecmur, omnpotens trne Deus, ut his fmulis tuis longo
squallre pnitnti macertis, miseratinis tu vniam largri dignris; ut nuptili veste
recpta, ad reglem mensam, unde ejcti ferant, merentur introre. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Absolutio.
DOminus
Jesus Christus, qui totus mundi peccta sui traditine, atque immaculti
Snguinis effusine digntus est expurgre; quique discpulis suis, dixit: Qucmque
ligavritis super terram, erunt ligta et in clis, et qucmque solvritis super terram, erunt
solta et in clis; de qurum nmero me, qumvis indgnum, minstrum esse vluit,
intercdente Dei Genitrce Mara, et beto Michale Archngelo, et Sancto Petro Apstolo,
cui data est potstas ligndi ac solvndi, et mnibus Sanctis, ipse per ministrium meum ab
mnibus pecctis vestris, qucmque aut cogitatine, aut locutine, vel operatine
neglignter egstis, vos abslvat sancti sui Snguinis interventine, qui in remissinem
peccatorum effsus est; atque a vnculis peccatrum absoltos perdcere digntur ad regna
clrum: Qui cum Deo Patre, et Spritu Sancto vivit et regnat in scula sculrum.
R. Amen.
235
De Officio in Feria V. Cn Domini.

Tunc Pontifex aspergat eos aqua benedicta, et thurificet eos, dicens:
Exrgite qui dormtis, exrgite a mrtuis, et illuminbit vos Christus.
Ultimo dat eis indulgentiam, prout sibi placuerit. Qua data, manibus elevatis, et supra illos
extensis, dicit solemnem benedictionem:
PRcibus et mritis bet Mar semper Vrginis, beti Michalis Archngeli, beti Jonnis
Baptst, Sanctrum Apostolrum Petri et Pauli, et mnium Sanctrum miseretur vestri
omnpotens Deus, et dimssis mnibus pecctis vestris, perducat vos ad vitam trnam.
R. Amen.
INdulgntiam, absolutinem, et remissinem mnium peccatrum vestrrum trbuat vobis

omnpotens, et misricors Dminus. R. Amen.
Ultimo benedicit eis, dicens:
Benedcat vos omnpotens Deus, Pa + ter, et F + lius, et Spritus + Sanctus. R. Amen.
Quo facto, crines et barbam etiam nutrierant, deponunt, et vestibus pnitentialibus dimissis,
se cultoribus, et mundioribus induunt.
DE OFFICIO
IN FERIA V. CN DOMINI
CUM BENEDICITUR OLEUM CATECHUMENORUM ET
INFIRMORUM, ET CONFICITUR CHRISMA.
HAc die, singulis annis benedicitur Oleum Catechumenorum, et Infirmorum, et conficitur

Chrisma.
Mane itaque Sacrista, vel ille ad quem spectat, omnia qu ad Oleorum benedictionem, et
Chrismatis confectionem necessaria sunt, parat, videlicet: tres ampullas Oleo mundissimo
plenas, quas in sacrario ponit, et diligenter custodit; unam ad Oleum Infirmorum, aliam ad
Oleum Catechumenorum, tertiam qu major sit, ad Chrisma: et hc tertia cooperiri debet de
panno sericeo albo; prima autem, et secunda, de sericeo panno alterius coloris sint coopert:
duas mappulas mundas, sive vela, pro Diaconis, qui ampullas Oleorum pro Chrismate et Oleo
Catechumenorum de Sacristia ad Chorum portare debent; et ultra hc, sedem, seu
faldistorium, et credentiam consuetam. Paratur etiam alia sedes in presbyterio ab opposito
altaris, juxta gradus circa finem presbyterii; et ante ipsam sedem versus altare paratur mensa
mappis ornata, qu sit juxta sedem, inter ipsam et altare. Juxta dictam sedem hinc et inde,
magis tamen ad finem presbyterii, posita sint scamna pro duodecim Sacerdotibus, ita ut
ibidem sedentes facies vertant ad altare.
Deinde hora competenti, Pontifex venit ad Ecclesiam, ubi parat se ad Missam omnibus
Pontificalibus ornamentis pretiosis albi coloris. Parant se etiam Ministri Pontificis, et ultra
illos duodecim Presbyteri, septem Diaconi, septem Subdiaconi, Acolythi, et alii necessarii,
omnes vestibus albi coloris ordini suo congruentibus. Quibus omnibus paratis, procedunt ad
altare processionaliter, hoc modo.
In primis procedit thuriferarius, quem sequuntur duo ceroferarii, post hos septem
236

Subdiaconi, bini et bini, et in tertio loco tres simul vadunt; tum septem Diaconi, etiam bini et
bini, et in tertio loco tres; post hos duodecim Presbyteri, bini et bini, quos sequitur
Subdiaconus librum Evangeliorum portans ante pectus, cum manipulo in eo reposito; deinde
Diaconus, et a dextris ejus Capellanus assistens, quos demum Pontifex sequitur incedens
medius inter duos digniores Canonicos Ecclesi, aut in dignitate constitutos, si Pontifex sit in
Ecclesia sua, alioquin ibit medius inter Diaconum, et Assistentem. Et si Pontifex sit
Archiepiscopus, vel Patriarcha, et in Ecclesia sua, portatur etiam in hujusmodi processione
Crux per unum ex Ministris ad hoc ordinatum, qui medius inter Ceroferarios incedit.
Duodecim Presbyteri suo ordine juxta sedilia, in fine presbyterii posita, hinc et inde stabunt,
vel sedebunt, aut genuflectent, prout tempus postulabit, facies semper ad altare vertentes; post
eos stabunt septem Diaconi, et post Diaconos, septem Subdiaconi in gradibus presbyterii.
Pontifex vero postquam ante altare pervenerit, facit Confessionem: incipitur Introitus, et
proceditur in Missa more consueto, usque ad illum locum Canonis, ubi dicitur:
Per quem hc mnia, Dmine, semper bona creas, exclusive.
Priusquam ergo Pontifex verba ipsa dicat, facta reverentia Sacramento in altari consecrato,
retrahit se ad partem Epistol altaris, ubi super alium Calicem vacuum abluit digitos, et ad
purificatorium extergit, et ablutio usque post Cornmunionem Pontificis reservatur. Tum facta
iterum Sacramento reverentia, descendit primum gradum altaris, et ibidem accepta mitra,
vadit ad dictam sedem sibi paratam in presbyterio, ab opposito altaris, et sedet super ipsam,
versa facie ad altare, dictam mensam ante se habens, circumstantibus Ministris, Sacerdotibus,
et aliis paratis prdictis, in suis locis manentibus.
Tunc Archidiaconus stans apud Pontificem, dicit alta voce in tono Lectionis:
Oleum infirmrum.
Et mox unus Su diaconus ex septem paratis prdictis, cum duobus Acolythis hinc et inde
associatus, vadit ad Sacristiam, ubi accipiens ampullam Olei, quod pro infirmis consecrari
debet, coopertam, ut invenit, portat eam sinistro brachio circumdatam ante Pontificem, ubi
eam tradit in manibus Archidiaconi, plane dicens:
Oleum infirmrum.
Archidiaconus prsentat illam Pontifici ad benedicendum, idem dicens, collocans eam
coram eo supra mensam supradictam.
Pontifex surgens cum mitra exorcizat, et benedicit illud voce demissa, ita tamen quod a
circumstantibus Sacerdotibus audiri possit, absolute dicens:
EXorczo te, immundssime spritus, omnsque incrsio Stan, et omne phantsma. in

nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti, ut recdas ab hoc Oleo, ut possit ffici
nctio spiritlis ad corroborndum templum Dei vivi; ut in eo possit Spritus Sanctus habitre,
per nomen Dei Patris omnipotntis, et per nomen dilectssimi Flii ejus Dmini nostri Jesu
Christi, qui ventrus est judicre vivos et mrtuos, et sculum per ignem. R. Amen.
Deinde deposita mitra, benedicit ipsum Oleum, dicens eadem voce:
V. Dminus vobscum.
237

Ormus.
EMtte,
qusumus, Dmine, Spritum Sanctum tuum Parclitum de clis in hanc

pingudinem olv, quam de vridi ligno prodcere digntus es, ad refectinem mentis, et
crporis; ut tua sancta bene + dictine sit omni hoc ungunto clstis medicn perncto,
tutmen mentis, et crporis, ad evacundos omnes dolres, omnes infirmittes, omnmque
gritdinem mentis et crporis, unde unxsti Sacerdtes, Reges, Prophtas et Mrtyres; sit
Chrisma tuum perfctum, Dmine, nobis a te benedctum, prmanens in viscribus nostris: In
nmine Dmini nostri Jesu Christi.
His expletis, Oleum ipsum eo modo, quo apportatum fuit, ad sacrarium reportatur, et
diligentissime conservatur. Tunc Pontifex, reassumpta mitra, sedet, et lavat manus; tum surgit,
et cum mitra, et cum Ministris suis (cteris Sacerdotibus; et aliis paratis in locis suis
manentibus) accedit usque ad gradum altaris, ubi deposita mitra, facit reverentiam
Sacramento, tum ascendit ad altare, et incipiens ubi dimiserat, videlicet:
Per quem hc omnia, etc. procedit in Missa usque ad Communionem Corporis, et
Sanguinis inclusive, quam Pontifex ipse solus sumit. Quo facto, Diaconus ponit Hostiam
consecratam pro crastina die reservandam in Calicem, seu vasculum ad hoc paratum, et
reverenter collocat ipsam super medium altaris. Deinde Pontifex communicat Diaconum, et
Subdiaconum, ac alios de Clero; et postquam se purificaverit, ac etiam primam digitorum
ablutionem ex alio Calice sumpserit, facta reverentia Sacramento in altari posito, in secundo
gradu altaris mitram accipit, et redit ad prdictam sedem cum Ministris suis, et aliis
assistentibus, eo ordine, quo prmissum est, et ibi cum mitra sedet.
Tum Archidiaconus stans apud Pontificem, dicit alta voce in tono Lectionis:
Oleum ad sanctum Chrisma.
Et mox eadem voce, in tono subjungit:
Oleum Catechumenrum.
Quo dicto, oblato Pontifici thuribulo, Pontifex imponit incensum, et benedicit more solito.
Tum duodecim Presbyteri, septem Diaconi, et septem Subdiaconi parati prdicti, et alii
Ministri, quod necessarii fuerint, eo ordine, quo venerunt, pergunt ad sacrarium ad
deferendum cum omni decore et reverentia Oleum Chrismale, et Oleum Catechumenorum,
Ministris tamen Pontificis cum eo remanentibus. Incedunt autem redeuntes ad Chorum cum
ampullis, hoc ordine: Primo thuriferarius cum thuribulo fumigante, quem sequitur
Subdiaconus Crucem deferens, medius inter duos Acolythos cum cereis ardentibus; tum duo
Cantores cantantes versus: O Redmptor ut infra habentur; quos sequuntur bini et bini,
Subdiaconi, et Diaconi; deinde unus Subdiaconus portans vasculum cum balsamo; tum duo
Diaconi ampullas Olei ad sanctum Chrisma, et pro oleo Catechumenorum portantes, qui
habent mappulas mundas, sive vela ad collum, quorum extremitates ante pectus dependent,
tenentes ipsas ampullas sinistris suis brachiis circumdatas, et extremitatibus mappularum,
qu a dextris dependent, involutas et coopertas, ita tamen, ut a medio supra videri possint.
Diaconus autem, qui Oleum ad sanctum Chrisma portat, a dexteris vadit; hos sequuntur
duodecim Sacerdotes, Diaconi, et Subdiaconi prdicti, bini et bini. Quibus sic a sacristia
versus Pontificem procedentibus, duo Cantores prdicti cantant V. seq. ton 2.
O Redmptor, sume carmen temet concinntium.
238

Et Chorus idem replicat.
Deinde dicti duo Cantores prosequuntur sequentes versus:
Audi, judex morturum, una spes mortlium, udi voces proferntum donum pacis
prvium.
Chorus repetit versum:
O Redmptor.
Deinde dicti duo Cantores prosequuntur versum:
Arbor fta alma luce hoc sacrndum prtulit: fert hoc prona prsens turba Salvatri
sculi.
Chorus repetit versum :
O Redmptor.
Tum illi duo Cantores prosequuntur versum:
Stans ad aram imo supplex infultus Pntifex, dbitum perslvit omne, consecrto
Chrsmate.
O Redmptor.
Deinde illi duo Cantores prosequuntur versum:
Consecrre tu dignre, Rex pernnis ptri, hoc olvum, signum vivum, jura contra
dmonum.
O Redmptor.
Eis igitur ordine prmisso in Presbyterium Ecclesi cantando versus prmissos
pervenientibus, Crux cum candelabris, et incenso situatur prope altare juxta cornu Epistol;
Archidiaconus, Diaconus, et Subdiaconus ministrantes, sint circa Pontificem hinc et inde.
Sacerdotes vero duodecim parati juxta eos, duo cornua faciunt, sex hinc, et sex illinc,
vertentes faciem ad altare, a lateribus assistentes Pontifici, tamquam ejus testes, et ministerii
sacri Chrismatis cooperatores. Diaconi vero post tergum Pontificis, et post eos Subdiaconi
parati stant, tamquam Ministri et inspectores. Interim Diaconi ampullas Olei Chrismalis, et
Olei Catechumenorum portantes, et Subdiaconus cum balsamo subsistunt, quousque omnes
prdicti in suis locis fuerint ordinati. Omnibus itaque dispositis, Diaconus ampullam Olei
Chrismalis ferens venit ante Pontificem, et Archidiaconus illam involutam cum mappula,
quam Diaconus ipse circa collum portavit, de manu ejus accipiens, eam sic involutam ostendit
Pontifici sedenti, et illam super mensam ante Episcopum positam collocat diligenter, alio
Diacono ampullam aliam assidue inter brachia tenente. Tunc Subdiaconus vasculum cum
balsamo portans, illud tradit Archidiacono, qui balsamum Pontifici similiter ostendens, ipsum
supra mensam collocat. Tum Pontifex, deposita mitra, surgit, et versus ad altare, habens ante
se super mensam ampullam Olei Chrismalis, et balsamum, ante omnia benedicit ipsum
balsamum, dicens:
239

V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, mysterirum clstium et virttum mnium prpartor, nostras, qusumus, preces

exudi, hanc odorferam sicci crticis lcrymam (qu felcis virg profluendo sudrem,
Sacerdotli nos opmat ungunto) acceptbilem tuis prsta mystriis, et concssa
benedictine, sanct + fica. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum
Ormus.
CReaturrum mnium, Dmine, procretor, qui per Mysen fmulum tuum permstis herbis
armatum fieri prcepsti sanctiticatinem ungunti, clemntiam tuam supplciter
depscimus, ut huic ungunto, quod radix prodxit stirpea, spiritulem grtiam largindo,
plenitdinem sancti + ficatinis infndas. Sit nobis, Dmine, fidei hilaritte condtum; sit
sacerdotlis ungunti Chrisma perptuum; sit ad clstis vexlli impressinem dignssimum;
ut quicmque Baptsmate sacro renti, isto ferint liqure perncti, crporum atque animrum
benedictinem plenssimiam consequntur, et bet fidei collto mnere pernniter
amplintur. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum vivit et regnat in
Deinde accepta mitra, stans adhuc Pontifex, miscet super Patenam, vel in aliquo parvo
vasculo, balsamum cum modico olei de ampulla Chrismali sumpti, dicens:
ORmus Dminum Deum nostrum omnipotntem, qui incomprehensbilem unigniti Flii

sui sibque cotrni divinittem mirbili dispositine ver humanitti inseparabliter
conjnxit, et coopernte grtia Spritus Sancti, leo exultatinis pr participibus suis linvit,
ut homo frude diboli perditus, gmina, et singulri constans matria, pernni reddertur, de
qua excderat, hreditti; qutenus hos ex divrsis creaturrum specibus liqures cretos
sanct Trinittis perfectine bene + dcat, et benedicndo sanct + ficet, concedtque, ut
simul permsti, unum fiant; et quicmque extrius inde pernctus ferit, ita intrius linitur,
quod mnibus srdibus corporlis materi carens, se partcipem regni clstis ffici
gratultur. Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum vivit et
regnat in unitte ejsdem Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Quo facto, sedet Pontifex, retenta mitra, et halat plane tertio in modum Crucis super os
ampull Chrismalis involut ante se super mensam stantis. Deinde duodecim Sacerdotes
parati, qui juxta eum sunt, ordinatim facientes reverentiam Sacramento in altari posito, et
Pontifici, ad mensam prdictam accedunt, et stantes ante eum singuli successive eodem
modo, ut Pontifex fecerat, in modum Crucis super os ampull prdict halant. Tum
reverentiam, ut supra, facientes, ad loca sua revertuntur. Quo facto, surgit Pontifex, et stans
cum mitra, legendo dicit exorcismum Chrismalem, absolute dicens:
BENEDICTIO CHRISMATIS.
EXorczo te, creatra lei, per Deum Patrem omnipotntem, qui fecit clum, et terram,
mare, et mnia qu in eis sunt, ut omnis virtus adversrii, omnis exrcitus diboli, omnsque
incrsio, et omne phantsma stan eradictur, et effugtur a te; ut fias mnibus, qui ex te
ungndi sunt, in adoptinem filirum, per Spritum: In nmine Dei Pa + tris omnipotentis, et
240

Jesu + Christi Flii ejus Dmini nostri: qui cum eo vivit et regnat Deus, in unitte ejsdem
Spritus + Sancti.
Deinde deposita mitra, extensis manibus ante pectus, dicit Prfationem.
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
V. Sursum corda.
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, Qui in princpio, inter ctera bonittis tu
mnera, terram prodcere fructfera ligna jusssti, inter qu hujus pingussimi liquris
minstr olv nascerntur qurum fructus sacro Chrsmati deservret. Nam et David
prophtico spritu grti tu Sacrmenta prnscens, vultus nostros in leo exhilarndos
esse cantvit: et cum mundi crmina dilvio quondam expiarntur effso, similitdinem futri
mneris colmba demnstrans per olv ramum pacem terris rdditam nuntivit. Quod in
novssimis tempribus manifstis est effctibus declartum, cum Baptsmatis aquis mnium
crminum commssa delntibus, hc lei nctio vultus nostros jucndos fficit, ac sernos.
Inde tiam Mysi fmulo tuo mandtum dedsti, ut Aaron fratrem suum prius aqua lotum per
infsionem hujus ungunti constiteret Sacerdtem. Accssit ad hoc mplior honor, cum
Flius tuus Jesus Christus Dminus noster lavri se a Jonne undis Jordnicis exegsset, ut
Spritu Sancto in colmbae similitdine dsuper misso, Unignitum tuum, in quo tibi ptime
complacusse, testimnio subsequntis vocis ostnderes, et hoc illud esse manifestssime
comprobres, quod eum leo ltti pr consrtibus suis ungundum David Prophta
cecinsset. Te gitur deprecmur, Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, per emdem
Jesum Christum Flium tuum Dminum nostrum, ut hujus creatr pingudinem sancti +
ficre tua bene + dictine dignris, et Sancti + Spritus ei admiscre virttem, coopernte
Christi Flii tui potntia, a cujus Nmine sancto Chrisma nomen accpit, unde unxsti
Sacerdtes, Reges, Prophtas et Mrtyres; ut spiritulis lavcri Baptsmo renovndis
creatram Chrsmatis in Sacramntum perfct saltis, vitque confirmes; ut sanctificatine
unctinis infsa, corruptine prim nativittis absrpta, sanctum uniuscujsque templum
acceptbilis vit innocnti odre redolscat; ut secndum constitutinis tu Sacramntum,
Rgio, et Sacerdotli, Propheticque honre perfsi, vestimnto incorrpti mneris induntur;
ut sit his, qui renti ferint ex aqua et Spritu Sancto, Chrsma saltis, esque trn vit
partcipes, et clstis glri fciat esse consrtes.
Quod sequitur dicit submissa voce legendo, ita tamen, quod a circumstantibus possit audiri:
Prfatione hujusmodi finita, Pontifex balsamum cum illo modico Oleo ex ampulla
Chrismali sumpto mixtum, commiscet sancto Chrismati, reponens ipsum in ampullam
Chrismalem, et dicens:
241
Hc commxtio liqurum fiat mnibus ex ea pernctis propititio et custdia salutris in

Tum Diaconus, qui ampullam Chrismalem de sacristia portavit, deponit mappulam, sive
velum de ipsa ampulla, dimissa ei sua serica veste alba, quam antea habebat, et Pontifex,
capite inclinato, salutat Chrisma dicens:
Ave, sanctum Chrisma.
Et hoc secundo, et tertio facit, semper altius dicendo; quod postquam tertio dixerit, osculatur
labium ampull: quo facto, sedet Pontifex et accipit mitram. Tum singuli duodecim
Sacerdotes parati prdicti accedunt successive per ordinem ad mensam, supra quam posita est
ampulla Chrismatis, et factis reverentiis Sacramento in altare posito, et Pontifici, tertio in
varia distantia genuflectunt coram ampulla, qualibet vice semper altius dicendo in tono
prdicto:
Ave, sanctum Chrisma.
Quo tertio dicto, labium ampull reverenter osculantur, et ad sua loca revertuntur. Quo
peracto, ampulla in uno latere mens praedict collocatur. Et mox Diaconus aliam ampullam
sua veste coopertam cum Oleo Catechumenorum ferens, accedit ad prsentiam Pontificis, et
ampullam ipsam sine mappula, quam Diaconus ipse circa collum retinet, tradit Archidiacono,
qui illam suscipiens, eam ostendit Pontifici, et collocata supra mensam prdictam in medio
ante Pontificem, super quam ampullam statim tam ipse Pontifex, quam etiam duodecim
Presbyteri prdicti halant, prout supra de ampulla Chrismatis factum est. Quo facto, Pontifex
surgens cum mitra, submissa voce legendo absolute exorcismum Olei Catechumenorum,
dicit:
BENEDICTIO OLEI CATECHUMENORUM.
EXorczo te creatra Olei, in nmine Dei Pa + tris omnipotntis, et in nmine Jesu +

Christi, et Spritus + Sancti, ut in hac invocatine indivdu Trinittis, atque unus virtte
Deittis, omnis nequssima virtus adversrii, omnis inveterta maltia diboli, omnis violnta
incrsio, omne confsum et ccum phantsma eradictur, et effugtur, et discdat a te; ut
divnis Sacramntis purificta fias in adoptinem carnis et spritus eis, qui ex te ungndi sunt,
in remissinem mnium peccatrum; ut efficintur erum crpora ad omnem grtiam
spiritulem accipindam sanctificta. Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum, Qui
ventrus est judicre vivos et mrtuos, et sculum per ignem. R. Amen.
Deinde, deposita mitra Pontifex stans benedicit dictum Oleum Catechumenorum, eadem
voce dicens:
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, incrementrum mnium, et profctuum spiritulium remunertor, qui virtte Sancti

Spritus imbecillrum mntium rudimnta confirmas, te ormus, Dmine, ut emttere dignris
tuam bene + dictinem super hoc Oleum, et ventris ad bet regeneratinis lavcrum
trbuas per unctinem hujus creatr purgatinem mentis et crporis; ut si qu illis
adversntium spirtuum inhsre mcul, ad tactum sanctificti Olei hujus abscdant, nullus
spiritulibus nequtiis locus, nulla rfugis virttibus sit facltas, nulla insidintibus
242

malis latndi licntia relinqutur. Sed venintibus ad fidem servis tuis, et Sancti Spritus tui
operatine mundndis, sit unctinis hujus prpartio tilis ad saltem, quam tiam clstis
regeneratinis nativitte in Sacramnto sunt Baptsmatis adeptri. Per Dminum nostrum
Jesum Christum Flium tuum, Qui ventrus est judicre vivos et mrtuos, et sculum per
ignem. R. Amen.
Deinde Pontifex, et successive duodecim Sacerdotes prdicti reverenter salutant Oleum
ipsum, dicentes tertio in tono lectionis:
Ave, sanctum Oleum.
Et postquam tertio id fecerint, osculantur os ipsius ampull, prout supra positum est de
Chrismate. His itaque peractis, amb ampull per dictos duos Diaconos, eo ordine et decore,
quo delat fuerant, ad sacrarium, sive sacristiam processionaliter reportantur. Interim dum
reportantur, duo prmissi Cantores cantant hos versus:
Ut novtur sexus omnis unctine Chrsmatis, ut santur saucita dignittis glria.
Chorus replicat totum versum:
O Redmptor.
Tum dicti duo Cantores prosequuntur versum:
Lota mente sacro fonte aufugntur crmina: uncta fronte sacrosncta influunt charsmata.
Chorus replicat versum:
O Redmptor.
Deinde dicti duo Cantores prosequuntur versum:
Corde natus ex Parntis alvum implens Vrginis, prsta lucem, clude mortem Chrsmatis
consrtibus.
O Redmptor.
Quo replicato, dicti duo Cantores prosequuntur versum:
Sit hc dies festa nobis sculrum sculis: sit sacrta digna lude, nec senscat tmpore.
O Redmptor.
Vetus autem Chrisma, et Oleum Catechumenorum, ac Infirmorum, si quod remanserat in
ampullis, ponitur in lampadibus Ecclesi ante Sacramentum, ut comburatur. Reliquum autem,
quod est in pyxidibus, sive capsulis cum bombyce, igne comburitur, et novum deinde cum
nova bombyce in pyxidibus, sive capsulis imponitur. Interim dum Chrisma, et Oleum
Catechumenorum ad Sacristiam portantur, Pontifex sedens cum mitra, lavat manus, deinde
redit ad altare, et prosequitur Missam, ut in Missali habetur: et dicto Ite Missa est, dat
Benedictionem, et dicens Evangelium S. Joannis, accedit ad faldistorium, ubi sedet cum
mitra, et jubet Presbyteros attente, ut juxta Canonum traditionem, Chrisma et Olea fideliter
custodiant, et nulli sub prtextu medicin, vel maleficii tradere prsumant: alioquin honore
priventur.
243
ORDO AD SYNODUM.
Sacerdotes, et Clerici universi, qui ad Synodum de jure, vel consuetudine venire tenentur,
conveniunt in civitate, vel alio loco, prout Pontifex ordinaverit.
Prima autem die Synodi, Pontifex summo mane cappa indutus, ab universo Clero cum
superpelliceis comitatus, ad Ecclesiam pergit, paratur in sede, celebrat Missam de Spiritu
Sancto, et prbet Clero sacram Communionem. Qua finita, paratur faldistorium ante medium
altaris, juxta inferiorem gradum, per quem ad altare ascenditur; et alia sedes in plano altaris
(poterit tamen faldistorium suo tempore, loco secund sedis, cum tempus erit, poni.) Pontifex
vero supra rochetum, vel si sit Regularis, supra superpelliceum, amictu, stola, pluviali rubeo,
et mitra pretiosa induitur; quibus paratus, baculum pastoralem manu ferens, accedit coram
altari, Diacono et Subdiacono paratis rubeis ornamentis, ac si in Missa servire deberent,
ipsum hinc et inde associantibus, et ibi ante faldistorium sibi paratum genuflexus, deposita
mitra, incipit, schola prosequente, Antiphonam, ton. 8
Exudi nos, Dmine, quniam bengna est misericrdia tua: et secndum multitdinem
miseratinum turum rspice nos, Dmine.
Psalmus 68.
SAlvum me fac, Deus: * quniam intravrunt aqu usque ad nimam meam.

Incepto Psalmo, sedet Pontifex, accepta mitra, et sic manet quousque finiatur Psalmus, et
Antiphona repetatur.
Infixus suum in limo profndi: * et non est substntia.
Veni in altitdinem maris, * et tempstas demrsit me.
Laborvi clamans, ruc fact sunt fuces me: * defecrunt culi mei, dum spero in Deum
meum.
Multiplicti sunt super capillos cpitis mei, * qui odrunt me gratis.
Confortti sunt qui persecti sunt me inimci mei injuste: * qu non rpui, tunc exsolvbam.
Deus, tu scis insipintiam meam: * et delcta mea a te non sunt abscndita.
Non erubscant in me qui expctant te, Dmine, * Dmine virttum.
Non confundntur super me * qui qurunt te, Deus Israel.
Quniam propter te sustnui opprbrium: * opruit confsio fciem meam.
Extrneus factus sum frtribus meis: * et peregrnus filiis matris me.
Quniam zelus domus tua comdit me: * et opprbria exprobrntium tibi cecidrunt super
me.
Et oprui in jejnio nimam meam: * et factum est in opprbrium mihi.
Et psui vestimntum meum cilcium: * et factus sum illis in parbolam.
Advrsum me loquebntur qui sedbant in porta: * et in me psallbant qui bibbant vinum.
Ego vero oratinem meam ad te, Dmine: * tempus beneplciti Deus.
In multitdine misericrdi tu exudi me: * in veritte saltis tu.
Eripe me de luto, ut non infgar: * lbera me ab iis. qui odrunt me, et de profndis aqurum.
Non me demrgat tempstas aqu, neque absrbeat me profndum: * neque rgeat super me
pteus os suum.
Exudi me, Dmine, quniam bengna est misericrdia tua: * secndum multitdinem
miseratinum turum rspice in me.
Et ne avertas fciem tuam a pero tuo: * quniam trbulor, velciter exudi me.
Intnde nim me, et lbera eam: * propter inimcos meos ripe me.
244
Ordo Ad Synodam.
Tu scis improprium meum et confusinem meam: * et reverntiam meam.
In conspctu tuo sunt omnes qui trbulant me: * improprium expectvit cor meum, et
misriam.
Et sustnui qui simul contristartur, et non fuit: * et qui consolartur, et non invni.
Et dedrunt in escam meam fel: * et in siti mea potavrunt me acto.
Fiat mensa erum coram ipsis in lqueum, * et in retributines, et in scandalum.
Obscurntur culi erum ne vdeant: * et dorsum erum semper incrva.
Effnde super eos iram tuam, * et furor ir tu comprehndat eos.
Fiat habittio erum desrta: * et in tabernculis erum non sit qui inhbitet.
Quniam quem tu percusssti, persecti sunt: * et super dolrem vlnerum merum
addidrunt.
Appne iniquittem super iniquittem erum, * et non intrent in justtiam tuam.
Delentur de libro vivntium: * et cum justis non scribntur.
Ego sum puper et dolens: * salus tua, Deus, suscpit me.
Laudbo nomen Dei cum cntico: * et magnificbo eum in lude.
Et placbit Deo super vtulum novllum, * crnua producntem et ngulas.
Vdeant puperes, et ltntur: * qurite Deum, et vivet nima vestra.
Quniam exaudvit puperes Dminus: * et vinctos suos non despxit.
Ludent illum cli et terra, * mare, et mnia reptlia in eis.
Quniam Deus salvam fciet Sion: * et dificabntur civittes Juda.
Et inhabitbunt ibi, * et hreditte acqurent eam.
Et semen servrum ejus possidbit eam:* et qui dligunt Nomen ejus, habitbunt in ea.
Glria Patri. Sicut erat, etc.
Finito Psalmo, et repetita Antiphona, Pontifex surgit, deposita mitra, et versus ad altare,
dicit:
Ormus.
ADsumus, Dmine Sancte Spritus, adsumus, pccati quidem immanitte detnti, sed in
Nmine tuo speciliter aggregti: veni ad nos, adsto nobis, dignre illbi crdibus nostris
doce nos, quid agmus, quo gradimur, ostnde; quid efficimus, operre. Esto solus et
suggstor, et effctor judicirum nostrrum, qui solus cum Deo Patre, et ejus Flio nomen
pssides glorisum: non nos patiris perturbatres esse justti, qui summe dligis quittem,
ut sinstrum nos non ignornti trahat, non favor inflctat, non accptio mneris, vel persn
corrmpat: sed junge nos tibi efficciter solum tu grti dono, ut simus in te unum, et in
nullo devimus a vero; qutenus in Nmine tuo collcti, sic in cunctis tenemus cum
modermine piettis justtiam, ut hic a te in nullo dissntiat sentntia nostra, et in futro pro
bene gestis consequmur prmia sempitrna.
Respondetur ab omnibus: Amen.
Ormus.
OMnpotens, sempitrne Deus, qui misericrdia tua nos inclumes in hoc loco speciliter
aggregsti; mentes nostras, qusumus, Parclitus, qui a te procdit, illminet, et indcat in
omnem, sicut tuus promsit Flius, verittem; cunctsque in tua fide, et charitte corrboret; ut
excitti a temporli Synodo, proficimus ad trn felicittis augmntum. Per emdem
Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum vivit et regnat in unitte ejsdem
Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum. R.Amen.
245
Ordo Ad Synodam.
Finita Oratione, Pontifex, accepta mitra, procumbit supra faldistorium prdictum, aliis
omnibus genuflectentibus; et Cantores dicunt Litanias, prout habentur supra, pag. 32. Et
postquam dictum fuerit:
Pontifex surgit, et baculum pastoralem in sinistra tenens, stans versus ad Synodum, dicit:
Ut hanc prsntem Synodum visitre, dispnere, et bene + dcere dignris.
Producens signum crucis pariter super omnes: quo facto, iterum accumbit, Cantoribus
Litanias perficientibus. Quibus dictis, surgunt omnes, et Pontifex, deposita mitra, dicit stans
versus ad altare:
DA, qusumus, Ecclsi tu, misricors Deus, ut Spritu Sancto congregta, secra tibi
devotine servre meretur. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum
vivit et regnat in unitte ejsdem Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
Deinde Pontifex, accepta mitra, ascendit ad sedem sibi paratam in plano altaris, ita ut in ea
sedens, dorsum suum vertat ad altare. Et imponit incensum in thuribulum, et benedicit more
solito; Diaconus dalmatica indutus, prcedentibus thuriferario et duobus ceroferariis, et
Subdiacono tunicella induto paramentis rubeis, benedictione accepta a Pontifice, cantat in
loco convenienti:
Cap. 9.
IN illo tmpore: Convoctis Jesus dudecim Apstolis, dedit illis virttem, et potesttem
super mnia dmnia, et ut langures current. Et misit illos prdicre regnum Dei, et sanre
infirmos. Et ait ad illos: Nihil tulritis in via, neque virgam, neque peram, neque panem, neque
pecniam, neque duas tnicas habetis. Et in quamcmque domum intravritis, ibi mante, et
inde ne exetis. Et quicmque non receprint vos, exentes de civitte illa, tiam plverem
pedum vestrrum exctite in testimnium super illos. Egrssi autem, circubant per castlla
evangelizntes, et curntes ubque.
Quo finito, liber Evangeliorum apertus per Subdiaconum portatur Pontifici per eum
osculandus, qui et deinde incensatur. Quo facto, Pontifex ipse ante sedem suam prdictam,
deposita mitra, versus ad altare, atque alii omnes in locis suis genuflectunt. Tum Pontifex hic
genuflexus, incipit cantando, schola prosequente, Hymnum:
Veni, cretor Spritus,
Et dicitur totus, prout habetur supra, pag. 44.
Finito primo versu, Pontifex surgit, stans versus ad altare, sine mitra, usque ad finem
Hymni; similiter omnes alii cum Pontifice surgunt. Expleto Hymno, omnes sedent in silentio,
et Pontifex, accpta mitra, sedens in sede prdicta supra, in plano altaris posita, eos, si placet,
in hanc sententiam alloquitur:
246
Ordo Ad Synodam.
VEnerbiles consacerdtes, et fratres nostri charssimi, prmssis Deo prcibus, oprtet ut

ea, qu de divnis officiis, vel sacris Ordnibus, aut tiam de nostris mribus, et necessittibus
Ecclesisticis a nobis confernda sunt, cum charitte et benignitte unusqusque vestrum
suscpiat, summque reverntia, quantum valet, Dmino adjuvnte, percpiat, vel qu
emendatine digna sunt, omni devotine unusqusque fidliter stdeat emendre: et si cui
forte quod dictur, aut agtur, displceat, sine liquo scrpulo contentinis, palam coram
mnibus cnferat: qutenus, Dmino medinte, et hoc ad ptimum statum pervniat; ita ut
nec discrdans contntio ad subversinem justti locum invniat, neque terum in per
inquirnda veritte vigor nostri rdinis, vel sollicitdo tepscat.
Post allocutionem hujusmodi, vel prius, prout magis placuerit Pontifici, fit per aliquem
virum doctum idoneum sermo, in quo tractatur de disciplina Ecclesiastica, de divinis
mysteriis, et de correctione morum in Clero, secundum ea, qu Pontifici videbuntur: Et post
sermonem, querel, si qu sint, audiuntur.
Deinde Archidiaconus ex suggesto alta voce legit decreta Sacrosancti Concilii Tridentini de
Residentia, et de Professione Fidei, quam tunc emittent omnes, qui ad eam tenentur, in
manibus Pontificis, juxta formam infra positam; item de eligendis Examinatoribus, qui statim
nominantur, et approbantur, et jurant in manibus Pontificis; demum de eligendis Judicibus
causarum, qui similiter proponuntur, ut supra.
Postremo caritative monentur omnes, quod durante Synodo, honeste se habeant in omnibus,
et extra ita, quod eorum conversatio cteris sit merito in exemplum. Quo facto, surgit
Pontifex, et solemniter omnibus benedicit, dicens: Sit nomen Dmini benedctum, etc., more
consueto: qua data, discedunt omnes.
FORMA JURAMENTI.
EGo N. firma fide credo, et profiteor mnia et sngula, qu continntur in Symbolo Fdei,
quo sancta Romna Ecclsia titur; vidlicet, Credo in unum Deum, Patrem omnipotntem
factrem cli et terr, visiblium mnium, et invisiblium. Et in unum Dminum Jesum
Christum, Flium Dei unignitum. Et ex Patre natum, ante mnia scula. Deum de Deo,
lumen de lumine, Deum verum de Deo vero. Gnitum, non factum, consubstantilem Patri,
per quem mnia facta sunt. Qui propter nos hmines, et propter nostram saltem descndit de
clis. Et incarntus est de Spritu Sancto ex Mara Vrgine: et homo factus est. Crucifixus
tiam pro nobis sub Pntio Pilto, passus et sepltus est. Et resurrxit trtia die, secndum
Scriptras. Et ascndit in clum sedet ad dexteram Patris. Et terum ventrus est cum glria
judicre vivos et mrtuos; cujus regni non erit finis. Et in Spritum Sanctum Dminum, et
vivificntem, qui ex Patre, Filique procdit. Qui cum Patre et Flio simul adortur, et
conglorifictur: qui loctus est per Prophtas. Et unam sanctam Cathlicam et Apostolicam
Ecclsiam. Confitor unum baptsma in remissinem peccatrum. Et exspcto resurrectinem
morturum. Et vitam ventri scli. Amen. Apstolicas, et Ecclesisticas traditines,
reliqusque ejsdem Ecclsi observatines, et constitutines firmssime admtto et
amplctor.
Iterum Sacram Scriptram juxta eum sensum, quem tnuit ut tenet sancta Mater Ecclsia,
cujus est judicre de vero sensu et interpretatine sacrrum Scripturrum, admtto: neceam
umquam, nisi juxta unnimem consnsum Patrum accpiam et interpretbor.
247
Ordo Ad Synodam.
Profiteor quoque septem esse vere et prprie Sacramnta nov legis, a Jesu Christo Dmino
nostro institta, atque ad saltem humni gneris, licet non mnia sngulis necessria, sclicet
Baptsmum, Confirmatinem, Eucharistam, Pnitntiam, Extrmam Unctinem, Ordinem, et
Matrimnium; llaque grtiam confrre, et ex his Baptsmum, Confirmatinem, et Ordinem,
sine sacrilgio reiterri non posse. Recptos quoque et approbtos Ecclsi Cathlic ritus,
in supradictrum solmni administratine recpio et admtto: mnia et sngula qu de peccto
originli et de justificatine, in sacrosnta Tridentna Synodo definta et declarta furunt,
amplctor et recpio.
Profiteor priter in Missa offrri Deo verum, prprium, et propitiatrium sacrificium, pro
vivis et defnctis; atque in sanctssimo Eucharist Sacramnto esse vere, reliter, et
substantiliter Corpus, et Snguinem, una cum nima et divinitte Dmini nostri Jesu Christi,
fierque conversinem totus substnti panis in Corpus, et totus substnti vini in
Snguinem, quam conversinem Cathlica Ecclsia Transubstantiatinem appllat.
Fateor tiam, sub ltera tantum spcie, totum atque ntegrum Christum, vermque
Sacramntum sumi. Constnter tneo Purgatrium esse, animsque ibi detntas Fidlium
suffrgiis juvri. Simliter et Sanctos una cum Christo regnntes, venerndos atque
invocndos esse; esque oratines Deo pro nobis offrre; atque erum relquias esse
venerndas. Firmssime ssero, imgines Christi, ac Depar semper Vrginis, necnon alirum
Sanctrum habndas et retinndas esse, atque eis dbitum honrem ac veneratinem
impertindam. Indulgentirum tiam potesttem a Christo in Ecclsia relctam fusse;
illarmque usum Christino ppulo mxime salutrem esse affirmo. Sanctam, Cathlicam, et
Apostlicam Romnam Ecclsiam, mnium Ecclesirum matrem, et magstram agnsco;
Romanque Pontfici, beti Petri Apostolrum Prncipis successri, ac Jesu Christi Vicrio
veram obedintiam spndeo ac juro. Ctera item mnia a sacris Cannibus, et cumnicis
Concliis, ac prcpue a sacrosncta Tridentna Synodo tradita, definta, et declarta,
indubitnter recpio atque profiteor; simlque contrria mnia, atque hereses quascmque ab
Ecclsia damntas, et rejctas, et anathematiztas, ego priter damno, rejcio, et anathematzo.
Hanc veram Cathlicam fidem, extra quam nemo salvus esse potest, quam in prsnti sponte
profiteor, et verciter tneo, emdem ntegram et invioltam, usque ad extrmum vit
spritum, constantssime (Deo adjuvnte) retinre et confitri, atque a meis sbditis, vel illis,
qurum cura ad me in mnere meo spectbit, tenri, docri, et prdicri, quntum in me erit,
curatrum. Ego idem N. spndeo, vveo, ac juro. Sic me Deus djuvet, et hc sancti Dei
Evanglia.
SEcunda die convenientibus iterum omnibus in Ecclesia, finita Missa, Pontifex, paratus ut
supra, procedit coram altari, Diacono et Subdiaco, paratis ut supra, ipsum associantibus, et ibi
in faldistorio ante medium altaris juxta inferiorem gradum sibi parato genuflexus, deposita
mitra, inchoat, schola prosequente, Antiphonam ton. 8.
Propitius esto peccatis nostris, Domine, nequando dicant Gentes: Ubi est Deus eorum?
Finita Antiphona et incepto Psalmo, sedet Pontifex, reassumpta mitra, usque ad finem
Psalmi.
Psalmus 78.
DEus, venrunt Gentes in heredittem tuam, pollurunt templum sanctum tuum:* posurunt
Jersalem in pomrum custdiam.
248
Ordo ad Synodum.
Posurunt morticna servrum turum, escas volatlibus cli:* carnes sanctrum turum
bstiis terr.
Effudrunt snguinem ipsrum tamquam aquam in circitu Jersalem:* et non erat qui
sepelret.
Facti sumus opprbrium vicnis nostris:* subsanntio et illsio his, qui in circuitu nostro sunt.
Usquequo Dmine, irascris in finem:* accendtur velut ignis zelus tuus?
Effnde iram tuam in Gentes, qu te non novrunt:* et in regna qu nomen tuum non
invocavrunt.
Quia comedrunt Jacob:* et locum ejus desolavrunt.
Ne memneris iniquittum nostrrum antiqurum, cito anticpent nos misericrdi tuae:* quia
puperes facti sumus nimis.
Adjuva nos, Deus salutris noster: propter glriam nominis tui, Dmine, lbera nos:* et
proptius esto pecctis nostris propter nomen tuum:
Ne forte dicant in Gntibus: Ubi est Deus erum?* et innotscat in natinibus coram culis
nostris.
Ultio snguinis servrum turum, qui effsus est:* intrat in conspctu tuo gmitus
conpeditrum.
Secndum magnitdinem brchii tui, psside flios mortificatrum.
Et redde vicnis nostris sptuplum in sinu erum:* improprium ipsrum quod exprobravrunt tibi, Dmine.
Nos autem ppulus tuus, et oves pscu tu:* confitbimur tibi in sculum.
In generatinem et generatinem annuntibimus laudem tuam.
Glria Patri. Sicut erat, etc.
Deinde finito Psalmo, et repetita Antiphona, Pontifex, deposita mitra, surgit, et stans versus
ad altare, dicit:
Ormus.
NOstrrum tibi, Dmine, curvntes gnua crdium, qusumus, ut bonum quod in nobis a te
requritur, exequmur, sclicet, ut prompta tecum sollicitdine gradintes, discretinis rdu
subtle judcium facimus, ac misericrdiam diligntes, claremus stdiis tibi plcit actinis.
Ormus.
MEntibus nostris, qusumus, Dmine, Spritum Sanctum bengnus infnde, qutenus in

nmine tuo collcti, sic in cunctis tenemus cum modermine piettis justtiam, ut hic a te in
nullo dissntiat volntas nostra, sed semper rationablia meditntes, qu tibi sunt plcita, et
dictis exequmur, et factis. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum
vivit et regnat in unitte ejsdem Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
Ormus.Et ministri dicunt: Flectmus gnua. R. Levte.
DEus, qui nos justtiam loqui, et qu recta sunt, prcipis judicre; trbue nobis, ut neque
inquitas in ore, nec prvitas invenitur in mente; ut puro cordi prior sermo consntiat;
ostendtur in pere justtia, neque appreat dolus in lngua, sed ex corde vritas profertur.
249
Ordo ad Synodum.
Post hc Pontifex, accepta mitra, ascendit ad planum altaris, et sedet in sede, seu faldistorio
ibidem sibi parato.
Tum accedit Diaconus cum thuriferario, et Pontifex imponit incensum; deinde Diacono
benedicit, qui procedens ad locum consuetum signat, incensat, et cantat Evangelium, ut heri,
Pontifice ante sedem prdictam sine mitra verso ad Diaconum stante.
Cap. 10
IN illo tmpore: Designvit Dminus et lios septuagnta duos: et misit illos binos ante
fciem suam in omnem civittem et locum, quo erat ipse ventrus. Et dicbat illis: Messis
quidem multa, operrii autem puci. Rogte ergo dminum messis, ut mittat operrios in
messem suam. Ite: ecce ego mitto vos sicut agnos inter lupos. Nolte portre scculum, neque
peram, neque calceamnta, et nminem per viam salutavritis. In quamcmque domum
intravritis, primum dicte: Pax huic dmui; et si ibi ferit filius pacis, requiscet super illum
pax vestra: sin autem, ad vos reverttur. In edem autem domo mante edntes et bibntes,
qu apud illos sunt: dignus est enim operrius mercde sua. Nolte transre de domo in
domum. Et in quamcmque civittem intravritis, et susceprint vos, manducte qu
apponntur vobis: et curte infirmos, qui in illa sunt, et dcite illis: Appropinquvit in vos
regnum Dei.
Quo finito, et per Pontificem libro osculato, et ipso incensato, Pontifex sine mitra ante
sedem prdictam versus ad altare, ac aliis omnibus in suis locis genuflexis, incipit, schola
prosequente, Hymnum:
Veni, cretor Spritus.
Et dicitur totus, ut supra, pag. 44. Quem schola prosequitur, ut in primo die. Finito primo
versu, Pontifex surgit, stans versus ad altare, detecto capite usque ad finem Hymni. Simili
modo faciunt omnes alii. Expleto Hymno, omnes sedeant in silentio. Tunc Pontifex sedens in
sede prdicta cum mitra, Synodum his verbis alloquitur, si velit:
VEnerbiles,
et dilectssimi fratres nostri, oprtet, ut sicut hestrna die admonimus

bengnam mansuetudnem vestram, de divnis ofiiciis, et sacris altris grdibus, aut tiam de
mribus et necessittibus Ecclesisticis, qucmque emendnda, vel renovnda sunt, chritas
mnium vestrum, ubicmque nverit liqua emendatine condgna, in mdium profrre non
mbigat; ut per vestr charittis stdium, Dmino larginte, ad ptimum pervniat statum, ad
ludem, et glriam Nminis Jesu Christi Dmini nostri.
Post allocutionem hujusmodi, vel prius, si magis placet Pontifici, fit sermo per aliquem
doctum idoneum, in quo iterum tractetur de disciplina Ecclesiastica, et aliis, de quibus
Pontifici videbitur. Deinde Archidiaconus alta voce legit Apostolicas Constitutiones ibi non
promulgatas, vel alias, pro Pontificis arbitrio. Quo finito, leguntur Constitutiones per
Synodum approband; quibus lectis, habito scrutinio, qu placent, per Patres confirmantur.
His peractis, Pontifex surgens benedicit omnibus solemniter, ut heri. Deinde omnes discedunt.
DIe tertia, conventione facta in Ecclesia, finita Missa, Pontifex paratus, ut heri, assistentibus
sibi Diacono et Subdiacono paratis, genuflexus in faldistorio juxta inferiorem gradum ante
medium altaris sibi parato, deposita mitra, incipit, schola prosequente, Antiphonam:
250
Ordo ad Synodum.
Exudi nos, Dmine, quniam bengna est misericrdia tua: et secndum multitdinem
miseratinum turum rspice nos, Dmine.
Psalmus. Salvum me fac, Deus: * quniam intravrunt aqu usque ad nimam meam. Et
dicitur totus, prout habetur supra in primo die, pag. 244. Deinde repetitur Antiphona. Incepto
Psalmo, Pontifex sedet, et accipit mitram, sic manens quousque Psalmus finiatur, et
Antiphona repetatur; qua repetita, deposita mitra, surgit, et stans versus ad altare, dicit:
Ormus.
AD te, Dmine, intrni clamris vcibus proclamntes, unanmiter postulmus: ut respctu

tu grati solidti, prcnes verittis efficimur intrpidi, tumque valemus verbum cum
omni fidcia lqui. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum vivit et
Ormus.
OMnpotens, sempitrne Deus, qui sacro verbi tui orculo promsisti, ubi duo, vel tres in
nmine tuo congregti essent, te mdium fore; adsto ctui nostro proptius, et cor nostrum
illmina misricors, ut a bono miseriordi tu nulltenus aberrmus, sed rectum justti
tu trmitem in mnibus tenemus. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui
tecum vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
DEus, qui ppulis tuis et indulgntia cnsulis, et amre dominris: da Spritum sapinti
tu, quibus dedsti rgimen discipln, ut de profctu sanctrum vium fiant gudia trna
pastrum. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum vivit et regnat in
Post hc Pontifex, accepta mitra, ascendit ad planum altaris, sedens in sede, seu faldistorio
ibidem sibi parato. Tum accedit Diaconus cum thuriferario, et Pontifex imponit incensum;
deinde benedicit Diacono, qui procedens ad locum consuetum, signat, incensat, et cantat
Evangelium, ut heri, Pontifice ante sedem prdictam sine mitra verso ad Diaconum stante.
+ Sequntia sancti Evanglii secndum Matthum.
Cap. 18.
IN illo tmpore: Dixit Jesus discpulis suis: Si peccverit in te frater tuus, vade, et crripe
eum inter te et ipsum solum: si te auderit, lucrtus eris fratrem tuum. Si autem te non
auderit, dhibe tecum adhuc unum vel duos, ut in ore durum vel trium tstium stet omne
verbum. Quod si non auderit eos, dic Ecclsi. Si autem Ecclsiam non auderit, sit tibi sicut
thnicus, et publicnus. Amen dico vobis, qucmque alligavritis super terram, erunt ligta
et in clo: et qucmque solvritis super terram, erunt solta et in clo. Iterum dico vobis:
quia si duo ex vobis consnserint super terram, de omni re quamcmque peterint, fiet illis a
Patre meo, qui in clis est. Ubi enim sunt duo vel tres congregti in nmine meo, ibi sum in
mdio erum. Tunc accdens Petrus ad eum, dixit: Dmine, quties peccbit in me frater
meus, et dimttam ei? usque spties? Dicit illi Jesus: Non dico tibi usque spties; sed usque
septugies spties.
251
Ordo ad Synodum.
Quo finito, et per Pontificem libro osculato, et ipso incensato, Pontifex sine mitra ante
sedem prdictam versus ad altare, atque aliis omnibus in locis suis genuflexis, incipit, schola
prosequente, Hymnum:
Veni, cretor Spritus.
Et dicitur totus, ut supra, pag. 44. Finito primo versu, Pontifex surgens, stant versus ad
altare, detecto capite usque ad finem Hymni. Simili modo faciunt omnes alii. Expleto Hymno,
omnes sedent in silentio. Tunc Pontifex sedens in sede prdicta cum mitra, Concilium seu
Synodum his verbis alloquitur, si velit. Poterit tamen hujusmodi allocutionem omittere; et
quod ejus loco, si placebit, per aliquem doctum idoneum, de his qu in allocutione
continentur, et aliis opportunis sermo fiat, committere.
VEnerbiles,
et dilectssimi fratres: Cnvenit, ut ea qu de Ecclesisticis officiis, et

Sacerdotlibus grdibus, vel tiam Cannicis sanctinibus, propter divrsas occupatines, aut
(quod negre non pssumus) propter nostram, aliormque desdiam, non tam plene, ut
oprtet, execta sunt, mnium nostrum unnimi consnsu et voluntte requirntur, et
humliter coram charitte vestra recitntur: ut qu digna sunt emendatine, ad melirem
statum, auxilinte Dmino, perducntur. Et cui fortsse liquid, quod digstum est, dsplicet,
charitti vestr cum benignitte et modstia intimre non dfferat; qutenus totum quod
synodli conventine nostra stattum ferit vel renovtum, absque omni contrariette,
concrdia sanct pacis ab mnibus que custoditur, ac tenetur, ad augmntum trn
beatitdinis mnium nostrum.
Post hc leguntur Constitutiones, si qu sint per Synodum approband: quibus lectis, et
per Patres, si placet, confirmatis, atque omnibus terminatis, Pontifex sedens cum mitra,
omnium orationibus se commendat. Deinde leguntur nomina omnium qui Synodo interesse
debent, et prsentes ad sua nomina surgunt, et respondent singuli:
Adsum.
Absentes vero notantur, et per Pontificem debita pna mulctantur. Demum Pontifex adhuc
in sede prdicta cum mitra sedens, si placet, congregatos admonet, et exhortatur sub
hujusmodi verbis.
FRatres dilectssimi, et Sacerdtes Dmini: Cooperatres Ordinis nostri estis. Nos, qumvis
indgni, locum Aaron tenmus; vos autem locum Elezari et Ithmari. Nos vice dudecim
Apostolrum fngimur, vos ad formam septuagnta durum discipulrum estis. Nos pastres
vestri sumus, vos autem pastres animrum vobis commissrum. Nos de vobis ratinem
redditri sumus summo Pastri nostro Dmino Jesu Christo, vos de plbibus vobis
commendtis. Et ideo, fratres dilectssimi, vidte perculum vestrum. Admonmus taque, et
obsecrmus fraternittem vestram, ut qu vobis suggrimus, memri commendtis, et pere
exercre studetis. In primis admonmus, ut vita et converstio vestra sit irreprehensbilis. In
dmibus vestris muleres non cohbitent. Omni nocte ad noctrnas horas srgite. Officium
vestrum horis certis decantte. Nullus, nisi jejunus, Missam clebret, et non in vstibus
commnibus, sed sacris, et ntidis, amctu, alba, cngulo, manpulo, stola, et csula, qu ad
lios usus non srviant. Missas religise celebrte. Corpus, et Snguinem Dmini nostri Jesu
Christi cum omni reverntia, et tremre smite. Corporlia mundssima sint. Vasa sacra
prpriis mnibus ablite, et extrgite dilignter. Nulla fmina ad altre Dmini accdat, nec
clicem Dmini tangat. Altre sit cooprtum mundis lnteis, saltem tribus divrsis. Et dsuper
252
Ordo ad Synodum.
nihil pontur, nisi Relqui ac res sacr, et pro sacrificio opportn. Missle, Brevirium, et
Martyrolgium, unusqusque hbeat. Ecclsi vestr bene sint cooprt, et mund.
In sacristis sive secretriis, aut juxta altre majus, sit locus prpartus ad infundndum
aquam ablutinis corporlium, et vasrum sacrrum, ac mnuum, postquam sanctum
Chrisma, aut leum Catechumenrum, vel Infirmrum tractavritis. Ibque pndeat vas cum
aqua munda, pro lavndis mnibus Sacerdtum, et alirum qui rem sanctam et officium
divnum sunt peractri, et prope, lnteum mundum ad illas abstergndum. Atria Ecclsi sint
bene munta. Nullus sine scitu, et consnsu nostro, per potesttem sculrem, Ecclsiam
obtneat. Nullus Ecclsiam, ad quam intitultus est, dimttat, et ad liam qustus grtia se
trnsferat. Nullus plures Ecclsias sine ttulo, et contra sacrrum Cnonum dispositines
nancsci prsmat. Nulltenus tiam una Ecclsia inter plures dividtur. Nullus extra
Ecclsiam in locis non consecrtis clebret. Nullus altrius parochinum, nisi itinerntem, et
tunc de Rectris sui licntia ad communinem recpiat. Nullus in altrius Parchia absque
prprii Sacerdtis licntia, Missam clebret. In celebratine, quisque Clicem, et oblta, non
crculo, aut digitrum vacillatine, ut quidam fciunt, sed junctis et extnsis dgitis cruce
signet, sicque benedcat. Calix, et patna sint urei, vel argntei, non rei, aut aurichlcei,
vtrei, vel lgnei. Quisque Prsbyter clricum hbeat, vel scholrem, qui cum eo Psalmos
cantet, Epstolam, et Lectinem legat, et in Missa respndeat. Ipse quoque Prsbyter infirmos
vsitet, et reconcliet, et juxta Apstolum prpria manu commnicet, Oleo sancto inngat.
Nullus prsmat trdere Communinem lico aut fmin, ad deferndum infirmo. Nullus
pro baptizndis infntibus, sive adltis, aut infirmis reconcilindis, aut mortuis sepelindis,
prmium vel munus xigat. Per negligntiam vestram nullus infans sine Baptsmo, et adltus
sine Communine preat. Nullus vestrum sit ebrisus, aut litigisus. Nullus arma ferat.
Nullus canum, aut vium jcis insrviat; nullus in tabrnis bibat. Quisque vestrum, quantum
sapit, de Evanglio Domnico et cteris festvis dibus su plebi annntiet. Verbum Dmini
prdicte. Curam puperum, peregrinrum, vidurum, et orphanrum habte; ipssque
peregrnos ad prndium vestrum vocte. Estte hospitles, liis exnde bonum exmplum
prbntes. Sngulis dibus Domnicis ante Missam, aquam, qua ppulus aspergtur,
benedicte, ad quod vas prprium habte. Vasa sacra et vestimnta Sacerdotlia, nolte
negotiatri aut tabernrio in pignus dare. Minus digne pnitntem cujuscmque rei grtia ad
reconciliatinem non addcite, neque ei reconciliatinis testimnium perhibte. Usras non
exgite. Nec faculttes vestras post ordinatinem vestram acquistas aliente, quniam
Ecclsi sunt. Nullus tiam res, possessines, aut mancpium Eccls vndere, commutre,
aut quocmque ingnio prsmat alienre. Nullus dcimam altrius recpiat. Nullus
pnitntem, carnem manducre, aut vinum bbere invtet, nisi pro eo tunc eleemsynam
fcerit. Quisque fontes baptismles lapdeos hbeat bene mundos; quos si habre non pterit,
vas liud ad hoc opus solum deputtum tneat. Omnibus Parochinis vestris Symbolum, et
Oratinem Domnicam insinute. Jejnia Quadragsim, Qutuor Tmporum, et lia
Ecclsi mandta significte observnda. Ante Quadragsimam quarta fria ppulum ad
confessinem invitte, et confssis juxta qualittem crminum, pnitntiam injngite. Tribus
tempribus in anno, id est, Natli Dmini, Pascha, et Pentecste, omnes fidles accdere ad
Communinem Crporis Dmini nostri Jesu Christi admonte, et ne omttat, quin saltem in
Pascha commnicet. Certis tempribus conjugtos abstinre ab uxribus exhortmini. Nullus
vestrum rbeis, aut virdibus, vel laiclibus vstibus uttur. Diem Domnicam, et cteras
festivittes, absque pere servli, a vspera in vsperam celebrri docte. Cantus, et chreas
mulerum in atrio Ecclsi prohibte. Incantatines super mrtuos noctrnis horis a vulgo
fieri consutas sub contestatine Dei omnipotntis vette. Cum excommunictis nolte
253
Ordo ad Synodum.
communicre. Nec quis vestrum in erum prsntia celebrre prsmat: quod tiam plebi
nuntite. Et nullus ex plebe uxrem domum ducat, nisi prius npti tempribus ab Ecclsia
permssis, pblice ferint celebrt. Quod nullus ad raptam, vel consanguneam accdat, aut
altrius sponsam ducat omnmodis prohibte. Porcrios, et lios pastres, saltem Domnica
die facitis venre ad Missam. Patrnos, ut filolos Symbolum et Oratinem Domnicam
dceant, aut docri fciant, exhortmini. Sacramntum Eucharist, sanctum Chrisma, et
Oleum Catechumenrum, ac sanctum, seu Infirmrum, in Ecclsia in loco mundo,
condecnti, et secro, sub sera, et fida custdia dilignter servte. Quisque vestrum
expositinem Symboli, et Oratinis Domnic, juxta Orthodoxrum Patrum Traditines
penes se hbeat, esque atque Oratines Missrum, et Epstolas, Evanglia, et Cnones bene
intlligat, ex quibus prdicndo, ppulum sibi commssum sdulo nstruat, et mxime non
bene credntem. Intritum Miss, Oratines, Epstolam, Gradule, Evanglium, Symbolum,
et ctera non secrta, alta et intelligbili voce prferat. Secrta vero, et Cnonem, morse et
distncte submssa voce legat. Psalmrum verba, et distinctines, regulriter cum Cnticis
consutis intelligibliter pronntiet. Symbolum Sancti Athansii de Trinitte, et Fide Cathlica
memriter tneat. Exorcsmos, et Oratines ad Catechmenos facindos, ac rliquas preces
super msculum, et fminam, plurliter, vel singulriter, respective, distncte prferat.
Ordinem baptizndi, et ad succurrndum infirmis, reconciliatinis, et commendatinis nim,
et in agndis exquiis defunctrum, juxta modum cannicum obsrvet. Exorcsmos, et
benedictines salis et aqu pertinnter legat. Cnticum dirnum, et noctrnum sciat.
Comptum tiam minrem ad invenindum ltteram Dominiclem, tempus intervlli dii
Pasch, et majrum moblium Festrum non ignret. Vlumus autem, fratres dilectssimi,
qutenus qu nostra percepstis traditine, bonis studetis opribus adimplre: Prstnte
Dmino nostro Jesu Christo, cui cum Patre, et Spritu Sancto est honor, et glria in scula
sculrum.
Tum Pontifex, dimissa mitra, surgit, et stans versus ad altare, dicit absolute:
Ormus.
NUlla est, Dmine, humn conscinti virtus, qu inoffnse possit tu volunttis judcia
experri; et deo, quia imperfctum nostrum vident culi tui, perfectini dputa, misricors
Deus, quod perfcto quittis fine concldere peroptmus; te in nostris princpiis occursrem
popscimus, te in hoc fine judicirum nostrrum indultrem nostris excssibus spermus,
sclicet, ut ignornti parcas, errri indlgeas, ut perfctis votis perfctam opris efficciam
largiris: et quia conscintia remordnte tabscimus, ne aut ignorntia nos trxerit in errrem,
aut prceps frsitan volntas implerit justtiam declinre; hoc te pscimus, te rogmus, ut si
quid offensinis in hac Synodi celebritte contrximus, te misernte, indulgntiam sentimus:
ut in eo, quod solutri sumus aggregtam Synodum, a cunctis primum absolvmur nostrrum
nxibus delictrum; quliter, et transgressres vnia, et confitntes tibi, subsequtur
remunertio sempitrna. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
Deinde benedicit solemniter omnibus dicens: Sit nomen Dmini benedctum, etc. Et dat
indulgentiam. Quibus peractis, Archidiaconus stans juxta Pontificem, dicit alta voce:
Recedmus cum pace.
254
Ordo Suspensionis et Reconciliationis Sacrorum Ordinum.

Et respondent omnes:
In nomine Christi.
Tunc omnes pariter surgentes, Pontificem cappa indutum cum superpelliceis ad domum
reducunt. Si vero in primo die, vel in secundo omnia negotia Synodi expediuntur; approbatis
omnibus, et conclusione Synodi facta, Pontifex sedens cum mitra, ut supra, commendat se
omnium orationibus, et leguntur nomina interesse debentium, admonentur per Pontificem
congregrati, et alia fiunt, prout supra sunt ordinata.
ORDO
SUSPENSIONIS, RECONCILIATIONIS, DEPOSITIONIS,
DISPENSATIONIS, DEGRADATIONIS,
ET RESTITUTIONIS SACRORUM ORDINUM.
PRnotandum est, quod Clericus quandoque suspenditur, quandoque deponitur, quandoque

degradatur. Suspenditur quis quandoque ab homine, quandoque a jure, et quandoque ad
tempus, quandoque in perpetuum.
Ab homine, quando Prlatus sic in scriptis pronuntiat:
QUia constat te tale quid commsisse; ideo ab officio, et executine Ordinum turum te
suspndimus.
Vel quando in genere, dicit:
QUicmque tale quid fcerit aut non fcerit; ipsum in his scriptis suspndimus, vel in his
scriptis nverit se suspensum.
Hujusmodi autem suspensionis sententia taliter revocatur.
QUia
de tali negotio propter quod suspensinis sententiam incrreras, emendatinem

plenam, et pnitntiam condgnam egsti; ideo sentntiam suspensinis hujsmodi
misericrditer relaxmus.
Illud autem sciendum est, quod simpliciter et sine temporis prfinitione ab homine vel a
jure suspensus, perpetuo intelligitur esse suspensus; ad tempus vero suspensus, utpote donec
pnituerit, vel a crimine abstinuerit, eo ipso, quod abstinet, vel pnitet, executionem sui
officii recuperat; nec alia est reconciliatio, seu sententi suspensionis relaxatio necessaria. Ad
hc Clerici publice delinquentes, enormiter, executionem sui Ordinis secundum Canones
perdunt; et etiam post peractam pnitentiam, ab executione suorum Ordinum suspensi
remanent; adeo, quod absque dispensatione et reconciliatione non possunt in illis licite
ministrare, neque ad majores Ordines promoveri, prcipue si de hoc convicti fuerint in
judicio, et puniti. Episcopi tamen possunt in adulteriis, et aliis criminibus, qu sunt minora, et
generaliter ubicumque a jure expresse non prohibentur, post peractam pnitentiam, vel
partem ipsius, cum talibus dispensare, et eos reconciliare: qu reconciliatio et dispensatio fit
hoc modo:
255
Ordo Suspensionis, et Reconciliationis Sacrorum Ordinum.
QUamvis tale enorme crimen pblice commiseris, quod confssus es (vel de quo convctus
es), et in judcio condemntus, propter quod secndum juris rigrem mereras ab officio et
beneficio amovri, et proptrea non vales ultrius secndum Cnones in tuis Ordnibus lcite
ministrre: quia tamen defctus nostri tmporis antquam non ptitur Cnonum manre
censram, eligntes ptius de misericrdia, quam de severitte rddere ratinem; idcrco
vitam tuam plnius agnoscntes, et melira et salti vicinira de te de ctero verosimliter
expectntes, de misericrdia qu superexltat judcium, hanc pnam auctoritte nobis in hac
parte a jure concssa tibi dximus relaxndam, et relaxmus. Indulgntes tibi, ut hoc non
obstnte, lcite possis ad superires Ordines conscndere, et in suscptis tiam Ordnibus
lcite ministrre. Infmiam nsuper cannicam propter hoc per te contrctam pnitus
abolntes, et restitentes te in ntegrum prstino sttui, ac fam.
Circa depositionem vero notandum est, quod si agitur, ut deponatur quis a beneficio, solus
Episcopus hoc potest. Sicut potest deponere ab Ordine cum Capitulo suo, sive ab ipso
Capitulo deputatis, et etiam solus ex consuetudine. Et similiter Episcopus cum Capitulo suo
deponit ab Ordine Clericos prim tonsur, et in minoribus Ordinibus constitutos, si post
hujusmodi verbalem depositionem secutura sit actualis degradatio. Et si isto modo agitur in
depositione Subdiaconi, vel Diaconi ab Ordine, requiritur numerus trium Episcoporum ultra
proprium Episcopum, in examine, et in definitione; et sex in causa Presbyteri, excepta causa
hresis. In depositione vero Episcopi ab ordinatione, exigitur numerus duodecim
Episcoporum, prter Metropolitanum, qui debet esse tertiusdecimus, qui omnes possint
procedere contra Episcopum usque ad conclusionem tantum; et definitio tam circa
condemnationem, quam absolutionem, reservatur Pap. Sed in ipsa actuali degradatione non
requiritur numerus Episcoporum. Et prmissa de numero Episcoporum adhibendo procedunt,
si agitur ex potestate ordinaria. Dictabitur autem sententia depositionis ab Ordine, si
intenditur, ut post eam sequatur actualis degradatio nomine Episcopi ordinarii, cum prsentia
Capituli, sive cum consilio et assensu Episcoporum respective, prout eam requirit, in hunc
modum, videlicet:
QUia nobis evidnter et legtime constat, te tale crimen, seu flagtium, commissse, quod
non solum grave, verum tiam damnbile est et damnsum, idcirco de talium conslio et
assnsu ab mni rdine, et privilgio clericli te sententiliter perptuo dximus deponndum,
et depnimus.
Per talem itaque sententiam taliter depositus, omni Ordinum, tam majorum, quam minorum
executione perpetuo est exutus.
Verum si Episcopus deponens, evidenter agnoverit in posterum emendationem vit et
morum depositi, vel forte sententiam suam injustam fuisse; poterit ei de jure misericorditer
restituere Graduum, et Ordinum executionem, qua privatus exstiterat; qu restitutio debet
fieri in Ecclesia, in qua Episcopus elegerit hoc facere, sive sit Cathedralis, sive alia, et coram
altari, quia et ibi Ordinum gradus distribuuntur; et potest fieri per Episcopum solum cum
Capitulo suo, non solum in Quatuor temporibus, verum etiam quolibet tempore, et sine Miss
celebratione, et tam restituens, quam restituendus debent esse jejuni.
Depositus ergo, qui restitutionem privilegii clericalis, et executionis quatuor minorum
Ordinum petierit, vestibus suis consuetis indutus debet genua flectere coram Pontifice parato
amictu, stola, pluviali, tempori convenientibus, et mitra simplici, baculum pastoralem in
manu tenente; et in faldistorio ante medium altaris sedente: qui deposita mitra, surgit, et stans
256

versus ad illum coram se genuflexum, dicit:
V. Deus, in adjutrium meum intnde.
R. Dmine, ad adjuvndum me festna.
Et hc secundo et tertio dicuntur. Deinde subjungit Pontifex.
Krie, elison.
Christe, elison.
Krie, elison.
Pater noster, secreto.
V. Et ne nos indcas in tentatinen.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, qui in sanctis hbitas, et pia corda non dseris, sscipe proptius oratinem nostram:
et hunc fmulum tuum, quem delictrum catna constrngit, misertio tu piettis abslvat.
Tum sedet Pontifex, accepta mitra, et super caput illius coram eo genuflexi imponit manum
dexteram, dicens:
IN nmine Dmini. Ego, licet pecctor, tamen Epscopus, auctoritte a Deo mihi concssa
per hanc manus impositinem resttuo tibi charssimo filio privilgium clericle, et
exsecutinem Ordinis et gradus Ostiaritus, Lectortus, Exorcisttus, atque Acolythtus,
quibus feras juste privtus, et ab eis depsitus: ut modo possis digne custodre stia domus
Dmini, cum mnibus, qu intra retinntur; et distincte lgere de cdice, audinte populo
Dei; et abhinc in ntea hbeas potesttem imponndi manus super energmenos, sive
baptiztos, sive Catechmenos, et ut denceps possis digne accndere luminria Ecclsi, et
ante Evanglium portre. Prstnte Dmino nostro Jesu Christo, Qui vivit et regnat in unitte
Deinde Pontifex adhuc cum mitra sedens, benedicit illi, dicens:
BEnedctio Dei omnipotntis Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti, descndat super te,
et mneat semper. R. Amen.
Quo facto, ille osculatur manum dexteram Pontificis, surgensque discedit.
EXecutionis
Subdiaconatus, et minorum Ordinum, ac privilegii clericalis restitutio fit

similiter per omnia, prout supra, usque ad manus impositionem, ad quam Pontifex cum mitra
257

sedens, dicit:
IN nmine Dmini. Ego, licet pecctor, tamen Epscopus, per hanc manus impositinem
resttuo tibi dilectssimo filio privilgium clericle, et exsecutinem Ordinum et grduum
Ostiaritus, Lectortus, Exorcisttus, Acolythtus, et Subdiacontus, quibus feras juste
privtus, et ab eis depsitus; ut modo digne possis custodre stia domus Dmini cum
mnibus qu intra retinntur: et distncte lgere de cdice, audinte ppulo Dei; et abhinc in
ntea hbeas potesttem imponndi manus super energmenos, sive baptiztos, sive
Catechmenos; et possis digne accndere luminria Ecclsi, et ante Evanglium portre; ac
lgere Prophetas, Epstolas ad Missas, et ministrre Dicono, ac Presbytero, vel Epscopo.
Prstnte edem Dmino nostro Jesu Christo, Qui vivit et regnat in unitte Spritus Sancti
Tum benedicit ei, ut supra: quo facto, ille osculatur manum dexteram Pontificis, surgensque
discedit.
EXecutionis vero Diaconatus, Subdiaconatus, et minorum Ordinum, ac privilegii clericalis

restitutio fit similiter per omnia, prout supra, usque ad manus impositionem, ad quam
Pontifex sedens cum mitra, dicit:
IN nmine Dmini. Ego, licet pecctor, tamen Epscopus, per hanc manus impositinem
Ostiaritus, Lectortus, Exorcisttus. Acolythtus, Subdiacontus, et Diacontus, quibus
feras juste privtus, et ab eis depsitus; ut modo possis digne custodre stia domus
Dmini, cum mnibus, qu intra retinntur; et distncte lgere de Cdice, audinte ppulo
Dei; et hbeas potesttem imponndi manus super energmenos, sive baptiztos, sive
Catechmenos; et possis digne accndere luminria Ecclsi, et ante Evanglium portre; ac
lgere Prophetas, et Epstolas, ac Lectinem Evanglicam ad Missas, et in eis ministrre
Presbytero, vel Epscopo, et fndere aquam in Eucharistam Snguinis Christi. Prstnte
edem Dmino nostro Jesu Christo, Qui vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per
mnia scula sculrum. Amen.
discedit.
EXecutionis
autem Presbyteratus, Diaconatus, Subdiaconatus, et minorum Ordinum, et

privilegii clericalis restitutio fit similiter, prout supra, usque ad manus impositionem, in qua
Pontifex cum mitra sedens, dicit:
IN nmine Dmini. Ego, quamvis pecctor, tamen Epscopus, per hanc manus impositinem
Ostiaritus, Lectortus, Exorcisttus, Acolythtus, Subdiacontus, Diacontus, et
Presbytertus, quibus feras juste depsitus et privtus; ut modo possis digne custodre stia
domus Dmini, cum mnibus, qu intra retinntur; et distncte lgere de Cdice, audinte
ppulo Dei; et abhinc in ntea hbeas potesttem imponndi manus super energmenos, sive
Baptiztos, sive Catechmenos; et possis digne accndere lumnria Ecclsi, et ante
Evanglium portre; ac lgere Prophetias, et Epstolas, ac Lectinem Evanglicam ad
Missam, et in eis ministrre Dicono, Presbytero, et Epscopo, et fndere aquam in
Eucharistam Snguinis Christi; ac Missas celebrre pro vivis ac defnctis, acceptbiles
258
Ordo Suspensionis, Reconciliationis Sacrorum Ordinum.

quoque Hstias offrre Deo, et ministrium Presbyterle devte perficere. Prstnte edem
Dmino nostro Jesu Christo, Qui vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia
scula sculrum. Amen.
discedit.
Nunc degradationem subjicimus.
SI Clericus, secundum primam formam sententialiter depositus, incorrigibilis appareat, debet

excommunicari. Et si postmodum in profundum malorum veniens contempserit, tunc, ut cum
Ecclesia non habeat ultra quid faciat, Pontifex debet illum degradare, et curi sculari
relinquere: qu degradatio fit hoc modo.
DEGRADATIONIS FORMA.
DEgradandus, indumentis Sacerdotalibus, si Sacerdos sit, indutus; vel Diaconalibus, si sit

Diaconus; et sic de reliquis Ordinibus, et indumentis, offertur Pontifici. Pontifex vero, quasi
exsequendo sententiam depositionis in illum dudum prolatam, prsente judice sculari, cui
degradandus debet relinqui, publice abradit cum vitro, vel cultello, vel alio hujusmodi, leviter
sine sanguinis effusione, loca manuum illius, qu in collatione Ordinum inunct fuerunt, et
etiam tonsuram, si velit. Et consequenter seriatim et sigillatim detrahit illi omnia insignia,
sive sacra ornamenta, qu in Ordinum susceptione recepit, et demum exuit illum habitu
clericali, et induit laicali, dicens publice judici sculari prsenti, ut illum propter scelera sua
sic depositum, degradatum, expoliatum, et exauctoratum in suum, si velit, forum recipiat.
Et est notandum, quod in hac executione sententi non est necessaria Copiscoporum
prsentia, nec etiam refert, sive in Ecclesia fiat, sive extra in platea, sive Pontifex degradans
indutus sit Pontificalibus ornamentis, sive non: et talis degradatio, solemnis depositio vocatur,
proprie tamen loquendo, quis a dignitatibus et honoribus deponitur, sed ab Ordinibus
degradatur; et post talem degradationem juste et rite factam, solus Romanus Pontifex cum tali
dispensat: Episcopus tamen ante ipsam insignium detractionem, et etiam post sententi
depositionis prolationem dispensare, et restituere solo verbo potest, sicut et verbaliter
depositus fuit, ut prmissum est.
Sed si, priusquam scularis judex in illum animadverterit, talis depositio et degradatio
injusta, vel nulla inveniatur, tunc non solum verbo, sed etiam facto secundum ea, qu
prmissa sunt, dispensatio et restitutio fiat, et insignia sibi detracta seriatim, sigillatim, et
solemniter ei coram altari restituantur. Et, si sit Episcopus, recuperabit orarium, baculum,
annulum, sandalia, mitram, et alia insignia Pontificalia; si Presbyter, orarium, et planetam; si
Diaconus, orarium, et dalmaticam; si Subdiaconus, tunicellam, et manipulum. Et reliqui
gradus in restitutione sua recuperant ea, qu, cum ordinarentur, receperunt. Poterit tamen
(quod convenientius videtur) ad aliorum terrorem actualis degradatio sic fieri.
In primis in publico extra Ecclesiam paratur aliquis eminens congruentis spatii locus, pro
degradatione facienda, supra quem ordinatur una credentia simplici tobalea cooperta, supra
quam ponuntur ampulla vini, ampulla aqu; calix cum patena, et hostia; unum vas vini, unum
vas aqu; liber Evangeliorum, liber Epistolarum; bacile cum buccali et mantili; unum
candelabrum cum candela exstincta; liber Exorcismorum; liber Lectionum; claves;
Antiphonarium; forcipes, cultellus, aut vitrum; paramenta pro degradando: videlicet, si
degradandus sit Archiepiscopus, ordinentur super dictam credentiam superpelliceum;
259
Degradationis forma.
sandalia, cum caligis; amictus; alba; cingulum; manipulus; tunicella; stola; dalmatica;
chirothec; alia stola; planeta; mitra; annulus pontificalis; pallium; baculus pastoralis; et
aliqua vestis habitus scularis. Si vero degradandus non sit Archiepiscopus, sed Episcopus
tantum, omisso pallio, ponuntur super credentiam omnia alia prdicta. Si vero Presbyter
tantum, omissis pallio, et aliis Pontificalibus paramentis prdictis, ponuntur ibidem omnia
alia prdicta. Idem in aliis Ordinibus, etiam in ordinatione credenti observatur. Item paratur
in dicto loco faldistorium pro Pontifice degradatore, sedilia pro Officialibus. Vocantur, et
ibidem adsint Ministri Pontificis; Judex scularis, cui degradatus commitatur; Notarius, qui
processum degradationis legit (si opus erit, vel Pontifici placet), et barbitonsor.
Hora congruenti, ducitur degradandus, sive sit Archiepiscopus, sive quicumque alius,
quotidiano suo habitu indutus, super dictum locum ad hoc prparatum; ubi cum fuerit,
solvitur, et liber ibidem manet. Tum a Clericis induitur omnibus paramentis sui Ordinis, ut
prmittitur, supra credentiam ordine suo positis; incipiendo a superpelliceo, et continuando
usque ad ultimum paramentum sui Ordinis. Quo sic induto, Pontifex degradator indutus
amictu, alba, cingulo, stola, et pluviali rubeis, ac mitra simplici, baculum pastoralem in
sinistra tenens, ascendit ad locum prdictum, et ibidem sedet in faldistorio, in convenienti
loco sibi parato, versus ad populum, astante sibi Judice sculari. Tum degradandus, sive
Archiepiscopus fuerit, sive alius, omnibus sui Ordinis vestibus sacris indutus, et singulis
ornamentis ornatus, habens in manibus ornamentum ad Ordinem suum spectans, ac si deberet
in suo officio ministrare, adducitur ante Pontificem, coram quo genuflectit. Tum Pontifex, ut
supra, sedens, populo in vulgari notificat degradationis hujusmodi causam; deinde contra
degradandum sententiam fert in hc verba, si sit Sacerdos, aut Diaconus, aut Subdiaconus,
vel Clericus, et prius hujusmodi sententia lata non sit.
IN nmine Pa + tris,et F + lii, et Spritus + Sancti. Amen. Quia nos N., Dei et Apstolic
Sedis grtia Epscopus N. per viam accusatinis, vel, denuntiatinis, aut inquisitinis
cognoscntes de crmine N. contra N. Presbyterum, vel Diconum, vel Subdiconum, seu
Clricum, propter ipsus confessinem, vel legtimas probatines, evidnter invnimus eum
ipsum crimen commissse; quod cum non solum grande, sed tiam damnbile, et damnsum
sit; et deo enrme, quod exnde non tantum divna Majstas offnsa, sed et univrsa cvitas
commta est, et ob hoc indgnus officio, et beneficio Ecclesistico sit rdditus: idcrco nos
auctoritte Dei omnipotntis, Patris, et Flii, et Spritus Sancti, et nostra, ipsum omni
hujsmodi officio, et beneficio Ecclesistico sententiliter perptuo privmus in his scriptis,
ipsmque ab illis verbo depnimus, et pronuntimus reliter, et actuliter secndum
traditinem Cnonum deponndum, et degredndum.
Qua sententia sic, ut prfertur, lata, Pontifex degredator aufert ab illo singula ornamenta
sibi juxta Ordinem suum tradita, inchoando ab ultimo ornamento, et descendendo gradatim,
continuans usque ad primum, quod in prima Tonsura sibi datum fuit, hoc ordine.
DEGRADATIO AB ORDINE PONTIFICALI.

Si degradandus sit Archiepiscopus, Pontifex degradator aufert ab eo Pallium, sic dicendo:
PRrogatva Pontificlis dignittis, qu in Pllio designtur, te eximus, quia male usus es

ea.
Deinde, vel si degradatus sit Episcopus tantum, Pontifex degradator amovet ei mitram,
dicendo:
260
MItra, Pontificlis dignittis vidlicet orntu, quia eum male prsidndo fdsti, tuum
caput denudmus.
Deinde unus ex ministris tradit degradando librum Evangeliorum, quem Pontifex
degradator aufert de manibus degradandi, dicens:
REdde Evanglium, quia prdicndi officio, quo spreta Dei grtia te indgnum fecsti, te
juste privmus.
Deinde Pontifex degradator amovet annulum de digito degradandi, sic dicens:
ANnulum,
fidei sclicet signculum, tibi digne subtrhimus, quia ipsam spnsam Dei
Ecclsiam tmere violsti.
Tum unus ex Ministris tradit degradando in manus baculum pastoralem, quem mox Pontifex
degradator tollit de manibus degradandi, dicens:
AUfrimus a te baculum pastorlem, ut inde correctinis officium, quod turbsti, non vleas
exercre.
Deinde extractis sibi per Ministros chirothecis, Pontifex degradator abradit degradando
pollices, et manus leviter cum cultello, aut vitro, dicens:
SIc
spiritulis benedictinis et delibutinis mystic grtia, quantum in nobis est, te

privmus, ut sacrificndi et benedicndi perdas officium et effctum.
Post hc, Pontifex cum eodem cultello, aut vitro abradit leviter caput degradandi, dicens:
COnsecratinem, et benedictinem, atque unctinem tibi trditam radndo delmus, et te ab

Ordine Pontificli, quo inhbilis es rdditus, abdicmus.
Tum degradando per Ministros extrahuntur sandalia.
DEGRADATIO AB ORDINE PRESBYTERATUS.

Ministri tradunt in manus degradandi Calicem cum vino et aqua, ac patena, et Hostia, quem
Pontifex degradator aufert de manibus degradandi, dicens:
AMovmus a te, quin ptius amtam esse ostndimus potesttem offerndi Deo sacrificium,
Missmque celebrndi tam pro vivis, quam pro defnctis.
Deinde Pontifex degradator abradit leviter cum cultello, vel vitro, pollices et indices
utriusque manus degradandi, dicens:
POtesttem sacrificndi, consecrndi, et benedicndi, quam in unctine mnuum et pllicum

recepsti, tibi tllimus hac rasra.
Quo dicto, Pontifex degradator accipit casulam, sive planetam per posteriorem partem
caputii, et degradandum exuit, dicens:
VEste
Sacerdotli charittem signnte te mrito expolimus, quia ipsam et omnem

innocntiam exusti.
Tum Pontifex degradator aufert a degradando stolam, dicens:
261
SIgnum Dmini per hanc stolam trpiter abjecsti; ideque ipsam a te amovmus, quem
inhbilem rddimus ad omne Sacerdotle officium excercndum.
DEGRADATIO AB ORDINE DIACONATUS.

Ministri tradunt degradando in manus librum Evangeliorum, quem Pontifex degradator
tollit de manibus ejus, dicens:
AMovmus a te potesttem legndi Evanglium in Ecclsia Dei, quia id non cmpetit, nisi
dignis.
Tum Pontifex degradator exuit degradandum dalmatica, dicens:
LEvtico Ordine te privmus, quia tuum in eo ministrium non implevsti.

Deinde Pontifex degradator amovet degradando stolam de humeris, projiciens eam post
tergum, dicens:
STolam cndidam, quam accperas immacultam in conspctu Dmini perferndam, quia

non sic cgnito mystrio, exmplum conversatinis tu fidlibus prbusti, ut plebs dicta
Christi nmine posset exnde imitatinem acqurere, juste a te amovmus, omne Diacontus
officium tibi prohibntes.
DEGRADATIO AB ORDINE SUBDIACONATUS.

Ministri tradunt in manus degradandi librum Epistolarum, quem Pontifex degradator de
manibus illius accipit, dicens:
AUfrimus tibi potesttem legndi Epstolam in Ecclsia Dei, quia hoc ministrio indgnus
es rdditus.
Tum Pontifex degradator exuit degradandum tunicella, dicens:
TUnica Subdiaconli te eximus, cujus cor et corpus, timor Dmini castus et sanctus in
trnum prmanens, non constrngit.
Deinde Pontifex degradator accipit a degradando manipulum, dicens:
DEpne
manpulum, quia per fructus bonrum oprum, quos desgnat, non expugnsti
spiritules insdias inimci.
Tum Pontifex tangens amictum degradandi, dicit:
QUia vocem tuam non castigsti, deo amctum a te aufrimus.

Post hc unus ex Ministris tradit in manus degradandi urceolos cum vino et aqua, ac bacile
cum manutergio, ac Calicem vacuum cum patena. Tum Archidiaconus tollit de manu
degradandi urceolos cum vino et aqua, ac bacile cum buccali et manutergio; Pontifex vero
calicem vacuum, et patenam tollit, dicens:
POtesttem introendi sacrrium, tangndi pallas, vasa, et lia indumnta sacra, omnque
Subdiacontus ministrium exercndi, a te amovmus.
Deinde Ministri exuunt degradandum cingulum, albam, et amictum.
262
Degradatione forma.
DEGRADATIO AB ORDINE ACOLYTHATUS.

Unus ex Ministris tradit in manus degradandi urceolum vacuum, quem Pontifex degradator
tollit de manibus illius, dicens:
IMmnde, vinum et aquam ad Eucharistam de ctero non minstres.

Tum unus Ministrorum tradit in manus degradandi candelabrum cum cereo exstincto, quod
Pontifex degradator accipit de manibus illius, dicens:
DImtte perferndi visbile lumen officium, quia prbre spiritule mribus neglexsti, atque
univrsum Acolythtus officium hic depne.
DEGRADATIO AB ORDINE EXORCISTATUS.

Unus ex Ministris tradit degradando in manus librum Exorcismorum, quem Pontifex
degradator tollit de manibus illius, dicens:
PRivmus
te potestte imponndi manus super energmenos, et dmones de obsssis

corpribus expellndi, omni tibi Exorcisttus officio interdcto.
DEGRADATIO AB ORDINE LECTORATUS.

Unus Ministrorum tradit degradando in manus librum Lectionum, quem Pontifex
degradator tollit de manibus illius, dicens:
IN
Ecclsia Dei non legas ultrius, aut cantes, nec panes aut fructus novos ulltenus
benedcas, quia tuum officium non implevsti fidliter et devte.
DEGRADATIO AB ORDINE OSTIARIATUS.

Unus ex Ministris tradit degradando in manus claves Ecclesi, quas Pontifex degradator
tollit de manibus illius, dicens:
QUia in clvibus errsti, claves dimtte: et quia stia cordis tui male dmnibus obsersti,
amovmus a te officium Ostirii: ut non perctias cymbalum, non aprias Ecclsiam, non
sacrrium, non librum mplius prdicnti.
DEGRADATIO A PRIMA TONSURA.

Pontifex degradator extrahit degradando superpelliceum, dicens:
AUctoritte Dei omnipotntis, Patris, et Flii, et Spritus Sancti, ac nostra, tibi aufrimus
hbitum clericlem, et nudmus te religinis orntu, ac depnimus, degradmus, spolimus,
et eximus te omni Ordine, beneficio, et privilgio clericli; et velut clericlis professinis
indgnum, redgimus te in servittem, et ignomniam hbitus sculris ac status.
Tum Pontifex degradator cum forcipibus tondere incipit, et per barbitonsorem ibidem
prsentem totaliter tonderi facit caput degradandi, dicens:
TE velut ingrtum filium, a sorte Dmini, ad quam voctus feras, abicimus, et cornam tui
cpitis regle quidem signum Sacerdtii, de tuo cpite amovmus, propter tui regminis
pravittem.
Tum Ministri Pontificis exuunt degradatum veste, et habitu Clericali, et ipsum induunt
263
Degradationis forma./Ordo Excommunicandi et Absolvendi

habitum scularem. Quo facto, si fuerit talis casus, quo degradatus tradi debeat Curi
sculari, Pontifex degradator degradatum amplius non tangit, sed in hunc modum contra
ipsum pronuntiat, dicens:
PRonuntimus, ut hunc extum omni Ordine ac privilgio Clericli, Cria scularis in suum
forum recpiat degradtum.
Tum Pontifex degradator efficaciter, et ex corde, et omni instantia, pro miserrimo illo
derelicto intercedit apud judicem scularem, ut citra mortis periculum, vel mutilationis,
contra degradatum sententiam moderetur, dicens:
DOmine Judex, rogmus vos cum omni affctu, quo pssumus, ut amre Dei, piettis et
misericrdi intitu, et nostrrum intervntu precminum, misrrimo huic nullum mortis, vel
mutilatinis perculum infertis.
Quo facto, Ministri Curi scularis degradatum sub sua custodia recipiunt, et discedunt.
ORDO
EXCOMMUNICANDI ET ABSOLVENDI.
Notandum, quod triplex est excommunicatio, videlicet, minor, major, et anathema. Minor
excommunicatio contrahitur per solam participationem cum excommunicato, et a tali potest
simplex Sacerdos absolvere absque juratoria cautione; taliter autem excommunicatus
confiteatur proprio Sacerdoti, dicens:
COnfiteor Deo, et tibi N. quod sum excommunictus, quia participvi tali excommunicto in
oratine, vel locutine, vel bibndo, vel comedndo cum eo.
Sacerdos vero absolvens eum, dicit hujusmodi verbis:
AUctoritte
Dei omnipotntis, et mihi concssa, abslvo te a vnculo hujus

excommunicatinis, quam confssus es, et a qulibet lia smili (si qua tenris), in quantum
possum, et dbeo; ac resttuo te Ecclesisticis Sacramntis. In nmine Pat + ris, et F + lii, et
Major vero excommunicatio, quam Pontifex per sententiam scriptam legendo promulgat, hoc
modo profertur:
CUm ego N. talem primo, secndo, trtio, et quarto, ad maltiam convincndam, legtime
monerim, ut tale quid fciat, vel non fciat; ipse vero mandtum hujsmodi contmpserit
adimplre, quia nihil vidertur obedintia prodsse humlibus, si contmptus contumcibus
non obsset: idcrco auctoritte Dei omnipotntis Patris, et Flii, et Spritus Sancti, et
beatrum Apostolrum Petri, et Pauli, et mnium Sanctrum, exignte ipsius contumcia,
ipsum excommnico in his scriptis; et tmdiu ipsum vitndum denntio, donec adimplverit,
quod mandtur, ut spritus ejus in die judcii salvus fiat.
Circa absolutionem vero ab hac majori excommunicatione, sive a Canone, sive ab homine
prolata, tria sunt specialiter attendenda. Primum est, ut excommunicatus juret ante omnia
parere mandatis Ecclesi, et ipsius absolventis super eo, propter quod est ligatus vinculo
excommunicationis; et si propter manifestam offensam excommunicatus sit, quod ante omnia
satisfaciat competenter.
264
Ordo Excommunicationis, et Absolutionis.

Secundum est, ut reconcilietur; quod fieri debet hoc modo. Excommunicatus namque (ubi
sic fieri solitum est) exutus usque ad camisiam ante fores Ecclesi, coram Pontifice ipsum
absolvere volente, qui indutus amictum, stolam, pluviale violaceum, et mitram simplicem,
sedens super faldistorium ante principalem portam Ecclesi sibi paratum, genuflexus, detecto
capite, humiliter absolutionem petit. Pontifex vero primum accipit ab eo juramentum de
parendo mandatis Ecclesi; deinde accepta in dextera manu virga, dicit Psalmum Miserre
mei Deus: * secndum magnam misericrdiam tuam. totus dicitur ut supra pag. 76. cum
Deinde subsequenter Psalmus. Deus miseretur nostri, etc. prout habetur supra in
Benedictione Campan, pag. 217. cum Glria Patri, etc. Sicut erat, etc.
Et in quolibet versu Pontifex cum virga leviter inter scapulas verberat absolvendum. Finitis
Psalmis, deposita mitra, surgit Pontifex, et dicit:
Krie, elison.
Christe, elison.
Krie, elison.
Pater noster, reliqua secreto.
Deinde dicit:
R. Sed lbera nos a male.
V. Salvum fac servum tuum, vel ancllam tuam, Dmine.
V. Nihil proficiat inimcus in eo vel in ea.
R. Et filius iniquittis non nocbit ei.
R. A fcie inimci.
V. Dmine, exudi oratinem meam
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, cui prprium est miserri semper, et prcere, sscipe deprecatinem nostram, et hunc
fmulum tuum vel fmulam tuam, quem, vel quam excommunicatinis catna constrngit,
misertio tu piettis clemnter abslvat. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Ormus.
PRsta, qusumus, Dmine, huic fmulo tuo, vel fmul tu dignum pnitnti fructum,
ut Ecclsi tu sanct, a cujus integritte deviverat peccndo, admissrum vniam
consequndo, reddtur innxius vel innxia. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Deinde sedet Pontifex, et accepta mitra, dicit:
AUctoritte Dei omnipotntis, et beatrum Apostolrum Petri, et Pauli, atque Ecclsi su

sanct, et ea, qua fungor, abslvo te a vnculo talis excommunicatinis, qua ex tali causa
265
Ordo Excommunicationis, et Absolutionis.

ligtus, vel ligata eras. In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spiritus + Sanctus. R. Amen.
Deinde surgit Pontifex cum mitra, et apprehendens absolutum per dexteram manum,
introducit eum in Ecclesiam, dicens:
REduco te in grmium sanct matris Ecclsi, et ad consrtium et communinem totus

Christianittis, a quibus feras per excommunicatinis sentntiam elimintus, vel eliminata;
et resttuo te participatini Ecclesiasticrum Sacramentrum. In nmine Pa + tris, et F + lii,
et Spritus + Sanctus. R. Amen.
Tertium est, quod absoluto fieri debent justa et rationabilia prcepta. Circa quod
considerandum est, utrum ipse fuerit ligatus a Canone, vel ab homine. Si a Canone, satisfacto
ei, quem lsit injungendum est sibi, ne ulterius contra illum Canonem faciat. Quandoque
tamen cogendus est de jure sufficienter super hoc cavere. Si vero excommunicatus Auctoritate
Apostolica habeat temporale impedimentum, quo minus ad Sedem Apostolicam accedere
possit, et propterea ab Ordinario absolvatur; tunc injungendum est absoluto, ut statim,
impedimento cessante, debeat se Summo Pontifici prsentare, vel ejus Legato, mandatum
illius super hoc impleturus; quod tamen in pueris, et mulieribus, et similibus non servatur, qui
sicut perpetuum habent impedimentum, perpetuo excusantur. Si vero aliquis ligatus est ab
homine, et tunc aut offensa ejus est manifesta, tunc satisfacere debet, priusquam absolvatur;
aut est dubia, et tunc si post absolutionem apparuerit, ipsum injuste fuisse ligatum, nihil
omnino prcipiendum est ei. Si vero apparuerit, ipsum juste fuisse ligatum, prcipiendum est
ei quod satisfaciat competenter.
Quando vero anathema, id est, solemnis excommunicatio pro gravioribus culpis fieri debet,
Pontifex paratus amictu, stola, pluviali violaceo, et mitra simplici, assistentibus sibi duodecim
Presbyteris superpelliceis indutis, et tam ipso, quam Presbyteris candelas ardentes in manibus
tenentibus, sedet super faldistorium ante altare majus, aut alio loco publico, ubi magis sibi
placebit, et ibi pronuntiat et profert anathema, hoc modo:
QUia N. dibolo suadnte, Christinam promissinem, quam in Baptsmo profssus est, per
apostasam postpnens, Ecclsiam Dei devastre, Ecclesistica bona dirpere ac puperes
Christi violnter opprmere non vertur: idcrco sollciti, ne per negligntiam pastorlem
preat, pro quo in tremndo judcio ante Prncipem Pastrum Dminum nostrum Jesum
Christum ratinem rddere compellmur, juxta quod Dminus ipse terribliter commintur,
dicens: Si non annuntiveris inquo iniquittem suam, snguinem ejus de manu tua requram,
monumus eum cannice, primo, secndo, trtio, et tiam quarto ad ejus maltiam
convincndam, ipsum ad emendatinem, satisfactinem, et pnitntiam invitntes, et patrno
affctu corripintes. Ipse vero, proh dolor! mnita saltaria spernens, Ecclsi Dei, quam
lsit, suprbi spritu infltus, satisfcere dedigntur. Sane prcptis Domnicis atque
Apostlicis informmur, quid de hujsmodi prvaricatribus gere nos oprteat. Ait enim
Dminus: Si manus tua, vel pes tuus scandalzat te, abscnde eum, et prjice abs te. Et
Apstolus inquit: Aufrte malum ex vobis. Et terum: Si is, qui frater nomintur, est
fornictor, aut avrus, aut idlis srviens, aut maldicus, aut ebrisus, aut rapax, cum
ejsmodi nec cibum smere. Et Jonnes, pr cteris dilctus Christi discpulus, talem
nefrium hminem salutre prhibet, dicens: Nolte recpere eum in domum, nec AVE ei
dixritis. Qui enim dicit illi AVE, commnicat opribus ejus malgnis. Domnica taque, atque
Apostlica prcpta adimplntes, membrum ptridum et insanbile, quod medicnam non
rcipit, ferro excommunicatinis ab Ecclsi crpore abscindmus, ne tam pestfero morbo
266
Ordo Excommunicationis et Absolutionis.

rliqua crporis membra, vluti venno inficintur. Igitur quia mnita nostra, crebrsque
exhortatines contmpsit, quia trtio secndum Domnicum prcptum voctus, ad
emendatinem, et pnitntiam venre despxit, quia culpam suam nec cogitvit, nec
confssus est, nec missa legatine, excusatinem liquam prtndit, nec vniam postulvit,
sed dibolo cor ejus indurnte, in incpta maltia persverat, juxta quod Apstolus dicit:
Secndum durtiam suam et cor impnitens thesaurzat sibi iram in die ir: idcrco eum cum
univrsis complcibus, fautoribsque suis, judcio Dei omnipotntis Patris, et Flii, et Spritus
Sancti, et beti Petri prncipis Apostolrum, et mnium Sanctrum, necnon et mediocrittis
nostr auctoritte, et potestte ligndi et solvndi in clo et in terra nobis divnitus collta, a
pretisi Crporis et Snguinis Dmini perceptine, et a societte mnium Christianrum
separmus, et a limnibus sanct matris Ecclsi in clo et in terra excldimus, et
excommunictum et anathematiztum esse decrnimus; et damntum cum dibolo, et ngelis
ejus, et mnibus rprobis in ignem trnum judicmus: donec a diboli lqueis resipscat, et
ad emendatinem, et pnitntiam rdeat, et Ecclsi Dei, quam lsit, satisfciat: tradntes
eum stan in intritum carnis, ut spritus ejus salvus fiat in die judcii.
Et omnes respondent:
Fiat. Fiat. Fiat.
Quo facto, tam Pontifex, quam Sacerdotes debent projicere in terram candelas ardentes,
quas in manibus tenebant. Deinde Epistola Presbyteris per Parochias, et etiam vicinis
Episcopis mittatur, continens nomen excommunicati, et excommunicationis causam; ne quis
per ignorantiam ulterius illi communicet, et ut excommunicationis occasio omnibus auferatur.
SI
vero anathematizatus pnitentia ductus, veniam postulare voluerit, et emendationem

promittere, Pontifex, qui eum excommunicaverit, paratus ut supra, ante januas Ecclesi venit,
sedens idibem in faldistorio sibi parato, et duodecim Presbyteri superpelliceis induti eum hinc
inde circumstare debent. Adsint etiam illi, quibus injuria, vel damnum est illatum, et ibidem
secundum leges divinas omne damnum commissum emendetur. Tum anathematizatus
genuflectit coram Pontifice, quem interrogat Pontifex, si pnitentiam, prout Canones
prcipiunt, pro perpetratis sceleribus suscipere velit? Ille tunc genuflexus veniam postulat,
culpam confitetur, pnitentiam implorat, et de futuris cautelam spondet. Tunc Pontifex
sedens cum mitra, dicit cum Ministris septem Psalmos Pnitentiales (quos require supra sub
Benedictione Abbatis pag. 74.), Pontifice quandoque illum leviter inter scapulas verberante.
Finitis Psalmis, Pontifex, deposita mitra, surgit, et dicit:
Krie, elison.
Christe, elison.
Krie, elison.
Deinde dicit:
V. Salvum fac servum tuum, vel ancllam tuam, Dmine.
V. Nihil proficiat inimcus in eo vel in ea.
267
Ordo Excommunicationis et Absolutionis.

R. A fcie inimci.
V. Dmine, exudi oratinem meam
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, cui prprium est miserri semper, et prcere, sscipe deprecatinem nostram, et hunc
fmulum tuum, vel fmulam tuam, quem, vel quam, excommunicatinis catna constrngit,
misertio tu piettis clemnter abslvat. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Ormus.
PResta, qusumus, Dmine, huic fmulo tuo, vel fmul tu, dignum pnitnti fructum,
ut Ecclsi tu sanct, a cujus integritte deviverat peccndo, admissrum vniam
consequndo, reddtur innxius. Per Christum Dominum nostrum. R. Amen.
Deinde sedet Pontifex, et accepta mitra, dicit:
AUctoritte Dei omnipotntis, et beatrum Apostolrum Petri, et Pauli, atque Ecclsi su

sanct, et ea, qua fungor, abslvo te a vnculo talis excommunicatinis, qua ex tali causa
ligtus eras. In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spiritus + Sanctus. R. Amen.
Tum surgit cum mitra Pontifex, et apprehendens absolutum per dexteram manum introducit
eum in Ecclesiam usque ante gradus majoris altaris, interim dicens:
REduco te in grmium sanct matris Ecclsi, et ad consrtium, et communinem totus

Christianittis, a quibus feras per excommunicatinis sentntiam elimintus; et resttuo te
participatini Ecclesiasticrum Sacramentrum. In nmine Pa + tris, et Fi + lii, et Spritus
+ Sanctus. R. Amen.
Quo dicto, et cum ante gradus majoris altaris pervenerint, ille ibidem in inferiori gradu
altaris genuflectit. Pontifex vero ascendit ad altare, ubi stans versus ad introductum, deposita
mitra, absolute dicit:
Ormus.
MAjesttem tuam, qusumus, Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, qui non
mortem peccatrum, sed pnitntiam semper inquris, rspice flentem fmulum tuum,
attnde prostrtum, ejsque planctum in gudium tua miseratine convrte; scinde delictrum
saccum, et ndue eum lttia salutri; ut post longam peregrinatinis famem, de sanctis
Altribus satitur, ingresssque cubculum Regis, in ipsus ula benedcat nomen glri tu
semper. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Ormus.
DEus misricors, Deus clemens, qui secndum multitdinem miseratinum turum peccta
pnitntium deles, et prteritrum crminum culpas vnia tu miseratinis evcuas, rspice
proptius super hunc fmulum tuum, et remissinem sibi mnium peccatrum surum tota
cordis devotine poscntem, deprectus exudi. Rnova in eo, pissime Pater, quidquid
268
Ordo ad Reconciliandum Apostatam etc.

terrna fragilitte corrptum, seu diablica frude violtum est, et unitti crporis Ecclsi
membrorum perfcta remisssine resttue. Miserre, Dmine, gemtuum, miserre
lacrimrum ejus, et non habntem fidciam, nisi in misericrdia tua, ad tu sacramntum
reconciliatinis admtte. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Deinde Pontifex producit signum crucis super introductum, qui surgit, et discedit.
ORDO
AD RECONCILIANDUM APOSTATAM, SCHISMATICUM
VEL HRETICUM.
POntifex Apostatam,
Schismaticum, vel Hreticum reconciliare volens, paratus amictu,

stola, pluviali albo, et mitra simplici, sedet super faldistorium ante foras Ecclesi sibi
paratum, coram quo genuflectit reconciliandus, quem interrogat Pontifex de fide, dicens:
CRedis dudecim Artculos Fdei?

Ille respondet:
Credo.
Pontifex interrogat:
Credis in Deum Patrem omnipotntem, creatrem cli et terr?
Ille respondet:
Credo.
Credis et in Jesum Christum Flium ejus nicum Dminum nostrum?
Ille respondet:
Credo.
Credis quod concptus est de Spritu Sancto, natus ex Mara Vrgine?
Ille respondet:
Credo.
Credis quod passus est sub Pntio Pilto, crucifixus, mrtuus, et sepltus?
Ille respondet:
Credo.
269

Credis quod descndit ad nferos?
Ille respondet:
Credo.
Credis quod trtia die resurrxit a mrtuis?
Ille respondet:
Credo.
Credis, quod ascndit ad clos, et sedet ad dxteram Dei Patris omnipotntis?
Ille respondet:
Credo
Credis quod ventrus est judicre vivos, et mrtuos?
Ille respondet:
Credo.
Credis in Spritum Sanctum?
Ille respondet:
Credo.
Credis sanctam Ecclsiam Cathlicam, Sanctrum communinem?
Ille respondet:
Credo.
Credis remissinem mnium peccatrum?
Ille respondet:
Credo.
Credis carnis resurrectinem et vitam trnam?
Ille respondet:
Credo.
270

Deinde Pontifex surgit cum mitra, et super illum genuflexum dicit absolute, incipiens:
EXorczo te, immnde spritus, per Deum Patrem omnipotntem, et per Jesum Christum
Flium ejus, et per Spritum Sanctum, ut recdas ab hoc fmulo Dei, quem Deus, et Dminus
noster, ab errribus, et perceptinibus tuis liberre, et ad sanctam matrem Ecclsiam
Cathlicam atque Apostlicam revocre digntur. Ipse tibi mperet, maledcte, ac damnte,
qui pro salte hminum passus, mrtuus, et sepltus est, te, atque omnes vires tuas supervit,
ac resrgens clos ascndit, inde ventrus judicre vivos et mrtuos, et sculum per ignem.
Tum signat illum cum pollice dexter manus in fronte signo crucis, dicens:
ACcipe signum Crucis Christi, atque Christianittis, quod prius accptum non custodivsti,
sed male decptus abnegsti.
Deinde surgit ille, et Pontifex, retenta mitra, sinista sua illum apprehendit per manum
dexteram, dicens:
INgrdere in Ecclsiam Dei, a qua incute aberrsti, ac evassse te lqueos mortis, agnsce:
horrsce idla, rspue omnem pravittem, sive superstitinem hrticam, vel Gentlem, aut
Judicam. Cole Deum Patrem omnipotntem, et Jesum Christum Flium ejus, et Spritum
Sanctum, unum, vivum, et verum Deum, sanctam, et indivduam Trinittem.
Tum introducit illum in Ecclesiam per manum, ut eum apprehendit, usque ad altare majus,
coram quo in infimo gradu ille genuflectit. Pontifex vero ascendit ad medium altaris, ubi
deposita mitra, stans versus ad illum, dicit absolute:
OMnpotens, sempitrne Deus, hanc ovem tuam de fucibus lupi tua virtte subtrctam,
patrna rcipe piette, et gregi tuo refrma pia benignitte; ne de famli tu damno inimcus
exltet, sed de conversine et liberatine ejus, Ecclsia tua, ut pia mater de filio reprto,
gratultur. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Ormus.
DEus, qui hminem ad imginem tuam cnditum misericrditer rparas, quem mirabliter
cresti; rspice proptius super hunc fmulum tuum, ut, quod hujus ignornti ccitte,
hostli et diablica frude surrptum est, indulgnti tu piettis ignscat, et abslvat, et
altribus sacris, recpta verittis tu communine, reddtur. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
Deinde sedet ibidem Pontifex super faldistorio, et, accepta mitra, interrogat illum iterum de
Fide Catholica, dicens:
CRedis in Deum Patrem omnipotntem, creatrem cli, et terr?

Respondet ille:
Credo
Interrogatio:
Credis et in Jesum Christum ejus Flium nicum, Dminum nostrum, natum, et passum?
Respondet:
Credo
271

Interrogatio:
Credis et in Spritum Sanctum, sanctam Ecclsiam Cathlicam, Sanctrum communinem,
remissinem peccatrum, carnis resurrectinem, et vitam trnam post mortem?
Respondet:
Credo
Postea interrogat Pontifex:
Homo, abrenntias stan, et ngelis ejus?
Respondet:
Abrenntio.
Interrogatio:
Abrenntias tiam mni sect gentilittis, vel hrtic pravittis, sive Judic
superstitinis?
Respondet:
Abrenntio.
Interrogatio:
Vis esse, et vvere in unitte sanct Fdei Cathlic?
Respondet:
Volo.
Tunc deposita mitra, surgit Pontifex, et reconciliatus accedit ad pedes ejus, coram se
genuflectens: Pontifex vero imponit manum dexteram super caput illius, dicens:
Ormus.
DOmine, Deus omnpotens, Pater Dmini nostri Jesu Christi, qui digntus es hunc fmulum
tuum ab errre Gentilittis, vel mendcio hrtic pravittis, sive Judic superstitinis,
clemnter erere, et ad Ecclsiam tuam sanctam revocre: tu, Dmine, emtte in eum
Spritum Sanctum Parclitum de clis. R. Amen.
Spritum sapinti, et intellctus. R. Amen.
Spritum conslii, et fortitdinis. R. Amen.
Spritum scinti, et piettis. R. Amen.
Admple eum lmine splendris tui, et in nmine ejusdem Dmini nostri Jesu Christi
signtur signo Cru + cis in vitam trnam. R. Amen.
Post hc, si reconciliatus sit is, qui prcipuus et notabilis fautor schismatis existit,
genuflexus, ut supra, facit publice professionem, et adjurationem, Pontifice cum mitra in
faldistorio ante altare sedente, dicens:
EGo N. comprto divisinis lqueo, quo tenbar, ditina mecum deliberatine pertrctans,
prona et spontnea voluntte, ad unittem Sedis Apostlic, divna grtia duce, revrsus
sum:
272

ne vero non pura mente, seu simulte revrsus exstimer, spndeo sub rdinis mei casu, et
anathmatis obligatine, atque promtto tibi, tali Epscopo, et per te Sancto Petro
Apostolrum Prncipi, atque sanctssimo in Christo Patri et Dmino nostro, Dmino N. Pap
N. et Successribus suis, me nmquam quormlibet suasinibus, vel quocmque alio modo,
ad schisma, de quo Redemptris nostri grtia libernte erptus sum, reversrum; sed semper
in unitte Ecclsi Cathlic, et in communine Romni Pontficis per mnia permansrum:
unde jurans dico per Deum omnipotntem, et sancta Dei Evanglia, me in unitte et
communine prmssis inconcsse mansrum. Et si (quod absit) ab hac me unitte aliqua
occasine, vel argumnto divsero, perjrii retum incrrens trn obligtus pn invniar,
et cum auctre schsmatis hbeam in futro sculo portinem.
Deinde super librum Evangeliorum, quem Pontifex ante se tenet apertum, ponit ambas
manus extensas, junctis digitis, dicens:
Tum producto per Pontificem signo crucis super reconciliatum, surgit reconciliatus, et
discedit.
Si vero reconciliatus fuerat hresiarcha, seu prcipuus auctor alicujus hresis, omissa
promissione prcedente, facit sequentem, genuflexus coram Pontifice cum mitra in
faldistorio ante altare sedente, dicens:
EGo N. cognscens veram Cathlicam, et Apostlicam Fidem, anathematzo hic pblice

omnem hresim, prcpue illam, de qua hctenus xsisti infamtus, qu astrere contur
hoc, vel illud. Consntio autem sanct Romn Ecclsi, et Apostlic Sedi: ore, et corde
profiteor me crdere sic, vel sic, et emdem Fidem tenre, quam sancta Romna Ecclsia
auctoritte Evanglica et Apostlica tenndam tradit. Jurans hoc per sanctam Homosion, id
est, ejsdem substnti Trinittem, per sancrosncta Evanglia Christi; eos autem, qui contra
Fidem hanc vnerint, cum dogmtibus, et sectatribus suis, trno anathmate dignos esse
pronntio. Et si ego ipse, (quod absit) aliqundo contra hc liquid assentri, aut prdicre
prsmpsero, cnonum severitti subjceam.
Et mox ambas manus extensas, digitas non disjunctis, ponit super librum Evangeliorum,
quem Pontifex ante se apertum tenet, dicens:
Tum producto per Pontificem signo crucis super reconciliatum, surgit ipse reconciliatus, et
discedit.
273
DE ITINERATIONE
PRLATORUM.
PRlatus incipiens iter agere, antequam equum ascendat, inchoat hanc Antiphonam:
In viam pacis.
Canticum Zachari. Luc. 1.
BEnedctus Dminus Deus Israel, * quia visitvit et fecit redemptinem plebis su.
Et erxit cornu saltis nobis: * in domo David peri sui.
Sicut loctus est per os Sanctrum, * qui a sculo sunt, prophetrum ejus.
Saltem ex inimcis nostris, * et de manu mnium, qui odrunt nos.
Ad facindam misericrdiam cum ptribus nostris: * et memorri testamnti sui sancti.
Jusjurndum, quod jurvit ad Abraham patrem nostrum, * datrum se nobis.
Ut sine timre, de manu inimicrum nostrrum liberti, * servimus illi.
In sanctitte et justtia coram ipso, mnibus dibus nostris.
Et tu, puer, Prophta Altssimi vocberis: * pribis enim ante fciem Dmini parre vias ejus.
Ad dandam scintiam saltis plebi ejus, * in remissinem peccatrum erum.
Per viscera misericrdi Dei nostri: * in quibus visitvit nos riens ax alto.
Illuminre his, qui in tnebris, et in umbra mortis sedent: * ad dirigndos pedes nostros in
viam pacis.
Glria Patri, et Filio, etc. Sicut erat, etc.
Deinde dicit totam Antiphonam, et alia sequentia:
IN viam pacis et prosperittis drigat nos omnpotens et misricors Dminus, et Angelus

Rphael comittur nobscum in via, ut cum pace, salte et gudio revertmur ad prpria.
Krie, elison.
Christe, elison.
Krie, elison.
Pater noster secreto.
V. Salvos fac servos tuos.
R. Deus meus, sperntes in te.
V. Mitte nobis, Dmine, auxlium de sancto.
R. Et de Sion ture nos.
V. Esto nobis, Dmine, turris fortitdinis.
R. A fcie inimci.
V. Nihil proficiat inimcus in nobis.
R. Et filius iniquittis non appnat nocre nobis.
V. Benedctus Dminus die quotdie.
R. Prsperum iter fciat nobis Deus salutrium nostrrum.
V. Vias tuas, Dmine, demnstra nobis.
R. Et smitas tuas doce nos.
V. Utinam dirigntur vi nostr.
R. Ad custodindas justificatines tuas.
274
De Itineratione Prlatorum.
V. Erunt prava in dircta.
R. Et spera in vias planas.
V. Angelis suis Deus mandvit de te.
R. Ut custdiant te in mnibus viis tuis.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, qui filios Israel per maris mdium sicco vestgio ire fecsti, quique tribus Magis iter
ad te, stella duce, pandsti; trbue nobis, qusumus, iter prsperum, tempsque tranqullum;
ut, Angelo tuo sancto cmite, ad eum quo prgimus locum, ac demum ad trn saltis
portum pervenre felciter valemus.
DEus,
qui Abraham perum tuum de Ur Chaldrum edctum, per omnes su

peregrinatinis vias illsum custodsti, qusumus, ut nos fmulos tuos custodre dignris;
esto nobis, Dmine, in procnctu suffrgium, in via soltium, in stu umbrculum, in plvia
et frgore tegumntum, in lassitdine vehculum, in adversitte prsdium, in lbrico bculus,
in naufrgio portus; ut te duce, quo tndimus prspere pervenimus, et demum inclumes ad
prpria redemus.
ADsto, qusumus, Dmine, supplicatinibus nostris, et viam famulrum turum in saltis

tu prosperitte dispne; ut inter omnes vi et vit hujus variettes tuo semper protegmur
auxlio.
PRsta,
qusumus, omnpotens Deus, ut famlia tua per viam saltis incdat, et beti
Jonnis prcursris hortamnta sectndo, ad eum, quem prdxit, secra pervniat,
Tum dicit Pontifex:
V. Procedmus in pace.
R. In nmine Dmini.
Et discedunt.
275
ORDO
AD RECIPIENDUM PROCESSIONALITER PRLATUM,
VEL LEGATUM.
CUm
Prlatus, vel Legatus civitatem aliquam vel oppidum insigne est ingressurus,
processio Cleri ex more loci ordinata cum Cruce procedit illi obviam extra portam urbis, et
cum Legatus, sive Prlatus, advenerit, Prlatus ejus loci indutus amictu, stola, pluviali, et
mitra pretiosis, sive primam dignitatem habens, indutus superpelliceo, et pluviali pretioso,
offert venienti Crucem osculandam, quam Legatus seu Prlatus ex equo, vel, si maluerit,
descendens in terram super tapetem stratum genuflexus devote osculatur. Tum, si intrans est
Episcopus, vel major, aut Presbyter vel Episcopus Cardinalis, Cantores incipiunt, et
prosequuntur Antiphonam ton. 2.
Sacrdos et Pntifex, et virttum pifex, pastor bone in ppulo, sic placusti Dmino.
Vel dicatur Responsorium ton.8.
Ecce Sacrdos magnus, qui in dibus suis plcuit Deo: * Ideo jurejurndo fecit illum
Dminus crscere in plebem suam.
V. Benedictinem mnium Gntium dedit illi, et testamntum suum confirmvit super caput
ejus. * Ideo *Glria Patri, * Ideo.
Si vero Legatus recipiendus sit Diaconus Cardinalis, cantatur Responsorium ton. 7.
Fidlis namque, et prudens dispenstor in magni patrisfamlias domo constittus erat: * Ut
consrvis suis mensram trtici erogret.
V. Pro salte, et augmnto gregis sibi commssi cura pervgili sollcitus erat. * Ut consrvis
Si autem duo, vel plures reciperentur Legati, etiam si non essent Episcopi, vel Presbyteri
Cardinales, cantatur Antiphona ton.8.
Vos estis cives Sanctrum, et domstici Dei, superdificti supra fundamntum
Apostolrum, et Prophetrum.
In porta autem urbis consueverunt Magistratus illius obviare Legato, vel Prlato primo
intranti, ac illum benigne suscipere et associare, ac baldachinum super eum deferre. Incepta
Antiphona, processio, qu locum habere debet immediate ante crucem Prlati, nisi intersint
Canonici Cathedralis Ecclesi, ordine suo progreditur, et cantantur post dictas Antiphonas,
seu Responsoria, alia Cantica, vel Hymni, prout magis placebit, usque ad Ecclesiam majorem,
seu principalem loci. Si vero processioni intersint Canonici Ecclesi Cathedralis, illi soli
possunt ire post crucem Legati immediate ante eum. Equitantes vero omnes equitare debent
ante processionem; togati vero debent Legatum, seu Prlatum sequi. Cum Prlatus, seu
Legatus, descenderit, et intrat portam majoris seu principalis Ecclesi, Prlatus Ecclesi, seu
majorem dignitatem habens, indutus, ut supra, detecto capite, offert illi aspersorium cum aqua
benedicta, quod Prlatus seu Legatus accipiens aspergit primo seipsum, deinde alios. Tum
idem Prlatus Ecclesi, seu primam dignitatem habens, offert ei naviculam, aliquo alio
Sacerdote superpelliceo induto thuribulum porrigente, et Legatus, seu Prlatus imponit
incensum, et statim Prlatus Ecclesi, seu dignitatem habens, incensat ipsum Prlatum, seu
Legatum stantem cooperto capite, more consueto. Deinde procedunt ad altare majus Ecclesi,
et ibi super faldistorio ante infimum gradum altaris parato procumbit, et orat Prlatus, seu
Legatus.
276
Ordo ad Repiciendum Prlatum, vel Legatum.

Interim vero Prlatus Ecclesi, seu dignitatem majorem habens, stans in cornu Epistol
altaris versus ad orantem detecto capite, dicit:
V. Protctor noster spice, Deus.
R. Et rspice in fciem Christi tui.
Cum omnibus sequentibus, si receptus sit Prlatus, aut Legatus, Episcopus vel Presbyter
Cardinalis. Si vero sit Diaconus Cardinalis, omisso versu prcedente, dicit sequentes tantum:
V. Salvum fac servum tuum.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
OMnpotens,
sempitrne Deus, qui facis mirablia magna solus, prtnde super hunc
fmulum tuum, et cunctas congregatines illi commssas, Spritum grti salutris, et ut in
veritte tibi complceat, perptuum ei rorem tu benedictinis infnde. Per Christum
His dictis, Cantores cantant aliquam Antiphonam eis magis placentem de Sancto Patrono
Ecclesi cum versiculo de eodem Sancto. Et cum dicitur versiculus, surgens Prlatus vel
Legatus, ascendit ad altare, osculaturque illud in medio, deinde procedit ad cornu Epistol,
ubi stans, ad ipsum altare versus, cantat Orationem de dicto Sancto; deinde ad medium altaris
revertitur, ubi stans dat benedictionem solemnem populo, dicens:
Qua data, facit promulgari per unum ex suis, sive ex beneficiatis Ecclesi Indulgentias,
quas ipse interessentibus concedit; deinde Prlatus Ecclesi, et alii, dimissis paramentis,
associant illum usque ad diversorium suum. Cum vero novus Prlatus ad Ecclesiam suam
veniens recipitur, loco Orationis prdict, Omnpotens sempitrne Deus, etc. dicitur sequens
Oratio:
Ormus.
DEus, mnium fidlium pastor et rector, fmulum tuum N., quem Ecclsi tu prsse
volusti, proptius rspice: da ei, qusumus, verbo et exmplo, quibus prest, proficere, ut ad
vitam, una cum grege sibi crdito, pervniat sempitrnam. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
277
ORDO
AD VISITANDAS PAROCHIAS.
POntifex
visitaturus Dicesim, et Parochias suas, cum ad civitatem, seu oppida su

Dicesis pervenerit, recipitur processionaliter eo ordine, prout supra in receptione Prlati seu
Legati dictum est. Hoc solo dempto, quod loco Orationis, Omnpotens sempitrne Deus, qui
facis mirablia, etc. seu Deus, mnium etc. ipso Prlato ante altare in faldistorio genua
flectente, dicitur sequens Oratio:
Ormus.
DEus, humlium visittor, qui eos patrna dilectine consolris, prtnde societti nostr
grtiam tuam, ut per eos, in quibus hbitas, tuum in nobis sentimus advntum. Per Christum
Qua finita, Pontifex surgens, ascendit ad altare majus, osculaturque illud in medio, et
ibidem populo solemniter benedicit.
Deinde, vel in medio Miss, versus ad populum sedens proponit populo causas adventus
sui, quia sacri Canones, et Ecclesiasticus ordo hoc fieri prcipiunt propter multa.
Primo, ad absolvendas animas defunctorum.
Secundo, ut sciat, et videat qualiter Ecclesia ipsa spiritualiter, et temporaliter gubernetur;
quomodo se habeat in ornamentis; qualiter ibi Ecclesiastica Sacramenta ministrantur, et
divina officia peraguntur; quale servitium ibi impenditur; qualis sit vita Ministrorum, et
populi: ut ex officio inquisitionis su, per eum, si qua in prmissis corrigenda fuerint,
corrigantur et emendentur.
Tertio, ad adulteria, fornicationes, sacrilegia, divinationes, et similia publica in populo
punienda, ad quod interdum non sufficiunt Ecclesiarum Rectores; ostendens diligenter
populo, quam damnabilia, et detestanda sunt crimina ipsa.
Quarto, propter casus, qui de jure, vel consuetudine, ad Episcopum dumtaxat pertinere
noscuntur, qui in Constitutionibus Synodalibus continentur, in quibus nullus alius se
intromittere potest; protestans plebi, quod si quis vel si qua in aliquo ipsorum casuum, vel in
quocumque alio, consilio ejus indiguerit, paratus sit benigne audire, et consilium et
absolutionem impendere, ac pnitentiam misericorditer injungere salutarem.
Quinto, ad exhibendum Sacramentum Confirmationis, cujus solus Episcopus ordinarius
minister est.
Deinde inducit diligenter populum ad pnitentiam, et instruit in Ecclesiasticis Sacramentis,
et in Articulis Fidei, et qualiter debent declinare a malo, et facere bonum; fugere vitia, et
sectari virtutes; alteri non facere, quod sibi fieri nolunt. His expletis, fit populi confessio, et
absolutio generalis, et indulgentia datur per Pontificem. Post hc Pontifex, deposita cappa,
induitur amictu, stola, pluviali violacei, vel nigri coloris, et mitra simplici, et stans cum mitra
juxta altare, versus ad populum, incipit Antiphonam, Si iniquittes. Postea cum Ministris, seu
Capellanis suis, dicit Psalmum De profndis, totum, ut supra in benedictione Abbatis, pag. 77.
et in fine:
V. Rquiem trnam *dona eis, Dmine.
R. Et lux perptua *lceat eis.
278
Ordo ad visitandas Parochias.

Tum dicit totam Antiphonam.
Si iniquittes observveris, Dmine: Dmine, quis sustinebit?
Qua dicta, deposita mitra, dicit:
Krie, elison.
Christe, elison.
Krie, elison.
Pater noster. Quod secrete completur. Et interim accepto aspersorio, cum aqua benedicta,
tertio aspergit ante se: deinde imposito incenso in thuribulo, et illo benedicto, eodem modo
incensat. Quo facto, pronuntiat versus:
V. In memria trna erunt justi.
R. Ab auditine mala non timbunt.
V. A porta inferi.
R. Erue, Dmine, nimas erum.
V. Rquiem trnam dona eis, Dmine.
R. Et lux perptua lceat eis.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, qui inter Apostlicos Sacerdtes fmulos tuos Pontificli fecsti dignitte vigre:
prsta, qusumus, ut erum quoque perptuo aggregntur consrtio. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Deinde aqua benedicta, thuriferario, duobus ceroferariis, Cruce et Clero prcedentibus, et
cantantibus Responsorium:
Qui Lzarum resuscitsti a monumnto ftidum, * Tu eis, Dmine, dona rquiem, et locum
indulgnti.
V. Qui ventrus es judicre vivos et mrtuos, et sculum per ignem. * Tu eis, Dmine
Pontifex cum mitra exit ad Cmeterium, interim dicens cum Ministris suis Antiphonam:
Si iniquitates, etc.
Deinde Psalmum De profndis clamvi, totum ut supra, pag. 77. Et in fine.
Et Antiphona repetitur:
Si iniquittes observveris, Dmine: Dmine, quis sustinebit?
Quibus omnibus dictis, cum fuerint in medio Cmeterii, subsistunt suo ordine, et Chorus
cantat Responsorium:
279

Lbera me, Dmine, de morte trna, in die illa tremnda: * Quando cli movndi sunt, et
terra:* Dum vneris judicre sculum per ignem.
V. Tremens factus sum ego, et tmeo, dum discssio vnerit, atque ventra ira. * Quando
cli movndi sunt et terra.
V. Dies illa, dies ir, calamittis et misri, dies magna, et amra valde. * Dum vneris.
V. Rquiem trnam dona eis, Dmine: et lux perptua lceat eis.
Tum repetitur Responsorium:
Lbera me, Dmine, etc.
Usque ad primum versum. Interim dum Responsorium repetitur, offertur per digniorem
Ecclesi navicula, et per alium ex Ministris thuribulum Pontifici; qui imponit incensum more
consueto. Responsorio repetito, Chorus cantat:
Krie, elison.
Christe, elison.
Krie, elison.
Mox Pontifex, mitra deposita, convenienti voce dicit:
Pater noster reliqua secreto.
Deinde aspergit, et incensat, prout fecit in Ecclesia.
Quo facto, dicit Versus:
V. In memria trna erunt justi.
R. Ab auditine mala non timbunt.
V. A porta inferi.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, qui inter Apostlicos Sacerdtes fmulos tuos Pontificli fecsti dignitte vigre:
prsta, qusumus, ut erum quoque perptuo aggregntur consrtio.
DEus, vni largtor, et humn saltis amtor, qusumus clemntiam tuam, ut nostr
congregatinis fratres, propnquos, et benefactres, qui ex hoc sculo transirunt, beta Mara
semper Vrgine intercednte cum mnibus Sanctis tuis, ad perptu beatitdinis consrtium
pervenre concdas.
DEus, cujus miseratine nim fidlium requiscunt, fmulis et famulbus tuis mnibus hic
et ubque in Christo quiescntibus, da proptius vniam peccatrum, ut a cunctis retibus
absolti, tecum sine fine ltntur. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
280

Tum duo Cantores dicunt:
V. Requiscant in pace.
R. Amen.
Et mox Pontifex, elevata dextera, producit signum crucis ab omni parte super Cmeterium.
Tum accepta mitra per Pontificem, revertuntur omnes ad Ecclesiam, ordine quo venerunt,
Choro dicente congruenti voce sine nota totum Psalmum.
Miserre mei, Deus, * secndum magnam misericrdiam tuam. ut supra, pag. 76. cum V.
Rquiem trnam *dona eis, Dmine. R. Et lux perptua * lceat eis.
Quem etiam Pontifex ipse dicit voce demissa cum Ministris, seu Capellanis suis: quibus
dictis, et cum ad Chorum ante majus altare pervenerit Pontifex, deposita mitra, stans ibidem
in medio, versus ad altare, dicit:
Krie, elison.
Christe, elison.
Krie, elison.
Deinde dicit:
V. A porta inferi.
V. Dminus vobscum.
ABslve, qusumus, Dmine, nimas famulrum famularmque turum, ab mni vnculo

delictrum, ut in resurrectinis glria inter Sanctos et elctos tuos resuscitti resprent. Per
His peractis, depositis stola et pluviali nigris, seu violaceis, et assumptis albis, incipit
visitationem a Sanctissima Eucharistia, ad Baptisterium, inde ad sancta Olea, ad sacras
Reliquias, tum ad Altaria et Capellas, et sacras Imagines, item ad Sacristiam, et Cmeterium
se confert; post ad des Canonicales, hospitalia, confraternitates, et alia loca pia. Poterit
postea Pontifex confirmare pueros, prmissa monitione, et aliis servatis, prout supra in
principio de Confirmandis dictum est.
Expedita itaque Confirmatione, et benedictis ornamentis, si qu benedicenda sunt,
depositisque indumentis Ecclesiasticis, confessiones, et deinde qurelas, si qu sunt, audit.
Tum de conversatione Cleri et populi, ac qualiter spiritualia et temporalia in ipsa Ecclesia
ministrantur; et de libris ac ornamentis diligenter de plano inquirit.
281

Peracta demum visitatione illius loci, et omnibus expeditis, cum discedere voluerit Pontifex,
in suo habitu communi accedit ad Ecclesiam, et stans ante altare in cornu Epistol versus ad
illud, dicit Psalmum: De profndis, pag.77. Totum, cum Rquiem trnam, et Antiphonam,
Si iniquitates, deinde dicit:
Pater noster, secreto.
V. A porta inferi.
V. Requiscant in pace.
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, cujus miseratine nim Fidlium requiscunt, fmulis, et famulbus tuis mnibus
hic, et ubque in Christo quiescntibus, da proptius vniam peccatrum, ut a cunctis retibus
absolti, tecum sine fine ltntur. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Post hc discedit quo voluerit.
ORDO
AD RECIPIENDUM PROCESSIONALITER
IMPERATOREM.
QUando Imperator venit ad aliquam urbem, vel oppidum insigne, Clerus urbis obviam venit
ei processionaliter, ut dictum est superius de receptione Prlati, vel Legati; tamen extra
portam aliquantulum magis remote, quam Prlato, et Legato fieri solet. Imperator ex equo,
vel (quod magis convenit) descendens in terra, super tapete stratum genuflexus, osculatur
ibidem Crucem, et sub baldachino ducitur usque ad Ecclesiam. Processio prcedit immediate
Imperatorem, et is qui gladium Imperatori prfert, equitet immediate post Prlatum
processionis. Si vero Legatus Apostolicus Imperatorem reciperet, aut cum eo urbem intraret,
vel alias secum iret, vel equitaret, ille qui gladium Imperatori prfert, et alius Crucem Legati
portans, simul ire debent. Crux Legati, quia debetur ei latria, erit a dexteris, et gladius
Imperatoris a sinistris. Interim dum procedunt ad Ecclesiam, cantatur Antiphona, ton.8.
Ecce ego mitto Angelum meum, qui prparbit viam tuam ante fciem meam.
Et post Antiphonam prdictam cantantur Hymni, vel alia Cantica devota, prout magis
placebit. Cum Imperator descenderit, et intrat Ecclesiam, Prlatus Ecclesi, accepto
aspersorio, aspergit eum, deinde alios in genere; et procedunt usque ad altare majus, coram
quo Imperator genuflectit super faldistorio ibidem sibi parato. Prlatus vero Ecclesi
ascendit ad cornu Epistol altaris, ubi stans versus ad orantem, detecto capite, dicit:
V. Deus, judcium tuum Regi da.
R. Et justtiam tuam filio Regis.
282
Ordo ad Recipiendum Imperatorem.

V. Salvum fac N. Imperatrem nostrum.
V. Fiat pax in virtte tua.
R. Et abundntia in trribus tuis.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus,
in cujus manu sunt corda Regum, inclna ad preces humilittis nostr ures
misericrdi tu, et Imperatri nostro fmulo tuo N. rgimen tu sapinti appne, ut
hustis de tuo fonte consliis, et tibi plceat, et super mnia regna prcllat.
PRtende, Dmine, qusumus, fmulo tuo N. Imperatri nostro dxteram clstis auxlii, ut
te toto corde perqurat, et qu digne pstulat, ssequi meretur. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Deinde si Prlatus sit Episcopus, vel Major, stans ante altare, benedicit solemniter populo,
dicens:
Intellige, si non sit prsens Legatus; quia benedicet Legatus, si sit prsens ibi. Qua
benedictione data, depositis sacris vestibus, associat Imperatorem usque ad ejus hospitium. Si
autem Prlatus ipse non sit Episcopus, vel Major, finitis orationibus prdictis, depositis
vestibus sacris, associat, ut supra.
ORDO
AD RECIPIENDUM PROCESSIONALITER REGEM.
QUando Rex ad aliquam urbem, aut oppidum insigne venit, Clerus processionaliter obviam
vadit ei extra portam, ubi Rex ex equo, vel (quod magis convenit) descendens, in terra super
tapete stratum genuflexus, osculatur Crucem, qu per Prlatum sibi porrigitur. Deinde sub
baldachino ducitur usque ad Ecclesiam ordine supradicto. Interim cantatur Responsorium,
ton.8.
Elgit eum Dminus, * Et exclsum fecit illum pr Rgibus terr.
V. Glorificvit eum in conspctu Regum, et non confundtur. * Et exclsum.
V. Glria Patri, et Flio, et Spritui Sancto. * Et exclsum.
Deinde cantantur Hymni, vel alia Cantica magis placentia. Cum Rex Ecclesiam intrat,
Prlatus, accepto aspersorio, aspergit eum, deinde alios in genere; et procedunt usque ad
altare majus, coram quo Rex genuflectit super faldistorio ibidem parato, et orat. Prlatus vero
ascendit ad cornu Epistol altaris, ubi stans versus ad orantem, detecto capite, dicit:
283
Ordo ad Recipiendum Regem.

V. Deus, judcium tuum Regi da.
R. Et justtiam tuam filio Regis.
V. Salvum fac Regem nostrum, Dmine.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus,
cui omnis potstas et dgnitas famultur, da huic fmulo tuo Regi nostro N.
prsperum su dignittis effctum, in qua te semper tmeat, tibque jgiter placre contndat.
Deinde Prlatus, si sit Episcopus, vel Major, accedit ad medium altaris, et ibi populo
solemniter benedicit.
Tum sacris dimissis vestibus, Regem usque ad hospitium comitatur.
ORDO
AD RECIPIENDUM PROCESSIONALITER PRINCIPEM
MAGN POTENTI.
QUando Princeps magn potenti ad aliquam urbem, aut insigne oppidum venit, Clerus
processionaliter ei obviam venit extra portam: ubi Princeps ex equo, vel (quod magis
convenit) descendens, in terra super tapete stratum genuflexus, osculatur Crucem, qu per
Prlatum sibi porrigitur. Deinde sub baldachino ducitur usque ad Ecclesiam, ordine consueto.
Interim cantatur Responsorium ton. 1.
Psui adjutrium super potntem, et exaltvi elctum de plebe mea: * Manus enim mea
auxilibitur ei.
V. Invni David servum meum, leo sancto meo unxi eum. * Manus enim mea.
V. Glria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto. * Manus.
Deinde cantantur Hymni, vel alia Cantica magis placentia.
Cum Princeps Ecclesiam intrat, Prlatus, accepto aspersorio, aspergit eum, deinde alios in
genere; et procedunt usque ad altare majus, coram quo Princeps genuflectit super faldistorio
ibidem sibi parato, et orat. Prlatus vero ascendit ad cornu Epistol altaris, ubi stans versus
ad orantem, detecto capite, dicit:
284
Ordo ad Recipiendum Principem.

V. Salvum fac Prncipem nostrum, Dmine.
R. Ft filius iniquittis non appnat nocre ei.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, cui omnis potstas
et dgnitas famultur, da huic fmulo tuo Prncipi nostro N.

prsperum su dignittis effctum, in qua te semper tmeat, tibque jgiter placre contndat.
Deinde Prlatus, si sit Episcopus, vel Major, accedit ad medium altaris, et ibi populo
solemniter benedicit. Tum sacris dimissis vestibus, Principem usque ad hospitium comitatur.
ORDO
AD RECIPIENDUM PROCESSIONALITER IMPERATRICEM,
VEL REGINAM.
QUando
Imperatrix, vel Regina, ad aliquam urbem, aut insigne oppidum venit, Clerus
processionaliter ei obviam venit extra portam. Imperatrix, vel Regina ex equo, vel (quod
magis convenit) descendens, in terra super tapete stratum genuflexa, osculatur Crucem, qu
per Prlatum sibi porrigitur. Deinde sub baldachino ducitur usque ad Ecclesiam ordine
consueto. Interim cantatur Responsorium ton. 8.
Ista est specisa inter filias Jersalem.* Sicut vidstis eam plenam charitte, et dilectine in
cublibus, et in hortis armatum.
V. Ista est specisa, qu ascndit de dserto, delciis ffluens.* Sicut vidistis.
V. Glria Patri, et Flio, et Spritui Sancto. * Sicut vidstis
Deinde cantantur Hymni, vel alia Cantica magis placentia. Cum Imperatrix, vel Regina
Ecclesiam intrat, Prlatus accepto aspersorio, aspergit eam, deinde alios in genere; et
procedunt usque ad altare majus, coram quo Imperatrix, vel Regina genuflectit super
faldistorio ibidem sibi parato, et orat. Prlatus vero ascendit ad cornu Epistol altaris, ubi
stans versus ad orantem, detecto capite, dicit:
V. Salvum fac ancllam tuam, Dmine.
R. Et de Sion ture eam.
V. Nihil proficiat inimcus in ea.
285
Ordo ad Recipiendum Imperiatricem.

V. Dmine, exudi oratinem rneam.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus,
cujus providntia in sui dispositine non fllitur, ineffbilem clemntiam tuam

spplices exormus, ut sicut Esther Regnam Israeltic, plebis causa saltis, ad Regis
Assuri thlamum, regnque sui consrtium transre fecsti; ita hanc fmulam tuam,
Christin plebis saltis grtia, ad grtiam tuam transre fcias, ut tibi super mnia jgiter
placre desderet, et, te inspirnte, qu tibi plcita sunt, toto corde perficiat, et dxter tu
potntia illam semper hic, et ubque circmdet. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Deinde Prlatus, si sit Episcopus, vel Major, accedit ad medium altaris, et ibi solemniter
populo benedicit. Tum sacris dimissis vestibus, Imperatricem, vel Reginam, usque ad
hospitium comitatur.
ORDO
AD RECIPIENDUM PROCESSIONALITER PRINCIPISSAM
MAGN POTENTI.
PRincipissa magn potenti recipitur processionaliter eo modo, et ordine, prout supra de

Imperatrice, vel Regina dictum est; hoc solo excepto, quod loco Orationis, Deus cujus
providntia, etc., dicitur hc sequens Oratio:
Ormus.
QUsumus,
omnpotens Deus, ut hanc fmulam tuam ubque sapintia tua dceat, et

confrtet; atque eam Ecclsia tua fidlem semper agnscat. Per Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
DE OFFICIO
QUOD POST MISSAM SOLEMNEM PRO DEFUNCTIS
AGITUR.
IN exsequiis alicujus Summi Pontificis, S.R.E. Cardinalis, seu Metropolitani, aut Episcopi
proprii, seu Imperatoris, Regis, vel Ducis magni, aut Domini loci, finita Missa, ordinantur in
loco, ubi absolutiones fieri debebunt, in capite loci, in medio, unum faldistorium pro illo, qui
celebravit, et in quatuor angulis quatuor scabella, videlicet, in quolibet angulo unum
scabellua, videlicet in quolibet angulo unum scabellum. Subdiaconus accipit Crucem
processionalem, unus Acolythus accipit thuribulum cum igne, et naviculam cum thure, et
cochleari; alius Acolythus vas aqu benedict cum aspersorio; et duo alii Acolythi duo
candelabra cum luminaribus ardentibus capiunt. Interim Prlatus, qui celebravit, apud
faldistorium prope altare deponit planetam, et, si placet, poterit deponere dalmaticamet
tunicellam, et accipit pluviale nigrum, et mitram simplicem; et quatuor alii Prlati
286
De Officio Solemni post Missam pro Defunctis.

(si adsint) accedent ad Sacristiam, vel alium locum convenientem et propinquum, ubi quilibet
eorum accipit super rochettum, vel si sit Regularis, supra superpelliceum, amictum, stolam,
pluviale nigrum, et mitram simplicem, si ea uti possunt, sin minus biretum; et omnes sic
parati accedunt apud Prlatum celebrantem paratum, cum quo vadunt ad castrum doloris, seu
feretrum, aut sepulturam, vel alium locum, in quo absolutiones fieri consueverunt, hoc ordine.
Prcedant duo Acolythi, unus cum thuribulo, et navicula incensi, alius cum vase aqu
benedict, et aspersorio; tum duo alii Acolythi cum duobus aliis candelabris, et candelis
accensis, in quorum medio erit Subdiacous, qui in Missa cantavit Epistolam, paratus deferens
Crucem; post eum duo juniores Prlati, deinde duo seniores, et quilibet eorum penes se
habebit unum Capellanum superpelliceo indutum, qui mitra sibi serviat, et unum scutiferum,
qui cereum accensum portet; ultimo loco incedet Prlatus, qui Missam celebravit, ad
sinistram habens Diaconum paratum, qui eum comitetur; et post eum Capellani superpelliceis
induti. Si vero non adsint quatuor Prlati, loco deficientium parantur digniores Canonici
Ecclesi, vel alii in dignitate constituti, supra superpellicea pluvialibus nigris; et ordine
supradicto procedunt ad locum absolutionis, ubi cum fuerint, locantur hoc ordine.
Thuriferarius cum Acolytho deferente aquam benedictam, subsistunt in capite loci a parte
dextera: Acolythi vero, Ceroferarii, ac Subdiaconus cum Cruce, vadunt ad pedes loci, et
Subdiaconus cum Cruce collocabit se in medio eorum. Junior Prlatus sedebit in scabello in
angulo castri doloris ad pedem dexterum; alius post eum in angulo ad humerum sinistrum;
tertius in angulo ad pedem sinistrum; quartus, qui erit senior, in angulo ad humerum dexterum
loci. Celebrans vero sedebit in faldistorio in capite loci, in medio, ita ut Crucem directe
respiciat. Omnibus sic ordinatis, surget Celebrans detecto capite, omnibus similiter
surgentibus, et incipiet in tono Lectionis, absolute Orationem:
NOn intres in judcium cum servo tuo, Dmine, quniam nullus apud te justificbitur homo,
nisi per te mnium peccatrum ei tributur remssio; non ergo eum tua, qusumus, judicilis
sentntia premat, quem tibi vera supplictio fidei Christinae commndat, sed grtia tua illi
succurrnte, meretur evdere judcium ultinis, qui dum vveret insigntus est signculo
sanct Trinittis. Per Christum Dominum nostrum. R. Amen.
Qua finita, omnes sedent, coopertis capitibus, vel Cantores incipiunt Responsorium, ton. 4.
SUbvente, Sancti Dei, occrrite, Angeli Dmini, Suscipintes nimam ejus, * Offerntes
eam in conspctu Altssimi.
V. Suscpiat te Christus, qui vocvit te; et in sinum Abrah Angeli dedcant te. * Offerntes
eam.
rR. Rquiem trnam dona ei, Dmine: et lux perptua lceat ei. * Offerntes eam.
Tunc duo Acolythi cum thuribulo et navicula, et aqua benedicta, et aspersorio accedent ad
angulum dexterum capitis, ubi est dignior Prlatus, et se ad ejus dexteram collocabunt.
Incepto versiculo, Rquiem trnam, etc. Acolythus dabit naviculam Diacono, et ipse accedet
cum thuribulo ante dictum digniorem Prlatum, qui, ministrante Diacono naviculam, imponit
thus in thuribulum.
Finito Responsorio, Chorus cantat:
Krie, elison.
Christe, elison.
Krie, elison.
287

Et dum dicitur primum, Krie, elison, surgunt omnes, detectis capitibus, et ultimo Krie,
elison, dicto, prdictus dignior Prlatus dicit voce intelligibili:
Pater noster.
Quod secrete complet. Et interim accepto aspersorio cum aqua benedicta de manu Diaconi,
aspergit sepulturam, seu lectum mortuorum, circumcirca ambulans, incipiens a sua parte
dextera, tertio aspergens quamlibet lecti partem lateralem, Diacono a dextris comitante, et
fimbrias pluvialis sublevante, et dum transibit ante alios Prlatos, illos salutabit, et similiter
Cruci reverentiam faciet transiens ante illam ad pedes lecti. Postquam cum aspersorio
circumierit lectum, et ad locum suum redierit, ibidem ab eodem Diacono capiet thuribulum, et
lectum similiter circumcirca thurificabit tertio in qualibet parte laterali thuribulum ducens; et
cum redierit post thurificationem ad locum suum, ante scabellum stans, intelligibili voce dicet
versiculos:
V. A porta inferi.
R. Erue, Dmine, nimam ejus.
V. Requiscat in pace.
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, cui mnia vivunt, et cui non preunt morindo crpora nostra, sed mutntur in mlius;
te spplices deprecmur, ut sscipi jbeas nimam fmuli tui N. per manus sanctrum
Angelrum turum deducndam in sinum amci tui Abrah Patrirch, resuscitandmque in
novssimo judcii magni die; et quidquid vitirum, dibolo fallnte, contrxit, tu pius et
misricors bluas indulgndo. Per Christnm Dminum nostrum. R. Amen.
Qua finita, omnes sedent cum mitra, et Chorus cantat Responsorium ton. 4.
QUi Lzarum resuscitsti a monumnto ftidum: * Tu eis, Dmine, dona Rquiem, et

locum indulgnti.
V. Qui ventrus es judicre vivos et mrtuos, et sculum per ignem. * Tu eis.
V. Rquiem trnam. Tu eis.
Tunc duo Acolythi cum thuribulo et navicula, et aqua benedicta, et aspersorio accedunt ad
secundum digniorem Prlatum sedentem in angulo ad sinistrum pedem, et se ad ejus
dexteram collocabunt. Incepto V. Rquiem trnam, etc. Acolythus dabit naviculam Diacono,
et ipse accedet cum thuribulo ante dictum secundum digniorem Prlatum, qui, ministrante
Diacono naviculam, imponet thus in thuribulum. Finito Responsorio, Chorus cantat:
Krie, elison.
Christe, elison.
Krie, elison.
288

Et dum dicitur primum, Krie, elison, surgunt omnes detectis capitibus; et ultimo, Krie,
elison, dicto, prdictus secundus dignior Prlatus dicit voce intelligibili:
Pater noster,
Quod secrete complet; et interim, accepto aspersorio cum aqua benedicta de manu Diaconi,
aspergit sepulturam, seu lectum, circumcirca ambulans, incipiens a sua parte dextera, tertio
aspergens quamlibet lecti partem lateralem, Diacono a dextris comitante, et fimbrias pluvialis
sublevante: et dum transibit ante alios Prlatos, illos salutabit, et similiter Cruci reverentiam
faciet, transiens ante illam ad pedes lecti. Postquam cum aspersorio circumierit lectum, et ad
locum suum redierit, ibidem ab eodem Diacono capiet thuribulum, et lectum similiter
circumcirca thurificabit tertio, in qualibet parte laterali thuribulum ducens; et cum redierit
post thurificationem ad locum suum, ante scabellum stans, intelligibili voce dicet versiculos:
V. A porta inferi.
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
FAc,
qusumus, Dmine, hanc cum servo tuo N. defncto misericrdiam, ut factrum

surum in pnis non recpiat vicem, qui tuam in votis tenuit volunttem, ut sicut hic eum
vera fides junxit fidlitim turmis, ita illic eum tua misertio sciet choris Anglicis. Per
Qua finita, omnes similiter sedent cum mitra, et Chorus cantat Responsorium, ton.8.
DOmine, quando
vneris judicre terram, ubi me abscndam a vultu ir tu? * Quia

peccvi nimis in vita mea.
V. Commssa mea pavsco, et ante te erubsco: dum vneris judicre, noli me condemnre.
* Quia peccvi.
V. Rquiem trnam dona ei, Dmine, et lux perptua luceat es. * Quia peccvi.
Tunc duo Acolythi cum thuribulo et navicula, et aqua benedicta et aspersorio accedent ad
tertium digniorem Prlatum sedentem in angulo ad sinistrum pedem, et se ad ejus dexteram
collocabunt. Incepto versiculo, Rquiem trnam, etc. Acolythus dabit naviculam Diacono, et
ipse accedet cum thuribulo ante dictum tertium digniorem Prlatum, qui, ministrante Diacono
naviculam, imponet thus in thuribulum. Finito Responsorio, Chorus cantat:
Krie, elison.
Christe, elison.
Krie, elison.
Et cum dicitur primum Krie, elison, surgunt omnes detectis capitibus, et ultimo, Krie,
elison, dicto, prdictus tertius dignior Prlatus dicit voce intelligibili:
289

Pater noster.
aspergit sepulturam, seu lectum circumcirca ambulans, incipiens a sua parte dextera, tertio
faciet transiens ante illam ad pedes lecti. Postquam cum aspersorio circumierit lectum, et ad
circumcirca thurificabit tertio, in qualibet parte laterali thuribulum ducens: et cum redierit
post thurificationem ad locum suum, ante scabellum stans, intelligibili voce dicet versiculos:
V. A porta inferi.
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
INclna,
Dmine, urem tuam ad preces nostras, quibus misericrdiam tuam spplices

deprecmur, ut nimam fmuli tui N. quam de hoc sculo migrre jusssti, in pacis ac lucis
regine consttuas, et Sanctrum turum jbeas esse consrtem. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Qua finita, omnes similiter sedent cum mitra, et Chorus cantat Responsorium ton. 6.
NE recordris peccta mea, Dmine, * Dum vneris judicre sculum per ignem.
V. Drige, Dmine, Deus meus, in conspctu tuo viam meam. * Dum vneris.
V. Rquiem trnam.* Dum veneris.
Tunc duo Acolythi cum thuribulo et navicula, et aqua benedicta et aspersorio, accedent ad
quartum, et juniorem Prlatum sedentem in angulo ad dexterum pedem, et se ad ejus
dexteram collocabunt. Incepto versiculo, Rquiem trnam, etc. Acolythus dabit naviculam
Diacono, et ipse accedet cum thuribulo ante dictum quartum digniorem Prlatum, qui,
ministrante Diacono naviculam, imponet thus in thuribulum. Finito Responsorio, Chorus
cantat:
Krie, elison.
Christe, elison.
Krie, elison.
Et cum dicitur primum, Krie, elison, surgunt omnes detectis capitibus, et ultimo, Krie,
elison, dicto, prdictus quartus Prlatus dicit voce intelligibili:
Pater noster.
290

aspergit sepulturam, seu lectum, circumcirca ambulans, incipiens a sua parte dextera, tertio
faciet transiens ante illam ad pedes lecti. Postquam enim aspersorio circumierit lectum, et ad
circumcirca thurificabit, tertio in qualibet parte laterali thuribulum ducens; et cum redierit
post thurificationem ad locum suum, ante scabellum stans, intelligibili voce dicit versiculos:
V. A porta inferi.
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
ABslve, qusumus, Dmine, nimam fmuli tui N. ab omni vnculo delictrum: ut in

resurrectinis glria inter Sanctos et elctos tuos resuscittus respret. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Qua finita, omnes similiter sedent cum mitra, et Chorus cantat Responsorium, ton. 1.
LIbera me, Dmine, de morte trna, in die illa tremnda: * Quando cli movndi sunt, et
terra: * Dum vneris judicre sculum per ignem.
V. Tremens factus sum ego, et tmeo, dum discssio vnerit, atque ventura ira. * Quando
cli movndi sunt et terra.
V. Dies illa, dies ir, calamittis et misri, dies magna, et amra valde. * Dum veneris.
V. Rquiem trnam.
R. Lbera me, Dmine.
Tunc duo Acolythi cum thuribulo et navicula, et aqua benedicta, et aspersorio accedent ad
dexteram Prlati, qui Missam celebravit. Incepto versiculo, Rquiem trnam, etc. Acolythus
dabit naviculam Diacono, et ipse accedet cum thuribulo ante dictum Prlatum, qui,
ministrante Diacono naviculam, imponet thus in thuribulum. Finito Responsorio, Chorus
cantat:
Krie, elison.
Christe, elison.
Krie, elison.
Et cum dicitur primum, Krie, elison, surgunt omnes, detectis capitibus: et ultimo Krie,
elson dicto, prdictus Prlatus dicit voce intelligibili:
Pater noster.
Quod secrete complet. Et interim, accepto aspersorio cum aqua benedicta de manu Diaconi,
291

aspergit sepulturam seu lectum, circumcirca ambulans, incipiens a sua parte dextera, tertio
faciet, transiens ante illam ad pedes lecti. Postquam cum aspersorio circumierit lectum, et ad
circumcirca thurificabit tertio, in qualibet parte laterali thuribulum ducens, et cum redierit
post thurificationem ad locum suum, ante faldistorium stans, intelligibili voce dicet
versiculos:
V. A porta inferi.
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
ABslve, qusumus, Dmine, nimam fmuli tui N. ut defnctus sculo tibi vivat, et qu
per fragilittem carnis humna conversatine commsit, tu vnia misericordssim piettis
abstrge. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Deinde dicit idem Pontifex benedicens lectum:
V. Rquiem trnam dona ei, Dmine.
R Et lux perptua lceat ei.
Tum duo ex cantoribus dicunt alta voce:
R. Amen.
Quo dicto, Prlati ipsi, qui mitris utuntur, illas recipiunt, et omnes eo ordine quo venerunt,
revertuntur ad sacristiam, vel alium locum idoneum, ubi deponunt sacras vestes, et ad propria
quisque revertitur.
Absolutiones istas quatuor, vel quinque, non semper in omnibus exsequiis fieri convenit,
sed tantum in primis exsequiis, qu fieri solent post obitum.
In exsequiis vero anniversariis non debent fieri hujusmodi quatuor absolutiones, sed una
tantum per Prlatum celebrantem, post Missam; vel si adesset castrum doloris, vel alius locus
quo eundum esset ad absolvendum, Celebrans solus paratus, ut supra, prcedente Cruce cum
omnibus Ministris superius narratis, et sequentibus cum suis Capellanis, accedat ad castrum
doloris, et ibidem dispositis Ministris, ut supra dictum est, stans ante suum faldistorium in
capite lecti, dicit Orationem, Non intres, in tono prdicto: qua finita sedet, et Chorus cantat
Responsorium, Lbera me, etc., et Krie, elison, ut supra.
Prlatus vero imponit incensum, ac aspergit, et incensat lectum ordine, quo supra dictum
est; et demum dicit unam ex quinque prfatis Orationibus, quam maluerit, et in fine dicto
292
Post Missam pro Defunctis.

Responsorio, Rquiem trnam, ordine, quo venit, revertitur ad Sacristiam, vel alium locum
deputatum, et ibidem depositis paramentis, recedit ad propria. Quod similiter servari
poterit etiam in primis exsequiis, ubi commode quatuor Prlati, qui post Missam, ut supra
dictum est, absolvant, haberi non poterunt.
DE SCRUTINIO SEROTINO
QUO ANTIQUI UTEBANTUR ANTEQUAM ELECTUS
IN EPISCOPUM CONSECRARETUR.
SCrutinii
serotini ordo hic erat. Sabbato ante Dominicam ad consecrandum Electum

statutam, hora vespertina Metropolitanus residebat super faldistorium in atrio Ecclesi, vel in
alio solito, vel quo maluerat, loco paratum. Et Suffraganei Episcopi, duo ad minus, ad hoc
specialiter convocati, a dextris et sinistris ejus super faldistoria similiter residebant, parati
supra rochettum, vel (si essent Regulares) supra superpelliceum, amictu, alba, cingulo, stola,
pluviali coloris tempori convenientis, mitra, baculum pastoralem in sinistra, et libros
Pontificales ante se tenentes.
Tunc Archipresbyter, vel Archidiaconus Ecclesi, ad quam in crastino consecrandus erat
Electus, vel alius juxta morem Ecclesi, paratus amictu, alba, cingulo, et pluviali, vel casula,
si moris erat, deductus medios inter duos Canonicos ejusdem Ecclesi, veniebat coram
Metropolitano, et flexis a remoto genibus, a Metropolitano benedictionem petebat, dicens in
tono Lectionis:
Jube domne, benedcere.
Respondebat Metropolitanus sedens, eodem tono, voce minori:
Nos regat, et salvet clstis Cnditor ul.
Deinde idem Archipresbyter, vel Archidiaconus sturgens appropinquabat se paululum, et
iterum genuflectens benedictionem simili modo petebat, dicens:
Jube domne, benedicere.
Et Metropolitanus respondebat:
Nos Dminus semper custdiat atque gubrnet.
Tertio propinquius Metropolitano genuflexus coram illo, tertiam benedictionem petebat,
dicens:
Jube domne benedcere.
Respondebat Metropolitanus:
Gudia clrum det nobis rector erum.
Benedictione itaque completa, interrogabat eum Metropolitanus coram se genuflexum:
Fli mi, quid pstulas?
Respondebat Archidiaconis:
Ut Deus et Dminus noster concdat nobis Pastrem.
293
De Scrutinio serotino.
Interrogatio:
Est de vestra Ecclsia, vel de lia ?
Respondebat:
De nostra.
Interrogatio:
Quid vobis complcuit in illo?
Respondebat:
Modstia, humlitas, patintia, et cter virttes.
Interrogatio:
Habtis decrtum?
Respondebat:
Habmus.
Metropolitanus dicebat:
Legtur.
Tunc proferebatur, et legebatur Decretum, hoc modo:
REverendssimo
in Christo Patri Dmino N. Metropoltic sedis dignitte conspcuo,

Captulum N. Ecclsi totus devotinis famultum. Crdimus non latre vestram
Celsitdinem, quod nostra Ecclsia suo sit viduta pastre. Qua siquidem soltio prprii
destitta Rectris, ne grex Domnicus perfidrum luprum mrsibus patret, et ne mprobi
fieret prda raptris, commni voto atque consnsu elgimus nobis in Pontficem N.
Presbyterum nostr Ecclsi, vel N. Ecclsi, si non sit de ipsa, virum tique prudntem,
hospitlem, mribus orntum, castum, sbrium, et mansutum, Deo, et homnibus per mnia
placntem, quem ad Celsitdinis vestr dignittem dedcere curvimus, unanmiter
postulntes, et obsecrntes a vestra Reverendssima Paternitte nobis illum Pontficem
ordinri; qutenus, auctre Dmino, nobis velut idneus Pastor prsse vleat, et prodsse;
nosque sub ejus sacro regmine Dmino semper militre condgne possmus. Ut autem
mnium nostrum vota in hanc electinem convenre nosctis, huic Cannico decrto prpriis
mnibus roborndo nos subscrpsimus.
Et quilibet scribens dicebat:
Ego N. scripsi, et subscrpsi.
Et sic de aliis. Lecto Decreto, prosequebatur Metropolitanus, et dicebat:
Vidte, ne liquam promissinem vobis fcerit, quia simonacum, et contra Cannes est.
Respondebat:
Absit.
Et Metropolitanus dicebat:
Ductur.
294
Tunc Archidiaconus, vel Archipresbyter, exhibito dicto Decreto ipsi Metropolitano,
revertebatur cum Canonicis, sicut venerant, ad vestiarium, et ibi deponebant vestes. Accensis
autem cereis, Electus adhuc jejunus, pluviali albi coloris supra superpelliceum paratus
ducebatur processionaliter coram Metropolitano, prcedentibus eum Canonicis Ecclesi, ad
quam erat Electus, Archidiacono, et Archipresbytero Ecclesi Metropolitan hinc et inde
ipsum deducentibus, qui stans convenienter remotus a Metropolitano, flexis genibus petebat
intelligibili voce benedictionem, dicens:
Metropolitanus sedens, in eodem tono voce minori dicebat:
Lux de luce Patris sacro vos lmine lustret.
Deinde surgens, et procedens paululum, iterum genua flectebat, dicens:
Metropolitanus respondebat:
Prtegat, et salvet nos Christus cnditor orbis.
Rursum surgens adhuc paululum appropinquans, et genuflectens, dicebat tertio:
Sdibus a speris vniat benedctio nobis.
R. Amen.
Tunc interrogabat eum coram se genuflexum Metropolitanus:
Fili mi, quid pstulas?
Respondebat Electus:
Reverendssime Pater, Confratres mei elegrunt me (licet indgnum) sibi esse Pastorem.
Interrogatio:
Quo honre fngeris?
Respondebat:
Presbytertus, vel talis.
Interrogatio:
Quot annos habes in Presbytertu?
Respondebat:
Decem, vel tot.
Si vero forsan ipsa die, vel infra breve tempus fuerat ab eo in Presbyterum ordinatus,
respondebat:
295
Tu scis, Dmine.
Interrogatio:
Habusti conjgium?
Respondebat:
Mnime.
Si forte habuerat, et per ipsum Consecratorem ejus electio examinata, et confirmata fuerat,
tunc respondebat:
Tu scis, Dmine.
Interrogatio:
Disposusti dmui tu?
Respondebat:
Dispsui.
Interrogatio:
Qui libri legntur in Ecclsia tua?
Respondebat:
Pentatuchus, Propht, Evanglium, Epistol Pauli, Apocalypsis, et rliqui.
Interrogatio:
Nosti Cnones?
Respondebat:
Dce me, Dmine.
VIde, cum Ordinatines fceris, certis tempribus fcias, jejnio primi, quarti, septimi, et
dcimi mensis. Bgamos, sive sprios, aut curiles, aut de servli conditine ad sacros Ordines
non promveas. A simonaca vero hresi te omnno custdias. Dbitur tamen tibi edctum de
scrnio nostro, quliter dbeas conversri. Vide autem, ne liquam promissinem proptrea
fceris, quia simonacum, et contra Cnones est.
R. Absit.
Tu vderis. Quia ergo mnium in te vota convniunt, hdie abstinbis, et cras, Deo annunte,
consecrberis.
R. Prcepsti, Dmine.
Sed si expediebat, Metropolitanus dispensabat cum illo, ut comederet, et deputabat ei
aliquem discretum de sua Ecclesia Confessorem, cui Consecrandus peccata sua confitebatur;
et mox Consecrando ad terram prostrato, Metropolitanus sedens cum mitra incipiebat, schola
prosequente, Antiphonam ton.8.
Confirma hoc, Deus, quod opertus es in nobis a templo sancto tuo, quod est in Jersalem.
296
Psalmus. Exrgat Deus, et dissipntur inimci ejus, pag. 85.
Totus dicebatur cum Glria Patri, etc. Deinde repetebatur Antiphona. Qua dicta,
Metropolitanus, deposita mitra, surgebat, et stans versus ad Consecrandum prostratum
dicebat:
R. A fcie inimci.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
OMnpotens, sempitrne Deus, miserre huic fmulo tuo N. et drige eum secndum tuam
clemntiam in viam saltis trn; ut, te donnte, tibi plcita cpiat, et tota virtte perficiat.
ACtines
nostras, qusumus, Dmine, aspirndo prveni, et adjuvndo prosquere: ut

Deinde Metropolitanus, detecto capite, Crucem ante se habens, benedicebat populo, dicens:
Sit nomen Dmini, etc.
Qua data, singuli ad propria revertebantur.
DIe Dominica, qua Consecratio fieri debebat, parabantur Ecclesia et Capell, credentia,
paramenta, et omnia alia, supra, in principio Consecrationis Electi, posita. Deinde veniebant
Metropolitanus, Electus, et Episcopi assistentes ad Ecclesiam, et in Capellis suis se induebant,
ut supra. Quibus paratis, et Metropolitano in faldistorio ante altare sedente, adducebatur
Electus medius inter assistentes Episcopos; et, facta reverentia Metropolitano, senior
assistentium Episcoporum stans, deposita mitra, dicebat:
REverendssime
Pater, pstulat sancta mater Ecclsia Cathlica, ut hunc prsntem

Presbyterum ad onus Episcoptus sublevtis.
Scitis illum esse dignum?
Respondebat Episcopus:
Quantum humna fraglitas nosse sinit, et scimus, et crdimus illum dignum esse.
Deo grtias.
Tunc omnibus sedentibus, ut supra dictum est, Metropolitanus, intelligibili voce, et
297
assistentes Episcopi, submissa voce faciebant examinationem supra scriptam, videlicet:
Antqua Sanctrum, etc. et omnia alia suo ordine, prout supra sunt ordinata, usque ad finem
examinis. Quo completo, et manu Metropolitani per Electum osculata, idem Electus ante
Metropolitanum genuflexus, ante se habens schedulam scriptam, jurabat, et prstabat
fidelitatis debit solitum juramentum Metropolitano in hunc modum:
EGo N. Ecclsi N. voctus Epscopus, promtto in conspctu omnipotntis Dei, atque totus
Ecclsi, quod ab hac hora in ntea fidlis et obdiens ero perptuo more prdecessrum
merum beto N. sanct Ecclsi N. nominando Ecclesiam Metropolitanam, et vobis
Dmino meo N. Dei grtia ejsdem Ecclsi Archiepscopo, vestrsque successribus
cannice intrntibus, prout est a sanctis Ptribus instittum, et Ecclesistica, ac Romanrum
Pontficum commndat auctritas. Non ero in conslio, aut consnsu, vel in facto, ut vitam
perdtis, aut membrum, aut capimini mala captine. Conslium, quod mihi per vos, aut per
ltteras, vel per nntium creditri estis, ad damnum vestrum, me scinte, nulli pandam.
Voctus ad Synodum vniam, nisi prpditus fero cannica prpeditine. Vos quoque, et
nntios vstros, ac Ecclsi N. nominando Ecclesiam Metropolitanam, quos certos esse
cognvero, in endo, stando, et redendo, honorfice tractbo, et in suis necessittibus
adjuvbo; possessines vero ad mensam mei Episcoptus pertinntes non vendam, neque
donbo, vel liquo modo contra jus, vel consuetdinem Ecclsi me alienbo, vobis vel
vestris successribus inconsltis.
Deinde librum Evangeliorum, quem Metropolitanus coram eo apertum super genibus
tenebat, Electus ambabus manibus supra scripturam tangebat, dicens:
Quo facto, sigillum suum litter juramenti hujusmodi pro majori illius robore appendebat,
seu appendi faciebat, et eam Metropolitano tradebat.
Tunc, deposita mitra, surgebat Metropolitanus, et faciebat Confessionem, et procedebatur in
omnibus et per omnia, prout supra ordinatum est, usque Ad multos annos, inclusive.
Quo per Consecratum dicto, Metropolitanus tradebat Consecrato edictum scriptum
hujusmodi tenoris.
DIlecto
nobis fratri, et Copscopo N. saltem in Dmino sempitrnam. Quniam, ut

crdimus, divno te nutu vocnte, Captulum N. Ecclsi unanmiter elegrunt Rectrem, et
ad nos usque perducntes petirunt Epscopum consecrri. Et deo, auxilinte Dmino,
testimnium illis reddntibus de conscintia tua, ob utilittem ipsus Ecclsi, per manus
nostr impositinem te Epscopum consecrvimus. Amodo, frater charssime, scas te
mximum pondus suscepsse labris, quod est srcina regminis animrum, et cmmodis
servre multrum, omnimque fieri mnimum, atque minstrum, et pro crdito tibi talnto in
die exminis et judcii ratinem redditurum. Nam si Salvtor noster dicit: Non veni ministrri,
sed ministrre; et nimam suam psuit pro vibus suis; quanto magis nos intiles servi summi
Patris famlias debmus mximo cum sudre incmbere, oves Domnicas a summo nobis
Pastre consigntas ad ovle Domnicum, suffragnte divna grtia, absque morbo vel mcula
perdcere? Exhortmur ergo dilectinem tuam, ut fidem, quam in exrdio tu consecratinis
brviter, lucidque digssimus, illibtam, et inviolabliter custdias; quia fides mnium
virttum fundamntum est. Scimus quod ab infntia sacris es ltteris erudtus, et cannicis
298
instittis edctus, ttamen brviter ad te nobis dirigndus est sermo. Ordinatines ergo cum
fceris, secndum Cnones atque Apostlicam Ecclsiam, aptis tempribus fac, id est,mensis
primi, quarti, sptimi, et dcimi. Vide, ut manus cito nmini impnas, neque commnices
pecctis alinis; bgamos, vel curiles, aut servum cujslibet ad sacrum Ordinem neququam
promveas, nec nephytum, ne secndum Apstoli sentntiam in suprbiam eltus, in
judcium ncidat diboli; sed eos in sacrosncta Ecclsia ordinre stude, qui ttem hbeant
maturittis, et apud Deum, et hmines fidliter vixrint, et denceps vivre stdeant. Et hoc
cavndum est tibi, et quasi vennum pestferum rejicindum, ne avartia surrpiat cor tuum; ut
per quodlibet manus accptum manus impositinem alcui trbuas, et in simonacam hresim,
quam Salvtor noster omnmode detesttur, in prceps ruas. Memnto quia gratis accepsti,
gratis et da: secndum enim Vatis elquium: Qui prjicit avartiam, et xcutit manus suas ab
omni mnere, iste in exclsis habitbit, munimnta saxrum sublmitas ejus, panis ei datus
est, aqu ejus fidles sunt, Regem in decre vidbunt culi ejus. Temetpsum mitem
castmque custdias. In habitculum tuum aut raro, aut nmquam muleri sit ingrssus.
Omnes pullas et vrgines Christi aut quanmiter ignra, aut quanmiter dlige, nec de
prtrita castitte confidas, quia neque Sampsne frtior, nec Davde snctior, nec Salomne
pteris esse sapintior. Quando utem ob animrum lucrum visitatinis causa in Collgium,
vel infra septa ingrssus feris ancillrum Dei, non solus intreas, sed tles tecum dhibe
scios, de qurum contubrnio non diffamris: quia oprtet Epscopum irreprehensbilem
esse, et testimnium habre bonum ad omnes, ut ne quis ex eo scndalum sumat:
scandaliznti enim unum de pusllis scimus quanta animadvrsio a Dmino compartur.
Prdicatini insta; verbum Dei plebi tibi commss afflunter, et mellflue, ac distncte, in
quntum rore clsti perfsus feris, prdicre non dsinas. Scriptras divnas spius lege;
immo (si potest fieri) lctio sancta in mnibus tuis maximque in pctore tuo semper
inhreat, ipsam vero lectinem ortio interrmpat; ad instar namque spculi nima tua in
ipsam sdulo respciat, ut vel qu incorrcta sunt, crrigat, vel qu pulchra sunt, mplius
exrnet. Disce quod sapinter dceas, amplctens eum qui secndum doctrnam est, fidlem
sermnem; ut possis exhortri in doctrna sana, et eos qui contradcunt, argere. Prmane in
his, qu didicsti, et crdita sunt tibi elquia divn dispensatinis. Partus semper esto ad
satisfactinem. Nec confndant pera tua sermnem tuum, ne cum in Ecclsia tua loquris,
tcitus qulibet respndeat: Cur ergo ipse non facis quod jubes? Recognsce magster, qui
trgidum ventrem ferre vidris, qumodo mihi de jejniis prdicas? Furta, atque perjria
possunt itiam detestri latrnes, et avartiam cpidi. Vita gitur tua irreprehensbilis fiat, in
ipsa filii tui rgulam sumant; ex ipsa quidquid in eis minus corrctum ferit, crrigant; ex ipsa
vdeant, quod dligant; cernant quod imitri festnent; ut ad exmplum tuum omnes fidli
stdio vvere compellntur. Sit erga subjctos tuos sollicitdo laudbilis. Exhibetur cum
mansuetdine disciplna, cum discretine corrctio. Iram bengnitas mtiget, benignittem
zelus excuat; ita et lterum ex ltero conditur, ut nec immoderta ltio, ultra quam oprtet,
afflgat, neque terum frngat rectrem remssio discipln. Itaque boni te dulcem, pravi
sperum sntiant correptrem; in qua vidlicet correptine hunc esse rdinem nveris
observndum, ut persnas dligas, et vtia persequris, ne si liter gere fortsse voleris,
trnseat in crudelittem corrctio, et perdas per irremssam iram, quos emendre per
discretinem deberas. Sic enim vlnera cnvenit te abscndere, ut non fcias ulcerri, quod
sanum esse vidtur; neque si plus, quam res exgerit, ferrum incisinis imprsseris, nceas,
cui prodsse festnas. Nec dcimus, ut in te delinquntibus non te ostndas ultrem, et vtia
nutrri permttas; sed hortmur, ut in judcio semper misericrdia miscetur, ut possis cum
Prophta fiduciliter dicere: Misericrdiam et judcium cantbo tibi, Dmine. Sit in te
299
De Barba Tonenda.
Pastris petas, amabilsque dulcdo, et secndum cannicas rgulas sevra distrctio,
vidlicet, ut innocnter vivntes lniter fveas, et inquitos, perfidsque ferindo, a pravitate
compscas. Nullus fciem in judcio aspcias, ut nec dvitem potntia sua apud te extllere
possit, nec puperem propter pauperttem humilitatmque ipsus, exaspertio tua de re quam
sggerat, humilirem reddat. Substntiam Ecclsi, quam ad dispensndum sscipis, fidliter
ac discrte erogre ne dissmules. Scias te alinum esse dispensatrem, ut in te Domnicum
impletur elquium dicens: Fidlis servus et prudens, quem consttuit Dminus super
famliam suam, ut det illis escam in tmpore. Hospitalittem sectre. Misericrdem, prout
vires sppetunt, paupribus te xhibe: quia qui obtrat urem ad clamrem erum, ut non
exudiat; ipse clambit, et non exauditur. Vdu, rphani, pupillque te benignssimum
Pastrem, ac tutrem se habre gudeant. Opprssis defnsio tua subvniat. Illis autem, qui
pprimunt, vigor tuus efficciter contradcat. Et ita cuncta, Deo adjuvnte, prmnias, ut
lupus sviens, sequacsve illus adhuc in carne vitam agntes, huc illcque debacchntes, et
nimas innocntium lanire cupintes, in ovle Domnicum ingredindi ad perdndas nimas
locum non hbeant. Nullus te favor extllat; nulla advrsitas tterat, id est, ut nec in prsperis
cor tuum elevtur, neque in advrsis in liquo dejicitur; sed mnia, et in mnibus cute et
cum discretine gere te vlumus, ut absque reprehensine ab mnibus vivere comprobris.
Sancta Trnitas fraternittem tuam sua protectine inclumem custdiat, ut dum tali
modermine in Deo nostro onus, quod suscepsti, pergeris, iti die trn retributinis, eo
dicnte, audre mereris: Euge serve bone et fidlis, quia super puca fusti fidlis, supra
multa te consttuam, intra in gudium Dmini tui: Quod ipse tibi prstre digntur, qui cum
Patre et Spritu Sancto vivit et regnat Deus, in scula sculrum. Amen.
Quo tradito, ibunt omnes, quilibet ad locum suum ad se exuendum.
DE BARBA TONENDA.
QUando primo Clericis barb tondentur, dici debet, Pontifice sedente cum mitra, Antiphona:
Sicut ros Hermon, qui descndit in montem Sion, sic descndat super te Dei benedctio.
Psalmum: Ecce quam bonum, cum Glria Patri, etc. prout supra sub Benedictione Abbatis,
pag. 58.
Quo expleto, repetitur tota Antiphona: Sicut ros, Hermon. Qua finita, Pontifex, deposita
mitra, surgit, et stans versus ad illum, dicit:
Ormus.
DEus, cujus providntia omnis creatra incremntis adlta congudet; preces nostras super
hunc fmulum tuum, juvenlis ttis decre ltntem, et primis auspciis attondndum
exudi, ut in mnibus protectinis tu muntus auxlio, vque largire provctus, clstem
bene + dictinem accpiat, et prsntis vit prsdiis gudeat et futr. Per Dminum
nostrum Jesum Christum Flium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus Sancti
300
De officio Psalmistatus.
DE OFFICIO PSALMISTATUS.
PSalmista, id est Cantor, potest sola jussione Presbyteri Officium suscipere cantandi, dicente
sibi Presbytero:
Vide, ut quod ore cantas, corde credas; et quod corde credis, peribus cmprobes.
Et si Episcopus Clericos ordinans hc faciat, bene facit.
SI
Officium Psalmistatus collatum olim fuerit degredando, post degredationem a prima

tonsura, si velit, Pontifex dicit:
Quia quod ore cantsti, corde non credidsti, nec pere implevsti: deo cantndi officium in
Ecclsia Dei a te amovmus.
PONTIFICALIS ROMANI FINIS.
301
FORMA
CONFIRMATIONIS, ET ORDINUM
UNI TANTUM CONFERENDORUM
EX PONTIFICALI ROMANO DEPROMPTA
c
CONFIRMATIO UNIUS.
COnfirmationi
conferend necessaria. Chrisma; Stuppa, aut Gossipium ad tergendum

frontem ei, qui non habet vittam; Bacile cum buccali; Manutergium; Medulla panis.
Confirmando necessaria. Prvia Confessio; Patrinus, vel Matrina; Vitta linea munda.
POntifex supra Rochettum, vel, si sit Regularis, supra superpelliceum, paratus amictu, stola
et pluviali albi coloris, cum mitra simplici et baculo pastorali, vel si hoc Sacramentum minus
solemniter conferatur, stola alba, et mitra simplici paratus, accedit ad faldistorium ante
medium Altaris, si sit in aliqua Capella, aut in alio convenienti loco sibi paratum; et sedens,
brevi sermone alloquitur adstantes et Confirmandum: quo facto, lavat manus, deinde, deposita
mitra, surgit, et versa facie ad Confirmandum ante se genuflexum, junctis manibus, dicit:
Spritus Sanctus supervniat in te, et virtus Altssimi custdiat te a pecctis. R. Amen.
Deinde signans se manu dextera a fronte ad pectus signo Crucis, dicit:
V. Dminus vobscum.
Tum extensis versus Confirmandum manibus, dicit:
Ormus.
OMnpotens, sempitrne Deus, qui regenerre digntus es hunc fmulum tuum (vel hanc
fmulam tuam) ex aqua, et Spritu Sancto, quique dedsti eis remissinem mnium
peccatrum: emtte in eum (vel in eam) septifrmem Spritum tuum Sanctum Parclitum de
clis. R. Amen.
Spiritum sapinti, et intellctus. R. Amen.
Spiritum conslii, et fortitdinis. R. Amen.
Spiritum scinti, et piettis. R. Amen.
Admple eum (vel eam) Spritu timris tui, et consgna eum (vel eam) signo Cru + cis
Christi, in vitam propititus trnam. Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum
Flium tuum, Qui tecum vivit et regnat in unitte ejsdem Spritus Sancti Deus, per mnia
302
Confirmatio unius.
Pontifex, accepta mitra, sedet in faldistorio, et inquisito Confirmandi nomine sibi Per
Patrinam vel Matrinam flexis genibus prstanti, et summitate pollicis dexter manus
Chrismate intincta, dicit:
N. Signo te signo Cru + cis, quod dum dicit, producit pollice signum Crucis in fronte
illius; deinde prosequitur:
Et confirmo te Chrsmate saltis: In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti.
R. Amen.
Deinde leviter eum in maxilla cdit dicens:
Pax tecum.
Unctione peracta, Pontifex tergit eum mica panis, et lavat pollicem et manus super pelvim;
et aqua lotionis cum pane funditur in piscinam sacrarii.
Interim dum lavat manus, legitur a Ministris sequens Antiphona:
Confirma hoc, Deus, quod opertus es in nobis a templo sancto tuo, quod est in Jersalem.
R. Sicut erat. etc.
Deinde repetitur Antiphona Confirma etc. qua repetita, Pontifex, deposita mitra, surgit, et
stans versus ad altare, junctis ante pectus manibus dicit:
V. Ostnde nobis, Dmine, misericrdiam tuam.
R. Et salutre tuum da nobis.
R. Et clamor meus ad te veniat.
V. Dminus vobscum.
Ormus.
DEus, qui Apstolis tuis Sanctum dedsti Spritum, et per eos eormque successres cteris
fidlibus tradndum esse volusti, rspice proptius ad humilittis nostr famultum; et
prsta, ut illus cor, cujus frontem sacro Chrsmate delinvimus, et signo sanct Crucis
signvimus, idem Spritus Sanctus in eo (vel in ea) supervniens, templum glri su
dignnter inhabitndo perficiat: Qui cum Patre edem et Spritu Sancto vivis et regnas Deus,
in scula sculrum. R. Amen.
Deinde dicit:
ECce sic benedictur omnis homo, qui timet Dminum.

Et vertens se ad Confirmatum, et faciens super eum signum Crucis, dicit:
BEne + dcat te Dminus ex Sion, ut vdeas bona Jersalem mnibus dibus vit tu, et
hbeas vitam trnam. R. Amen.
Expedita itaque Confirmatione, Pontifex sedens, accepta mitra, patrino et matrin annuntiat,
303
Tonsura uni conferenda.

quod instruant filium suum instruat bonis moribus quod fugiat mala, et faciat bona et doceant
eum Credo in Deum, et Pater noster, et Ave Mara, quoniam ad hoc sunt obligati.
DE CLERICO FACIENDO.
Tonsur conferend necessaria: Forfices pro incidendis capillis; Bacile pro illis
imponendis; Gremiale.
Tonsurando necessaria: Confirmatio ante suscepta; attestatio Baptismi; prvia Confessio;
tunica talaris; superpelliceum; candela, si intra Missarum solemnia Tonsura recipiatur; oratio:
Dminus pars hredittis, etc, memoriter.
SI extra Missarum solemnia, quocumque scilicet die, hora et loco minus solemniter Tonsura
conferatur, Pontifex supra rochettum, vel, (si sit Regularis) supra superpelliceum, stola alba et
mitra simplici paratus, accedens ad faldistorium ante medium Altaris, si sit in Capella, vel in
alio loco convenienti sibi paratum, sedet.
Vel si ante immediate, vel post Missam privatim celebratam conferatur, Pontifex, deposita
planeta, vel ea indutus et mitra, accedens ad faldistorium, ante medium altaris positum, sedet.
Vel denique si Tonsuram tantum in privat Miss celebratione, cum mitra, aut etiam cum
aliquo ex majoribus Ordinibus intra Missarum solemnia, pontificaliter paratus conferat
Episcopus, In Missa de Sabbato ante Dominicam Passionis, et in aliis Missis, in quibus non
dicitur Glria in exclsis, post Introitum, Tonsura conferri debet. In Missis vero de Quatuor
Temporibus, de Sabbato Sancto, et in aliis Missis in quibus dicitur Glria in exclsis, dicto,
Krie, elison, ad Tonsuram proceditur.
Pontifice igitur sedente in faldistorio, vocatur Tonsurandus nominatim; qui respondens
Adsum, accedit; tum facta profunda reverentia Pontifici, genuflectit coram illo.
Deinde surgit Pontifex cum mitra, et dicit:
ORmus, fratres charssimi, Dminum nostrum Jesum Christum, pro hoc fmulo suo, qui ad
deponndum comas cpitis sui pro ejus amre festnat, ut donet ei Spritum sanctum, qui
hbitum Religinis in eo in perptuum consrvet, et a mundi impedimnto ac sculri
desidrio cor ejus defndat: ut sicut immuttur in vultu, ita dxtera manus ejus, virttis ei
trbuat incremnta, et ab omni ccitte spirituli, et humna culos ejus apriat, et lumen ei
trn grti concdat: Qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitte ejsdem Spritus Sancti
Deus, per mnia scula sculrum.
Post hc, sedente Pontifice, schola seu Ministri inchoant et prosequuntur Antiphonam, et
Psalmum sequentes:
304

Tu es, Dmine, qui resttues hredittem meam mihi.
Psalmus 15.
COnserva me, Dmine, quniam spervi in te. * Dixi Dmino: Deus meus es tu, quniam
bonrum merum non eges.
Sanctis, qui sunt in terra ejus, * mirificvit omnes volunttes meas in eis.
Multiplict sunt infirmittes erum: * pstea accelerverunt.
Non congregbo conventcula erum de sangunibus: * nec memor ero nminum erum per
lbia mea.
Repetitur Antiphona Tu es, Dmine, etc.
Incepto Psalmo, Pontifex cum forficibus incidit Tonsurando extremitates capillorum in
quatuor locis, videlicet in fronte, in occipitio, et ad utramque aurem, deinde in medio capitis
aliquot crines capillorum, et in bacile deponit, dicente eo qui tondetur:
DOminus pars hredittis me, et clicis mei: tu es qui resttues hredittem meam mihi.
Tonso Clerico, Pontifex, deposita mitra surgit , et stans versus ad illum, dicit:
Ormus.
PRsta, qusumus, omnpotens Deus: ut hic fmulus tuus, cujus hdie comas cpitis pro
amre divno deposimus, in tua dilectine perptuo mneat, et eum sine mcula in
sempitrnum custdias. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Tunc schola seu Ministri inchoant et prosequitur Antiphonam et Psalmum sequentes: qua
incepta, Pontifex sedet cum mitra:
Antiphona Hic accpiet benedictinem a Dmino, et misericrdiam a Deo salutri suo: quia
hc est genertio qurntium Dminum.
Psalmus 23.
DOmini est terra, et plenitdo ejus: * orbis terrrum, et univrsi qui hbitant in eo.
Quia ipse super mria fundvit eum: * et super flmina prparvit eum.
Quis acndet in montem Dmini: * aut quis stabit in loco sancto ejus?
Innocens mnibus et mundo corde: * qui non accpit in vano nimam suam, nec jurvit in
dolo prximo suo.
Hic accpiet benedictinem a Dmino, * et misericrdiam a Deo salutri suo.
Hc est genertio qurntium eum, * qurntium fciem Dei Jacob.
Quis est iste Rex glri? * Dminus fortis, et potens, Dminus potens in prlio.
Quis est iste Rex glri? * Dminus virttum ipse est Rex glri.
Glria Patri, etc.
Repetitur Antiphona, Hic accpiet, etc.
305

Qua finita, Pontifex, deposita mitra, surgit, et conversus ad altare, dicit:
Ormus.Et ministri dicunt: Flectmus gnua. R. Levte.
Et Pontifex versus ad tonsum, dicit:
ADsto, Dmine, supplicatinibus nostris, et hunc fmulum tuum bene + dcere dignre,
cui in tuo sancto Nmine hbitum sacr religinis impnimus; ut, te larginte, et devtus in
Ecclsia tua persstere, et vitam percpere meretur trnam. Per Christum Dminum
nostrum. R. Amen.
Tum Pontifex, accepta mitra, sedet, et accipiens pr manibus superpelliceum, Tonsum
totaliter induit, dicens:
INduat te Dminus novum hminem, qui secndum Deum cretus est, in justtia et sanctitte
verittis.
Quo expedito, Pontifex, deposita mitra, surgit, et versus ad illum dicit:
Ormus.
OMnpotens, sempitrne Deus, propitire pecctis nostris, et ab omni servitte sculris

hbitus hunc fmulum tuum emnda: ut dum ignomniam sculris hbitus depnit, tua
semper in vum gratia perfrutur; ut sicut similitdinem corn tu eum gestre fcimus in
cpite, sic tua virtte hredittem sbsequi meretur trnam in corde: Qui cum Patre et
Spritu Sancto vivis et regnas Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Deinde Pontifex, accepta mitra sedet, et Clericum sic alloquitur:
FIli charssime, animadvrtere debes, quod hdie de foro Ecclsi factus es, et privilgia
clericlia sorttus es. Cave gitur, ne propter culpam tuam illa perdas: et hbitu honsto,
bonsque mribus, atque opribus Deo placre stdeas: Quod ipse tibi concdat per Spritum
Sanctum suum. R. Amen.
Dic semel septem Psalmos Pnitentiles cum Litniis, Versculis, et Oratinibus, et
omnipotntem Deum tiam pro me ora.
DE MINORIBUS ORDINIBUS
UNI TANTUM CONFERENDIS.
Minoribus conferendis necessaria: claves Ecclesi in aliqua pelvicula, campanula, si non
adsint campan majores, codex Lectoris, liber exorcismorum, vel Pontificale, seu Missale,
candelabrum cum cereo extincto, urceolus vacuus, Hostia cum mappa pro Ordinandi
communione, si Ordines intra Missam recipiantur.
Ordinando nesessaria: Prvia Confessio, in capillis modestia, Corona minorum Ordinum,
tunica talaris, superpelliceum, candela pro Offertorio, si Ordines intra Missam recipiantur.
SI
extra Missarum solemnia, Dominicis scilicet, et festivis, diebus duplicibus in mane

tantum, minus solemniter conferantur, Pontifex supra rochettum, vel (si sit Regularis) supra
superpelliceum stola alba, et mitra paratus, accedens ad faldistorium ante medium altaris sibi
paratum, sedet.
306
Ostiariatus uni conferendus.

Vel si ante immediate, vel post Missam privatim celebratam conferatur, Pontifex sine, vel
cum planeta, et mitra accedens ad faldistorium, sedet.
Vel denique si minores tantum Ordines in privata Miss celebratione, cum mitra, aut etiam
cum aliquo ex majoribus Ordinibus intra Missarum solemnia pontificaliter paratus conferat
Episcopus; In Missa de Sabbato ante Dominicam Passionis, et in aliis Missis, in quibus non
dicitur Glria in exclsis, post Krie, elison, omnes minores Ordines conferantur. In Missis
vero de Sabbato Sancto, et in aliis Missis, in quibus dicitur Glria in exclsis, eo dicto, ad
quatuor minores Ordines proceditur. In Missis autem de Quatuor Temporibus, dicta prima
Lectione, ordinatur Ostiarius, post secundam Lectionem Lector, post tertiam Exorcista, post
quartam Acolythus.
DE ORDINATIONE OSTIARII.
Dum igitur Pontifex ante medium altaris, in faldistorio sibi parato sedet, renibus altari versis,
Archdiaconus, aut alias Minister vocat Ordinandum, dicens:
Accdat, qui ordinndus est ad officium Ostiarirum.
Mox Notarius appellat eum nomine suo; qui respondens, Adsum, accedit, et facta profunda
reverentia, genuflectit coram eo. Tum Pontifex illum admonet, dicens:
SUsceptrus, fili charssime, officium Ostiarirum, vide qu in domo Dei gere dbeas.
Ostirium oprtet perctere cymbalum, et campnam, aperre Ecclsiam et sacrrium, et
librum aperre ei qui prdicat. Prvide gitur, ne per negligntiam tuam, illrum rerum, qu
intra Ecclsiam sunt, liquid depreat; certsque horis domum Dei aprias fidlibus, et semper
cludas infidlibus. Stude tiam, ut sicut materilibus clvibus Ecclsiam visbilem peris et
cludis, sic et invisbilem Dei domum, corda sclicet fidlium, dictis et exmplis tuis cludas
dibolo, et aprias Deo; ut divna verba, qu auderint, corde retneant, et pere cmpleant:
quod tibi Dminus perficiat per misericrdiam suam.
Hujusmodi admonitiones non fiunt Cardinali, neque Episcopo electo.
Deinde Pontifex accipit et tradit claves Ecclesi Ordinando, quas manu dextera tangit Pontifice dicente:
SIc age, quasi redditrus Deo ratinem pro iis rebus, qu his clvibus recludntur.
Post hc Archidiaconus, vel alius vices ejus tenens, ducit eum ad ostium Ecclesi, aut
Capell, et facit illum claudere et aperire: tradit etiam illi funem campanarum, faciens eum
campanas, aut, illarum defectu, campanulum pulsare; deinde reducit illum ad Pontificem, quo
coram Pontifice, genua flectente, stans cum mitra Pontifex versus ad ipsum, dicit:
DEum Patrem omnipotntem, fratres charssimi, supplciter deprecmur, ut hunc fmulum

suum bene + dcere digntur, quem in officium Ostiarirum elgere digntus est: ut sit ei
fidelssima cura in domo Dei dibus ac nctibus, ac distinctinem certrum horrum, ad
invocndum nomen Dmini, adjuvnte Dmino nostro Jesu Christo: Qui cum eo vivit et
307
Ostiariatus uni conferendus.

Tum, mitra deposita, stans Pontifex, et conversus ad altare, dicit:
Ormus. ministri subjungunt: Flectmus gnua. R. Levte.
Et statim statim Pontifex conversus ad genuflexum, stans sine mitra, dicit:
DOmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, bene + dcere dignre hunc fmulum tuum
in officium Ostiarirum: ut inter janitres Ecclsi tuo preat obsquio, et inter elctos tuos
partem tu meretur habre mercdis. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum,
R. Amen.
Post hc Ordinatus, suggerente Archidiacono, ad locum suum revertitur.
DE ORDINATIONE LECTORIS.
POntifex
in faldistorio ante medium altaris posito reassumpta mitra sedet: tum

Archidiaconus vocat Lectorem hoc modo:
Accdat qui ordinndus est ad officium Lectrum.
Mox per Notarium, ut supra, nominatum, et genuflexum admonet Pontifex, dicens:
ELectus, fili charssime, ut sis Lector in domo Dei nostri, officium tuum agnsce, et imple.
Potens est enim Deus, ut ugeat tibi grtiam perfectinis trn. Lectrem squidem oprtet
legre ea, qu (vel ei, qui) prdicat, et lectines cantre, et benedcere panem, et omnes
fructus novos. Stude gitur verba Dei, vidlicet Lectines sacras distincte et aprte ad
intelligntiam, et aedificatinem fidlium absque omni mendcio falsittis profrre; ne vritas
divinrum lectinum incria tua ad instructinem audintium corrumptur. Quod autem ore
legis, corde credas, atque pere cmpleas; qutenus auditres tuos, verbo priter et exmplo
tuo docre possis. Ideque dum legis sta in alto loco Ecclsi, ut ab mnibus audiris et
videris, figrans positine corporli te in alto virttum gradu debre conversri; qutenus
cunctis, a quibus audris et vidris, clstis vit formam prbeas: quod in te Deus mpleat
per grtiam suam.
Deinde Pontifex accipit et tradit ordinando Codicem de quo lecturus est, quem manu
dextera tangit, Pontifice interim dicente:
ACcipe, et esto verbi Dei reltor, habitrus, si fidliter et tiliter implveris officium tuum,
partem cum iis, qui verbum Dei bene administravrunt ab intio.
Stans Pontifex cum mitra conversus ad genuflexum, dicit:
ORmus, fratres charssimi, Deum Patrem omnipotntem, ut super hunc fmulum suum,
quem in rdinem Lectrum digntur assmere, bene + dictinem suam clemnter effndat:
qutenus legat distncte qu in Ecclsia Dei legnda sunt, et adem opribus mpleat. Per
Dminum nostrum Jesum Christum Flium suum, Qui cum eo vivit et regnat in unitte
Tum Pontifex, mitra deposita, stans conversus ad altare, dicit:
308
De Ordinatione Exorcist
Deinde stans conversus ad ordinatum genuflexum, dicit sine mitra:
in officium Lectris: ut assiduitte Lectinum instrctus sit, atque ordintus, et agnda dicat,
et dicta pere mpleat, ut in utrque sanct Ecclsi exmplo sanctitti su cnsulat. Per
Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus
Postea, suggerente Archidiacono, Ordinatus redit ad locum suum.
DE ORDINATIONE EXORCIST.
POntifice in faldistorio ante medium altaris posito sedente cum mitra, vocatur Exorcista per
Archidiaconum modo consueto:
Accdat, qui Ordinndus est ad officium Exorcistrum.
Mox per Notarium, ut supra, nominatum, et genuflexum, admonet Pontifex, dicens:
ORdinndus,
fili charssime, in officium Exorcistrum, nscere debes quid sscipis.

Exorcstam tenim oprtet abjcere dmones, et dcere ppulo, ut, qui non commnicat, det
locum; et aquam in ministrio fndere. Accipis itaque potesttem imponndi manum super
Energmenos; et per impositinem mnuum turum, grtia Spritus Sancti, et verbis
exorcsmi, pellntur spritus immndi a corpribus obsssis. Stude gitur, ut sicut a corpribus
alirum dmones expllis, ita ab nimo tuo et crpore omnem immundtiam et nequtiam
ejicias; ne illi succmbas, quem ab liis tuo ffugas ministrio. Disce per officium tuum vtiis
imperre, ne in tuis mribus liquid sui juris inimcus vleat vindicre. Tunc tenim recte in
liis dmnibus imperbis, cum prius in tepso erum omnmodam nequtiam superas: Quod
tibi Dminus gere concdat per Spritum suum Sanctum.
Post hc, Pontifex accipit et tradit Ordinando librum, in quo scripti sunt Exorcismi, cujus
loco tradi potest Pontificale, seu Missale; et dum ordinandus librum tangit manu dextera, dicit
Pontifex:
ACcipe, et commnda memri, et habe potesttem imponndi manus super energmenos,

sive baptiztos, sive catechmenos.
Postea stans cum mitra Pontifex conversus ad genuflexum, dicit:

suum bene + dcere digntur in officium Exorcistrum: ut sit spiritulis impertor ab
abigndos dmones de corpribus obsssis, cum omni nequtia erum multifrmi. Per
unignitum Flium suum Dminum nostrum Jesum Christum, Qui cum eo vivit et regnat in
Tum conversus ad altare, deposita mitra, dicit:
Ormus. Et ministri : Flectmus gnua. R. Levte.
309
Acolythatus uni conferendus.
in officium Exorcistrum: ut per impostinem mnuum, et oris officium, potesttem et
imprium hbeat spritus immndos coercndi, ut probbilis sit mdicus Ecclsi tu grtia
curatinum, virtutque clsti confirmtus. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium
tuum, Qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus sancti Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
Post hc, suggerente Archidiaconus, Ordinatus redit ad locum suum.
DE ORDINATIONE ACOLYTHI.
POntifex in faldistorio ante medium altaris, reassumpta mitra, sedet: tum Archidiaconus
Acolythum vocat, dicens:
Accdat, qui ordinndus est ad officium Acolythrum.
Mox nominatum, ut supra, et genuflexum admonet Pontifex, dicens:
SUsceptrus, fili charssime, officium Aclythi, pensa quod sscipis. Aclythum tenim
oprtet ceroferrium ferre, luminria Ecclsi accndere, vinum et aquam ad Eucharstiam
ministrre. Stude gitur suscptum officium digne implre. Non enim Deo placre pteris, si
lucem Deo mnibus prferens, opribus tenebrrum insrvias, et per hoc liis exmpla
perfidi prbeas. Sed juxta quod Vritas dicit: Lceat lux tua coram homnibus, ut vdeant
pera tua bona, et glorficent Patrem tuum, qui in clis est. Et sicut Apstolus Paulus ait: In
mdio natinis prav et pervrs lceas sicut luminre in mundo, verbum vit cntinens.
Sint ergo lumbi tui prcncti, et lucrn ardntes in mnibus tuis, ut sis filius lucis. Abjcias
pera tenebrrum, et induris arma lucis. Eras enim aliqundo tnebr, nunc autem lux in
Dmino: ut filius lucis mbula. Qu sit vero ista lux, quam tantpere inclcat Apostlus, ipse
demnstrat, subdens: Fructus enim lucis est in mni bonitte, et justtia, et veritte. Esto gitur
sollcitus in mni justtia, bonitte, et veritte, ut et te, et lios, et Dei Ecclsiam illmines.
Tunc tenim in Dei sacrificio digne vinum sggeres et aquam, si tu ipse Deo sacrificium, per
castam vitam et bona pera obltus feris: Quod tibi Dminus concdat per misericrdiam
suam.
Post hc Pontifex accipit, et tradit Ordinando candelabrum cum candela extincta, quod ipse
manu dextera tangit, Pontifice dicente:
ACcipe ceroferrium cum creo, et scias te ad accendnda Ecclsi luminria mancipri: In

nomine Domini. R. Amen.
Tum accipit, et tradit ei urceolum vacuum, quem similiter tangere debet Ordinandus, et dicit
Pontifex:
ACcipe urcelum, ad suggerndum vinum, et aquam in Eucharistam Snguinis Christi: In

nmine Dmini. R. Amen.
Postea stans Pontifex stans cum mitra versus ad eum genuflexum, dicit:

suum bene + dcere digntur in Ordine Acolythrum: qutenus lumen visbile mnibus
prferens, lumen quoque spiritule mribus prbeat: adjuvnte Dmino nostro Jesu
310
Acolythatus uni conferendus.

Christo, qui cum eo, vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia scula
sculrum. R. Amen.
Tum Pontifex stans sine mitra, et convertens se ad altare, dicit:
Et mox Pontifex conversus ad Acolythum genuflexum, dicit:
DOmine
sancte, Pater omnpotens, trne Deus, qui per Jesum Christum Flium tuum
Dminum nostrum, et Apstolos ejus, in hunc mundum lumen clarittis tu missti, quique,
ut mrtis nostr antquum abolres chirgraphum, gloriosssim illum Crucis vexllo affigi,
ac snguinem et aquam ex ltere illus pro salte gneris humni efflere volusti:
bene + dcere dignre hunc fmulum tuum in officium Acolythrum; ut, ad accendndum
lumen Ecclsi tu, et ad suggerndum vinum et aquam ad conficindum Snguinem Christi
Flii tui in offernda Eucharista, sanctis altribus tuis fidliter subminstret. Accnde,
Dmine, cor ejus et mentem ad amrem grti tu, ut illumintus vultu splendris tui,
fidliter tibi in sancta Ecclsia desrviat. Per emdem Christum Dminum nostrum.
R. Amen.
Ormus.
DOmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, qui ad Mysen et Aaron loctus es, ut
accenderntur lucrn in tabernculo testimnii: bene + dcere dignre hunc fmulum tuum,
ut sit Aclythus in Ecclsia tua. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Ormus.
OMnpotens, sempitrne Deus, fons lucis, et origo bonittis, qui per Jesum Christum Flium
tuum, lumen verum, mundum illuminsti, ejsque passinis mystrio redemsti:
bene + dcere dignre hunc fmulum tuum, quem in officium Acolythrum consecrmus,
poscntes clemntiam tuam, ut ejus mentem et lmine scinti illstres, et piettis tu rore
rriges; ut ita accptum ministrium, te auxilinte, pregat, quliter ad trnam
remuneratinem pervenre meretur. Per emdem Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Deinde Pontifex, accepta mitra, sedet, et ad minores Ordines ordinatum sic alloquitur:
Fili dilectssime, dilignter consdera Ordines per te suscptos, ac onus hmeris tuis
impsitum: stude sancte et religise vivere, atque omnipotnti Deo placre, ut grtiam suam
possis acqurere, quam ipse tibi per suam misericrdiam concdere digntur.
Dic semel septem Psalmos Pnitentiles cum Litniis, Versculis, et oratinibus, et
omnipotntem Deum tiam pro me ora.
Post hc Ordinatus, suggerente Archdiacono, ad locum suum redit.
311
DE ORDINATIONE SUBDIACONI.
MIss
celebrand pro sacris Ordinibus conferendis necessaria: Altare decentiori pallio

coloris convenientis, tobaleisque mundis ornatum; tapete super gradus altaris extendum;
pulvinis; faldistorium; quatuor candelabra cum cereis albis et Cruce; Pontificalia ornamenta
secundum seriem sub initio Missalis descripta, in medio altaris prparata, et oblongo velo
coloris paramentorum cooperta; mitra simplex; baculus pastorlis a latere Epistol; Missale
cum cussino in cornu Epistol, in quo Missa diei, Oratio pro ordinando, Exudi qusumus
Dmine, circa finem Missalis edita, et commemorationes, si qu sint faciend, cum
signaculis disponantur; Pontificale; bugia super credentiam; Calix, cum purificatorio mundo
desuper; Patena, cum duabus Hostiis majoribus; una aut plures Particul seu Hostiae, si
pluribus diversi conferuntur Ordines; palla linea munda, non colorata, aut alterius materiae;
velum parvum coloris paramentorum super ipsum Calicem; bursa de super ejusdem coloris,
habens crucem in medio, et intus corporale; pelvicula cum ampullis vitreis, quantum fieri
potest, cum suis operculis, vino et aqua plenis; bacile, cum buccali quadruplex, si vero
Presbyteratus Ordo conferatur, quintuplex; manutergium, cum medulla panis, et du, aut
plures stol pro Sacerdotibus manuum impositionem cum Episcopo facturis; mappa pro
Communione; Calix cum vino et mappula pro ordinandi purificatione post Communionem.
Ordinando Subdiacono: Mandatum Apostolicum, si ordinetur extra tempora; vesits talaris;
modestia in capillis; corona subdiaconalis; prvia Confessio; amictus, alba, cingulum,
manipulum, et tunicella albi coloris; Calix vacuus cum Patena superposita; bacile cum
urceolis, et manutergio; liber Epistolarum; candela pro Offertorio.
POntifex ritu Pontificali paratus ut Subdiaconatus Ordinem conferat in Missis de Quatuor

Temporibus, dicto quinta Lectione in cornu Epistol; in Missis vero, et Sabbatis ante
Dominicam Passionis, aut Resurrectionis Domini, aut in Missis de festivo die duplici, vel de
Dominicis, dicta Collecta cum Oratione pro Ordinatis sub una conclusione, et factis
Commemorationibus, si qu sint faciend, accepta mitra, accedit ad faldistorium ante
medium altaris sibi paratum, et sedet.
Tum Archidiaconus, aut illius locum tenens, vocat ordinandum, et dicit:
Accdat, qui ordinndus est Subdiconus.
Deinde Notarius sub una ex triplici formula convenienti, eum vocat, dicens:
N. ad ttulum Ecclsi N.
N. ad ttulum patrimnii sui.
Frater N. profssus Ordinis N. ad ttulum pauperttis.
Ordinandus vero, quisquis sit, respondet, Adsum, et accedit versus Episcopum, quem
profunda reverentia salutat.
Debet autem ordinandus in Subdiaconum indutus esse amictu, non tamen super caput, alba,
et cingulo, habere manipulum in manu sinistra, tunicellam super brachio sinistro, et candelam
in manu dextera.
Denique stantem ordinandum Pontifex cum mitra sedens admonet, dicens:
FIli
charssime, ad sacrum Subdiacontus Ordinem promovndus, terum atque
312
Subdiaconatus uni conferendus.

considerre debes attnte, quod onus hdie ultro ppetis. Hctenus enim liber es, lictque tibi,
pro arbtrio ad sculria vota transre: quod si hunc Ordinem suscperis, mplius non licbit a
propsito resilre, sed Deo, cui servre regnre est, perptuo famulri; et castittem, illo
adjuvnte, servre oportbit; atque in Ecclsi ministrio semper esse manciptum. Pronde,
dum tempus est cgita, et si in sancto propsito perseverre placet, in nmine Dmini huc
accde.
Hc admonitio non fit Religiosis.
Illo tunc accedente, et genua flectente coram Pontifice, si sit alius ad altiorem Ordinem
promovendus, Archidiaconus vocat eum, dicens:
Accdat qui ordinndus est Diconus vel Prsbyter.
Mox ordinnandus super tapete se prosternit. Pontifex vero, cum Missa fiat sine cantu, super
pulvinum genuflectit ante faldistorium, et incipit Litanias
dicens: Krie, elison,
prosequendo totas, prout supra, pag. 32. genuflexis respondentibus Ministris. Postquam autem
dictum fuerit:
Ut mnibus Fidlibus defnctis, etc.
R. te rogmus, udi nos.
Pontifex surgit cum mitra, et baculum pastoralem in sinistra tenens, conversus ad
Ordinandum, dicit:
Primo:
Ut hunc Elctum bene + dcere dignris.
Secundo:
Ut hunc Elctum bene + dcere et sancti + ficre dignris.
Tertio:
Ut hunc Elctum bene + dcere, sancti + ficre, et conse + crre dignris.
Si pluribus diversos Ordines conferat Pontifex, supradictam in plurali dabit benedictionem,
dicens:
Ut hos Elctos, etc, ut supra, pag. 35
Deinde reddito baculo pastorali , rursus super faldistorium procumbit Pontifex, et perficit
Litanias, dicendo:
Ut nos exaudre, etc,
Quibus finitis, surgens Pontifex cum mitra, sedet ut supra. Si vero aliquis alius intra eadem
Missarum solemnia ordinandus, alta voce dicit Archidiaconus, aut Capellanus vice illius
gerens:
Recdat in partem qui ordinndus est Diconus, vel Prsbyter.
313

Tum Pontifix Subdiaconum ante se genuflexum admonet, dicens:
ADeptrus, fili dilectssime, officium Subdiacontus, sdulo attnde, quale ministrium tibi
trditur. Subdiconum enim oprtet aquam ad ministrium altris prparre, Dicono
ministrre, pallas altris et corporlia ablere, Clicem et Patenam in usum Sacrificii edem
offrre. Oblatines, qu vniunt in altre, panes Propositinis vocntur: de ipsis oblatinibus
tantum debet in altre poni, quantum ppulo possit sufficere, ne liquid ptridum in sacrrio
remneat. Pall, qu sunt in substratrio altris, in lio vase debent lavri, et in lio
corporles pall. Ubi autem corporles pall lot ferint, nullum liud lintemen debet
lavri, psaque lotinis aqua in Baptistrium debet vergi. Stude taque, ut ista visiblia
ministria, qu dximus, ntide et diligentssime complens, invisiblia horum exmplo
perficias. Altre quidem sanct Ecclsi, ipse est Christus, teste Jonne, qui in Apocalypsi
sua altre ureum se vidsse prhibet stans ante thronum, in quo, et per quem oblatines
fidlium Deo Patri consecrntur. Cujus altris pall et corporlia sunt membra Christi,
sclicet fidles Dei, quibus Dminus, quasi vestimntis pretisis circmdatur, ut ait Psalmsta:
Dminus regnvit, decrem indtus est. Betus quoque Jonnes in Apocalypsi vidit Flium
hminis prcnctum zona urea, idest, Sanctrum catrva. Si taque humna fragilitte
contngat in liquo fidles maculri, prbnda est a te aqua clstis doctrin, qua purificti,
ad ornamntum altris, et cultum divni sacrificii rdeant. Esto ergo talis, qui sacrificiis
divnis, et Ecclsi Dei, hoc est, Crpori Christi digne servre vleas, in vera, et Cathlica
fide fundtus, quniam, ut ait Apostlus: Omne, quod non est ex fide, pecctum est,
schismticum est, et extra unittem Ecclsi est. Et deo, si usque nunc fusti tardus ad
Ecclsiam, modo debes esse assduus: si usque nunc somnolntus, modo vigil: si usque
nunc ebrisus, modo sbrius: si usque nunc inhonstus, modo castus: Quod ipse tibi
prstre digntur, qui vivit, et regnat Deus in scula sculrum. R. Amen.
Deinde Pontifex adhuc sedens, accipit, et ordinando Calicem vacuum tradit cum Patena
vacua superposita: quem ille manu dextera tangit, Pontifice interim dicente:
VIde cujus ministrium tibi trditur: ideo te admneo, ut ita te exhbeas, ut Deo placre
possis.
Et Archdiaconus accipit et tradit ei urceolos cum vino et aqua, ac bacile cum manutergio;
qu omnia similiter ordinandus tangere debet.
Postea surgit Pontifex, et versus ad populum, stans cum mitra, dicit:
Ormus.
ORmus Deum, ac Dminum nostrum, fratres charssimi, ut super hunc servum suum, quem
ad Subdiacontus officium vocre digntus est, infndat bene + dictinem suam et grtiam:
ut in conspctu ejus fidliter srviens, prdestinta Sanctis prmia consequtur, adjuvnte
Dmino nostro Jesu Christo, qui cum eo vivit et regnat in unitte Spritus sancti Deus, per
Tum deposita mitra, conversus ad altare Pontifex, dicit:
Ormus.Et Ministri: Flectmus gnua. R. Levte.
314

Mox Pontifex versus ad Ordinandum genuflexum, dicit sine mitra:
DOmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, bene + dcere dignre hunc fmulum tuum,
quem ad Subdiacontus officium elgere digntus es: ut eum in sacrrio tuo sancto strnuum
sollicitmque clstis milti insttuas excubitrem, sanctsque altribus tuis fidliter
subminstret, et requiscat super eum Spiritus sapinti et intellctus, Spiritus conslii et
fortitdinis, Spiritus scinti et piettis, et rpleas eum Spritu timris tui; et eum in
ministrio divno confirmes, ut obdiens facto, ac dicto parens, tuam grtiam consequtur. Per
Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum vivit et regnat in unitte ejsdem
Spritus sancti Deus, per mnia scula sculrum. R. Amen.
Tum Pontifex sedens cum mitra, accipit amictum qui in collo ordinandi jacet, imponitque
super caput ejus, dicens:
ACcipe amctum, per quem designtur castigatio vocis In nmine Pa + tris, et F + lii, et
Tum immittit Pontifex manipulum in sinistrum brachium ejusdem, dicens:
ACcipe manpulum, per quem designntur fructus bonrum perum. In nmine Pa + tris, et
Post hc Tunica illum totaliter induit, dicens:
TUnica jucundittis, et indumnto ltti nduat te Dminus: In nmine Pa + tris, et F +

lii, et Spritus + Sancti. R. Amen.
Tandem tradit illi librum Epistolarum, quem tangit manu dextera, dicente interim Pontifice:
ACcipe librum Epistolrum, et habe potesttem legndi eas in Ecclsia sancta Dei, tam pro
vivis, quam pro defunctis: In nmine Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti. R. Amen.
His peractis, Archidiacono suggerente, Subdiaconus surgit, et facta Pontifici profunda
reverentia, redit ad locum suum, et genuflectit. Tum Pontifex surgit, et accedit ad cornu
Epistol, ubi deposita mitra, prosequitur Missam.
Lecto autem Offertorio, Pontifex, accepta mitra, in faldistorio ante medium altaris posito
sedet; mox Subdiaconus candelam accensam dextera sustinens, sinistra pectori admota,
accedit; tum facta Pontifici profunda reverentia, genuflectit, cujus manum dexteram, dum
tradit candelam, osculatur: surgit, et facta iterum reverentia, redit ad locum suum. Facta
oblatione, Pontifex annulum et chirothecas deponit, et lotis manibus, resumit annulum, et
surgit: sublatoque faldistorio, accedit ante medium altaris, ubi deposita mitra, prosequitur
Missam; Secret diei, ordinandi Secreta adjuncta, sub uno, Per Dminum, cum aliis Secretis,
si qu sint dicend
Dum Pontifex dicit Orationem, Dmine Jesu Christe, qui dixsti, etc. Subdiaconus accedit
ad dexteram Pontificis, et oratione dicta uterque simul osculatur altare, et conversa facie ad
invicem, Pontifex dat osculum Pacis Subdiacono, dicens: Pax tecum. Cui ille respondit: Et
cum spiritu tuo. Tum Subdiaconus, facta profunda reverentia Pontifici, et genuflexione
SS. Sacramento, vadit ad locum suum.
Postquam vero Pontifex se communicaverit, et totum Sanguinem sumpserit, priusquam se
purificet, supponit patenam Hosti, qua communicandus est ordinatus; qui ante medium
315

altaris accedens, genuflexus dicit intelligibili voce: Confiteor Deo omnipotnti, etc. quo
peracto, Pontifex, facta genuflexione SS. Sacramento, surgit, et aliquantulum se retrahit ad
cornu Evangelii, et versus ad ordinatum, junctis manibus, dicit, licet unicus sit
communicandus:
Miseretur vestri omnpotens Deus, et dimssis pecctis vestris, perdcat vos ad vitam
trnam. R. Amen.
Indulgntiam, + absolutinem, et remissinem peccatrum vestrrum tribuat vobis
omnpotens et misricors Dminus. R. Amen.
Tum accedit ordinatus ad supremum altaris gradum, ubi genuflexus, et communicaturus,
mappulam recipit. Pontifex vero versus ad altare, facit genuflexionem SS. Sacramento;
deinde surgens, sinistra patenam, dextera vero Hostiam reverenter accipit, quam aliquantulum
elevatam tenet super patenam, et conversus ad ordinatum in medio altaris, dicit:
Ecce Agnus Dei, ecce qui tllit peccta mundi: Mox ter subjungit, Dmine, non sum
dignus, ut intres sub tectum meum: sed tantum dic verbo, et sanbitur nima mea.
Tum accedens, ordinato porrigit SS. Sacramentum, faciens cum eo signum Crucis super
patenam, et simul dicens:
Corpus + Dmini nostri Jesu Christi custdiat te in vitam trnam.
Et respondet, Amen.
Tum manum Pontificis Hostiam tenentem osculatur, et communionem reverenter sumit, ori
ejus supposita patena. Deinde unus ministrorum purificat ordinatum calice, aut alio vase cum
vino ad hoc destinato; et cum ordinatus os ad mappulam extersit, redit ad locum suum.
Communione peracta, Pontifex colligit fragmenta cum patena, quam super calicem suum
extergit, et purificationem sumit, cum digitorum ablutione; quo facto, mitram accipit, et lavat
manus: quibus extersis, statim deposita mitra, stans in cornu Epistol, Missam prosequitur,
Postcommunioni diei, ordinati Postcommunione adjuncta sub uno, Per Dominum, cum aliis
Postcommunionibus, si qu sint dicend.
Data Benedictione, ut moris est, et reddito baculo pastorali, sedet Pontifex in faldistorio
ante medium altaris posito: mox ordinatus accedit, qui, facta profunda Pontifici reverentia,
genuflectit: tum his verbis Subdiaconum, aut Diaconum alloquitur Pontifex dicens:
FIli
dilectssime, dilignter consdera Ordinem per te suscptum, ac onus hmeris tuis

impsitum: stude sancte, et religise vvere, atque omnipotnti Deo placre, ut grtiam suam
possis acqurere, quam ipse tibi per misericrdiam suam concdere digntur. Ad
Subdiacontum (vel ad Diacontum) ordinte, dic Noctrnum talis dii, et omnipotntem
Deum tiam pro me ora.
Tum surgit Pontifex, et amoto faldistorio, convertit se ad cornu Evangelii, ubi, deposita
mitra, dicit intelligibili voce: Dminus vobscum. Deinde, Intium sancti Evanglii secndum
Jonnem.
In princpio erat Verbum, signat altare et se. Mox acceptis mitra et baculo, prosequitur,
factaque Cruci debita reverentia in infimo gradu altaris, revertitur ad faldistorium, ubi exuitur
sacris vestibus. Si vero aliud Evangelium sit dicendum, illud in cornu Evangelii dicit, eoque
dicto, recedit ut prius.
316
DE ORDINATIONE DIACONI.
Miss celebrand pro Diaconatus Ordine conferendo necessaria, ut supra.
Ordinando Diacono: Mandatum Apostolicum, si ordinetur extra tempore; vestis talaris;
modestia in capillis; corona Diaconalis; prvia Confessio; amictus; alba; cingulum;
manipulus; stola, et dalmatica albi coloris; Liber Evangelorum; candela pro Offertorio.
Pontifex ritu
Pontificali paratus, ut Ordinationem Diaconatus conferat, in Dominicis, aut

festivis diebus, aut statutis a jure temporibus, dicta Oratione pro Ordinando, Exudi,
qusumus Dmine, etc. ut in fine Missalis habetur, cum Ordiatione diei sub uno Per
Dominum, et factis aliis commerationibus, si qu sint faciend, legit Epistolam; qua finita,
accipit mitram, et accedens ad faldistorium ante medium altaris paratum, sedet.
Interim promovendus ad ordinem Diaconatus per Archidiaconorum, aut illius locum
tenentem vocatur, dicendo:
Accdat, qui ordinndus est ad Diacontum.
Mox Ordinandus per Notarium nominatus accedit, et facta Pontifici profunda reverentia,
genuflectit.
Tum Archidiaconus illum, paratum amictu, alba, cingulo, et manipulo, stolam in manu
sinistra, dalmaticam super brachium sinistrum, et candelam in manu dextera tenentem,
offerens Pontifici, dicit:
REverendssime
Pater, pstulat sancta mater Ecclsia Cathlica, ut hunc prsntem

Subdiconum ad onus Diacnii ordintis.
Pontifex interrogat dicens:
Scis illum dignum esse?
Respondet Archidiaconus:
Quantum humna fraglitas nosse sinit, et scio, et testficor ipsum dignum esse ad hujus
onus officii.
Mox Pontifex respondet:
Deo grtias.
Et ad ejus ordinationem procedit. In primis Pontifex sedens cum mitra, Clero, et populo
annuntiat, dicens:
AUxilinte
Dmino Deo, et Salvatre nostro Jesu Christo, elgimus hunc prsntem

Subdiacnum in rdinem Diacnii. Si quis habet liquid contra illum, pro Deo, et propter
Deum cum fidcia xeat, et dicat: vermtamen memor sit conditinis su.
Et facta aliquali mora, Pontifex convertens sermonem suum ad ordinandum, admonet eum,
dicens:
PRovehndus,
fili dilectssime, ad Levticum rdinem, cgita magnpere ad quantum

gradum Ecclsi ascndis. Diacnum enim oprtet ministrre ad altre, baptizre, et
prdicre. Sane in vteri Lege, ex dudecim, una tribus Lvi elcta est, qu specili
devotine tabernculo Dei, ejsque sacrificiis, ritu perptuo deservret. Tntaque dgnitas ipsi
317
Diaconatus uni conferendus.

concssa est, quod nullus, nisi ex ejus stirpe, ad divnum illum cultum atque officium
ministratrus assrgeret; deo, ut grandi quodam privilgio hredittis, et Tribus Dmini esse
merertur, et dici: qurum hdie, fili dilectssime, et nomen, et officium tenes: quia in
ministrium tabernculi testimnii, id est Ecclsi Dei, elgeris in Levtico officio, qu
semper in procnctu psita, incessbili pugna contra inimcos dimcat; unde ait Apstolus:
Non est nobis collucttio advrsus carnem et snguinem, sed advrsus prncipes et potesttes,
advrsus mundi rectres tenebrrum harum, contra spiritulia nequti, in clstibus. Quam
Ecclsiam Dei, vluti tabernculum, portre et munre debes orntu sancto, prdictu divno,
exmplo perfcto. Levi quippe interprettur dditus, sive assmptus. Et tu, fili dilectssime,
qui ab hreditte patrna nomen ccipis, esto assmptus a carnlibus desidriis, a terrnis
concupiscntiis, qu mlitant advrsus nimam. Esto ntidus, mundus, purus, castus, sicut
decet minstrum Christi, et dispensatrem mysterirum Dei; ut digne addris ad nmerum
Ecclesistici gradus; ut hrditas et tribus ambilis Dmini esse mereris. Et quia
comminster, et coopertor es Crporis et Snguinis Dmini, esto ab omni illcebra carnis
alinus; sicut ait Scriptra: Mundmini qui fertis vasa Dmini. Cgita betum Stphanum,
mrito prcpu castittis ab Apstolis ad officium istud elctum. Cura, ut, quibus
Evanglium ore annntias, vivis opribus expnas; ut de te dictur: Beti pedes
evangelizntis pacem, evangelizntis bona. Habe pedes vestros calcetos Sanctrum
exmplis, in prparatine Evanglii pacis: Quod tibi Dminus concdat per grtiam suam.
R. Amen.
Deinde si non sit ordinatus Subdiaconus, ordinandus Diaconus se prosternit ad cornu
Evangelii, vel ubi genuflectebat. Pontifex vero cum mitra ante faldistorium suum
genuflectens, recitat Litanias, pag. 32. Ordinandus autem per Pontificem benedicitur, prout
supra, pag. 313 dictum est, in ordinatione Subdiaconi. Post hc ordinando ab accubitu
surgente, genuflexo tamen manente, Pontifex sedens in faldistorio cum mitra, intelligibili
voce alloquitur Clerum et populum, dicens:
COmmne
votum commnis ortio prosequtur; ut hic totus Ecclsi prece, qui ad

Diacontus ministrium prpartur, Levtic bene + dictinis rdine clarscat; et spirituli
conversatine prflgens, grtia sanctificatinis elceat; prstnte Dmino nostro Jesu
Christo, qui cum Patre et Spritu sancto vivit, et regnat Deus in scula sculrum.
R. Amen
Deinde surgens cum mitra Pontifex, stans versus ad ordinandum, dicit alta voce legendo:
quem ad officium Diacontus digntur assmere, benedictinis su grtiam clemnter
effndat; eque consecratinis indlt proptius dona consrvet, et preces nostras clemnter
exudiat, ut qu nostro gernda sunt ministrio, suo bengnus prosequtur auxlio; et quem
sacris mystriis exequndis pro nostra intelligntia crdimus offerndum, sua bene + dictine
sanctficet et confirmet. Per unignitum Flium suum Dminum nostrum Jesum Christum, qui
cum eo, et Spritu sancto vivit et regnat Deus
Deinde deposita mitra, et extensis ante pectus manibus dicit:
R. Amen.
318

V. Dminus vobscum.
V. Sursum corda.
V. Gratias agmus Dmino Deo nostro.
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, honrum dator, ordinmque distribtor, atque
officirum dispsitor, qui in te manens nnovas mnia, et cuncta dispnis per Verbum,
virttem, sapientimque tuam, Jesum Christum Flium tuum Dminum nostrum, sempitrna
providntia prparas, et sngulis quibsque tempribus aptnda dispnsas. Cujus corpus,
Ecclsiam vidlicet tuam, clstium gratirum variette distnctam, suormque connxam
distinctine membrrum, per legem mirbilem totus compginis untam, in augmntum
templi tui crscere, dilatarque largris; sacri mneris servittem trinis grdibus ministrrum
nmini tuo militre consttuens, elctis ab intio Levi filiis, qui in mysticis operatinibus
domus tu fidlibus excbiis permanntes, hredittem benedictinis trn sorte perptua
possidrent. Super hunc quoque fmulum tuum, qusumus Dmine, plactus intnde, quem
tuis sacris altribus servitrum in officium Diacontus supplciter dedicmus. Et nos quidem
tam quam hmines, divni sensus et summ ratinis ignri, hujus vitam, quantum pssumus,
stimmus. Te autem, Dmine, qu nobis sunt ignta non trnseunt, te occlta non fallunt.
Tu cgnitor es secretrum: tu scruttor es crdium. Tu hujus vitam clsti pteris examinre
judcio, quo semper prvales, et admssa purgre, et ea qu sunt agnda, concdere.
Hic solus Pontifex extensam manum dexteram ponit super caput ordinandi, dicens:
ACcipe Spritum sanctum, ad robur, et ad resistndum dibolo, et tentatinibus ejus: In

nmine Dmini.
Postea prosequitur ut prius extensam tenens manum dexteram usque in finem Prfationis:
Emtte in eum, qusumus Dmine, Spritum sanctum, quo in opus ministrii tui fidliter
exequndi septifrmis grti tu mnere robortur. Abndet in eo totus forma virttis,
auctritas modsta, pudor constans, innocnti pritas, et spiritulis observntia discipln.
In mribus ejus prcpta tua flgeant, ut su castittis exmplo imitatinem sanctam plebs
acqurat; et bonum conscinti testimnium prferens, in Christo firmus et stbilis
persevret; dignsque succssibus de inferiri gradu per grtiam tuam cpere potira
meretur.
Quod sequitur, dicit submissa voce legendo, ita tamen ut a circumstantibus audiri possit.
Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui tecum vivit et regnat in
Post hc Pontifex sedens cum mitra, ordinando ante se genuflexo stolam imponit super
humerum sinistrum, dicens:
ACcipe stolam + cndidam de manu Dei: admple ministrium tuum: potens est enim Deus,
ut ugeat tibi grtiam suam: Qui vivit, et regnat in scula sculrum. R. Amen.
Faciens supra ordinandum signum Crucis: aliquis vero minister reflectit capita stol,
et alligat sub brachio dextero.
319

Deinde Pontifex accipiens Dalmaticam, eam totaliter induit ordinandum, dicens:
INduat te Dminus indumnto saltis, et vestimnto ltti, et Dalmtica justtiae circmdet

te semper: In nmine Dmini. R. Amen.
Postremo Pontifex accipit, et ordinanado tradit librum Evangeliorum, quem manu dextera
tangit, dicens:
ACcipe potesttem legndi Evanglium in Ecclsia Dei, tam pro vivis, quam pro defnctis:
In nmine Dmini. R. Amen.
Quo facto, Pontifex, stans sine mitra, ad altare conversus, dicit:
Ormus.Et Ministri: Flectmus gnua. R. Levte.
Deinde vertens se ad ordinatum, dicit:
EXudi,
Dmine, preces nostras, et super hunc fmulum tuum Spritum tu bene +

dictinis emtte: ut clsti mnere dittus, et tu majesttis grtiam possit acqurere, et bene
vivndi liis exmplum prbre. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum: Qui
tecum vivit, et regnat in unitte ejsdem Spritus sancti Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
Ormus.
DOmine sancte, Pater Fdei, Spei, et grti, et profctuum remunertor, qui in clstibus et
terrnis Angelrum ministriis ubque dispsitis, per mnia elemnta volunttis tu diffndis
effctum, hunc quoque fmulum tuum spirituli dignre illustrre affctu; ut tuis obsquiis
expditus, sanctis altribus tuis minster purus accrscat, et indulgntia tua prior, erum
gradu, quos, Apstoli tui in septenrium nmerum, beto Stphano duce ac prvio, Spritu
sancto auctre, elegrunt, dignus exstat; et virttibus univrsis, quibus tibi servre oprtet
instructus, tibi complceat. Per Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui tecum
R. Amen.
His peractis, Archidiacono suggerente, Diaconus surgit, factaque Pontifici profunda
reverentia, redit ad locum suum, ibique genuflectit: Pontifex vero surgit et accedit ad cornu
Epistol, ubi deposita mitra, prosequitur Missam, et se gerit in Offertorio suscipiendo, et in
omnibus aliis, prout habetur supra, pag. 315. in Ordinatione Subdiaconi.
320
DE ORDINATIONE PRESBYTERI.
Miss celebrand pro Presbyteratus Ordine conferendo necessaria, ut supra.
Ordinando Presbytero: Mandatum Apostolicum, si ordinatur extra tempora; vestis talaris;
modestia in capillis; corona Sacerdotalis; prvia Confessio; amictus, alba, cingulum,
manipulus, stola, et planeta albi coloris; Oleum Catechumenorum; Calix cum vino et aqua;
patena, et Hostia desuper posita; vitta linea pro sustinentandis manibus post unctionem;
pelvis, et vas aqu; medulla panis, et manutergium pro Presbyterandi manuum lotione;
candela pro offertorio; Missale ad legendam Missam cum Pontifice; Sacerdos adjuvans in
Miss recitatione.
POntifex ornatu Pontificali indutus, ut ordinem Presbyteratus conferat in Missis de Quatuor

Temporibus, et in Dominicis ac festivis diebus a Dominica Septuagesim usque ad Pascha
exclusive, ante ultimum versum Tractus: In Sabbato vero infra Octavam Pentecostes, et in
Festis qu habent sequentiam, ante ultimum sequenti versum: in Dominicis autem et
Festivis diebus per annum, et per Adventum ante versum Allelja, accipit mitram, et accedens
faldistorium ante medium altaris sibi paratum, sedet.
Interim ad Ordinem Presbyteratus promovendum paratum more Diaconorum, amictu, alba,
cingulo, stola, et manipulo, tenentem planetam super brachium sinistrum complicatam, et in
manu dextera candelam, et mappulam albam pro ligandis manibus, Archidiaconus, aut illius
locum tenens, vocat, dicens:
Accdat qui ordinndus est ad rdinem Presbytertus.
Mox ordinandus per Notarium nominatus accedit, et facta Pontifici profunda reverentia,
genuflectit.
Tum Archidiaconus prsentat illum Pontifici, dicens:
REverendssime
Pater, pstulat sancta mater Ecclsia Cathlica, ut hunc prsentem

Diacnum ad onus Presbytrii ordintis.
Et Pontifex interrogat, dicens:
Scis illum esse dignum?
Respondet Archidiaconus:
Quantum humna fraglitas nosse sinit, et scio, et testficor ipsum dignum esse ad hujus onus
officii.
Mox Ponfifex dicit:
Deo grtias.
Et annuntiat Clero et populo, dicens:
QUniam, fratres charssimi, rectri navis, et navgio deferndis adem est, vel securittis
rtio, vel commnis timris; par erum debet esse sentntia, qurum causa commnis exstit.
Neque enim fuit frustra a Ptribus instittum, ut de electine erum, qui ad rgimen altris
adhibndi sunt, consultur tiam ppulus: quia de vita, et conversatine prsentndi quod
nonnmquam ignortur a plribus, scatur a pucis; et necsse est, ut faclius ei quis
obedintiam exhbeat ordinto, cui assnsum prberit ordinndo. Hujus squidem Diacni
321
Presbyteratus uni conferendum.

in Presbyterum, auxilinte Dmino, ordinndi converstio (quantum mihi vidtur) probta, et
Deo plcita, exstit, et digna (ut rbitror) Ecclesistici honris augmnto. Sed ne unum
fortsse, vel pucos aut decpiat assnsio, vel fallat affctio, sentntia est expetnda
multrum. Itaque, quid de ejus ctibus, aut mribus novritis, quid de mrito sentitis, lbera
voce pandtis; et huic testimnium Sacerdtii, magis pro mrito, quam affectine liqua
tributis. Si quis gitur habet liquid contra illum, pro Deo, et propter Deum, cum fidcia
xeat, et dicat. Vermtamen memor sit conditinis su.
Postea Pontifex, facta aliqua mora, convertens sermonem suum ad ordinandum, admonet
eum, dicens:
COnsecrndus,
fili dilectssime, in Presbytertus officium, illud digne suscpere, ac

suscptum laudabliter xequi stdeas. Sacerdtem tenim oprtet offrre, benedcere,
prsse, prdicre, et baptizre. Cum magno quippe timre ad tantum gradum ascendndum
est, ac providndum ut clstis sapintia, probi mores, et diutrna justti observtio ad id
elctos commndent. Unde Dminus prcpiens Mysi, ut septuagnta viros de univrso
Israel in adjutrium suum elgeret, quibus Spritus Sancti dona divderet, suggssit, quos tu
nosti, quod senes ppuli sunt. Tu squidem in septuagnta viris, et snibus signtus es, si per
Spritum septifrmem, declogum legis custdiens, probus et matrus in scintia simliter et
pere eris. Sub edem quoque mystrio et edem figra in novo Testamnto Dminus
septuagnta duos elgit, ac binos ante se in prdicatinem misit; ut docret verbo simul et
facto, minstros Ecclsi su fide et pere debre esse perfctos, seu gmin dilectinis, Dei
sclicet et prximi virtte fundtos. Talis taque esse stdeas, ut in adjutrium Mysi et
dudecim Apostolrum, Episcoprum vidlicet Catholicrum, qui per Mysen, et Apstolos
figurntur, digne, per grtiam Dei, ligi vleas. Hac certe mira variette Ecclsia sancta
circmdatur, orntur, et rgitur; cum lii in ea Pontfices, lii minris rdinis Sacerdtes,
Diconi, et Subdiconi, diversrum rdinum viri consecrntur; et ex multis, et altrn
dignittis membris unum Corpus Christi efficitur. Itaque, fili dilectssime, quem ad nostrum
adjutrium, fratrum nostrrum arbtrium, consecrndum elgit, serva in mribus tuis cast et
sanct vit integrittem. Agnsce quod agis. Imitre quod tractas; qutenus mortis Domnic
mystrium clebrans, mortificre membra tua a vtiis et concupiscntiis mnibus procres. Sit
doctrna tua spiritulis medicna ppulo Dei. Sit odor vit tu delectamntum Ecclsi
Christi; ut prdicatine atque exmplo dfices domum, id est, famliam Dei, qutenus nec
nos de tua provectine, nec tu de tanti officii susceptine damnri a Dmino, sed remunerri
ptius meremur: Quod ipse nobis concdat per grtiam suam. R. Amen.
Deinde si non sit ordinatus Subdiaconus, vel Diaconus, ordinandus Presbyter se prosternit
ad cornu Evangelii, vel ubi genuflectebat: Pontifex vero cum mitra ante faldistorium suum
genuflectens, recitat Litanias, ut supra, pag. 32. Ordinandus autem per Pontificem benedicitur,
prout dictum est in ordinatione Subdiaconi, pag.313.
Post hc ordinando ab accubitu surgente, et ante Pontificem genuflexo manente, Pontifex,
cum mitra, stans ante faldistorium suum simul utramque manum super ordinandi caput
imponit nihil dicens: idemque faciunt post eum omnes Presbyteri qui adsunt, quorum tres, aut
plures superpelliceo et stola parati esse debent. Quo facto, tam Pontifex, quam Sacerdotes
tenent dexteras manus extensas super illum, dum Pontifex stans, cum mitra, dicit:
quem ad Presbytrii munus elgit, clstia dona multplicet; et quod ejus dignatine sscipit,
322

ipsus consequtur auxlio. Per Christum Dminum nostrum. R. Amen.
Pontifex, deposita mitra, conversus ad altare, dicit:
Et mox conversus ad ordinandum, dicit:
EXudi
nos, qusumus, Dmine, Deus noster: et super hunc fmulum tuum bene +
dictinem Sancti Spritus, grti Sacerdotlis infnde virttem; ut quem tu piettis
aspctibus offrimus consecrndum, perptua mneris tui largitte prosequris. Per Dminum
Sancti Deus.
Tum extensis manibus ante pectus, dicit:
R. Amen.
V. Dminus vobscum.
V. Sursum corda
Dmine sancte, Pater omnpotens, trne Deus, honrum uctor, et distribtor mnium
dignittum, per quem proficiunt univrsa, per quem cuncta firmntur, amplifictis semper in
mlius natr rationlis incremntis, per rdinem cngrua ratine dispsitum. Unde et
Sacerdotles gradus, atque officia Levitrum sacramntis mysticis institta crevrunt; ut cum
Pontfices summos regndis ppulis prfecsses, ad erum societtis et peris adjumntum,
sequntis rdinis viros, et secnd dignittis elgeres. Sic in ermo, per septuagnta virrum
prudntium mentes, Mysi spritum propagsti; quibus ille adjutribus usus, in ppulo
innmeras multitdines fcile gubernvit. Sic et in Elezarum, et Ithamrum filios Aaron
patrn plenitdinis abundntiam transfudsti; ut ad hstias salutres, et frequentiris officii
sacramnta ministrium sufficeret Sacerdtum. Hac providntia, Dmine, Apstolis Flii tui
Doctres fidei cmites addidsti, quibus illi orbem tuum secndis prdicatinibus
implevrunt. Quaprpter infirmitti quoque nostr, Dmine, qusumus, hc adjumnta
largre; qui quanto fragilires sumus, tanto his plribus indigmus. Da, qusumus,
omnpotens Pater, in hunc fmulum tuum Presbytrii dignittem; nnova in viscribus ejus
Spritum sanctittis; ut accptum a te, Deus, secndi mriti munus obtineat, censurmque
mrum ex exmplo su conversatinis insnuet. Sit prvidus coopertor rdinis nostri;
elceat in eo totus forma justti, ut bonam ratinem dispensatinis sibi crdit redditrus,
trn beatitdinis prmia consequtur.
Quod sequitur, legat submissa voce, ita tamen quod a circumstantibus audiri possit:
Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, qui tecum vivit et regnat in
unitte ejsdem Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum R. Amen.
Pontifex sedet, accepta mitra, et reflectit orarium sive stolam ab humero sinistro ordinandi,
323

capiens partem qu retro pendet, et imponens super dexterum humerum, aptat eam ante
pectus, in modum Crucis, dicens:
ACcipe jugum Dmini: jugum enim ejus suve est, et onus ejus leve.
Tum Pontifex imponit ordinando casulam usque ad scapulas, remanentem tamen super
humeros complicatam, et a parte anteriori deorsum dependentem, interim dicens:
ACcipe vestem Sacerdotlem, per quam chritas intellgitur: potens est enim Deus, ut ugeat
tibi charittem, et opus perfctum. R. Deo grtias.
Surgit Pontifex sine mitra, et ordinando genuflexo dicit:
DEus sanctificatinum mnium uctor, cujus vera consecrtio, plenque benedctio est: tu,
Dmine, super hunc fmulum tuum, quem ad Presbytrii honrem dedicmus, munus tu
bene + dictinis infnde; ut gravitte ctuum et censra vivndi probet se senirem, his
instittus disciplnis, quas Tito et Timtheo Paulus expsuit; ut in lege tua die ac nocte
mditans, quod lgerit, credat; quod credderit, dceat; quod docerit, imittur; justtiam,
constntiam, misericrdiam, fortitdinem, ctersque virttes in se ostndat, exmplo
prbeat, admonitine confirmet, ac purum et immacultum ministrii sui donum custdiat, et
per obsquium plebis tu panem et vinum in Corpus et Snguinem Flii tui immaculta
benedictine transfrmet: et inviolbili charitte in virum perfctum in mensram ttis
plenitdinis Christi, in die justi et trni judcii Dei, conscintia pura, fide vera, Spritu
Sancto plenus resrgat. Per emdem Dminum nostrum Jesum Christum Flium tuum, Qui
tecum vivit et regnat in unitte ejsdem Spritus Sancti Deus, per mnia scula sculrum.
R. Amen.
Tum Pontifex sine mitra conversus ad altare genuflectit ante faldistorium: mox intelligibili
voce incipit primum V. Hymni, Veni cretor Spritus, et prosequuntur Ministri cum
assistantibus, et dicitur usque ad finem.
Finito primo V. strophe, surgit Pontifex, et sedet in faldistorio ante medium altaris, et
assumpta mitra, deponit annulum et chirothecas; resumit annulum, et ponitur ei gremiale, sive
mappula super gremium; et ordinandus accedens, facta profunda reverentia coram eo,
genuflectit; et Pontifex cum Oleo Catechumenorum inungit ipsi ambas manus simul junctas,
in modum Crucis, producendo cum pollice suo dextero in dictum Oleum intincto duas lineas,
videlicet a pollice dexter manus, usque ad indicem sinistr; et a pollice sinistr usque ad
indicem dexter, unguendo mox totaliter palmas, dicens:
COnsecrre, et sanctificre dignris, Dmine, manus istas per istam unctinem, et nostram
bene + dictinem. R. Amen.
Mox Pontifex producit manu dextera signum Crucis super manus illius quem ordinat et
prosequitur:
Ut qucmque benedxerint benedicntur, et qucmque consecrverint consecrntur, et
sanctificntur. in nmine Dmini nostri Jesu Christi.
Et ordinandus respondet, Amen.
Deinde Pontifex claudit, seu jungit illi manus, quas sic consecratas aliquis ministrorum
Pontificis albo panniculo lineo simul, videlicet dexteram super sinistram, alligat.
324

Tum Pontifex, pollice mica panis exterso, accipit et ordinando tradit Calicem, cum vino et
aqua, et Patenam superpositam cum Hostia, et ipse illam accipit, inter indices et medios
digitos, cuppam Calicis et Patenam simul tangens, dum Pontifex dicit:
ACcpe potesttem offrre sacrificium Deo, Misssque celebrre, tam pro vivis, quam pro
defnctis. In nmine Dmini. R. Amen.
His peractis, ordinandus surgit. Pontifex vero, lavat manus cum mica panis, et aqua lotionis
hujusmodi projicitur in sacrarium: tum acceptis chirothecis et annulo, surgit, accedit ad cornu
Epistol, ubi deposita mitra, prosequitur Missam usque ad Offertorium. Interim ordinatus
Sacerdos stans lavat manus cum medulla panis, et aqua bene mundatas extergit linteo illo quo
erant ligat, vel alia mappula, et aqua lotionis hujusmodi projicitur in sacrarium: tum
genuflectit.
Pontifex autem, lecto Offertorio, accipit mitram, et in faldistorio ante medium altaris posito
sedet. Mox ordinatus candelam accensam dextera sustinens, sinistra pectori admota, accedit;
tum facta profunda reverentia genuflectit, et Pontificis manum dexteram, dum tradit
candelam, osculatur: deinde surgit, et facta iterum reverentia paululum retrocedens
genuflectit. Si vero sit aliquis ordinatus Subiaconus, aut Diaconus, eadem observat ad
oblationem accedens.
Facta oblatione, Pontifex annulum et chirothecas deponit, et lotis manibus resumit annulum,
et surgit; tum sublato faldistorio, accedit ante medium altaris, ubi deposita mitra, prosequitur
Missam.
Sacerdos autem ordinatus post Pontificem genuflexus habeat librum coram se dicens:
Sscipe, sancte Pater, etc. et omnia alia de Missa prout dicit Pontifex, qui Secretas morose, et
aliquantulum alte dicat, ita ut ordinatus Sacerdos possit secum omnia dicere, et prsertim
verba Consecrationis, qu dici debent eodem momento per ordinatum, quo dicuntur per
Pontificem.
Secreta pro ordinato, qu dicitur cum Secreta Miss diei, sub uno Per Dminum.
Secreta
TUis, qusumus Dmine, operre mystriis: ut hc tibi mnera dignis mntibus offermus.
Tum dicit alias Secretas, si qu dicend sint.
Cum Pontifex dixerit orationem, Dmine Jesu Christe, qui, etc. ordinatus accedat ad
dexteram Pontificis, et ambo simul osculantur altare, et conversa facie ad invicem, Pontifex
dat osculum pacis ordinato dicens, Pax tecum, cui ille respondet: Et cum spritu tuo. Tum
ordinatus, facta profunda reverentia Pontifici, et genuflexione SS. Sacramento, vadit ad locum
suum. Si vero sit aliquis Subdiaconus, aut Diaconus ordinatus, eodem ritu pacem a Pontifice
recipit.
Postquam vero Pontifex se communicaverit, et totum Sanguinem sumpserit, priusquam se
purificet ordinatus Presbyter, non prmissa Confessione, nec data Absolutione, (quia
concelebrat Pontifici) Ad supremum Altaris gradum accedit, ubi genuflexis mappulum recipit
ad Communionem summendam. Interim Pontifex, Hostia consecrata super Patenam posita,
325

genuflectit, surgit, et Patenam sinistra, Hostiam vero dextera reverenter accipiens convertit se
ad ordinatum Presbyteram, cui porrigit SS. Sacramentum cum eo faciens signum Crucis super
Patenam et simul dicens:
COrpus + Dmini nostri Jesu Christi custdiat te in vitam trnam.

Et respondet: Amen.
Tum manum Pontificis Hostiam tenentem osculatur, et Communionem reverenter sumit, ori
communicandi supposita Patena. Deinde unus Ministrorum purificat Presbyterum Calice ad
hoc destinato, vel eo potius quem paulo ante tetigerat, ex quo vinum cum aqua paratum in
purificationem exhaurit.
Si aliquis Subdiaconus, aut Diaconus ordinatus, ad Communionem accedit, eo ritu quo
dictum est supra in Ordinatione Subdiaconi, pag. 315. Communione peracta, Pontifex colligat
fragmenta Patena, quam super Calicem suum extergit, purificationem sumit, et digitorum
ablutionem; quo facto, accipit mitram et lavat manus; quibus extersis, statim deposita mitra,
stans in cornu Epistol, versus ad illud inchoat, Ministris prosequentibus, Responsorium,
quod a Septuagesima usque ad Pascha dicitur sine Allelja.
JAm non dicam vos servos, sed amcos meos, quia mnia cognovstis qu opertus sum in
mdio vestri, Allelja. * Accpite Spritum Sanctum in vobis Parclitum: * Ille est quem Pater
mittet vobis, Allelja.V. Vos amci mei estis, si fecritis qu ego prcipio vobis. * Accpite.
Spiritum Sanctum in vobis paraclitum. V. Glria Patri, Ille est.
Incepto Responsorio, Pontifex, accepta mitra, vertit se ad Presbyterum ordinatum, qui ante
altare coram ipso stans profitetur fidem, quam prdicaturus est, dicens:
CRedo in Deum, Patrem omnipotntem, Creatrem cli et terr. Et in Jesum Christum

Flum ejus nicum Dminum nostrum. Qui concptus est de Spritu Sancto, natus ex Mara
Vrgine. Passus sub Pntio Pilto, crucifixus, mrtuus, et sepltus. Descndit ad nferos, trtia
die resurrxit a mrtuis. Ascndit ad clos, sedet ad dxteram Dei Patris omnipotntis. Inde
ventrus est judicre vivos et mrtuos. Credo in Spritum Sanctum. Sanctam Ecclsiam
Cathlicam. Sanctrum Communinem. Remissinem peccatrum. Carnis resurrectinem.
Vitam trnam. Amen.
Quo finito, Pontifex cum mitra sedens super faldistorium, ante medium altaris, imponit
ambas manus super caput illius coram se genuflexi, dicens illi:
ACcipe Spritum Sanctum, qurum remseris peccta, remittntur eis; et qurum retineris,
retnta sunt.
Deinde explicans casulam, quam ordinatus habet complicatam super humeros, ea induit
illum, dicens:
STola innocnti nduat te Dminus.

Tum genuflexus adhuc ordinatus ponit manus suas junctas inter manus Pontificis interim
dicentis:
Si suus sit Ordinarius:
PRomttis mihi, et Successribus meis reverntiam, et obedintiam?

326

Et ille respondet:
Promtto.
Si vero Pontifex non est suus Ordinarius, cum manus ejus inter suas tenet: ut prfertur, dicit
Presbytero sculari:
Promttis Pontfici Ordinrio tuo, etc. Sacerdoti vero Regulari: Promttis Prlto Ordinrio
tuo, etc.
PRomttis
Pontfici (vel Prlto) Ordinrio tuo pro tmpore exstenti, reverntiam, et

obedintiam?
Et ille respondet:
Promtto.
Tunc Pontifex, adhuc tenens manus illius inter suas, osculatur ipsum, dicens:
Pax Dmini sit semper tecum.
Et ille respondet:
Amen.
His expletis, Pontifex sedens cum mitra, et baculo, admonet eum, dicens:
QUia res, quam tractatrus es, satis periculsa, fili dilectssime, mneo te, ut diligntur
totus Miss rdinem, atque Hsti consecratinem, ac fractinem, et communinem, ab
liis jam doctis Sacerdtibus discas, prisquam ad celebrndum Missam accdas.
Pontifex surgit cum mitra et baculo, et Presbytero coram eo adhuc genuflexo benedicit,
dicens:
BEnedctio Dei omnipotntis Pa + tris, et F + lii, et Spritus + Sancti descndat super te,
ut sis benedctus in Ordine Sacerdotli: et fferas placbiles Hstias pro pecctis, atque
offensinibus ppuli omnipotnti Deo; cui est honor et glria per mnia scula sculrum.
R. Amen.
Post hc depositis baculo et mitra, et amoto faldistorio, convertitur ad altare, et prosequitur
Missam, dicens in cornu Epistol Communionem; et Postcommunioni Miss diei, adjungitur
sub una conclusione sequens.
Postcommunio.
QUos
tuis, Dmine, rficis Sacramntis, contnuis attlle bengnus auxliis: ut tu

redemptinis effctum et mystriis capimus, et mribus. Per Dminum nostrum Jesum
Christum Flium tuum; qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia
Deinde ali Postcommuniones, si qu sint dicend.
Tum Pontifex dicit:
Ite, Missa est, vel Benedicmus Dmino, prout tempus requirit: post hc: Plceat tibi sancta
Trnitas, etc.
327

Quo dicto, Pontifex, accepta mitra, et baculo pastorali dat benedictionem solitam dicens:
Tum sedet, et alloquitur ordinatum Sacerdotem sub his verbis:
FIli
dilectssime, dilignter consdera Ordinem per te suscptum, ac onus hmeris tuis

possis acqurere, quam ipse tibi per suam misericrdiam suam concdere digntur. Dic, post
primam tuam Missam, tres lias Missas, vidlicet, unam de Spritu Sancto, liam de beta
Mara semper Vrgine, trtiam pro Fidlibus Defnctis: et omnipotntem Deum tiam pro me
ora.
Quod illi devote suscipit, et respondet se facturum.
Verum si pluribus Ordines, sed singulis diversos, contulerit, his verbis eos universim
alloquetur Pontifex dicens:
FIlii
dilectssimi, dilignter consdera Ordinem per te suscptum, ac onus hmeris tuis

possis acqurere, quam ipse tibi per misericrdiam suam concdere digntur.
Tum ad singulos ista singulariter dicit:
Et omnipotntem Deum tiam pro me orte. Quod illi devote suscipiunt, et respondent se
facturos.
Tum Pontifex, convertit se ad Altare, et dicit submissa voce: Dminus vobscum. Intium
sancti Evanglii secndum Jonnem. In princpio erat Verbum, etc. signat altare, et
328

revertitur ad faldistorium, ubi exuitur sacris vestibus. Ordinatus etiam ad Presbyteratum dicit
idem Evangelium, et in loco convenienti deponit sacras vestes, et cum eo alii ordinati, si
adsint.
FINIS.
329
330
IF YOU PURCHASED THIS SPECIAL

ELECTRONIC EDITION OF
PONTIFICALE ROMANUM
FROM EBAY OR DOWNLOADED IT FROM
ANOTHER SITE
YOU COULD HAVE OBTAINED IT FOR FREE and
FROM ITS ORIGINAL COMPOSITER
AT:
Laudate Dominum
Traditional Rites and
Prayers
of
Holy Mother Church
http://laudatedominum.net/index.html
331
NOTICE TO USERS
THIS SPECIALLY FORMATTED ELECTRONIC

EDITION OF Pontificale Romanum IS COPYRIGHT
OF Laudate Dominum.net IF YOU DOWNLOADED
THIS FILE FROM ANY OTHER SITE THAN
Laudate Dominum.net, THEN THE OWNER OF
THAT SITE IS A THIEF AND A HYPOCRITE, BE
THEY RELIGIOUS OR LAYPERSON, AS THEY
DO NOT HAVE PERMISSION TO USE IT ON
THEIR SITE.
IF YOU WANT THIS TYPE OF FILE ON YOUR SITE, THEN
TAKE THE TIME AND TROUBLE TO TYPE OUT AND FORMAT
YOUR OWN!!
Thou shalt not steal.
332

Pont Rom

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Pont Rom

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PONTIFICALE

A BENEDICTO XIV ET LEONE XIII

Laudate Dominum Liturgical Editions

This Special Electronic Edition is copyright Laudate Dominum

Laudate Dominum Liturgical Editions

SS. DOMINI NOSTRI

BENEDICTUS PAPA XIV.

prohibemus, et hoc nostrum Pontificale sic restitutum et reformatum in omnibus universi

Laudate Dominum Liturgical Editions

VOs, o Pontifices, vos o sacra nomina Myst,

Laudate Dominum Liturgical Editions

Ramum, augustum, ingens, humerosque ac pectora circum

Laudate Dominum Liturgical Editions

Auratasque Cruces, simulacraque sancta Deorum

Perlege: sive malos sacris communibus arcent,

Laudate Dominum Liturgical Editions

Laudate Dominum Liturgical Editions

Laudate Dominum Liturgical Editions

Laudate Dominum Liturgical Editions

Laudate Dominum Liturgical Editions

Sanctus supervniat in vos, et virtus Altssimi custdiat vos a pecctis. R. Amen.

V. Adjutrium nostrum in nmine Dmini.

Laudate Dominum Liturgical Editions

DEus, qui Apstolis tuis Sanctum dedsti Spritum, et

per eos eormque successres cteris

ECce sic benedictur omnis homo, qui timet Dminum.

Episcopus ordinationem facere disposuerit, omnes qui ad sacrum ministerium

Laudate Dominum Liturgical Editions

REverendssimus in Christo Pater, et Dminus, Dminus N. Dei, et Apostlic Sedis grtia

Laudate Dominum Liturgical Editions

Dmine, supplicatinibus nostris, et hos fmulos tuos bene + dcere dignre,

OMnpotens sempitrne Deus, propitire pecctis nostris, et ab omni servitte sculris

Laudate Dominum Liturgical Editions

minores Ordines dari possunt extra Missarum solemnia, diebus Dominicis, et

Laudate Dominum Liturgical Editions

filii charssimi, in officium Exorcistrum, debtis nscere quid suscpitis.

et commendte memri, et habte potesttem imponndi manus super

Laudate Dominum Liturgical Editions

filii charssimi, officium Acolythrum, penste quod suscpitis. Aclythum

ceroferrium, cum creo, et scitis vos ad accendnda Ecclsi luminria

ACcpite urcolum, ad suggerndum vinum, et aquam in Eucharstiam Snguinis Christi, in

Laudate Dominum Liturgical Editions

SAcri et majores Ordines sunt, Subdiaconatus, Diaconatus, et Presbyteratus: ad quos ordinati

dilectssimi, ad sacrum Subdiacontus Ordinem promovndi, terum atque terum

orate pro nobis.

TUnica jucundittis, et indumnto ltti induat te Dminus.

F + lii, et Spritus + Sancti. R. Amen.

ordinatis, Pontifex, reassumpta mitra, accedit ad sedem suam; vel ad

Pater, pstulat sancta mater Ecclsia Cathlica, ut hos prsntes

Dmino Deo, et Salvatre nostro Jesu Christo, eligimus hos prsntes

filii dilectssimi, ad Levticum Ordinem cogitte magnpere ad quantum

votum, commnis ortio prosequtur, ut hi totius Ecclsi prece, qui ad

Laudate Dominum Liturgical Editions

ACcpe Spritum sanctum, ad robur, et ad resistndum dibolo, et tentatinibus ejus: In

INdat te Dminus indumnto saltis, et vestimnto ltti, et dalmtica justti circmdet

COnsecrndi, filii dilectssimi, in Presbytertus officium, illud digne suscpere, ac suscptum

VEni Cretor Spritus,

COnfiteor Deo etc.,

absolutinem, et remissinem peccatrum vestrrum, tribuat vobis

COrpus Dmini nostri Jesu Christi custdiat te in vitam trnam.

in Deum, Patrem omnipotntem, Creatrem cli et terr. Et in Jesum Christum,

STola innocnti indat te Dminus.

PRomttis mihi, et Successribus meis reverntiam, et obedintiam?

PRomttisPrlto Ordinrio tuo, etc.