SINJALIZIMET RRUGORE

SINJALET E POLICIT TE TRAFIKUT

SINJALET SEMAFORIKE DHE TE NDRITSHME

SINJALET VERTIKALE

SINJALET HORIZONTALE

NORMAT E KODIT RRUGOR

SINJALET VERTIKALE
SINJALET E RREZIKUT

SINJALET URDHERUESE

SINJALET TREGUESE

SINJALET E RREZIKUT
Tregojne natyren e rrezikut Distanca e vendosjes nga rreziku eshte:
Autostrada dhe rruge interurbane kryesore 150 m Ne rruget iterurbane dyesore 100 m Rruget e tjera 50 m

Shoqerohet me panela plotesues qe tregojne distancen nga rreziku ose shtrirjen e zones se rrezikshme

1 - 39

RRUGE E DEFORMUAR
Rruge ne gjendje te keqe, siperfaqe te deformuar dhe te pa rregullt.

Volani mbahet me dy duar Parashikohen spostime ne krahun e kundert Levizet me shpejtesi te pershtatshme ne lidhje me gjendjen e rruges

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

Sinjali n fig.1 :
sinjalizon nje pjese rruge te deformuar. mund te jete i shoqeruar me nje sinjal te kufizimit te shpejtesise mund te jete i shoqeruar me panel qe tregon gjatesine e rruges se deformuar sinjalizon nje pjese rruge me shtrese rrugore te parregullt apo te demtuar. sinjalizon nje pjese te karrexhates ne gjendje te keqe rrugore eshte nje sinjal vertikal rreziku si rregull vendoset 150 m perpara nje pjese rruge me shtrese rrugore te demtuar sinjalizon nje pjese rruge te demtuar. nese eshte me fushe te verdhe, tregon pranine e nje kantjeri rrugor.

N prani t sinj.1 sht e nevojshme :

te mbahet parasysh se ne raste shiu, rritet dukshem mundesia e rreshqitjes dhe e humbjes se drejtimit te mjetit te parashikosh mundesine e zhvendosjes se mjetit ne krahun e kundert t rruges. te ulesh shpejtesine ne varesi nga kushtet e vecanta te shtreses rrugore te levizesh me shpjetesi me te ulet nese terheq nje rulot apo karrel.

te rregullojme shpejtesine ne menyre qe te shmangim demtimet e amortizatoreve dhe sustave.

te mbajme timonin ne menyre te rregullt me te dyja duart.

KURRIZ NE RRUGE
Rreziku vjen nga pamja e kufizuar e rruges. Ulet shpejtesia Pozicionohesh afer kufirit te djathte te karexhates. Ndalohet: Parakalimi ne pjesen e perpjet Kthimi ne vend Qendrimi dhe pushimi Levizja mbrapa

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

Sinjali nr. 2 :
paralajmeron nje kurriz rruge. paralajmeron nje pjese rruge me fushepamje te kufizuar vendoset si rregull 150 m perpara nje kurrizi rruge

tregon qe shikueshmeria ne kete pjese rruge eshte e kufizuar

paralajmeron nje te perpjete qe vazhdon pastaj me nje tatepjete, dhe paraqet si rrezik fushpamjen e kufizuar paralajmeron nje ndryshim te pjeresise se rruges me pasoje kufizimin e shikueshmerise

Ne prani te sinjalit nr. 2 ne nje rruge me nje korsi per cdo sens levizje :
eshte e nevojshme te rregullohet shpejtesia e levizjes ne varesi nga shikueshmeria e rruges

eshte i ndaluar kthimi i sensit te levizjes

ndalimi dhe qendrimi mjetit , si ne te perpjete ashtu dhe ne tatepjete eshte i ndaluar manovra e parakalimit eshte e ndaluar duhet te levizim duke ruajtur pozicionin ne krahun e djathte te karrexhates

GROPE NE RRUGE
Pjese te rruges ne forme te luget ose kanal horizontal mbi siperfaqen e rruges. Rreziku vjen nga ndryshimi i lartesimetrise

Pozicionohesh afer kufirit te djathte te karexhates. Ulet shpejtesia per te zvogeluar lekundjet e mjetit dhe humbjen e kontrollit Tregohet kujdes ne rast te manovres se parakalimit Volani mbahet me dy duar Tregohet kujdes kur terheq nje rimorkio, pasi mund te spostohet me lehtesi

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

Sinjali nr. 3 :
tregon nje rruge me forme te luget paraqet nje pjese rruge te rrezikshme per shkak te formes se luget t segmentit rrugor sht nj sinjal rreziku tregon nj pjese rruge qe formohet nga nje e tatepjete dhe vazhdon me nj t perpjete

tregon nje pjese rruge ne te cilen duhet te levizim me shpejtesi te reduktuar (zvogeluar)

N prani t sinj. 3, sht e nevojshme:

te rregullohet shpejtesia per te shmangur goditjet e forta dhe demtimet e mundshme te amortizatoreve te rregullohet shpejtesia ne menyre qe te mos e humbim drejtimin e automjetit te sigurohemi qe jemi ne kushte te pranueshme te rruges per te kryer manovren e parakalimit qe nese kushtet e lejojne, parakalimi mund te behet me kujdes maksimal. te mbajme timonin ne menyre te sigurt me te dyja duart. te mbajme parasysh se per shkak te formes se luget ne raste shiu formohen pellgje uji qe shtojne mundesine e rreshqitjes te levizim me shume kujdes kur terheqim rimorkio sepse mundesia e zhvendosjes se mjetit eshte me e madhe

KTHESE E RREZIKSHME
Rreziku vjen nga pamja e kufizuar e rruges.
Pozicionohesh afer kufirut te djathte te rruges Ulet shpejtesia ne varesi te ktheses Tregohet kujdes kur rruga eshte e lagur Ndalohet: Parakalimi Kthimi ne vend Qendrimi dhe ndalimi Levizja mbrapa

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

Sinjali nr. 4 :
paralajmeron nje kthese te rrezikshme nga e djathta mund te shoqerohet nga sinjali nr.143/A paralajmeron nje pjese rruge te rrezikshme per shkak te fushepamjes se pamjaftueshme paralajmeron nje pjese rruge te karakterizuar nga shikueshmeri e pamjaftueshme paralajmeron edhe qe te bejme kujdes me shpejtesine (ta zvogelojme shpejtesine)

N prani te sinj.4 te vendosur ne nje rruge me nje korsi per do sens levizje:
duhet te qarkullojme sa me prane krahut te djathte te karrexhates eshte e nevojshme te rregullohet shpejtesia ne varesi te rrezes se ktheses dhe shikueshmeria e ktheses eshte e nevojshme te bejme me shume kujdes nese rruga eshte e lagur nga shiu parakalimi e mjeteve eshte i ndaluar duhet te rregullojme shpejtesine e levizjes edhe ne varesi te gjendjes dhe konsumimit te gomave te mjetit

Sinjali nr. 5 :
eshte nje sinjal vertikal rreziku paralajmeron nje kthese te rrezikshme nga e majta paralajmeron nje pjese rruge jo te drejte ku shikueshmeria eshte e kufizuar paralajmeron nje pjese rruge ne kthese, ku kthesa eshte nga e majta

si rregull, vendoset 150 metra para nje kthese te rrezikshme

paralajmeron nje pjese rruge te rrezikshme per shkak te fushepamjes se kufizuar

Ne prani te sinjalit nr. 5 te vendosur ne nje rruge me nje korsi per do sens levizje :
duhet te qarkullojme sa me prane kufirit te djathte te karrexhates eshte e nevojshme te rregullohet shpejtesia ne varesi te rrezes se ktheses dhe nga shikueshmeria e ktheses eshte e nevojshme te bejme me shume kujdes nese rruga eshte e lagur nga shiu parakalimi i mjeteve eshte i ndaluar duhet te rregullojme shpejtesine e levizjes edhe ne varesi te gjendjes dhe konsumimit te gomave te mjetit

KTHESE E DYFISHTE
Rreziku vjen nga pamja e kufizuar e rruges.
Ulet shpejtesia ne varesi te ktheses Pozicionohesh afer kufirut te djathte te rruges Tregohet kujdes kur rruga eshte e lagur Ndalohet: Parakalimi Kthimi ne vend Qendrimi dhe ndalimi Levizja mbrapa

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

Sinjali nr. 6 :
paralajmeron nje kthese te dyfishte, ku kthesa e pare eshte djathtas

mund te shoqerohet nga paneli plotesues nr. 143

mund te shoqerohet nga paneli plotesues nr.122 qe tregon gjatesine e pjeses rrugore me kthesa eshte nje sinjal vertikal rreziku si rregull, vendoset 150 metra para nje kthese te dyfishte kerkon qe te ulim shpejtesine karakteristikave t rruges e levizjes, per shkak te

Ne prani te sinjalit nr. 6 te vendosur ne nje rruge me nje korsi per do sens levizje :
duhet te qarkullojme sa me prane kufirit te djathte te karrexhates eshte e nevojshme te rregullohet shpejtesia ne varesi te rrezes se ktheses dhe shikueshmerise se ktheses eshte e nevojshme te bejme me shume kujdes nese rruga eshte e lagur nga shiu parakalimi i mjeteve eshte i ndaluar duhet te rregullojme shpejtesine e levizjes edhe ne varesi te ngarkeses qe ka mjeti

duhet te bejme kujdes maksimal per mjetet qe vijne nga sensi tjeter i kundert me ne.

Sinjali nr. 7 :
paralajmeron nje kthese te dyfishte, ku kthesa e pare eshte majtas

paralajmeron nje pjese rruge me fushepamje te kufizuar

mund te shoqerohet nga paneli plotesues nr. 143 mund te shoqerohet nga paneli plotesues nr.122 qe tregon gjatesine e pjeses rrugore me kthesa. eshte nje sinjal vertikal rreziku vendoset si rregull ne largesine 150 metra para nje kthese te dyfishte kerkon qe te ulim shpejtesine karakteristikave t rruges. e levizjes, per shkak te

Ne prani te sinjalit nr.7 vendosur ne nje rruge me nje korsi per cdo sens levizje :
duhet te qarkullojme sa me prane kufirit te djathte te karrexhates
eshte e nevojshme te rregullohet shpejtesia ne varesi te rrezes se ktheses dhe shikueshmerise se saj eshte e nevojshme te bejme me shume kujdes nese rruga eshte e lagur nga shiu parakalimi i mjeteve nuk eshte i lejuar duhet te rregullojme shpejtesine e levizjes edhe ne varesi te ngarkeses qe ka mjeti duhet te bejme kujdes maksimal per mjetet qe vijne nga sensi tjeter i levizjes i kundert me ne.

KALIM NE NIVEL I PAJISUR ME BARRIERA

Ulet shpejtesia Ne rast ndalimi te detyruar mbi binar, duhet te largohet mjeti ose ne pa mundesi te njoftohet per rrezikun

Rreziku vjen nga mjetet qe levizin mbi linjat hekurudhore. Jane me barriera ose gjysem barriera te pajisur me sinjal me drita dhe akustike.
SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

Ndalohet: Kalimi kur ba nuk jane ngrit Kalimi kur ka me drita dhe a Qendrimi ose tyre

Sinjali nr. 8 :
paralajmeron nje kalim ne nivel me barriera shoqerohet nga sinjal me drite te kuqe dhe sinjalizim akustik (me zile apo tingull) tregon nje kalim ne nivel te ruajtur me barriera ose gjysmebarriera eshte i vendosur si rregull 150 metra para nje rreziku te mundshem kerkon qe te ulim shpejtesine e levizjes ne cdo rast

paralajmeron nderprerjen e rruges me nje linje hekurudhore

Ne prani te sinjalit nr. 8

eshte e nevojshme te ulim shpejtesine aq sa te jemi ne gjendje te ndalojme nese barrierat jene te mbyllura ose po mbyllen eshte i ndaluar qendrimi ne afersi dhe pergjate kalimeve ne nivel eshte e nevojshme te ndalojme nese eshte e ndezur drita e kuqe ose dritat e kuqe pulsuese

eshte e nevojshme te ndalohet nese eshte ne funksion sinjalizimi akustik.

KALIM NE NIVEL I PAPAJISUR ME BARRIERA

Rreziku vjen nga mjetet qe levizin mbi linjat hekurudhore qe jane te pa ruajtura. Mund te jene te pajisur me sinjal me drita dhe akustike.
Ulet shpejtesia Sigurohesh qe nuk ka mjete qe levizin mbi shina Ne rast ndalimi te detyruar mbi binar, duhet te largohet mjeti ose ne pa mundesi te njoftohet per rrezikun Ndalohet: Qendrimi ose pushimi mbi shina ose afer tyre Parakalimi Kthimi ne vend

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

Sinjali nr. 9:
paralajmeron nderprerjen e rruges me nje linje hekurudhore te
paruajtur me barriera si rregull vendoset 150 m para linjes hekurudhore se bashku me panelet distancametrike eshte sinjal vertikal rreziku kerkon qe te veprojme me shume kujdes ne drejtimin e mjetit

duhet te shoqerohet me sinjalin Kryqi i Sh. Andreas

vendoset i bashkerenduar me panelin distancametrik me tre shirita te kuq te pjerret nese hekurudha eshte me tre linja, duhet shoqeruar me sinjalin Kryqi i dyfishte i Sh. Andreas.

Ne prani te sinjalit nr. 9:

duhet te ulim shpejtesine ne varesi te shikueshmerise qe paraqet kalimi ne nivel duhet te bejme kujdes gjate levizjes per te shmangur nje perplasje te mundshme me trenin duhet te ulim shpejtesine dhe po te jete e nevojshme, te ndalojme para kalimit ne nivel duhet te sigurohemi qe, si nga e djathta ashtu dhe nga e majta te mos kete trena ne levizje duke ardhur eshte i ndaluar qendrimi si ne afersi ashtu dhe pergjate kalimit ne nivel

KRYQI I SHEN ANDREAS

Vendoset pas sinjalit qe paralajmeron kalim ne nivel. Te detyron te ndalesh para sinjalit horizontal (vijes terthore) kur eshte duke u afruar treni. Per me shume se nje binar hekurudhor perdoret sinjali 11 Per mungese te hapsires perdoret si ne sinjalin 12.
SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

PANELE DISTANCAMETRIK

Vendoset ne sinjalet qe paralajmerojne kalim ne nivel.

Tregojne distancen nga linja hekurudhore 150m, 100m, 50m. Vendosen me afer ne rast te nje rruge me pamjet te kufizuar
Me kthesa Malore

Mund te perdoret edhe per urat e levizshme

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

VENDKALIM TRAMVAJI
Tregon nje linje tramvaji te pa rregulluar me simafor qe kryqezohet, nderpret ose ngushton karexhaten. Perdoret jashte dhe brenda qendrave te banuara Te detyron te mos pengosh levizjen e tramvajit Te lejon te parakalosh edhe nga e djathta kur eshte i mundur dhe pa rrezik Mund te levizesh mbi linjen e tramvajt por pa penguar levizjen e tij

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

VENDKALIM I KEMBSOREVE
Rreziku vjen nga prania e kembsoreve ne karexhate
Ulet shpejtesia Jepet perparesi kembesoreve qe jane duke ecur mbi vijat e bardha Perdoret ne rruget ku levizet me shpejtesi me te medha se 40 km/ore Pas tij perdoret sinjali 218 Ndalohet: Qendrimi mbi vijat e bardha te kalimit te kembsoreve Parakalimi i mjetit qe ka ndaluar per te dhene perparesi kembsorit qe leviz mbi vijat e bardha

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

VENDKALIM PER BICIKLETA

Rreziku vjen nga prania e bicilketave ne karexhate
Ulet shpejtesia Jepet perparesi biciklisteve qe jane duke ecur ndermjet vijave e bardha Perdoret ne rruget ku levizet me shpejtesi me te medha se 40 km/ore Pas tij perdoret sinjali 236 Ndalohet: Qendrimi mbi vijat e bardha te kalimit te biciklisteve Parakalimi i mjetit qe ka ndaluar per te dhene perparesi bicikletes qe leviz midis vijave te bardha

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

TATEPJET / E PERPJETE E RREZIKSHME

Rreziku vjen nga rritja e distances se frenimit

Ulet shpejtesia Levizet me marsh te ulet per te shfrytezuar efektin frenues te motorrit Perdoren sa me pak frenat Rritet distanca nga mjeti perpara Tregohet kujdes kur rruga eshte e lagur

Rreziku vjen nga mjetet e ngadalta qe mund te hasen

Levizet me marsh te ulet Rritet distanca nga mjetet perpara

10 m

10 %
100 m

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

NGUSHTIM I RRUGES

Rreziku vjen nga kembimi i mjeteve qe levizin ne sense te kundert

Ulet shpejtesia Zbatohen sinjalet e perparesise (sinjali 45 dhe 53) U jepet perparesi mjeteve qe jane ne ngjitje Ndalohet: Parakalimi Kthimi ne vend Qendrimi dhe ndalimi
SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

URE E LEVIZSHME

Paralajmeron ure te levizshme

Te detyron te ndalosh kur jane ne funksion dritat e kuqe pulsuese Shoqerohet me panel plotesues qe tregon orarin e manovres Mund te vendoset mbi panelin distancometrik (150m)

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

BANKINE E RREZIKSHME
Rreziku vjen nga bankina e demtuar e rruges e cila mund te shembet ose mund te biesh ne kanal na rast ndalimi ne ane te rruges
Ulet shpejtesia Pozicionohesh large bankines se demtuar Shoqerohet me panele plotesues qe tregojne gjatesin e pjeses se demtuar

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

RRUGE E RRESHQITSHME
Rreziku vjen nga humbja e kontrollit te mjetit nga rreshqitja ne kushte te zakonshme ose te vecanta (shi, debore, balte, akull)
Rregullohet shpejtesia ne varesi te kushteve te rruges Leviz me kujdes Eviton shpejtimet, frenimet ose manovrat e forta te mjetit Rritet distanca e sigurise me mjetin perpara Shoqerohet me panele plotesues qe tregojne gjatesine dhe shkakun e rrezikut

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

KUJDES FEMIJE

Rreziku vjen nga prania e vendeve qe frekuentohen nga femij si: shkolla, kopshte, kende lojrash, etj.

Ulet shpejtesia Tregohet kujdes per femijet qe levizin ne trotuar Nuk parakalohen mjetet qe ka ndaluar per te dhene te drejte kalimi femijve

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

KAFSHE TE BUTA / KAFSHE TE EGRA

Rreziku vjen nga prania e kafsheve qe mund te qarkullojne ne karexhate

Rritet perqendrimi gjate levizjes Ulet shpejtesia dhe po te jete nevoja ndalohet kur kafshet ndodhen ne rruge ose japin shenja te trembjes

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

QARKULLIM ME DY SENSE

Rreziku vjen nga prania e mjeteve qe vijne ne sens te kundert Karexhata deri ne ate pike ishte me sens unik
Karexhata me sens unik ka perfunduar Rritet perqendrimi pasi mund te levizin mjete ne sensin e kundert Parakalimet behen me kujdes ne vendet qe lejohet nga sinjalet

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

QARKULLIM RRETHRROTULLUES

Rreziku vjen nga mjetet e futura ne rrethrrotullim

Ulet shpejtesia para se te afrohesh Levizet sipas drejtimit te shigjetave U jepet perparesi mjeteve qe jane futur me pare ne rrethqarkullim (qe vijne nga e majta) Levizet me kujdes brenda rrethrrotullimit Pasohet nga sinjali 104
SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

DALJE NE MOL OSE ARGJINATURE Rreziku vjen se rruga perfundon ne nje mol, bankin portuale, argjinature ose kanal. Rreziku eshte me i madh gjate nates Rritet perqendrimi dhe kujdesi, ne vecanti:
gjate levizjes naten gjate levizjas mbrapa gjate levizjes ne kushte te keqija atmosferike

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

MATERIALE TE PAQENDRUESHME NE RRUGE Rreziku vjen nga mundesia: e rreshqitjes se mjetit nga prania e materialeve te paqendrueshme ne rruge (zvogelimi i koeficjentit te ferkimit) goditjes se kembsoreve nga guret e hedhur nga gomat e mjetit

Levizet me kujdes, sidomos kur ka kembsor prezent ne rruge Ulet shpejtesia Rritet distanca e sigurise nga mjetet perpara Tregohet kujdes kur kembehesh me nje mjet tjeter

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

RENIE GURESH

Rreziku vjen nga renia e gurve dhe prania e tyre ne siperfaqen e rruges Ulet shpejtesia Levizet me kujdes per te ndaluar edhe mjetin ne rast te renies se gureve

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

SEMAFORE Rreziku vjen nga mundesia e ndalimit te menjehershem te mjetit per arsye te disiplinimit te kryqezimit me sistem simaforik

Ulet shpejtesia, per te qene te gatshem per te ndaluar ne rast te se drita behet e kuqe Pozicionet e vendosjes te dritave simaforeve mund te jete vertikale ose horizontale Ne vend te dites se verdh mund te jete edhe nje drite pulsuese me ngjyre te verdhe

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

AEROMJETE

Rreziku vjen nga zhurmat e forta ose dritat e forta te shkaktuara ne menyre te papritur nga mjetet fluturuese ne ate pjese te rruges

Keshillohet levizja me kujdes

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

ERE E FORTE ANESORE Rreziku vjen nga mundesia e spostimit nga era e forte anesore ne dalje te tuneleve, ne lugina, etj Levizet me kujdes Mbahet volani mjetit me dy duar Ulet shpejtesia ne dalje te tuneleve Rritet distanca anesore midis mjeteve ne rast parakalimi ose kembimi mjetesh Rreziku eshte me i madh per mjetet me permasa te medha

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

RREZIK ZJARRI Rreziku vjen nga renia e zjarrit ne zona ku gjenden materiale qe ndizen lehte ose ne pyje

Ndalohet te hidhen cigare te ndezuar nga dritarja e mjetit Nuk lejohet te ndaloni mbi pjese te rruges ku gjendet bar i thate, shkarpa, etj kur marmita eshte e nxehte Shoqerohet me panele plotesues qe tregojne gjatesine e rrezikut

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

RREZIQE TE TJERA Rrezik i ndryshem nga ato te treguara

Levizet me kujdes Shoqerohet me panel plotesues

Perdoret edhe si SINJAL I LEVIZSHEM I RREZIKUT

Perdoret per paralajmerim te mjeteve qe vijne nga pas, ne rast ndalimi per arsye defekti, renie te ngarkeses ne rruge ose arsye shendetsore te drejtuesit te mjetit ose pasagjereve Vendoset 100 m large nga mjeti ne autostrada, rruge interurbane kryesore dhe kur mjeti ka drita pozicioni te dobta Vendoset jo me pak se 50 m larg ne rruget normale
SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

SINJALET E PERKOHESHME TE RREZIKUT Rreziku vjen nga kryerja e punimeve ne pjese te ndryshme te rruges

Kane sfond te verdhe Mund te kene ne prendesi simbole spjeguese per rrezikun Kur perdoren sinjalet e perkoheshme, sinjalet e perhershme mbulohen, zhendosen ose ne pa mundesi humbasin vleren e tyre

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT

PUNIME NE RRUGE Rreziku vjen nga kryerja e punimeve ne rruge dhe prania e materialeve te ndryshme, mjeteve teknologjike, punonjesve Ulet shpejtesia Levizet me kujdes Naten shoqerohen me sistem dritash te kuqe fikse ose te verdha pulsuese Mund te shoqerohet me panela plotesues qe tregojne gjatesine

SINJALET VERTIKALE TE RREZIKUT