PKP 3118 ASAS MENGENAL NOMBOR UNTUK GURU PEMULIHAN

TA !" 6

T#$%& '$()$% (!%&* S#"$+AH %#'*AH

6.1

Sinopsis Topik ini memfokuskan kepada pengenalan tentang asal usul nombor nyata, konsep nombor ganjil dan nombor genap. Dalam topik ini juga membincangkan konsep faktor, gandaan, nombor perdana dan nombor gubahan. Dalam nombor perdana peraturan keterbahagian dan pemfaktoran dengan menggunakan pokok faktor dititikberatkan. dalam topik ini juga, menerangkan kaedah mencari gandaan sepunya terkecil dan faktor sepunya terbesar bagi nombor yang besar menggunakan Algoritma Euclidean.

6.2

Hasil Pembelajaran Pada akhir tajuk ini, anda dapat: Menjelaskan asal usul dan klasifikasi nombor nyata Menjelaskan hubungan antara semua subset nombor nyata Menjelaskan makna nombor ganjil dan nombor genap Menjelaskan makna faktor dan gandaan Mencari gandaan sepunya terkecil !"M# dan faktor sepunya terbesar $"%#

6.3 Asal usul dan klasifikasi nombor nyata 6.3.1 Apakah dia nombor nyata? &uatu nombor nyata merujuk kepada sebarang nombor yang terletak pada garisan nombor 'ombor nyata mengandungi semua nombor nisbah iaitu nombor perpuluhan berulang yang infiniti, nombor positif, negatif dan sifar# bersama dengan satu set nombor dipanggil nombor bukan nisbah. Dalam lain perkataaan, set nombor nyata ialah set semua nombor yang di(akilkan oleh nombor perpuluhan infiniti.

PKP 3118 ASAS MENGENAL NOMBOR UNTUK GURU PEMULIHAN

Di sekolah, nombor boleh bilang diajar terlebih dahulu, diikuti oleh nombor bulat,pecahan dan integer.

)ubungan antara set nombor ini ditunjukkan di ba(ah.

'ombor 'yata

'ombor 'isbah

'ombor +ukan nisbah

Pecahan

*nteger

Pecahan (ajar

Pecahan tak (ajar

*nteger negetif

'ombor bulat

'ombor bulat

'ombor bulat

sifar

'ombor Asli

PKP 3118 ASAS MENGENAL NOMBOR UNTUK GURU PEMULIHAN

6.3.2. Takrif ba,i set nombor-nombor a. 'ombor nyata .%/ 'ombor nyata ialah nombor di mana 0 ,x - x boleh ditulis sebagai nombor perpuluhan... Dibaca sebagai semua nombor x, sedemikian hingga x boleh ditulis sebagai perpuluhan. b. 'ombor nisbah . 1 / 'ombor nsbah ialah nombor dimana : , - p dan / adalah integer,/ 0 1 ..Dibaca sebagai p per /, di mana p dan / adalah integer,/ 0 1 . 'ombor nisbah boleh ditulis dalam bentuk perpuluhan, iaitu sama ada perpuluhan terhad atau berulang. "ontoh : 1.2, 31.4, 563, 768, 1.28 di mana palang di atas 28 bermaksud nombor 2 dan 8 ditulis berulang iaitu 1.28282828282......# 2. 'ombor bukan . 1 3 / 'ombor bukan nisbah ialah nombor di mana 0 ,x - x ialah nombor perpuluhan tak berulang dan tak terhad. . "ontoh: pi 9# : 3.;7;4<. . , = e : 5.8;>5>? = @5 , etc. d. 'ombor &nte,er . 4 / 'ombor bulat yang mempunyai tanda positif A# atau negetif B # termasuk sifar. "ontoh : , 1, C;, C5, C3, . . . . termasuk nombor bulat negatif, 1 dan positif.

e 'ombor bulat . 5 / 'ombor yang digunakan untuk membilang objekBobjek.'ombor bulat bermula dengan 1. "ontoh : ,1, ;, 5 , 3, . . .. +ermula dengan sifar termasuk semua nombor asli.

f. 'ombor Asli . ' / 'ombor Asli ialah nombor yang boleh bilang. 'ombor asli adalah subset bagi suatu set nombor bulat, seterusnya nombor pecahan dan integer menjana sistem nombor bulat. "ontoh. ,;, 5, 3, . . .. me(akili semua nombor boleh bilang bermula dengan ;.

PKP 3118 ASAS MENGENAL NOMBOR UNTUK GURU PEMULIHAN

"lasifikasi set nombor nyata 'ombor nyata boleh diklasifikasikan di ba(ah set nombor yang berlainan seperti dijelaskan di atas. 'ombor bulat mengandungi nombor asli di dalamnya. )akikatnya, suatu set nombor bulat mengandungi semua nombor asli bersama satu nombor baharu iaitu sifar. Dika kita terus lihat senarai ke ba(ah, nombor menjadi lebih ErumitF. Pe2ahan diperkenalkan sebagai sebahagian daripada satu yang menyeluruh. Pada masa yang sama, bila kita belajar mengenai hutang dan nombor negatif, kita mula menggunakan inte,er.

Daripada penerangan di atas, tentang set yang berlainan yang terdapat dalan sistem nombor nyata, kita boleh lihat bagaimana suatu set nombor mempunyai hubungan antara satu sama lain dan diklasifikasikan secara progresif. &ekarang bolehkah anda menerangkan hubungan antara setG Hubun,an antara set nombor ditunjukkkan dalam ,ambarajah 6enn di ba7ah

'ombor 'yata . % /

'ombor 'isbah H #

'ombor integer J # 'ombor +ulat K # 'ombor Asli ' #

'ombor +ukan 'isbah HI #

PKP 3118 ASAS MENGENAL NOMBOR UNTUK GURU PEMULIHAN

6.8 'ombor ,anjil 9 nombor ,enap 6.8.1 'ombor ,anjil "ontoh : ;,3,4,8,<,;;,;3,;4,;8.................. 6.8.2. 'ombor :enap "ontoh : 5,7,2,>.;1.;5.;7.;2.;> ................. 6.; <aktor dan ,andaan 6.;.1 "onsep faktor 'ombor yang boleh membahagikan nombor yang diberi dengan tepat "ontoh faktor bagi 2 : ; L 2 M 2 5L3M2 Nleh sebab itu faktor bagi 2 ialah ;,5,3,2 "ontoh faktor bagi ;5 : ; L ;5 M;5 5 L 2 M ;5 3 L 7 M ;5 Nleh itu faktor bagi ;5 ialah ;,5,3,7,2,;5 6.;.2 "onsep ,andaan $andaan bagi suatu nombor yang diberikan ialah hasil darab nombor itu dengan suatu nombor yang bukan sifar "ontoh : $andaan bagi 7 : 7,>,;5,;2,51.............. $andaan bagi 2 : 2,;5,;>,57,31........... 6.;.3 :andaan ssepunya terke2il .:ST"/ dan faktor sepunya Terbesar . <ST)/ Terdapat satu cara lain untuk mencari $&TO dan %&T+ khasnya untuk nombor yang besar. %&T+ boleh dicari dengan mengaplikasi algoritma bahagi secara berulang."ara ini dipanggil Al,oritma #u2lidean. %&T+ bagi dua integer boleh dicari dengan membahagi pembahagi dengan baki secara berulang sehingga mendapat baki 1. %&T+ adalah baki terakhir yang bukan sifar dalam algoritma ini. "ontoh berikut menunjukkan algoritma Euclidean:

PKP 3118 ASAS MENGENAL NOMBOR UNTUK GURU PEMULIHAN

=ontoh0 "ari %&T+ bagi >; dan 48 dengan menggunakan cara Algoritma Euclidean: Algoritma ini menggunakan nombor yang lebih kecil membahagi nombor yang lebih besar secara berulang dan cari bakinya# %&T+ >1,48#, >1 M ; ;?# A 57 ;? M 5 28# A < 28 M 5 @# A 2 @ M ; 6# A 3 6 M 5 3# A 1. Mendapat baki 1 menunjukkan langkah akhir dalam algoritma Euclidean# Dadi %&T+ >;,48# M 3 iaitu baki terakhir yang bukan sifar. 3 adalah faktor bagi 2. Oeputusan di atas diperoleh berdasarkan algoritma Euclidean asas yang dinyatakan di ba(ah: +erdasarkan contoh

Dika a dan b adalah integer, di mana a 0 1, dan b M a / A r, di mana q dan r adalah integer, maka %&T+ a,b# M%&T+ a,r#

+erdasarkan contoh di atas, %&T+ >;,48# M %&T+ 48,57# M%&T+ 57,<#M %&T+ <,2# M %&T+ 2,3#. &eterusnya, gandaan sepunya terkecil boleh dicari dengan menggunakan rumus berikut:

$&TO a,b# M a.b # . FSTB (a, b)

Maka,, $&TO >;,48# M >;.48 3 M 72;8 3 A 1;3@

PKP 3118 ASAS MENGENAL NOMBOR UNTUK GURU PEMULIHAN

6.6 'ombor perdana dan 'ombor ,ubahan 6.6.1 *efinisi nombor perdana 'ombor perdana adalah inte,er positif p, dimana p B 1 p lebih besar daripada ;# jika ia hanya boleh dibaha,i oleh nombor positif 1 dan p .dirinya sendiri/. Dalam perkataan yang lain, nombor perdana adalah nombor yang mempunyai hanya dua faktor sahaja iaitu nombor 1 dan dirinya sendiri. =ontohnya 2939;9?911............. 6.6.2 'ombor :ubahan . 'ombor "omposit / 'ombor $ubahan Oomposit # adalah inte,er positif p, dimana p B 1 p lebih besar daripada ;# jika ia ianya boleh dibaha,i oleh selain dripada nombor 1 dan dirinya sendiri. =ontohnya0 8969>9@91C91291891;91691> ............. 6.? Pemfaktoran perdana .prime factorisation)
6.?.1 Teorem Asas Aritmetik .TA%/

Teorem ini menerangkan hubungan antara nombor komposit dengan nombor perdana. Teorem ini menyatakan baha(a Qnombor asli boleh difaktorkan secara unik sebagai hasil darab nombor perdana dalam cara yang unik =ontoh 0 21 M 5 R 5 R 3 R 4 atau M3L4L5L5 TA% memberitahui kita baha(a tiada cara untuk memfaktorkan 21 dalam nombor perdana yang lain selain daripada yang ditulis di atas. Pemfaktoran ini adalah unik. &usunan faktor adalah tidak penting. Adalah benar kita boleh faktor 21 menjadi 7 L ;4 tetapi 7 dan ;4 bukan nombor perdana#

PKP 3118 ASAS MENGENAL NOMBOR UNTUK GURU PEMULIHAN

6.?.2 Pokok <aktor +ahagian ini menerangkan cara menulis nombor komposit $ubahan # dalam bentuk hasil darab nombor perdana dengan menggnakan pokok faktor. "ontoh : "ari faktor perdana bagi 231 dengan menggunakan pokok faktor. 231 5 3 3 4 3;4 ;14 34 8

Sajah di atas menunjukkan pokok faktor bagi 321. Pokok ini dibina dengan mencari satu faktor dahulu. Tntuk mencari faktor kita boleh menggunakan peraturan kebolehbahagian. rujuk jadual keterbahagian #. Dadi, 321 M 5 L 3 L 3 L 4 L8 atau 5 L 35 L 4 L 8 # )asil darab faktor yang ditulis dalam kurungan itu adalah notasi eksponen. 6.> "eterbaha,ian .divisibility) Tjian kebolehbahagi seperti dijelaskan dalam jadual diba(ah0 )il ; !jian "ebolehbaha,i &esuatu nombor boleh dibahagi oleh 5 jika digit akhirnya ialah 1, 5, 7, 2 or >. =ontoh a. 71 boleh dibahagi oleh 5 kerana digit akhirnya 1 b. >2 boleh dibahagi oleh 5 kerana digit akhirnya 2

c. ;2> boleh dibahagi oleh 5

PKP 3118 ASAS MENGENAL NOMBOR UNTUK GURU PEMULIHAN

&esuatu nombor boleh dibahagi oleh 3 jika jumlah semua digit boleh dibahagi oleh 3.

kerana digit akhirnya ialah >. a. ;2> boleh dibahagi oleh 3 kerana jumlah digitnya ialah ;4 ;A2A>M;4#, dan ;4 boleh dibahagi oleh 3 b. 54> boleh dibahagi oleh 3 kerana jumlah digitnya ialah ;4 5A4A>M;4#, dan ;4 boleh dibahagi oleh 3

&esuatu nombor boleh dibahagi oleh 7 jika dua digit akhir nombor itu dibahagi 7.

a. 316 boleh dibahagi oleh 7 kerana 16 boleh dibahagi oleh 7. b. 216 boleh dibahagi oleh 7 kerana 16 boleh dibahagi oleh 7. a. ;<4 boleh dibahagi oleh 4 kerana digit akhirnya ialah 4. a. ;2> boleh dibahagi oleh 2 kerana nombor ;2> boleh dibahagi oleh 5 *A' 3. b. ;77 boleh dibahagi oleh 2 kerana nombor ;2> boleh dibahagi oleh 5 *A' 3.

7 4

&esuatu nombor boleh dibahagi oleh 4 jika digit akhir ialah 1 atau 4. &esuatu nombor boleh dibahagi oleh 2 jika nombor itu boleh dibahagi oleh 5 *A' 3.

&esuatu nombor boleh dibahagi oleh > jika ti,a digit akhir boleh dibahagi oleh >.

a. 8,;51 boleh dibahagi oleh > kerana ;51 boleh dibahagi oleh >. b. ;211 boleh dibahagi oleh > kerana 211 boleh dibahagi oleh >.

&esuatu nombor boleh dibahagi oleh < jika jumlah semua digit boleh dibahagi oleh <. &esuatu nombor boleh dibahagi oleh ;1 jika digit akhirnya ialah 1.

>

a. 47< boleh dibahagi oleh < kerana jumlah semua digit ialah ;> 4A7A<M;>#, dan ;> boleh dibahagi oleh <. a. ;,781 boleh dibahagi oleh ;1 kerana digit akhirnya ialah 1.