ANG PILIPINAS NOONG PANAHON NI RIZAL -Naging biktima ang Pilipinas sa malupit at mapang-abusong pamamalakad at pananakop ng mga Kastila:

a. Hindi matatag na administrasyong kolonyal (Instability of Colonial Administration) -Naging magulo ang pulitika ng mga Kastila mula pa sa maligalig na paghahari ni King Ferdinand VII (1808-1833 -!umailalim sa madalas na pagbabago ang kanilang pamahalaan dahil sa patulo" na pakikipaglaban sa pagitan ng #despotism# (isang taong namumuno$ malakas ang kapang"arihan sa pamumuno at #liberalism# (binibig"ang diin ang karapatan ng isang indibid%al at sa &arlist 'ars (pinag-aaga%an ang trono ng (span"a !a loob ng )8 na taon$ nagkaroon ng apat na konstitus"on$ )8 na parlamento at *)+ na ministro$ kasama na rin ang iba,t ibang mga rebolus"on-.pektado ang Pilipinas dahil papalit-palit ng mga nanunungkulang mga gobernador heneral at pabago-bago ang mga kailangang sundan na patakaran- /alimba%a: 183*18+0-pinamunuan ang Pilipinas ng *0 na gobernador heneral -1ahil dito hindi na tulu"ang umunlad ang pulitika at ekonomi"a ng Pilipinas- Kung ma"roon mang gaga%in na pangako o bagong patakaran ang isang gobernador heneral$ hindi ito matutulo" dahil si"a a" mapapalitan nanaman ng bagong gobernador heneralb. or!"t na olonyal na O"isyal#s (Corr!"t Colonial Offi$ials)

-2alulupit$ hindi makatarungan$ madada"a at korupt ang mga opis"ales na ipinapadala ng (span"a sa Pilipinas -/alimba%a: /en- 3a4ael de I56uierdo-ginalit ang mga Pilipino noong ipinapata" ni"a kahit inosente sila Padre 2ariano 7ome5$ 8ose 9urgos at 8a:into ;amora -/alimba%a: .dmiral 8ose 2al:ampo-pumalit ka" /en- I56uierdo< magaling na 2orong manlalaban$ ngunit mahina na administrador

-/alimba%a: /en- Fernando Primo de 3i=era-"umaman sa pagsusuhol sa mga kasino sa 2anila na kan"a ring inaprobahang bumukas -/alimba%a: /en- Valeriano 'e"ler-dumating sa 2anila na isang mahirap na tao$ ma"aman nang bumalik sa (span"a< tina%ag si"ang #>he 9ut:her# ng mga taga-&uba dahil sa kan"ang %alang a%ang #re:on:entration poli:"# na nagdulat sa kamata"an ng ilang libong taga-&uba< brutal na persekus"on ng pamil"a ni 8ose 3i5al -/alimba%a: /en- &amilo de Pola=ie?a-nag-utos ng kamata"an ni 8ose 3i5al $. Pagkakaroon ng R#"r#s#ntasyon sa Pili"inas sa S"anis% Cort#s (P%ili""in# R#"r#s#ntation in S"anis% Cort#s) -Pina"agan ng (span"a na magkaroon ng representas"on ang Pilipinas sa !panish &ortes upang makuha ng (span"a ang suporta sa kanilang mga kolon"a noong panahon ng Napoleoni: in=asion-4irst period o4 representation (Pilipinas : 1810-1813-magagandang epekto sa Pilipinas -Ventura de los 3e"es-unang delegatong Pilipino< pinaalis ang #galleon trade# -naalis ang representas"on ng mga kolon"a ng (span"a (kasama ang Pilipinas sa !panish &ortes noong 1830-sumama lalo ang kondis"on ng Pilipinas -7ra:iano @ope5 8aena-isa sa mga nanguna sa pagprotesta sa mga Kastila na magkaroon muli ng Pilipinong delegato sa !panish &ortes d. Na&alan ng mga (ili"inos) -Ikinatutu%a at binibig"ang halaga talaga ng mga tao sa (span"a ang kanilang kala"aan$ maliban sa relihi"on -Ngunit hindi nila ito pina"agan o biniga" sa mga Pilipino sa .s"a -!inibaldo de 2as (Kastilang diplomat at e:onomist -#'h" do %e 4all into an anomal"$ su:h as :ombining our :laim 4or libert" 4or oursel=es$ and our %ish to impose our la% on remote peoplesA 'h" do %e den" to others the bene4it %hi:h %e desire 4or our 4atherlandA# ara"atan ang mga Pili"ino (H!man Rig%ts '#ni#d to

#. )alang Pantay*"antay sa Hara" ng +atas (nO ,-!ality +#for# .%# La&) -Noong ipinakilala ng mga Kastilang mis"onero ang Kristi"anidad sa Pilipinas noong mga 1B00s$ tinuro nila na panta"-panta" ang tingin ng Panginoon sa lahat ng tao kahit magkakaiba lahat- 1ahil dito$ maraming Pilipino ang naging interesado sa pagiging Kristi"ano -Pagdating naman ng mga Kastilang a%toridad$ hindi nila ipinalaganap ang itinuro ng mga Kastilang mis"onero sa Pilipinas- Iniisip nila na mas super"or sila sa mga Pilipino at hindi ra% nila kapatid ang mga Pilipino sa Panginoon- Itinuturo nila na panta" ang mga Pilipino at ang mga Kastila sa mata ng Panginoon$ ngunit hindi nila ito ginaga%a kapag isasama na ang batas at hindi rin nila ito sinusundan-@e"es de Indias (@a%s o4 the Indies -prinoprotektahan ang mga karapatan ng mga tao sa mga kolon"al na bansa ng (span"a< hindi ito naisasaga%a sa mga bansang kolon"al ng (span"a$ pati ang Pilipinas -.ng batas da% a" para sa mga puting (span"ol lamang -!panish Penal &ode-isinaga%a sa Pilipinas< mas mabigat na penalt" sa mga Pilipino ke"sa sa mga Kastila f. )alang H!stisya sa mga ort# (/aladministration of 0!sti$#)

-.ng mga korte ng hustis"a noong panahon ni 3i5al a" korupt< %ala namang hustis"a -2abagal$ pili at mahal ang hustis"a -'alang hustis"ang nakukuha ang mga mahihirap na Pilipino dahil hindi nila ito ka"ang ba"aran -Parating nanalo sa korte ang mga mapuputi$ popular at ma"a"aman na Kastila -Para sa mga Pilipino$ kalamidad lang ang kanilang makukuha sa isang kahit maliit na kaso sa korte- 2atagal na proseso ang mga kaso para sa mga Pilipino at madalas nang"a"ari ang pagtatakas o pagtatago ng mga suspek o pagka%ala ng mga opis"al na dokumento -/alimba%a: kaso ni 8uan de la &ru5 noong 188B-18+8-ma" dala%ang lalaki na pinata" noong gabi ng /un"o 0$ 188B< tina%ag na suspek si 8uan de la &ru5< %alang trial at tamang imbestigas"on ang isinaga%a ngunit naipadala parin si 8uan de la &ru5

sa prisinto sa loob ng 1) taon- Nang dumating ang mga .merikano sa &a=ite pagkatapos ng labanan sa 2anila 9a" (2a" 1$ 18+8 $ nakita nila si de la &ru5 sa prisinto- /inihinta" ni"a parin na maisaga%a ang kan"ang trial-/alimba%a: 1on"a >eodora (ina ni 3i5al -inaresto at ikinulong$ inosente -/alimba%a: 8ose 3i5al-ipinadala sa 1apitan kahit %alang tamang trial -/alimba%a: Pa:iano 3i5al-eCiled< %ala ring tamang pag-imbestiga g. 'iskriminasyon (Ra$ial 'is$rimination) -Ipinalalaganap at nanini%ala ang mga Kastilang a%toridad sa pananampalata"ang Kristi"ano$ ngunit hindi naman nila ito ginaga%a- ."a% nilang isipin na kapatid nila ang mga Pilipino$ at para sa kanila a" mas matataas sila ke"sa sa mga Pilipino->inata%ag ng mga Kastila ang mga Pilipino na #Indio# (Indians $ at buma%i naman ang mga Pilipino sa pamamagitan ng pagta%ag sa mga Kastila na mga #9angus# (milk4ish dahil sa kanilang mapuputing balat-.ng isang tao$ kahit %ala namang alam o masama ang kan"ang ugali$ basta Kastila at mesti5o$ a" ma" mataas na lebel sa komunidad %. 1(railo$ra$ia1 o Frailocracy -bagong uri ng pamahalaan< pamahalaan ng mga prayle -ang mga pra"le ra% ang ma" ha%ak ng relihi"on at edukas"on ng mga Pilipino$ at pagdating ng 1+00s a" sila," nagkaroon ng malakas na pulitikal na kapang"arihan$ implu%ensi"a at maraming pera -/alos lahat ng lungsod sa Pilipinas a" pinamumunuan ng mga pra"le -Pra"le ang tumutulong sa lokal na eleks"on$ tagatingin ng mga paaralan$ taC$ mga libro$ stage plays$ mga trabahong isinasaga%a sa publiko at tagapanatili ng kapa"apaan at kaa"usan -Ikinukumpara sa 3oman god na si 8anus ang Frailo:ra:ia dahil ma" dala%a itong mukha- (masamang mukha a" ipinakita nila 3i5al sa paraan ng pagbaba%i sa mga pra"le na umapi sa kanila (ipinapakita naman ang mabuting mukha para sa katotohanan nito sa kasa"sa"an -Kailangan ding big"ang diin ang pagpapalaganap ng mga pra"le ng Kristi"anidad at sibilisas"ong (uropano (A (uropean :i=ili5ation A /elp sa Pilipinas

i. Pilit na "agtatraba%o ((or$#d Labor) -kilala sa ta%ag na #polo# -pinipilit at kailangang magtrabaho ang mga Pilipinong lalaki sa konstruks"on ng mga simbahan$ paaralan$ ospital$ pag-aa"os ng mga daan at tula" at iba pang trabahong pampubliko -D0 da"s a "ear: 1B to B0 "ears old -polistas-ta%ag sa mga lalaking nagtatrabaho -/ul"o 1)$ 1883-3o"al 1e:ree: gina%ang 18 to B0 "ears old at gina%ang 1* da"s a "ear na lamang< hindi lang Pilipino ang magtatrabaho ngunit pati rin ang mga Kastila -hindi na ito napatupad at %alang pagbabago ang naganap -4alla: ibinaba"ad ng ibang mga Pilipino sa gob"erno para hindi na magpolo -dapat ma" *0 :enta=os na makukuha ang mga polistas pagkatapos magtrabaho ngunit madalas a" parte lang ang nakukuha nila o kung minsa," %ala na talaga 2. Prayl# ang mga may*ari ng mga Ha$i#nda (Ha$i#ndas o&n#d by t%# (riars) -ang mga pra"le ang mga pinakama"aman$ ma" ari ng pinakamagaganda at pinakamalalaking ha:ienda -nagdulot sa maraming re=olt dahil ang mga orihinal na ma"-ari ng mga ha:ienda a" naging tenante (tenantA na lamang -10B8-7ob- .nda-irinekomenda na ibenta na lamang ang mga estadong pinagmama"-ari ng mga pra"le< hindi nanaman pinansin ang kan"ang rekomendas"on k. Ang G!ardia Ci3il -#:onstabular"# -gina%a ng 3o"al 1e:ree noong 2arso )D$ 1888< gina%a para mapanatili ang kapa"apaan at kaa"usan sa Pilipinas< para rin 7uardia &i=il sa (span"a -na-kontrol nga ang mga bandido sa mga probins"a$ ngunit ito rin a" naging mapangabuso< naabuso ang mga inosenteng tao$ maraming inosenteng babae ang nagahasa at maraming mga kagamitan at mga ha"op na pagmama"-ari ng mga Pilipino ang

nanaka% -hindi disiplinado ang mga nati=e at mga Kastilang opis"ales sa 7uardia &i=il sa Pilipinas$ hindi kaga"a ng 7uardia &i=il sa (span"a kung saan disiplinado$ maa"os$ matino at nabibig"an ng respeto ang mga tao sa 7uardia &i=il -naging biktima si 3i5al at ang kan"ang ina sa mga mapang-abusong 7uardia &i=il

ANG PILIPINAS 4SA LA+AS O SA +5ONG /5N'O6 -ika-1+ na dantaon-siglo ng ligalig ng sanhi ng mga pagbabago sa kasa"sa"an sa .s"a$ (uropa at .merika -Pebrero 1+$ 18B1-&5ar .leCander III-nag is"u ng proklamas"ong nagpapala"a sa ))$*00$000 alipinEser4s -D months be4ore 3i5al,s birth -/un"o 1+$ 18B1-isinilang si 3i5al-nagaganap ang gi"era sibil sa .merika sanhi ng usapin sa pagkaka-alipin ng mga Negro (* "ears-18B1-18B* -!et"embre ))$ 18B3-napilitang ipinatupad ni President @in:oln ang nagpabantog na Proklamas"on ng (mansipas"on ng mga aliping Negro -/un"o 1$ 18B1-9enito 8uare5 (katutubong Indi"ang ;apote: a" nahalal na Pangulo ng 2eCi:o -.bril 18B)-(mperador Napoleon III ng ikala%ang Imper"ong Pranses a" nagpadala ng mga tropang Pranses para salaka"in at sakupin ang 2eCi:o -/un"o 1)$ 18BD-iniluklok ni Napoleon III si Punong 1uke 2aCimilian ng .ustria bilang tau-tauhang emperador ng 2eCi:o -2a"o 1*$ 18B0->inalo ni 8uare5$ sa tulong ng .merika ang mga p%ersa ni 2aCimilian sa labanan ng Fue retaro /un"o 1+$ 18B+-ipinabita" si (mperador 2aCimilian (Bth kaara%an ni 3i5al

-.ng Ital"a at .leman"a a" nagtatagumpa" na mapag-isa ang kanilang mga bansa I>.@G.NH -sa pamumuno ni &onde &a=our at ni 7aribaldi at kan"ang hukbo ng #3ed !hirts# ang nagtabo" sa mga hukbong .ustri"ano at Pranses mula sa Ital"a

-Iprinoklama nila ang kaharian sa Ital"a sa ilalim ni /aring (mmanuel -3oma-kabiserang si"udad P3I!G.NH -tinalo ang Prans"a sa 1igmaang Fran:o-Prus"anon sa pamumuno ni Htto =on 9ismar:k$ ang #9akal ng Kanselar"o# -(nero 18$ 1801-itinatag ang Imper"ong .leman -/aring 'ilhelm-unang Kaiser ng Imper"ong .leman -!a kan"ang pagkatalo sa 1igmaang Fran:o-Prus"ano$ nabu%ag ang Pangala%ang Imper"ong Pranses ni (mperador Napoleon III -Itinatag ang 3rd 3epublikan Pranses-.dolph >hiers (unang Pangulo N.KI>. .N7 P.2I2I@.K@. N7 I2P(3G.@I!2HN7 K.N@I3.NIN 1- Inglatera-nanguna sa mga pu%ersang imper"alista sa buong daigdig -nasakop ang maraming bansa -nakapagtatag ng mga imper"o sa buong mundo Pagrere"na ni Vi:toria (1830-1+01 -#9ritan"a ang si"ang naghahari sa mga dalu"ong# -nakuha ang /ong Kong dahil nanalo sa unang 1igmaan ng .p"an laban sa Imper"ong >sina -Ikala%ang 1igmaan ng .p"an (18*B-18B0 -nanalo ulit$ nakuha ang >ang%a" ng Ko%loon ->atlong 1igmaang .nglo-9urmes (18)D-18)B$ 18*) at 188* -nasakop ang 9urma dahil nanalo -iba pang bansa sa .s"a na naging kolon"a ni"a a": &e"lon (!ri @anka $ 2aldi=es$ .den$ 2ala"a$ !ingapore at (hipto -nakolon"a rin ang .ustral"a at Ne% ;ealand sa >imog Pa:i4i: )- 9ritan"a-sinakop ang mga mahihinang bansa sa >imog !ilangang .s"a -Pras"a (sa tulong ng mga hukbong Pilipino sa ilalim ng mga opis"al sa (span"a -!inakop ang Vietnam -Isinanib ang &ambodia at @aos -Pinagisa ang mga bansang ito sa isang pederas"on ng mga kolon"a sa ilalim

ng ngalang Fren:h Indo&hina-Hlandes-sinakop ang Netherlands (ast Indies (Indonesia 3- 3ussia -sinakop ang: -!iberia$ Kam:hatka at .laska (na ipinagbili ni"a sa .merika noong 18B0 sa halagang J 0$)00$000 -18B*-188D: @upaing 2uslim ng 9okhara$ Khuia at Kokand sa 7itnang .s"a -sumama sa Inglatera$ Prans"a at .leman"a sa pagbu%ag sa Imper"ong >sina (2an:huria -K !phere o4 In4luen:e ->rans-!iberian 3ail%a": -*$800 2il"a -pinakamahabang daang-bakal sa buong mundo -nag-uugna" sa Vladi=ostok at 2os:o% D- /apon -/ul"o 8$ 18*3-muling nabuksan ang bansang /apon sa mundo -.merikanong hukbo sa pamumuno ni Komandante 2atthe% &- Perr" -(mperor 2ei?i (2utsuhito -nagpatupad ng modernisas"on ng bansa sa pamamagitan ng pagtanggap sa mga implu%ensi"ang kanluranin (pati ang imper"alismo -pinalakas ang kan"ang sandatahan at hukbong-dagat sa bata"ang kanluranin$ at nang sumapi sa mga p%ersang imper"alista a" sinalaka" ang mahinang >sina na humantong sa @abanang >sino-/apon (18+D-18+* -inaga% ang Formosa at Pes:adores -sinakop din ang Korea (1+10 *- .leman"aE7erman" -naging estadong soberan"a noong (nero 1801 -nahuli sa pagkamal ng mga kolon"a sa .s"a at .prika -.gosto )*$ 188*: -Ilties (.lemang 9arko -nagtaas ng bandilang .leman sa Gap (Isla &arolines at ipinaha"ag na ang mga kapuluan ng &arolines at Palau a" kolon"a ng ng .leman"a

-nakapagtataka---Khindi tinutulan ni 1on (nri6ue &aprilles$ gobernador na (span"ol sa &arolines B- (span"a -nagalit ang (span"a sa .leman"a -nakatuklas ng Islang Gap -Kapitan ng isang galeo ng 2a"nila$ si Fran:is:o @e5:ano$ na si"ang nagbiga" ng pangalan sa isla$ #&arolina#$ na sunod ka" /aring &arlos II ng (span"a -3elas"ong (span"ol-.leman: -!a 2adrid: /inamon ng (span"a ang .leman -nagsumile ang (span"a at .leman"a na tinata%ag na tanong sa &arolina ka" Papa @eon LIII na magiging bata"an ng arbitras"on