Lp lnh ri sng nh mt ngi sao Khu trong tm hn, trong tri tim u thi i qucthm thy, sc bn y bin ha trong

g ti mu lc chnh tr ; nh nhng m thanh tao, thi v trong nhng vn th vit v thin nhin, Nguyn Tri tc mnh vo vc dng dn tc. nh mnh c th khin con ngi ta sinh ly t bit song, thi gian li chng th xa nha nhng gi tr vnh hng. S trng tn ca tn tui Nguyn Tri cng non sng nc Vit l minh chng hung hn cho iu . Nu Nguyn Tri l nh vn chnh lun kit xut mi thi i th Bnh Ng i Co l ng vn bt h ca ng trong lch s vn hc dn tc Vit Nam. Tc phm gm 4 phn: phn 1 nu lun chnh ngha, phn 2 vch r ti c ca k th, phn 3 k li qu trnh chinh pht gian kh v tt thng ca chuc khi ngha, phn 4 tuyn b kt qu, khng nh s nghip chnh ngha. Bi vit sau y s ch ra lun chnh nghia- l t tng xuyn sut bi th v ng thi lm r ti c ca gic Minh qua 2p hn u ca tc phm. Sau hn 10 nm khng chin gian kh v quyt lit, thang 1 nm 1428 nhn dn ta di ngn c ca L Li, nh ui gic Minh ra khi t nc. Sau chin thng, L Li t chc phong thng cho tng lnh v chnh thc ln ngi hong , Nguyn Tri thay mt nh vua vit Bnh Ng i Co tuyn b cho ton dn bit cng cuc cu nc thng li.T y, dn tc s bc vo mt k nguyn mi- k nguyn ha bnh. Tc phm ca Nguyn Tri c tn l i Co Bnh Ng, ngha l tuyn co rng ri v vic dp yn gic Ng. Ch Ng y l cch gi ca Ngi Vit xa i vi th lc phong kin phng Bc vi sc thi coi khinh. Trong tc phm, qun Ng chnh l gic Minh.

M u bi th, t nhng cu u tin, tc gi nu ln nguyn l chnh ngha, lm ch da, cn c xc ng cho nhng trin khai chung sau ny: Tng nghe: Vic nhn ngha ct yn dn, Qun iu pht trc lo tr bo. Nhn ngha ca yn dn tr bo trong quan im ca Nguyn Tri, vt ln trn t tng nhn ngha ca Khng- Mnh thi xa: nhn ngha n gin ch l mi quan h tt p gia ngi vi ngi trn c s tnh thng v o l. Nhng vi Nguyn tri, t tng y cn gn lin vi vic chng xm lc; ngha l ly yn dn lm ch, tr bo l phng tin, hnh ng. ct yn dn. Nh vy, nhn ngha chnh l dit tr gic bo, bo v dn lnh, ly an dn lm mc ch. Sau khi tuyn ngn v nhn ngha, tc gi tuyn ngn v nn c lp, c ch quyn ca nc i Vit. Nh nc i Vit ta t trc, Vn xng nn vn hin lu.

Ni song b ci chia, Phong tc Bc Nam cng khc. T Triu, inh, L, Trn, bao i gy nn c lp, Cng Hn, ng, Tng, Nguyn mi bn xng mt phng. So vi thc v quc gia dn tc trong bi th Sng ni nc Nam, th Nguyn Tri, ta thy n va c s k tha li va c s pht huy v hon thin. thc v nn c lp ca dn tc th hin trong bi Sng ni nc Nam c xc nh hai phng din: lnh th v ch quyn; cn trong bi Nc i Vit ta, thc dn tc pht trin cao, su sc v ton din. Ngoi lnh th v ch quyn, thc v c lp dn tc cn c m rng, b sung thnh cc yu t mi: l nn vn hin lu i, l phong tc tp qun ring, truyn thng lch s anh hng. C th ni, thc dn tc n th k XV pht trin su sc, ton din hn nhiu so vi th k X. Tc gi s dng nhiu lp t ng din t tnh cht hin nhin, vn c lu i ca nc i Vit ta. Cc t nh: t trc, vn xng, lu, chia, cng khc, - Bin php so snh kt hp vi lit k cng to cho on vn hiu qu cao trong lp lun (tc gi t nc ta ngang hng vi Trung Hoa v nhiu phng din nh: trnh chnh tr, vn ho,). - Nhng cu vn bin ngu chy song song lin tip vi nhau cng gip cho ni dung ngh tht v chn l m tc gi mun khng nh chc chn v r rng hn. Ni sng b ci chia Phong tc Bc Nam cng khc Nhn dn ta c ch quyn, c thun phong m tc ring lm nn hai phng Bc - Nam khc bit. Ta c nn c lp vng vng c xy bng nhng trang s v vang. Hng c cng Hn, ng, Tng, Nguyn phng Bc l cc triu Triu, inh, L, Trn phng Nam. Hn th na, bao i nay : Tuy mnh yu tng lc khc nhau Song ho kit i no cng c So vi Nam quc sn h, khi nim quc gia dn tc ca Nguyn Tri hon thin hn nhiu. Vy l sc mnh ca nhn ngha, mt khi nim chung chung tru tng c ngi anh hng dn tc lm cho sinh ng bng chnh thc tin lch s oai hng ca dn tc. Nguyn Tri a ra nhng yu t cn bn xc nh c lp, ch quyn ca dn tc ta: vn hin, cng vc lnh th, phong tc tp qun, v thm na l lch s ring, ch ring,V c bit, tng thm sc thuyt phc cho vic khng nh s tn ti c lp, c ch quyn ca i Vit, Nguyn Tri dng bin php so snh: so snh ta vi Trung Quc, t ta ngang hng vi Trung Quc: v trnh chnh tr, t chc ch , qun l quc gia ( Triu, inh, L, Trn ngang hng vi Hn, ng, Tng Nguyn). iu ny khc ha r nt lng t ho dn tc su sc ca tc gi.

Nh vy, trong phn m u ca i Co Bnh Ng, Nguyn Tri tuyn ngn v nhn ngha, tuyn ngn v c lp dn tc. Hai ni dung ny lin quan hu c vi nhau. Dn tc ta chng xm lc l nhn ngha v ngc li nhn ngha th phi chng xm lc. Nu nh on 1 nu ln lp trng chnh ngha th on 2 l bn co trng anh thp vch r ti c ca qun xm lc nh Minh.Nguyn Tri lt trn m mu thm c ca chng: li dng nh H chnh s nt, gic mInh tha c vo cp nc ta: Nhn h H chnh s phin h, trong nc lng dn on hn. Qun cung Minh tha c gy ha, Bn gian t cn bn nc cu vinh. Nm 1406, ly c nh H cp ngi ca nh Trn, nh Minh huy ng mt lc lng ln gm 20 vn b binh v thu binh cng vi hng chc vn dn phu vn chuyn, di quyn ch huy ca Chu Nng, Trng Ph, Mc Thnh, L Bn, Trn Hc ko vo xm lc i Vit. Qun Minh chia lm hai cnh: mt cnh do Trng Ph ch huy theo ng Bng Tng, Qung Ty tin vo Lng Sn, mt cnh do Mc Thnh ch huy t Vn Nam theo ng sng Hng ko xung. Nh Minh cn sai ngi mang sc vo d vua Chmpa phi hp tn cng bin gii pha nam. Trong sut hai mi nm h nc ta (1407-1427), chnh quyn h nh Minh thc hin nhiu chnh sch v bin php t tinh vi n trng trn nhm xo b qu kh u tranh, dng nc v gi nc bt khut ca dn tc ta, th tiu nhng di sn vn ho truyn thng tt p ca nhn dn i Vit chim ng vnh vin t nc ta. Nh Minh nhiu ln t sch v, k c sch hc ca tr em,ph hy cc bia . Lch s ghi li ti c ca gic Minh v Bnh Ng i Co li thm mt ln t co mnh m ti c ca chng. Tc gi khng nh l ti c Bi nhn ngha nt c t tri v k ra nhng hnh ng d man ca bn chng. m mu xm lc ca qun gic gian xo bao nhiu th chnh sch cai tr ca chng cng thm c by nhiu. Vn l nhng chnh sch c nhng thm c hn nhiu : chng khng ch bc lt v vt ht mi sn vt, sc ngi, sc ca ca dn ta m chng cn hu hoi c mi trng sng (tn hi ging cn trng cy c) v tn st con ngi khng bit gh tay. Hai cu : Nng dn en trn ngn la hung tn, Vi con xung di hm tai v. y l hnh nh va c th, va khi qut nh mt li co trng, li buc ti qun gic. Vn hc trung i Vit Nam khng c nhiu nh th a hnh nh Dn en vo trang vit ca mnh. Dn en-nhng kip ngi nh b tn cng di y x hi.H l nn nhn ca ti c m qun gic gieo rc trn b ci an tc.Nu ko c mt tm lng rng m, nu ko c mt t tng nhn o su sc th Nguyn Tri u th vit nn nhng cu vn mang y sc gi v m tnh nhn vn nh th? C th ni, hai cu vn c vit vit ra bng

mu v nc mt ca ngi anh hng sut i mt lng v dn v nc. V vt sn vt, tiu dit con ngi, ti c ca gic khng giy bt no t xit : c c thay, trc Nam Sn khng ghi ht ti, D bn thay, nc ng Hi khng ra sch mi. Nguyn Tri chn ci v cng (trc Nam Sn, nc ng Hi) ni n ti c ca mt loi qu d (thng h ming, a nhe rng).Bn chng nh nhng con th d kht mu ngi, ch nhm nhe cn x nhn dn ta n tn xng ty. Hu qu bn chng li tht l tn khc: gia nh tan nt, v mt chng, con ci th nheo nhc, mun loi b ph hu, tiu dit, sn xut th tr tr, nhn dn kh cc nu r ti c ca qun xm lc, tc gi dng phng php lit k c chn lc, s dng nhng cu vn giu hnh tng, ging vn thay i linh hot, ph hp vi cm xc.Lc th t ra cm phn, tc gin n thu xng ci l xm lc tn bo, lc th li th hin s xt xa, au n cho nhn dn ta. Hai cu cui kt n v cng anh thp : L no tri t dung tha, Ai bo thn nhn chu c ? Ti c ca gic Minh vt qua ci gii hn ca l tri. Hnh ng nh bn ca chng khin c thn v ngi u khng th tha th. ng trn lp trng nhn ngha, on vn l mu, l nc mt, th hin s cm hn sc si ca Nguyn Tri i vi k th.

Ni tm li, on vn ny l mt bn co trng anh thp t co ti c khng khip ca gic Minh trong 20 nm trn mnh t i Vit. m bo va tng cng sc thuyt phc va t c tnh c ng, hm sc ca ngn t vn chng, Nguyn Tri s dng an xen, kt hp hi ha gia nhng hnh nh mang tnh cht khi qut vi nhng hnh nh c tnh c th, sinh ng. Nh vy bng ci ti v ci tm ca mnh, Nguyn tri khin cho Bnh Ng i Co xng ng c vinh danh l ng thin c hung vn(ng vn bt h mun i). r vn n Vit Nam t ho c mt Nguyn Tri. Dn tc Vit Nam t ho c mt c Trai.