Mẹ Việt Nam Ơi! Dân Ta Có Tội Tình Gì - - Pierre Darcourt

M Vit Nam i! Dn ta c ti tnh g?
Pierre Darcourt
To Ebook: Nguyn Kim V Ngun truyn: vnthuquan.net
Pierre Darcourt
Cho mng cc bn n c u sch t d n sch cho thit b di ng

Ngun: http://vnthuquan.net/

To ebook: Nguyn Kim V.
MC LC
VI DNG CM NGH
LI GII THIU
THAY LI TA
Chng 1
Chng 2
Chng 3
Chng 4
Chng 5
Chng 6
Chng 7
Chng 8
Chng 9
Chng 10
Chng 11
Chng 12
Chng 13
Chng 14
Chng 15
M Vit Nam i! Dn ta c ti tnh g? Pierre Darcourt
Chng 16
Chng 17
Chng 18
Chng 19
Chng 20
Chng 21
Chng 22
Chng 23
Chng 24
Chng 25
Chng 26
Chng 27

Pierre Darcourt
Dch gi: Dng Hiu Ngha
VI DNG CM NGH
Nguyn tc ting Php: VIETNAM, QU'AS TU FAIT DE TES FILS?

c tc phm nguyn thy cun sch "VIETNAM, QU AS TU FAIT DE TES FILS?" ca
PIERRE DARCOURT, nhn chng nhng ngy cui cng ca Min Nam Vit Nam b bc t. L
mt k gi, ng khng phi vit vi khi c, vi mt thy tai nghe nh nhng nh bo ngoi quc
khc, m ng vit vi hi th, mch tim, nc mt ca mt Min Nam Vit Nam b b qun !
H l ai? ng bn ng minh Hoa K v 12 nc k vo Hip nh Ba L ngy 27 thng ging
nm 1973, trong c c Lin Hip Quc. H gi ui gi ic trc mt na dn tc chm trong
mu v nc mt, cht chc, t y, i kht trin min gn 30 nm qua! Ai nh cho mt git nc
mt y? H v ha vi qun xm lng cp nc cng sn Bc Vit, ngm ming bang giao v c
mt ch ngi ti Lin Hip Quc .
Xin cm n ng Pierre Darcourt cn ngh n ngi dn Min Nam chng ti ! Quyn sch ca ng
chng nhng l ci tt tai lch s vo mt l Vit Cng, m cn l ci tt tai in du hn lch s trn
mt 13 nc h bt k vo Hip nh Ba L m bn cng sn Bc Vit vt vo thng rc ngy
30 thng T nm 1975.
Anh Dng hiu Ngha c nh chuyn ng sang ting Vit, l im ng khen. Vn bit dch
thut l chuyn kh, ngi Php thng bo "Traduire c est trahir" (Dch tc l phn li), may thay
anh Ngha khng phn li m cn dch mt cch mch lc, gn gh, t rt chun, rt tri:
"M VIT NAM I! DN TA C TI TNH G?". Mt ting than ngn m au? Phi chng ting
than ca Qun Cn Chnh Min Nam b y a b xc ti cc tri t cng sn? Hay ting than ca
cc n thuyn nhn b bn hi tc hm hip ngoi bin khi? Ting than bt tn gn 30 nm qua v
cn ko di n bao gi?

Bn ting Vit ny l chng tch ti c cng sn cho nhng th h tr qu nh. Mong c mt bn
ting Anh cho con chu chng ta hi ngoi, v gi cho 13 nc tng k kt vo Hip nh vi
cu "Lng Tm ca qu quc cn hay mt?"
Vi dng cm ngh xin nhng ai chy trc ngy 30-4-75 nn c nh mt git nc mt thng
cm. V nhng ai i sau cng nn c nh li nhng hnh nh au thng phai nha trong nm
thng, hy nhn li vt thng cn rn mu v mi th cng sn cn , qun l c ti vi nhng
ngi nm xung v hai ch T DO!

Houston, cui Xun 2004
DUY XUYN

Pierre Darcourt
LI GII THIU
CA NH XUT BN ALBATROS

Sau 30 nm u tranh v chinh chin, cuc chin Vit Nam va chm dt: Cng Sn Min Bc
chim c Min Nam Vit Nam.
Sau Php, Hoa K cng rt ra khi Min Nam Vit Nam. Nhng ngi st mu thuc B Chnh
tr ca H Ni l k chin thng.
Pierre Darcourt m li h s v chuyn mt Si Gn v Min Nam Vit Nam. Vi quyn sch ny
Anh thut li trn nh cui cng m anh sng ngy ny sang ngy khc trn trn a, v tng
thut li rt trung thc bu khng kh ca nhng mu m, nhng p lc, nhng tr chnh tr mun
hnh vn trng c gy ra gia tng tc sp ca Min Nam .
Anh m t nhng ni au kh v nhng s thiu thn ca nhng ngi t nn tm ng chy ra
bin; s khng c cui cng ca i qun thin chin ca Min Nam Vit Nam trc ln sng xm
lng ca qun Bc Vit Xun Lc... Trng Bm... Bin Ha; s ra i ca ngi M; s xut hin
ca tng Dng vn Minh vi vai tr ph du ca ng; cnh cc "b i" ca Min Bc tin vo th
Si Gn m h i tn li l tthnh ph H ch Minh; hon cnh au thng kh s ca dn
chng; s xt li vn t do ca cc tn gio; v tn thm kch xt xa ca nhng ngi cng gio
lun gn b vi nim tin ca h; v nhng phn ng sau cng ca nhng ngi lnh chin khng
bao gi mun h sng xung...
Qua ta ca quyn sch "M Vit Nam i, dn ta c ti tnh g?",Anh ch nu ln mt cu hi duy
nht nhng rt l chnh xc.
Ba triu ngi cht cho mt chin thng qun s, mt chin thng khng gii quyt c g c
m n li cn a n mt tht bi v chnh tr ln nhn tm. Khi xng v lnh o mt cuc
chin 30 nm di ni l thng nht t nc, m cui cng ch thy mt t nc rch nt v tan
thng hn bao gi ht !
Pierre Darcourt l mt nh bo, mt phng vin c tm vc, l thng tn vin lin tip cho nhiu t
bo Php v ngoi quc nh l Express, l Aurore, Sud Ouest, Jiji Press v.v..
Nm nay Anh 49 tui (1975), cho i ti Si Gn, tt nghip cao ng Lut Khoa v Lch S
trng i Hc H Ni. Vi nhng tc phm nghin cu v phng s ca mnh, anh c xp vo
mt trong nhng chuyn vin gii nht hin nay v nhng vn Chu. Anh l Tng th k ca
Vin Nga- Hoa.
L mt ngi tng chu trch nhim mt ton v trang khng chin, hot ng pha sau chin tuyn
ca Nht, anh tr thnh mt Bit Kch D t nm 1945 n 1954, trn khi mt tri ci to Vit
Minh, hai ln b thng, Pierre Darcourt l mt trong nhng nh bo rt him c sng t lc
khi u cho n hi kt cuc ca mt cuc chin di nht th k , qua tt c cc giai on lch s
ca n.
Nh xut bn Albatros
14, Rue l Armorique - Paris 15 me
in thoi : 306. 20.27

Pierre Darcourt
THAY LI TA

Vo nm 1994, nhn dp sang South Adelaide (c Chu), ti mi c c hi ln tn th
Canberra, gp li anh L vn Thnh, ngi tng l Ty Vin Qun S ca Ta i S Vit
Nam Cng Ha ti c Chu trc 1975. Anh Thnh l ngi bn ng kha, cng mt Trung i,
v cng nm chung mt phng vi ti trng V B Quc Gia Lt (tn c), kha 5 Hong Diu
1950-1951. Anh trao cho ti quyn "VietNam, Qu as tu fait de tes fils" v bo ti phi dch cun
sch ny v theo nhn xt ca anh th "n hay qu, Su Nh i"!
Ch n gin c my li tm tnh ca ngi bn nh th thi, m ti say m c cun sch ny
trong sut hai tun l v khi tr v n Hoa K, ti quyt nh phi dch ngay n sang ting Vit
ng nh anh bn Thnh ca ti mong mun v qu tht cun sch ny chng nhng "qu hay"
m n cn "qu qu" na.
Qu hay, v tuy tng l s quan tc chin trong binh chng Nhy D ca qun i Lin Hip Php
thi 1945-1954 Vit Nam, nh tc gi c y kh nng v kinh nghim trong nhim v
phng vin chin trng, nhng khng v th m mt i tnh cch hon ton khch quan trong vai
mt nhn chng lch s, rt sng sut v v t i vi tt c mi din bin ngoi giao, chnh tr, v
qun s ca cng sn Bc Vit trong sut chiu di ca cuc chin Vit Nam t trc bin c 1945
cho n ngy b i cng sn Min Bc trn vo th Si Gn trong chin dch H ch Minh, hon
tt k hoch xm chim Min Nam Vit Nam bng v lc ngy 30/4/1975, theo lnh ca cc quan
thy Lin X v Trung Cng.
Qu hay, v trong tng chng, tng trang, tng mc, tng on, tng hng ca quyn sch, tc gi
m t v tng thut tht chnh xc tht sng ng v tht y tt c nhng g xy ra trn
tng giai on vn ng ngoi giao, cng nh trn tng giai on xm nhp vo Min Nam v tng
bc ng hnh qun xm lc ca b i cng sn Bc Vit , theo ng v sch lc ca
Cng Sn Quc T m cng sn Vit Nam ch l mt i qun tin phong tay sai ca h khng hn
khng km..
Qu hay v tc gi phn tch v nh gi rt ng n v tht v t gi tr v tinh thn ca Qun
Cn Chnh Min Nam Vit Nam, trong nhim v chng cng, t v cu nc v gi nc, nht l
theo di st sao tng ngy, tng gi mi din bin trn chin trng cng nh trn chnh trng
trong nhng ngy du si la bng ca thng T nm 1975.
Qu hay, v tc gi tn mt thy c, s c, thng cm c, v ni ln c cho c th gii
bit hon cnh bi t v tm trng thng kh ca hng triu ngi dn lnh v ti ang trn chy
qun xm lc, v tnh lm bia cho b i chnh quy cng sn ang c tn st h khng nng
tay bng mi loi v kh ti tn ca Lin X, Trung Cng v khi cng sn, bt chp tnh "ng
bo rut tht" m h thng ln ting ru rao, thng tay tn st ngi dn Min Nam Vit Nam trn
khp mi no ng ca t nc, t i l Kinh Hong Qung Tr Tha Thin cho n Tnh L
7 ca t thn t Kontum, Pleiku (Cao nguyn) n Qui Nhn, Nha Trang,...
Rt qu, v y l mt ti liu lch s rt chnh xc v khch quan t mt k gi ngoi quc, m sau
ny cng sn Vit Nam khng th b cong lch s c hng chy khi ti vi dn tc Vit Nam ,
v ti liu ny ni ln r rng v s kin Cng sn Bc Vit ngang nhin x b "Hip nh Ba
L 1973 V Ngng Bn V Lp Li Ha Bnh Vit Nam" m h va k kt cha ro mc, bnh
tnh xua qun i chnh quy ca h cng khai xm chim Min Nam Vit Nam theo lnh ca Quc
T Tam Cng Sn, tn st d man , khng gm tay ng bo "rut tht" ca mnh.
Rt Qu , v quyn sch ny l mt chng tch lch s hng hn minh xc tht r rng vi th gii
(v nht l i vi 13 quc gia long trng t bt k vo Hip nh Ba L 1973) rng "Chnh
Cng sn Bc Vit mi tht s l k xm lng. V Min Nam Vit Nam ch l mt nn nhn phi
trong th phi chin u t v m thi "
Do vy, chng ti xin trn trng gii thiu vi ng bo Vit Nam ang t nn cng sn hi ngoi
: quyn "M Vit Nam i! Dn Ta C Ti Tnh G? c chng ti chuyn ng t quyn sch ting
Php:"Vit Nam, Qu as tu fait de tes fils" ca tc gi Pierre Darcourt, chng ta cng nhn r c
b mt tht gian manh, tn c, v tr trn ca bn cng sn xm lc Min Bc khi cc mt n ca
h mang so ng "gii phng t nc", "gii phng dn tc" hay "chng M cu nc" hoc "gii
phng ng bo "rut tht" ca chng ta Min Nam ang sng i kh di s bc lt tn t ca
M Ngy" u b ri xung ht sau ngy 30 thng T, nm 1975!

Dng hiu Ngha

Pierre Darcourt
Chng 1
MT NM SU THUN LI

Mt khng kh yn lng ht sc l lng v kinh ngc ang nng trn cnh ng rng ny ca
Min Nam Vit Nam.
Vo lc 8 gi sng ngy th by 27 thng ging nm 1973, cuc chin di nht th k (t hai mi
tm nm nay) trn nguyn tc coi nh c chm dt.

Ti chng kin cuc chin ny mt bui chiu thng chp nm 1946 trn nhng con ng m u
ca H Ni, nhng con ng y m thanh vang di ca nhng ting n, ca nhng lot sng i
lin v nhng ting reo h ca nhng T V Qun (dn qun ca V nguyn Gip) ang tn cng
vo cc khu vc ca ngi Php.
Cng c th ti nghe thy c cuc chin ny chm dt mt ni no cch Si Gn khong 2
gi li xe, lc ti ang n nu trong mt l ct o Chui, trn ng i D Lt. Ti cng ung
chung mt lon bia vi mt h s quan thuc Qun Lc Vit Nam Cng Ha cn rt tr, c th anh
ny cha cho i khi cuc chin bng n.
Ci tin n ni ti ang c mt b bn ph sut m bng ha tin v sng ci. Khu i lin nng
ngay trn l ct bn sut my gi lin.. Mi thuc sng nng nc a ln tn c hng n ti phi
b ho. Nhng ting n lm cho ti ic c tai. n pho binh ym tr ri xung chung quanh n
vi nhng ting n ngn v kinh hn lm cho mt t phi rung rinh. n sng th tt c ting sng
mi im bt Ngoi trI nh nng ng hng ang ln chm chp trong ln sng m. Sng t cn
ng trn cc tng cy to v bi c. NgI cht cui cng ca trn chin cui cng ny ang nm
on oi khng cn nguyn vn trong mt h bom, l thy ca mt c cng Vit Cng .
Nhng ngi Thng mang gi trn lng, thn en a gn nh trn trung trong mnh vi th
s, ang i xung ch,

Cuc chin ng Dng thc s chm dt hay cha ? D mun khng, trn trn tuyn m
hai bn ang i din nhau th cuc chin dai dng coi nh c chm dt m khng gii quyt c
g c, ch li cho cc chin binh ang nm gi chin tuyn ca mnh mt hng v chua cht ca
mt trn chin m khng c mt cht li ch no ht .

y l mt cuc chin duy nht trong lch s m cha tng thy c mt chin thng quyt nh
no, d rng c hai bn ca chin tuyn bn no cng khng ngt ln ting ru rao l mnh thng
trn.
Trng lng s bom n c dng trong cuc tranh chp ny vt hn trng lng s bom n
ca tt c cc cuc chin tranh trc y cng gp li. Cuc chin ny cng c hai bn p dng tt
c cc hnh thc k thut tc chin t tn tin n c in. V cuc chin ny cng l bi chin
trng in t u tin . Cc ha tin u tin c u n c hng dn c x dng trong
nhng iu kin tht trong tc chin. Cho ti by gi ngi ta cha tng thy c mt s tp trung
no qu nhiu chn c c kh nng hy dit trong mt th t nh hp nh th, v i khi
nhng v kh th s nht li lm cho nhng trang thit b tinh vi hn phi tht bi.
Mt bn th c nhng qu bom tinh khn (laser) t ng iu chnh, nhng ha tin vi u n bit
tm kim mc tiu v nhng phi c vn ti khng l.... Cn bn kia th c t nhng "by cp" bng
tre vt nhn v nhng dng ngi khun vc y xe th, nhng thng qun vt dng th tri theo
dng nc t thng ngun v c vt ln cc li thp cng h lu cch c 50 cy s
ngn .... n nhng on xe vn ti nng Molotova, nhng xe tng li nc, v nhng trm "tn
la" du kn ri rc trong rng bi. Nhng cuc tn st c bnh tnh chn la trc v c lnh
lng ln chng trnh trong my in ton... v nhng v git ngi bng m tu km theo hnh
ng ct xo tay chn ht sc gh rn ... ni chung.

Cuc chin ny cng c mi hnh thc k thut v mt hn ch tm st hi ca v kh, v
nhng hn ch ny c th cn gy ra nhiu mt mt v chin c v nhn mng hn na khng
chng. Cuc tranh chp ny c pht trin ra va nh mt cuc ni chin va l mt cuc i u
quc t, cc siu cng c ch th nghim cc loi v kh v chin c ti tn nht cng nh
nhng chin thut chin lc tn tin nht ca mnh.

Tuyn Truyn v Thng Tin gi mt vai tr quyt nh. Qua truyn hnh, chin s n c
khp ni trn th gii; nhng hnh nh m mu v rt bi thm ca cuc chin c chiu n tn
nhng ni yn tnh nht v c bo v cht ch nht, lm rung ng c nc M, chia r d lun
M, gy s chng i trong gii bo ch, gy ra nhiu cuc biu tnh phn chin, chng i n
man r, v gy ra mt nim xu cho tt c cc nc vn minh nht trn th gii.
Hoa K nhy vo cuc chin m khng c mt li tuyn chin trc v tung ra mt lc
lng qun s kh quan trng . ng mt ci, trong lc cc phi hnh gia ca h ang tn b trn
cung trng, h mi khm ph ra l t lu h b ri vo mt ci by m tu v ang b sa ly,
nn h quyt nh bng mi gi phi c gng thot ra khi vng snh m khng b mt uy tn.

Vo nm 1969, trong t rt qun u tin, mt anh lnh cn tr thuc lc lng Thy Qun Lc
Chin M ma mai cao ging ngh mt cch v lim s :
" Ti sao chng ta khng tuyn b mt cch gin d l chng ta thng trn ri, v nc Vit Nam
hon ton c bnh nh xong, nn chng ta i v nh !"
Vic xy ra sau cho thy ch lnh thy ny ni mt cu gn nh tin tri, bi v phn
chnh yu c lm y nh th.

Cuc chin ng Dng l cuc chin u tin m cc trc thng c mt vai tr quyt nh
trong tc chin. Vo mt lc no ngi ta tung ra n 5000 chic trc thng trn khng phn
Min Nam Vit Nam, a lc lng B Binh Hoa K ln hng th ba ca Khng Lc th gii, sau
Khng Lc Hoa K v Khng Lc Lin X.
Trong thi gian tm nm ri tham chin ca Hoa K, cng sn Vit Nam tung ra hai cuc tn
cng ln m h tin tng y l nhng trn chin c tnh cch quyt nh. l cuc "tng cng
kch Tt Mu Thn (1968) v cuc xm lng chp nhong ma xun 1972.
Lc lng Hoa K v QLVNCH khi xng hai cuc phn cng: tn cng qua bin gii Cam Bt
v hnh qun qua lnh th Lo.
Tng c coi l ngi chin thng trong trn chin in bin Ph, tng V nguyn Gip cng
ch gt c s tht bi hon ton trong c 3 lnh vc m ng ta c gng mun thc hin. l : s
ni dy dn chng ca cc th Min Nam, chin tranh du kch, v chin tranh quy c.

Nhng vI hnh ng va du kn s t thng, va rt nhanh m tn qun v kn o b sung
cho cc n v trong cc khu rng rm trn t Lo v trn dy Trng Sn, ng ta khn kho
lm cho ch qun tng rng qun cng sn thng trn.
C Hoa K v VNCH ch thu lm c 50% chin thng: v b gii hn trong khng gian v thi gian
nn cc cuc hnh qun khng c php thc su hay m rng ng mc khai thc ti a cc
thnh qu chin thng c .

V pha Hoa K, trong sut chiu di ca cuc chin ngi binh s ca h cha bao gi c thng
bo ng mc mi s kin d l nh nht, nhng li thng c thng bo ht sc sai lc v
nhng l do tht s ca cuc chin.
Tri li, v pha cng sn, cha bao gi cn binh ca h li khng c gii thch cn k l do ca
cuc chin hay c thng bo sai lc v mi din tin xy ra.

Khi rt qun, ngi M vn inh ninh rng h lm trn li cam kt "trong danh d". H phi
chi ra hn hai trm t m kim cho cuc chin v mt i 58.000 ngi t trn (gm c khong 10.000
cht v tai nn linh tinh, t tai nn lu thng n bt cn trong vic x dng sng n)

Cng sn Bc Vit tn ph ht t nc Vit Nam ca h, u u cng thy nh tan ca nt, v
h mt i trn 1 triu ngi cht, m khng t c mc tiu m h ra. Nhng cn binh
(Vit Cng) m h gi vo Min Nam ch sng ln lt trong rng thing nc c hay trong bng
bin snh ly, sng xa qun chng.

Qun dn Min Nam chin u bo tn s ton vn lnh th ca h. H nhn thy t nc ca h
b phn chia, v Chnh Ph ca h c thnh lp qua cc cuc bu c c s kim sot t bn ngoi.
H gi vng nhng thnh ph hng mnh v thnh vng, kim sot 85% dn chng, nhng h c
mt tng kt cng nng lm: 600.000 qun v dn cht trn, v 1 triu ngI t nn chnh tr . V
tht s khng thy gii quyt c g ht.

Nhng ai trong chng ta ngi no tng b "dnh lu" vo cuc chin ny ngay t u cho n khi
tn cuc th s gi mi nhng n tng su sc v nhng hnh nh au thong khng khip m h
khng bao gi qun :
- Hnh nh lc khui nhng m chn tp th Hu, sau nhng cuc tn st gh rn hi Tt Mu
Thn (1968);
- Quang cnh nhng ng s hoang vng di ln la n;
- Nhng t binh cng sn nhn nhc v ang b nh bom mt mi v u c nh n tung ra..;
- Nhng phi cng M ng ngc tay a ln tri b a i diu hnh quanh thnh ph H Ni di
nh n chp ca cc phng vin bo ch, mt cp xung di nhng ting h reo v nhng nm
tay gin d ca qun chng ;
- Nhng xc cht ca Vit Cng snh ln to tng v b lin thanh in bn h nh nhng con mi
ca th sn, nhng l con ngi;
- Nhng cn a chn tn ph c tnh cch hy dit ca cc pho i bay B.52, nhng ci nhn s
hi, ngc nhin v khng th chu ni ca nhng tr m ci....
Nhng th trn xa xi ho lnh nh Pleime, Dak To, Khe Sanh, AnLc... tng b b qun trong
nhng cnh rng o heo ht gi nht, gia nhng rng tre hay vn cao su bt ngn, nm chi
vi gia cc ngn i t hoang vu... t nhin tr thnh ni ting trong mt m no , v
ri gi y li b chm trong qun lng trong thi im m tt c hnh nh ang n hi kt thc.

c rt nhiu k nim v lun c hin ra trong tr ti. Ti thc s sng vi qu nhiu bin c,
vi kh nhiu trn chin hay b vy hm, tng i theo qu nhiu vng cng trn mnh t y tang
ch v y ry thy ma ny. C l ti phi vit khong 20 quyn sch gii thch nhng g ti
chng kin v tm hiu. Ti c th ni v ngi Nht (ti chin u chng Nht), v cc trn
chin H Ni, Lng Sn, hay Hu, v nhng ph n ngi Php b hm hip, b nhc hnh hay b
ch du v thiu sng trn va h ca c x Jaurguiberry ..... lm g ? Tt c u thuc v d
vng xa xi qu ri. Trong lc ang c nhiu ngi cht v nhiu tn thm kch rt gn y...

Ti ngh n 3 ngi bn ca ti, ba ngi chuyn vin quay phim:
- Larry Burrows, mt ngi Anh trm tnh n lnh lng, thng tnh v gan l, thch chy nh bay
n trc cc tri bom ri nm nga ra c nhn thy n ri xung v chp nh khi bom n.
- Huer, mt ngi Php khng bao gi bit mt mi l g, bnh tnh v bng bnh, tng c gii
thng Capa.
- Shimamoto, mt ngi Nht, mm do nhng gn guc, a nghi v t ho nh mt v s o.
Chic trc thng ch h b m vo ni, chy vi trm thc cch cnh qun m ti ang i theo,
trn t Lo. Khng c mt ai n tm c h v xc h c chn vi trong chic quan ti bng
st bp dm di cnh l sum s ca cnh rng bt ngt thch n tht ngI !.

Ti ngh ti cuc bn git M Lai vi nhng bc nh gh rn ca n : 40 ph n v tr em b
hnh quyt, thn xc y vt n nm ngn ngang cht chung vi nhau. Hoa K cho th l h s
v truy t ra ta n binh trung y Calley, mt s quan xu x trng v v ngoan c.
Nhng c ai b khi t v mt v tn st tp th c mt lng ngi Thng Dakson u ? Ti i
xuyn qua lng ny, mt tiu on Vit Cng tn st v tn ph c mt ngi lng bi v dn
chng trong lng ny khng ai chu theo cng sn, chn ti bc i qua nhng ng tro tn cn m ,
ngp n tn mt c , tro ca cc nh tranh m cng sn t sch bng sng phun la ca h. 250
thi hi ca ng bo Thng nm ri rc khp mi ni trn mt t, cn m chy nng, trong c
103 tr em. Tht l mt cnh tng gh rn, tn c, khng th chu ni, cnh cc t thi snh ln ri
b nng phng ln di nh nng mt tri, tng t nh nhng con heo quay c u ngi .
C nhng ai trong chng ta lc c mt quanh v tuyn 17 vo ma xun nm 1972, m c th loi
b c khi tr nh nhng hnh nh ca cn c mng trn con l Qung Tr ? Pho binh ca Cng
sn Bc Vit tp trung ha lc vo hng hng lp lp ngi dn t nn ang chy lon v Hu :
nhng tri n cy ln m ng dn chng kinh hong rt c phng php, nh nt v lt qua
lt li cc s ngi v cc thi th n b v tr con, nh cc cc t vy. c n 20.000 ngi
cht trn mt khong ng trng nha ch di c 40 cy s ngn : Mt ung khng cn mu en
ca nha na m c trt ln mt lp mu en sm v mu kh li.... (ch thch ca ngi
dch: l on Quc L 1 c mang tn l :i l kinh hong)

T o Chui, ti i ln xung mt lng ln Gia Kim. y dn t nn ngi Bc ang
rong chi ngoi ng. Trong mt qun c ph nh, ngi bn t ph nng, nhng ngi th rng
ang va n va nghe xng ngn vin ca i Ting Ni Hoa K ca tng s "ngng bn" vi mt
nim vui ly ca mt bnh lun gia trn u bng chy.
Ti Tn sn Nht, cc phi cng trc thng v phi c sn gic Phantoms trong b bay k la, vt
cao cc m ln tri, vui v v lng nhau, chuyn tay nhau mt chai cognac v c th ung cn ht
chai va ci va ht vang : "ht ri, anh em i ! chng ta s c v nh ri "
Ngay ti Si Gn khi ng h va g 8 ting, tt c moi hot ng u ngng li, lu thng dng
hn li, mi ngi ng yn lng trong khi cc binh s ng nghim, Min Nam Vit Nam dnh mt
pht mc nim cho mt s ln chin s b mnh trong chin cuc. Sau pht mc nim, cc chung
nh th lin hi trn khp th Min Nam Vit Nam . Cng mt lc c ting vng xa xm
ca s biu l n o ny, cc thnh ph ln ca Hoa K cng sng trong nhng pht sng mng
rn r, v theo mt bn tin ca thng tn x Tass th H Ni mng r treo c trong mt bu khng
kh hoan lc. V Tng Thng Nixon trong mt thng ip gi cho quc dn m u bng nhng
ch ni ln d lun chung ca tt c mi ngi c thin ch : Mt k nguyn ha bnh mi ang bt
u cho nhn loi "
Mt ngi th rng bc n gn chic my truyn thanh, t trn mt ci k, va a tay vn tt
chic my va lm bm kh chu :
" ng Nixon c n y ri hn ni !, Con ng t Si Gn ln y b ct t gn ba chc cy
s, v c trn mi xe vn ti b git mn. "

Ti phi ch 48 ting ng h mi v n c th Si Gn ca Min Nam Vit Nam . Quc
l c m li sau nhiu trn nh nhau c lit, dc theo ng cn ri rc t thi v xc xe chy
m xe i ang dn dp.

Si Gn hng trm ph n trm lng v nghim trang tay bng l vt nh mt m rc i vo
cha Vnh Nghim y hoa v c x ngay trung tm thnh ph. Trong nh th Chnh Ta tng
gch thm, hng ngn tn cng gio chen chc nhau qu d thnh l ln.
Cc Pht t v tn Cng gio theo li ku gi ca cc S v cc Cha s ca mnh, t chc mt
ngy cu nguyn cho ha bnh, m theo bn vn ca li ku gi l mt "nn ha bnh khng phi ca
Nga S Vit, cng khng phi ca Trung Cng hay ca Hoa K m l mt nn ha bnh ca Vit
Nam. mt nn ha bnh cho nhng ngi t do, cng bng v trong tnh anh em, ha gii gia dn
tc vi nhau, va tm li c trn t nc ca minh "
Trc thm nm mi (m lch), mt nm Su thun li, l mt li chc tt p nht.... Nhng
than i, nhng li chc tng lun lun khng bao gi c tha mn. Cc trn nh xy ra gn nh
khp mI ni. Ti Ty Ninh, thnh a ca o Cao i, sau 30 gi tn kch,mt trung on qun
Bc Vit rt lui li 300 xc cht vng ngoi ca th x. Ti Sa Hunh, mt hi cng nh
c nh di chn dy Trng Sn, c s ng c lit ca hai s on Min Nam Vit Nam; ti
ng bng sng Cu Long, ven ng Thp Mi v rng U minh; trn Cao Nguyn Trung
Phn, chung quanh n Ben Het ca Bit ng qun ;
Ba trm ba mi bn (334) trn tn cng ca cng sn vo lnh th ca Min Nam Vit Nam c
ghi nhn ngay trong 2 ngy sau khi Hip nh Ngng Bn Paris ngy 27/1/ 1973 c chnh thc
cng b....

Nn ha bnh Vit Nam vn ch cn l mt o vng!

Pierre Darcourt
Chng 2
H NI NH PH UY TN CA SI GN

- "L mt ngi Vit Nam , ti c bit qua cch x s ca ng Henry Kissinger trc h ri , nn
ti ni chuyn cho c ngi Do Thi v ngi Ai Cp bit l : " Hy coi chng phng php ca
ng ta, nguy him lm, n khng gii quyt c bi ton no ht m n ch c n trnh vn
thi".

Chng ta ang vo thng hai nm 1975 . S cnh co ny ng c lu lm - v l li ni
ca ng Thiu - mt ngi khng thiu kinh nghim cht no: nm 1972, ng ng nh vi mt ng
Kissinger ang nng lng mun chm dt cuc chin ng Dng. Nhn xt ca ng Thiu thy
c v hi nghim khc, v mt phn v mi hn ca mt nguyn th quc gia ang b gi vo qu
nhiu kh khn to ln.
Nhng sau hai nm thi hnh Ngng Bn vn khng cn mt o tng no na ! Trn l thuyt,
cuc chin l ra phi c chm dt sau khi Hip nh Paris thng ging nm 1973 c k kt,
nhng chin cuc khng bao gi chm dt. N vn c tip tc v thng xuyn gy ra hng trm
ngi cht mi ngy, v trong hai nm lin nh vy phi c hn 150.000 nn nhn. V chin cuc
ny khng nghing phn thng li cht no v pha cc ng minh ca Hoa K. Cam Bt, Kh
Me chn sng Cu Long, ct t ng lu thng khng cho cc on ghe tu tip t cho th
Pnom Penh, ang b bao vy v b bn ha tin vo hng ngy. Th ny vn cn sng c l nh
mt cy cu Khng Vn ca Khng Lc Hoa K.

Min Nam Vit Nam, ln u tin cn cn qun s nghing v pha cng sn.Mt nh ngoi giao
Nam Hn lm vic ti Si Gn ni ln mt cch tc gin:
Nn ha bnh trong danh d ca ng Nixon h ? - N ch l mt s gian ln d thng ca th k
m thi !
Tht vy, n ngy nay hnh nh sau bn nm v mi thng thng thuyt ht sc vt v v chn
chng, Hip nh Paris ch l mt s mua bn h, h qu ln m thi.
Nhng ai mi tht s c trch nhim v s ph sn ca Hip nh ny ? Hoa thnh n hay H Ni
?
Mun nh gi trch nhim ca Hoa K v ca Bc Vit, th phi tr li li mt t v d vng, v
trc ht phi th tm hiu xem ti sao v bng cch no m hai i th i n ch phi k vo
Hip nh Paris .
Vo cui thng ba nm 1972, H Ni tung ra mt cuc tn cng d di vo Min Nam Vit Nam
bng cc s on thin chin ca h vi s ym tr ca mt lc lng pho binh phi thng v 700
chin xa vi gn 3000 b i xe tng va c hun luyn xong 5 thng thc tp trng Thit
Gip Odessa bn Lin X. Sau vi tht bi lin tip a phng lc bt u cuc chm trn, v
mc du c nhng s tin on bi quan nht, Qun lc Min Nam vn khng b sp . H vn gi
vng phn lnh th ca h mt cch ng khen. Kh nng tc chin ca h c cng c rt vng
mnh.Trong vng 3 thng (t thng 5 n thng 7) 84.000 tn binh hon tt thi gian th hun v
kp thi b sung y cho cc n v b tn tht. Si Gn thu nhn qu nhiu tn binh tnh
nguyn cho cc n v tinh nhu - Hi Qun, Nhy D v Bit ng Qun- n i Chnh Ph phi
cho ngng phn trng binh. Hoa K cung cp mt ha lc ym tr rt hng hu. c gi n t
Hoa K xung vo trn chin c cc n v chuyn vin M trang b ha tin chng tng TOWS v
cc trc thng v trang Cobra st th rt ng s ca chin xa ch. Khng Lc Hoa K x dng
cc loi bom tinh khn c hng dn bng laser hoc bng mt h thng my nh truyn
hnh c gn thng vo u bom, nn em li mt s can thip ht sc chnh xc v tht hu
hiu hn bao gi ht.
Ngy 8 thng 5, TT Nixon cho th mn phong ta tt c cc hi cng Bc Vit . T ngy 18 n
29 thng 12, Khng Qun Chin Lc Hoa K di bom H Ni v Hi Phng . n ngy th 9 ca
chin dch khng tp ngn ngi nhng rt d di ny, tt c h thng phng khng Bc Vit u b
sp . Tt c cc v tr ra a u b trit tiu, cc s lin lc v tuyn in thoi hon ton b ri
lon. Mi s c gng b sung hay thay th 1.200 ha tin SAM c bn i trong vng 8 ngy
qua trn thc t u c coi nh khng th thc hin c v s ha tin d tr cn m cc hi
cng th b kha cht. n i trong hai ngy cht ca cuc khng tp, khng c mt B.52 no b
bn h. V gi s nh cuc khng tp khng c chm dt ngy 29 thng 12 th gn nh c th cc
pho i bay ca Hoa K san bng Min Bc v c th Bc Vit b hnh ti th no cng c .
Mt chi tit rt c ngha: Trong sut thi gian Hoa K leo thang trng pht H NI, v pha Mc t
Khoa khng nghe thy c mt li ch trch hay mt ting phn i no !
Trn trn a, s tn cng ca Bc Vit b b gy. Trong 40 tnh th ca Min Nam khng c
mt ni no b cng sn Bc Vit chim gi c, tr tnh Qung Tr, m cc n v nhy d ca
Min Nam ti chim li sau 6 tun l tc chin m mu.
Vo lc m TT Nixon cho ngng cuc khng tp Bc Vit , khng c mt ai cn c th nghi ng
v th thng phong ca Hoa K trn bn hi ngh.
Nhng trn thc t, s phn i ca d lun Hoa K cng ngy cng tng, v p lc ca Quc Hi
Hoa K buc ng Nixon phi cho ngng ngay hnh ng ca Khng qun chin lc, v v th
m ng Nixon khng khai thc c li th ca ng ta trn bn hi ngh. Do ng khng th c
c mt s nhng b no ca pha Bc Vit c th thc s chm dt c chin cuc. l:
Bc Vit phi rt ht qun s cc s on Bc Vit xm nhp v ang tr ng Min Nam .
S thc l hu ht ngi M b nh hng v cc chin dch c h thng ca bo ch; dn chng M
b xc ng v cc cuc biu tnh lin tc ca cc phong tro phn chin i ha bnh; H qu mt
mi v chin cuc ko di qu lu m khng chm dt: H lo u v khng thy c vin nh ca
ha bnh, mt nn ha bnh cng bng v lu bn. Cho nn h u mong mun Hoa K nhanh
chn rt ra khi vng ly Vit Nam, em cc phi cng t binh Bc Vit v tt c binh s Hoa
K cn li Min Nam v nh cho h.
H Ni thy r chuyn . Khng cn i su vo vn , ch vi mt li ha sung l chm dt
chin tranh, v oan chc l cc t binh M s c hi hng, l bo m Chnh tr B cng sn
Bc Vit nhn c mi s nhng b ti a ca Kissenger ri.

Vic k kt Hip nh Paris bo m cho Bc Vit mt lot li th quan trng. Tht vy, H Ni
t c :
(1) -mt s ngh ngi tc thi, gip cho Bc Vit sa cha mi thit hi ln lao m Khng Lc Hoa
K gy ra cho ton b h thng giao thng v phn phi trong ni a.
(2) - m li c cc hi cng, v tt c cc ng vo u b gi mn t 8 thng nay, v do cuc
phong ta ca Hm i 7 m mi tu b thuc khi cng sn quc t b ngn cn khng vo c
hi phn Bc Vit (ch thch ca tc gi: H Ni nhp cng mi nm 1 triu tn ng cc t cc nc
thuc khi cng sn quc t, khng k thc phm kh cho c qun i nhan dn)
(3) -tt c cc lc lng Hoa K ang Min Nam Vit Nam phi ri khi ni y trong vng su
mi (60) ngy v phi mang theo tt c mi chin c.
(4) Ngoi ra, H Ni cn t thy mnh c nhn thm mt phn thng, nh s cng nhn nhng
lm da beo rt qu bu, nhng lnh a thc s nm trong lnh th Min Nam nhng khng
thuc quyn kim sot ca Min Nam Vit Nam , bao nhiu lm l bao nhiu cn c xut pht cho
hnh ng qun s ca cc n v Bc Vit trong tng lai.

Trong khi , Chnh Ph Si Gn (VNCH) khng c php i hi mt iu g c. Chnh Ph ny
ch cn bit c mt vic phn khng trong mi c hi v s duy tr bt hp php ca mt lc lng
xm lng cng sn 170.000 ngi Min Nam Vit Nam

Hoa K, tha mn v cui cng c nm trong tay bn vn Hip nh v ha bnh ca mnh,
(nguyn vn ca tc gi: sonaccord de paix), rt ly lm thch th v s kho lo ca ng
Kissinger. Mt bn Hip nh d l xu vn cn hn l khng c mt bn Hip nh no ? (nhng
tht s l mt bn dchko thiu mt du phy, t bn vn ting Vit m tc gi l cng sn Bc Vit:
ch thch ca ngi dch)
Cm gic khoan khoi mang n do s k kt Hip nh Ngng Bn v s tr v nh trong chin
thng ca cc phi cng t binh, c hoan h, c chong vng hoa v tng qu. . ., ln cao n
nu c ai liu lnh ni ln mt s d dt ti thiu no, u s thy mi ngi coi mnh nh mt
thng chng cng in khng.

Th nhng ch cn nhc li l Hip nh nm 1962 v vn trung lp ha nc Lo, i vi
Bc Vit khng c mt l do no khc v khng c mt kt qu thc dng no khc ngoi vic bo
m cho h c x dng ng mn H ch Minh, m nu khng c con ng ny th Bc Vit
khng bao gi xm nhp hon ton t do c cc qun binh chng ca h vo Min Nam , h
tr cho cc cuc tn cng ca b i chnh quy Bc Vit vo Min Nam Vit Nam .
Ti Si Gn bi ton v qun s ca vic ngng bn c t ra. y Ban Quc T Kim Sot
Ngng Bn c thnh lp cho nhim v ny c mt qun s l 1.160 ngi thuc 4 quc gia :
Hung gia Li, Ba Lan, Gia n i v Nam Dng. Vi mt qun s it i nh th, trn mt lnh th
rng bao la vi nhng kh khn v a th m y Ban phi quan st, tt c u hn ch ti a kh
nng iu tra ca y Ban ny rt nhiu .
Vo nm 1954, trong lc cc cuc thng thuyt dn n s k kt Hip nh Genve, phi on
cng sn Vit Nam i hi phi gi li cc n v du kch qun c ng qun Min Nam
trong nhng ni m h gi l khu gii phng. Mt cuc nghin cu trong lc do cc chuyn
vin qun s Php c tnh qun s ca y Hi Quc T cn thit kim sot cc khu phi
ln n 70.000 (!) d nhin cn nh hn vo nm 1973. Lc by gi ng trc mt s kh khn qu
phc tp nh th, ng Mends France khn kho chn gii php chia i nc Vit Nam . V
qun i Php a (tp kt) ht ra Min Bc cc cn b v nhng n v cng sn hot
ng trong 9 nm Min Nam.
Vo nm 1973, chng nhng cc thnh vin quc t qu t m y Ban Quc T Kim Sot Ngng
Bn cn phi theo nguyn tc ng thun ca cng sn na. Do , trn thc t iu ny lm
cho y Ban khng lm c vic g c. Nhng sng kin ca hai phi on Gia n i v Nam
Dng c th b phi on Ba Lan v Hung gia Li ngn cn bt c lc no. Khng c mt cuc
iu tra no c tin hnh ring l, do nhng thnh vin ca mt phi on duy nht no n
phng tin hnh.. C mt s thnh vin thuc phi on Gia n i liu lnh i vo khu vc
cng sn sau mt bin c no , b bt ngay lp tc, nht , v i x nh nhng t binh thng
trong nhiu ngy.

T u thng 3, cng sn cho xm nhp chin c nng v nhiu chc ngn ngi vo cc vng
thuc quyn kim sot ca h Min Nam Vit Nam. y qu l mt s vi phm trng trn nu
khng mun ni l qu r rng v cng khai Hip nh Paris v Ngng Bn 1973.
Ngy 15 thng 3, TT Nixon trong mt bui hp bo tuyn b : chng ti ni cho Bc Vit
bit rng chng ti rt i quan tm v nhng cuc xm nhp quan trng nh vy, cng nh v cc
hnh ng vi phm lnh ngng bn m Bc Vit k kt. . Bc Vit khng nn xem thng loi
quan tm ny ca chng ti ..
Mt thng sau , ng Nixon chun b ti oanh tc Min Bc nhng ng cho ngng ngay lnh
ng vo ci ngy m John Dean ra lm chng trc tiu ban iu tra ca Quc Hi v v vic
Watergate.
Ti Vit Nam, cng sn vi quyt tm ngn cn mi cng tc kin sot trong nhng vng m h
ang xm nhp v chim gi bt hp php, khng ngn ngi bt chp nguy him t chc bn
h cc trc thng ca y Ban Quc T bay ng tm ca ha tin vi l do l cc trc thng
vi phm vng trI (danh t ca cng sn ) ca h. (ng k nht l nhng ngay 1, 7 v 9 thng
4/73 v ngy 7/5/1973). Sau h cn n bch kch pho v bn rc kt vo cc th trn no (trong
nhng vng yu im ca h) c hay c d tr cho cc ton Kim Sot Ngng Bn tr ng, nh
Lao Bo, V Thanh, c C, Xa Mt, Ben Ht, Tri Tn. Cc Ton Quc T Kim Sot Ngng Bn
phi rt i (hai ton Hung gia Li v Ba Lan b i trc nht), trc thng ca y Ban Quc T
vn cn u ti bi p. Ton Gia n i ngao ngn qu cng phi rt i v iu kin. V y Ban
Quc T Kim Sot Ngng Bn coi nh v hiu, chng lm c g !

Lc by gi Bc Vit mi p dng chnh sch chuyn dn vo y cc khu vc vng ngi va ri
vo s kim sot ca h. Nh vy l Bc Vit theo ng chin thut n in hay l di dn
chm t do nhng ngi Bc p dng trong th k XV xm chim v ch ng nc Chm.
Chin thut ny gm c vic cho xm nhp vo t ch tng nhm dn-qun nh chim t v
lm quen vi vng . Nu ngi ch t c i ti sn ca h th ngi chm t va nh va ku
cu vi b i Bc Vit. Nu mi vic m xui hay cc kh khn c gii quyt xong th mt ton
khc li c a ti xa hn cht na. Tt c cc ton xm chim t ai ny c ni kt vi nhau
thnh mt cu trc ta rng ra bt r t bin gii. Cc ton chim t ny tin dn ti ging nh cc
chn bm ca vi con bch tuc khng l. H Ni np sau bnh phong chnh tr ca ci gi l Chnh
Ph Lm Thi Cng Ha Min Nam (GRP) p dng ng phng php c ca t tin h nhm
xm chim v vi mc ch chuyn cc vng t chim c ca Min Nam, ca Cam Bt v ca
Vng quc Lo thnh t Bc K (nguyn vn ca tc gi: Tonkin), cng nh cc lm da beo
m h ginh c t sau ngy ngng bn.
H Ni c tip tc bnh trng cc so huyt khng ai nhn nhn , lc no cng hp thc ha
c s can thip ca cc n v b i Bc Vit v l nhng ni cung cp tin tc v ym tr tip
vn rt cn thit cho s tin qun ca h trong tng lai..
Trn phung din chnh tr, i vi cc quan st vin khng c thng bo trc , nhng cng
ng va mi c to dng ny s gip cho Bc Vit trnh din v s dn chng i lp thc s
ca ch Si Gn . Nu c bu c th nhng cng ng ny s bo m bit bao nhiu l phiu i
lp. c tp trung dnh lin vi nhau v cht ch bo v dc theo ng mn H ch Minh, nhng
n in ny tht s l mt vng bn p c cm su vo gia min Nam ng Dng t
cc cu trc c m rng thm ra.

Ln ln, nh cc cuc chuyn dn v ng cc cht qun s, cc i n v cng sn mi tr ng
c khp cc xm lng. ng s v rung ng c m rng thm ra. Nn hnh chnh c
thit lp sau . Cc cn binh ca H Ni ngy trang thnh dn chng, c thc y lp gia nh ti
ch vi cc thiu n Min Nam. Trong hai tnh Qung Ngi v Bnh nh, cng nh Cam Bt, th
hnh nh cng sn thnh cng trong k hoch ny. Trong nhng vng t dn c th b i c ti
hn vi nhng thiu n ngi Bc c chuyn vo Nam theo k hoch ny (khong 10.000). i
lc th t nguyn nhng thng th b p buc, (c bit l cc n y t, bc s hay gio vin) nhng
c gi ny gc ngi Min Nam nn ch thch lp gia nh vi cn binh ngi Min Nam hn. Trn
thc t, nhng c gi Min Bc thng lp gia nh vi cc chng trai Min Bc v nhng chng trai
ny thuc s ng, v c vi h nhng mi tng quan v ngn ng, phong tc tp qun, v n
ung. Mt vi phn t gi l cch mng ngi Nam cn c trong nhng vng mi chim gi
u qu tui 40. Mt s ngi gi tng c x dng trong b mt, thng l c thn, c giao
cho trch nhim ph v h khng sng chung ng vi ngi Min Bc . S chim hu t ai ca
Min Nam cng c tin hnh bng cch chuyn nguyn cc lng t Min Bc vo. Nhng ngi
Vit Nam nh c Lo v Cam Bt t nhiu th h trc b di vo Min Nam hoc b tp trung
vo vi nhng thng binh m cng sn Bc Vit khng th di tn c v nhng t binh chin
tranh gi yu c Chnh Ph Si Gn phng thch, lp thnh nhng vng ng dn c mi, c
th c nng ln thnh qun l. K hoch di dn bt buc ny, s thnh cng ca hnh ng
xm chim t v lng l ny, lin h trc tip n s v hiu ha cc c cu kim sot ngng
bn. iu ny gii thch r rng cch thc m Bc Vit nhanh chng v tn bo x dng lm
cho nhng thnh vin qu t m ca y Ban Quc T phi ng xa ra khi vng nh hng ca h.
ng u vi chnh sch to bo v gy hn ny ca Bc Vit, bo m thi hnh Hip nh
Paris, phn ng ca Hoa K xt ra cng khng c g l ht. Khi TT Nixon th xin ngn khon mi
cho Cam Bt, vo lc Kh Me c 2 s on Bc Vit tng cng ang gy nhiu thit hi
nng n cho pha Chnh Ph th Quc Hi tr li bng cch bt buc Khng Lc Hoa K phi
chm dt oanh tc vo cc v tr cng sn bt u t ngy 15 /8/1973.
Vo thng 11/1973, cng Quc Hi ny b phiu chp thun Ngh Quyt v Quyn Lc Chin
Tranh, ngn cm Tng Thng Hoa K t nay nu cha c s chp thun ca Quc Hi th khng
c php x dng qun lc Hoa K phng th bt c phn t no ca ng Dng .
Vo ma h nm 1974, Tng Thng Nixon t chc v v tai ting ca Watergate. Lc cc dn
biu v ngh s Quc Hi mi xem xt k cc n xin vin tr do Kissinger trnh ln. H thy qu
cao nn h ct bt vin tr qun s cho Vit Nam ch cn li phn na.
Nhng lc ny tnh hnh qun s Min Nam rt l trm trng. Tng Cao vn Vin Tng Tham
Mu Trng Qun Lc Vit Nam Cng Ha (QLVNCH) rt lo ngi. Tng Nguyn khc Bnh,
Gim c Trung ng Tnh Bo trnh cho ng mt bn phc trnh di v tnh hnh dn qun ca
cc n v cng sn Bc Vit Min Nam . Phc trnh vit :
Cuc e da v qun s ca ch ht sc l trm trng. Trong khi Hoa K gim n mt na
ngn khon vin tr qun s cho Min Nam Vit Nam, th Lin X tng cng gp i phn chin
c ca h v phn vin tr ti chnh cho Min Bc (1 t 700 triu m kim cho nm 1974). Bc Vit
tip tc cho xm nhp cn binh v chin c t Min Bc lin tc t sau ngy ngng bn. Chng
ti c tnh ln n 80.000 cn binh, 600 chin xa, 500 khu pho v 200 khu phng khng, tt c
u vt v tuyn 17 khng qua cc ca khu do Hip nh Ngng Bn n nh. Ngoi ra, trong
s 30.000 t binh va dn s va qun s c chng ta trao tr theo ng cc iu khon ca
Hip nh, th hai phn ba (2/3) c b sung vo cc i n v ca Bc Vit n tr trong Min
Nam. S lng chin c v s phn phi cp pht c tng thm gp bi: cc n v u c phng
pho xa 122 ly v ha tin SA 7, 300 khu i pho 130 v 100 khu pho 152 tng cng cho
cc n v pho binh tm xa, v nhng n v chin xa T.54 . Qun s cng sn by gi vt qu
mc qun s ca h trc cuc tn cng nm 1972; 310.000 ngi trong c 170.000 cn binh v
60.000 cn b chnh tr gc Min Bc. Bn trn lit ca cng sn c ti t chc nh sau : 17
s on b binh vi qun s y ang ng trong Nam (7 s on Vng I t v tuyn 17 n
Nng, 5 s on Vng II, cao nguyn Trung phn, 3 s on Vng III, gia vng M Vt ti Si
Gn ,, v 2 s on Vng IV trong ng bng sng Cu Long v rng U Minh. Tr b th c
40.000 cn binh Bc Vit ng Cam Bt v 50.000 ng Lo)
Vic ngng di bom gip cho Bc Vit m rng v ci thin tt c cc ng giao thng c ca
h t pha Nam v tuyn 17 , c bit l tt c cc tuyn ng dn v pha ng ca ng mn H
ch Minh.
Tt c cc tuyn ng v l trnh xm nhp u c cng c c th x dng c sut 4 ma.
Cng tc cng c chng nhng t c b di m c kh nng lu lng ca tuyn ng v
1500 xe cam nhng mi tun, vt mc cao nht cho ti nay. Cc ng lin lc ngang cng
cha bao gi c b qua.
ng dn du t dc theo ng mn H ch Minh c tng ln gp i v c ko di xuyn qua
lnh th pha ng ca Cam Bt n tn vng M Vt, ch cn cch Si Gn c 80 cy s ngn.
Cui cng 12 phi trng c thit lp pha Nam v tuyn 17, t sau khi c lnh ngng bn :
6 trong s c kh nng nhn nhng phi c thng v phi trng Khe Sanh c ha tin SAM 2
v SAM 3 bo v mnh m nht, c th nhn cc phi c loi nng v cc Mig 21. Cc trc thng vn
ti ln do Lin X ch to c thy ln xung nhiu ln cc phi trng ny. C nhiu ch du
chnh xc cho thy mt cuc tn cng qun s quy m c th xy ra bt c lc no. Tt c nhng s
chun b u xem nh hon tt. Nhng kho d tr v cc trm tip vn lng thc c t
xong, cc bnh vin hu phng c b tr sn sng. Chin trng cho mi s on cng sn
c t chc rt cn thn. Cc v tr cho c nhn, cho tng loi v kh, cc hm tr n, cc trm cu
cp c o v nghi trang rt cn thn, cc mc tc x c t xong, c ly xa gn v my
nhm cng c tnh ton xong. V vn ny, chng ti xin ni thm l cc ng tin qun
dn n tt c cc thnh ph min Trung v min ng ca chng ta c li th cho cc n v tn
cng Bc Vit l nm trong vng rng rm, v da vo v s ng mn do my i t ca nhng
ngi lm rng ca chng ta dn m ra t trc . Tt c cc con ng ny thng c dng cho
xe vn ti nng chyn ch g sc, l nhng con ng tin qun rt thun li cho cc chin xa ch.
H thng cc con ng mn chng cht ny n mt lc no s gip cho cc chin xa cng sn
thc su nhiu mi di bt ng xut hin vo tn hu ht cc vng ai ngoi ca mi thnh ph.
S kin Hoa K ct vin tr qun s ca chng ta a chng ta vo mt tnh th thua st r
rt. Chng ta cn phi tit kim n dc. Cc qun xa v phi c ca chng ta ch nhn c c
50% cp s xng du so vi lc trc. Thiu c c phn thay th, gn 30% Khng Lc chng ta b
bt buc phi nm ti ch.
B bt buc phi gi tng tc t m khng c dm chn vo chin tuyn ngng bn, binh s
ca chng ta phn tn qu mng, trong khi Bc Vit l k xm lng, li c t do tp trung lc
lng bt c ch no m h mun m khng lo s g v mt cuc tn cng no trn lnh th ca h.

Bc Vit e da Min Nam trn phng din qun s km theo p lc v kinh t ln chnh tr . T
sau khi k xong Hip nh Ngng Bn, nh cm quyn Bc Vit lm mi cch b gy nn
kinh t v tinh thn ca dn chng Min Nam. Trc ht l h vn ng nhm lm nn lng u t
ca ngoi quc. lm vic ny, h m ra chin dch tho lun cn c trn 4 ti chnh:

(1)- mt nguyn tc v php l: Min Bc cui cng thng Min Nam . S khng nh ny c
c lp i lp li hoi khng mt mi trong hai mi nm lin cui cng th t c nh hng.
(2) - mt bng chng sai bt v php l km theo mt s e da: Hip nh Paris v Ngng Bn
cng nhn ci gi l Chnh Ph Lm Thi Cng Ha Min Nam (GRP) nh l Chnh Ph hp
php duy nht chnh thc ca dn tc Vit Nam, mi Hip c k kt vi Chnh Ph Si Gn u
khng c gi tr, v c th cn b xem l mt xc phm vi nhn dn Vit Nam
(3) - duy tr tht s mi e da qun s v mt khng kh mt an ninh. An ninh v n nh chnh tr
lun lun l nhng yu t tt nht thc y s u t. Lm ri lon trt t cng cng v an ninh
ni a, cho thy lc no cng c mi e da v mt cuc xm lng qun s,. . . . tt c u nh
hng n doanh nhn, hn na u Chu sng trong thanh bnh gn 30 nm ri .
(4) - S u c ca bo ch Phng Ty theo lun iu cng sn, hay c li cho lun iu ca H
Ni lc no cng tin on hay thch th m t s sp hin nhin v khng th trnh c ca
nn kinh t Min Nam Vit Nam

Lp lun c th c m rng ra : kinh t th khng c gi tr, chnh tr th bp bnh, php l th bt
bnh thng v theo ci nhn lch s v trong tng lai th s tht bi.
S tuyn truyn thm him ny hng v th gii bn ngoi li c m rng gp i ngay trong
nc bng mt lot hnh ng trc tip nhm gy xo trn v lm sp s pht trin kinh t ca
Min Nam Vit Nam .
Bn ph v tn cng n bt. Dng pho binh bn ph, phc kch cc on xe . T mt nn nay,
trung bnh hng thng, cc v m st tng t 22 ln 48, cc v bt cc t 50 ln 120, cc cuc tn
cng t 200 tng n 320. Cng sn cng tm cch lm gim gi tr ng tin ca Min Nam Vit
Nam , mc tit kim ca ngi dn b rt xung v su cao thu nng ca Vit Cng v tin chuc
na. (Thu ti sn v thu li tc , thu chuyn ch, t binh mun c th cng phi ng tin :
100.000 cho mt binh nh.)
H Ni nui cc thnh phn xm nhp bng cch cho lu hnh tin gi cng vi chnh sch mua bn
ph gi. Cng sn mua gom go cc ch ca Chnh Ph VNCH vi gi rt cao ri a v tch tr
trong vng ca h, gy ra mt s thiu ht v lm pht. n khi cc hp tc x di quyn kim sot
ca h bn go ra, th h bn vi mt gi rt thp so vi gi bnh thng. C i khi s go ca hp
tc x l go ca cng sn cp git ca dn chng t Cam Bt.

By gi th Chnh Ph Min Nam ang tri qua mt thi k nguy kch. Vi ngn sch qun s v
kinh t ca thi bnh, Chnh Ph phi ng u vi nhng chi ph ca thi chin. V cn c gn 1
triu dn tn c lnh nn ang ch c gip t nm 1972.
Hnh ng gim vin tr bt thn t pha Hoa K km hm tc khc mi khuch trng. Vt gi
leo thang n mt nhp tng nhanh khng th ni c. T thng ging nm 1973, ng bc b
ph gi n 8 ln. Khng kh chnh tr v x hi rt nng n. Mt cuc khng khong trm trng do
cc lnh t i lp gy ra trong my thng nay lm lung lay Chnh Ph trong lc Chnh Ph ang
c gng lo i u vi nhng ch trch t mi pha.
Mi vic bt u t thng 5 1974, vi mt bn co trng chng tham nhng ca Cha Thanh, mt
linh mc thuc dng Cha Cu Th, i din cho mt gio khu ngho nht vng ngoi Si Gn .
Bn co trng sau li c s ng h ca 301 tu s cng gio, nhm t co Chnh Ph trong vn
bun lu v hi mi quyn th ca mt vi tng lnh v tnh trng.
Vn c a ra tho lun Quc Hi. C ThngVin v H vin bn ci rt si ni v rt hng
th, nhng cui cng th ngi n cng c tho g mt cch kho lo v vn c li cho Chnh Ph,
li cho thnh gi ca cuc tranh lun mt n tng v s t do pht biu ng mc.
Tuy nhin khng v th m c th dp tt c hnh ng ca nhng ngi chng i. N c ti
pht tr li, d di hn, tai ting hn v c phng php hn, v ln ny th mi di cha ngay vo
Tng Thng Thiu, gia nh ng, v cc cng s vin thn cn nht ca ng.

Ngy 8 thng 9, 1974, Phong Tro Chng Tham Nhng, Cu Quc v Kin To Ha Bnh cho
lu hnh mt bn co trng s 1, co trng u tin ca mt lot 3 co trng, phi by thc s ra
nh sng nhng s lm dng cng qu v nhng li tc bt hp php.
Cc tc gi ca bn co trng cho rng s t co ny da trn nhng chng tch khng th chi b
c gm c 6 im:
(1) - Tu qu nhiu bt ng sn : mua mt bit th ca hng Shell cho con trai gi l 40 triu ng,
mua cho v mt c s thng mi c ca Cng Ty t , 90 triu ng, v mt nh Thy S.
(2) - Li dng chim t: Tng Thng Thiu s lm ch mt ming t 3 mu Dalat , mt ming
t na gn Gi Rai, trn Quc l 1, v khai thc Long Khnh nhiu trm mu na;
(3) -Dng cng qu giao cho cng ty Hi Long tch tr phn bn , gim c cng ty ny l ng
Nguyn xun Huyn, anh em bn r ca Tng Thng Thiu.
(4) -Vn Bnh vin V Dn do b Thiu v Hi Ph N Vit Nam Phc V X hI ng ra
xy ct. Vic xy ct bnh vin ny, c 100 phng min ph cho ngi ngho l nh vo tin li ca
qu x s quc gia v tin bn s hng do quan thu tch thu trong 4 nm qua. B Thiu b co buc
l chn la bnh nhn v iu khin cc bc s
(5) - Bun bn ma ty: da trn cun sch ca ngi M Nhng Chnh tr gia ca bch phin
ng Nam m tc gi l ng M.W. Mac Coy, bn co trng ch ch danh tng ng vn
Quang, c vn c bit ca Tng Thng Thiu v an ninh phng th, ngi ch thn iu hnh vic
bn ma ty ra nc ngoi vi s ng la ca nhng h thng quc t dnh vi bng Tiu Chu ca
ngi Tu Ch Ln.
(6) - Vic bn go min Trung: Chnh Ph ti tr vic chuyn ch go trong vng ny nhm n
nh nhu cu ca dn chng, v cng gi gi go y khng cao hn gi go ti Si Gn. Vic
ti tr ny ln n 40 triu ng mi thng. Cng chc ca Chnh Ph mua go vi gi tht thp v
bn ra cho bn bun lu a phng chia vi h tin li v tin tr cp.. Ngi khai thc vic
chuyn ch ny l ng Phm Sanh, gim c ngn hng Nam Vit, v ngi chu trch nhim phn
phi go l b Ng th Huyt, d ca Tng Thng Thiu.

i pht thanh H Ni v bo ch ca Chnh Ph Bc Vit cng nh sch bo thn cng c Bc
Vit ti tr Ba L v u Chu ph bin rt rng ri bn co trng s 1 ny.
Min Nam Vit Nam song song vi hnh ng ca i lp, cn b cng sn tin hnh ph bin
trn lan khp nng thn di hnh thc truyn n hay cc t qung co truyn tay.
Chin dch nh ph uy tn ny lc u ch nhm vo cc thnh ph ln, ln ln c lan rng
xung cc tnh, l mt n rt nng i vi uy tn ca Tng Thng Thiu vn vn cn c lng
trong hng ng qun nhn v nng dn .
Mt s s kin c nu ln trong bn co trng cn phi c lm sng t li. Cn c mt s gii
thch tht r rng v chnh xc m ch c ch thn Tng Thng Thiu mi cung cp c . Nhng
s kin khc c nu ln khng c y hoc khng ng s tht.
Th d nh vic bn go. Nhn vt chnh chu trch nhim l ng Phm Sanh, gim c ngn hng.
ng b trng pht, b cu lu t thng by, ti sn b tch thu, cc chng mc u b phong
ta, v ang ch ngy ra Ta.
Vn c quyn phn bn cng vy. Chnh Ph c phn ng kp thi, bng cch cho lnh bn
ht phn bn v ti phn phi cho nng dn vi gi chnh thc . Pha i lp cho rng y l mt
quyt nh ng khen, nhng ch l mt nht kim chm xung nc m thi. V nhng i l bn
s ngi Tu c mt khp mi giai tn kinh t trong nc thu xp mua li s ln phn bn
bn li , n lt h em v tr li, bo m trc l h s c mt s li kh quan ri, v th
trng hi oi ngoi t c tip tc i ln.
Nh th th Tng Thng Thiu s phn ng ra sao y ? i vi s co buc ca phe i lp, trc
ht ng tr li bng mt din vn di trn h thng truyn hnh v tnh hnh chnh tr ca t nc
v cuc chin u cho s t do, c cp n nhng li gim pha c tung ra v c nhn ng
cho ch l mt chuyn dn dng c c "ca cng sn , v ca nhng k hp tc v ng la vi
h m thi.
Nhng i vi nhng s kin qu nghim trng nh vic bun bn ma ty ca tng Quang, v c
vn ca ng, v chuyn lng lo v t ai v li tc bt chnh c gn cho v ng, th ng li
khng c ni mt ting no. Qun I, dn chng, ngi dn ngoi ph ch i ng mt li bc
b nhng co buc ny. Do khi m ng Thiu t ra qun hn v khinh thng khng l ti nhng
chuyn th ng khng thuyt phc c ai ht.
- Tay ca ng khng c sch s na ri ! l li ph bnh c cht mit th ca mt s s
quan tr au kh v chn chng..

Vy ng Thiu c th lm c g phc hi uy tn ca ng ang b lung lay trm trng ? v tho
g c nhng co buc ca phe i lp ? Mt hnh ng ging l k nhng g dn n cuc o
chnh thng 11 nm 1963, v ci cht ca Tng Thng Dim. Nguyn th quc gia ngi cng gio
ny cng l mt ngi chng cng tch cc. Nhng d l mt con ngi rt thanh lim v yu nc
trung thc, ng vn b tn cng v nh gc bng mt chin dch gim pha vu khng, c t chc
ht sc nhp nhng, c s h tr ca mt phe i lp cng gio, t co s tham nhng, li dng
quyn th ca anh em ng, ca cha m ng v ca nhng ngi thn cn ca ng. c tin hnh m
thm bn trong nhng do bn tay thin ngh ca ngi M, chin dch a nc Vit Nam vo
hn lon v lm cho cuc chin li ti din.
n lt ngi k v ng, Tng Thng Thiu, li b co buc lm dng quyn th v khng lm trn
chc nng ca mnh. Vy ng ta c b e da v mt s kt thc tng t hay khng ? Mt vi nh
phn tch thng hay lin h cc din bin song song nh vy th h sn sng tin . D mun d
khng th tnh hnh Min Nam ang si sc.

Si Gn vi 4 triu dn, th chnh tr ,hnh chnh, kinh t v qun s, l ni thu gn tt c
cc bi ton ca Min Nam Vit Nam vi nhng mu thun, nhng mu m, s phong ph v s
ngho nn ca n .
Mt mt, y l mt thnh ph vi nhng ng ph rng thnh thang, ngn ngang loi xe hi v
xe gn my, vi nhng cng vin p, vi nhng cng th lun c bo tr rt cn thn, vi nhng
ch ba y p lng thc, vi mt hi cng ti tn c y trang thit b , vi mt sn bay quc
t v vi nhng ng lin lc vin thng tuyt ho.
Mt khc, vi mt vng ai cc lu tle, lu cy, lu vn v giy bi, chen chc nhau nhng
ngi t nn ngho kh, khng mt vic lm, nhng binh s o ng v hng ngn ngi tn tt.
Dnh lin vi th Si Gn l Ch Ln, mt thnh ph ca 800.000 ngi Tu, nhng ch con tri
mc r trong nc t 3 th k nay, c t chc thu li, l ch ngn hng, l trung gian mu
dch, bun bn mi loi kim kh, g, go, t chc chuyn ch ng b v ng thy, chuyn
u c tch tr, cho vay, l nh ti tr cho cc th vui v cc loi hng lu, cho tt c nhng g c th
mua c v tt c nhng g c th bn c .
ngay chnh gia tp hp Vit Hoa ny, c Dinh c Lp c binh s D canh gt cn thn, c
lng vin Quc Hi Thng Vin v H Vin, Ti Cao Php Vin , i truyn thanh truyn hnh v
.. . mt s bao ch phong ph.
Trung tm im ca tt c l con ng T Do (Catinat c), vi cc khch sn s ca n, vi
nhng tim bun trng l, nhng tim n trang sng chi, nhng qun ru v phng tr tt c
nhng ngi chy p phe, cc lut s, nhng dn biu, nhng ngi i lp, nhng danh k, nhng
mt bo vin v nhng nhn vin c bit.. . c ni hi hp, tr chuyn, bn mu tnh k, mua bn
i chc, trao i tin tc hay phao n tin vt v nhng ng dy tt.. . .. n c mt dng
tin tc song hnh, da trn nhng chuyn ngi l i mch v nhng chuyn dm pha c ch ,
nhm xuyn tc hay i ngc li vi cc thng co ca chnh quyn thng c gi vi mt danh
xng khng my tt l ra i Catinat.
Ci gi l rai Catinat ny, thng mm cho cc bi bo ca hng trm k gi sut trong thi k
8 nm Hoa K tham chin y, phn no xung cp, khng cn thch hp na t ngy ra i ca
cc thng tn vin ngoi quc.
By gi ci rai ny li sng tr li nhng gi pht huy hong ca n.
Pha i lp, bt ng v s to bo v s t do trong pht biu ca mnh sau khi tung ra chin dch
nh ph Tng Thng Thiu va ri, chuyn ng, t thy phn khi v tng mnh sp t c
chnh quyn bi v h t co c nhng yu im v nhng s lm quyn ca Tng Thng m
khng b mt trng pht no ht.
Trong nhng cuc hp mt v nhng vn ng ngoi hnh lang, phe i lp chn la v a ln
nhng l lun, lin kt vi nhau, phn phi cc chc v trong Chnh Ph.
Cc ch trch cng ngy cng nhiu . Bo ch phn nh tin tc chnh xc v tht kh m phn tch
c l gi hay tht : Tng Nguyn vnh Nghi - chu ca Tng Thng Thiu - ang l T Lnh
Vng IV (ng bng sng Cu Long) l mt ngi bt ti. B v ca Th Tng Chnh Ph mua
mt lu i ln bn Php vi gi mt triu quan. Mt vi ng tng s sn sng gip phe i lp vi
binh s ca h. Cc cu quan chc ca c quan tnh bo trung ng M (CIA) tng dnh vo cuc
o chnh nm 1963, s quay tr li. Nhng ti ca cuc ni chuyn trng i l chuyn tht
sng gn y, m theo ngi s rt i s l ng Honng c Nh, Tng Trng Thng Tin v
Chiu Hi, ngi em h ca Tng Thng Thiu, ngi c mnh danh l ng Tng Thng
nh.
Ba mi hai tui, cao 1 thc 83, vi mt th lc ca mt tay anh ch (nguyn vn: play-boy), k
s, tt nghip c nhn chnh tr hc, ng Hong c Nh l mt ngi tht tiu biu cho ng cp
mi ca gii k thut tr Vit Nam. L mt th tho gia, ngi nng n, lm vic khng bit mt, c
phng php v c ti liu, ni tht tri chy c ting Php v ting Anh, ng lm vic 5 nm
nh l th k ring cho Tng Thng Thiu trc khi c ngh vo chc v B Trng . L mt
k th cung nhit ca cng sn, cng v mi ng c gng vn dng tt c phng tin k
thut m ng sn c bao che cho dn chng v tch h ra khi gng km tuyn truyn ca Vit
Cng. V ng ta thnh cng.
Cc ch th ca ng trch ng bt ming bo ch v ng vt qua thc quyn ca ng
can thip vo qu nhiu lnh vc. ng Nguyn minh ng, mt dn biu tr ngi Bc dng din
n t co s lm dng quyn hnh ca ng, qua vic t ngi thn cnvo cc trung tm
tin tc c m ra ngoi quc, v x dng sai nguyn tc cng qu. ng Nh lnh lng phn
bc li bng cch nhn mnh rng tt c nhng ngi m ng che ch u tt nghip i hc, c
mt trnh hc vn tuyt ho; V bng cch trng ra y chi tit rt chnh xc ca s chi thu
ng chng minh rng nhng chi ph ca ng thp hn ngn khon c n nh.
L mt ngi quc gia c tnh a nghi, ng Nh cng l mt ngi cng tc kh tnh v khng my
thch nghi i vi ngi M. Trong giai on cht ca cuc thng thuyt ti Ba L, ng Nh
ng u vi ng Kissinger, v cng Tng Thng Thiu tho ra bn quyt ngh ni ting "Bn
Khng". S giao dch ca ng vi Ta i S Hoa K cng gi c khong cch . Cc c vn Hoa
K lm vic ti Si Gn than phin rng t su thng nay ng t chi khng tr li in thoi cho h.
c cc nh bo Anh quc hi v thi i x qu cc oan ca ng ng Nh tr li vi
mt ging kh chu: "Ngi M l ng minh ca chng ti, ti rt thch xem h nh nhng ngi
anh em, nhng ti khng mun gi h bng "Cha" !(nguyn vn: Papa)
ng n xin t chc. Cng lc vi 3 thnh vin khc ca Chnh Ph, c ba u thanh lim, rt
gii v c knh trng. l cc Tng trng Ti Chnh, Kinh T, v Nng Nghip, h cng
xin t chc.
Trc din vi nhm i lp cng ngy cng ln mnh ang t chc chng li ng v bi xch nhm
k thut gia tr ang cng quyt tch ra khi hng ng B trng, Tng Thng Thiu bt u gi
s im lng.
B chm mnh do cc s t co cng khai ca cc i th v "o t" ca nhng phn t u t trong
Chnh Ph , Tng Thng Thiu vi gng mt lun lun ti tnh, kh on c ngh v rt b
mt, ng khng bao gi ht hong. L mt chnh tr gia gii vn dng, lanh tr, v ng s, ng kim
im li cc l bi ca ng trc khi c phn ng. "Ta cn mt s con bi ch" ng va ci va
tm s vi nhng cng s vin thn cn.
ng lnh lng kim li cc l bi ch ca ng .
Trc ht l v tr ca ngi Hoa K . Mc du ng Nixon ra i, v s chng bng ca Quc Hi
M, thi ca Tng Thng Ford vn cn nhit tnh v tt bng. i s Hoa K Si Gn , ng
Martin, t ra l mt bn ng minh cn vng chc v cng ngh, iu m ng Bunker khng c
d l ng ta gip ng ln gh Tng Thng .
V pha VNCH, h thng qun giai, c thit lp t nhng qun nhn chuyn nghip, c la
chn cn thn, nm cht qun i trong tay. Khng c mt nguy c no v mt cuc o chnh.
Phe i lp c da phn ln vo cc linh mc v cc v dn c cng gio, nhng t c khi tn
i theo v h khng thch cc tn hu can d vo vn chnh tr. Do i lp khng mnh nh
h vn tng. Cn cc pht t (85% dn chng) th h rt d dt v khng tham gia vo cc cuc
xung ng.
Sau khi nh gi k lng v nhng kh nng hnh ng ca mnh, Tng Thng Thiu mi i n
quyt nh hnh ng.
ng bt u nm cht qun i li, (v l ct tr chng chnh ca ch ) , bng cch ti phi
tr li h thng ch huy v thanh lc hng ng s quan. ng vn gi li tng Ng quang Trng
trong chc v T lnh Vng I Chin Thut (Hu v Vng Phi Qun s ), ngi b gy cuc tn
cng ca cng sn nm 1972. ng ngh tng Phm vn Ph gi chc v T Lnh Vng II (Vng
Cao Nguyn Trung Phn), ng ny l ngi hng Vit Nam trong trn in bin Ph. ng ch nh
tng D quc ng vo chc v T Lnh Vng III (khu Tam Gic St v Khu M Vt) , mt cu
T Lnh Binh Chng Nhy D, mt tay chin u gan l v sng s ca vng rng ni. Vng IV
Chin Thut th ng cho tng Nguyn khoa Nam thay th tng Nguyn vnh Nghi, ngi chu
ca ng,. Tng Nam cng thuc binh chng Nhy D m l k thut gia ca chin thut trc thng
vn. Ba trm su mi by (367) s quan cp t xt thy khng kh nng hay tham nhng c
cho v hu hay xo tn trong danh sch cn b.

Sau phn qun i l n phn chnh tr v d lun. D lut giao ton quyn hnh ng cho Tng
Thng Thiu va c thng qua v ban hnh. Rt nhiu bin php c Quc Hi thng qua,
m ng cho cc ng phi chnh tr c hot ng tr li. S kim duyt ang nng bo ch
c tho b. Mt Chnh Ph mi c hnh thnh. Nhng sau khi cc bin php m rng va
c ban hnh th Tng Thng Thiu li c thi cng rn, mi phe i lp hy hnh ng trong
tinh thn xy dng v trong khun kh lut php quc gia , qua Quc Hi (Thng Vin v H
Vin) vo dp bu c lp php sp ti, qua cc ta n (bng n t co) v qua bo ch. Chin dch
trong sch ha c tip tc, hng B trng v cc cng chc cao cp lm khng trn nhim v s
b iu tra v nu c y bng c chng minh ng theo n t co th h s phi c truy t v
xt x.
Tt c u xong ht, ng cn xc nhn l tt c nhng cuc biu tnh c xem nh hnh ng ph
ri trt t cng cng v s b trng tr nghim khc. Nhim v ca cc linh mc khng phi tn
cng cnh st ngoi ng ph hay ln ting rao ging bng loa s bt phc tng, m phi chm
sc cho gio khu v cc nh th ca h. Tng lai chnh tr ca nc Vit Nam c bo m bng
mu ngoi chin trng ch khng nn bn ci trn h ph.
B phn i, v khng c ngi cm u thc s, nn phe i lp tht bi khng ko dn chng ni
dy c . Nhng cuc biu tnh ln d tr v c thng bo trc khng thc hin c . Linh
mc Thanh c mun ng vin tt c dn chng trong cuc chng ph ln nhng cho ti gi ny
ch mi c c vai cuc quy ph nh. Cn khng khong coi nh b bp nght. Ngi em rut ca
Th Tng, ngi cm u c quan chng bun lu, va b bt giam.

Tng Thng Thiu c th tip tc lo cho ci m ng gi l "nhng vn ca t nc". V trc
ht l chun b cho cuc bu c Tng Thng d tr vo nm 1976. ng khng thay i quyt nh :
ng s ra ng c . Bt chp nhng phc trnh bi quan dn dp gi ti cho ng, ng Thiu vn t tin
l c kh nng thnh cng vt qua khi tr ngi ca mt nhim k th ba. Mc du c nhiu s
nguy him trc mt ng, ng vn nht quyt ngh rng ng l "ngi hoa tiu c iu kin nht
lo li con thuyn Vit Nam"
Vo thng hai nm 1975, ng vit cho Tng trng ti chnh rng:Vin nh kinh t cho
thy phn bt li gim, Bng mi gi ta phi thu ht vn u t ngoi quc. Tt c n lc ca
ng phi c dn ht vo vic ny. Khng cn phi qung co. H s ca chng ta tt ri. Th
trng ca Min Nam trn hn mc trung bnh Chu. Vi dn s 20 triu , m ht 9 triu
nhn cng chng ta hn hn c Chu, Hong Kong, M lai , Tn gia Ba v i Loan ri. Gi
thu nhn cng r l mt ci li th rt quan trng cho cc cuc u t ngoi quc. V mt s ln
nhn cng ca chng ta li c kh nng ni ting Php v ting Anh. Chng ta c sn 100.000 th
chuyn mn, 10.000 th my v nhn vin iu hnh c hun luyn coi sc cc dng c my
mc c phn phc tp hn l tu b v trc thng na. Con s chuyn vin k thut c gi tr (t tin
hc n my mc) cn thit cho k ngh s rt cao khi cuc gii ng c th xy ra. Trang thit b cho
ngn hng kh nhiu v nhn vin cng thnh tho. l nhng lun c m t ng phi trin
khai ra thm. Ti vit th cho Tng Thng Ford ni vi ng ta rng mt s vin tr ng mc
trong 3 nm l qu bo m nn c lp ca chng ti. Ch 3 nm thi, khng qu mt ngy
no !
V thc ? Mng du chnh tr hay lc quan ca lnh o kch thch cc cng s vin km nhit
thnh ?
Trn thc t, s to bo ca Tng Thng Thiu trong cch tnh ton ca ng v lng tin cng rn ca
ng i vi tng lai ca t nc ng u da vo mt cuc khm ph huyn diu ngoi khi b
bin Min Nam Vit Nam : du la .
Phi, c du la ngoi khi Vng Tu v o Poulo Pajang. 6 mi khoan, mi no cng trng
ch ! Nh vy ngi dn Min Nam Vit Nam v Tng Thng ca h c quyn m c : Su ging
du m khai thc t nm 1977 s em li li tc l mt t m kim! Nhng cn cn phi gi vng
c t nay cho n ngy . V li 3 nm cng khng lu lm.

Nhng y th coi nh di v tn !
Bi v chng li c may phn thnh phi thng ca Min Nam, H Ni ch c mt mong cu :
chin tranh.
Ngy 6 thng ging nm 1975 : mt hnh ng gi l trng tr vang di khp ni: lc lng
cng sn Min Bc cng khai tin chim tnh Phc Long gia ng trng, ch cch Si Gn
khng hn 65 cy s ngn v hng ng Bc. S th ng ca Hoa K sau hnh ng vi phm
nghim trng Hip nh Ba L v Ngng Bn ny c H Ni coi nh mt trc nghim rt c
li cho mt cuc tn cng mi. Vo lc s t khc ca Quc Hi Hoa K v mt ngn khon
300 triu m kim vin tr qun s cho Min Nam do Tng Thng Ford yu cu, c coi nh mt
du hiu chc chn "M s khng ti can thip vo Min Nam Vit Nam na" vy.

Pierre Darcourt
Chng 3
CHIN DCH H CH MINH

Vo u thng ging nm 1975, mt phi on qun s Lin X do tng V.A. Jukilov Tham
mu trng qun i Lin X cm u, n H Ni . V bi ton Vit Nam Mc t Khoa v Bc
Kinh lun lun c ci nhn tng phn vi nhau. T nm 1954, Lin X thc y H Ni m
cuc tn cng qun s quy m v quyt nh chim Min Nam. Ngc li Bc Kinh th li
khuyn H Ni ch nn tng cng cc khu vc gii phng v tin hnh mt cuc chin tranh gm
nhm lu di (trng k khng chin).
Ln ny th ngh ca Lin X c phn thng. Mc t Khoa v khng c nh hng g Cam Bt,
nn mong mun nm trn nc Vit Nam , mt ch thn hu c th gip cho mnh c nhng cn
c Hi Qun v Khng Qun Chu.

Lin X khng nh rng thi c quc t ang rt thun li nn cung cp cho H Ni rt nhiu
phng tin c th trang b cho 55 trung on chin xa bit lp, v ha tin, pho binh phng khng,
tin ti s thnh cng. Cc tu hng ca Nga ch y p n dc chen chc nhau hi cng
Hi Phng.
Sau khi phi on ca tng Jukilov ri khi Bc Vit li c mt nhn vt cao cp thuc B Ngoi
Giao Lin X n H Ni . l ng Nicolai Firyubin. C mi ln m Mc t Khoa quyt nh tin
hnh mt hot ng chnh tr qun s mt khu vc c bit nng bng no th y nh rng h
phi gi ng Firyubin n .

Ngy 28 thng hai, li n lt tng Yang Yung n u mt phi on qun s Trung Quc p
xung H Ni cho mt cuc ving thm di hn Bc Vit . Mt s on c cng Bc Vit c
thnh lp Nam Kinh (min Nam Trung Quc) c a v ng Thng Du Bc Vit . Bc Kinh
tha thun cho mt hnh ng gii hn nhng quyt nh, m mc tiu u tin l phi ct i
Min Nam Vit Nam ra lm hai on.
Nh th l k hoch ca H Ni s nm gia s khuyn co ca Nga v ca Tu.
Qun i cng sn Min Bc trc tin s chim vng Cao Nguyn Trung Phn, sau s c gng
chim Hu v Nng , nhng h s ch ht ma ma mi tn cng Si Gn v ng bng sng
Cu Long, tc l vo ma thu 75.

Lnh o Bc Vit rt lc quan: qun i ca h sn sng hnh ng.
T bo Hc Tp c quan chnh thc ca ng cng sn Bc Vit phn nh ng ci nhn ca
ng, cho thy H Ni hon ton thc c im rt thm hi ca Min Nam khi Quc Hi Hoa
K quyt nh t vic ct bt i n nh hon lun vin tr qun s v kinh t cho Si Gn .

Vi ngy trc khi h tung ra cuc tng tn cng c tn l chin dch H ch Minh ng cng sn
r rng rt thch th ghi nhn l ha lc v s kh dng ca cc chin c lu ng thuc lc
lng Min Nam gim st hn. Tnh hnh ny cho thy l d tr n dc v bom n ca
qun i b nhn khng cn y v h ang gp nhiu kh khn trm trng ti lp cc
kho d tr sng du, bo tr v sa cha cc loi chin xa, tu chin v v kh nng m h thng
dng.

Ngy 10 thng 3/75, hi 3 gi sng, cc n v cng sn m mt mt trn mi trong vng Cao
Nguyn v tung ra mt cuc tn cng quy m vo thnh ph Ban m Thut , tnh l ca Darlac, nm
cch Si Gn 250 cy s ngn v hng Bc.
T Ba L, ni ti ang , rt kh m o c tm rng ln v din tin ca hnh ng ny. Nhng
tin tc u tin t Si Gn xc nhn l nhng trn nh cc ng ph bt u trong m v
vn cn ang tip tc Theo pht ngn vin ca qun i Min Nam th lc lng ca Chnh Ph
v a phng qun c gng chng li mt lc lng ch qu ng c chin xa, pho binh phng
khng v mt ha lc pho tht hng hu bn ym tr. Cuc tn cng vo tnh l c pho binh
hng nng v ha tin bn dn ng trc tht d di. Nhiu cuc chm sng din ra chung
quanh phi trng cch thnh ph 7 cy s ngn.
Tt c mi lin lc v tuyn vi B ch huy tiu khu t gn phi trng u mt ht. . Cng theo
Si Gn th vng ai pha Nam ca thnh ph b ch chim , ni y c gn 15.000 dn sanh
sng. Khng qun v binh s ca Chnh Ph bn h 8 chin xa ch trong thnh ph v vng
ngoi .
Theo nhng tin tc u tin nhn c th chnh quyn Min Nam c tinh y l mt "cuc tn
cng quy m nht m cng sn tung ra t sau ngy k Hip nh Ba L v Ngng Bn nm
1973", v cho l tnh hnh "rt i nghim trng".
Nhng Hoa thnh n khng c mt phn ng no ht.

Ngy th ba 12 thng 3, mt bn in tn t Hoa K xc nhn rt n gin l Theo kt qu thm
d ca vin Gallup th c 78 % dn chng M chng li vic Quc Hi tng vin tr cho Cam Bt v
Vit Nam, ch c 12% l chp thun

Ngy th t 13 thng 3, cng theo Si Gn th cuc chin Cao Nguyn vn tip din.

K gi Gerard Le Quang vit trong bo France soir nh sau:
Trong khi cc trn nh Phnom Penh ang tip din, th MTGPMN (Vit Cng) chim mt phn
ca th x Ban m Thut (160.000 dn), mt th trn quan trng trn Cao Nguyn, sau khi chim
qun l c Lp. Tn chim nh vy l khng chin qun Min Nam Vit Nam mun ngn chn
mt s can thip ca qun i Si Gn vo Cam Bt gii vy cho Phnom Penh. K hoch can
thip ny c s khng tr t Khng Lc Hoa K c ngh cho Tng Thng Thiu gn y.
V nguyn th Min Nam Vit Nam d tr tin ti mt hnh ng nh vy. ng hy vng l s c
hai ng li: trn phng din ti chnh ng s c tng cng mt ngn khon vin tr t pha
Hoa K , trn phng din chnh tr s tng cng c v th khng chi ci ca ngi ngyn th
quc gia.
S tn cng ca khng chin qun t li tt c mi vn , t nay qun lc Min Nam c rt t
kh nng hnh ng Cam Bt. y ngi ta ch ni n vic gi 20.000 qun thuc nhm
Khmer Krom m thi (binh s gc Khmer c hun luyn Min Nam Vit Nam c gi l
Khmer Krom)
Ti t hi t u m k gi ny nm bt c tin tc theo qun i Min Nam Vit Nam s tn
cng vo Phnom Penh ? v ti sao ging nh nhng ngi khc, ng ta nht quyt cho l "khng
chin qun" nhng anh b i chnh quy" thuc mt qun i c gii chnh quy ca Bc Vit,
c trang b chin xa, sng Phng Khng, ha tin v nhng khu pho binh tm xa hng nng?
T bo Le Figaro cn nui dng mi mt chuyn hoang ng tng t: "14 thnh ph, 13 qun l
v mt tnh l ri vo tay ca nhng ngi ni lon t khi Hip nh Paris c k kt. l
ch do "lc lng cnh t Min Nam" nh bt tng cht mt do qun i ca Chnh Ph Min
Nam kim sot"

Ti min Trung, d sao, cuc tn cng ca cng sn cng c mt tm rng ln khng th ng
c .Gn nh u u binh s Min Nam cng b mt t. Bn tnh, ba tnh l, gn ht vng Cao
nguyn b i ch. Mt tnh th nm, tnh Qung Tr, st bin gii pha Bc ca Vit Nam ang
di tn. V na triu dn chng ang chy v hng Nam trn quc l. Ch mi c my ngy, mi di
tn cng bt thn ca cng sn gy ra mt s xo trn ht sc l thng v nhng bn qun s
v v vn dn s tng c chnh thc ng b Min Nam Vit Nam t trn 20 nm qua.

Vy chuyn g xy ra ? u l nhng l do su xa v thc s ca s sp thnh lnh ca
qun lc Min Nam Vit Nam ?
Cho ti gi ny Chnh Ph ca ng Thiu khng c a ra mt gii thch no khc ngoi cu chuyn
ti phi tr chin thut lc lng ca mnh. V ct ngang mi cu hi gy bi ri c nu ln,
pht ngn vin B Quc Phng xc nh vi bo ch rng k t nay s khng c mt bnh lun
no v din tin ca cc cuc hnh qun trong tng lai. S rt b 4 tnh Kontum, Pleiku, Darlac v
Qung c nm da lng vo bin gii Lo v Cam Bt, mt vo tay cng sn 4 thnh ph
quan trng c phi trng v mt h thng ng s qu tt, mt lnh th c rng cy rng ln, c
nhng vn trng trt sung tc v nhng ng rung ph nhiu tri di trn 250 cy s ngn b di
v 150 cy s b ngang. y l mt hnh lang chin lc ca Min Nam Vit Nam va ri vo tay
ca k th cng sn m trn thc t khng c mt cuc chm sng no .
Dng nh B Ch Huy Si Gn quyt nh phi rt ti a binh s ca mnh v dn chng v
vng b bin giu c hn, tr ng nhng th trn da lng vo bin, khi h ng trc mt s e
da do s tp trung qu ln ca lc lng cng sn c trang b qu hng hu v chin xa, ha tin
v pho binh hng nng, li cho cng sn nhng khu vc tuy rng ln nhng trng rng,
Min Nam c th x dng mi phng tin ha lc ca Khng Qun m khng s nh nhm dn
chng bn ln ln vi cc binh s ca mnh.
Dn chng trong nhng vng b e da khng cn phi c ku gi hay khuyn khch mi b i.
Cc nng dn v nhng kiu dn nh c Cao Nguyn t nm 1960 hu ht thuc thnh phn di
c ngi cng gio, tng chy khi Min Bc ngay ngy hm sau khi Hip c Genve 1954 va
c k kt. Nhng ngi t Qung Tr v Hu chy vo y th khng bao gi qun cuc thanh
trng m mu c chn lc ca nm 1968 (Tt Mu Thn), lc lc lng cng sn chim mt phn
ca hai thnh ph ny. Mt cuc thanh trng n 6000 v hnh quyt vi phng tin th s trong
vng cha y mt thng.
Tuy nhin, s rt i bt thn ca tt c mi hin din qun s trn nhiu tnh yt hu lm thng
tn nng n n uy tn v tinh thn ca c dn chng, Chnh Ph Si Gn v QLVNCH.

ng mn H ch Minh c Cng Sn H Ni bo v ton din khng mt xm nhp no
n c t hai cnh sn. Do qun i cng sn kim sot ton b pha ng v pha Nam ca
Cam Bt, tt c dy Trng Sn v ci sn thng ngay trung tm ca nc Vit Nam . H c
th p bt c lc no xung Dalat, mt vng trng rau chnh ca Min Nam , mi ngy cung cp
cho Si Gn 70 % rau ti. Tr ng trn cc cao im v c trang b c gii hng mnh, lc
lng cng sn cng c th thc mt mi di tn cng xung bin ct t Min Nam lm hai
on, qua hnh ng c th ha s hnh thnh mt nc Vit Nam th ba.

Ngy 21 thng 3,
i BBC, trc y thng hay pht li nhng thng co ca i H Ni , loan tin v s di tn
ca thnh ph An Lc, cch Si Gn 100 cy s v hng Bc.
Vo nm 1972, An Lc l ni m 5.000 binh s ca Min Nam , tr n trong s hon ton nt ca
thnh ph v 70.000 qu n pho loi ca cng sn Bc Vit , trong ba thng di chng tr v
nh bt tt c cc cuc xung phong lin tip ca 3 s on cng sn Bc Vit c s ym tr trc
tip ca 2 trung on chin xa T.54. Bn thn ti, li dng c cc chuyn bay tn thng, p
xung thnh ph ny v sng c vi gi. V ha lc ch rt dy c, cc trc thng ch c
30 giy di t - thi gian ti thiu nhng ngi trn trc thng nhy xung, v nhng ngi
khing cn a thng binh ln - sau l phi bay ln ngay. C thnh ph ch cn l mt ng
gch vn, ngn ngang xc chin xa T.54 b lc lng phng th h bng sng khng git, v hng
ngn xc b i cng sn snh to ln trong nhng qun phc xanh ti t. Nh th bay mt nc. C
trm thi hi chng cht ln nhau, thi ra, gia hng gh ngi nt vn v di chn bc th
Cha. Trc hai tun, mt chic T.54 ca cng sn dng i bc bn trc x vo cc tn
ang cu nguyn , trc khi b pho xa 105 ly ca qun tr phng bn h vi my nhm c ly
s 0 .
C nhiu binh s Min Nam b thng. Rt nhiu ngi khng chp mt c trong vng 60 gi.
Nhng tt c cc n v tr phng u c mt tinh thn st thp. Chng ti ang vo thng 6. Vi
ngy sau , Tng Thng Thiu p xung An Lc. Qun tr phng bc ra khi hm tr n hoan
h v b bng ng ln trong chin thng. Mt o qun tip vin cui cng b gy vng vy, v
thnh ph An Lc tr thnh biu tng cho lng can m v bin ca qun dn Min Nam Vit
Nam . Cc s h hi nt c dp dn v thnh ph sng tr li. V by gi khng y 3
nm sau chin cng oanh lit , An Lc di tn m khng c mt trn nh no .
V li, cng khng c mt ni no c xy ra trn nh tht s !

Ngy 24 thng 3,
Cng sn tin ti c b bin. Nc Vit Nam coi nh b ct lm i. C Hu tht th ngy
26, vn khng c phng th, Hu l ni c hng ngn ngi cht nm 1968. Hu l ni m
nhng n v beo en, n v D v Bit ng Qun v s on Khng k ni ting ca Hoa K
lng sc tng nh trong chin u lc .
Cuc trit thoi tr thnh mt cuc tho chy, mnh ai ny chy.
S sp ny bao gm ht c min Trung ca Vit Nam , m ng dn chng t nn ht hong
chy lon, ln dn ln dn nh mt con sng cun cun chy, vi qu nhiu hnh nh au thng
khng chu ni. . . . cuc chy trn cung cung ca c mt dn tc b vt ra ng, mt cuc chy
lon d thng, dng ngi chy lon trn ngp v ko theo mi th trn ng i ca n, phn
tn v nhn chm cc n v ang c nh chng tr v chin u. Nhiu ch n b la ht mt cch
kinh hong v v vng v khng tm c con ci i lc, gn nh trn trung thiu no v ng ngc
gia khi ngi chy lon. Nhiu c gi m teo ch cn da bc xng mt mi ko l thn xc kh
cn v b chy nng, l ngi v ng di trong nng bi, bung mnh t xung m khng gng
dy ni, ang nm yn ch gi cht.
Nhng hnh nh c th gii u mc kch ngay trn mn nh truyn hnh ca h. Phn ng u
tin ca h rt nhn o, rt t nhin , khng km ch c . H run ln, sau h tm cch xin v
nui hng ngn tr m ci .Khng c lc no h ngh rng mun bo m tng lai ca nhng a
tr th ch c mt cch hay nht l phi tm cch cu ly cha m ca chng.
Si Gn, t bo Chnh Lun c ng mt bi phng s qu rng ri do mt c phi vin t Qui
Nhn gi v :
Khng th tng tng ni nhng gi pht cui cng ca thnh ph ang t trt b ht i sng
ca mnh. Dn chng cp git thuyn my do binh s canh gi. Sau lng h v s va li, thng cy,
rng hm, qun o trn ln vi gi rch c ngi ta vt b y trn bi ct vi hng chc, hng
chc t thi b nh gy nn mt mi hi thi khng chu c . C nhiu b m vn cn m cng
xc cht ca con trong tay mnh. Trn nhng con ng dn ti hi cng, nhng b trai b gi lc
mt ht cha m c ko l thn kh cn n tn bi bin ri nm cht lm trn ct v qu i, qu
kht v qu mt mi.
Mt c gi mc en ngi da trn bn thuyn, k li hnh trnh chy lon t Cao Nguyn: chng
ti c trn hai trm ngn ngi trn l 7 B, gm bn ngn xe vn ti ch y binh s, hng ngn
chic m t, xe ba bnh, xe c ca ngi Tu, xe p, v nhng ngi i b. C khong trn 100.000
ngi i b, gng gnh tt c nhng g m h c th mang theo c, no l g nht vo b, no l
heo ct nm trong gnh, no l ch vi si dy git theo. . . nhng ngi cng gio th mang theo
tng nh c M v tng c Cha Tri. Con ng th nh hp chy xuyn qua rng gia
nhng bi rm v tre dy c khng chen chn qua c. Chng ti khng c mt thc n, v tuyt
i khng c g ung. Chng ti i sut 3 ngy ba m nh vy. Mt b phn cng binh i trc
on xe sa ng v sa li cu h v chin cuc trong nhng ngy qua. Khi gn ti sng Ba th
t trong cnh rng xut hin mt ton lnh cng sn c ngi cm c i u. ngi ch huy ton b
i y pht loa ra lnh cho chng ti phi ngng li v phi i tr v. Nhng lm sao c by gi
v c qu nhiu ngi pha sau c n chng ti i ti. Tt c coi nh b dn cng li thnh mt
khi ngi khng nhc nhch c na, rt kh ra lnh cn hn l i vi mt n tru ang ci gm
u xung t . By gi bn cng sn mi bn vo chng ti vi tt c cc loi sng ca h ang
c..c du kn trong rng, cc loi pho nng nh, bch kch, sng khng git . . n thng vo
chng ti dc theo con l ang b kt cng. Tt c u n ng lot. Mt tri n pho chm
ngang con gi ti v hai da con ca n. Trn on ng di 3 cy s thy nm la lit, ln ln k
cht ngi b thng. Hng trm xe loi b chy, n m nh ngi ta nm n vo la vy. Ti
m a chu chn tui trong lng, v c gng chy ba ti u hay ti . a b rn r, v n b mt
mnh n pho xuyn qua lng t bn ny sang bn kia. N khc tht ln nhc i nhc li : ng
i, ngc chu b thng ri au lm. Ri ng mt ci, ti khng cn nghe n ni g na. Ti nhn
li n th i mi ca n en ht ri, v n cht. Ti tip tc b n s chn ct n cho phi
php. Khi vo n thnh ph, ti ra mt cho n mt ci vi nc u tin, ti cun n vo mt ci
b vi mi m ti mua vi s tin cn li ca ti, v ti chn n dui mt gc cy. By gi th ti
khng cn g na, ngi thn cng khng c m thung yu v che ch. Ti s khng ri khi
y u

Tng Weyand, Tham mu trng Lc qun Hoa K c Tng Thng Ford gi khn cp n Si
Gn nh gi tnh hnh qun s ti y. Pht ngn vin ca Nh Trng, ng M. Ron Nessen,
xc nhn l "cu ch huy trng qun lc Hoa K Vit Nam" cng c nhim v trao cho Chnh
Ph Si Gn mt cng in qua Tng Thng Ford mun bo m vi Tng Thng Thiu l ng
ta quyt nh n lc ti a c Quc Hi "chp thun cho nhng ngn khon cn thit."
Nhng Quc Hi Hoa K khng thy v khng nghe (nguyn vn ca tc gi : ui v ic) nhng
ni thng kh ca mt dn tc bn ang b mt tai ha ging ln u v ang ku cu, v h b
i ngh h cho n ngy 7 thng 4.
Khng th no t ni cnh hn lon trn cc con l Min Nam Vit Nam c .

Ngy 29 thng 3/75 :
Nng, thnh ph m ngi M c tr tnh trong vng 8 ngy s di tn ht dn chng bng mt
cu Khng vn khng l trong lch s chin tranh, s phn coi nh b b ri. Su tri n ha tin
ri vo phi trng.. . . v cuc di tn ng nhin b nh hon. Nng l mt thnh ph vi mt
hi cng y p tu thuyn, vi mt bn o c phng th cht ch, vi mt phi trng chin lc,
vi mt h thng kho tng y p lng thc, n duc v chin c c th khng c c trong
nhiu thng. Thnh ph b mt i khng mt ting sng, v s ra i ca nhng chic phi c v trc
thng cui cng to nn nhng cnh tng ht sc kinh hong. m ng ngi t nn a li
tranh nhau c leo ln nhng chic phi c y p ngi. Mt chic trc thng ct cnh lc l lm
ri rng my chm ngi ang c bm cht vo hai gng st di ln, ging nh nhng con su
nh eo vo mt con b hung ln, lm cho h ri l ch t trn khng, ri rt xung t bp nt tng
ng nh khng cn hnh dng con ngi , mu me be bt.
n b v tr con khc lc, go tht, van xin, v c gng tro ln mt chic khc cng y cng
ngi ri. C nhng bng sng p vo tay v cnh tay ca h. C mt s ang c bm vo ln ca
mt chic Boeing ang gm r c bc ln khi ng bay. Khi n Si Gn ngi ta cn tm thy
mt t thi b x nt ca mt ngi no ang b cun cht vo h thng bnh xe h cnh ca chic
Boeing 707 ni trn.

Ba ngy sau khi Nng tht th th li n lt Nha Trang ! y 300.000 ngi dn t nn cn
sng st t vng Cao Nguyn v t cc tnh min Trung chy v b gng km ca chic by sp
cng sn ng kn h li.
Cam Ranh, mt vnh p nht vng Chu cng ang c di tn. Pho binh Bc Vit c tip tc
n n vo cc on ngi di c ang chy trn cng sn hng v min bin.

Lc by gi ang c mt tnh trng mp m kh hiu ti Hoa K . Quc Hi th vn cn ang i ngh
h. . . . Tng Thng Ford mt t lu sau cng bt chc h v ng hin ang thong dong chi
"gn" ti Palm Springs tiu bang California.
Phn ng Ph Tng Thng Nelson Rockefeller th c tnh l "tht s qu mun" mun lm
mt vic g cho Vit Nam , k c s gip cho dn chng ang chy lon, v ng cn ni thm
mt cu khch ng ht sc v lim s:
"Ti ngh rng c mt s ln nhng ngi ny s cht.. .. .. tht ng bun, tht qu bi thm. Nhng
chng ti cn phi tip tc sng , v tip tc i ti ch"
i s Hoa K Vit Nam hin cn ang Hoa thnh n ln n ngi M "khng a
c mt ngn tay ln" binh vc cho quc gia mnh. ng ni "ti ngh rng khp ni trn th gii
ny, mi ngi u c chung mt kt lun rt bt li cho chng ta . C ngha l th lm mt ng
minh ca cng sn cn hn l bt hnh c lm ng minh ca Hoa K "
Ti Ba L, mt i din ca CPLTCHMN (GRP) ln ting mnh m t co ci m h gi l chnh
quyn Ford v tp on Nguyn vn Thiu "p buc dn chng Min Nam phi di tn . ng ta
cn xc nhn l hng trm ngn ngi nghe li tuyn truyn xo tr v b hm da di hng
sng, b bt buc phi la b ht nh ca v ni chn nhao ct rn ca mnh c cht i v
cht bnh trn ng di tn. Nhiu ngn ngi khc v khng chu chy trn phi b hnh quyt..
.!"
l mt i din khng s phi nghin cu mt s nghch l, v hn na cng khng ngh ti mt
s nh chnh v nhng s kin xy ra. Ci Chnh Ph cch mng lm thi m ng ta ang nhn
danh tuyn b , tng ph nhn t my nm nay v t cch i din cho nc Vit Nam ca
ng Tng Thng Thiu, bng nhin hm nay ng mt ci, ng ta cng nhn mt thc quyn phi
thng ca v Tng Thng ny l lm cho ngi dn tin theo.. .. .. .. mt quyn lc tm l c kh
nng di chuyn c mt khi ln dn chng, bt h phi ri b nh ca rung vn i v nhng
thnh ph cui cng di s lnh o c ti" ca mnh. vo thi im no v bng cch no m
binh s ca Tng Thng Thiu ang b tan r khng qua mt cuc chm sng no v ang cng chy
trong m dn chng, li c th dng hng sng ca h bt buc hng triu ngi phi di tn,
chy v cc sn bay hay cc bn cng ang ln hi b ng ca trc mt h ? Hng chc ngn
ngi v qu s binh s Bc Vit m phi chy i, cht v i kht hay v mt l, hoc b tn
st mt cch c phng php c t chc m thn nhn ca h tng l nn nhn Qung Tr v
Hu trong nm 1968. Nhiu ngn v nhiu ngn ngi khc b hnh quyt, bng nhng qu n
pho c loi ca cng sn trong nhng tun l sau cng ny, khi Bc Vit mun ngn cn
khng cho h chy i.

Ti Si Gn , cui cng th ch ca ng Thiu dng nh c tnh tng ngy. Ngi ta
khng th tha th cho ng v sau khi Ban m Thut b tht th, ng cho lnh rt tt c qun i t
min Trung v t min Cao Nguyn : vi vng v cu th, hnh ng rt qun ny dn ti mt s
tho chy m ngay nh Bc Vit cng khng bao gi tin on c .

B i lp tn cng t nhiu thng qua by gi th ng li b Thng Vin b ri, mt Thng
Vin tng cho ng mt s tn nhim ht sc rng ri. Sau 8 ting ng h tho lun, 41 trn 42
ngh s hin din ng ln chng "s bt lc ca ch v i hi phi thnh lp khn cp mt
Chnh Ph on kt quc gia gm nhng nhn vt c kh nng, lim khit v i din cho dn
. Chnh Ph mi thnh lp ny phi cng tc cht ch vi Quc Hi v cc on th qun chng,
nhanh chng lm vic trong mc ch ti lp li s n nh qun s, x hi v chnh tr .
Tng Nguyn cao K, cu Ph Tng Thng v cu T Lnh Khng Qun Min Nam Vit Nam,
v hu t nm nm nay ng ra thnh lp mt y Ban Hnh ng Cu Quc v h ho
s ra i ca Tng Thng Thiu. Cnh st ph c hai m mu o chnh v bt gi nhiu s
quan.
Nhiu in tn sau cng cho bit l c mt s ht hong trong th Min Nam Vit Nam . Tt
c nhng chuyn bay thng l ri Si Gn ht ch. Cc ngn hng b khch hng bao vy rt
ht tin ra. Ch trong vng c mt ngy gi ch en ng m kim tng vt t 700 ln n 1600
ng.
Vo gi pht m Min Nam Vit Nam ang lung lay v b e da s b sp di s tn cng dn
dp ca cc s on cng sn Bc Vit m hnh nh khng c g km hm sc tin ca h c, c
mt trong nhiu cu hi ang lm bn tm nhng cha thy c nu ln : trong trng hp qun
Bc Vit thng, th nhng kiu dn Php v quyn li ca nc Php chng ti y s cn hay
khng ?
12.000 kiu dn Php c mt nhim v rt quan trng trong i sng ca Min Nam Vit Nam .
Quyn li Php, c c tnh n 1 t 730 ngn quan, c phn ra nh sau:
- c s k ngh (u t v tr kim) : 650 triu quan Php
- cc vn cao su v x nghip : 650 triu quan
- tr v c ph: 10 ngn mu,
- doanh nghip: (u t v tr kim) 100 triu quan
- x nghip vn ti v nh xe, vn ti ng sng v ng bin: 150 triu quan
- ngn hng , cng ty a c v bt ng sn : 180 triu quan
Cc s u t ny khng nhng ch l nhng u t ngoi quc duy nht c phn bn vng m n
cn chim mt v tr quan trng trong nn kinh t ca Min Nam Vit Nam . Con s mu dch ln
gn n 800 triu quan Php v phn ng gp vo ngn sch ca Min Nam Vit Nam c khong
23 %.
Nhng s u t v k ngh ca chng ti t c dn chng bn Php bit n, phn ln gm c k
ngh kh tn tin ca Min Nam Vit Nam , gm c cc x nghip mi nht nh: hng Citroen, ni
y lp rp nhng xe thng dng trong nm qua, c bit l xe La Dalat; xng sn xut xi mng
H Tin; hng Isostat (k ngh in t), cc hng Elf- Erap v C.F.P. d phn vo cng tc tm du
kh ngoi khi b bin Vit Nam
Hn th na, cc cng ty hng khng ca chng ti (Air France ang cng tc vi Air Vit Nam v
U.T.A.), cc cng ty hng hi (Messageries v Chargeurs Runis) ang hot ng bn c quyn
trong cng tc chuyn vn quc t t Vit Nam n Nam u Chu v ngc li.
Nhng li th m Lp Php y dnh cho u t ca chng ti , s kho tay ca nhn cng
y, v tr a d thun li cho kh nng xut cng, mi giao ho tt vi nc Php v cc nc bn
quanh (cc nc ni ting Php) cng hin nhiu vin nh v iu kin lm vic rt ng c
khuyn khch.
nh hng vn ha Php vn cn rt quan trng. Tt c thnh phn lnh o Min Nam Vit Nam
v hu ht cc cn b cao cp u ni ting Php. Nhng c s vn ha Php rt nhiu . Mt vin
vn ha Php Si Gn , ba trung tm vn ha Dalat, Nng v Nha Trang; su trng trung
hc (Yersin, Dalat, Blaise-Pascal, Nng trng Trung hc Php Nha Trang, trung hc Marie
Curie); trung tm gio dc Saint Exupery, trung tm hc v Colette Si Gn . Nc Php cng
gip cho nhiu trng s Vit Nam di danh ngha hp tc vn ha v k thut (trung tm
hng dn hc v, i hc vn chng v s phm ca Si Gn v Hu, i hc Y v Dc ca Si
Gn, trung tm k thut quc gia Ph Th).
Con s hc sinh v sinh vin ghi tn vo cc trng s ni trn ln n 14.000, v nhn vin ging
dy ngi Php l 272 ngi . Thm vo cn c nhng trng khc, trng t v trng o dy
ton bng ting Php : trng trung hc Taberd (Si Gn ), trung hc Fraternit (Ch Ln), Les
Oiseaux (Dalat v Si Gn ), lAlliance Francaise (Si Gn) . Cc gio s v cc d phc c mt
khp cc bnh vin, cc tri ci, cc trung tm x hi v tn ty hy sinh phc v m khng c mt
s tnh ton no. Bnh vin Grall, mt trong nhng bnh vin ti tn nht ca vng ng Nam ,
trong tt c nhn vin c trch nhim (bc s, gii phu, quang tuyn, dc s v qun l) u l
ngi Php, l mt bnh vin c danh ting khng th chi ci c .

Tt c cc c s , tt c nhng nam n nhn vin dnh lu tht su m vo t nc ny, tt c
nhng s ng gp v vn ha v nhn o ca nc Php. . . ri y s cn li nhng g trong
trng hp c mt chin thng ca cng sn y ?
By gi th cn qu sm c th c on v tng lai, nhng d sao cng c th thit lp c mt
s so snh vi nhng g xy ra trong qu kh Min Bc Vit Nam . Vo nm 1954, nhng
quyn li ca Php nc Cng Ha Dn Ch Vit Nam ln n 100 t ng quan c. n gi ny
giao dch kinh t ca chng ti vi ch H Ni coi nh khng c g c.
Cc c s Php u bin mt ht. Khng c mt c s gio dc no cp i hc hay c s y t
no cn hot ng .
Con s kiu bo ngi Php chng ti t gn 6.000 vo nm 1954, by gi ch cn c 21, trong s
phi tnh 16 nhn vin ca ta i S. Nm ngi cn li l nh bo ca AFP, ca t Humanit v t
lUnita (hai t bo ca cng sn Php v ). Ting Php l ngn ng m nhng ngi di 50 tui
khng ngi no bit .. i vi nhng ngi khc th ting Php l mt sinh ng ngoi quc ng
vo hng th t sau ting Nga, ting Tu v ting Anh.

T s hin din ca chng ti khi xa, gi ny trn bnh din kinh t, ch cn mt h s t tng v
n nn khng bao gi gii quyt c v mt kh c bi thng cho nhng m than c Min
Bc ca chng ti m Bc Vit cho nh ch thi hnh t nm 1963 . Lnh o ca H Ni ch cn
vi nm l qu h bi xa ht du vt nh hng ca ngi Php Min Bc Vit Nam .

Nh vy c th no ngi ta t ht tin tng vo mt hy vng l h s t ra bt mn tip hn nu h
chim c Min Nam?

Pierre Darcourt
Chng 4
TNG THNG THIU C GNG
GI TH CH NG CHNH TR

Ngy Cha Nht 6 thng 4
Chic phi c "Caravelle" ca Hng Khng Vit Nam i ng bay t Bng Cc v Si Gn . N
khng bay cho dy ni di ca Cam Bt v nhng ng rung ph nhiu ca vng ng bng na,
m i thng n Utapao t bay dc theo duyn hi ca Min Nam Vit Nam, bay tht cn thn
trn mt bin trnh tm n o ca ha tin tm nhit SAM.7 ca Bc Vit . V sau mi bay
thng v hng Bc, ri tt ngang qua khc quanh co snh ly ca con sng Si Gn vo Tn sn
Nht.
ng bay p xung hi ngn li hp v hai bn c nhng bc tng thp vung vc dng chn
n ca cc phi c vn ti C.47, cc trc thng v nhng phi c chin u.
Trong nhng dy nh ca phi trng bn chic C.130 khng l ca Khng Lc Hong Gia c ang
n ch 600 tr m ci. C khong 100 em mc ton qun o mi ang ng yn lng di t
nhn cc phi c khng l ny y v s hi.
Chic xe but a chng ti ra thnh ph chy gia m ng xe gn my, xe hi, xe ba bnh.
Thnh ph m cch y vi ngy tt c bo ch Ty Phng u m t nh l mt thnh ph ang b
bao vy, hin rt yn tnh l k. Gn nh khng c mt t g thay i t khi ti ang cn y su
thng trc . Trn cc i l v trong cc cng vin y bng mt ca nhng cy chui v nhng cy
c th xanh um, thy ton hoa phng n rc..
ng Catinat, nhng phng tr v phng ln ca khch sn Continental y p khch hng.Tuy l
nhm ngy cha nht nhng cc th vin, cc qun ru, cc kho hng, cc ca hng tp ha ca
ngi n vn m ca. Trn ng Charner c (Nguyn Hu) cc gian hng bn bng cn y p
bng hu v bng hng. Cc rp xi n th treo bn ht v. Trn sng Si Gn cc x lan en ch
y hng ha ang b neo gia nhng chic tu chin ca Hi Qun sng cao x ch ht ln tri.
Nhiu chic ghe chi ng bin ang lt trn sng vI nhng cnh bum ln . . .
Pha sau Kho bc v chung quanh Ch C, hng qun vn tp np k mua ngi bn. Ch ring cc
xe xch-l vng bng, C gn 6000 loi xe ny, lc no cng thy chy rong ngc xui khp
thnh ph tm khch hay rc khch bn xe ba bnh. Cnh st quyt nh cm khng cho h
hot ng na, v bn c cng Vit Cng gi dng xch l tr trn v t nhp vo thnh ph
mt m trc ngy tn cng Tt Mu Thn , by nm trc .
Si Gn c v lo u ngay sau khi Nng v Nha Trang b tht th. Ta nh ca hng Hng Khng
Vit Nam tng sng nhng ngy vui v nhn nhp, nay tr li vng v im lm. Hng hng khng
quc gia ny nay ch cn gi c 2 chuyn bay trong ni a ang b thu hp li: mt chuyn i Ph
Quc, mt hn o nm ngoi khi trong Vnh Thi Lan , v mt chuyn i Rch Gi, mt tnh nm
trn b bin pha Ty Nam ca Vit Nam .
Cc t bo bui chiu chy hng ch m , trch ng cuc hp bo c coi l ng khch l ca
Tng Thng Ford ti San Diego. Tng Thng Hoa K tuyn b rng:
- " Ti l mt ngi rt lc quan . Bt k nhng bin c bi thm m chng ti l nhn chng,
cng vn cn mt c may Vit Nam v Cam Bt chng tr li sc p ca k ch. Ti khng
ch i mt s sp ca Min Nam Vit Nam v ti s lm tt c trnh vic . Chng ti
khng cho mt ch cng sn c hin hu ti Si Gn , v Phnom Penh cng vy. Hoa
K vn l mt ng minh ng tin cy ."
Cuc khng khong chnh tr Si Gn bt ngun t s kin Cao Nguyn b ri vo tay cng sn
Bc Vit, va bt ng c sng tr li rt ngon mc. Vi gi sau khi ngn chn c mt m mu
o chnh, Tng Thng Thiu tuyn b ch nh ng Ch Tch H Vin Nguyn b Cn thay th Th
tng Trn thin Khim.
Sau khi khm ph ra c m mu o chnh , c nhiu ngi b bt gi trong s c ng
Nguyn vn Ngn, c vn chnh tr ca Tng Thng Thiu v l mt thnh vin c uy tn thuc ng
Dn Ch ca chnh quyn . ng Ngn l mt cu gio chc, sau l s quan Qun Cnh, v sau khi
c gii ng quyt nh chn con ng chnh tr v nhanh chng vch ra con ng cho
mnh.
Vo nm 1972, Tng Thng Thiu chn ng Ngn lm ph t c trch v cng tc thnh lp
ng Dn Ch m ng hy vng s l ng ca chnh quyn ym tr cho ng, ng thi ng Ngn
cng s bo m s lin lc cht ch gia Tng Thng Ph v lng vin Quc Hi .
L mt ngi mu m v c nhiu tham vng, ng Ngn tin hnh thnh lp rt nhanh Quc Hi
hai ton lin lc rt trung thnh vi ng ta.
Vo ma xun nm 1974, ng tng rng v tr c nhn ca ng vng chc, c th triu tp
c mt bui hp ca cc v dn c "bn" nh h gip tch rI Tng Thng Thiu ra khi nhng
"th h xu" chung quanh ng ta. V mt khi bo m chc chn l ng Thiu b "c lp" nh th
ri th ng ny s tr thnh con tin trong tay ca nhng ngi dn c. Nhng rt phin l mt trong
nhng ngh s li c mang theo mt my thu m trong ngi , v cun bng ghi m cui cng li
n nm trn bn lm vic ca Tng Thng Thiu .
Trong cuc iu tra ngay sau , c quan an ninh xc nhn l "nhng ti liu tch thu c ti nh
ca ng Ngn cho thy ng ny dnh lu n mt ng dy bun lu vi vng Vit Cng"
B ch nh c tr trong vi thng, sau ng Ngn c php ri khi nc i sang Gia n i vI
ngi anh ca ng ta. Nhng gn y khi c php tr li Vit Nam , hnh nh khng b c
tham vng, ng li kh kh mun nm gi nhng vai tr hng u, nn ln ny ng li hp tc vi
cnh em t ca tng Nguyn cao K.
B dnh lu vo m mu ny, 8 s quan cao cp b theo di v canh chng, trong s c tng
Loan. Tng Loan l cu ch huy trng cnh st, hi Tt Mu Thn b bo ch Ty Phong chp
nh, ngay khi ng ang dng sng lc bn vo u mt cp ch huy Vit Cng, sau t lu ng b
thng v mt vin n t trc thng v tr nn mt ph nhn khng c vic lm. Nhng mc
d c mt chn bt khin dng, v cu s quan bit ng ny, tng l mt trong nhng phi cng ti
gii nht ca Min Nam Vit Nam , vn cn c kh nng phn ng rt nguy him..
Nm ngay gia cn c Khng Qun rng ln trong phm vi phi trng Tn sn Nht, bit th ca
tng Nguyn cao K vn cn l mt trung tm sinh hot rt no nhit v . . . rt c ch canh
chng. Vo mi buI chiu c trc gi gi nghim l khch kha tp np n chi nh tng K.
C nhiu i t tr v mt s phi cng, qu tc gin v cc tht bi qun s gn y, t ra sn
sng cho nhng hnh ng in r. B Mai, ngi v rt p ca tng K th lo thc n v nc
ung. Khch kha th bn ci thu m sut sng v nhng g cn phi lm. Tng K l ngi ni
nhiu nht, ng qut tho, tc gin, cho Tng Thng Thiu l mt v tng "ht bi", ng xc nhn
rng mnh hnh thnh "mt k hoch phn cng" chn ng ln sng cng sn ng ln n i
s Hoa K "t chng li mi s thay i Chnh Ph" . Khng kh m mu ny lm cho Tng
Thng Thiu pht cu ln. Mt s st th c thu tm cch thanh ton tng K. H t
nhp vo c cn c, nhng b ton cn v ca tng K bn h ngay cch bit th chng vi
ba thc. C l ngi ta ang ch xem nhng mn bin chuyn no nhit ny.
Bt chp nhng s e da nng n ang nng ln bn thn ng, Tng Thng Thiu vn c gng
gi th ch ng chnh tr ca mnh, ng thi c gi khng cho phn cn li ca qun i b r ng.
Trong mt bui ni chuyn trn v tuyn truyn hnh, Tng Thng Thiu va xc nhn l Th tng
mi c ch nh ang lo thnh lp mt "Chnh Ph chin u v on kt" vI nhim v ti lp an
ninh, n nh hu phng v cu tr dn chng t nn. ng xc nhn l cc ch huy qun s no
"hn nht v c tinh thn ch bi" s b trng tr. ng da trn v th "hp php v hin nh" ca
mt Tng Thng c dn bu trong s mng bo v ch , v cc lc bc b mi lun iu cho
rng ng c "mt tha hip kn vi cng sn" trong vic nhng mt phn lnh th ca quc gia
i ly mt s rt qun v bo ton dn chng ang chy lon. Cui cng ng nhn mnh l ng
vn thi hnh ng n Hip nh Bal, d l Hip nh ang b Bc Vit ch p, khi ng ni rng
ng phi dng bo lc tr li vi bo lc, v ng khng bao gi thng lng iu g di s e
da ca hng sng.
kt lun, ng ku gi dn chng hy "trn tnh li" v i hi qun i phi "chun b ti
chim li nhng phn lnh th mt". Nhng nh rt ng c khen ngi. Ch cn c vic
thi hnh cc quyt nh m thi. Khng phi nhng hot ng trong hnh lang m chnh l
nhng hnh ng trn chin trng mi xc nhn c li ni ca ng Thiu c gi tr hay khng .
S phn ca nc Vit Nam tu trung vn phi c gii quyt bng sng n!

Pierre Darcourt
Chng 5
CC TNG LNH TC GIN
V THY MNH B NHC

Th hai, 7 thng 4

i t Khi, s quan ph t trng Phng Nh Qun on III tip ti ti B Tng Tham Mu QLV
NCH , mt doanh tri rng ln nm gn sn bay Tn sn Nht, ni c rt nhiu ng ten v c Thit
Gip canh gc. Lc by gi l 9 gi sng.
i t Khi, mt cu s quan lc lng c bit, c hun luyn Okinawa, l mt ngi cao ln
mnh khnh mt y vt tho v ng p phi mn nm 1970.
Trn tng ca vn phng ng treo y bn , c cp nht rt cn thn.
"Ti tng l Anh mun bit nhng g xy ra Cao Nguyn v Hu phi khng ?", ng ta hi
ti.
- Tha i t, Tng Thng Thiu c ni v "nhng sai lm trm trng v ch huy". V ti khng c
mt ti ch, nn ti mun c vi chi tit chnh xc .
i t Khi xoa tay, nhn ti bng cp mt tht sc bn v tm ti, sau tr li cho ti vi mt n
ci c i cht gng go:
- Chc l ti khng th tr li ht cc cu hi ca Anh c u, nhng ti s c gng ni vi Anh
phn chnh. ng khng ?"
Ti gt u chp thun ngay. i t Khi sau mi bt u ni:
Trc ht chng ta phi xc nhn mt vic: cng sn c tn cng vo th x Ban m Thut 2 ln
vo nm 1968 (Mu Thn) v nm 1972, v c hai ln chng u tht bi. Nhng ln
ny qun lc ca chng ti vo mt v th rt yu km v khng cn c mt s Khng Tr mnh
m ca Khng Lc Hoa K tng gip chng ti b gy cuc tn cng ca cng sn
hai ln trc . Chng ti bit l cng sn Bc Vit tp trung cc n v v chin c trong nhng
vng rng rm nm gia bin gii Lo v Cam Bt v cc thnh ph vng Cao Nguyn. Nhng v
ngi M lun lun t chi khng cung cp cho chng ti cc oanh tc c hng nng gip
chng ti nh ngay vo tuyn xut pht nm cc vng tp trung ca ch, nn chng ti khng th
d on c cuc tn cng ca h.
-Ngy 10/3 hi 4 gi sng, cng sn m mn trn nh bng mt trn ma pho loi, t 130
ly, n bch kch pho nng v ha tin, n vo thnh ph Ban m Thut . Pho dn ng ny
ko di trong ba ting ng h, v ngay sau l cc chin xa T.54 m cuc xung phong vo th
trn. Ngi ca chng ti cc lc chng tr, c bit l mn Nam ca thnh ph v chung
quanh phi trng, nhng vo lc tra Khng Lc ca ta li nh nhm ngay b ch huy ca tiu
khu, c im phng ng cui cng, v sau tt c mi n lc ti chim li th trn u tht bi.
Tng Thng Thiu mun chng gi Ban m Thut , v y l th ca ng bo Thng, v mt
Ban m Thut l tt c cc b lc trn vng Cao Nguyn ny s mt ht tinh thn. Ngy 13 thng 3,
c bo l thnh ph ny hon ton b cng sn Bc Vit kim sot, Tng Thng Thiu n
phng quyt nh b ht vng Cao Nguyn, th l di tn ht dn chng v qun i tr phng ang
b e da cn hn l tip tc chng gi ti cng, c thm nguy c tn tht v nhn mng rt cao .
T nhiu thng trc B Tng Tham Mu chng ti c tha thun vi cc c vn Hoa K mt k
hoch theo chng ti d tr rt ht qun lc v cc tnh min duyn hi ca min Trung trong
trng hp b cng sn Bc Vit tng tn cng mnh. Cuc lui binh ny - khng thc hin c
v va qu tn km va cn phi chng gi lnh th trn phng din chin thut - tht ra c 2
ng li, l rt gn li tuyn phng ng ca chng ti v c th tip vn d dng bng ng bin.
Ngy 13 thng 3, tng Ng quang Trng, t lnh Vng I Chin Thut, mt vng nm gia v tuyn
17 v Nng , bay v Si Gn hp vi Tng Thng Thiu. Tng Thng Thiu cho lnh tng
Trng rt qun tr phng Qung Tr v cng ng ngn ngi phi b lun Hu, nu thy cn thit
t chc mt tuyn phng th vng chc Nng , c th li dng c phi trng ln v
cc kho d tr lng thc v n dc quan trng. Tng Trng tuyn b tha thun trn
nguyn tc, v ni thm l ng s dng ht kh nng phng th Hu.
Ngy 14 thng 3, Tng Thng Thiu n cn c Hi Qun Cam Ranh c mt bui hp kn ca
Hi ng Qun s. C 5 tng lnh hin din trong bui hp : Tng Thng Thiu, i tng Khim
Th tng Chnh Ph , tng Cao vn Vin Tng Tham mu trng QLVNCH, tng ng vn
Quang c vn qun s ca Tng Thng v tng Ph t lnh Vng II Chin Thut.
Sau mt cuc bn ci tht lu, tt c tng lnh hin din trong bui hp ny u quyt nh rt b
lun hai thnh ph nm v hng Bc ca Vng Cao Nguyn l Kontum v Pleiku. K hoch c
son tho ny d tr tp trung cc n v xung vng Duyn Hi v t s m mt cuc phn cng
ln Ban m Thut . Khng c n nh chnh xc gi gic tin hnh cuc di tn hai thnh ph
Kontum v Pleiku.. .. ..
i t Khi bt thnh lnh ngng ni, xoa hai bn tay kh cn ca ng ta, sau mi tip tc mt
cch trnh trng:
- im sau cng ny mang mt tnh cch lch s quan trng. Bn trong s nm v tng lnh hin
din u ngh rng cuc trit thoi phi c tin hnh tun t v s c kt thc vo tun l cht
ca thng 3. V tng lnh th nm l tng Ph, ngi chu trch nhim v cuc hnh qun ny, l
mt s quan c mt d vng qun s ho hng, tuy rng ng i ln t hng binh s. tng ln
lc trn chin trng sut 14 nm, ng l mt t lnh s on ti gii nhng li l mt t lnh Qun
on qu yu. t lu ri ng b bnh, ng li khng c chun b trc v khng kh nng
iu khin mt cuc hnh qun trit thoi quy m nh vy, ngha l mt trong nhng cuc iu qun
kh khn nht trong cc php dng binh trong lch s chin tranh"
Ti quan st rt k i t Khi. Thnh lnh ti c cm tng kh chu l hnh nh ng ta ang cho ti
mt bi din vn c son sn t trc . Ti khng mun ngt ngang ng ta. Ti cn phi
nghe lun gii ca ng n cng: cng sp sa n phn kt lun ri..V i t Khi ni tip :
- "Chiu ti ngy 14 thng 3, v n Pleiku hi tr, tng Ph khng cn gii thch, cho lnh
Qun on tin hnh cuc hnh qun trit thoi ngay vo sng sm hm sau.
Vo lc rng ng ngy 15 thng 3, tt c binh s cng dn chng ca hai tnh Kontum v Pleiku
vi v ri khi hai thnh ph ni trn, b li ti ch hng chc triu m kim chin c. C hai on
ngi v xe qua quc l 19 ri mi vo con ng 7 B. Trn con ng 7 B ny vn ch l mt con
ng mn c tri s si, tt c cc cu u b git sp, i su vo mt vng rng y gai gc
lm bi, c cao ngt tri. Khi cc xe vn ti nng v cc xe thit gip i qua ri th cc ng nc
tr thnh nhng vng snh ly li, lm cho hng ngn xe khc i sau b mc ly, t m vo nhau v
n tc nghn li ht. Trn ng rt i, cc n v i trc v i sau 200.000 dn t nn, b ri vo
mt trn phc kch kinh hn ca s on 320 Bc Vit . Hai chc ngn dn (20.000) b tn st, 500
xe loi b ph hy, tt c bin cuc trit thoi ny thnh mt cuc tho chy trong hn lon. V
cng t mi gy ra ni kinh hong kh t trong dn chng...
- V Hu th sao, tha i t? Vic g tht s xy ra ?
- Tin tc thm hi trn con l 7 B c lan truyn rt nhanh. Tng Trng lo s mnh s b hon
ton c lp pha Bc, quyt nh b Hu. Nhng Tng Thng Thiu va mi tuyn b trn v
tuyn truyn thanh nh ca ng s c th c ca Vit Nam , cho lnh tung Trng phi
quay tr li. Qun lnh lc di chuyn gn n Nng trong trt t, phi quay tr li.
Nhng h li gp trn 100.000 dn t nn ang chy lon, x y h v ngn cn h lm cho h
khng sao tin ln c. S on 1 b binh, mt s on u t ca QLV NCH do b tan hng v
bin mt trong m ng hn lon qui c ny vn ang b cng sn Bc Vit tn st bng mi
loi pho. Hu hon ton b ch chim. V Nng khng cn c th phng th g na c .
Phn cn li th tt c cc nh bo c tng thut ht ri"
i t Khi ng dy v i vng bn vit ca ng ta, iu ny c ngha l bui ni chuyn ca chng
ti chm dt. Ti khng nh l nhng tin tc m ng ni vi ti hm nay ch ng s tht c
mt phn no thi, nhng chc chn khng phi l tt c s tht. Ci li gii thch lm gim nh
i phn no trch nhim ca Tng Thng Thiu n khng ng vi tnh tnh ca cc nhn vt trong
cu chuyn.. Ti rt mun ni vi i t Khi nh vy, nhng ti cm thy ng ta khng mun i ra
ngoi lun c "chnh thc" m ng cung cp cho ti. Do ti ch hi ng ta :
"Xin i t ch gim ti c th i gp tng Ph ch no c ?
Gng mt ng ta lnh nht tr li, v cu tr li ct ln ca ng ta lm ti ht sc ngc nhin:
- Tng Ph b pht giam, v khng th tip ai c ht"
Ti t gi i t Khi. Nhng trc khi ri khi B Tng Tham Mu, ti nh v s quan bo ch xin
gim ti mt ci hn i gp thiu tng Nguyn khoa Nam, T Lnh Vng ng Bng sng Cu
Long. Sau vi ln in thoi, v gi v tuyn, tng Nam ng gp ti sau 3 gi chiu, nhn lc
ng gh li M Tho.
*
* *
Cuc ni chuyn ca ti vi i t Khi lm ti au u. Hnh nh m ng ta t cho ti v mt
tng Ph gi nua, suy nhc, khng cn sng sut v kh nng phi hp mt cuc iu qun,
thc tnh khng ng vng. Tht vy, ti ch khng gp tng Ph c su thng, nhng ti bit ng
ta cch y 23 nm, t khi ng ra trng s quan Th c. Ti vn bit ng ta ch cn c mt l
phi. Nhng d l nh con m yu nhng vi 49 tui u, ng l mt ngi dy dn phong sng.
ng rt cng rn i vi binh s ca mnh v cng cng rn i vi bn thn, do dai, mu lc v
gii v chin thut, nn trc ht ng l mt s quan ca th cng.
in bin Ph, ni m ng c thng cp i y ti mt trn, ng to c lch s ca ng ri.
Ngy 30 thng 3 nm 1954, lc Vit Cng nh mt trn chin m mu 5 ngn i, trong lc xp
l c, bn b i gi hi nhau i i : "Thng Ph u ri ? Phi bt thng Ph nghe, bt sng n
nghe !" ng ta khng ri vo trng ca qun Bc Vit v lin tip m ht cuc phn cng ny n
trn phn cng khc. Phng php ch huy ca ng Ph rt kht khe. Vi mt ngi c hnh ng vi
phm k lut m ng ban hnh, ng cho ct chn tay ngi vo hng ro km gai. Mc du
lun lun b pho kch ht sc nng n, h thng phng ng y h tc chin trn i Elian 1 ca ng
gip ng cm c sut nhiu tun l, y lui tt c c cc t xung phong ca ch. Bn ngy trc
khi c im b tht th, ng cn oanh lit cho n 3 l ct c trang b sng khng git 57 ly, kp
thi pht hin, chn ng v tn cng mt tiu on Vit Cng trn sn i, buc chng phi rt lui
vi s ym tr hu hiu ca pho binh Php do ng ch thn ng ngay trn a th trng tri
iu chnh tc x tht chnh xc. ng sng st c sau 18 thng b bt giam trong mt tri ty
no cng sn Thng Du Bc Vit , m khng h chp nhn phi k mt bn "th ti" hay mt t
truyn n no. V cc sinh vin Si Gn tranh u vi phi on Bc Vit ang khch sn
Majestic lc by gi i Bc Vit phi tr t do cho ng. T khi ng c tr v Nam , ng Ph
tham gia tch cc vo cuc chin. Nht l Lo, nm 1971, lc ng l t lnh s on 1 b binh
ng gip cho mt on xe thit gip ca Min Nam thot c mt s thm bi trng thy, trn
ng rt lui quc l 9. cu on thit gip ny ang b 2 s on Bc Vit tn cng t hai bn
sn, tng Ph khng ngn ngi i xuyn qua rng tm ch cui cng b gy c gng km
ca ch sau 3 ngy tc chin vt v c i lc phi nh xp l c vi ch. Vo thng 5 nm 1972,
trong trn tn cng quy m ca Bc Vit vo Hu, tng Ph cng i t Dickinson a ti i
thanh st bng trc thng ngay trn vng Vit Cng. Khi phi c gng p xung mt mm ni ang
b Bc Vit bao vy, chic trc thng ca chng ti b trng mt vin n trc x ca sng 75 khng
git, bay mt na mng pha trc v gy mt mt chn cng . Nh c mt php l, chic trc thng
li bay ln c v tng Ph bt phi cng phi ln li trn v tr bn mt vng khi ng ni rng
"ti mun cho c Vit Cng v binh s ca ti bit rng ti hy cn sng ."
Ti ngh li tt c cc chuyn ny v ti khng bao gi tin rng tng Ph t nhin li mt bnh tnh
n phi cho lnh trit thoi mt cch vi v v trt t nh vy cui cng phi i n mt thm
trng nh th. Phi chng v ti bit v ng ta qu nhiu , hay v ng ta l bn ca ti ? hay phi
chng v tnh ng i lu i qu khn kht gia ngi cng binh chng Nhy D ca hai chng ti
lm lc hng nhn nh ca ti ? Ti khng tin nh vy. Ti khng nh nh vy khi mt lt na
y ti s tho lun vi tng Nam , ng ny cng l mt ngi bn lu i ca ti trong cng mt
binh chng.
Quc l 4 ni lin on t Si Gn n M Tho l mt con ng rt tt. Mt cy cu di 550 thc
chy ngang sng Vm C ng, , mt dng sng y bn l lng chy, mang theo nhiu mng c.. .
. mt nc ch cch sn cu c 20 thc. Cc xe vn ti qun s ch y n pho binh v binh s
ang vy tay ci a v dng hai ngn tay ra du ch V (chin thng) vi ti . H nhn kn bo cho
cc xe ch dn chng phi nhng ng cho binh s i qua. Chng ti ang i vo phn ng
bng c rung la, rung ma v vn da, mt phn t mu m nht ca vng ng Nam . Nhn
mt tm mt l cc rung la mu vng c bay thng cnh, vi nhng con v lc c c vi con
tru en bt ng. Lng mc nm trong cc ly tre xanh, c nh dn lp l, c cc b chui , b da..
Binh s i dc theo cc b rung, sng t ng cm tay.. C my chic trc thng bay ln trn bu
tri. Tr em vui a bn cc khu pho binh 105 ly t dc theo quc l, tc x khng ngng.
Cn mt s cu na, c chin xa tng cng canh gc, hoc c thp canh vi cc i quan st cao,
cc nh dn sau cc ro bng bp hay xung rng trc khi n ch Tn An, ri Tn Hip, cui cng
th n M Tho. Thnh ph ngn ngang y xe thit gip xe cu thng, v cc on xe n dc.
Nhng y th cc chin c d l bt c d d phn trang tr cho tnh l, cng khng gy cm gic
g hay lm kh cho mt ai ht. Dn chng n o v tp np, chuyn tr, mua bn, chuyn ch rt t
nhin, gy mt cm tng nh khng thy bit g n tt c nhng thm trng va xy ra min
Trung vy. Tht ra dn chng cng khng cn phi bit lm g, min Trung qu xa v khng phi
l vng ng Bng. M Tho l cn c a ca s on 7 b binh vi qun s c tuyn m v
thnh lp ti ch. S on c c trang b thit vn xa, thuc lng ht cc ng ngch ca tng x
p, t cc con ng mn n cc cy cu kh, cc sng rch v cc nhnh sng chy cng khp
phn t mu m v cc rng da nc trong vng .
Thiu tng Nam mng r nm cht ly tay ti lc tht mnh v tip ti trong vn phng ca v tnh
trng, Ngi qun nhn Nhy D ny nm nay 48 tuI, nc da en sm, vi gng mt lun lun
cm ha mi ngi , ng qua cc trng o to m ca ngi Php v c ngi M
hun luyn v chin thut trc thng vn. ng l ngi qun nhn duy nht thuc mt gia nh qu
tc danh ting Hu, gm ton cc c nho v quan li ca triu nh. con ngi ng, ni bt
nht l tng ngi vm v, vai u tht bp, cm vung r nt ca mt con ngi thng v. n gi
ny ng vn sng c thn khng hi tic (iu ny bo m cho tnh thanh lim trong sch ca ng
mt t nc m cc b thng mn uy quyn v a v ca cc ng chng lm ra tin), v ng
ch thy vui v thoi mi khi c sng gia hng binh s v cc n v tc chin ca ng. Ngi bn
thn nht ca ng l i t Ninh (mt m khc c o to trng Nhy D Pau, Php) mt
s quan mnh khnh vi b ru mp ngo mn, ngi cng ng vi o qun tip vin ca mnh
b gy vng vy An Lc, mt trn Verdun ca Min Nam Vit Nam .
- Sao ? thiu tng Nam va ci ln ln va ni vi ti, Anh mun xung y kim ti, ch v cc
tay trn Tng Tham Mu khng chu ni s tht vi anh ch g ? (1)
- Anh Nam i, ti ch xung y c bit tin tc thi .
- c ri, Chng ta hy ni chuyn v Vng IV ca ti. ng s lun lun c m sch s
cho lu thng c an ton, v Vit Cng khng phi l ch y. Cc n v Bo An v Dn V
ca ti gi cht lnh th, iu ny cho php ti iu ng hon ton 3 s on chnh quy ca ti
trong cc cuc ng mnh vi cc i n v cng sn Bc Vit ang mun xm nhp vo y t
pha Cam Bt. Hm qua, chng ti c si mt trung on thuc s on 4 b binh Bc Vit
Ph Sn. Hm nay h b dn v pha trc cc hng ng c Ha ri. Chng ti tch thu
hn mt trm v kh nng, sng khng git, sng phng ha tin, bch kch pho v c mt s sng
lin thanh phng khng .
- Sau thm trng min Trung, tht s qun lc VNCH cn bao nhiu lc lng kh dng ?
- Cn c 7 s on vi qun s y : 6 s on b binh , 1 s on D, cng thm 2 l on
thit gip v nhiu lin on Bit ng qun. Hai l on Thy Qun Lc Chin v 2 s on khc
(s on 2 v s on 4) ang c b sung qun s v ti thnh lp vi nhng n v va t min
Trung rt v.
Si Gn c phng th rt cht ch vi 2 nt chn tht mnh. Nt chn th nht l vng ai phng
ng pha Bc ca th do s on 25 b binh ca tng L tng B, mt k binh lc lng v y
kinh nghim.Trung tm im ca tuyn phng ng ny da trn th x Bn Ct, mt v tr ch,
c xy dng chung quanh mt ngn i c b tr cc loi sng v c hm tr n b tng ct
st.
Nt chn th hai l tuyn phng th mt Bc, tip gip nhau chung quanh thnh ph Xun Lc, do
s on 18 b binh trn gi, mt s on u t m t lnh l tng L minh o, hng hc v vui v
nh mt thiu y. Ti ngh l Bc Vit cng kh m nh bt c 2 phng tuyn ny.
- D sao cng vn cn mt nguy c, ng Nam i. Bn Vit Cng khng c thi quen nh trc din
vo cc c im mnh. H dng ton b pho binh n vo c im mnh nhm cm chn cc n v
ca ta h li dng vng rng bi tin nh bc hai bn sn ca mnh. Nn nh l Xun Lc v
Bn Ct u c cc vun cao su v rng cy bao quanh.
- Chc v th m chng khng dm n nh a th gn nh trng tri ng Bng. C l bn
chng s c gng c lp Si Gn hn, ct t th vi vng va la v giu nhn lc v nguy c
ln nht phi n ngay t Si Gn. Ti mun ni n cc chuyn ln xn v tham vng chnh tr
Si Gn. Cc ngh s bt u rc rch, cc tng lnh khng c qun cng ang c m mu g , v
Tng Thng Thiu cng ngy cng b c lp. Chnh quyn c th bt thn sp v ri vo tay ca
nhng k v trch nhim, sn sng hp tp m ca rc b i Bc Vit vo Si Gn .
- Anh gii thch th no v s sp xy ra min Trung ?
Tng Nam chng tay ln thnh gh ng ang ngi, v bc tc cn nhn:
- C rt nhiu l do. M u tin v trc ht l do ng Thiu.
- Tng Tham Mu i t Khi ni vi ti ngi chu trch nhim l thiu tng Ph.
- Khng phi. Anh bit tng Ph cn hn ti na m. ng l mt cp ch huy c kh nng, bm
trn a nh mt con rn bm st tc vy.
Khng, ng khng phi loi ngi chun i, b li c mt thnh ph v ton b chin c nguyn vn
nh vy.
Trc khi vy trch nhim cho cp ch huy v cho li lm chnh tr , c vi im k thut cn
c lm sng t : cuc tng tn cng ca cng sn vo Vng Cao Nguyn c ch i t nhiu
tun l ri. Nhng v thiu tin tc chnh xc v nhng cuc iu qun hay di chuyn ca cc n v
cng sn Bc Vit xuyn qua rng rm, tng Ph ngh cng ng l n lc chnh ca cng sn
phi nhm vo Kontum hay Pleiku, nm ngay pha Bc, v ng ta tp trung phn ln lc lng
vo hai thnh ph ny. Xui cho ng, Bc Vit li tn cng vo Ban m Thut, ni m qun tr phng
ch c mt trung on v vi lin on Bit ng Qun m phi ng u vi c 3 s on cng
sn ! Sau cng sn ct ht cc con dng giao thng chnh trn Cao Nguyn. Phn ng u tin
ca tng Ph l phn cng. ng ta cho trc thng vn 300 binh s D v mt lin on Bit ng
Qun xung chim li hai phi trng Ban m Thut, v sau c gng vo c thnh ph
v to thanh th trn. Trong mt vi gi, Ban m Thut bit c mt khng kh tht s vui mng,
mt ci g mng tng nh lc th Ba l c gii phng. Dn chng vy c hoan h cc binh
s ca Chnh Ph. Cc ch vn cao su em ru c nhc ra ung mng chin thng. Nhng sau
, ng mt ci, theo lnh t Si Gn chuyn ln, lc lng Min Nam c lnh phi ri khi
thnh ph. Hai s on Bc Vit khp kn h li v tiu dit h.
Cn Pleiku v Kontum: cn 2 trung on thuc s on 23 b binh . Pleiku l mt cn c Khng
Qun quan trng ca mt s on Khng Qun, khng thiu mt th g t lng thc n n dc.
Tng Ph quyt nh nh v khng c. ng ta xc nh vi cc s quan ca ng nh vy.
Tuy nhin ngy 14 thng 3, Tng Thng gi ng v Cam Ranh v cho lnh ng phi lui qun. By
gi chng ti bit c l cuc bn ci rt l si ng y sng gi. Tng Ph t chi khng thi
hnh lnh. ng ta ni thng vi Tng Thng Thiu : Ti nh gic 23 nm ri, v ti cha
bao gi bit lui qun. Hy tm mt ngi khc ch huy cuc chy trn ny. Ni xong ng vt
khu sng lc ca ng ln bn v ra khi phng hp, ng sm ca li. V sau ng bay v Nha
Trang, khai bnh vo nm bnh vin. Chuyn u c kh khn g vi ng ta u, v anh cng bit l
ng ta lun lun b kh chu vi hai l phi ca ng.
- i t Khi li xc nh vi ti l tng Ph bay v Pleiku v cho lnh trit thoi vi gi sau
.
- l lun thuyt chnh thc. B Tng Tham Mu qu quyt l khi v n Pleiku, tng Ph
ni vi t lnh ph ca ng ti cho ng hay mt b mt ln, l chng ta s phi sm di tn ht cc
v tr ca chng ta . V t lnh ph ny lp tc bo tin cho cc s quan, v cuc trit thoi c thi
hnh ngay lc . Ti gp tng Ph Si Gn ngy hm kia, ng ta xc nhn vi ti l ng
ta khng bao gi ra lnh trit thoi.
D sao th gii php tt p duy nht l nn giao cho tng Ph mt nhim v hy sinh bng cch
cho lnh ng phi t th ti ch bo v Pleiku, nhm mc ch mua thi gian v cho dn
chng v cc lin on Bit ng Qun rt i trong vng trt t, nh th th mi trnh c ci
dch ht hong u c c nc .
- Nh vy th ai l ngi ra lnh trit thoi ?
- Chnh l ng Thiu. Sau khi tng Ph t chi khng thi hnh lnh, Tng Thng Thiu bo
ng cho i t Tt, t lnh ph ca ng Ph, mt s quan Bit ng Qun v giao cho ng ny
chc v T Lnh Vng.
c Tng Thng lin lc thng, Tt st sng thi hnh lnh, v cho bt u ngay cuc hnh qun
trit thoi, m khng cho tin hnh ph hy mt kho tng no. Anh ta li nguyn vn su thng
lng thc, mt na cc khu pho v nng nht l nguyn li 40 chic phi c v trc thng cn
tt. Tng Thng Thiu phm mt li v xt on nhn s khng th ni c khi ng giao quyn
ch huy cho i t Tt. Ti bit anh ny qu nhiu , ng ta l mt s quan can m, mt s quan
chuyn v tc chin lu ng, t kch hay ph hoi. Nhng anh ta khng c o to hay hun
luyn mt t g c th hng dn mt cuc hnh qun loi trit thoi rt t nh v quan trng ny.
Tng Thng Thiu cng phi gnh hon ton trch nhim trong vic b thnh ph Hu v Vng I
Chin Thut. Tng Trng c 3 s on u t lo phng th Vng ny, s on 1 b binh, s
on Thy Qun Lc Chin, v s on D. Nhng ngy 20 thng 3, Tng Thng Thiu v s b o
chnh, nn cho rt s on D a ngay v Si Gn lm cho tng Trng ng trc mt l
hng qu rng trong h thng phng th ca ng. V ch vi 2 s on m ng phi ti phi tr cho
mt tuyn phng th di 150 cy s ngn.. Do m ng phi quyt nh thu gn lc lng v tuyn
phng th Nng , lc lng qun s u tin lui v trc.
Trong lc cc n v ang trn ng di chuyn, Tng Thng Thiu li cho lnh phi tr lui li Hu,
nhng cng sn Bc Vit chn ng tr li Hu khong o Hi Vn. Trc ht S on 1
nh mt trn khc lit ti chim o Hi Vn v ti lp lu thng tr lai. Nhng v phc l ln
sng dn chng chy lon nh nc v b ph tan hng ng ca s on 1. C rt nhiu binh s
qu lo u cho s phn ca gia nh mnh, nn b hng ng, cn mt s binh s khc th o ng
hn. V t lnh s on 1 Nng c gng nm li s on ca mnh nhng b mt anh
phn lon nh gc.
Thiu tng Nam ng dy, vn vai v i vi bc trong phng. Sau mt vi pht yn lng, ng li
ngi xung v tip tc :
- Tng Thng Thiu b m nh v s b ri hn h ca ngi M. Ti tin chc l ng ta mun bi
thm ha tnh hnh bt thn nh vy, hy vng l Tng Thng Ford s vt qua c mt mc kh
khn no i n quyt nh phi gi cc oanh tc c hng nng qua gip V NCH . Nhng s
vic sau cho thy l ng tnh ton sai. V chng ta mt mt qu nhiu trong vn .
Bin php hu hiu nht thuyt phc Quc Hi v Nh Trng, l chng ta phi chin u ti ch
cho n vin n cui cng. Chnh bn cng sn Bc Vit cng khng tin l chng s chin thng d
dng nh vy. Bng chng hng hn nht l c 4 s on tr b chin lc ca Min Bc ch mi
vt qua v tuyn 17 trong tun l va qua.
Tng Nam nm cht ly cnh tay ti v ni thm:
Chng ti theo Tng Thng Thiu mi nm nay ri. Nhng by gi th ng ta lm chng ti
mt c nim tin ri. ng sng chui rt trong Dinh c Lp v ly quyt nh mt mnh khng chu
tham kho vi ai ht. ng ta ch nghe c mt mnh tng Quang, c vn qun s ca ng ta, mt
con heo mp lc no cng nnh ht ng ta v khng ni tri li ng ta bao gi . Ti khng tin l ng
ta s cn kh nng vt qua c cc bin c. Cc tng lnh ni gin ri v qun i xu h
qu ri.
-By gi anh nh lm g? Lt ng ta chng?
- D g cng khng phi ti u. Ti ch l mt qun nhn. Ngh nghip ca ti l tc chin v ti
tip tc tc chin. i vi ti chnh tr l ci g d bn, ti khng mun phi li vo .
*
* *
Trn ng v Si Gn, ti dng chn giy lt cch Tn An 2 cy s. Mt on xe ch y binh s
Min Nam ang tr v sau cuc hnh qun . Mt ng i t to con mp mp ang b mt nhm nh
bo v nhip nh Vit Nam bao vy. Ti bc n gn. Trong mt ci h, c khon 20 b i cng
sn va b bt ban sng ang ngi , u mt gc xung. Tay h b tri ra sau lng, i chn t,
c h c eo th l lch. Tt c u n y t Bc Vit . Khng mt ngi no c trn 17 tui.
Trn mt ci cng, bng qun y qun o y mu, l mt s quan Bc Vit, mt ri, chc
khng sng c bao lu na .ng i t ang ni cho cc nh bo nghe mt vi tin chi tit.
Lc ti n Si Gn l nhng ngn n n ng u tin ang bt u chy, v thnh ph lp le nh
sng xa trng nh mt t knh ca mt ca hng no ...
Ghi ch:
(1) nguyn vn ca tc gi bng ting Php: tu, v moi (my, tao). Ting xng h rt thn mt
khi hai ngi bn gp nhau tay bt mt mng, gi my xng tao rt l t nhin.

Pierre Darcourt
Chng 6
DINH TNG THNG B DI BOM

Th Ba 8 thng 4 : 7gi 30 sng

Ti th b trn con ng Pasteur, n i l De La Somme v cui cng n bng binh Ch Bn
Thnh. Ch Si Gn c mt ngn thp vung trn nc ging nh mt chi canh ca mt ci n no
thi ng Gallini, c nhng tm bng qung co bao quanh ht khun vin pha ngoi, no l kem
nh rng, du thm, ru, thuc l v.v.. Cnh l nh ga xe la, c my chic xe but hiu Ford
v Pontiac sng chi, ang u chung quanh , tt c u cho thy l vn kinh doanh ca Si
Gn, mua bn hay mu dch g t nhiu nm qua u l sn phm t Hoa K ht.
Tuy nhin nn nh khp nhng ni no c lp ngi bnh dn Vit Nam ang sng, th ch d ti
nht v gn b vi ngi dn nht, phi l ci ch.
Di ci vm to ca ch Si Gn hay trong nhng kin trc rng thnh thang kiu "ba tu" Ch
Ln; khp cc thnh ph thuc ng Bng sng Cu Long, hay cui cng trong tt c cc ch
vn dc theo cc sng ngi y xung ghe hay lc bnh, tt c u u cng lun lun c lc nhc
mt th hng ha, cng mt loi ngi v cng mt cp mt nh nhau.
Qua khi cc tm bng qung cao ri th mt tri v nh sng phi nhng ch cho mt vng l m
na sng na ti, vi mt m ng n o v lng xng san st bn nhau m khng h chen ln x
y nhau bao gi. Trc khi nhn r c mt ca tng ngi l ti b ri vo mt lung gi
c cc mi v ln ln nhau. Mi tri cy ngt nh nc ng, mi thm nh ng v hng, nng
nc nh t, tiu, gng, nc mm , mi hi ca lng, ca bp nc, hng v ca hng tp ha,
du thm ca th ct tc v.v..
Tt c u c ht y, t mi th m con ngi gt hi c, nh bt c, cc mt hng m
ngh sn xut c, trng by hay sp xp trn cc gi g v cc k, c ri sng rc bng n
n ng. Trc tin l nhang thm, nhng cy nho nh di di nh dim qut m ngi ta thng
thp ln trong nh hay trong cha miu hay dc theo ng i: y ngi ta xp nhang thnh tng
b mt, trong nhng bao vng, le lt kiu ngi Tu. Bn cnh l giy tin vng bc, loi tin
dnh ring cho ngi qu c s hu dng cng hin cho ng b t tin. . . . ..
Sau cc mt hng dng hin dng cho ngi qu vng, l tt c nhng sn phm ca t ai:
nhng quy chui di, nhng tri mt to, nhng thp cao y ngt tri cy v rau ci loi l mt
khc nhau, ngn ngang. Cc tri su ring ging nh con nhm xanh, vi cm bn trong hi thi
nhng rt bo ngt m ngi snh n rt thch; nhng tri kh hnh qu trm c kha sng ngi, cc
tri i rut hng, nhng tri xoi to chn nh cc thi vng, c nhng khu y tri thm tri
khm v da leo, cc r gi u trng trng nh nhng cng bng.
Xa hn cht na l c kh tng b ct li bng dy da, hay va mng va dp c treo ln nh
nhng chic l kh. V y l hng c ti mi v, no l c thu c kha ra tng kha, c ng, c
trp, cua b, tm cng xanh, nhng con c chnh ln nh con trn m ngi bn phi dng chy
p u cho cht. Cn y l hng go, ngi bn mt trn xoe mt sng r, ang qung co go ca
mnh, go ngon, c trng by cng khp, trong cc bao lt ming bao m rng, Ngi mua go
bc go ln xem, tng vc mt, go t tay ny sang tay kia nh gi tng loi go, ny l go
G Cng, kia l go Vnh Long, nh ht hn, cn go Chu c th l mu .
Ti ri khi ch, i ra ng, lc vo khong 8 gi. Cc tim bn hng vn cn by bn th
no l my truyn hnh, ni nu cm Nht, cc ti bng da c su v.v.., cc hiu n trang vi nhng
tm knh c vit ch tu sng chi, vi nhng chic vng eo tay hay dy chuyn bng vng y 24 ca
ra rc.
ng mt ci, tt c mi ngi u ngc mi ln tri. Mt ting rt chi tai t mt phn lc c t
ht tt c mi ting n o khc. V mi ngi u nh bit l t lu mi phi c u b cm khng
cho bay ngang qua vng tri ca th , ni c Dinh c Lp. T nhin mi ngi u c gng nhn
ln nhn dng xem phi c phn lc loi no bay qua tht thp ngay trn vng tri ca th .
Mt ch n b la ln : "Chc chn n s b bom vo Dinh c Lp ". V hu ht nhng ngi c
mt trn con ng ny u la theo: "N s di bom ln Dinh c Lp"
Ngay sau , hai ting n d di i lin theo ting rt ca phn lc c . Thi gian khng y mt
pht tri qua, chic phi c li bay ngang qua mc tiu ca n, nh du bng 2 ting n nh v vi
trng i lin ngn. Ln ny th ti nhn rt r ting n lp p u n ca sng i bc t ng.
Sau th chic phi c i xa ln n mt ni v nh no .
Cuc tn cng ny xy ra khng qu 5 pht. Ti ro chn i nhanh hn. Pha trn dinh Tng Thng
rt gn y, mt ct khi ang bc ln, cn bao quanh cc cy ci trong vn. Khong 10 pht sau,
c 4 xe cu ha n ti ch. Trc cng chnh ca Dinh c Lp c khong 50 binh s D ang
trong t th phng th, mi ngi ngi sau mt gc cy, sn sng chin u. Cc xe Qun Cnh bao
quanh khu vc, c lp Dinh c Lp vi c thnh ph. Cc anh cnh st d chin vi qun phc rng
ri, sng cm tay, ang hng dn mi s lu thng trnh xa dinh c Lp. Cc ng t ng dn ti
dinh u c nga st km gai chn ht.
C trung tm thnh ph c nguy c b tc nghn giao thng mt cch nhanh chng v iu ny ch
lm tng thm tnh trng hn lon. Ti i di xung ng T Do. Nhiu tin n nhm sai hn s
tht c lan truyn ra ri ..
Mt anh ti x xe tc xi bc ra khi xe ca anh ta trc tim sch Albert Portail, va ma tay ma
chn va la m ln : " Tng Thng cht ri ". Cc ch bn thuc l lo thu xp cc quy thuc ca
h li. ng gia mt m ng nhng ngi hiu k mt anh lut s nhm i lp thuc phong
tro "i quyn sng cho ngi dn" xc nhn mt cch rt nghim tc :
" l chic phi c sn gic F5 do tng Nguyn cao K li . ng ta lm chuyn va ri . Cc
dn ra a ca Tn sn Nht theo di chic F5 ny v thy n bay v hng Thi Lan."
Nhng, ti bit rt r tng Cao K , ng cha tng bay phi c phn lc bao gi !
C mt s xe thng tin c gn loa phng thanh chy khp ni thng bo gi gii nghim bt u
c hiu lc t 12 gi tra nay. V thnh ph tr nn vng ngt ht sc nhanh chng. Cc ca hng
b rm xung che kn ca tim. ng s thng th y ry xe c, v n o v ting m t, gi th
tr nn vng lng. Gi y Si Gn l mt thnh ph cht, mt th gii im lng , ch c cc
binh s vi sng ng i tun rn nh nhng bng ma gia cc nt chn km gai. .
Vo lc 13 gi tra, ti lin lc c vi tng Cao K bng in thoi. Vi mt ging ht sc ma
mai ng ni:.
- "Tht l mt chuyn to lao ! mt hnh ng qu tr con khng c mt c may i n u
ht. Phi cng l mt s quan rt tr, va mi hc xong phn lc c F 5 E cch y vi ngy. Trc
anh ta c hun luyn trong nhim v sn gic, v cch y khng y 3 tun l,
anh ta mi bt u c tham gia tp luyn v nhim v nh bom. Theo ch ti nghe c th y
l mt thng nh bc ng, c mu anh hng. Nhng ti cha tng gp mt anh chng
ny bao gi. Mt ln na, ti khng dnh dng g n chuyn ny. Hn na ti khng mun
git ng Thiu, ti ch mun ng ta ri khi chc v cho ri.. . . . "
Sau mt pht yn lng, sau ng ta li ni, nhng gn nh ni cho ring ng ta nghe m thi : "Rt
tic l thng qu phi cng khng lm c tr trng g c !
Sau mt t lu, Tng Thng Thiu ln ting trn i pht thanh. ng ta vn cn sng. ng ta thut
li chi tit cuc nm bom m ng l mc tiu chnh. ng xc nhn y khng phi l mt m mu
m l mt hnh ng l loi. Phi cng bay cao 300 thc,v th xung 2 tri bom vo dinh
c Lp, v sau quay tr li ln th hai bn xung hai tri ha tin v vi trng i bc 20 ly.
ng Thiu ni tip:
" C mt s ngi no mun e da ti bng v lc p buc ti phi ra i, nhng ti s khng
nhng b u. Ti s tip tc lm vic nh thng v tip tc du dt qu hng. ."
Mi ngi u ng - mt ln khng phi l thi quen - ni l Tng Thng Thiu c phn ng
tht nhanh v rt hay. Nhng liu ng c th gi yn lng c khng ?
Vo lc 4 gi chiu, ng ph li nhn nhp tr li, cc hiu bung cun rm ln li. S lu thng
li c quyn tr nn hn lon nh c.
Ti gi in thoi n i t Xun, S An Ninh, mt ngi bn c trn 20 nm m ti bit
Bc Vit, lc ng lm Phng Nh. ng hn gp ti khch sn Caravelle vo lc 5 gi chiu.
"Vi ng ta chc chn ti s bit c vic g xy ra."
Trong khi ch i, ti s i bch b mt vng ln Dinh c Lp t ng Pellerin i ln.
Trc rp chiu bng Casino, ngi ta ang xp hng mua v vo xem xut 17 gi. Rp ang qung
co ba b phim "Cng Phu" . Cc em bn bo ang tri ra trn sp nhng t bo bui chiu va mi
in xong.. ng L Li nhng ngi bn hm rng v va ly ang trng mnh. Xa hn mt cht,
ti di dc theo Th Vin Quc Gia rt p, c xy ct trn nn c ca Khm Ln khi xa, ni
tng giam gi hng ngn t cch mng v phn ng l cc lnh t thuc Chnh Tr B hin thi
H Ni. Trong hu vin trc c nhiu ton sinh vin ang ci nhau n o hay ku gi a gin
vi nhau.
i l Norodom uy nghim rng ln nay c gi l i l Thng Nht, thng tp t Vn Bch
Tho n Dinh c Lp, by gi gn nh hoang vng. Cc cun km gai c cng ra lm nt chn
cc ng t ng by gi c xp li v mang i, nhng Qun Cnh vn cn tip tc canh
tun.
Khng th no i n gn Dinh c Lp c . Cng chnh ca Dinh vn cn nguyn vn, v khng
thy c mt du vt no ca hnh ng di bom hay bn ph ban sng.
Dinh c Lp, ni Tng Thng Thiu v lm vic, c mt lch s di v th mng. c xy ct
vo nm 1868, ta nh ny khi xa c tn gi l Dinh c hay Dinh Norodom. Lc by gi y
l mt cng th huy hong dim l, (xy ct theo kiu mt chic bnh sinh nht) chung quanh c ro
chn song bng ng trn c m vng, nhng bi c xanh vi ng i bn trong tri ct , v mt
nh bt gic vi nc cao nhn. Ngay cng chnh c lnh gc i nn kiu lnh th trn nh c
chp nhn bng ng sng chi v eo gng tay trng lu truyn li vn ha thuc a. Ni y cc
v ton quyn c nhng bui tip tn rt ngo ngh, hu vin c thp sng ln, c cc dn nhc v
cm , vi nhng b ng phc le lt, nhng b l phc trng , cc b cc c th mc o h ngc h
vai trang im dim l nh i d hi Ba L vy.
Ngi c ti dinh Norodom c ngha l ngi l ch nhn ca t nc ny. Tng Ly, v
Cao y ngi Php sau cng ng Dng trao cho Chnh Ph Vit Nam biu tng cui cng
ny ca chnh quyn thuc a ngy 7 thng 9 nm 1954.
Sau khi chnh th Cng Ha c cng b, th dinh Norodom c i danh xng thnh Dinh c
Lp.
Ngy 27 thng 2 nm 1962, 2 s quan phi cng Vit Nam th s h st Tng Thng Dim nn li 2
chic phi c di bom sp nt dinh th c knh ny. D nhin nh mt php l, Tng Thng Dim vn
khng h hn g. Nhng ta nh thuc a c ny b h hi gn nh sp ht, nn Chnh Ph quyt
nh xy li mt dinh th mi. Ln ny nhim v xy ct c giao cho mt kin trc s Vit Nam
tr, tng c "gii thng Roma" , l ng Ng vit Th. gy qu cho cng tc xy ct mi
ny, Chnh Ph m mt "chin dch quyn gp". Mi cng chc, mi ngi binh s ca Min Nam
Vit Nam u ng gp mt ngy lng vo qu xy ct. Cc doanh nhn th k cho nhiu chi phiu
kh ln, sinh vin hc sinh th ty theo ti tin ca mnh m ng gp, v nhng ngi ngho cng
ty theo m b tin vo ton i quyn gp do B Cng Chnh phi i.
Kin trc s Ng vit Th t chi khng nhn tin th lao cho bn v, v cc k s, chuyn vin ca
qun i bt tay vo vic, cng trng lm vic 24 trn 24 gi ko di hn 10 thng. Cuc o
chnh ngy 1 thng 11 nm 1963, v ci cht ca Tng Thng Dim v ngi em ca ng lm ngng
tr cng trng sut trong 6 thng di. Sau cng trng c m li, nhng phi mt 3 nm na
mi xy dng xong Dinh th mi, c tng Nguyn cao K long trng khai trng ngy 30 thng
10 nm 1966. Cng trnh phi tn n 1 triu 500 ngn m kim (7 triu quan Php). Dinh c
Lp c xy bng xi mng ct st, cn ton hoa cm thch, ca knh mu xanh da tri, c 3 mt
phng nm ngang v song song, (kin trc theo li ch Vit Nam tng trng cho nn dn ch). Tt
c t ngay trung tm ca mt cng vin c v rt cn thn v rt trng l.
Gi y dinh th rt duyn dng ny c binh s D vy quanh canh gc, n v lu n mang y
ngI, n mnh pha sau ro chn song st nng n, bin dinh th thnh mt pho i. Ta nh bt
gic trc kia dng lm ni chi nhc, nay bin thnh mt pho i chng chin xa. Nhiu pho
i phng khng c ngy trang di cc tng cy trong hoa vin, v 3 chic trc thng trang b
lin thanh ang u trn bi c. Cng chnh c kha cht. Quan khch phi trnh din "cng
cng v" , cng ny dn n cc nh u xe, nm gn Ta n. Mi xe u phi qua s khm xt ca
binh s. H a xung gm xe mt tm king xt k l khng c mt bnh thuc n no c gn
vo sn xe . Sau quan khch i qua mt ci ro chn c quay bng tay chy n ch u
xe. Di chn cu thang ln c mt s quan ty vin tip n v dn khch n phng tip tn,
ni y c gh da mu v t cn xa c, c mt cp ng voi lng ly.. v pha cui phng c
mt cnh ca, n thng vo phng lm vic ca Tng Thng Thiu, mt gian phng rt rng , ngay
gia phng c mt l quc k VNCH to ln. c cng t trn trn xung tn sn nh. hai u bn
lm vic, c nhng chn qu trn cc my truyn tin v cc h thng thng m ni b, dng nh
cc trm tip vn truyn tin gip cho Tng Thng c th lin lc thng vi cc tng b trng hay
cc t lnh Vng, Cnh st trng hay cc tnh trng bt c lc no cng c Trc ca v trong
hnh lang dc theo phng lm vic ny lun lun c hai ngi cn v lc lng, mc qun o xm,
gii v v thin x, c tuyn la trong lc lng ngi nhi hay bit ng qun. Hai ngi ny
nm trong mt nhm 8 ngi cn v ca Tng Thng c hun luyn c bit. Cc anh lc s ny
c gng mt rt bnh thng, nhng c i tay cng rn, v di lp o ngoi lc no cng c khu
sng lc eo nt, H lin lc vi nhau bng my truyn tin cm tay v canh gi Tng Thng ngy
ln m.
Tng Thng Thiu nh ngi nhng c mt thi gn nh lnh lng, c n v bng bnh, t
giam mnh trong Dinh ging nh mt thuyn trng ca chic tu ln ca ngi c lc no cng
bn tay li v t khc khng chu ni ln mt nc u hng.
Mc du b chnh phi c ca mnh di bom, hay b cc tng lnh ca mnh e da, khng ai c th
ni c hm nay con ngi ca ng ang ngh g, mt con ngi min Trung rt b mt v cng
u c mt bi din vn thao thao nh nc chy i truyn thanh v truyn hnh, nhng
khng bao gi tit l tm s ca mnh trong ch ring t.
phng tr Givral, mt ngi Vit Nam m gy, c i mt ti h, c b ru rm trn cm, ang gii
thch cho mt s thanh nin ang bu quanh ng ta v nhng iu by b ca ng Thiu. Tt c u
do ng k ht, t chuyn thm cung b s n chuyn bn quyn bn tc, t chuyn gii phu thm
m ca b Thiu n chuyn bun lu ht xon..
ng ta va ci khy va nh my si ru trn cm va ni :
- " Thiu tr thnh mt ngi in nh Hit Le trong hm tr n ca ng ta vo nhng ngy cui
cng B Linh vy .ng ta iu ng cc s on ma ca ng v tin tng l ng c th thng trn
v ngi M s gi phi c v v kh b mt n cho ng ta. S in r ca ng ta l hu qu ca
nhng m nh v sinh l ca ng. ng ta hoang ph th gi vi cc c gi 14, 15 tui m thuc h
dn np cho ng ta."
Ti c quan st con ngi hng bin ny. ng l mt ngi thuc gii bo ch, gc ngi Min
Bc,tng b tht bi trong cch mng, l mt ngi tng hp tc c gi tr i vi Nht trong cuc
sn ui cng sn ln khng chin Php , sau ng phc v ri li phn bi lin tc cc chnh
quyn v cc t lnh cnh st thuc Chnh Ph Vit Nam . Anh ta c mt bit danh l "Cao Giao" v
lm vic lu nm vi t New Week. y l mt ngi hay lc lo t m nht vo cc "bi phn
thi" m ti bit c Si Gn .
Khch sn Caravelle nm bn cnh Quc Hi, trc kia c tn l Khch sn ca Nh Ht Ty, bi
v ta nh c vm trn hin ang dng lm Tr s cho Quc Hi trc kia l Nh Ht Ty ca thnh
ph Si Gn di thi Php thuc. Trc kia Cha Lecca l ch khch sn ny; ng ta l mt cu
thng s thuc qun i Php bng ph v cht mt i sang ngh bn nc gii kht. Nhng
nh hng hi v cc tay ma c ngi "Ct s" chuyn bun lu vng v m kim thng ng
y, ung ru a-nis ca Min Nam nc Php do h t mang ti trong nhng hp bnh bt quy c
hn ch cn thn , ht chu ny n chu khc. C thu ngn vin l mt c gi lai Tu, khong 20
tuI, rt p v l li khin cho mi ngi u phi dn mt nhn c. Mt ngy no Cha Leccia v
nc v bn khch sn li cho Ta Gim Mc Si Gn. V qun l gio x ny bin ci khch sn
ca nhng ngi v li ny thnh mt "khch sn hng sang". ng ci thm 8 tng lu, sn thng
tng cht l mt nh hng l thin. Trang tr bng cm thch i Loan, g dt t Phi lut Tn, cy
xanh, sn mi Thnh L, nhn vin c tuyn la cn thn v qun l l ngi Php, khch sn
Caravelle nhanh chng tr thnh mt c s p nht ca thnh ph. Sut chiu di ca cuc
chin, khch sn khng c phng trng bao gi: s quan, dn biu, nh bo, cc nh kinh doanh,
thng chia nhau cc phng c y tin nghi. Sau ngi M li n lt cc k ngh gia Nht v
cc nh thu i Hn.
By gi, sau chuyn tn lon Cao Nguyn, thm kch Nng v cuc chin ang n gn th
Si Gn , cc nh bo li trn ngp khch sn. Phng khch y nhng tay sn hnh, trang b my
thu hnh ln v nng n, vai li mang my nh v ng knh di nh nhng ng phng lu.
i t Xun i ti quy ru. ng ta ci, n ci ca ng ko di lm l nhng nt nhn t mt
n tn mang tai .
Chng ti sng vi nhau trong hai nm sau cng ca cuc chin Php Vit Min Bc v nhng
ngy cui cng Hi Phng. Lc no ti cng thy ng cI, ngay nhng lc chng ti ang b n
bch kch pho nn vo lc chng ti ang nm trong cc h c nhn y bn snh Sui Tre. Ti
khng bao gi thy ng ta ht hong v cng khng thy ng to ting bao gi . ng ni nng nh
nh, chm ri, hay tm dng ng danh t, v lun ch gi ng c php. Trong vn phng ca ng
c thnh H NI, ng vit rt cn thn bng c lng mt cu rt c ngha xy dng : "Nu anh
bit th hy ni cho nhng ngi hiu bit. Nu anh khng bit, th hy im lng v c lng nghe. V
c lng nghe th anh s bit."
ng ta ni vi mt ging bnh tnh nhng c cht ngp ngng.
- " Cho anh Pierre, Cui cng ri Anh cng tm li c ng ng ri .
- Vic g xy ra hi sng ny vy anh Xun? ngoi ph ngi ta thut li l M dn dng c
ny thanh ton ng Thiu. H cn ni l phi cng p xung sn bay Udorn ca M v
c chp thun cho t nn ti Thi Lan.
- Ngi ta khng bit g ht. Ngi phi cng di bom xung Dinh c Lp tn l Nguyn thnh
Trung. l mt anh trung y tr mi c 26 tuI, ngi Min Bc , c mt v v 2 con. Anh ta
hnh ng theo sng kin ring ca mnh, v qu gin v chn ngn khi thy cc tng lnh v
Tng Thng b ht tnh ny n tnh khc m khng c mt trn chin no. Anh ta cng bun v
tht vng v v con anh ta khng th ri khi Nng c v cn b kt trong vng kim sot ca
cng sn .
- Sng sm hm nay, vo khong trc 8 gi c hai phn lc phng pho c ct cnh t phi
trng Bin Ha, cch Si Gn 30 cy s. H c nhim v nh bom vo mt mc tiu ch pha
trn tiu khu Phan Rang, dc theo b bin. Mt lc sau d trung y Trung bo co l phi c anh b
trc trc k thut khng th tip tc bay c . Hai mi pht sau anh ta nhm vo Dinh c Lp
m thng xung. Tt c u din tin rt nhanh chng. Pho i phng khng Dinh c Lp
khng c th gi m kp phn ng. Mt trong hai tri bom ca anh ta lm m mt gc cu
thang sau ca Dinh v lm v ht cc ca kin ca tng trt. Tri bom th hai ri xung hoa vin
khng gy mt thit hi no. Sau anh ta cn bn hai tri ha tin lm thng nc nh xe, v c
bn i bc 29 ly xung bi c, gy 2 t thng v 5 b thng nng. C trn 40 ngi b mnh
king lm try da..D g i na, nu anh ta c nh trng ngay Dinh i na th anh cng khng th
no git Tng Thng c . Nc dinh mi ct ny dy n my thc b tng, v phi qua c 4 tng
lu t nc dinh mi xung ti phng ca Tng Thng c .
- Cn chuyn p xung sn bay Thi Lan ?
- Mt s ba t hon ton ! Tra nay hi 15 gi, i H Ni cho ra mt thng co xc nhn l
trung y Trung n vng gii phng Nng vi phng pho c ca anh ta. Tng trng Quc
Phng ca ci gi l Chnh Ph Lm Thi Cng Ha Min Nam gn huy chng yu nc hng
2 v thng cp i y ca qun i Gii Phng Min Nam Vit Nam cho anh ta. iu ny chng
minh r rng l my anh "mi l" khng c g dnh dng n vic ny. Ty vin qun s Hoa K rt
tc gin v y l chic phn lc phng pho c F.5.E. u tin ri nguyn vn vo tay cng sn.
y l mt phng pho c chin thut va ngn chn va ym tr, tc bay nhanh (mach 1,6), d
iu khin, c trang b v kh rt mnh v ton b bng in t (my d tm mc tiu loi nh, tc
x bng my in ton, my chp nh bng hng ngoi tuyn). Loi phi c ny ch mi c mang
ra x dng cch y khng qu 18 thng...

Pierre Darcourt
Chng 7
LINH MC THANH: I QUN THANH LC

Ngy Th T, 9 thng T

- "Thiu phi ra i. Nu ng t chi khng chu ra i th ng s b qun i o chnh, hay s b mt
s quan git cht tr th cho tt c nhng ngi cht v ng ta. Mt ngi phi cng tr th
git ng ta ri, nhng anh ta tht bi. Nhng m cn c nhng ngi khc na. Thiu l mt tng
lnh khng c kh nng v l mt chnh tr gia tham nhng. ng khng lnh o mt Chnh Ph
m cm u mt "bng ng" Tt c mi ngi u ght v khinh b ng ta."

Ngi ni ln nhng li buc ti ngn ny khng phi l mt quan ta, cng khng phi l mt dn
biu hay l mt ng i t. m l mt linh mc: Cha Trn hu Thanh, thuc dng Cha Cu Th, ch
tch "Phong Tro Tranh u Chng Tham Nhng Cu Nc V Vn Hi Ha Bnh".
Nm nay ng 50 tui, dng ngi gn gh, tc bc hoa rm, mt vung, c i mt sng ngi lanh
li sau cp knh trn gng st , cha Thanh mc mt o dng en c, tip ti trong mt vn phng nh
bn cnh nh th Dng Cha Cu Th ng K ng. ng ta mnh dn ni tip :

-" Thiu l mt ngi bt nhn. ng ta lm h qun i, hnh chnh v ta n. Cc tng lnh
th phi b tin ra mua chc v ch huy ca h, cc tnh trng, cnh st trng, cc quan ta cng
phi mua chc tc ca h rt t. D nhin sau h phi tm cch thu hi li v nh vy l h
phi n hi l. BThiu l mt ngi cng gio tt, v l bi cng nh v t thin. Nhng b khng
th no cng li c lng ham mun "qu cp", nhng vng cm thch, nhng ht xon m ngi
ta dng cho b mu cu c mt s che ch ca b. B mua t mua nh ca v gian ln thu. V
chng b c cho b mun lm g th lm. Chnh v mun tranh u chng li cc s thi tha
ca ch ny m ti phi ng ra chng ng Thiu.
Ti c c s ng h ca hng trm ngi cng gio v nhiu ngh s v dn biu. c Cha Bnh
ca Ta Gim Mc Si Gn ng h hnh ng ca ti. Cc s quan, cc bc s, lut s vit th
cho ti hay n y gp ti ng h ti v khyn khch ti tranh u . . . .
- H Ni v M TGPMN khng nh l Cha hnh ng theo s xi gic ca ngi M. Nhng ngi
thn ng Thiu cng c cng mt lun iu v ni thm rng cc linh mc ng h
Cha nh cc cha Nghi v cha Thanh Lan u l nhng ngi c khuynh hng tin b.
Cha Thanh nhy ln:

- Ti khng c dnh dng mt t no vi ngi M, h khng bao gi c mt hnh ng no th
p ng Thiu phi ra i, hay ngay nh phi loi b 3 tn i bt lng lun bao vy quanh ng ta.
Ti s ni cho ng nghe chnh xc hn. Lu manh nht Vit Nam l tng Quang, c vn ca Tng
Thng v tt c mi vn lin quan n an ninh. ng ny thit lp cc h thng bun bn ma
ty,, bun lu, v nh mi c c mt gia ti kch x. ng Thiu lc no cng t chi khng
mun sa thi ng Quang ny, hoc nh ng thng lm mt vi ln khi ng mun dp mt chng
ngi cho mnh ng gi ngi i sang ngoi quc lm i s. Rt l gin d, bI v ng Quang bit
r nhng b xng c ct trong t no, v khi no vi khng ti th ng ta bt u ni v ni vn.
. . Cn 2 thnh vin ca ng mafia m ng cng khng bi min c . Trc ht l Trung
tng Nguyn vn Ton cu T Lnh Qun
on II , m ai cng bit l bun lu. ng lm giu bng nhng cp cy rng v nhng sng bc,
v cn b co buc ti hm hip na. Vic ny mc d c mt chin dch bo ch d di, m vn
khng i n u ht. ng Thiu ch cho ng ta ri khi chc v mt vi thng thi, ri li a ng
ta v lnh trch nhim Vng III Chin Thut. Chnh ng ta hin ang lo vic phng th Si Gn .
Sau cng l tng Trang s Tn, Ch huy trng cnh st Thnh. y l mt ngi ham tin v
tn c. ng ta kim sot im v cc sng bc lu.. Ngoi ra ng cn thnh lp mt ng dy
xut ngoi a con ci nhng ngi Tu v nhng ngi giu c sang Thi Lan trn qun dch.
Mt trong nhng ngi i din ca ng ta Ba L (Php) lo tip nhn nhng ngi phm ti ny
sang t nn th nc Php v cung cp y giy t hp php k c mt giy php c tr,
nh vy l ng ta n c 2 ln tin, bi v khch hng ca ng ta phi tr tin lc i v lc n.
NgI i din ny l ch mt nh hng Vit Nam khu La Tinh (ba L), cng c mt h thng "gi
gi" dnh cho cc v Tng b trng khi i cng v gh li Ba L. Do xa tm nhn ca nhng k
t m, trnh khng lm hi n thanh danh ca h ng thi khng c ai ng n h c V mc
cho tt c nhng iu nhc , tng Trang s Tn vn tip tc c s che ch ca Tng Thng
v b Thiu, n h ngh g con gi cho Tn na."

Ti nhn Cha Thanh. Chng nhng Cha t ta thnh tht m cn tin chc rng ng c trao cho
mt "s mng". ng Thiu tr thnh mt biu tng ca ngi xu m ng phi h b bng mi
gi cu t nc v ng ta phi chu n ti. Mt khi s mng cu nc xong, th ng s
ngh th no v gii php tng lai y? Ti t thng cu hi vi Cha:
" Gi d l ng Thiu chu ra i hay b ui i, th ai s l ngi thay th ng ta y?
-Bt c ai cng c! Tt c nhng g chng ti mong mun, l mt ngi lim khit v ngay
thng,c quyt tm phc v t nc .
- Ti sao khng phi l Cha ?

Cha Thanh sng s, nhn chng chc vo mt ti sau khi ti va pht biu mt iu coi nh bt lch
s gh gm, v ng pht ln ci nc n.
- D nhin l khng phi ti ri. Ti khng phi l mt chnh tr gia. Ti dn thn tranh u v ti
yu t nc ti, v hp vi thin chc ca ti, ti ch t co nhng vic lm khng phi v
nhng tt xu ca mt ch mt gi tr. Nhng ti khng c nh cng nh tham vng no gi
vai tr ca mt nguyn th quc gia.
- Vy th ai y ?
- Cha s gip chng ta tm ngi cn phi c.
- Nhng nu cng sn khng tha nhn ngi th sao ?
- Cng sn c th chim t nc ny bng v kh, h ang chng minh iu . Nhng h khng
th p t mt ch khng hp vi 20 triu dn Min Nam Vit Nam .
- Nhng nu h c th lm th sao ?
- H s khng th u. H cng tha thng minh v thc tin phi hiu rng ch c mt cch duy
nht ti lp ha bnh tht s l phi thnh lp mt Chnh Ph on Kt Quc Gia , c
mi xu hng v phi c s ng h ca ton dn. D sao th h cng tng v khng bao gi
ngng ha nh th m.

Cha Thanh gi yn lng mt lc, sau hnh nh bt cht ng cng nhn c mt chuyn kh c
th xy ra, nn ng ni thm mt cch tht cng quyt:
- ng bit khng , t nht ti cng l mt ngi chng cng sn nh ti chng ng Thiu.

Nu nhng ngi ca H Ni quyt nh cng sn ha Min Nam , da trn qun i ca h v cc
chnh tr vin ca h, th h s tht bi. Dn chng s chng li v s c mt cuc ni chin khng
c hi kt thc.

Cng trong ngy th t 9 thng 4 ny, vo lc 15 gi, ti n thm mt ngi bn ca ti l ng
Trn trung Dung. Lc no ng cng n mc sang trng, o s mi la, qun thng np v mang giy
i li, u chi lng, ngi lc no cng bnh tnh chng chc n ni t tn v rt l vi mI
ngi , ng l con ca mt ngi chi c Hu, l bn hc c ca tng V ngyn Gip vo
thp nin 30 trng trung hc Albert Sarraut v sau i hc Lut ti H Ni . ng tng l
mt tnh trng tr tnh Ph Th, ng vin ng i Vit, mt ng i lp vI cng sn Vit
Minh trong cuc chin dnh c lp, sng lu vong bn Tu, tr li i sng chnh tr sau khi ci
chu ca Tng Thng Ng dnh Dim v tr thnh Tng trng Quc Phng. Hin ng l Ph Ch
Tch Thng Vin. Thuc mt gia nh c ting tm lu i, li hp th c hai nn vn ha Ty
Phng v ng Phng, tng tri qua nhiu bin c lch s, thng c nhiu giao dch c Vit
Nam v ngoi quc, nhng chuyn i du lch ngoi vi nhng chc v m ng v ang tip
tc m nhim.... tt c cho thy ng l mt ngi i thoi l tng. Khng nh cc chnh tr gia
ca t nc ng, s hiu bit ca ng v nhng s vic v nhng con ngi , gia ti m ng ang c
gip ng sng c lp i vi bng lc ca chnh quyn .. tt c u bo m mt tnh khch quan
v khng thin v trong phn on ca ng.

Ti thut cho ng nghe ht v bui ving thm ca ti vi Cha Thanh v nhng toan tnh ng s
ca Cha ni vi ti. ng ci v bnh lun:
-" Cha Thanh l mt "anh hng rm" (nguyn tc: Don Quichotte). ng qu tht th khi ngh rng h
nhy ra nm c cy chi trong tay l c th qut c ht. Nhng cy chi h, khi cui ln c
n ri th chng s a nhng ngi ph thy tp s i rt xa . Chng ta ang sng Vit Nam, ni
m ch c thnh lp trn s hu t nhn; c ngha l c mt khi nim v li tc v hnh thnh
mt phng tin cho s tng tin x hi.

Mi ngi u ra sc chng minh rng chng ta h hng v tham nhng, v im trn ngp.
i lp th xc nhn rng khng c t do pht biu v cc th ch i sai ht ri. Ti c i nhiu ra
ngo. Tham nhng th u cng c ht, u Chu, Nht Bn v c Hoa K na. N cn d hn
Vit Nam ta na kia, v cc nc giu hn Vit Nam gp bi, v gin d hn n c kho che
y hn. bn Php, bn M hay bn Nht, bo ch thng ch trch nhng v tai ting, nhng v
bun vng lu hay ngoi t lin quan n cc ng cnh st, cc vin chc cao cp , cc nh u t bt
ng sn hay c nhng tng b trng. Bn Hoa K cc anh chng gng t (gangster) thng chen
vo chnh tr v cc cuc bu c. xy ra ri mt ng th trng ca thnh ph New York chy ra
ngoi quc mang theo c ngn qu ca thnh ph.. Con s ma ty bt c ln n hng my t m
kim. im t nht cng nhiu nh bn Vit Nam chng ta, nhng ngi gi trang i quyn ci
hi nhau, thm ch cn c nhiu linh mc ng tha nhn hn nhn ca h na. Bn Php trong
mt s rp chiu bng trn i l s 5 hay Champs-lyses , mun c l gii phng tnh dc, ngi
ta cho chiu nhng phim khiu dm m trc kia ch c kn o chiu trong nh cho mt s t thn
ch tm hng cm m thi. Ti thng t hi da trn nguyn tc no m h ch trch chng ta mt
cch c h thng nh vy ?

ng Trn trung Dung t hai bn tay tht st ln bn vit ca ng v ni tip, vi mt ging u u
;
- " Nc Vit Nam khng c g xu hn hay tt hn cc nc m h tin l h c th nh gi ta
c. i vi ng Thiu cng vy. Ti bit ng ta rt nhiu , ti nhiu ln n vi ng ta, v
ni chuyn nhiu vi ng ta. Chng ti c ng chm nhau v cui cng ngy 3 thng 4 va qua,
ti b phiu thun cho mt ngh quyt ca Thng Vin i hi s ra i ca ng ta.
- ng ta l mt ngi thng minh, c kh nng v dm hnh ng. Lng can m v ch quyt tm
khng c m ng ta chng minh trong thi k cng sn tn cng d di vo nm 1972, chng ta
khng th no qun c . Ch trong vng mt nm gn y thi, khng lu lm, ng Thiu c thay
i.. Trc kia, khi ti a ra nhng cu hi v nhng vn ca t nc, th ng ta tr li di
di cho ti, y d tng chi tit mt. ng rt ch tm n nhng vic ng lm, ci nhn sng qut ca
ng chng t nim tin v lng thnh tht ca ng.. Nhng ri ng mt ci, ci nhn ca ng lu
m hn i, ng ta nghe ti ni m khng bun ni g cho ti ht, trnh khng tr li vo cc cu hi
ca ti, v cui cng l trnh khng mun gp ti na. Ti cm thy c s thay i t u
nm 1974. Ti hiu l ng Thiu mt ht lng tin . Hin nhin ng bit r l Hoa K
bung b chng ta ri. ng bit r l ng ch cn nh mt hip cui cng vi bn cng sn, m
trong hip cht ny ng bu ca ng cho ng t lo liu ly mt mnh trong lc cng sn n
nh trn u ng bng mt i gng c du chic bn i st bn trong... V nh vy l ng bt
u chun b s hi hu ca mnh, sa son cho mnh mt chic nm m m ri !
ng Trn trung Dung ng ngi ti trc v ni vi ti:
- " Anh Pierre ny, ti cn mt vi nhn xt na phi ni. Bc Vit lun lun khoe vi chng ti l
mt ch dn ch trong sch v cng rn, ni s lng thin c nng cao thnh c tnh. Ti
c bo ca h k lm v ti thng ghi nht c rng cc gim c hp tc x hay b bt v ti
bin th gia sc; rng cc hng xng bnh dn ca h thng gian ln s sch, bn bun bt hp
php vt liu mi toanh c h bin ci thnh vt liu "d tha ph thi" gm c u my xe la v
hng chc tn dy in; rng cc sinh vin thng bun bn ch en vi s v th tip t lng thc;
rng hng trm tn go b ln lo; rng c nhiu t chc bun lu xe p, my may, v la; rng
cc anh lnh mi thng hay o ng; rng cc ph n thng bung th trong cc hot ng ti li
ca ngh mi dm.... Nhng c ai ngoi quc bit c c ting Vit, hay b th gi phn tch
t m bo ch nht nho ca H Ni bao gi?

-" Anh Pierre bit Sai Gn c bao nhiu t bo khng ? - 29 t : 19 t Vit ng, 7 t Hoa ng, 2 t
Anh ng v 1 t Php ng. H thng vit bi ch trch Chnh Ph . C mt s b tch thu, b kim
duyt, nhng h vn tip tc ra bo. Cn H Ni ch c 3 t bo: t nht bo Nhn Dn, t H Ni
Mi v t Qun i Nhn Dn. C 3 t bo ny u c vit, in ra cho ng phn pht v Chnh
Ph khng bao gi s b mt ch trch no c. iu ny Ba L ai cng bit ht. ng Jacques
Decornoy xc nhn r trong bo Le Monde. ng ta gii thch vi mt lng tm ngh nghip
ng khen rng: D nhin l mi d lun c xu hng tri ngc u khng th c trnh by H
Ni . V Min Bc khng thy c mt ngi no dm nu ln quan nim v T Do ca Phng
Ty".

Mc tiu m Cha Thanh t nhm vo l TT Thiu. Cha c ni vi anh l c Cha Bnh ng v
khuyn khch Cha tip tc tranh u phi khng?. Tt c hai ngi u c th nghing v trng hp
Cha Qun L ca Gio x m pha sau lng ng ny c mt s b nhn tay sai ang kim sot na t
ngn hng t, bun hi oi v cho vay ct c , (28 % li), git cht ng bc trong thi gian khng
qu 4 nm . ng ta cng u c v t ai v ti tr cho cc dch v a c. Ta Tng Gim Mc cn
l s hu ch ca nhiu khch sn c bit l khch sn Caravelle, ni cc phng thng tip bn
gi nh d cn nhiu hn l nhng ngi i hnh hng Fatima. Cui cng nu anh cho php th
ti s kt lun nh th ny : Nu ng Thiu quyt nh ra i, th ci s trong nhng tun l hay
nhng ngy sp ti, i vi ti hnh nh c v sn trc ri!
Gi thuyt th nht : bn cng sn s khai thc thng li v c gng chim Si Gn .H c th lm
c chuyn , nhng cc chnh tr gia v cc nh ngoi giao khng tin nh vy, v h c tng
rng cng sn trc nht ang i tm mt chin thng chnh tr. V s loi tr c Tng Thng
Thiu, mt k th khng th gii ha c, l gip h t mt chin thng v vang ri.

T ta mi c gi thuyt th hai , c kh nng ng hn v yn tm hn : giai on th nht l
thnh lp ti Sai Gn mt ton gm mt s i din ca lc lng th ba. Sau s thnh lp Hi
ng Ha Gii Dn Tc m H Ni v Chnh Ph Lm Thi Min Nam (M TGPMN) ku gi
thnh lp mi t 2 nm nay m vn khng c . Nhng ngi thuc lc lng th ba cng c th
tin cy c . C nhiu ngi khao kht trc ht l em li ha bnh. Mt s khc th thy M
TGPMN l mt phong tro tranh u ca ngi quc gia hn l cng sn. Mt nhm th ba khc th
chn nn v s tham nhng ca ch , nn b C PLTCHMN li cun. Tt c u tin tng l c kh
nng gii quyt bnh ng vi cng sn , nu khng th thao tng h c . Tt c nhng ngi ny
u l nhng thng in v v thc. H phi u hng cng sn hay l i t m thi. Cn i vi
Cha Thanh th ng s c dp may nu ng cn c quyn gi c trng ht ca ng ta tng trong
khm ti....."

Pierre Darcourt
Chng 8
NG BAO GI TIN TNG HOA K
NH MT NG MINH

Ngy Th Nm, 10 thng T

Chung quanh vng ai ca Th , nhiu xe i t v my xc t ang khng ngng o lu t tn
ny n tn khc t v si hng ngn nhn cng mc qun ct v s mi ngn tay en, dng xe
y nh , a n dng v cho vo cc thng phuy st c kt ni li tng 4 thng mt vi nhau
bng dy st v c t trn cc l ng dng lm b tng chng chin xa.

Tt c nhng xe t cc tnh n Sai Gn u c qun cnh lc sot v kim tra k. Cc ng t
ng quan trng u c cc cun km gai bao quanh. Hai bn cc u cu u c binh s canh gc
vi cc loi v kh nng t trong cc l ct bng ximng hay trong cc hm tr n c bao ct trn.

Nhng cng cuc chun b chin tranh khng h lm bn tm ngi dn th . khu vc ngn
hng, sau nhiu chuyn x y chen ln n o, s yn tnh tr li bnh thng. ng m kim tun
ri vt ln n 1600 ng th nay xung tr li n 1000 ng. Thnh ph Ch Ln, trung tm
thng mi v ti chnh ca Vit Nam tip tc sinh hot bnh thng. Khng kh bun bn khng c
g thay i. Ngi ta vn cn tm nhn ln cc bng hiu tim vi hng ch mu en hay mu vng
lun c treo trc ca hng . y bun bn vn l u tin hng u . Trc ht l cc ca hng
bch ha, thi th hng c by la lit mi th : no l nn pht i li, no l du thm ca
Php, no l my nh ca Nht... tt c treo di di trn tng, c c ly cc v ni niu.... Hng t
n lng c by bn nm hng di trn cc k, n chm kiu c treo lng thng t trn trn
nh. n in sng choang v ngi Tu khng a bng ti. K n l cc hng tp ha, vi nhiu
loi ru: loi khai v ca Php. ru vang c Chu, sm banh thng ho hng nhng thng th
ch c nhn hiu l tht. Tt c cc loi bnh bt quy ca Anh... nhng lm Hong Kong l phn
chc. Cc tim bun thng chia ra lm 2 hay 3 ngn, mi ngn mi ch khc nhau. Ngi ta thu,
ri li cho thu li: khc trc th bn c ph, m khc sau th l mt tim ht tc. Cc tim bn tr
th c hng trm bnh tr bng t nung, nhng pha sau li c cc h ru np. Trong cc tim n
th my anh bi bn mc o thung l lng xng chung quanh cc thng gia bo ph v vui v, lu lu
li vn o thung ba l ln rt t nhin gi l cho mt ci bng ph. ng trc cc l nu c nm
su anh u bp, lng trn, ang lo nu cm hay ang lm mn ra gu u. Trc hiu n no cng c
treo y "lp xng", v cc ming tht "x xiu" di ,nhng con vt kh dp , v cc chm t
chi....

Chung quanh cc tim bn tp ha, bn chp ph hay cc kho hng lc no cng c d mt cc tay
tiu cng ngh : no l th v giy, th sa kha, th rp khun hnh . . . cc c bn bng th cho
hng trc cc tim trng rng, cc tim knh ni c trng by loi gng, loi knh mu
kiu..

Ngoi kia l con knh, y ghe thuyn, s lan, ghe chi ln...v ting vt ku, ang n t cc nh
my xy la Bnh Ty, cao to vi vi bn cnh cc cn lu lp xp ca cc cng nhn v phu
khun vc. Khng kh th y nhng ht bi lm tm mu en : ngi ta thng dng tru t l
xy la nn c c mt m ma bi tro. Cc bao la c cht ln chung quanh nh my xy go cao
nh ni, ch chuyn thnh triu ny n triu khc.

Nhng hnh nh phong ph ny c bit tri ngc vi cc mu tin t chin trng gi v.

Chn Thnh va mi c di tn, y l mt th trn nh nm ngay ng t giao l cch Sai Gn
khon 80 cy s ngn v hng ng Bc. Th trn b nh ny vi vi x ngho nn nm chung
quanh mt ngi nh th vch vn, l ni tng xy ra nhiu trn giao tranh m mu. Cc khu rng
tre quanh y b bom ca pho i bay B. 52 cy nt v t chy. Vit Cng o ng hm
hp v ngon nghoo di hng cy s trong vng bnh nguyn quanh th trn. Nhng Bit ng qun
ui h i ht v chim li khu sn bn ny.

T Ch Ln v, ti gp bn Lupi ca ti, mt ngi dn o Corse m yu v c tnh hay bn chn,
tc bc ph nhng cp mt cn en nhnh tinh anh. Sau 30 nm phc v lin tc ng Dng,
anh ta gn nh st nghip. n in ca anh ta (gn o Blao trn ng i Dalat) b chy ht.
Ngy hm kia anh d Xun Lc.

Vi mt ging khng thay i ca ngi dn o Corse, anh ta tit l cho ti bit:

- " Anh bit khng, trong rng thuc tiu khu ny, b i chnh quy cng sn ng nh kin vy.
Thnh ph Xun Lc bin thnh mt cn c qun s khng l, vi nhng pho i v nhng
mi. S on ca Chnh Ph vi nhim v phng th thnh ph sng di hm v trong cc l
ct bng b tng, trong cc ng hm hay np kn sau cc t. Mi mt nh kho, mi mt sn nh
u bin thnh mt hm tr n dng chng chin xa, hay cho mt i bc lin thanh... Mi m
Xun Lc u n ha tin ca cng sn Bc Vit.

- Th dn chng lm g ?

- Con s thng dn tng ln gp i. Hng chc ngn dn t nn t khp ni ko n,v cng
khp thnh ph, trong cc sn trng, trong cc hm h, che lu hay mc vng vo thn cy nm.
V khng mt ai mun rt lui ht. Sm mun g cng sn Bc Vit cng s tn cng n ni ri. Cc
s quan ca Min Nam Vit Nam m ti gp u khng nh l h khng li na.

*
* *

Trc ta i s Hoa K , c my trm ngi Vit Nam ang xp hng trn l ng ch xin php
nhp cnh c i M.

i s Graham Martin khng tip bo ch v khng bao gi ri khi s qun ca ng, va l mt
dinh th va l mt pho i sn mu trng ng, c mt bc tng b tng bao quanh c gn my
chp nh t ng. Hai anh binh s Thy qun lc chin vi l phc ln (kt trng, gng trng, qun
chy np ) ng gc lc no cng trong t th Nghim trc hai cnh ca bc st c kha ch
c m bng mt m bng my vi tnh t xa. Nc bng ca s qun c ci bin thnh bi p
cho trc thng.

Vi 62 tui, ngi cao ln v rn ri, trn c nhiu vt rn su, mt cng c np nhn v qung
thm, ng vn lun lun mc qun o mu xm, c giy cng vy, gi y ng c mt dng i hi
nng n v mt mi ca mt v s quyn Anh nh qu mt trn, m t khc khng chu cho i
tay ngi ngh ! Phi ni rng nh ngoi giao Hoa K ny c mt li x s khng c bnh thng.
Tri hn cc ng nghip ca mnh lun c thi "lnh nht", d tnh hnh qu nghim trng h
vn nh gi bng mt thi dng dng khc thng, ng Martin l mt ngi bit trng danh d,
bit th no l gi tr ca mt li ha c a ra, l mt ngi bit au kh v bit xc ng.
ng mt mt ngi con trai trong chin cuc Vit Nam v khng chp nhn l a con ca
mnh hy sinh mt cch v ch. ng ta t thi gin d vi cc nh bo v cc ngh s theo
ch ngha "ha bnh" , nhng ngi qun hay chi b s hy sinh ca 58.000 binh s Hoa K Vit
Nam . Thay th i s Ellsworth Bunker (ngi c coi nh l cha u ca Tng Thng Thiu)
sau khi Hip nh Paris va c k kt, ng Graham Martin, mt nhn vt thng tnh v khng
mu mo quanh co, ngay t lc u c gng gip v che ch cho v Tng Thng Min Nam
Vit Nam . ng tranh u vi Quc Hi nm va qua i hi Hoa K phi tip tc vin tr
qun s v kinh t nh ha cho Min Nam Vit Nam , nhng ng tht bi. T sau ngy Cao
Nguyn b tht th, ng cng khai bin h v vn ng ring s cu tr cp thi phi c gi
sang Vit Nam ; v bng mi phng tin m ng c sn, ng nng tinh thn ca ngi dn
Min Nam . ng i xa hn na bng hnh ng phi hp cuc hnh qun "bc tr m ci", mt
vic lm chm tinh thn quc gia dn tc v lng kiu hnh ca ngi dn Vit Nam. Trong mt bc
th ring gi cho Th Tng Chnh Ph Vit Nam , ng gii thch rng nhng phn ng xc
ng do hon cnh v cng khn n ca cc tr m ci c th s lm nghing cn cn d lun ca
dn chng Hoa K c li cho Min Nam Vit Nam . Nhng ni dung l th ring ca ng li c
tung ra cho bo ch gy ra mt ln sng phn i d di.

Tuy vy ng Martin khng ng lng. V nh ng khip s s "trn chy", nn ng cn thn hn
mt cht i vi cc anh nh bo v cc ngh s qu t m, buc cc cng s vin ca ng phi
cao cnh gic v nu gng phm cch ca mnh, v khuyn h khng nn bung th theo "tnh ch
bi", v ng cng c gng thuyt phc h l "cui cng ri c l Hoa K cng s tnh dy thi"

Trong lc cuc tho chy gn nh hon ton, trong khi hng trm ngn dn t nn lm nghn ht
ng s, v ht thnh ph ny n thnh ph khc c tip tc tht th, ng vn ph by mt s lc
quan khng lay chuyn, mi ngy cn thn tnh s cc x p m Sai Gn cn ang kim sot c v
gi v Hoa Thnh n nhiu in vn "ti khn" i hi nhng chng trnh pht trin kinh t di
hn cho phn t cn li ca Min Nam Vit Nam .

Cho n khi Hoa Thnh n i hi ng Martin phi sn sng di tn 5000 ngi M hin cn
ang Min Nam Vit Nam th ng tr li bng mt cng hm ht sc gay gt, khuyn B Ngoi
Giao hy kha "vi nc hong lon" li. ng Martin khng du gim vi nhng ngi bn cnh
ng rng ng coi chuyn "di tn" ny nh mt cuc "tho chy nhc nh", mt "hnh ng hn
nht", mt hnh ng "phn bi c cn nhc" i vi mt ngi bn ng minh ang c nguy c
ng trc ci cht ....

Khi ti i tr xung ng Catinat (T Do), ti khng th khng ngh ti s thay i l lng v
ng li chnh tr ca Hoa K v s ri rc ca khi dn c ca h.

c mt ln, mt v Tng Thng Hoa K mang tn l Richard Nixon . C nhiu ngi ng hng
ca ng khng thch ng v t co cch iu hnh Chnh Ph ca ng.(iu ny c nhiu trung
tm c uy tn ghi nhn ng nh th). H cng cng nhn c mt vi vic ng "bit lm" trong
vn chnh tr i ngoi, nhng h ngh rng trong lnh vc ny Henry Kissinger (ngi ta ni l
cht xm ca Nixon) mi chnh tht l ngi th kho gy dng nn nhng thnh cng cho ng
Ch Nh Trng.

Sau mt mn tranh u y kh nghi, c nh du bng nhng c m qu h tin, cui cng ng
Nixon phi t chc.Tm thng tri qua t . v hnh nh b mt nn cng l ni ti tr th cho
danh d ca mt ngi tng b dn chng ch p mt cch bc bo, quc gia Hoa K lc b ngt
ng v suy thoi kinh t, mt s suy thoi m khng mt nc Ty Phng no tranh khi , mi bt
u bit c hng v chua cht ca mt s tnh mng !

By gi chng ta chng kin c g y ? Mt s hong lon ca mt Tng trng Ngoi Giao m
t Quc Hi n bo ch ngi ta khng ngn ngi bt ng phi t chc.

Con ngi siu nhn hot bt eo knh to, tng l mt tin s c php mu khi xa, nay gn ging
nh mt nh o thut mt mi ang lm cho khn gi chn ngy, v khng din c tr no cho ra
hn. Trn sn khu bun t ca mt ng Gerald Ford y thin nhng khng mt ai mun nghe li
cnh co ca mnh, v thiu quyn lc v khng c uy tn, ng t ra hon ton khng c kh nng
p t quan im ca mnh cho cc ng vin trong Lp Php.

Mt khc, ngi ta s ngh g v Quc Hi Hoa K ni nhng phn t (t do) ct cao ging t
sau cc cuc bu c hi thng 11 (hu qu khc ca v tai ting Watergate) khi Quc Hi t
cho php mnh i ngh h m khng cn ni mt ch no v s vin tr b tc m Hnh Php xin
cho hai quc gia ng minh ang trong cn hp hi l Min Nam Vit Nam v Cam pu Chia ?

Cn in Capitol, ngi ta li t ra ht sc hp tp tm chuyn gy g xu xa gia c quan tnh
bo trung ng CIA v c quan iu tra lin bang FBI v nhng ti liu c khi c xa t 15 nm
trc, cn hn l bn tm n nhng ni kh au bt hnh ca cc nc ng Dng ang ku
cu mt cch v vng !

V li ti sao h phi lo lng ? Min Nam Vit Nam c mt i chng na th cng chng c g e da
ti nn an ninh ca Hoa K . Sai Gn v Hoa Thnh n cch nhau n 17.000 cy s !

Ch c ngi Min Nam Vit Nam v ch c h thi , mi c th khi phc c tnh hnh. Bi v
khng cn c vn ti can thip ca lc lng qun s Hoa K vo Vit Nam na . Nhng c mt
iu quan trng m Quc Hi Hoa K t chi khng chp nhn, l nhin liu v n dc cn
thit phi c cung cp cho qun i Min Nam trc khi qu tr.

Nh vy, nu chin trn tin ti v bt u c giao tranh trc khi hng tip liu c bo m n
ni, th khng nhng qun i Sai Gn s tht trn, nhng h tht trn v Hoa K phn bi h.
V bi hc duy nht c rt ra t chin tranh Vit Nam s l: "ng bao gi tin tng vo Hoa K
nh l mt ng minh ca mnh !"

Pierre Darcourt
Chng 9
CHIN TRN M MU
XUN LC

Ngy Th Su, 11 thng T

Ln ny th st thp ng nhau ri ! ng rt nng Xun Lc.

Cu chuyn bt u t m th t n ngy th nm 10/4 bng mt cuc pho kch dn ng rt d
di : 2000 qu n pho v ha tin c rt xung thnh ph. Vo lc hng sng, 2000 c cng
cng sn c chun xa T.54 ym tr m cuc xung phong vo Xun Lc . n 8 gi, coi nh h
chim c ba phn t th trn, trong khi c 2 trung on ang nh bc vo 2 bn sn.

Sut c ngy hm qua, chin trn honh hnh khc lit. Nhng chng ti ch c bit vo hi 7
gi sng sau gi chm dt thit qun lut. Va bit c hai bn ng nhau c lit, ti i ngay ln
Bin Ha, n B T Lnh Qun on III, Qun on lo c phng th cho Sai Gn. Ti y ti
gp Trung tng Ton, mt ngi ln con vm v tng theo hc trng Thit Gip K Binh
Saumur Php. ng c tnh nng ny nhng l mt ngi thch ra trn, nht l tn cng. Vo nm
1972, chnh ng b gy tt c cc trn tn cng ca cng sn Bc Vit vo Cao Nguyn. ng va
mi t mt trn tr v bng trc thng. Cc s quan tham mu vy quanh ng nhn lnh. ng ni
vi h vi ba cu xong ra hiu cho ti v ni :

-" Rt vui mng c gp li anh y, anh Pierre . Nhng chc ti khng c th gi lo cho anh
u. Nu anh mun i xem th anh hy ln Ng ba Bin Ha ri t nhy ln mt chic cam nhng
no ln thng Trng Bom. Nhng hy cn thn nghe. Nng lm ri ."

Ti bit rt r vng Xun Lc. T nm 1947 n 1948 ti i hnh qun trong tiu khu ny rng r
c nm vi ton c cng ca ti. Vo thi k , Xun Lc ch l mt th trn nh vi khong vi
dy ph chng 50 cn nh gch lin vch nhau hai bn ch c nc, v trn trm nh l. Ga xe la l
trm dng chn ca on "tu thit gip", mt n v "an ninh thit l" ca l dng xm mnh, c
trang b loi i bc Bofor v lin thanh ni, ni lin Sai Gn vi min Nam Trung Phn.. Dinh ng
qun trng hnh chnh ngi Php c t im bng mt dn hoa leo, nm i din vi tri "lnh
k lut" , mt n v tp trung cc binh s nhiu ln b k lut, m ch c mt c may tr v i ng
ca mnh bng mt huy chng tng thng trong tc chin. Xa xa v pha trc l mt b phn
ca Hin Binh lu ng, v n v thn binh ngi Thng, tt c u tr ng trong mt thnh c
tng bao quanh. Lc by gi tiu khu ny cng khng yn lm u. c nhiu trn phc kch,
tn cng on tu ha hay on xe trn quc l v hai bn ng u c rng hay n in cao su
ca hng SIPH ( trng 20.000 mu v ang khai thc 12.000 mu), v cao nguyn Bnh Lc vi c
voi l bn nh dao co, vi tre to v rng cy gi.

T th trn ny ln ln ra. Hng ngn dn t nn rch nh bm, ngi thin cha gio t
Min Bc n nh c y vo nm 1954. Ch n in y cho cc cha x 120 mu t
khng ly tin ct mt ngi thnh ng, mt ngi trng o v mt nh cho Linh mc do Sai
Gn b nhim. Qun c c ci bin thnh qun l ca tnh, vi mt bnh vin ti tn, v mt dinh
th cho v tnh trng, mt nh bu in, mt trung tm hc v v mt sn vn ng. Dn t nn t
Min Bc vo xy nhiu ngi nh xinh xn bng gch, nhiu cn nh c dn cho hoa leo, h cng
m ra hng trm tim bun bn v xng m ngh. Mt s on lnh M ng qun y ba
nm, xy ct mt phi trng v nhiu doanh tri vi y tin nghi. X bin thnh th trn,
v mt thnh ph tr ph ang sinh hot vi 60.000 dn, ni y hng ngy u c hng lot "xe be"
ch cy lng v cc xe rau ci i v Si Gn.

By gi th chin tranh lm v tan ht tt c di mt cn bo thp. Ti n y khng bit bao
nhiu ln ri. Ti thuc ht hnh nh ca Xun Lc ny, v nhng ting n o y, ting gm
ca cc khu pho binh ang tc x lm rung chuyn mt t, ting rt kh khan v sc bn ca
nhng vin n bn i vi nhng chm la, chm st thp lm nt ht thn ngi v nm cc mnh
xng tht y vung vi....trn mt t.

By gi l 9 gi sng ri, tri cng qu nng, mc d c dn in cao su thng gi c mt
nh c bng rm. Trc khi vo Trng Bom, cnh st d chin c dng ln mt hng ro ch chi
kim sot mi s lu thng, ting sng bn ch thin thay cho ting tu ht., ti xung xe, kim sot
xong ti tip tc tn b i v pha trc khong 100 thc.

Th trn rt yn tnh v cn c sing nng ny c thu hp chung quanh nhng c s ln sn mu
vng c lp ngi , thuc cng ty n in SIPH, (nh my, vn phng, trung tm truyn thanh,
nh ca gim c v.v..). Cc anh th rn v th mc, ci trn trng trc ang tip tc lm vic trong
my cn chi da hai bn ng. Ti c gng tm mt n c ca ngi Php hi trc, nm v bn
phi ca ngi ch. Vo nm 1948, n ny c mt i i binh s di quyn ca trung y Suako,
mt lc s ngi o Antilles, vi b mt cng rn n hung d, mt tay thin chin, tng lm
ch mnh t ny trong vng 30 cy s chung quanh, thin chin n Vit Cng phi s v t
cho anh ta ci tn l "beo en". D nhin ci n ny khng cn na. trung y Suako cht v trong
25 nm nay, cuc chin thay i hn b mt ca n, nhng n vn cn y. D di hn v gy
cht chc nhiu hn! Mt pho i 105 ly t sau hng cy bn i mt trng. Mt chic xe Jeep
va h ci va i qua. Mt s quan ng bn cnh ti x khot tay. on xe tip tc ln bnh, ti li
ln xe v tip tc i.

Quc l i qua nhiu lng mc, c ro ng kn v bn trong c nh th. Hu ht dn lng u l dn
"di c", t nn t Min Bc . Cc c gi thn nhin im lng ngi nhn binh s i ngang qua trc nh.
Cc tr em th c n a, cc b th ang p la. C mt dy nh g l ca ngi "Nng", nhng
ngi rm nng di c vo y t min Thng Du Bc Vit, gip gii vi Trung Quc. H l nhng
ngi nhai thuc l v cng thch "si" tht cy, c truyn thng lm gic hay cp bin, khng s
Tri, khng s qu thn, khng s Vit Cng, v cng khng s sen m nt!

Tuyn phng ng th nht nm pha trc Trng Bom chng 10 cy s. T tr i, thnh lnh
khng kh thay i hn. Hai bn ng vn c khai quang sch s khong 100 thc b su ct
trnh b phc kch, c nhiu chin xa hng nng v thit vn xa ang tun tiu dc theo cc b chui
trong ba rng. Chung quanh mt cng s nt, trn mt chc khu pho binh 105 ly ang tc x,
lm tung bi ln m mt. Gia mt khong trng c nh du bng khi mu, cc trc thng khng
l "chinook" ang th xung nhiu ton binh s mc qun phc Bit ng qun, i m nu, mang
y mnh n dc v lu n.. Mt on chin xa M41 vi c ui nheo ct trn ng ten, ang di
chhuyn v hng mt trn.

Ri li n lt cc binh s thuc binh chng Nhy D vi qun phc xanh l cy, m , sng t
ng M.16 cm tay. Chng ti gp hai xe cam nhng ch thng binh, ch c bng b s khi,
nh nhng bng ma, mu me b bt, nm la lit chng cht ln ln ln nhau.

Chng ti i c thm 5 cy s na th phi ngng li.Ting sng nghe nh gn bn ri. Nhng
ting n rn ca i lin nghe rt r cng vi ting tc x m m ca pho binh. Chin xa dn u,
sau l cc xe Jeep v xe 4/4 ch Bit ng qun. Ti nhy xung xe v quyt nh i ti trc vi
ton binh s ny. Bit ng qun l cc n v tip vin, hnh qun tng tiu on 600 ngi gm
phn ng l binh s ln tui, gi kinh nghim chin trn v khng bit ht hong. Ti ln mt xe
4/4, ngi cnh i y Nim . Trong khi di chuyn ng k cho ti nghe mt vi cu chuyn. i i
ca ng t Chn Thnh v, ng v i i chin u sut 16 ngy lin v ch v ngh x hi
c c 48 ting ng h l phi ra trn na y.

Lc lng cng sn c tung vo mt trn Xun Lc rt l quan trng : 3 s on Bc Vit c
tng cng 1 trung on chin xa T. 54 v c khong 30 khu pho 130 ly v 152 ly vin tr t
Lin X.

i din vi lc lng tn cng ca cng sn, pha Chnh Ph ch c s on 18 b binh ca tng
L minh o, 1 l on D, 5 Lin i Bit ng qun v l on 3 Thit gip ca tng Trn quang
Khi.

- "Chng ti c lnh phi n Xun Lc bng mi gi", i y Nim kt lun vi ti nh th. V
chc khng d dng lm u. Trc mt chng ta l s on 6 Bc Vit . Chnh s on

ny, cch y 3 ngy, tn cng vo ng ba Suzannah, cc x chung quanh , nh my v trung
tm n in ny,. Hai tiu on D phn cng m nay v chim li ng ba ny. Cng sn
Bc Vit c chin xa ym tr v tn tht nghe u cng nng lm. Nhng lc lng D vn bm
t. Chng ti chc phi xung xe v phi i b chng 10 cy s, vng qua ng ba Suzannah mi ti
Xun Lc c ."

on xe chng ti n gn Suzannah. V chng ti lt v lun gia chin trn. Nhng trng n
pho binh, bch kch, ha tin chm nt my ngn cy v mnh n ghim xung ng. Anh em
Bit ng qun b ht xe v tin ln theo hng th trn. H chia ra lm 3 ton, h tin ln tng on
ngn, sng cm tay. Bn tri v bn phi chng ti nhng hng cy cao su u n v thng tp to
nn nhng hnh lang tranh ti tranh sng. Suzannah l mt n in xa nht trong vng, c khong
3.500 mu v 300.000 cy cao su. n in c chia ra thnh tng l 100 mu c nh s...... Dng
dng vi chin s v mc cho s n o ca n sng, ln ln v yn lng cc phu n in vn tip
tc cng vic co m ca h, dao c mang lng v thng ng m xch tay, h khng bun nhn
ln khi chng ti i ngang qua h.

Chng ti tin ln trong mt khung tri m o, i di mt vm l xanh um rp bng na ti na
sng c ni bin mu t di chn thnh mu xm tro. Chng ti i su thm mt on na di
nhng tng cy. Khng kh thy m t lm ti kh chu. Ti t hi khng bit lc no bn Vit
Cng nm u trong vn cao su rng mnh mng ny s khai ha y ? Nhng vn cha c g
xy ra. V chng ti tip tc tin ti, hn na gi na. V thnh lnh ting i bc nghe nh gn bn
tai, i lin thi nhau nh n. Bit ng qun bt u chy ti, trm thc, ri hai trm thc, mt
con ng mn, mt khong t trng v n con ng.

Chin xa, xe vn ti .. c mt on binh s ang t th tc chin. H thuc s on 18 b binh ca
Min Nam Vit Nam . Anh em Bit ng qun gii thch cho h bit l chng ti t u ti. on
qun i li con ng nhng ln ny h i ngc li, v con ng trng trn. H ang tm
cch bc sau lng bn cng sn Bc Vit lin lc vi n v D.

Thnh ph Xun Lc y khi v y nhng ting n. Thp chung nh th b nhiu qu n bn
bay ht mt gc, nh ga ang chy. Cc ct in sp ng y ng, giy in b t. Gn bn hng
trng Nh Dng, hai khu pho 105 ly ang bn v hng quc l i Phan Thit. Khi ch chng
200 thc, sng lin thanh n tng trng ngn, xen ln vo li c nhng ting n cht cha ca lu
n cm tay. Tht kh m c mt nim v tnh hnh. Hai chin xa M.48 c ng knh hng ngoi
tuyn bn hng pho thp ang tin v pha ch. Cc binh s Bit ng qun th ang b tr cc
sng my pha sau nhng ng gch vn ca gn chc ngi nh sp bn phi ca bu in .
H cng c mt s sng phng lu M.79, mt loi v kh tn cng nng ngn rt hu hiu trong th
cn chin. Ti ngi pha sau mt vch tng sp , v ti s y sut bui tra v ti nay.

Vo lc 6 gi chiu, mt lot ha tin ri vo ch. Nm, mi hay mi hai qu g , n ic c
tai.... v sau c ting la ht. Nhiu ch n b v tr con rch ri mnh y mu va la va bng
qua ng, chy a v pha nh dng.

v hng ng Bc, chung quanh sn bay khng cn nghi ng g na, nghe c ting sng lin
thanh nng bn lin hi. V ng mt ci pho binh Bc Vit n ngay vo thnh ph. Chng ti b
kp cng trong vng la n. Khng th m c l bao nhiu qu. C nhn ti cha tng b pho
kch nng nh vy bao gi. Cc qu n pho binh cy rt c h thng tng cn nh mt, cn ny sp
n cn khc. Thnh ph b mt ci ba thp cy ln si li.. lin tc trong vng 2 gi ng h.
Khng c mt bng ngi nhc nhch. m bt u xung, tri nng bc. Ti khng c g n,
khng c g ung, li khng c m st na ! Tht l khng n t no!

Vo lc 10 gi , hai tri bom sng n trn khng trung v v s ngi sao sng ri xung mn m
nh mt cn ma nh sng... Tip theo l n pho binh li tip tc ri xng thnh ph. Ln ny
l pho 130 ly. Ti nghe ting n i trn u chng ti m m nh ting tu ha ang m ht tc ,
v ngay sau l nhng ting bng n ting ny tip ting kia lin tc.. t ct, ri si, ri la ri
ming n bn i tung te khp ni..V ni lo s lm bng qun au....

n khong na m th ngng pho kch. Ngi ti t m m hi. C mt s yn lng hon ton
trong vi giy... v thnh lnh ting d ni ln gy u u mt cch k l v bt lch s, v chng l
nhng con d mn nh b u cn bit n chin tranh hay gic gi l g, c gy c ht ln mt cch
bn b v ngo ngh m sng... Con ngi tm cch git ln nhau, d mn c g u m phi lo s
!

Vo khong 3 gi sng, bng m li bt thn sng rc ln. Bch kch pho, sng lin thanh, sng t
ng thi nhau n. Tng t mt, b i Bc Vit m nhng cuc xung phong . Ting h "Tin ln"
nghe vang di. By gi binh s Bit ng qun mi x dng v kh ca h. Sng lin thanh thi nhau
qut nhng ln sng xung phong ca ch, hng ngn tia la nh in chp x nt mn m... cc
khu i bc pho binh bn trc x, b gy cc t xung kch, lm im ting xung phong ca ch.
Chung quanh ngi ch, cc chin xa T.54 ang dng i bc bn sp tng ngi nh. Chin xa M.48
ca Min Nam chm sng vi h trong mt c ly tht ngn . Cnh tng trng tht l khng khip.
Vi thn hnh nng n mu xm v cc i bc nng di c le sng ln mi ln tc x, gi ln mt
trn chin qui d gia nhng con voi khng l.. Tht hon ton l mt trn ng vi nhau. Mt
trn ma tri sng soi tt c chu vi phng ng bng mt nh sng m nht. Hai phi c v trang
C.119, c trang b lin thanh in t (6000 vin pht). nhy vo vng chin, tc x nhanh n
tai mnh khng cn phn bit c tng ting n i, ngi ta c tng l ting ca mt ming
tn thic b x tot ra...

Vo tng sng, cc phng pho c A 37 li n di bom v bn ha tin vo pha sau ngi ch v c
v hng phi trng. Binh s Bit ng qun ra khi hm tr n ca h, va tin ln tng on ngn
va nm lu n. Ti thy c 3 ngi ng xung, v ngi th t th b mt lot n vo u.

n 10 gi sng, ti vn ng sau bc tng ca ti. Ti thy hng trm binh s Min Nam u i
m st ang tin ti . Mt trung y lc i ngang qua bc tng ca ti cho lnh : " C hn trm
tn b i cht bm ang trn trong bnh vin, Mnh phi ui bn chng ra ngoi."

Vn cn n pho v vn c mt s binh s b tung ln tri. Mt chin xa T.54 b mt pht n 105
bn trc x gia xch, ang chy khi ln nghi ngt.

C nhiu chin xa M.48 ang ym tr cho b binh trc bnh vin. Thi gian tri qua..c nhiu ting
h reo v n m nhng cng c i lc c s yn lng tuy ngn ngi. V vin binh n, Binh s
Min Nam bt u lc sot nhng cn nh nt bng lu n...

n 3 gi chiu, lc im ht ting sng trong thnh ph th ti ri ch np ca ti. Thnh ph coi
nh vn cn trong vng kim sot ca Min Nam Vit Nam. Ngi ta bt u kim im xc cht
ca qun Bc Vit. H mc qun phc xanh liu v i giy "t nt" hiu Bata bng cao su. Ti m
c ri rc chng 30 b chn na thn mnh di nhng ng gch vn. Mt ton nh Bit ng
qun ang y trc mt h 3 t binh, i nn ci bng mp c bc vi mu xanh, trn nn c gn
mt ngi sao bng ng. Nom h cn rt tr, cao lm l 16 hay 17 tui. Mt trong ba ngi b
thng vai. Xa hn mt cht, c mt T.54 b h, nm phi xc di mt gc mi hin sp. Cch
vi thc, trc mt hiu thuc ty v knh, c mt chin xa ca Min Nam pho thp m rng,
u chin xa b mt vin n bc ph B.40, t ht xch, ging nh mt con qui vt nm bt ng.
Tt c nhng tim bun chung quanh ch u b n pho binh qut sp xung ht. Kim Long,
mt qun n lu i nht ca thnh ph (ni m cch y 30 nm binh s ca trung on 22 b binh
ca ngi Php (22me R.I.C.) thng n y n h tiu) sp ch cn l mt ng gch vn b
chy en.

Bnh vin ch cn l mt ci v nm en v khi. Ri rc trong sn l ging chiu, dng c y khoa,
b, bc ln ln khp ni vi mt s t thi ca b i Bc Vit mt tay mt chn mnh vn vung vi
ra cng khp.

Cnh bn ch v pha rng, mt xe i t ang o mt ng di mt thc. V anh em Bit
ng qun ang xp tt c nhng t thi v nhng g cn ri vi trn chin trng va qua. Mt tuyn
y i di theo lm nhm c kinh cu nguyn ln cui cng cho h, sau xe i t y h xung
h v lp t li.Ti quay tr li. Gn nh th, di hai cy to m cnh l gy nt, c khong 30
binh s b thng nng c cho nm trn bng ca. Nhng chai huyt thanh c treo trn bng sng
cm thng ng xung t bng li l, v t cc ng cao su truyn mu thng n kim tim vo
cho thng binh. Cc y t ang sn sc cho h v va ui rui cho h va tr chuyn nho nh vi
h.

Ti gp tng o trc ca Nh Dng. ngi ng nom m gy , c v mt nhc.

- "Chng ti y lui c h, ng ni. y l mt thnh qu tt nhm nng cao tinh thn cho anh
em binh s v cho c hu phng.. H b li 400 xc trn trn a v chng ti h c 9 chin
xa T.54, bt c 20 t binh trong c 1 s quan . Nng nht l chin trn gn phi trng, v
pha sau nh ga.. By gi th trn tuyn pht trin hng Bc v hng Ty, trn cao nguyn
Bnh Lc v chung quanh Gia Kim. Anh em phi cng bo cho bit l lc lng cng sn Bc Vit
ang tp trung mnh lm Gi Rai. Anh em D gii ta c ng ba Suzannah ri. Tt c ngi
Php n in S.I.P.H. u an ton. Cc n in cng khng b thit hi g sau cc cuc ng
."

Gia Kim vi 40.000 dn. l mt th trn rt phn thnh c mc ln hai bn ng i Dalat, cch
Xun Lc khong 15 cy s. y nh ca tim tng sung tc nm san st bn nhau, c ro du, c
ly tre. Dn chng ton l ngi cng gio di c t Min Bc, mt lng vi nhau. Khng mt ngi
l mt no ln vo c y. Nu cng sn Bc Vit tn cng vo y th nht nh s b thit hi
ln.

Vng Gi Rai, ni cc n v Bc Vit tp trung nhiu nht, nh da lng vo vng rng bi ca ni
Cha Chang, mt ngn ni t cao khong 900 thc, trn c gn 3000 ging tho mc nhit i
m Vin Khoa Hc Sai Gn ra cng gn gi. Ngn ni ny l mt i quan st rt l tng, v
da vo khu rng ca ngn ni ny, cng sn c th s tung ra mt cuc tn cng mi t pha ng
vo Xun Lc.

Vo lc 5 gi chiu c mt chic xe vn ti nh i lin lc vi Trng Bom. Ti nhy ln xe . Ng
ba Suzannah c n v D trn gi, nm kn trong h c nhn, v mt s chin xa thuc l on 3
Thit Gip. C nhiu xe i pha trc chng ti . i c khong 3 cy s, cch chng ti hn
100 thc, mt chic xe ch dn chng b trng mt qu n pho. Tip theo ting n chi tai l bi,
la bn ln tung te. C chic xe v nhng ngi hnh khch trn xe u khng cn g c ! Ch cn
trn ng mt chm en ln, v vung vi tht xng tc tai ca ngi cht v my mnh kim kh
ca hp s.. V nh vy l ch trong c mt giy ng h, m trn 20 ngi dn v ti b xa hn
tn trong danh sch ngi Vit.

Vit Nam chuyn xy ra khng bit bao nhiu ln hng ngy. Lm sao m dn tc ny, mt dn
tc b qu nhiu au kh, cht chc, tng b xua ui khi thnh ph ca h vi t ai lng
mc m m b tn ph, m ngi ta vn cn chm git nhau mi nh vy dai dng nm ny qua nm
khc mt cch bn b v d man nh vy c ?

Ai s l ngi chm dt c chuyn ny vnh vin mt ngy no , chm dt c cn c mng
m mu v ng gh tm ny cho ngi dn v ti?

Pierre Darcourt
Chng 10
"CHNG TI KHNG HN NHT
CHNG TI KHNG S CHT"

Th Hai, ngy 14 thng T, 1975

Va l Ch Tch "Tng Lin on Lao ng Vit Nam", mt tng lin on rt hng mnh va l
Ph Ch Tch Tng Cng on Cng Gio Quc T, ng Trn quc Bu l mt ngi rt c quyn
lc v rt c knh n. vo trc tui 60, ngi tuy c hi gy nhng rn chc vi i mt sng
ngi, ng lun lun n mc rt gin d vi chic qun di mu xm v mt chic o bn ti nh b
ngoi.

Va tranh u cho l tng quc gia va tranh u cho cng on, b lu y ra Cn Sn trong thp
nin 40, ng tng chung phng giam vi L Dun, hin l tng b th ng Cng Sn Vit
Nam, ng vt ngc v ch huy ton "c cng 25" ni danh ca ng trong thi gian trn 5 nm
khng chin chng Php.

B tng mt mt Nguyn Bnh v i an ninh chnh tr cng sn hm da t hnh, v ng khng
chu gia nhp ng, ng v Sai Gn nm 1951 v qua Php. ng theo hc kha cng on t
1952 n 1954 ng Montholon, Ba L vi Tng Lin on Lao Cng Php (C.F.T.C.).

V li Sai Gn, ng thnh lp Tng Cng on Lao Cng Vit Nam (C.T.V.), ni tp trung 85% lao
cng Vit Nam .

T chc ca ng rt vng mnh, uy tn v c tnh bnh dn ca ng trong gii cn lao gip ng
c nhiu s nng t cc cng on Hoa K. C pha cng sn cng mun chiu d ng. L Dun
ngi tng chung nh lao vi ng Cn Sn, by gi l tng b th ng CSV N gi cho
ng mt bc th ring yu cu ng ng ng chung vi "bn t bn", phi gi "th trung lp"
hoc"v vi chnh ngha cch mng". ng Bu tr li thng thng: "Kinh nghim m ti c
c vi phng php ca ng, v vi lng tn knh ca ti i vi quc gia dn tc ca chng ta
khng cho php ti tin rng ch ngha cng sn l gii p duy nht cho nguyn vng ca dn tc
chng ta". Do cng sn nhiu ln mu st ng nhng khng thnh.

Tr s ca Tng Lin on Lao Cng Vit Nam nm s 14 i l L vn Duyt (ng Verdun
c) trong mt ta nh king ln, nc nhn thm cao, kin trc theo kiu Php, trc kia l tr s ca
Cu lc B Th Thao ng Dng.

ng Trn quc Bu tip ti trong phng lm vic ca ng, mt cn phng rng ln sng sa, c mt
bn ln v mt s gh da. Trn tng c treo mt bc tranh la vi hnh mt con tru mu xm tro,
mm to, chn ng di rung la (biu tng ca Tng Lin on l con tru trong mt bnh xe c
rng ca). Trn mt gi y sch c treo hnh mt s quan Vit Nam cn tr, c ci mt bng en
trn cho gc. ng Trn quc Bu bt gp ci nhn ca ti, lin gii thch :

-" l hnh ca con trai ti. t trn hi thng 10 va qua. Thng nh p trai qu, phi khng ? N
l mt a rt gan d, thng minh v thng tnh. Mn no n cng thnh cng, hc hnh, th thao,
v ng i na. N c v rt p v nhu m, v mt a con trai nm nay 3 tui. N ch huy mt
i i v ng n trong qun l ca mt qun thuc tnh B ra. N mi va c 27 tui th....

Ni ti y ng Bu lc u nh nh, ngng mt vi giy v tip tc vi mt ging tht r rng,
chm ri v c mc .

"Ti mun ni cho anh nghe v thng con trai ny, anh Pierre . Con trai ti chn qun i,
khng phi v n ham chin tranh, m v chng ta ang trong thi chin. N nh m cng kh
lm v c kh nhiu huy chng. Chng ti khng kht vi nhau lm. N thng vit th cho
ti. Vi thng trc khi cht, n t ra rt bn khon lo lng, c lc hong s na. Trong nhng
ngy u ca thng 10, n c gi cho ti mt l th, ti c cho anh nghe .

Trn quc Bu ly trong v ra 3 t giy m ng xp tht cn thn v ng bt u c:

- " Ba knh yu,
Trong tiu khu ca con tnh hnh i xung. Khng phi v dn chng ng theo s tuyn truyn
ca "pha bn kia", m ti v chng ti ang thiu phng tin chin u. My anh nng dn
trong hng ng "nhn dn t v" khng c n cho sng ca h, v h cn phi tm mua lu n
ca my anh lnh chnh quy, thng t ng trn hn h. Phn cc n v chnh quy th khng phi
h trnh chm sng, m c mi ln chm ch, mt ch qun hn hn h c v chin c ln n
dc, nn h c b tn tht tht nng.
Ba hiu r hn tnh hnh ca ti con, con phi gii thch cho Ba nghe mt vi im v k thut.
Cng sn Bc Vit th dng chin xa T. 54 v i bc 130 ly ca Lin X. T.54 l loi chin xa rt
nng ng, tuy th kch nhng c bc st rt dy v v trang hng mnh: mt i bc 100 ly lng
di vi 34 qu n trong xe, 2 lin thanh 30 ly, v mt lin thanh 50 ly, c tm hot ng 400 cy s
ng bn knh. Trong trng hp tn cng, ti con ch c ng phng M.72 (loi ba-z-ca chng
chin xa). Sng ny ch x dng c mt ln, bn xong l phi vt ng phng i, v n ch tht s hu
hiu trong vng 100 thc m thi. Do mnh phi bn chin xa ch trn b, tht gn, mi trng
ch c . C ngha l mnh phi i b n trong tm tc x chnh xc ca v kh t ng trn
chin xa ch, cho ngi ta git cht mnh ... m khng chc l mnh s h c n. Trn thc t
mun tin st n gn chin xa thng rt l kh, gn nh khng th c, v lc no chin xa cng
c "b binh tng thit" i m ng cho n v bo v n. Cn pho binh 130 ly d l mt loi v kh
xa, c, trn 20 nm ri nhng l mt v kh ng s. Nng khon 8 tn, c xe xch ko, c tm
tc x ti 27 cy s v c th bn i 6 qu n trong mt pht. Ch cn c 3 khu pho 130 du kn
trong rng, v vi 1 gi tc x (1000 qu n thi) cng nh sp qun l ca bt c mt qun
no. n pho 130 ly c th ph v mt ming thp dy 27 ly, cho nn khng c mt kin trc no,
mt cng s no chu ni sc cng ph ca loi pho ny. Dn chng b chy ht v qun i ca
ti con khng th no chng tr m khng b thit hi nng v chng ti ch c pho binh 105 ly vi
tm tc x ngn hn nhiu , v n pho th c m tng qu, 3 vin cho mt khu trong mt
ngy, trong lc ch th c tip t qu di do v n dc.

kha ming my khu pho binh cng sn ny, chng ta bt buc phi c u th tuyt i v
Khng qun. iu ny rt ng trn l thuyt, nhng hon ton sai trn thc t.. T khi c cuc
khng khong xng du, trc thng quan st v thm thnh ca chng ta ch c php bay c 3 gi
mi ngy. Ngoi ra cng sn cn c trang b ho tin tm nhit S.A.7 rt d x dng v rt chnh
xc v hiu ha cc loi phi c ca chng ta .

Tha Ba yu qu,

Con bit rng Ba c nhiu mi lin h vi ngi M. Cng v Ch tch Tng Lin on Lao ng
ca Ba s gip Ba c ting ni mnh hn. Ba phi gii thch cho h hiu rng tnh hnh y rt
l nghim trng lm ri. H phi cung cp cho chng ta v kh cn thit, nh ha tin Tows trn tht
c ng, v trc thng v trang "cobra" trang b chuyn v chng chin xa. H c ht cc th ny
m ti sao h t chi ? H phi vin tr cho chng ta v qun s v k thut nh h ha. Ti yu
cu Ba, Ba i, Ba hy can thip vi h. Nu khng th chng ta s b bp v bi trn ngay. Chng
ti khng phi l k hn nht. Chng ti khng bao gi s cht. Vi iu kin l cn gi c mt c
may chin thng, hay l chng c vi cng sn c hiu qu.
Xin Ba tha li cho con v bt Ba phi nghe mt t trnh qun s qu di dng. Trong tiu khu ca
con, s ln chm sng v s ln tc x ca pho binh tng ln theo cp s nhn. D sao th con cng
gi c n ca con v con s khng rt i u ht..... d nhin l vn cn sng. Binh s ca con
theo con, v dn chng vn tin tng ni chng con.

a con lc no cng knh mn v trung thnh ca Ba"

ng Bu t t xp l th li, ng hng ly ging v dn cn xc cm li ri mi tip tc:

- " Tt c mi tht bi ca chng ti u c gi gn trong nhng hng ny. Ti nhn c th ny
ca con ti sau chuyn i thm Chu v u Chu ca ti tr v. Khi ti c c l th ny th
con ti t trn c3 ngy ri.

- ng c ni g cho ngi M h nghe khng ?

- D nhin l c. Ti gp i s Martin, v cc ty vin qun s Hoa K . Ti cng c vit th
qua M. Khng c ngi no nghi ng v nhng tin tc ca ti. ng i s v cc ty vin qun s
c ghi ch y , v ti cng nhn thy thc tnh h ang qu bn rn. Nhng khng thy c ai
lm g ht, ti mun ni l h khng c mt bin php c th no c.

- Nh vy ci g s xy ra ?

- Chuyn g cng c ht ! Cc ng dn c chc s nhc nhch.Tng Thng Ford s c nhng li
tuyn b d nghe. Quc Hi s ko di cc cuc tranh ci khi phi chun chi ngn khon vin
tr. ng Thiu s ra i hay s b m st. Cc s quan v binh s tr v t ho nh con trai ti s b
hy sinh v danh d, hay v ko di thm thi gian cho mt vi chnh tr gia t ph kp leo ln nm
quyn, thi gian dn dng mt kch bn tng nh bt thn c ng bin, m tht ra
c vit sn t lu.. Ngi M s ng ca cc vn phng cui cng ca h. Hm i 7 s c mt
tun rn bin ng.

Ri cng sn s chim Sai Gn . V tt c li u s c ht cho chng ti !!.

*
* *

"y tht ng l thi im tr li nhn xt nghim tc v Hip nh Paris . Ch cnh st v
qun i ca ng Thiu phi nhng ch cho nhng ngi i din, c trch nhim v xng ng
hn, h bt u mt cuc ni chuyn thnh thc v nghim chnh vi cng sn trc khi qu
tr. "

Ngi ni vi ti li tuyn b ny l Ngh s V vn Mu, tin s lut xut thn t trng i Hc
Lut khoa Paris, (ng nh tm bin treo trc vn phng lut s ca ng), v Ch Tch Phong
Tro Ha Gii Quc Gia, mt phong tro ca Pht gio quy t nhng ngi chng i dai dng nht
ca ng Thiu.

Nh ngi, trn tra, khong su mi, hay lng xng quy ph, vi gng mt xng xu v ging
ni thanh tao k l, l lut s cho cc cng ty xng du (Shell v Socony) , ng Mu l mt ngi
giu c v lin thong, khn kho v c hi ch ngha hn l thnh thc v qu cm. Dn Sai Gn
khng h thch ng, mt phn v ng gc ngi Min Bc, mt phn v h thy ng kiu cng v xo
tr. D sao th ng cng thng minh v lanh li. ng tng l Tng trng Ngoi giao ca Tng
Thng Ng nh Dim, nhit tnh v ht lng phc v Tng Thng Dim v ng h ng li
cng quyt chng cng, nhng sau , khi c cuc khng khong Pht Gio, ng t t chc v co
u chng t mt lng vi s tranh u ca cc s si. Ba thng sau th Tng Thng Dim b
st hi.

Tin chc l Pht t ang cn c mt ngi "lnh o thc s" nn ng Mu i st vi cc s ct cn
ca cha n Quang, nhng ngi chng i tt c mi hnh thc ca ch qun nhn, v vi s
ym tr ca h, ng c c Ngh s.

Trc ht ng ng ngay ng tng K, sau mi ti ng Thiu.

Cui nm 1973, lc ng Thiu nh cho sa i Hin Php nhm ra tranh c Tng Thng mt nhim
k th ba, V vn Mu li co u mt ln na chng i, v tuyn b l ch tc li "ngy no
m ch c ti c co chung" . T ng c thm mt bit danh l "th co hn th biu"

- "ng Thiu di gt tt c mi ngi, tr ti, Ch c mt cch chm dt cuc chin, l cho
ng Thiu i v a tng Minh ln thay th ng ta. ng Mu ni vi ti bng mt ging l lng
ca mt cu b hn xc.

- Cn Hin Php th sao ?

Bng mt c ch kin quyt, ng gt phng lun c ny:

- " ng Thiu vi phm Hin Php tip tc chin tranh. Ai cm cn chng ti vi phm Hin
Php em li ha bnh ? Chng ti s tm c a s tng t lm chuyn .

- V ngi no s l Th Tng ?

- Ti !

Lut s V vn Mu ph ln ci nc n c v bc tc, sau lm mghim tr li, v ni tip vi
mt ging tm tnh:

- ng bit khng, ti tt vi tng Minh lm. ng c ni vi ti l ng rt cn mt ngi gii v
lut bn ci vi cng sn... v ng nhm vo ti.

- ng tin tht l c th thng tho trong khun kh Hip nh Paris ?

- Khng c mt cn bn no khc m thng tho, v y l ngh ca ti, ngh bn ci, bin h,
thuyt phc v ngay c dng mu na. Ti bit bnh vc cho mt h s, tin ti i. Kh m c th bt
b ti lm, ti s dng mt lun c m khng mt ai dm lm. Mt khi ti ln ri, ti s i hi tt c
ngi M phi ri khi ngay t nc ny trong vng 24 ting ng h, v ng hy tin ti i, h s
i ngay cho ng xem ! ng c v hoi nghi h ? ng sai ri. y ny, ti cho ng mt ci hn trc
ba tun l Dinh c Lp. Ti s l Th Tng, ti s tip ng, v chng ng s thy l ti gi
li ha ca ti.

V lim s?... hay l bit chc mt tr chi m ng ta nm c nhng con bi ch nhng khng
mun trng ra?

Ti nghing v gi thuyt th hai. V Lut s V vn Mu l con ngi khng bao gi chu liu lnh.

Pierre Darcourt
Chng 11
VI ON NGI CHY LON

Th Ba, ngy 15 thng T nm 1975

Sau mt t ngh ngi khong 30 gi, trn chin Xun Lc li ti din. Tng t cch nhau khong
30 pht, hai trung on cng sn Bc Vit c mt tiu on chin xa T.54 dn u trn ra tn cng
vo cc v tr ca Bit ng qun v ca s on 18 b binh .B y lui vi tn tht nng n, hn
1000 t thng v 21 chin xa b h, h li tn kch vi mt trung on th ba, v trn chin khc
lit li tip tc.

Sau khi lnh gii nghim va chm dt ti li i ln Bin Ha. ti tm ln c mt chic xe
vn ti ch y thng cy i Trng Bom. Mt khi ln ngi gia hai thng cy ri ti mi khm ph
ra ton l nhng thng lu n v n c ch ra Trng Bom. Nu xe ny m lnh mt qu n
pho ca Bc Vit th tt c nhng bi ton v ti chnh ca ti u tc khc c gii quyt.

Tri qu nng, ci nng ca ma kh y, vi nh nng chi chang trong vt. Xe c u li vt
hn trn ng nha ang mm i v sc nng. Hai bn ng nhn mt mt l nhng ry rau ci
c trng ngay ngn tng vung vn ... Chng ti i qua H Nai, mt trn nh vi 60000 dn
cng gio di c t Min Bc vo nm 1954. Hai bn con ng chnh dn vo trn H Nai. c nhng
tim bun, nhng qun nh bn m ngh, v c mt ngi thnh ng hng v nm ngay sau mt
bn c trn, ni cc tr em ang chi, quanh 3 linh mc mc o dng en.

Chic xe vt ln con ng dn n mt khu i. Hai chc cy s na l n Trng Bom ri. C my
chic trc thng ang ln quanh, my hng binh s i nn st, v hai pho i 155 ly , tt c ang
trong cnh m ca chin trn. C nhiu chin xa ln, mang y cnh l, i bc cha ra pha trc,
ang tung tng trong mt m bi nh c mi thuc sng. Cn vi cy s na th n th trn, xe ca
ti phi ngng li mt lc mt t c p ln trc mt tng i bng , dng ln k
nim cho nhng ngi th rng u tin ngi Php cht Nam K (nguyn tc: Cochinchine).
Ngy xa pha sau tng i ny l mt trong nhng vn bch tho phong ph nht vng ng
Nam : c n 6000 loi cy ging, cy king, v lan qu, c chn trng trong gn 70 nm.
By gi th khng cn g na c , v vo nm 1968, ngi M i b v t sch cho hai bn
ng c trng tri, d gi an ninh cho cc on xe. ch vn cy ging by gi ch cn li mt
bi c ngn o ut v vi cy chui kh cn.

Chic xe ca ti tip tc i trong vng 5 hay 6 cy s na gia nhng lng xm tip gip nhau, sau
r sang tri, i vo mt con ng t g gh dn ti mt l trng cao su. Gia nhng hng cy
cao su cch nhau chng 10 thc, ti thy cc chin xa ang trn gi mt khong t trng kh rng.
Chy n khong trng chic xe ca ti ngng li v nhng anh lnh thit gip cn tr ci trn
trng trc chy ra nhn cc thng n v lu n tip t. Ti nhy xung t. Hai xe cu thng t
mt trn a nhng thng binh v y, cc bng ca c khing n mt chic lu kaki ln, c
mt ton qun y lu ng ang lm vic. Anh em binh s tn ra, ti nhn ra c i y Nim trn
mt bng ca, i y Bit ng qun m ti qu giang vi ng hm th su va qua. Mt ng nht
nht, i mi cn cht li, ng b mt bn tay tri. Vt thng cha c bng b li, trng tht l
thiu no, mu ti thnh thong t cnh tay bn ln, v gn tay ch hnh nh nt ht. Ti i theo
bng ca ca ng n ton qun y Ti nm tht cht bn tay mt ca ng, ng nhn ti, nhu my li.
Mt i y qun y gt ti ra v ni: "ng c anh ta y, ti s lo cho ng ta ngay." Ti tr li
mt trong nhng xe cu thng ang tr ra ng v ngi ng sau vi anh em khing cng. Sn xe
ni cc bng ca vng vi y vt mu v y "ct i", xng ln mt mi nng nc, mi hi thi
ca phn pha di bng b v tung ra, gn nh c mi ca s cht chc, ca t thn ...

Xe r v tri v chy v hng la n ca mt trn. chng 15 pht sau chng ti ngng li. Ti
cm thy d chu hn v c th khng kh trong lnh hn. Chng ti ang ngay lng Hu Ngha,
lng cui cng trc khi n Ng ba Suzannah.

Nm di theo cc h bn dng, cch nhau chng 5 thc mt, hng trm binh s u i nn st
ang ht thuc ngh x hi ch tin ra trn. Ton l nhng ngi vm v, ln con, rm nng, v c
i tay kch cm ca ngi nng dn quen lm t. Con ng hin ang b nghn v mt on dn
chy lon qu di. Hng ngn ngi chy gic ang i ln xung Trng Bom, ht lng ny n lng
khc. C nhng chic xe b, c nhng xe ba bnh ch y n bnh xe mun st ra v ch qu nhiu
bao la qu nng, c nhiu chic xe p ch c 3 a con trn sn trc ri li cn o thm a
th t pha sau. H n t ng i Dalat, t Tc Trng hay t Gia Kim. H i trong yn lng,
trang nghim ng knh v ngho kh, v h b ht tt c li sau lng h, t lng mc tr ph n
nh ca rung vn, ma mng ca h, v c m m ca ng cha na.!.

on qun tip tc tin ti v bng xuyn qua mt ming rung c ngn, c tng b vung lc
c c vi ng t kh nh lm bi tung ln theo bc chn ca chng ti . Ti tm mt s quan
v cui cng gp c mt ngi, i y Chu. ng va i va gii thch cho ti nghe :

- " Cng sn mun bao vy Xun Lc v ct t hu tuyn ca chng ti pha sau ng ba Du
Giy (tc Suzannah). Trc thng chng ti 1000 binh s D xung ba rng pha Ty ca th
trn ny tng cng cho lc lng phng th . Hai trc thng b cao x phng khng Bc
Vit bn rt. V lc lng D chm sng rt nng, nhng h vn cn bm t.
Hin gi chin trn ang m rng trn 10 cy s v hng Ty Bc gia Gia Kim v Suzsnnah. Hai
bn ang nh nhau trn cc ng xe be v trong cc l cao su. Cng sn Bc Vit ang c cho
bm cht cc trc di chuyn ca chng ti bng nhng ton c cng c v trang rt hng hu,
v c gi chng ti bo cho pho binh ca h nn chng ti . Cch y khng y 7 cy s ang
c mt cuc chm sng ln lm , vy ng ng ri khi hng qun nghen!"

Chng ti cng tin ti th cng nghe ting i bc r hn. Cc phi c khu trc phng pho bay
ngang chng ti tht thp v ch vi giy sau ting r l chng ti nghe c ting bom n ic tai
lm rung chuyn trn a.. Cc khu trc ni tip nhau tng t 3 chic mt, cch khong nhau chng
20 giy.

Chng ti tin ln c hn mt gi ri. Con ng mn i su vo mt ro t c hng tre gi
v vn chui bao quanh.Thnh lnh mt trng n pho n trn con ng mn trc mt chng ti
chng vi chc thc. .

Anh em binh s nhy xung my ci h, t sng my v bn vo cc hng tre nhiu lot n. B i
Bc Vit khng cn xa na u. Ti bm theo i y Chu. ang dng my truyn tin cho lnh b tr
cc trung i ca ng. Mt s n pho khc ang n trong b chui, pht ng mt s. Xuyn qua k
h ca vn chui va b pht ng, ti thy c my ci nh l ang bc chy. nhng nhm thng
dn t bn pha chy ta ra, n b th mc en, i nn l, tay dt con, tay xch bc qun o
chy bng ra ng mn. Mt ch b mt mnh n vo bng t sp xung phia trc nh mt con
th b n trong lc ang chy. Mt b trai b thng trn, mu chy c chic o trng ca em,
va i, va run va khc. Mt em b gi m yu nm vai em li v dt em i .

Anh em binh s tin n b du ca my cn nh l ang chy vi ting ln c sng nghe lc cc.
Mt s thng dn chy ta ra t cc hm tr n v chy xuyn qua cnh ng. H li dng s tin
qun ca binh lnh Chnh Ph c chy ra thng quc l trc mt h. Cc khu trc phng pho c
ang dng i bc ym tr qun bn chng trm thc trc mt chng ti. C nhiu ct khi ln
thng trn khng trung. Hng qun b n bch kch pho chn ng li. C m s b thng. i y
Chu ni nhanh vi ti :

- "Anh hy i vi m thng dn lnh nn ny i. Khng c g y ng cho anh xem na u..
Ri anh s b bn gc nh mt con th vy. "

V ti quay gt tr li con ng mn, i ra quc l.

Tr li con ng, qua khi b tre, n cnh ng trng, ti nhp vo vi on ngi chy di lnh
nn. on ngi qu di ang sp ri khi cnh ng. C nhiu ngi b thng, mt ng gi l
thng vi chic o trng v nn ci kiu thc dn, ang lo o i v mt vt thng to bng nm
tay trn vai . ng i chng trm thc l ng qu xung. Ti c gng ng ta dy, nhng ng
khng cn nhch nhch g na, ng cht ri ! Mt b m i ngang qua ti, vai gnh mt i ging.
C mt em b phng phnh m bu c cho ngi trn mt ci gi t mt u ging ang v t
a nghch theo nhp i ca b m. Pha bn mt ca ti cng c mt b khc mt my bin dng l
lo v lo s v au kh, va i va ln ting cu nguyn. B m cng a con gi khong 4 hay 5
tui vo lng, b trng n u, tc tai b bt mu. Trng tht l thiu no chu khng ni !

Ti ang y, ln ln vi mt dn tc m ti rt thng. Ti c sanh ra trong lng dn tc ny,
ti ln ln trn t nc ca h phn no cng l t nc ca ti, m gi y ti ch ng nhn h
ang au kh, ang cht dn m khng lm g hn c, ch bit cng i trn con ng ny vi h
m khng c mt ming thuc, khng c mt cun bng, cng khng th b gim mt trong nhng
a b ny, v chng hin l ti sn qu bu nht m m ca chng khng lc no mun bung ra, v
ti rt hiu tm trng ca h. Nhng m ti mun ku ln, mun ht ln tht to cho c th gii
cng c nghe: "Hy cho h c sng ! hy chm dt s au kh ca h i..! hy xm nhau li
ra sc c dp tt gim cc hng sng i....."

Nhng lng mc c thay nhau chy ... ht lng ny n lng khc, nh nhng b uc.. v dn chng
ngho kh chy trn vi con ci ca h, qu ray rc v ni lo s. Ti ch l mt nhn chng khng c
mt cht quyn hnh . Qu tht vng, ngi m m cht a con gi b thng ch cn bit ku Tri,
gi Cha xin Ngi hy ban cho s cu gip.

Cui cng th on ngi lnh nn cng ra n quc l. C nhiu xe vn ti ang ch h. Mt s
Dn v v sinh vin cng gio tnh nguyn t H Nai n, gip a h ln xe.

i vi nhng ngi ny, coi nh cn c mng tm chm dt. Nhng cn nhng ngi khc, hng
ngn ngi khc cn ang lang thang trong rng nm gia hai ln n ca n v D v b i Bc
Vit, di tm i bc ca cc chin xa ang bn nhau, di cc qu n ca bch kch pho, ca
pho binh, ca ha tin, v c di bom n ca phi c. H ang kt cng trong ci by sp ca hai
bn Min Nam v Min Bc ang ra sc hng say tiu dit ln nhau ...

n Trng Bom, lc ti ri khi on dn lnh nn m khng c can m dm ni vi h c
na li, th mt thiu t ch huy mt n v D tng ti l mt nh bo M chp c ti v cho ti
mt cu vi mt ging khinh b : " ! Ny anh M kia, chin trng v, anh hy vit r trong t
bo ca anh l lnh D Min Nam chng ti khng cn phi c la mi c can m cht cho t
nc chng ti u nghen !"

*
* *

Th Phnom Penh ang trong cn hp hi. Qun Khmer ch cn 5 cy s na l n phi trng
Pochentong, mt phi trng m h ang nn bng bch kch pho hng nng v cc loi Sng Khng
Zdt (SKZ) Cc phi c vn ti loi nng ca Hoa K cn c nhim v tip t cho Th ny, p
xung m vn cho my n, b hng xung tht nhanh trong vi pht xong ct cnh bay ln ngay,
di nhng trng n pho.

Tt c nhn vin dn s ngi Campuchia lm vic cho phi trng u ngh ht. Vic hng dn cho
phi c M p xung c tin hnh bng cc i kim sot khng lu lu ng c thit lp tm
di t, trn cc nn chng, tho rp ra c . Ta i s Hoa K, c s ngoi giao duy nht cn
lm vic Nam Vang, cho di tn ht ba phn t nhn vin v tt c h s lu tr. Phn ln cc
nh bo u ri khi y.

Cc bnh vin y ngi b thng, cht nm trn bng ca t ngoi cc hng hin. Dn chng,
im nhin v th ng, lo chn ct nhng ngi cht mt cch yn lng. Nhng ngi dn chy
lon tip tc v y, che lu tri bng vn thng, bng giy bi hay bt c th g m h kim
c k c l chui v nhng mnh tn vn , v nm trn lan khp cc l ng. i khi, sau mt
ting n khng khip, mt qu n ha tin cun phng i c hng chc cn lu tm b ny, vt ra
ng nhng mnh vn ca thn ngi nt bt cng vi ni niu, vn, g.. gia nhng vng mu
ti to ln.

Dng dng vi thm cnh chung quanh chng, nhng con b sa i kht ang tm gm vi cng c
him hoi trong cc cng vin. Tt c cc xe c nht l cc m t v xcut khng cn chy c
na v khng c xng, c dnh cho xe vn ti cng cng v qun xa..

Chnh Ph mang v t Kompong Cham v Siemreap 8000 qun nhn tng cng v hin c
30 tiu on ang nm chung quanh th .. Nh c cu khng vn, h cn c 20 ngy lng thc
v n dc, T khi chim c Neak Lung, mt v tr then cht trn sng Cu Long, qun Khmer
ang sn sng dn hng ngang n 60 tiu on. Qun tr phng Neak Lung chng c sut
trong hai thng nhng cui cng v tr ny tht th ngy 1 thng 4 trong nhng iu kin hi phi
l.

Ngy , vo lc 12 gi tra, thng tng Lon Nol t dinh Chamcar-Mon dng trc thng bay ra phi
trng Pochentong ri vnh vin khi Campuchia trn mt phi c Hoa K . Mt ting ng h
trc khi ng ri khi sn bay, tt c cc n v Khng qun chin u ca Campuchia (trn 30 chic
khu trc T.28) u nhn c lnh cm bay v l do an ninh (s h mu st thng tng Lon Nol)
nn tt c u nm bt ng ti ch di t.

Vo lc 12 gi 15, tng Limsi- Seath ch huy cn c NeakLuong, ni binh s va y lui mt cuc
tn cng ca Khmer d di n c lc phi nh xp l c, ln ting trn my truyn tin :
"Ti i hi mt s ym tr cao ca tt c cc khu trc cn x dng c nh mnh ch
qun trc khi h ti t chc c trn tuyn xut pht v tr li tn cng chng ti. l c may
duy nht gi vng c Neak Luong, nu khng th ti a ch trong hai gi na thi th chng ti
s b trn ngp."

B Tng Tham Mu ca Phnom Penh ch bit tr li l "Do lnh thng cp, cc khu trc khng
c ct cnh"

V nh th l 2 gi sau , Neak Luong tht th. Tng Limsi-Seat b thng, 80 s quan v 2000
binh s b bt lm t binh vi c pho i 6 khu 105 ly.

Qun Khmer dng 6 khu pho 105 ly bn vo th coi nh dn ng chun b cho
trn tn kch cui cng ca h vo Phnom Penh. H hy vng chim c th trong dp u nm
m lch ca h (t 13 n 15 thng 4 dng lch). Nh vy l qun th thnh sp c hng mt ci
Tt ha hn l s khng khip v y tang tc v h ang b vy khn trong mt ci r st y la.

Chic hng khng mu hm Okinawa (chuyn ch trc thng) u ti cng Kompong Som (trc kia
l Sihanouk-ville) vi 120 trc thng v 900 Thy qun lc chin, s can thip bo m s "di
tn" trong vng trt t v an ton ca 80 hay 90 ngi M cn ang c mt ti Phnom Penh. D
nhin h cng s lo cho mt vi nhn vt Campuchia no dnh su vo cuc chin v nhng ngi
kh gi giu c.

Nhng cn 3 triu ngi dn t nn b tnh b lng chy lon, b ht tt c.... "chn t do" v
cn c s bo v ca nhng ngi thuc ch Cng Ha "ng minh ca Hoa K" th phi li
trong ci by ang t t ng sp xung trn u h. l nhng nng dn ngho kh, cht pht v
d tin. V li, h s lm c g nu ngi ta mang h ra ngoi quc ? H khng bit ni ting Anh,
H li khng c tin v cng khng c mt ai l thn nhn ? H khng c con cn nh v trn
trung m h ch m trong tay nhng bnh tro hi ct m h s em i chn cc cha. Tro ct ca
nhng ngi n ng rm nng v phi li snh hng ngy di rung su, i theo sau nhng con tru
en mp mp nhng ngu n, khng c th gi kp nghe theo lnh gi ln tnh thnh nhp ng
nh ui gic "Vit Nam xm lc" ! H git ngi Khmer v cht v b ngi Khmer git, v
khng mt ai bit c, hay v h khng mun v cng khng cn bit , bit ti sao h cht, cht cho
ai hay cht bng cch no ....

Pierre Darcourt
Chng 12
VI NGI PHP LN TUI SAI GON

Th T, ngy 16 thng T

Bt chp t thn c th p ti bt c lc no, nht l hnh ng do c tin, t nc cao ca nh th
Sai Gn vng ln nhng ting ht trm bng bng ting la tinh. Bn th Cha chng y hoa v
c tri mt tm la sng rc r. Hng ngn tn cng gio ang d l tn phong ca 25 linh mc
i din cho cc a phn trong nc.
Khi bui l chm dt, tt c tn hin din nm tay nhau chc bnh an v cu nguyn cho tt c cc
Gim mc, cc Linh mc v cc tn hu t nguyn li nhim s ca h trn lnh th b chim
chia x th thch ca mi anh ch em c lng ln gio.

Sau c 25 v linh mc va c tn phong c cho mc thm mt chic o chong trng c thu
mt ch thp bng sa ten , nm tay nhau bc ra ngoi, ngi no cng c thn nhn v b bn
mc l phc tm tt i km. m ng thn bng quyn thuc ny t hng trm gio x n y
cng nhau qui t di chn tng i c M ng Trinh ni bt cao ln gia cng vin Nh
Th.Cc linh mc vi o dng en v nn en, cc tu s vi o chng vi th, cc b n tu s, cc anh
em hng o sinh, cc nng dn tay lm chn bn nhng vn mc o di c mang huy hiu Tri
Tim ca Cha, cc c thiu n vi o di nh nhng, cc b lo vi khn ng o di, cc binh s vi
qun phc rn ri, cho nhau, m nhau ku gi nhau v k cho nhau nghe v tin tc ca nhng ngi
b cng sn bt i lm t binh hay nhng ngi b coi l tht lc trong cn lc lon ly ny.

H hng my gi, ci a chuyn tr, chim ht cc l ng, lm tt nghn lu thng v sau
, vo khong 12 gi tra, theo mt du hiu ca cc linh mc, m ng k l v bt thng ny,
k c cc chnh tr gia v thng gia, xem chng nh sung sng v hnh din c biu l c
tin ca mnh ngay gia trung tm ca thnh ph kinh doanh ny, mi chu gii tn ht trong vng vi
pht, mnh ai ny chy v xe ca mnh , nhng chic xe vn ti hay xe but a h tn y, t cc
ng rung v lng mc ca h. Mi xe khi ra khi bi u u c mt linh mc ci m t hng
dn m ng. V na gi sau l tt c khng cn mt ngi cng gio no na.

Trung tm thnh ph tr li vi nhng cnh kt xe, xe x ct t, xe tc xi, v cc xe bn hng do.
S n o ca cc s vn ng v mu dch cng tr li trn ng T Do (Catinat) di di t nh
th n b sng . Cc chuyn vin v tin tc cng bt u vui v phao tin, khng cn bit - l ng
hay tht thit . Chuyn kh nht l phi bit lc tin .
- Mt kho n Bin Ha b n, lm rung chuyn c thnh ph: tin ny ng.
- Mt bn tin nh i ca UPI xc nhn l do s t kch ca c cng Vit Cng. An ninh qun
i th thn nhin qu quyt ch l mt tai nn ri ro: mt tn thuc di tt khng k, bn la qua
c kh gy ln mt m chy lm n mt kho n ph thi.
- ng Thiu nh cng ty Balair ch 16 tn vng thi, s vng d tr ca Ngn Hng Quc Gia
sang Thy S. ng L long Thn, mt ngi Tu giu c, c vn ti chnh ca Tng Thng V NCH
bn cho mt t hp Nht bn mt khi ng ca Chnh Ph tr gi 300 triu m kim : tin tht
thit. Vng vn cn trong hm ca Ngn Hng (Gim c Ngn Hng t chi khng k lnh xut
kho), v khng mt phi c thng mi no c th ch i 16 tn vng mt ln mt m khng v sn
kho cha hng ca phi c.

- Vit Nam vn cn 2 t m kim "st vn" do qun i Hoa K b li lc h ri khi Vit Nam .
Chnh Ph Si Gn ang thng lng vi mt cng ty ln Hoa K nh mua vi gi 1 t m kim.
Chuyn mua bn ny cha ng ng.

- Nhng ngi M khch sn Brinks, gn tr s Quc Hi rt i m trong m ti trn 3 xe vn
ti c cnh st Min Nam h tng : tin ny rt kh kim. Khng ai c quyn di chuyn v c lnh
thit qun lut t 9 gi ti n 6 gi sng. Mt iu chc chn l: ta i s Hoa K bo cho tt c
cc kiu dn M trong lnh vc t v nhng ngi lm vic cho Phng Ty Vin Qun Lc Hoa K
(D.A.O.) c trch nhim v tip vn qun s , tr nhng ngi lm vic cho ngnh Y dc v tip t
lng thc, l phi sn sng ri Vit Nam trong vng 30 ngy sp ti.
- Tt c nhng chuyn bay quc t u ngng v bin php an ninh : Tin khng ng, ch c cc phi
cng thuc hng Cathay Pacific ang nh cng. H i hi phi c mt s tin thng v nguy him
khi phi p xung Si Gn . Cc hng hng khng khc u bo m gi nguyn cc chuyn bay.
Ting i bc nghe cch th chng vi chc cy s. S uy hip t pha cng sn Bc Vit mi
ngy mi n gn hn, nhng khi lng ln dn Si Gn c gng gi bnh tnh.
Cc vin chc hnh chnh lm vic bnh thng. Cc ch ba u c tip t u n . ng m
kim cn i c 1000 ng bc. Ngi dn vn cn i li vi nhng xe ba bnh nng tru, xe tc xi
vn vt ti hnh khch, xe ko xe li li thy ti xut hin.
Ch Ln, thng bun khng thy ht hong. D kin cho mt cuc tn cng c th b cp in,
h tm mua ht nn d tr, c th bn li vi gi cao gp ba ln. D tr trng hp cng sn
vo c th , h cng vt mua ht tt c vi . H bit rng nhng thnh ph b cng sn
chim Min Trung, dn chng c lnh phi treo c H Ni v M TGP MN trc nh. H tnh
ton rt k. Bn triu l c cng sn phi cung cp cho ngi dn trong vng 48 ting ng h : ba
t ng bc li, mt p phe khng th b qua c !

Nhng ngi Php c cu gm cc thu khon, k thut gia, gim c x nghip, cc nh trng ta...
gp li nhau tim Imprial, ca Bonelli (50 nm ng Dng.) hay qun c ph mt m ca
"papa" Charbonnier, cng, mt cu tnh trng chuyn sang ngh bn c ph, v di bc tranh
ca ng lnh s u tin Dominique, mt ngi dn thuc o Corse v cng vui v, phc v
khch t 27 nm mn sp thp cm tm c bin ngon nht Si Gn v ru cht qu him Cinarca .

Ngi ta thy c nhng anh cu qun nhn ca i qun vin chinh, nhng ngi sng st qua
bao nhiu bin c. H n t nhng tnh xa xi ca vng ng bng, hay t nhng n in nho nh
ven bin ca chin trng. Rt mnh khe, rm nng, nhng kn o, h bit tt c m ni tht t
v gi im lng khi c ngi l xut hin.
Ti gp c y nhiu bn c :
Moulin, mt cu s quan D. Chng ti cng c hun luyn v bit kch, n nm 1945.
n in ca anh b Vit Cng chim.
Nasica, con ca mt anh hng khng chin b c x bn nm 1944, c mt tng k nim trc
khi vo th x d Arnay-le-duc. Anh l mt cu khng chin qun ngi , k s nhit lng, v
chuyn vin ng tu chuyn ch ng sng. X nghip ca anh cn cha gp kh khn no.
Roger Routin, mt binh s gc Tunisie, ru xm nhng rt c tnh huynh . Anh l mt phi cng
dn s gii nht ca Min Nam . Vi chic phi c nh ca anh, anh li i "nht" ht ngi Php
Dalat v Nha Trang di ln n ca cng sn.
Le Gall, chn con, v l Lucienne. Mc du ng con nhng anh xy ct mt vin m ci nui
tr v mang t mt trn v y c hn hai mi a.
Tino Agopian, mt ngi trn su mi tui ngi nh th rt tao nh, lun lun n mc rt kng,
k s lo thnh v ng tin cy ca cc trng ua.
Cng cn phi ni qua v nhng ngi truyn gio v cc mc s, ui sc nhng khng mt mi,
bin nhng vin t bn thnh nhng trung tm x hi . Tng phm c dn dp c gi ti v xe
ny n xe khc y thuc men c ch n cc tri dn lnh nn.

Cu lc b th thao, vi h tm ni, y tiu chun tranh ti quc t, vi nhng dn hoa vn l,
vi nhng sn t nt, v nh th thao a dng, nhng phng nh kim v sn tp v thut v mt
vng ua chy b . . . . l c o cui cng ca "x hi" ngi Php Si Gn. c mt hng
me to v hng ro xanh bao quanh, y l mt cu lc b hng sang v lch s, nhng my iu
ha khng kh ca Nht cha th thay th c cc cy qut trn gi nua nhng cn rt m lng v
tin nghi. . Ngi ta cn tm thy pha sau cc hng hin trong nhng cn phng rng ri mt m
vi nhng bn gh ton bng g nng, nhng gh da rng su, nhng ng ch ngn hng bnh thn,
nhng nh ngoi giao lnh lng, nhng gim c n in, nhng tay v ch bi ty (bridge), nhng
nh sn xut bia da ao nh gch, mt vi anh tc di, qun ng voi v nhng c gi du dng ti
tr. . . . .

Nh i thm ngi ny n ngi kia, t mt ngi bn thn n mt s giao thip vng chc, ti
thu lm c mt vi tin tc c kim chng:
c Gim Mc Seitz Kontum, 40 nm phc v Vit Nam , vn cn, khng h hn g.. B tc
del Fante, ngi c bit danh l "vua Cao Nguyn", vn cn sng. Con ngi qu tc ny, ngi
ni c tt c th ng ca ng boThng, va l bn va l c vn ca tt c cc trng b lc..
l mt nhn vt rt l thng. Cng rn trong cng vic nhng khoan hng lng vi mi ngi
lm, ng c mt sc khe st v mt tinh thn lc quan khng g lay chuyn ni, v khng c g
lm cho ng ta cm xc ht.

ng M. Mercurio, nin trng ca cc nh trng ta, cht Ban m Thut v mt tri bom ca khng
qun Min Nam lm sp nh ng.
Hn 30 ngi Php trong c 12 gio vin cn li Dalat, v thiu phng tin di tn, nhng h
vn cn kha mnh.
Nhng nh trng tr v c ph (10.000 mu v khon 100 nh khai thc c bit) tri di gia Blao,
Djiring v Ban m Thut, b bt hay chy khi , u coi nh b ph sn ht. Ma mng kh lm,
nhng v ng b ct t, nn tt c u b kt li v h thi ht ti n in. Cc nh my Si
Gn v Ch Ln chuyn sy tr en, tr xanh , v rang c ph u phi ng ca v khng c hng
d tr. Thua l tnh ra n hng trm triu ng.

B qua cc nhn nhp v n o ca ng T Do, tr li bnh vin Grall na ng gia nh th
c B v vn bch tho. Vi nhng dy nh xy sng sa c hng hin chung quanh v nm di
tng cy to rp bng mt, c s ny va l mt ni tr n va l mt hc ng. c thnh lp t
nm 1860, bnh vin 400 ging ni trn trong nhng tun l sau cng ny c con s bnh nhn
tng ln gp 4 ln. Ton qun y ca bc s tng qut Mazeaud n nhp vo vi 20 bc s qun y
ngi Php y. Ngay sau khi thm trng min Trung b Vit Nam bt u c tm mc nguy
kch , th v cu Gim c bnh vin Grall (4 thi phc v ng Dng, chuyn vin v cc bnh
ca vng nhit i) tnh nguyn sang y vi mt bc s gii phu, mt bc s khoa tng qut v
mt bc s nhi khoa. Mi bc s dn s tnh nguyn n tng cng ton qun y ca ng. V ton
y s ny i t tri lnh nn ny n tri lnh nn khc, t Cn Th n Vng Tu hay ra tn o Ph
Quc chm sc cho cc thng binh v cc thng dn b thng v chin cuc.
Chung quanh Si Gn h thng an ninh t t sit cht li. Cc n v cnh st c bit u mang o
gip v i nn st, trang b hng hu i tun khp cc vng ngoi v c lnh bn bt c
ngi tnh nghi no m khng cn phi gi hi trc .
*
* *
Chiu nay ti nhn mt l th t bn M rt ng c ch . L th ca mt ngi bn ca ti, anh
Dick Benham 32 tui, cu phi cng trc thng v trang thuc lc lng Tun Giang (n v giang
thuyn). Hai ln b thng Vit Nam , chuyn sang ngnh gio dc sau khi v M ly c bng
tin s v chnh tr kinh doanh. V y l ni dung bc th :
" Anh Pierre thn mn,(1)
"Ti gi in thoi ti Paris, v anh cho ti bit l anh i Vit Nam . B ta cho ti s hp
th ca anh Si Gn (hp th s 1303). Ti hy vng rng mc du c mt "khng kh hn lon ti
, nhng bc th ca ti cng c c may n tay anh c . C rt nhiu ngi bn Vit Nam vit
th hi ti ci g ang xy ra Hoa K ? H khng hiu "c thi chng i ca Quc Hi v
tnh th ng ca ngi ng u Nh Trng." C rt nhiu l do Hoa K b ri nc Vit Nam,
nhng tt c u dnh vi cu "chuyn tai ting Watergate v chuyn bu c li ca dn biu H
vin v 1/3 ngh s "trong thng 11 / 1974 ny. Cuc vn ng bu c vo ma thu 1974 c nh
du bng mt s chn nn chung ca d lun qun chng. n m tt c cc k lc v "khng i
bu" u b ph ht ! Nm chc phn trm c tri M khng i bu. ng Dn Ch t c
mt thng li hon ton p o. Mt vi tun sau , ng Jay Lovestone t lu l cnh tay mt ca
ng George Meany trong t chc Cng on Lao ng, c tnh trong mt cuc ni chuyn
ring t rng trong s nhng ngi mi c bu vo Quc Hi c n t nht 80 l nhng ngi
cn t sng ng sau "xe"(2), c ngha l nhng tr con tht hc (3) v v trch nhim. V li
ch l mt nh gi cn qu thp, bi v 3 thng sau ( thng 3 / 1975) trong lc ng Dng
ang trong cn khng khong, ngi ta c lng con s ca nhng tay "ngu dt mi" vo
c H Vin Hoa K 140 a (4). Nht l c im ca bn "ngu n" ny c th hin qua thi
ca con iu, khng cn suy ngh vn khng khng nht quyt t chi khng mun quan tm
n tnh hnh ca vng ng Nam Chu. T mn l "thuc mt x hi giu c, bn chng
khng mun nhn ra ngoi nhng bc tng ca chng ang sng. "Chng ti khng mun nghe ni
v Vit Nam na !" . l cu m "bn chng nhc i nhc li i vi nhng ting vng t bn
ngoi. n khi m phi gi mt phi on dn c i sang Vit Nam iu tra tnh hnh ti ch, th
ngi ta chn nhng con " iu" p nht. Th d nh James Mac Closky (i din cho
"California), ngi tng khng nh nm 1967 rng khng th thng Vit Cng ni; nh b Bella
Abzug, mt ngi tranh u cho ph n v cho ha bnh tng ni ting trong cuc u tranh cho
quyn li ca ph n. Cuc iu tra ca phi on 8 ngi dn c ch c tin hnh vn vn c
2 ngy v ch tha nhn nhng thnh kin v nh kin m h c sn t lu ri. Thi ca
nhng nh lp php tht ra ch a n mt chin dch u c rng ln tng c cc chng
trnh truyn hnh ln v ca bo ch nh t New York Times, t Washington Post, nhng tp san nh
New York Review of books (5) (khng phi n thun l nhng tp san vn ha m l nhng phng
tin tranh u ca nhng ngi tr thc nh Mary Mac Carthy v 500 ngi khc vi " ngh "tt "
cng loi nh th. Nhng ngi to u cm chch cho tr chi, cho chin dch ny "ch l mt nhm
ht nhn b nh, nhng hnh ng ca h c sc mnh ca truyn thng bo ch M nhn ln.
Mt vi nh bo m chng ti cho h mt bit danh l "k c" nh James Reston, Antony Lewis,
Kraft hay Broder, m nhng bi vit ca h c "nghip on ha" (c ngha l c ph bin
cng lc do mt s lng bo ch a phng cc tiu bang v nh th l c mt s ln c gi)
lm mt uy tn ca VNCH v nhng nh lnh o ca h mt cch c h thng. Chnh nhng ngi
ny h ng Nixon v nhng ngi dn c mi ny l hnh bng ca bo ch to dng cho h
ln. Ti tin chc l Quc Hi khng chp thun ngn khon vin tr "

Ch thch:
(1) trong th bn ca tc gi ton dng danh t "my" v "tao" v h l bn ch thn, nhng trong
bn dch chng ti phi dch l "anh" v "ti"
(2) nguyn tc bng ting M "who are still wet behind the cars" (c v khinh b)
(3) nguyn tc ca tc gi : des jeunes enfants ignares
(4) nguyn tc ca tc gi : "nouveaux imbciles". L th dng n 2 ln danh t "imbciles" .
(5) v tn ca cc t bo, chng ti khng mun dch ra ting Vit, cho cc c gi nhn din
c r rng nhng t bo M .

Pierre Darcourt
Chng 13
QUC HI HOA K BN CI V NGN KHON, TRONG LC NGI DN MIN NAM
LO CHN CON MNH

Ngy hm qua 16 thng 4, ng li cng Hip Hi cc Ch Bo Hoa K vi t cch l v khch danh
d, Tng Thng Gerald Ford tuyn b l "s sp ca Min Nam Vit Nam l khng sao trnh
khi c" ng xc nhn :

"Theo cc iu khon ca Hip nh c k kt ti Paris ngy 27 thng ging 1973, trong khun
kh mt s tha thun vi Min Nam Vit Nam , Hoa K cam kt cung cp chin c thay th v
ngn khon vin tr kinh t cho h. Ti ngh rng Lin X v Cng Ha Nhn DnTrung Hoa cng
c nhng cam kt tng t nh th i vi Min Bc Vit Nam . Nhng cam kt ny hnh nh
c thc hin. iu bt hnh l v phn cam kt ca chng ta, Hoa K khng thc hin c
nhng li ha ca mnh. Nu chng ta thc hin ng li ha th Min Nam Vit Nam khng gp
cn khng khong qu bi thm nh hm nay. Ti ngh rng trong trng hp c bit , chng ta
khng th trch Lin X hay Cng Ha Nhn Dn Trung Quc c. Nu chng ta gi ng li cam
kt vi ng minh ca chng ta th thm trng ny ti tng l c th trnh khi c ."

T hai ngy nay, ng Kissinger v ng Schesinger, tng trng ngoi giao v quc phng cng
vi tng Weyand, tham mu trng qun i Hoa K sau chuyn i thanh st Vit Nam tr v,
phi tranh u "mt trn cui cng v ngn khon vin tr" vi Quc Hi . H nhn mnh n s
cn thit chp thun 722 triu m kim m Tng Thng xin, nh l mt "ngn khon ti thiu
rt cn thit cho cuc phng th Min Nam Vit Nam ". trong 326 triu ti trang b cho 4 s
on , tp hp cc n v li v ti trang b cho h, phn cn li s cung cp c phn thay th v
dng c y khoa v thuc men c th "h tr c cho 60 ngy tc chin mnh lit"

ng Kissinger ni ti trch nhim tinh thn tuyt i l phi nng mt ng minh ang trong
cn nguy kch . Va lm gim nh nhng khuyn co t trc ca ng, Kissinger va nhn mnh l
nu Quc Hi t chi khng b phiu thun cho ngn khon vin tr i hi th "nim tin v danh d
ca Hoa K d khng b sp th cng s b gim i". "Nu hai bn mun tin ti mt s thng
thuyt vi nhau th t nht tnh hnh qun s phi c n nh, v nu khng c c s n nh
tin quyt , th ch c mt kh nng thng lng duy nht m thi, l s thng lng u
hng !"

Sau khi hp kn, tiu ban ngoi giao Thng Vin tha thun trn nguyn tc "chp thun mt
ngn khon khn cp" l 200 triu m kim dnh di tn trong vng trt t nhng cng dn Hoa K
Si Gn v "vi ngi Vit Nam " c th b e da c bit n tnh mng.

Trong lc cc cuc bn ci tip tc mt cch t nh Hoa Thnh n , th trn chin vn tip din
chung quanh Xun Lc, v hin ang m rng ra trn 100 cy s v hng ng v hng Nam
ca th Si Gn . Cc khu trc phng pho c thuc cn c Bin Ha c bay ln v p xung
theo nhp tng 2 chic mt, cch nhau mi 3 pht mt. C phi c 3 phi cng ng trc tun t
thay phin nhau trong 6 gi cho mi chic khu trc.

Pha cng sn h c mt lc lng i bc phng khng rt hng hu c ng bng xe ko . Cc phi
cng phi nhn ly nhiu s nguy him khng lng c ym tr cho cc n v bn di t,
nh trong khu vc Bnh Gi (cch Si Gn 120 cy s v pha ng Nam ) binh s ang nh xp l
c vi ch. Ch trong vng 2 ngy pho binh Bc Vit rt 8000 qu i bc xung cc v tr ca
s on 18 b binh . Lin lc truyn tin vi B ch huy ca tng o. ngi c trch nhim mt
trn Xun Lc b mt i v sau c thit lp li c . Binh s ca ng bm ly trn a, chng
c ht sc mnh lit gn nh in cung, v khng mt mt tc t no mc cho la n nh bo
tp lin tc c trt xung v tr ca h.

Sng nay, ti ri khi th v qua cu Bnh Li vi mt tan 10 v bc s, do mt ngi bn ca
ti hng dn, bc s Trin. ng bc s 60 tui ny l mt ngi cng gio thun thnh, c 11 a
con, c mt c tin v mt tinh thn t thin khng h suy gim, ngi ta thng gi ng l "bc s
ca ngi ngho" v ng t chi khng nhn mt th lao no t nhng ngi ngho kh m ng
thng chm sc mi ngy .

Qua cu ri chng ti i theo xa l i Hn, v i khong 10 cy s th n mt ba lng Tam Bnh,
mt n in cao su chng 30 mu c bng rm, ni c trn 20 ngn dn lnh nn ang : mt
m ngi ngho, kh, m gy, o qun ti t, i chn t, ton l n b, tr con v ngi gi. Hu
ht u khng c g c, c khi nm ngay di t, c ngi th che tm lu bng mt vi mnh vn
thng, hay giy bi. H n y t 10 tnh khc nhau, c nhiu ngi t Qung Tr v Hu, phi i
b trn 600 cy s mi n c b bin ri chen chc nhau trn nhng chic thuyn a h ti bn
tu Si Gn ri t nh nhng anh em cng gio a h n n in cao su ny, ni y t nht
h cng trnh c ha tin v n pho binh ca Bc Vit c trong vi ngy.

Cc bc s sp xp ch lm vic ngay ba n in, trng tri, sn sc cho cc bnh nhn. Hn
800 ngi bnh (rt rng, sng phi, .. . . ) ngi bp di t yn lng ch n phin mnh c
khm. Tr con th mnh y gh, mt th sng hp ln v nhm, v tot, hay run ln cm cp v rt
rng. C nhiu b b thng v khng c thay bng trong 3 ngy nay, nn vt thng hi thi
khng chu c nhng khng nghe ngi no than vn mt cu.

Mt v linh mc mc o chng, vm v, u hi ngn ti y bng m t. Va xung xe l c m
ng vy quanh ng, cho ng v l ng na. l cha Joachim Chu, ngay h o gn nh th
c M Fatima. ng i di trn ng dc theo cc hng cao su , v ti i theo ng . ng ni vi ti
:

- "Tnh hnh c v kh quan hn i cht ri. Binh s thuc s on 5 b binh cho ti 200 tm lu
c nhn, v cho ti mn 3 xe bn cha nc.. Ti ly c ca anh em thit gip 100 k l x
phng v 200 ci thau nha ca M. Phn cc bc s th mang theo 500 k thuc men, nhng chc
khng u, y c nhiu trng hp bnh thin thi v chng ti ht thuc chng nga ri.
T khi Nha Trang b tht th, vin Pasteur thnh ph khng cung cp c g cho mnh ht, v
vin Pasteur Si Gn th khng th cung ng ni nhu cu i hi. Mi m, c t 10 n 12 a
tr cht. Ring ti th ang ch on xe ch go n: ba chic ghe chi loi 10 tn, c th nui
nhng ngi khn kh ny trong 2 ngy ."

Ngay st bn my lu u, khong 20 ng gi ci trn trng trc li xng ra, ang dng cuc cm
ci o t. Trc my h va o c hai hng di thy tr nt c qun chiu hay bc ny lng
trong sut , l 13 a va cht m qua.

Ngi trc thy ca con mnh, my b m n v im lng khng cn sc u m khc c na.
Ti ng lng ngi ti ch, khng sao c c mt c ng no. Ni g by gi y ? v lm g by
gi y ? Phi c mt sc bt no ca c th gii bc tt c nhng ngi ny ra khi cnh
ngho i, s st v cht chc ! Mt ng gi mt my nhn nheo tin n gn ti v nc n ni vi
ti:

-"ng l mt nh bo Php phi khng ? ng hy vit trn bo ca ng l hy gip chng ti cu
nhng a tr ny, chng n v ti m. Phi cho chng n mt c hi sng st.. Cn chng ti
h, chng ti c th cht, chng ti chu qu nhiu th thch ri, qu nhiu iu khng khip ri,
qu nhiu tang tc ri, nhng chng n, chng n ch mi bt u thy nh sng, chng n cn qu
yu ui. . . .Chng ti khng cn sa cho chng n na. Hng ngy chng ti ch c th cho chng
n mi mt chn cm . Ri y trong vi ngy na, khi nhng cn bo u tin ca ma ma p
xung th chng s nm di bn.Mui mng s honh hnh v con s t vong s tng ln gp 4 ln
! Ti van ng, ng i, ng hy lm mt ci g i !"

Ti lp bp mt vi li ha. C hng ti co tht li, v ti khng c can m nhn thng vo cp mt
trang nghim chng chc nhng y v tht vng ca ng gi ny.

Nu chin trn n gn ch ny, nu n pho hay rc kt li bt u ri xung y, xung ci tri
tm coi l cn c c may cui cng ny, th nhng ngi khn kh kia s i u ? trong lc h gn
nh khng cn sc l bc na ?

Linh mc Joachim Chu c dng tm mt bn th trn mt ci bn khp khing, t b lm l
bng bc ln tm tri v vu, ri mc li b gio s ca ng, xong u ng bt u lm l trn
mt vng t rng y c kh cn. Rt thong th v trong vng trt t, hng ngn tn chy lon
qu xung thnh mt vng chung quanh bn th v ln ting cng cu nguyn. Tt c cng nm cht
tay nhau h lm thnh mt si giy thing tn knh, gn cht vi nhau bng s ngho kh kh s m
h ang chia st vi nhau. T nhng tn cng gio rch t ti ny, kt giy thn i cht ch vi
nhau trn mnh t kh cn si ct ny, ti thy tot ra mt cm tng tht l k y phm cch, y
c vng lm cho ngi ta phi knh n. B ngi i v c Chnh Ph b ri, lc loi lnh nn
trong mt mnh t nh b y lm bi b lng qun, khng ai bit ti ny, xa ng, xa l, vng v
khng ai lui ti ny, trong mt giai on chy lon m khng ai cn mt mn g trong tay, h ch cn
bit giao s phn mnh cho Cha mt cch m qung. Nhng Cha c cn nghe h hay khng y?

Pierre Darcourt
Chng 14
"PHNOM PENH THT TH"
" MT TRIU CHNG NG BUN CHO SAI GON"

Th Su, ngy 18thng T nm 1975
Phnom Penh tht th. B vy trong nm thng lin, b pho binh 105 v rc kt n vo, th
Nam Vang ca Campuchia chng tr rt can m trong v vng, By gi th coi nh ht ri .
Nhiu cnh qun khng chin, mc qun phc bng vi th en, u i nn ci Trung Cng, trang
b sng lin thanh v Sng Khng Zdt (SKZ), trn vo thnh ph, Khng y 48 gi sau khi ta
i s Hoa K va mi di tn xong l Khmer lm ch t nc Campuchia. Xut pht t
trong rng, t nhng m ly v t m ti , h n Phnom Penh trng pht bn "phn ng",
n xa ht tng tch ca bn tham nhng t bn v tr v dn chng Campuchia. H dng b
sng p ph ht ca nh ca nhng ngi m h gi l "trng gi", vt ht cc xe c, cc my
chi nhc, nhng my thu thanh , nhng l t ng ca mi ngi dn vo nhng bi rc cng
cng.H bt buc dn chng thnh ph m h gi l qu h hng v ng tin,v phng tin v
nhng tin nghi, phi i ht v ng rung.
S tht th ca th Campuchia l mt bin c e da nng n i vi Min Nam Vit Nam . M
cn hn th na vi s vic Khmer chim c thnh ph ny v ci li m ngi M b
ri th Pnhom Penh ny , Si Gn c mt cm nhn rt nng n va nh mt xc phm , mt
s s nhc, va l mt loi triu chng bt tng cho chnh mnh. Di s bo v ca mt l chn
bng khu trc phn lc c bay ln thng trc trn vm tri ca sn bay Pochentong, gn bn chc
chic trc thng p xung mt thnh ph ang b vy hm v ang b pho kch, cc Thy qun
lc chin Hoa K vi mt s can m, mt s chnh xc v mt hnh ng khn ngoan, bc i ht
82 ngi M v trn 100 cng s vin ngi Khmer. Nhng hnh ng ny khng c nh gi l
mt hnh ng y tnh cht k thut qun s m phi c coi l mt s c b ri mt cch lnh
lng, c tnh ton v d tr t trc ca Hoa K. Ngi Vit Nam khng th khng lin tng n
mt hnh ng song song gia tnh hnh ca Campuchia v tnh hnh ca quc gia h. H s ni:
"Hoa K can thip qun s Campuchia trong khi h chnh thc t gic s hin din ca cc s
on Bc Vit trn lnh th ny. H cho qun i v khng qun tham chin y, h nhn
nhn Chnh Ph ca Tng Thng Lon Nol ngay sau khi ng Hong Sihanouk b trut ph v lt .
H can thip vo ni b nc Campuchia. i s John Dean ca h t coi mnh nh mt vin
quan thi th, chp chnh y. Ri ng mt ci, khng c mt li bo trc khng c mt cu gi
t i vi nhng ngi m h b ri li pha sau, h r o ra i m khng mun nn li mt giy
no na tnh s cho hnh ng can thip qun s ca h y: 5 nm cho cuc chin, nm nm
tang tc v iu tn, vi bao nhiu tnh thnh lng mc b tn ph, v mt phn nm dn chng b
cht hay b thng,
Nhng cuc tranh ci ko di v tn gia Lp Php v Hnh Php Hoa K v mt s "cn thit ti
khn" cho mt ngn khon vin tr cho Phnom Penh, cui cng b ngng tr v iu kin v nhng
ngi c trch nhim ca Hoa K , thc s bo ng cho dn chng Min Nam Vit Nam . H
cn bn chn lo s hn na khi thy s phn i cng khai v hin nhin ca a s Quc Hi Hoa
K i vi nhng i hi nhc i nhc li ca Tng Thng Ford mong mun gip cho Si Gn, cng
nh mt cuc thm d d lun gn y ca i NBC theo 70 % dn chng M tin chc rng d
Hoa K c lm g i chng na th cng khng th ngn cn c Min Nam Vit Nam b ri chc
chn vo tay cng sn . Nhng ngi Vit Nam ang lo s nht l nhng ngi thuc my thnh
phn r rt sau y: nhiu nht trc ht l nhng ngi trc tip lm vic trong cc c s dch v
ca Hoa K - nh phng thng tin tuyn truyn v bo ch - cc nhn vin ta i s, cc nh tr
thc, cc gio s, cc nh xut bn hay chnh tr gia ang hot ng (s ny hn 40.000) k l
nhng nh ho ph: cc ng giu c nh bit li dng chin tranh (cng n hng ngn ) ang tm
cch mua giy php xut cnh hay giy chng nhn l cng dn ngoi quc vi bt c gi no. Ngoi
ra cn c tt c cn b cc cp trong gung my qun s v hnh chnh ca Min Nam Vit Nam cc
s quan cao cp, s quan an ninh qun i , tnh trng hay qun trng, thanh tra cnh st. . . nhng
ngi ang lo s nu cng sn chim c Min Nam . Con s nhng ngi ny cng t 150.000
n 200.000. i vi 20 triu dn th con s ny ch i din cho mt thiu s m thi (chng 1 %).
Hu ht dn chng Min Nam khim nhng v sing nng u gn lin vi ng rung ca h. H
khng mun t t mnh di s cai tr ca qun th, nht l nhng ngi n t Min Bc. Bng
chng l c hng bao nhiu ngn ngui dn sng cht cng phi b chy. H khng chy n
nhng ngi t xng l "gii phng cho h" v h cng khng ch i nhng anh "gii phng" ny
ti lng ca h. Tt c h u ko nhau chy v Si Gn v bn tay st kht mu ca cng sn
lm cho h run s.
Hn na, trnh c ln sng hong lon lan truyn trn khp min Trung ca t nc, Min Nam
ang cng rn chu ng mi e da ca cc s on Bc Vit. thc k th v c a phng bt
r tht s ri! Si Gn v ng Bng Cu Long l vng t c ca ngi Nam B, v h mun gi
ly cho h. Qun di Min Nam s nh v s c gi tng tc t ca h. Cc n v a phng
qun tnh nguyn tham gia cc cuc hnh qun. Ti Vng 4, tng Nam gi cht tnh ch ng,
ng s vn c m cho mi s lu thng v Si Gn vn c tip t u n, khng thy c
du hiu hong ht no.
Chnh Ph mi, mt "Chnh Ph chin u" , cui cng c thnh lp xong. Thnh phn gm
c nhng ngi lim khit, nhng k thut gia c gi tr, nhng ngi lnh o cc trng i hc,
cc lnh t tn gio, cng on v ln u tin hu ht u l nhng ngi gc Min Nam . Nhng
d cho c mt s hp tc rng ri ca mi thnh phn dn chng, d binh s c y tinh thn can
m v ch chin u, tng lai gn y ca Min Nam vn phi ty thuc vo thi ca ngi
M. Mun ng u vi mt k th cng rn v cng quyt, c v trang tht hng hu, li c
cc ng minh ln Lin X v Trung Cng hu thun v iu kin, Min Nam cn phi c thm tht
nhiu v kh nng, n dc, c phn thay th v xng du. Ch c Hoa K l c th cung cp c
ngn y th m thi. Bo ch M loan bo l Quc Hi s cho bit quyt nh ca h vo ngy mai
19 thng 4.
Nu cc nh Lp Php Hoa K chp thun gii ta ngn khon do Tng Thng Ford ngh, th
Chnh Ph chin u mi thnh lp ny cn c c may lm trn nhim v ca h c. Nhng nu
khng c mt s tr gip v tip vn v ti chnh, th Chnh Ph ny s ch l mt Chnh Ph chyn
tip m thi, i din vi mt thm kich tn thi lng nan: hoc bn ng Min Nam v a Min
Nam cho H Ni gim h, hoc chng c li nh kiu Campuchia vi ci gi cui cng ca mt s
tm mu tht kinh khng.
Nhng tin tc t mt trn a v thng khng y . Ba s on Bc Vit c rt ra t sau khi
Campuchia b hon ton tht th, c tung ra c lp hon ton tnh Ty Ninh, th tn gio
ca o Cao i nm v hng Bc ca Si Gn khon 100 cy s. Bn s on khc tin v hng
ng ct nh bt cht Xun Lc . Trong khu vc ny lc lng Min Nam ngy hm qua thnh
cng ginh c cht khng kh khi h tin ln pha trc khong 10 cy s, nhng sau b Bc
Vit cm chn bng nhiu cuc phn cng, ng thi cc n v Bc Vit li dng s cm chn
ny tin nh bc hai bn sn qun Min Nam .
Hai Trung on thuc s on 7 Bc Vit kha cng ng ba Du Dy (Suzannah) ng thi tin v
hng Trng Bom. Qun Chnh Ph tung ra lc lng tr b cui cng: s on 5 v mt l on
D.
Chnh quyn qun s phi cho lnh v an ninh tr li cho dn chng: o hm tr n, thnh lp
cc ton phng th th ng v cu thng.
Chic tu hng gi nua Taboa phi ngc dng sng Si Gn mang thuc men v dng c gii
phu cho cc bc s Php thuc bnh vin Grall.
Lc ny, ti c gp c bn ti l ng Hong c Nh, cu b trng Thng Tin, ti bit th ca
ng trong khu vc ca bnh vin Grall. ng c v bn rn nhng cng tm tnh vi ti mt vi iu:
" Ngi M chi tr l lng lm . H khng bao gi ngng tip xc vi "pha bn kia". Phng tin
h dng cng gin d thi . Hng tun vn c mt chic phi c M do ngi M li ra H Ni . Phi
c ch nhng nhn vin i php thuc phi on qun s Bc Vit trong y Ban Kim Sot
Ngng Bn ang ng Tn sn Nht. Chng ti bit l vin phi cng M li chic my bay lin lc
ny, c mang theo mt s th mt ca Kissinger gi cho Th Tng Bc Vit . Chng ti bit t mt
ngun tin chc chn l cch nay my ngy c mt c phi vin ca B Ngoi Giao Hoa K n
H Ni , mang theo mt l th ca Chnh Ph Hoa K . Bc th bo m vi Bc Vit rng
trong trng hp qun i Min Nam sp hon ton, th Hoa K s cho rt ht ton b nhn vin
ca s qun M Si Gn " vi iu kin l lc lng cng sn khng c bn vo cc trc thng
chuyn ch ang lo vic di tn ny ". cho li cnh co ny c thm nng k, bc th ny cng
c nhn mnh vi lnh o H Ni rng : "cc pho i bay B.52 hin ang u trn cn c Thi
Lan v hm i VII vi tt c cc hng khng mu hm ca mnh trong tnh trng bo ng."
Bt c mt s sut nh no ca b i Bc Vit cng s dn n nhng hnh ng tr a tht gh
gm."
Tin tc ny c th l mt "ngi n" ln c lm , nhng ti tin chc rng ngi M s nh
chnh ngay thi, v d sao h thng kim duyt ca Chnh Ph cng phi xa ngay in tn ca ti.
V hn na ti khng c mt phng tin no kim chng hay phi kim c..
Khng cn nghi ng g na, nhng ngy sp ti s l nhng ngy quyt nh. Trong khi ch i,
bin php duy nht trnh s m nh v s b mt v ngun tin ny l phi ra st mt trn.. Bi ton
tng i cng khng kh gii quyt: chin trn ch cn cch y cha ti mt gi li xe. mt vi
im ngi ta ang nh nhau ch cch th chng 40 cy s.. Ti Bin Ha pho binh bn gn
nh lin tc, khng ngng. Pho binh cng sn th n vo cc v tr (n) ca b binh canh gc hay
phng th chung quanh vng ai cn c khng qun, v pho binh ca Chnh Ph th bn phn
pho.. Nhng qu n pho 130 ly ca Lin X chm mc tiu n rn tri v ln sng m thanh vang
di nng n trong vng hng trm thc chung quanh..
Trn cc ng bay ca cn c khng qun, trng tht l nhn nhp trong khng kh chin u. Cc
chin u phng pho c bay ln v p xung vi mt nhp 3 chic mi 5 pht. Cc phi cng vi
qun o bay v sng c nhn nai nch gn gng lc no cng sn sng ch bay ngay ti phi c ca
mnh, trong lc m cc th my v cc nhn vin lo xng v tip thm n dc, sau ct cnh
ngay sau khi thy chic phi c ca mnh c y bom v rc kt.
C nhiu anh phi bay n 8 phi v mi ngy.
i vi anh em phi cng, chuyn quan trng l phi nh c v tr ca nh sng le ln lc n i
bc ca pho 130 lin x c bn vo cn c ca mnh, h c th dng vi trng i lin chnh
xc, v hiu ha khu i bc . Nhim v khng phi d dng lm.
Nhng phi c quan st nh hn v cc trc thng thay phin nhau c mt thng trc trn vm
tri cn c v c bit canh chng khu vc rng Tri Han. Cc khu pho130 c ngy trang rt k
dui cc tng cy to c mi 2 pht bn i hai trng 6 vin n i bc vo cn c ri sau th chy
ngon nghoo di chuyn i tm ch khc cch t 2 hay 3 cy s.. . .
Ti phi ch y lu n 2 ting ng h tm trc thng i Xun Lc, nhng v ch, nn ti
nh phi dng xe n H Nai, mt cng ng 60.000 gio dn t nn t Min Bc vo nm 1954..
Ngi ta gi H Nai l "H Ni nh", gm c mt cuc t cao v mt cuc t thp; y l mt th
trn nh nhng rt nng ng, ng dn, v quy tu chung quanh cc thnh ng (gn 20 nh th),
mi khu c mt nh th ring, c linh mc ring tuy m yu nhng c mi ngi tn tin theo
mt cch m qung.
"Chng ti ch tin chc c mt thc t, Cha Su ni vi ti, l chng ti phi chin u. Chng ti
khng c con ng no khc chn la, chng ti t b Min Bc hai chc nm nay ri,
chy khi ch cng sn . Khi chng ti n y, chng ti chng c g. Khng tin bc, khng
dng c. Chng ti ch mang theo vi chng ti nhngci chung bng ng ca cc nh th c ca
chng ti , nhng tng thnh bng g chm v vt dng lm l. Chng ti xy ct thnh ng
mi, ct nh cho chng ti , trng vn cy n tri v nhng vn hoa ny cp t t nhng cnh
rng ny, v chng ti c phi cht th s cht y thi !"
Gio dn y rt c k lut, rt sing nng, v c t chc rt cht ch, on kt vi nhau chung
quanh cc gio x c nh hng cn hn Chnh Ph na. Gi y h ang chun b chin u.
chng t ch chin u v lng tin vng mnh ca mnh, cc linh mc mi nhng ng bo tn
c t vng Xun Lc hy li H Nai, C hng ngn ngi c chia ra trong nhng lu thp
c dng ln quanh cc nh th, hay di sn trng hc, c gio dn v hng o sinh sn sc
cho h chu o.

ng x trng Nguyn xun Phit khng nh vi ti : " Khng c mt ngi no s rt lui. Ti
c 4 tiu on nhn dn t v v xin tnh trang b cho chng ti . Chng ti mun c sng khng
zdt, sng lin thanh nng v sng M.16. Nu c trang b nh vy chng ti s dng nh th lm
cn c gi vng ny. Nu khng th chng ti cng s chin u nhng vi sng ng xu hay
bng v kh th s . Chng ti khng c g phi ni vi bn Quc Hi Hoa K v Tng Thng Ford
ca h. Mi ngi u ni nhiu qu, nhng li ni khng dng c vic g ht. By gi ch c
hnh ng m thi. Mi gia nh ca chng ti u mt hoc mt ngi con trai, mt a em hay
mt ngi cha, hy sinh trong chin trn, trong hng ng ca qun i . Ny Hoa K gip chng ta
th cng tt nu h b ri chng ta th cng tt thi, khng c g gi l quan trng ht.. Tu trung
coi nh chng ti khng cn t m lui na. Chng ti s nguyn ti y chng t c tin
ca chng ti . Cha s l ch da duy nht ca chng ti v ch c Cha l khng bao gi phn bi
chng ta ! .

Pierre Darcourt
Chng 15
THI K CA NHNG TRI BOM "TH NGHIM"

Th By, ngy 19 thng T

u mt ng bay, nhng ngi lnh cha la ang cha cho mt phi c phn lc 2 ng c, b
trng mt ha tin SA.7 ca Lin X lc mi va ct cnh . Cnh mt chic xe vn ti ti nhn thy
4 bao ny lng di ng kn. l nhng g cn nht li c t thn th ca phi hnh on 4
ngi .

Vo lc 2 gi tra, ti li ln c mt chic phi c vn ti "chinook" bay ln vng mt trn. Ti
c thp tng vi khong 40 anh em bit kch ngi vm v, gn gh trong b qun phc en,
c trang b sng phng lu v tiu lin 45 ly ngn nng M3 A.1 b xp. Huy hiu m h mang
trn tay o l mt con v mt chic d c thu trong mt hnh tam gic, ch cho ti bit h thuc
lc lng bit kch d Li H (cp bay). y l mt n v c bit, chuyn hnh qun ban m
tng ton 3 ngi mt, trong vng ch, c nhim v tm v trnh, cc trc tn cng ca ch, sau
bo cho pho binh v khng qun bn c hnh ng phn ng kp thi.

Gi y ti li ang trn ng i n Xun Lc : y l ln th ba trong tm ngy nay ti ln khu
vc ny, m ln ny th chuyn i c v thoi mi v anh em oan chc vi ti l n mt v tr
tng i yn tnh v sch s hn . Chic trc thng bay 15 pht th n vng Xun Lc , bay trn
quc l 1 v ngoc hn v hng ng, h thp xung 700 b n mt vn cao su bt ngn
thng tp.

Chic "chinook" xung rt nhanh. T trn nhn xung, Xun Lc t nht nu cn g th cng ch c
mt quang cnh m nht. Rt lo ngi ti ghi nhn l c nhiu chm la, ct khi do n pho c ri
u xung vng ai b tn ph. Chic "chinook" ca chng ti h cnh p xung lm tung bi
m thm. Khong 50 ngi dn rch ri chy li bao quanh chic trc thng. C nhiu ngi
b thng ; v vn mt cnh tng c : cc b m b con tr o qun y mu, v mt ht hong
ang mun i khi y. Mt chic xe Jeep, chy gn nh nhy qua cc ng gch vn, ch ti n
mt trm cu thng.

Mi mt ln gi nh a ti l c mt mi hi thi kinh ngi t my trm xc cht ca cng sn
Bc Vit y rui nhng xng ln.. Mt ngi y t ni vi ti :
- "Chng ti lm g c th gi chn ct h, ch kp ri ln mnh h mt lp vi v ct vn m
thi".

trm cu thng ny y nhng qun nhn b thng. C hai v bc s tr ang lm nhng g m
h c th lm c di mt nh n m mu xanh. H gt, h ct xn, khu li, hay ca b... C
nhiu ngi mang nhng vt thng kinh hong y m trng. Cc tay chn b ct c vt ln ln
vo mt thng phuy xng m cc anh y t mang ti lc cn y xng. Cc mnh vn khc th
c chn mt h c o ln cch chng 20 thc c ti thuc kh trng v c lp t
li cn thn.. Ngoi sn tri ang vn v , my m my en kt ang l di chn tri. Cn bo
li sp n.

Ti c tm i t Phc, ch huy trng n v bit ng qun . Mt trung s cho ti bit l ng ang
gn nh bu din, ni sp c cuc ng mnh. Ma bt u ri nng ht xung mnh t
kh khan y mu ny, v sau th ma to, ma qu to v ch trong vi pht lm t ngp trng
ht ni y. Anh em binh s ai cng phi chong o i ma vo. Hng n chut to t nhng l cng
hay t cc bc tng sp tung ra. C n hng ngn con xm en, tng n, l lm tung ra t
nhng ng thy ma chn vi vng.

Mt s quan bit ng qun dn ti i v bt ti phi n np trong mt hm tr n lp xp trong c
khong mt tiu i vi sng lin thanh nh c b tr n ln lng.. Vin trung y lin lc v
tuyn. Ma cng ngy cng to. Cc anh em binh s d nm hay ngi da lng sau bc tng sp tt
c ai cng u trong t th sn sng ch chin u.

Vo lc cn ma bo ang honh hnh, mt trng n rc kt bay xung nh bu in v tt c
nhng vng quanh . Tt c phi chen nhau xung h chin u y bn y nc nhy nha hay
np trong nhng tng khng nc chu trn, nghe ting gm r x tai v ting n cht cha ca
cc qu rc kt. V sau rc kt li n phin n bch kch pho, kh khan hn, cht tai hn v chnh
xc hn. V thnh lnh, nhn xuyn qua cn ma tm t, xut hin nhng bng ngi mc qun phc
xanh sm. i nn ci trn, st cnh nhau i ti: l b i Bc Vit ang tn cng. H n t
dng ry xe la. Vin trung y ra hiu v cc sng lin thanh bt u ua nhau nh n. Ton ny
ng gc nm xung li c ton khc trn ln. H tin vo bu in. ngi ta nghe c nhiu lot n
ca lu n trong nh bu in, v hai ting n tht ln sau . Mt mnh tng bay ln vn vn.
l 2 tn c cng cng sn ang m ng bng ct mn. Mt ton ngi nh th ang trn vo nh
bu in. Cng lc vi c im ny, nhiu lot tn cng khc c tin hnh.

Cng sn Bc Vit hin ang th mnh. t nht cng phi n mt tiu on. H bn lin tc khng
ngng. Ln xung phong sp ti, chc l n lt ch ca chng ti . Nhng mt hng ro chnh xc
v hu hiu ca n pho 105 ly trn chin xa pha sau chng ti chng 800 thc cu vn tnh
th. Nhng tri n i ri n trc mt chng ti lm chng ti mun ngng th, nhng st hi
kinh khng hng ng ca cng sn . Qua 10 pht bn cun chiu, pho i ngng bn. Cc bit ng
qun ra khi hm tr n v phn cng. Nhng g cn li ca nh bu in ang chy nh mt ngn
ni la. n 5 gi chiu, tt c coi nh xong.. Chu vi bi chin trng gn nh quang ng, cn bo
cng qua, bu tri li xanh tr li. Mt s yn tnh khng t c ang u y, chung quanh
chng ti .Ch c mt con ch phn duy nht ang au kh chy quanh khu nh sp nt, ku la m
v b cc mnh n trn lng.

Ti quay tr li bn doanh ca s on . Di chn ca tng Cha trc nh th, mt anh lnh D
i m ni ang qu cu nguyn, hai tay chp li nhng vn t trn khu sng ca mnh..Ti c
cm tng l thnh ph ny b cy xi ln bng my i . Tt c ch cn l nhng ng gch vn
ca cc bc tng nt, cc tm tn v gch va b nho i nho li vi nhau ri rc thnh tng
ng mt, v trn tt c l chic thnh gi ca nh th vi tng l ch dy vt n, v nhng l
hng tc hoc. Trong dy nh ca trng o y l thng n, ti gp i t Hiu, 40 tui, qun
phc vn lng ct, vi chic nn vi i rng nhng vn c khu sng lc eo ngang lng. ng rt t
ho v trung on 40 ca ng, n v ang phng th c mt Nam ca thnh ph. ng ta ni:
"Anh bit khng , chng ti c th nh h ch sao khng . Chng ti y h ra khi thnh ph
ri y ch, v chng ti khng ri khi thnh ph ny u. Gi thit m chng ti c c mt s
i bc 130 qu qui m h dng n v ti v vo chng ti! Tinh thn d sao cng vng lm,
Chng ti lnh 12 ngn qu n pho v ba ngn qu rc kt t ngy 9 thng 4 n nay. Cng
sn tn cng chng ti 6 trn trong 8 ngy nay. Chng ti y lui c ht, nhng trn tn
cng quyt lit nht cha n u. Ti chc chn l n cng s n gn y thi .Trong vi ngy
na y, th no h cng gom lc lng ca h li bng cch tp trung cc s on c rnh tay
sau khi cc tnh Min Trung b tht th, v y c l s l trn chin cui cng. Nu chng ti chu
khng ni, th Si Gn chc khng ng c lu u."
Sau hai gi ti va sng y, tht tnh ti khng mun ngh ti "trn chin cui cng" n s nh
th no.

Pha ngoi, gia nh th v nhng g cn li ca cc vn phng hnh chnh, cc chin binh D,
nhng ngi ng trn nng hi m qua, ang nm di ngh ngi di t ba sn bay. C 3
ngi trong s ny gc sng ca h vo mt ci cy v h ngi cnh nhau, va n gui ta va ht
nho nh theo ting n.. Trng h cng c tui ri. ..

Ti ro chn i v pha ch. Binh s thuc khu phng th trung ng ny c ri di ra trn nm
trm thc khi nh th ( bay ht nc, knh th cng v tan, tng rn nt), nm vng chc trong
nhng hm np kin c, c bao ct che u c sp trn cc tm an bng b tng, tt c u c
ng dy in thoi chn dui t ni lin vi nhau. Cc v tr ny u tua ta sng lin thanh, sng
phng ha tin chng chin xa, v i bc khng dt. Cc chin xa M.48, c trang b n chiu hng
ngoi tuyn cho i bc tc chin ban m ang b tr di theo hai bn bnh vin c mt i i
D trn gi.

n 6 gi chiu th ti mi c gp i t Phc, ng i thanh st cc tin n va mi tr v. L
mt s quan vi din mo v tng i trng rt tr trung, 39 tui, ngi chc nch nh mt tr ,
ng Phc khng bao gi eo sng hay nn st tc chin. Chng ti bit nhau t trn tn kch Tt
Mu Thn ca cng sn . Lc ng ch huy cc lin i bit ng qun n thay th cc n v
Thy Qun Lc Chin Ch Ln. ng c ting l mt s quan c bit lim khit, ham tin ch t
chu li, nhng bit tit kim gn gi tng mng sng ca binh s mnh. Sau ti li gp ng
Neak Lung, ni cc n v Min Nam thit lp mt cn c ln trong chin dch tn kch ln
CampuChia. i t Phc nm tay ti v ni :
-" Vo y, vo phng hnh qun ca ti, chng mnh s n mt chn cho g vi nhau . Ti
cha c n g c t sng n gi, i mun cht y bn "
Phng hnh qun (phng ch huy) ca ngi ch huy bit ng qun ny nm ngay trc ch, trong
mt nh xe c t chc cn thn lm, c ro km gai v c gi lu n, xem cn nguyn trng. Cc
tng c tng cng bng cc khc g trn, cc khc st ng ry xe la v nhng tm thp dy.
Trn bn c gn nhng tm bn ca tng khu vc ca thnh ph c v ln v ghi ch r bng
tay v c c n mng sng soi sng. Mt chic t lnh chy bng du ang p lnh cc thng bia.
Nh bp c nm ci l bng t nung nm gn trong gc, khng tn ch bao nhiu. Cc s quan th
nm trn chiu thng. ng Phc dn ti n mt ch trng, ch c mt ci bn thp, trn c
mt bnh tr v my chn cho nng c vi cng rau thm v t. Chng ti ngi bp xung n.
Phc n vi t cho ca anh, ung mt tch tr nng, xong da lng vo vch v ni: x ngang ca
ng ry ly c bng cch tho g ng xe la c . . .
Anh rt thm mt tch tr, hp tng ngm v tip tc:

- " Trc ht, chng ti thiu ci g ? l mt s on hnh qun di ng tt. Bao gi chng ti
mi tht s nh p h c v b gy cc cuc tn cng ca h c .Nhng chng ti khng - "
Nh vy l anh ti thm ti ? Tng o c ni vi ti l anh ti y 3 hm trc . . . , c
lm ! Tnh hnh cng ngy cng quyt lit hn ri . Trn phng din gi tr chin u ca binh
s, ti khng c g lo ngi ht . Anh em D v Bit ng qun u c c m ca mnh, v s on
ca tng o l mt n v u t. Trc mt chng ti l b i Bc Vit cn rt tr nhng thiu
kinh nghim hn chng ti, nhng h c qun tr b quan trng, v c lc lng tng cng cho h
u u. V khng c y qun s cn thit nn chng ti phi nm cng th phng ng v v
th b chng n tn cng c phng php. Kt qu l chng ti phi o l v sng nh nhng con
chut ch v thit tr nhng hm tr n hay ng hm tc chin nh c cc nn nm m ! Tng
o c gng gn mt tun nay em v li Trung on 43 ca ng (trung on th ba ca s
on ) ang b cm chn C Chi. B T Lnh t chi, v ng rt trung on v khng c .
Nhng cn mt bi ton rt trm trng hn na, l vn tip vn . Ti s cho anh mt vi con
s. Hin gi cp s n ca chng ti, mi binh s ch c c 100 vin n v hai tri lu n mi
ngy. Vi khu sng t ng M.16 (nhp bn thc dng l 400 vin / pht ) 100 vin n tht ra l
khng c g c ! Lc cn ngi M y, khng c mt binh s no c di 400 vin n khi i hnh
qun. Cp s tng qut cho vng ai phng th l 15 tn. Vi 20.000 ngi trn mt trn, th phi
c 50 khu pho binh, cha k bch kch pho, nh vy l ch tnh cho mt gi tc x m thi
nghen. Anh em pho th ca chng ta khng th no thc hin c nhng tc x "ngn chn" nhm
dng ha lc ca mnh nh vo nhng trc tin qun ca ch v ngn chn c s tp trung
ca ch nhng tuyn xut pht. Chng ti xoay s bng cch gi mn c nhn v tng cc i
tun tiu ca bit ng qun trn nhng ng tin st hay ng xm nhp ca ch m thi. Khi
h ghi nhn hay khm ph c mt s di chuyn ca ch th h gi Khng qun. Cn th chng ti
phi n nh mt k lut tc x tht khc nghit. Pho binh ch tc x chn cc t xung phong ca
ch, v b binh th ch bn dit ch tht hu hiu tm gn. y l mt chin thut c nhiu nguy
him bi v mnh phi ch cho cc ln xung phong ca ch n tht gn, c ly xp l c mi c
bn. Hin gi th coi nh cng c i v binh s ca chng ti ton l dn thin chin, khng ht
hong v chu nm yn di ln n pho binh ca ch. Nhng chuyn khng th ko di tun
ny qua tun khc di di nh vy c . Chng ti mt t 60 n 80 mng hng ngy nh vy, ch
tnh ring cho D v Bit ng qun thi . V mt ngi lnh thin chin gi dn kh m tm c
ngi thay th lm !
- Anh bi quan ri sao ?
Phc n mt n ci c v ngo ngh :
- " Bi quan h ? n c ngha g ? Chng ta ang trong thi chin. Khng c ba mi su gii php
u. Ch c thng, hay bi hay cht m thi. Tng o c chn ngi con, ti th c nm. Gia nh
chng ti Si Gn . C anh em binh s ca ti cng vy. . . . v chng ti khng mun b bn Bc
Vit khn kip ny bp. C th thi.
- Anh ngh l bn cng sn s lm g ?
- , u c g hn u ? H ang c gng bp c chng ti . H ct t ng pha sau lng ca
chng ti ngn chn khng cho n dc ti c . H tip tc dp chng ti bng pho 130 ly
v tp hp 5 s on li cui cng h nghin nt chng ti . Trong khi ch i giy pht , ti
c gng khng cho mt ci mng ny. Ti cho ci m ni nu ca ti i do khp ni, ti c gng
ng thng khi bn cng sn Bc Vit bn ti . . .
- Anh thch cuc chin h anh Phc ?
- Anh ni th c ngha l th no anh Pierre ? Thch cuc chin h ? Ti thng v ti, thng
con ti, thng t nc ti. Ti thch sng nh cha m ti sng, c l , thch t chc nghi l
theo truyn thng ca dn tc ti, thch i xem chiu bng, thch i do trn thuyn hay chm sc
vn tuc. Ci phin l Vit Nam ngi ta khng th i do chi t lu ri m khng s lnh mt
vin n vo u hay b gim vo mt tri mn no . Hi Tt Mu Thn chng ti sa son tt
c ri n mt ci Tt.. Nh ca c trang hong y hoa thy tin, bnh mc truyn thng cho
ng To by ra ri, bnh chng, ch, v mt chai ru np nh na, li c c mt bc tranh la v
hnh mt con chim i bng ang tung cnh bay v mt con nga ang phi. Cc con ti ang ci
a, v ti vui lm. Chng ti c mt bui ti tht hnh phc. Nhng ng mt ci ng 4 gi
khuya th Vit Cng tn cng. Ti phi ri khi gia nh ti tc khc,, v ch c v php nm
thng sau . m thng em t ca ti, trung y D, v v n (chng n Ch Ln) b Vit
Cng ct c. xi ti. . .
i t Phc ng dy v bc li i v tuyn truyn tin ca ng. Ti cn ngi li mt mnh ci
phng nh cn c c mt cy n mng xng ang chiu ln tng ci bng chp chn ca bnh
tr.
ngoi , m tht l yn lng. v hng Gia Kim, ting sng i bc vn rn vang nh mt cn
bo xa xm. Ti ngh ti iu l lng ca mt s bt ng . Cch y 28 nm, ti ang mt ci n
nh c ro tre vt nhn, gn hnh dinh m ti va mi n ban chiu. Cc bn thn ca ti gm c
mt ngi Php Min Bc (Bretagne), v mt ngi c. ng bn Php th vm v hng ho tn
l Mass, l trung y ch huy mt i i thn binh, i u cng mang theo mt ci my ht quay tay
v c mt chng da nhc c in, mn gn lng ht ri v xi qu nhiu. Cn ng bn ngi c
l mt cu s quan qun i c, tng chin u Ty ban Nha, sau d vo l dng ( tng
chin u chng li tng Rommel ), mt tay lc s vi nc da ngm en v mt ci nhn xm
xt, tn l Guerlach. Sau khi tr thnh mt nh trng ta ri, anh vn khng chu ri b khu sng
t ng KAR 43 ca anh, m anh gi l "dng c c nhn " ca mnh, v mt khu sng ngn
Walther P.38. Trung y Mass cht trong mt trn tn cng on xe ngy 18 thng 5, nm 1948,
do Hong Th, mt ch huy c cng Vit Cng c ru quai hm nh mt linh mc, m tn c nh
mt con h i. Cn anh bn Guerlach th b git vi thng sau trong mt trn phc kch trn n
n Courtenay. Nhng trc khi cht anh h chn Vit Cng vi hai khu sng m anh gi l
"dng c c nhn" ca anh" .
Bao nhiu nm tri qua ri nhng ti t hi ti sao ti lun lun cn y ? M cng vn vng
Xun Lc, khng ni khc ? Trong ci thnh ph ma qu ny, thnh ph ch cn l mt ci tn, vi
k nim ca nhng con ma khc m ti ang nh n ?
i t Phc tr li vi mt chn c ph nng. ng t chn c ph ln bn v ni vi ti :
- " Ny, ci ny tt cho anh , anh Pierre ! Anh em Li H thnh cng, h tm v nh c
v tr ca mt trung on cng sn Bc Vit ang di chuyn khong 10 cy s cch qun l. Nu Li
H m nh c chnh xc ng dng i ca trung on ny th chng ti s dp tan h bng
Khng qun trc khi h m cuc tn cng. Nh vy s tit kim c cho chng ti mt cuc chin
khng my tt. Trong khi ch i, ti khng c quyn i ng.."
S bnh tnh qu cng rn ca v s quan ny c th hin r trn nt mt im nhin ca mt
ngi c thi quen nhn thy trc mt vic khng tt s xy n cho mnh m vn bnh thn c
gii php i u . . .xem rt l cm ng. ng ngi xung da lng vo tng v hi ti :
-" ng bn Thomann ca anh th no ri anh Pierre ? Khng thy anh ta n y chuyn ny ?
- Anh ta ang Ba L. Hin anh ang c mt a con trai nh.
- Anh ta ngh khng i lm phng s na sao ?
- Khng phi v anh mi c con nh u. C quan mn anh tnh s cho anh ta lun ri.
- Ti thch anh lm. Anh ta tng i vi chng ti trong nhiu thng hnh qun nhiu khu vc
khc nhau. Anh ta cng dai nh a i vy, khng bit mt mi l g m khng ni qu ba ting
trong c tun . Anh ta cng n vi chng ti, cng ng di t nh chng ti v khng bao gi ri
khi my quay phim ca mnh. Anh ta b thng 3 ln khi cng ln li vi chng ti : ln th nht b
thng trn u thung lng A Shau, thng hai 1969 , v min n bch kch pho; ln th nh vo
thng ging 1970 trong khu vc "Tht Sn" gn bin gii Campuchia, v mt tri n bch kch n
cch anh ta ch c 2 thc, ln ti c 4 binh s t thng nhng anh ta th 2 chn y ming ; ln
th ba vo thng 7 nm 1972, trong khi anh ta ang quay cnh mt on dn chng ang b pho
130 ly ca Lin x. Ln anh ta sut nm lun ti ch ri ! Anh ta b thng rt nng: cm tay
tri gn t la v i phi b qu nng. Cc anh em bit ng qun ca ti nh gi anh ta cao
lm.
- nh gi cao l phi ri ! Ti ngh l h rt c l . Anh Phc ny! ti bit anh Raymond
Thomann ny t lu ri. Anh ta l mt cu chin binh Bit kch D ca Algrie ! Sau anh vo
lm lnh nh thu Ymen v Congo, trc khi sang Vit Nam lm vic cho i NBC v AP ca
M. Anh ta i b khng bao gi bit mt v khng s g c. Anh ta thnh cng rt p vo thng
ging nm 1969. Khng bit lm th no m anh ta bit c l ngi M s trao i t binh vi
Vit Cng , nn i trc hai ngy ln Ty Ninh, ri t anh li b vo bng, lang thang khng
bit ch no l ch no ht v khng bit r a im trao i chnh xc nm u . Anh tm cch
qua c Sng B bng xung, trnh c nhiu i tun tiu ca Vit Cng v cui cng anh tm
n c mt ba rng trng tri, s c cuc trao i t binh. C ngi M v Vit Cng u
ngc nhin khi anh ta xut hin. Vit Cng ngc nhin v h la c h thng canh chng ca
bn h, cn ngi M ngc nhin v h ti bng trc thng v khng th tng tng ni mt
ngi tay khng nh anh ta m li t nhp tht su vao y mt mnh c nh vy, xut hin
nh mt con ma trong lc khng mt bn no ch i s c mt ny . Ln Raymond mang v
mt s hnh nh tht l tuyt vi. Bn Vit Cng th i nn vi i rng mc qun ct, ngi ch huy
ca h c mt l mi kh k d, nhn hoc v c mt ci bu. Cn i t M l mt ngi m gy
cao mt xng, ni ting Vit rt rnh tn l Sauvageot (1). ng ta qu i gin khi thy Raymond
c mt ngay ni c bui trao i b mt ny, nn t chi khng cho anh ta v bng trc thng,
nn ng bn ti li phi li b tr v..
i t Phc ci ln nc n, nm tay p xung u gi v la ln :
- " Tic qu, tht tnh ti khng bit s vic ny, nhng n ch xc nhn nhng g ti ni vi anh
v Thomann. Mun lm c mt "c" p nh th, ti ngh l phi c mt bn lnh ! Nuanh cn
gp anh ta Ba L, anh cho anh ta bit ci tnh bn tht thn thit ca ti i vi anh ta nh .
Mt i y n ng nghim, cho i t Phc v trnh :- " Tha i t, c "Li H 6" gi.
i t Phc nhy ln gn gng v chy li trung tm truyn tin ca ng. C mt ging ni chc
nch ang bnh tnh bo co :
- " Mt trung on cng sn Bc Vit ang tp trung 5 cy s v hng ng Bc trc khi xut
pht. Tin st ca h nm cch sn bay khong 2 cy s. C hai tiu on chin xa ym tr. xin
i t ghi gim ta i." Phc ghi vi ta v cho lnh ngay, ngn gn:
-" Trnh ngay khi trc tin qun ca h. Ht "
Sau ng bo ng ngay cho Bin Ha, tin tc, ta , v xin mt "ym tr nng". Sau ng mi
lin lc v chuyn ht tin tc cho Pho binh,
Ti bc ra khi nh xe. Bn ngoi, tri v m vn yn tnh, thnh thong ch nghe mt vi ting
ng nh du u ca ting v o t , chc hn l binh s ang tu b cc hm tr n ca h..
Mi pht tri qua, C ting my nghe c xa xa, trn tri cao. Pho binh bt u tc x. C ting
kn khua, ting n i ngang qua v vi giy sau l nhng ting n inh tai.
-"H bn di chn ng rt lui ca trung on ch v che lp ting phi c bay n" i t
Phc theo ng bn cnh ti v ni .
C ba vng nh sng lin tip le ln cao, v ba ting n kinh hn nh nhng tri n ca hi qun,
ca nh xe rung ln ba ln.. Chng ti nhn thy c my nh la le ln nhng ngay sau b cc ct
khi ln che lp ngay, my chic nm ln khi en kt hnh nh ang t li bao vng mt khang ln
ca chn tri. . . . Pho binh ngng bn. i t Phc tr li i ch huy v tuyn. Hai chc pht
tri qua. C ting gi ca Li H trn i. By gi l 1 gi sng ri.
- " n v Bc Vit b nh trng rt nng. C vi tn sng st ang chy tn lon. Thng k kinh
hong !"
i t Phc dng v tuyn cho lnh hai tiu i bit ng ca ng tin chim v to thanh vng va
b di bom. ng xy qua ti v ni :
-"Anh c th vo ng yn, s khng c g xy ra na trong m nay. Bn chng phi cn c mt thi
gian mi c th tiu ha xong nhng tri "C.B.U. 55" ny.
- Anh mun ni nhng tri "Cluster Bomb Unit" ?Ti cng bit chng n ri. l loi bom c
nhiu min, chng c nhn, c th tng chm , khi ng t, n tung ra nhiu tri n nh bng
tri banh tennis phi khng ? Loi bom ny gy nhiu thit hi ng k . . ".
i t Phc a tay chn ti li ngay
- " Loi CBU.55 ny cng c th tng chm, nhng l mt loi bom c bit, cho n gi ny
cha bao gi c x dng.
- Anh ni "c bit", n c ngha g y ?
- Ti khng mun gii thch chuyn by gi cho anh nghe u. Anh s thy r kt qu ngy mai
khi tri sng. Chng ta s n xem tn mt. By gii anh hy i ng i."
Ti n nm trn mt chic chiu v ng ngon lnh.
n 6 gi sng, c ngi nh thc ti dy. Ti nhn ra l i y hi hm.
- " i t ti ang ch ng "
Chng ti i bng xe Jeep. Ba cy s v hng ng Bc, v sau chng ti xung xe v c ba anh
bit ng qun vai chong i lin M.60, mnh mang y my giy n hng dn chng ti i.
V thnh lnh gia nhng hng cy tri l, mt cnh tng tht rng rn, nh mt o tng ! Trong
mt khong trng mi b 100 thc, hng trm b i Bc Vit khng cn hnh dng ri rc cng
khp ni. Mt chin xa b lt nga. Cc t thi khng thy c mt vt thng no trn mnh. Ch thy
c vi vt mu chung quanh mm v mi. ngi ta c th ni l h b mt cn lc cun ln cao v
nm h nm bp xung t. i t Phc gii thch :
- " CBU.55 l mt loi bom "rt ht kh tri". Cng thc ca n cn l " ti kn / mt". B Tham
mu ch cho bit l n "t" ht dng kh trong khng kh v lm cho tt c u ngp th, cht tc
khc. Thng thng th dng kh ch l mt nhit kh, (c ngha l khng th chy c ). Theo ti
th loi bom CBU.55 ny t ht khng kh, gy ra s bng n mnh lit to ra mt ln sng va
chm cc mnh lm v ht bung phi, v nhng ngi cht khng c mt du vt g gi l thng
tch trn thn th. (2)
Du mun du khng th kt qu tht khng khip. Tt c cy ci b thi bay ht l cng tt c b i
bt thn b cht chung trong mt thi gian khng n mt giy. . . tt c li mt cm tng nh
mt on phim kinh hong do cc nh ph thy b mt ca phng nghin cu o din. Nhng y
tht s khng phi mt mn hay mt cnh trong phim, v ngi cht y khng phi l nhng hnh
nm !
Ti vi v ra i. . . .
Vo lc 8 gi mt trc thng a ti v li Bin Ha . Trc thng c ch mt l binh s b thng,
bng, u. C nhiu ngi b b cp mt.

Ch thch: (ca dch gi DHN)
(1)- i t ngi M tn Sauvageot ny l mt nhn vin tnh bo thuc C Quan Tnh Bo Trung
Hoa K ( CIA), ni v vit ting Min Nam nh mt ngi Vit Nam chnh cng. T thng 3 nm
1973 n 30/4/75 ng vai qun nhn thng dch vin chnh thc cho Phi on Qun S M trong
Ban Lin Hp Qun S 4 Bn Trung ng ti Tn Sn Nht Si Gn nhng khng eo cp bc no
ca qun i M.

(2) - Theo gii thch chnh thc ca mt i t Hoa K , c vn trng cho mt tiu khu ng
bng Sng Cu Long: loi bom ny khi n gn mt t khong 100 thc th c mt chic d bung
ra, cn cch mt t chng 10 thc th n. Bom khng c ming, khng git ngi bng mnh bom.
Nhng khi n s "ht" ht dng kh trong mt vng khong 1 cy s ng bn knh. Tt c mi
sinh vt no trong vng nh hng ny u tc khc khng cn dng kh th, (k c cy ci,
nn l phi rng ht ), b tro mu ra ming v mi cht ngay tc khc (k c nhng ngi di
hm su di t). Chng nhng khng c mt vt b thng no trn ngi m cht trong t th t
nhin (nh ang ngi, nm, hay ng, i v,v,) . Nguyn vn trong sch tc gi dng danh t "t"
nhng s tht phi ni l "ht i" mi ng. Loi bom ny c giao cho Hi Qun Hoa K th
nghim ln u tin nm 1972 ng bng sng Cu Long.

Pierre Darcourt
Chng 16
TNG THNG THIU T CHC

Th Hai, ngy 21 thng T

Si Gn bt u nhc nhch v c hnh ng. Tng Thng Ford vi l do cp bch ca tnh
hnh, i hi Quc Hi phi cng b nhng ngh vin tr qun s cho Min Nam Vit Nam
"trc ngy 19 thng 4". Nhng, bt chp hn nh do Hnh Php yu cu, cc nh Lp Php Hoa
K mt ln na li tip tc trin hon vic tr li . Bo ch Si Gn cng khai ni n chuyn
ngi M b ri Min Nam Vit Nam . Trong lc m qun i Min Nam Vit Nam da lng vo
tng chin u, v ang cn c mt s ln phng tin nui dng v ym tr cho cuc
chin, th s trin hn b phiu ca Quc Hi c coi nh mt s "phn bi" ng minh tht s.
Ngi dn Vit Nam ni l "ngi M ang ti din hnh ng ca h Phnom Penh (Campuchia).
trc ht l ct vin tr, v sau l s rt i "

Thnh ph Si Gn y ry tin n : Hoa Thnh n quyt nh tin hnh nhanh chng cuc
hnh qun di tn cng dn ca h. Mt cng in ca B Ngoi Giao s c gi n cho i s
Graham Martin ra lnh cho ng ta phi thi hnh sm cuc hnh qun ny.

Nhng nhng chuyn di tn u tin c bt u vo ngy 10 thng 4, khi hu ht nhng x
nghip ln ca Hoa K (cc hng Hng Khng , cc cng ty xng du, v cng ty ang c nhng
cng tc ln) c quyt nh cho hi hng cc cn b v nhn vin ca h. 2000 ngi M v
6000 ngi Vit (cc chuyn vin k thut v gia nh ca h) c i sang Hoa K .

Trong tun l t 14 n 20 thng 4, cc phi c vn ti khng l thuc cu khng vn qun s ca
Ng Gic i, chuyn qun dng thay th cho qun i Min Nam (2 lin i pho binh, mt s cao
x phng khng v 2 tiu on chin xa ) lt v s c x dng ch nhng ngi dn t nn.
Cc phi c c kh nng chuyn ch nhiu ngi, loi Galaxie, Starfighter v Hercules. s bc i
trong 6 ngy khong 20.000 ngi Vit Nam t nn, v 2000 ngi M. Nhng cng cn hn 5000
ngi M Si Gn v B Ngoi Giao c tnh c khong 130.000 ngi Vit Nam m "tnh mng
b cng sn e da" cn phi c di tn . Nh vy con s ngi phi c bc i cng khng phi
nh .

Vo hi 1 gi tra, ti bit c l c mt in tn ca hng thng tn UPI loan bo l Xun Lc
b tht th. Tin ny u ra ? Ti vn cn Xun Lc ch cch y vi gi, lc binh s cn gi
cht v tr ca h kia m. . . Tin tc ny d sao cng c tung ra khp thnh ph nh mt giy
thuc pho v tinh thn ca dn chng do ang b mt c sc.

Nu cng sn Bc Vit tht s chim c Xun Lc th tnh th tr nn tht l nghim trng.
Chim c mt giao im quan trng trn quc l, v tp trung lc lng mt ni ch cch th
Si Gn c 50 cy s, cng sn Bc Vit s c kh nng tin nhanh v hng Vng Tu pha Nam
, v v hng Bin Ha pha Ty. Nu h chim c Vng Tu (nguyn tc :Cap Saint Jacques)
th h s ct t con ng rt lui duy nht cn li ca Si Gn i ra bin, Nu h chim c
Bin Ha , h s v hiu ha c mt trong hai cn c khng qun sau cng ca Min Nam Vit
Nam v coi nh th Si Gn b nm trong tm pho binh nng 130 ly ca h.

Ti c gng lin lc c bng in thoi vi i t Xun phng nh. ng ta xc nhn l - "Xun
Lc cha b mt, nhng t 10 gi sng nay cng sn Bc Vit n vo thnh ph iu tn ny bng
pho binh nng 130 ly vi nhp 2000 qu trong mt gi. trnh b thit hi qu nng v nhn
mng, binh s ca tng o v anh em bit ng qun di tn khi ng gch vn ny ra nm
b tr chung quanh thnh ph. Nhng mt trn Xun Lc cha b chc thng, chin trn vn cn
ang tip din, lin lc v tuyn vn cha b gin on. Tt c phi c u sn sng bay ln thay
phin nhau nn cc on qun cng sn ang di chuyn."

Hai ngn qu n i bc 130 ly trong mt gi ! Ti hiu ti sao binh s phi b c hm tr n.. C
mt bin la p xung thnh ph iu tn, l cu tr li ca cng sn Bc Vit i vi my tri
CBU c th xung m qua. ! V ni rng : Xun Lc cn c ngha l ma xun c lc (hnh
phc) hay khng ?

Bt u bui tra, ti i thm b Ng b Thnh, mt ngi n b nh con ang trong mt bit th
khim nhng trung tm th , bn cnh dy nh ca nhng ngi Php v c nm trong khu
vc do ta i s Php bo v nh nhng tm bng yt th mi c thy dn ngoi. L mt mu
s ca "lc lng th ba", b tip khch thng xuyn ngoi vn, nht l nhng nh bo ngoi
quc..B ba bng tin s lut hc (Php, Hoa K v B o Nha), ni c nhiu ngoi ng, b l
Ch tch "Phong Tro Ph N i Quyn Sng", mt trong nhiu t chc o to v cng dn, v tn
gio v v nghip v trong "T hp 36 ch ca Si Gn" thuc phong tro chng tham nhng, d
nh s ngi gia CPLTCHMN v chnh quyn Si Gn trong Hi ng Ha Gii Quc Gia c
d tr trong Hip nh Ba L.. L mt ch th hng say ca Tng Thng Thiu, iu lm cho b
phi 4 ln vo khm, b Thnh hin b qun thc ti gia. Bo ch M trong nhng thng gn y
tng ln ting n o v vn "gii phng ph n" ca b, cho bit l b hin ang b canh phng
cn mt.. Th nhng con trai ca b, mt ngi tr tui, cao ln, tc di, l lnh o ng m vn
sng kn o trong nh nhiu thng nay m khng s g cnh st ht. . . . L con gi ca mt nhn s
Min Bc , chng l mt bc s th y d di v sng m thm, b Thnh l mt ngi tranh u tin
b, qu quyt nhng ng ngnh. B ni vi ti :
- "Thiu th cng ri, S phn ca ng ta c tnh tng gi. ng ta da vo ngi M v
qun i . Ngi M b ri ng ta, v qun i th tan r ri. S quan v binh s chn ght
ng ta ri. C l ng khng bit l cc binh s u t - bit ng qun v thy qun lc chin - c
nhim v bo v ni chn nhao ct rrn ca ng ta gn Phan Rang, ni dy v dng cht n
ph tan m m ca gia nh ng ta ri. Vic ph nt m phn ca cha m ng b ca ng ta l
mt s chi b nghim khc i vi Thiu v tt c nhng g ng hin ang nm gi. Vit Nam ,
ni m s th cng ng b l nn tng ca Tn Gio ca chng ti , khng c mt s nhc to ln v
nghim trng no nh s xc phm nh th. va l mt s chi ra, va l mt s khinh b hon
ton v l mt li nguyn ra na.. Cn v ng Kissinger, th mi chiu hm qua y, ng tuyn
b mt cu ngn gn nhng y ngha :" Hoa K chng ti ng h mt Chnh Ph Min Nam
Vit Nam , nhng khng ng h c bit mt c nhn no c " Qu r ri phi khng ? Hm na,
nhng ngy sau cng ny, i s Hoa K Graham Martin v i s Php Jean Marie Mrillon
tn cng ng Thiu bo ng ta hy rt lui i, v nhng ch li cho mt ton khc c kh nng
chn ng c chin cuc li "
ng Ng b Thnh mi khch dng tr trong nhng cc p mu xanh vi c ch chm chp
ging nh cc b, m khng h ni mt ting no. V ng mt rng r, cp mt sng ngi, li tip
tc nh tip vi nhng lun iu ca b:
- " ng Thiu bao gi cng ch bit ngh n tng lai qua mt cuc chng tr cc oan v mt
chin thng qun s . S tan r ca qun i ngay ti chin trng ln n ng khng chng
ni. ng c kh kh tin rng Hoa K khng bao gi b ri ng.. ng khng t nhng chuyn
thay i xy ra bn Hoa K. T hai nm nay, dn chng Hoa K gch b hai ch Vit Nam
ri. Quc Hi t chi khng b phiu cho mi vin tr qun s v h gt hn ra ngoi vic
cho php ti can thip bng v lc. ng Ford l mt Tng Thng c ch nh ch khng phi do
dn bu, nn khng c phng tin c th gi li ha ca ng Nixon c . Cn Kissinger h
? ng ta l mt con ngi qu thc t nn u c di g i kh kh bnh vc khi nm chc phn
thua? "Qun i nhn dn gii phng" ch cn khng y mt ting ng h na trn ng n Si
Gn ri. V Hoa Thnh n cng d bit l vi trm triu m kim, vi trm chin xa hay i bc
thm na cng u c cu c nc Vit Nam ca ng Thiu ? Nhiu lm l n ch c th ko di
giy pht hp hi ca mt k sp cht m thi.. . . "
B a ngn tay tr ch ngay ti v ni vi mt ging li :
- " Cc nh bo nc Php ca anh - ngoi tr cc phng vin ca t Le Monde - u khng bit
lm cng vic ca h. Phi p ng Thiu. Phi t co nhng ti st nhn ca ng ta, t co ch
cnh st tr ca ng ta. Cc anh phi gip chng ti m ca cc nh t ang nht 200.000 t nhn
chnh tr . V hn th na cc anh khng t nng tm quan trng v mt ch ng cho "lc lng
th ba" ca chng ti. Lc lng ny c thc, cc anh phi thy r l n c mt vai tr chnh tr
quan trng trong t nc chng ti , trong mt tng lai rt gn y thi. Ngay nh nhng ngi
cng sn ,h cng nhn nhn l h phi ngh n chng ti .!."
- Tha b, cc nh bo Php, cha bao gi t ra qu mm du i vi Tng ThngThiu u. Nhng
chng ti khng c phn s phi cao mt phong tro chnh tr v cho phong tro ny mt tm
vc hay mt s kt hp m n vn khng c. V vn t chnh tr , th con s 200.000 l con s
tht s c H Ni, v phe i lp ca ng Thiu thi phng ln. Con s 200.000 ny nhiu ln
c bo ch Ty Phng nhc i nhi li nhng khng bao gi c Hi Hng Thp T Quc t
cng nh hu ht cc Hi Nhn Quyn quc t thuc cc t chc Tn Gio hay khng Tn gio xc
nhn, d l tt c u rt quan tm c bit n vn ny trong 2 nm gn y. Theo thng k th
nhn s trong tt c cc nh t ca Min Nam Vit Nam (k c cc ngi b nht tm cc x p
n nhng t nhn ang b giam gi cc nh lao ln Cn Sn) u khng qu con s 36.000
ngi . . . "
B Ng b Thnh nhy dng ln, gin d, tung ra mt trng :
-" Tht l tin, qu bun ci, Sai ! v hon ton sai bt !" Gng mt b thay i thnh lnh, mt
my nhn nh. . .b ho ln mt trng di, ho v nc ln tng cn, rung ng c ngi.
Bng mt ging au kh ln trch mc, chng b ni vi ti :
- " L ra ng khng nn ni nhng iu nghch vi v ti. B v ti ang rt ho hng khi ni v
vn chnh tr . B khng th chu ni nhng iu tri ngc vi ca b ta. B ta gin ngay,
nhanh lm, kh chu lm v cn suyn li ko n v b ta s ngp th. Mi ln nh vy l ti phi
cho b mt liu thuc khng sinh (nguyn tc : hydrocortisone). B vn bit l thuc c, nhng
l phng thuc duy nht. . . "
Ti ra v m khng hi c b Ng b Thnh mt cu hi c ch li no c. B ta nm co ro
trong ci gh bnh ln bng my ri. Trng b c v rt l yu ui bo m s thay th cc
tng lnh ang i din trn chin khc lit vi cng sn Bc Vit, nhng b i tng sng cam
kh qua nhng trng hun luyn rng ni, nay ang sp sa tin vo Si Gn . V sau ti bng
thnh lnh sc nh li cch y 2 nm, c gi phi ra gp v Chnh n To n tnh Gia nh,
ngi n b yu ui v bnh hon ny rnh trc ca Ta n v dng mt vin ln ling v
knh trc xe ca ng Chnh n ny . Sau b chy li li tut ng ny ra khi xe, ko vo l
ng v dng cn d nh ng ny mt trn nh t, sau li cn ng my vo cnh sn
lm ng ny o vn lun.
*
* *
Vo khong 4 gi chiu, mt tin n na c tung ra khp thnh ph Si Gn. Tng Thng
Thiu ang sa son t chc. Phi chng y l nhng ting n by b, bo ng mt ln na? hay
ch l li n gin chi nh thng ngy lm cho th ln cn st ? C nhiu ch du t nht
cng rt nghim trng hn l bnh thng. Ngay nh bui sng nay, v nguyn th Quc Gia khng
d bui l Thanh Minh truyn thng. B th ca ng dng in thoi bo cho tt c nhng nhn s
l cc bui hn trong vng 48 ting ng h sp ti u c hy b. R rng l s c mt chuyn g
, quan trng lm sp xy ra.
Vo lc 5 gi chiu , Hi ng Chnh Ph hp bt thng ti Dinh c Lp. Nhiu ngi ni y l
mt bui hp mt t gi nhau.
Vo 6 gi chiu, i pht thanh bo cho bit l Tng ThngThiu mi ht tt tt c cc Tng B
trng, Tng Tng Tham Mu Trng, cc nhn vin Ta Thng Thm v cc v dn c thuc
lng vin Quc Hi , c mt lc 7 gi ti Tng Thng c mt bi din vn ca ng, c trc
tip truyn thanh. .
Trong ba tun nay, chin lc gia ca cc tim c ph ng Catinat tin on l s t chc ca
Tng Thng Thiu l chuyn ng nhin ri.
Trong nhng ngy u thng t, mt ngun tin c loan i v bo ch cng c ni li r rng
l mt "hi ng tng lnh" ca Min Nam trao cho Tng Thng Thiu mt ti hu th, khuyn
ng nn t chc trong vng 3 ngy. . . nhng ri c thy chuyn g xy ra u ?
Khi no nhp tn cng ca cng sn Bc Vit cng mnh th pha i lp li cng rn thm. Cnh
st ph v hai mu toan m st v dinh c Lp b di bom. Nhng cho ti gi ny Tng
Thng Thiu khng thy c mt du hiu g nhng b.. Cng ngy cng c nhiu nhn s chnh tr
hay tn gio cng khai yu cu ng hy ra i, ngi ta c th m phn vi "pha bn kia".
Phn ng cc i th ca ng dng nh tin chc rng ng Thiu mun ngi mi ci gh Tng
Thng ny cho n cng. Ngy hm kia, ng ta cn da git ng Ng khc Tnh, ngi anh em b
con bn d vi ng, ng kim Tng trng Gio dc, khi ng ny mun ni vi ng ta v s
nghim trng ca tnh hnh trong hin ti, lm ng ta gin d ht ln :
-"Anh ch l mt thng ch bi bn thu. Nu anh cn tip tc ni na, th ti s cho anh n 12
vin n ca tiu i hnh quyt ngay by gi "
*
* *
ng Dominique, ngi ch tim n Valinco, chui cho ti mt tuy d "ht "
Theo ng ta th Tng trng ngoi giao Sauvagnargues ca chng ti c in thoi cho ng
Mrillon (i s Php Si Gn) bo ng ny :
"Anh hy i gp ng Thiu i, v bo cho ng Thiu l ng ta phi i i . . . "
(xin nh km nguyn vn li ch thch ca tc gi: Trong mt cuc phng vn dnh cho t bo
Nouvel Observateur, ng Sauvagnargues xc nhn tin tc l lng ny :" Theo ng ch th ca ti,
i s Php c n gp ng Thiu v ni vi ng ny rng :"ng phi ra i thi. . . ", mt cch
thi hnh Hip nh Paris ht sc qui l. . . . . )

Trc cng vo dinh Tng Thng, ngi ta phi mt 30 pht cn thn hng dn cc xe chnh
thc . Vo mt bui hong hn m p, vi bi c v cc vi nc phun ln c n ri chiu sng,
vi cc anh ti x ton i kt trng tinh, tt c u lm cho ngi ta lin tng n mt d hi no
. Nhng nhng chic o di la xinh xn ca Si Gn hoa l thng hay lm p mt cho cc bui
tip tn li khng thy gp mt y, m ch thy ton l qun cnh khp ni trong khu vc..
Vo hi 7 gi ri, na gi trc gi gii nghim (thnh lnh c tng ln 1 gi), ng ph gn
nh vng v. ng sau cc tm rm che pha trc tim bun, cc gia nh tu hp li quanh chic
my truyn thanh. Cc cnh st cng ln qun trc ca tim cng nghe din vn ca Tng
Thng Thiu.
7 gi 43 pht: Trong cn phng ln tng di ca Dinh c Lp, ng trc bc ha tng trng
ca 18 vua Hng, theo truyn thuyt l nhng v vua dng nc Vit Nam , Tng ThngThiu bt
u ni. Vi mt ging rn ri, bnh tnh, nhng khng du c mt s bc tc , ng i vo mt
trong nhng s trnh by di m l s trng ca ng. ng nhc li tng giai on ln ca cuc
chin Vit Nam v nhng giai on ca nhng cuc thng thuyt dn n s k kt Hip nh Ba
L. ng ht sc nhn mnh cc ln t chi lin tc m ng phi i u chng li vi Kissinger
trong cuc ha m:
- t chi khng chp nhn mt "Chnh Ph ba thnh phn" m cc tnh v x p cng phi c mt
nn hnh chnh vi ba thnh phn.
- t chi khng chp nhn "ng Dng ch c 3 nc l Vit Nam , Campuchia v Lo", v nhn
mnh i hi ca chng ta l phi tr li Hip nh Genve 1954 vi 2 nc Vit Nam, Bc Vit v
Nam Vit..
im th ba, Tng ThngThiu xc nhn r l:
- "Ti nhn nhn l ti tht bi, v ti ch t c tha thun l "s rt qun ca ngi M phi
c i ly s rt qun ca tt c cc n v cng sn Bc Vit ra khi lnh th Min Nam m h
ln chim." Ti tranh u sut 4 thng diu khong ny phi c a vo bn vn ca
Hip nh , mt iu khon cc k quan trng.
Cui cng ti phi chu thua di p lc ca ngi M. H ni :"Nu ng khng chu k th Quc
Hi s "chm dt ngay mi vin tr kinh t v qun s " . thuyt phc ti phi chp nhn bn d
tho Hip nh ca h, ti nhn c mt s cam kt chnh thc ca Tng Thng Nixon - mt
cam kt trong danh d ca mt i cng quc, mt lnh t ca th gii t do - bao gm c 2 s bo
m:
* Hoa K s can thip bng v lc v ngay tc khc nu cng sn Bc Vit tip tc cuc chin.
* Hoa K ch nhn nhn c mt Chnh Ph ca nc Vit Nam : l Chnh Ph Vit Nam Cng
Ha, m Hoa K s vin tr t v ng lc, vin tr cn thit v kinh t v qun s .
Tuy nhin, vic g xy ra ?
Khi cng sn Bc Vit chim cn c qun s Tng l Chn vo thng 5 / 1973, ngi M khng
c mt phn ng no. Da vo thi tiu cc ny ca ngi M, cng sn Bc Vit t khng
ngng tip tc cc cuc tn cng ca h. Sau khi ln chim xong cc cn c xa xi ho lnh, h
tin chim n cc qun l, ri tnh l. Nhng ri vi thm kch Watergate v nhng nh hng
chnh tr tip theo cuc khng khong v nng lng trn th gii, Hoa K tn tin t t ct bt vin
tr ngy ny qua ngy khc. Trong lc Mc T Khoa v Bc Kinh th li dng c cc bin c ny
v gi cho ng minh Bc Vit ca h mt s lng v kh chin c to ln , cng ngy cng tng ln
rt quan trng, gip cho cc n v chnh quy Bc Vit xm nhp khng ngng vo Min Nam vi
nhiu chin xa v chin c, qun dng ti tn.
V th m trong khong thi gian khng y 2 nm m cn cn qun s hon ton b o ngc vi
phn tht li v pha chng ta .Ch no chng ta c mt s on th cng sn Bc Vit c hai. Ch
no chng ta c 10 chin xa th h c hai chc. Qun i chng ta mt i 60% kh nng tc chin v
kh nng di ng.Chng ta khng c c s ym tr t ca khng lc na v ha lc ca chng
ta trn a km hn ha lc ca cng sn qu nhiu .
Hoa K vn cam kt phi thay th vi tiu chun mt i mt cc qun dng v chin c h hng,
nhng k nh khng c thay th chi ht.
Tng ThngThiu c ni to ln :"Trong chin tranh, khng th c php l. Phi c bom, c i bc,
phi c n dc, v nhng phngtin tip vn. Chnh v tnh trng thua st ny m ti n phi c
quyt nh chnh tr v chin thut lui qun, khng th lm khc hn c nh chng minh."
Va trnh by cho thy mt s li lm v mt s trng hp "yu hn" ca mt s cp ch huy lin
quan n thm trng qun s trong su tun l va qua, va nhn nhn l ng rt tic l tnh hnh cc
bin c Cao Nguyn din tin qu nhanh, ng Thiu ch r: chnh Hoa K l k phi chu trch
nhim chnh trong vn ny:
- Ti ni vi ngi M l : cc ng mun ti lm nhng g m qun i ca cc ng vi 300 t
m kim, khng lm c trong su nm.
- "Ti ni vi h l : Cc ng mun rt ra khi cuc chin tranh Vit Nam trong danh d v
by gi cc ng i hi chng ti phi lm nhng chuyn v l v khng th lm c. iu hnh
mt cuc chin vi vin tr qun s b ct xn th c khc no my ng trao cho ti 3 m kim mi
ngy m bo chng ti phi sng nh mt du khch hng sang."
Sau tng trnh v nhng cuc ni chuyn vo cui thng 2 vi nhng thnh vin ca Quc Hi
lc h sang Vit Nam nghin cu tnh hnh, Tng Thng Thiu tuyn b :
- "Ti ni vi h rng cu hi duy nht c t ra l liu Hoa K c quyt nh gi nhng cam
kt ca mnh hay khng ? v li ni ca Tng Thng M c cn cht gi tr no hay khng ? Ti ni
vi h rng so vi 300 t m kim m ngi M xi y th 300 triu m kim m h ang tranh
lun ch l s tin chi tiu trong 3 ngy tc chin m thi, vy m h va tr gi vi ti trong lc
h i hi ti phi chn ng c ln sng tn cng xm lc ca cng sn , mt iu m ngay
chnh h, vi sc mnh v ch ca mt i cng quc, Hoa K khng c kh nng chn ng
c trong su nm di chin u.
Thi v nhn o ca Hoa K l thi ca mt cng quc ln ang trn trnh trch nhim ca
mnh."
Vi mt ging gin di v khch ng, ng Thiu go to ln:
-"Khng bao gi tng tng ni l ti c th chng kin trong mt thi gian no tn bi kch ca
nhng s tr gi bn thu ang din ra bn trong to nh Lp Php ca Quc Hi Hoa K . Khng
bao gi ti tng tng ni mt ngi nh Kissinger li c th a dn tc Vit Nam mnh vo mt
nh mnh ht sc thm khc nh ngy hm nay ".
ng 8 gi 36 pht, sau 53 pht c din vn, ng Thiu loan bo l ng t chc . ng ni thm :
- "Ti ngh rng s hy sinh ca ti s gip thay i c tin trnh vin tr ca Hoa K cho Vit
Nam Cng Ha, v gip thay i c din tin trn chin trng. Nu n c th mang li ha bnh
cho ton dn, v em li cho qun i v cho t nc s gip cn thit cho s sng cn ca h
th ch l mt s hy sinh ti thiu m thi. i vi nhng ngi lun lun ch trch ti cho ti l
mt chng ngi cho nn ha bnh, ti xin h v tnh yu ca T Quc h hy gip ngi k v ti,
l Tng Thng Trn vn Hng, ng mang li ha bnh cho t nc , mt vic m ti khng
th lm c. Ti hy vng rng hnh ng ca ng, cn c trn s thi hnh Hip nh Ba L v cn
c trn quyn t quyt ca dn tc, s i n mt gii php chnh tr trong ha bnh v ngn chn
c cng sn Bc Vit khng tin chim Si Gn . K t gi pht ny, ti xin t t mnh hon ton
di s x dng ca v Tn Tng Thng, ca dn tc v ca qun i . Ti tip tc lm vic bn
cnh ng bo v cc chin s bo v t nc chng ta ."

By gi l 9 gi m. n Dinh c Lp ln lt tt ht. Cc bi c v cc vi nc cng
chm trong bng ti. ng Thiiu khng cn l Tng Thng na. Trong thi gian 8 nm, i vi Hoa
K cng nh i vi tt c nhng ngi thn ca ng, Nguyn vn Thiu l mt ngi mnh, mt
ng minh trung thc v chc chn, l thnh ly cui cng chng ch ngha cng sn ng Nam
, v ngay i vi Tng Thng Nixon, ng Thiu l mt trong nhng chnh tr gia khn kho nht
ca thi i.. i vi k th cng sn v nhng nhng i th chng i ng th ng l mt k c
ti v mt ngi tham nhng tay sai ca quc M . Chiu nay, ng ch cn l mt ngi c n,
chua cht v tht vng, mt ngi ang bt thn ng ra o lng s khoa trng ho huyn v danh
d con ngi , o lng nhng s cam kt v sc mnh ca chnh tr . C nhiu ngi s rng nu
ng ta c gi mt thi hiu chin mun t th, th ng c th s a th Si Gn vo mt trn
chin m mu v ph hoi iu linh.

Pierre Darcourt
Chng 17
N LT I S M. MRILLON LN SN KHU

Th Ba, ngy 22 thng T

Vi s th nhn ni trn ng ph Si Gn , vi s bi ri Hoa Thnh n , vi s kn o
Mc T Khoa , vi nim hy vng Ba L, vi s t chc ca Tng Thng Thiu c loan bo
chiu hm qua. . . cho ti gi ny ch thy c phn ng va phi khp mi ni thi. Trn c th
gii, chnh ph no by gi cng ch ch n nhng g gi l "bin c s xy ra" m thi.
i pht thanh Si Gn ch a ra hai on trch dn t nhng bi bnh lun u tin ca bo ch
ngoi quc:
* Ca t "Thi Bo Nu c" (New York Times) Hoa K :
-"S t nhim ca Nguyn vn Thiu trong chc v Tng Thng V NCH lm gim i kh nng s
c mt cuc chin m mu dn n s "kt thc" (nguyn vn ca tc gi: "finish" bng ting M,
trong du ngoc).. Cc bn hin din ca Vit Nam cui cng s c mt c hi thit thc tm n
mt gii php ph hp vi cc iu khon ca Hip nh Ba L nm 1973"
* Ca t "Thi Bo" (Times) Lun n :
-"Ai phn bi ? ngi no ? y l mt cu hi rc ri. T y khng cn nghi ng g na l
Chnh Ph Hoa K r rng c trao hn hi cho Tng Thng Thiu nhng s bo m trong
trng hp ti cn thit.. Tng Thng Thiu c hnh ng ng khi ng tuyn b rt lui v quyn
li ca t nc ca ng ta, m ng cho nhng cuc m phn....."
Cu hi m mi ngi u t ra ch vn vn l : "Tng Thng Trn vn Hng, ngi c ch
nh thay th ng Thiu, theo ng Hin Php Vit Nam, s gi c chnh quyn c bao nhiu
thi gian na?"
ng Trn vn Hng, ngi thay th ng Thiu, l mt ng gi 72 tui, ngi au yu c may
mn qua khi bnh bu tim, c mt dng i nng n v c tnh hay do d, lun eo knh rm dy
che du v bo v cp mt hn l s nh sng. Vn sanh trng tnh Vnh Long, cha l mt ng
gio v m l ngi bn hng, ng cng tr thnh mt gio vin, v sau l mt thanh tra tiu hc,
ng bc vo con ng chnh tr ngay sau khi Th chin Hai chm dt, v c bu lm Ch Tch
y Ban Hnh Chnh Tnh Ty Ninh trc khi c ch nh vo chc v Th Trng Si Gn . Lim
khit v khng ngi ngng, vi chic xe p hay bng mt chic xe 4 nga c k loi v vu, ng i
khp mi ni, n vi mi ngi, vi mi yu cu c tnh cch nhn o, ng cng tip nhng ngi
ngho hn ngi giu sang nn t rt nhanh chng c ni ting l mt ngi bnh dn.
ng ch gi chc v ny c 2 nm, v mc du ng ngoi ch ca ng Dim, ng vn b bt nm
1961 v k tn vo mt bn tuyn ngn chng Chnh Ph .
Nm 1964, ng Hng tr li chnh trng sau khi ng Dim b cc tng lnh lt . ng c Hi
ng Qun Nhn Cch Mng ch nh lm Th Tng Chnh Ph , nhng ba thng sau ng bt
buc phi t chc v p lc ca Pht T v ca tng Nguyn cao K.
Sau thi gian 4 nm v hu mi ny, nm 1967 ng li c mt trn chnh trng, vi t cch l ng
c vin Tng Thng, i lp vi Tng Thiu, nhng khng h ch trch c nhn Tng Thiu trong
thi gian tranh c.. Nh vy vi thng sau ng li c Tng Thng Thiu trng dng, mi ng
thnh lp Chnh Ph. Sau nhiu ln ci t, ng mi thnh lp xong Chnh Ph v ng l Th Tng.
Nhng n thng 8 nm 1969, Th Tng Trn thin Khim li thay th ng. n nm 1971 ng
c Tng Thng Thiu chn ng chung lin danh ng c Tng Thng v t ng mi l Ph
Tng Thng.
C nhiu d lun n i Si Gn theo th trong tng lai li n lt ng Hng phi t chc
Tng Thng , giao li cho ng Trn vn Lm, Ch Tch Thng Vin., cu Tng Trng Ngoi
Giao trong thi k ha m Ba L, v vi chc v ny ng Lm l mt trong nhng ngi k
Hip nh Paris 1973..
Nhng cc tin n Si Gn ny thc h cn phi c kim chng li.V nguyn th Quc Gia
mi ny, ngi m ti c dp tip xc nhiu ln trong nhng nm gn y, mc du trong tnh th
cp bch, khng phi l ngi chu ly quyt nh mt cch vi v, Tri li, ng cn phi c th gi
tham kho, d hi, tip cc nhn s, cc ngh s, cc dn biu, cc tng lnh, cc nh ngoi giao
bit c kin tng ngi , bit c lp lun ca h, va cn nhc tng kh nng trc khi ng
t chc, va phi gi ng mi hnh thc th tc, chn ngi no m ng nhn nh l c kh
nng nht, c th ng mnh nht c th ng ra m phn vi k th.
Nhn vo tui tc ca ng, tnh trng sc khe ca ng, vi s nghin cu tiu s ca ng, ngi ta
c th suy on c ngay thi v cch x s ca ng. L mt ngi c c a phng cng rn,
c thm nhun lun l Khng Mnh, li c o to trn trng i, hp th mt nn cng dn
gio dc v ton loi vn chng tuyn la (th vin ca ng y sch ca tc gi c in Php), ng
gi cng ha cng u, gt gng v t m ny biu l mt s gn b vi truyn thng v lut l. Nu
c nhiu ln ci v ra tr cho thy ng c chng i Tng Thng Thiu, hay nu ng thng t co
trn bo v tham nhng v nhng hnh ng thi qu trong chin tranh, nhng ng khng bao gi
tn thnh chuyn thng lng vi cng sn m lc no ng cng khng khng gi "bn xm lc
Min Bc" (nguyn tc:Tonkinois). L ngi gi Hin Php , nu c ch nh phi xc tin vic
thng lng vi k th, ng ngh l ng phi thi hnh trong khun kh ca th ch m ng c bn
phn phi gn gi.. "Pha bn kia" hnh nh khng sn sng cho ng thi hnh iu mt cch d
dng u.
Ch vi gi sau khi ng Hng nhn chc, H Ni xng ging ni r quan im ca h :"S t
chc ca Nguyn vn Thiu ch l mt mu mo, mt toan tnh chnh tr nhm duy tr ch Thiu
m khng c Thiu. Tht s khng c g thay i ht, v ng nhin cuc chin vn phi c tip
tc".
V li nht thi cng sn khng c mt l do no i n mt tha hip. H lun lun nhn mnh
l h chin u trn ba mt trn : qun s , chnh tr v ngoi giao.
Trn phng din qun s , h ang th mnh. Nhng Si Gn cng vn cn vi n v c kh
nng bm cht trn a, v Min ng Bng sng Cu Long vn cha h hn g c. Nh vy , v
khng mun chim mt th Min Nam nt , h mun thc hi tin trnh ca mt s sp ca
Chnh Ph hin hu trn phng din chnh tr , i n mt s thay i thnh phn ca mt
Chnh Ph mi c th ra lnh cho qun i ngng bn , gip m toang ca th Si Gn v ng
Bng sng Cu Long cho h thong th tin vo m khng cn phi chin u.
Cuc u tranh chnh tr c cng sn a ln hng u: c ngha l cng sn mun t c Hin
Php ca mt Chnh Ph hon ton khng c mt ngi no m h gi l "b l M Thiu". Nhim
v chnh ca "ni cc ha bnh" to iu kin d dng cho s ra i ca mt "Hi ng Quc Gia
Ha Hp v Ha Gii" m theo Hip nh Paris Hi ng ny s sa son cho cuc bu c.. Theo
Hip nh Paris th Hi ng ny s gm c ba thnh phn (CPLTCHMN, Si Gn , v lc lng
trung lp), cng sn s khng gp mt iu bt trc no m ch hon ton c li cho h khi h bm
cht vo phng thc hp php ny . Lm ch c tim lc ca Si Gn nh vo s phn hm hiu
ca v kh v s b ri ca ngi M, cng sn ang v th chn la v p t iu kin vi Si
Gn (h mun chn ai th chn, mun loi b ngi no khng thch hp vi h th loi b). H
cng t cho mnh c quyn kiu la chn nhng nhn vt trung lp "tin cy c" a vo
i din cho lc lng th ba trong Hi ng Ha Hp Ha Gii Quc Gia tng lai.
Nh vy, trn phng din "hnh thc", Hip nh Paris s coi nh c h tn trng, khng ai c
th ch trch l cng sn khng thi hnh ng tng ch trong Hip nh Paris trn phng din
chnh tr . V nh vy h cng bo m c nhng ph phn thun li cho h i vi d lun quc
t, bo m c s cng tc ca cc nh ngoi giao ngoi quc ang lo ngi khng trnh c mt
trn chin m mu trong th Si Gn.
Trong hin ti, vi nhng mc c kh khn, nhng nh chnh tr ca Min Nam ang bn ci nhm
tm mt ngi i thoi kh d c th c pha cng sn chp nhn.
Tng Thng Hng va bt u t thin ch ca mnh bng cch chp nhn s t nhim ca "Chnh
Ph chin tranh" va mi c v Tng Thng tin nhim ch nh cch y 12 ngy. By gi ng
ang c gng lin lc vi nhng lnh t khc ca Min Nam v vi nhng nh ngoi giao M v
Php Si Gn , tin hnh mt s thay i ng li chnh tr m pha cng sn i hi. Nhng
ng Tng Thng gi ny vn cng rn khng chu t chc:
- "Ti khng c quyn bung b tnh cch hp php ca Quc Gia ny ( mt iu m ng thng
nhc i nhc li) trao cho mt nhn vt khng c dn chng bu ln. Thay v chuyn giao
quyn hnh v trch nhim mt cch bt hp php, ti mun thnh lp mt tn Chnh Ph hn hi,
khng c mt du n no v ng li trc kia, h c y quyn hnh m m phn vi bn
kia. "
Trong s tay ca Tng Thng Hng, thy c tn ca ba ngi c th l Th Tng, c ba u l
ngi Min Nam , ng Trn vn Lm, ng Nguyn vn Huyn, v tng Trn vn n. ng tip
c ba ngi , tun t tng ngi mt.
- ng Trn vn Lm, l ngi sanh trng Ch Ln, 62 tui, u trn tra tc chi nm xung tht
k lng, gng mt rt thn nhin. ng l mt nhn s ung dung, t tin, vi mt t th hay gip
ngi . ng hc Dc H Ni v c mt s vn ling kh ln nh sn xut v bn thuc ty.
ng tng l Thng c Nam K, Ch Tch Quc Hi Lp Hin, i s V NCH c Chu, v
sau l Tng trng Ngoi Giao, v vi t cch ny ng l ngi k vo Hip nh Paris 1973,
nhng sau ng b Tng ThngThiu bi nhim ch v Tng Thng Thiu khng thch c ch ca
ng khi ng m b Nguyn th Bnh vo lc k Hip nh v gi b B Trng Ngoi Giao ca
CPLTCHMN bng " b ch thn yu". c bu lm Ch Tch Thng Vin vo cui nm 1973,
c ngi M tch cc ng h, k t lc ng c gng t thi c lp i vi ng Thiu, v
gi mt khong cch no vi nhng vn lin quan n chnh tr, mt thi cng khng kh
g lm, so vi cng tc qun tr cng vic lm n ring ca mnh, cng tc ny coi nh chim gn
ht th gi ca ng - nht l ngn hng t ca ng, mt ngn hng rt thnh vng-
- ng Nguyn vn Huyn: 61 tui, tin s lut hc, mt lut s c ti. Sanh trng M Tho, ng l
mt ngi rt lim khit v c mi ngi knh n. ng l lnh o nhng ngi cng gio Min
Nam (n ha hn nhng ngi cng gio t Min Bc vo), l bn thn vi c Cha Nguyn vn
Bnh, Tng Gim Mc gio phn Si Gn . ng c mt i sng rt khc kh, rt xng ng, tn ty
ht sc mnh vi o gio, v cng vic ca Quc Gia . L Ch Tch Thng Vin t 1967 n
1973, ng t chc phn i vic sa i Hin Php theo ca Tng Thng Thiu gip ng ta
c ra ng c thm mt nhim k th ba. ng tuyn b ngay lc :
- " S chp thun bn vn , nh vo nhng p lc khng th chp nhn c, km theo nhng
"bao th" c phn pht... tc ht hy vng ca nhng ngi trong chng ti lc no cng mun
ng gp vo cng tc xy dng mt nn dn ch tht s cho t nc " .
Sau ng tham gia phong tro "chng tham nhng" ca linh mc Thanh v t lc no ng cng
ku gi s t chc ca Tng ThngThiu.
- Trung tng Trn vn n: 58 tui, sanh trng v c o to bn Php. ng thuc mt gia nh
c xa v c uy tn Min Nam. Cha ng l mt ngi tnh nguyn trong Th Chin th Nht ,
hc Y Khoa Bordeaux, v v dn Php. Khi tr v Vit Nam , ng ni danh trong vic hnh ngh
Si Gn , tr thnh mt nhn s c tn tui ca thnh ph, v c cc v Ton Quyn ngi Php
Min Nam che ch v thng xuyn tip kin. L bn thn ca lnh t Nam Vit Trn vn Hu, Th
Tng u tin ca Vit Nam Cng Ha, ng c c n ca Th Tng Hu b nhim ng lm
Th Trng Si Gn Ch Ln, v sau lm i S Lun n. Nhng v ng qu thn thit vi
i s Php Anh Quc (ng Massigli) n ng thng tit l nhng chuyn mt kn ca Vit
Nam , cho nn Th Tng Hu thy cn phi thn trng hn v i ng sang lm i s La M (
i Li).. Vo nm 1956, rt nhiu ngi dn ln tui Min Nam nghim khc ph phn ng,
khi ng ta v mun c s trng dng ca Tng Thng Dim , k th ca ngi bo tr c ca ng
m t b quc tch Php. Thi c tnh cch c hi ny lm cho ngi ta hiu r hn v nhng
hnh ng lin tip v mu thun ca a con trai ca ng, Trn vn n, lc no cng b m nh v
mt "s thnh cng" no .
Con ngi mnh khnh nhng c thn hnh p trai, vi nhng nt thanh bai, tao nh v quyn r,
ng Trn vn n l mt tng lnh chnh tr hn l mt ch huy qun s . Thnh tho trong nhng
tng tu vng trm v trong nhng cuc vn ng cp B, ngh nghip v s thng quan tin chc
ca ng phn ln nh vo s bo tr m ng bit ginh c qua nhng hnh ng ni bt ca mnh.
Cu sinh vin s quan trng o to s quan Saint Maixent (Php), sau trng qun s Tng (Bc
Vit ), trung y Andr Trn vn n bt u i ln t cc vn phng Ph Th Tng (Xun, Hu v
Dim). Vo nm 1956, thnh lnh ng mt ht s knh trng ca tt c nhng ngi bn c ngi
Php v ca nhiu ngi bn trong qun i, khi v mun lm vui lng ng Dim , ng ch ta
bui l "thiu hy nhng tng tch qun s trong thi thuc a di s thng tr ca ngi Php".
Ngy hm , tng Trn vn n cho t ht nhng cp bc v huy chng ca qun i Php
bng cch ch thn chm la vo ci. B ch rut ca ng phn n v hnh ng v c ch ca ng,
phi tt cho ng hai tt nn thn.
V sau ny, v ng quay lng li vi bn b v ngun gc Php ca mnh, tng n li i tham
gia vo cuc h st Tng Thng Dim, ngi cho ng qu nhiu danh vng v b nhim ng
lm Tng Tham Mu Trng Qun i Vit Nam Cng Ha.
Tng n tham gia sau vo tt c cc bin chuyn chnh tr Min Nam Vit Nam . L bn
ca tng Dng vn Minh, ng n li xa lnh ng ny nhy sang vi tng Cao K, nh tng
K nng c bu vo Thng Vin, ri li b tng K lm thn li vi Tng Thng
Thiu.... bng cch trnh v bnh vc trc lng vin Quc Hi d n sa i Hin Php nhm tng
nhim k ca Tng Thng ln 5 nm thay v 4 nm v cho php Tng Thng c quyn ra ng c
nhim k th ba.
n b li vic ny, coi nh mt trao i, Tng Thng Thiu b nhim ng n lm Ph Th
Tng. Nhng ri, qu lo ngh cho tng lai ca mnh, tng n li khn ngoan trnh n khng
mun dnh cht vi Tng Thng Ph bng cch i tm cch ngao du khp ni ngoi quc, qua u
Chu, Phi Chu thuc Php, i Nht v Hoa K . Nht l Paris, ng ni li lin lc vi mt s
thng cp c ca ng, biu l nhng s hi tic ca mnh c hnh ng "khng t nh" khi ch
ta "bui l di dt t cp bc v huy chng Php".
ng ta c cc ng Giscard d Estain v Poniatowsky tip kin, cm ng v c ch tt ca ng, v
ting Php qu gt da ca ng, v v nhng cam kt gn b vi "nn vn ha v s rng r" ca
nc Php .
ng ta nh mt ngi bn lu i ca Vit Nam l tng Loisillon can thip xin cho ng c
quyn lnh tr cp ca qun i Php, v ng phc v trong qun i ny 16 nm... v lnh hi t
c mt s tin l 130.000 quan Php (3 quan Php = 1 m kim lc ). ng thi, nh s gip
ca ng Sainteny (cu Ton Quyn Cng Ha Php Bc Vit ), ng gi c lin lc u n vi
nhng thnh phn trung lp b trc xut sang Php, nhng ngi cn quan h cht ch vi H Ni v
CPLTCHMN. Ti Si Gn ng gi mi giao ho mt thit vi i s Php, ng Mrillon, ngi coi
ng nh mt trong nhng lnh t c kh nng lnh o mt Chnh Ph lin hip. L mt con ngi
kn o, nhiu mu sc, v lch lm khng ch c, cho ti gi ny ng Trn vn n thnh
cng trong vic lun lch qua nhng git nc ca cc cn ma sa bo tp m vn khng t bn
chn.
L mt ngi quyn r may mn, ng n cn i n hnh ng ve vn v thn thin vi my ng
chng kh di m ng ta lng gt cm my b v nh d- nhng ng khn kho vn gi c
gia nh ca mnh nguyn vn v m m. My a con ca ng cng c gio dc tt nh ng, hc
hnh cng rt tt v vn rt mc knh trng ng.
Trong khi Tng Thng Hng tip tc thm d v th thnh lp mt Chnh Ph vi s gp ca cc
ng Trn vn Lm, Nguyn vn Huyn v Trn vn n, th ngi ta ch nhiu hn v nhng c
gng ngoi giao hng v mt nn "ha bnh qua thng lng" hn l v tnh hnh qun s tht tnh
ang rt nguy kch.
Gp mt nh nhng nh trung gian ha gii c lc nht, l ngi Php, h gi nhng s tip xc
vi tt c cc Bn trong cuc chin, khng ring g Si Gn, m c Paris v H Ni.
Thi v hnh vi sau cng ca Chnh Ph Php c mt ting vang no trong th Min
Nam , nhiu nh tr thc tng rng Paris lp khong trng do Hoa K b li. i vi mt
dn tc ang lo s s b b ri tht s, s kin m in lyse ku gi (nguyn tc :inviter :mi)
ngi Php hy li Vit Nam , hnh nh l mt bng chng cho thy l mi vic ri s khng kt
thc bng mt cuc tn st, hay tm mu u.
Tt c dn chng Si Gn u nhm vo ng i s Php Mrillon, Ngi nh th, gy, nhng
nng tnh, tc en , ng Mrillon c cp mt trn sng ngi di cp knh rm. ng l cu sinh vin
trng E.N.A., nm 1970 ni bt v c d lun ch trong lc chin cuc "thng chn en"
Jordan ang hi khc lit . Lc by gi ng ang l i s Php th Amman, ng b tin ra
bt chp tn hao lo chuyn thc phm v thuc men n cho dn chng, cho nhng ngi ngoi
quc ang b phong ta kt trong vng chin, v cho nhng con tin ang b du kch Palestine cm
gi.. To tn hn di cn ma n v rc kt, ng ch thn ng ra hng dn cc phi cng ca
cc phi c cu vin p xung phi trng. .L mt nh ngoi giao bt chp ht th tc, thng mc
s mi nh v qun kaki di hn l ng n c tht c vt, ng hng say lm vic nhng khng c
kin nhn lm, nn i lc c nhng cn nng gin bt thng.
Cc cng s vin ca ng thng ni v ng :
-" ng rt t tin, c thi quen tng kt tnh hnh v phn on con ngi qua vi cu bn nhn v
nhanh gn, ng t bit mnh l mt ngi thng minh v khng b qua mt c hi no chng
minh iu ".
Nhng ngi Php ln tui y nhn thy ng "tng cng" nhn vin ca Ta i S, lm
tng gi tr cho v th ca ng hn l mun c mt s hu hiu tht s cho cng vic, v h nhn vai
ph bnh thm:
- " ng ta khuy ng nhiu qu, lm n qu, coi chng ng ta s c nguy c tro cao t nng !"
Tht ra, t my ngy nay, ng Jean- Marie Mrillon t ra rt nng ng. Tin chc l ci gi phi
tr cho mt cuc "chin u trong danh d" ca Si Gn s tht s rt t, nn iu lo lng u tin
ca ng l phi c trnh khng cho th b nh chim. Mun c nh vy, ng hnh dung ra
mt s cn c trn mt ngh tht gin d : phi t cho c s t chc ca Tng Thng Hng
v thnh lp mt Hi ng Ha Hp Ha Gii vi nhng nhn vt thuc "thnh phn th ba". Hi
ng ny ch cn tn ti trong vng hai hay ba tun l m thi. Mt thi gian tr hon. Mun c
nh vy, l ng phi lc mnh ci m ng gi l "s bt ng c hu" ca ng gi Hng; phi c
thuyt phc cho n cng rng s chng tr bng v lc by gi l iu hon ton v ch; v c gng
ha gii cc nhm "i lp hp php" v lc no h cng chia r vi nhau.
Vy by gi l ng bt u tin hnh nhng cuc mc c ht sc kh khn ri tr thnh mnh bo
hn khi m mi gi tri qua l mi gi p lc ca lc lng cng sn cng nng thm ln.
H Ni va mi xc nh mt ln na lp trng ca h :
- "Trong b my chnh quyn mi s c thnh lp Si Gn , khng c c mt bt c ngi
no trong b cnh ca Thiu, c ngha l nhng ngi hp tc cht ch vi Thiu chng
ph quyn li Quc Gia, ko di cuc chin v ph hoi Hip nh Ba L. "
Vi nhng li tuyn b ny, ng nhin b loi ra ngoi ng Trn vn Lm, ng kim Ch Tch
Thng Vin v tng Trn vn n, Ph Th Tng kim Tng Trng Qyc Phng ca Chnh
Ph "chin u", tuy t nhim nhng vn cn l "x l thng v".
V pha ng Nguyn vn Huyn, ng t chi khng nhn ngh lp Chnh Ph bng mt li
tuyn b rt gin d "Trong lc tnh hnh cn c mt s on kt Quc Gia rng ri, vi t cch mt
ngi lnh o cng gio, ti s nhanh chng b ph phn l mun lp mt "Chnh Ph tn gio "
Do vy li bt u tr li nhng s mc c mi.., m ng Mrillon hi chua cht gi l "nhng tr
chi vin vng" . Tin tc t mt trn a v tht ng lo ngi.. Mt s n v ca Chnh Ph ang
thiu n . V hng Ty Bc ca th , trung on b binh thuc s on 25 ang phng th mt
giao l rt quan trng l G Du H, ch cn c vi trng mi ngy d tr cho cc khu pho 105 v
155 ly. Trn mt trn hng ng, s phn ca chin trn ch ty thuc vo s ym tr ca Khng
qun chin thut..
Tin chc rng nhng cuc bn ci di dng ca cc chnh tr gia v cc nh ngoi giao cn phi ko
di trong vi ngy na, nn ti mun i tr ln mt trn hn.

Pierre Darcourt
Chng 18
NGN I CUI CNG

TH T, NGY 23 thng 4

C cch nhau 3 pht l cc phng pho khu trc c ct cnh v p xung phi trng.Trn bi p
trc thng s 42, ang c 4 chic gm 2 chic vn ti loi ln "Chinooks" v 2 trc thng v trang
U.H. 1 B. ang sp sa ct cnh. Nhim v: tip t n cho 1 tiu on thuc trung on 48 b binh
ang ng ch chn ni Th, mt ngn ni ch ng ht c vng ca n in cao su An Lc rng
ln (S.I.P.H.), v ang chun b chng tr nhng trn tn cng d di hn ca cng sn .

Thiu t Lun, 36 tui (vi 4000 gi bay v 12 huy chng), mt trong nhng phi cng u t nht
thuc Khng Qun chin thut, chp nhn cho ti cng bay vi ng ta. Chng ti s ngh m ti
mm ni v sng sm ngy mai chng ti s bay ln trn khp vng trn a - 60 cy s dn qun -
ca chin trng Xun Lc trn quc l 1 v tnh l 24 .
C mt s th my mc qun o chng chy ang gn nhng tm li thp di ln thc thng
Chinooks v cht y p cc thng n vo . Mc vo mt ci o gip chng n v i mt nn
st c knh che mt, ti nt giy nt an ton vo rt k lng. Trn phng li, l thiu t Lun v s
quan hoa tiu. Bn tri ca ti l mt s quan pho binh c c ng nghe trn m v ng ni di cm.
Pha sau ti hai bn trong hai sng l hai anh x th vi hai khu i lin 50 cha ra ngoi, v
di ln trc thng c hai ng phng mi ng cha 7 qu rc kt. Chng ti ct cnh lc 18 gi 15
pht.
Trc thng ly cao nhanh, v trc ch hng ng. Xuyn qua cc m my chng ti thy mt
ng thng di ca quc l 1 , lm chm c vi du n ca n pho.: l tc x ngn chn ca
pho binh s on 5 b binh ang phng th cc ng vo Trng Bom.
Trc thng sau chui qua cc m my xung thp , bay r r trn cc ngn cy cao su ca hng
S.I.P.H. Trn mt con ng mn thng vt ngang n in cao su, trn 12 xe vn ti Molotova ch
y b i ang chy rt gn. Thiu t B cn quo gp Lun a trc thng nm ng ngay trn
trc ca ng mn. Thnh lnh, hai, ri bn s rung chuyn ngn lm chn ng chic trc thng.
Bn qu rc kt c Lun phng i t hai ng phng v n ng vo on xe vn ti ca Bc
Vit . Nhiu ting n d di cho thy l cc qu rc kt u trng mc tiu. La , khi v ming n
bn ra tung te gn nh bao trm chic trc thng, v n bay rt thp. Ti ngh l chng ti cng c
th gp nguy c lm. Chic trc thng rung ln tng chp. Cc i lin thi th thi nhau nh n.
Xuyn qua ca ngang hng c m toang ra, trong chp nhong ti thy mt chic xe ang chy v
nhng tn b i b nh mc qun phc xanh b chy ang nhy t tung nh nhng tia la bn ln t
hng t mt cc than hng. Th ri khng cn nghe thy g na c. Chic Chinooks li bay r ln
trn tm thm xanh ca rng cao su tr li, ch cn nghe ting phnh phch ca hai cnh trc thng.
Cuc tn cng va ri ch ko di c 20 giy. Su pht sau, chng ti thy Ni Thi., Mt mm
vi mt chm cy v mt gian nh ln ch cn na nc . l bit th ca vin thanh tra n in
cao su. Thiu t Lun p xung mt bi t rng c nh du bng my tri khi mu vng, nm
cao hn mm . Mt anh thiu y a chng ti n B ch huy ca Trung t Pht, mt phng ln
tng trt ca bit th, c bao ct chung quanh, v mt s bn y my mc truyn tin v in thoi.
Trung t Pht ht tc ngn, cm to, ti c cm tng nh ngi ng tot ra sc mnh v ngh lc.
Chung quanh ng thy c mt nhm s quan n mc sch s v chnh t, ang ch nhn lnh. Trung
t Pht bt tay ti, tay kia m Lun mt pht, ri i chng ti mi ngi mt cc c ph nng c
ch vo mt ly ru mnh, xong va ci va ni :
- " Cc anh ng lo, cn nh ny chc lm, ton l xi mng ct st v trc khi c gic nghen ! Nm
1947 bit th ny b chy v ngi Php b i. Hai chc nm sau ngi M li sa li, tng
cng ti nc nh bng cc tm thp. H t my chic t lnh v sn pht li ht, mu xanh l
cy."
Ri sau ng ta nghim sc mt li, ni vi thiu t Lun :
- "Ti mang ln c trn ngn i ny 4 khu pho binh 105 ly v 3 khu 155 ly. Nhng ti
thiu n, ti ch c 30 qu cho mi khu. Ti cn gp ba ln nh th, v mt s n bch kch pho.
Anh c tm mi cch mang ln y cho ti. i lm 6 hay 8 chuyn. V lm sao ti c mt trc
thng v trang C.119 trc 12 gi m v cho n trc thi, sn sng ch lnh, v bn Bc Vit chc
chn s chi ti vo lc 2, 3 gi sng g thi.
- Hai chic Chinooks ang mang n cho Anh 3 tn n , thiu t Lun p ngay. H s n t
trc nh cho anh trong mt vi pht na thi. V phn cn li ti s lm cho anh ti a".
Thiu t Lun tin ti mt my truyn tin v gi Bin Ha , Trung t Pht t mt iu thuc , lt
bn ra v gii thch cho ti nghe v tnh hnh :
- " S on 18 v Lin on bit ng qun ca i t Phc nh nhau vi bn n nh nhng
con s t trong sut 14 ngy thnh ph Xun Lc nt ny. H bnh tnh lnh hn 20.000
qu pho v rc kt. H bn sm 37 chin xa T.54 v cho o vn hn 5000 tn cng sn . Th hai
va ri, Bc Vit bc vng pha sau thnh ph chim li giao l Suzannah v si lun mt on
xe tip t ca mnh. Sau h b tr cn thn hai bn ng t, iu chnh sn tc x v 2 s on
gn trong t th ch i, hy vng nh tan xc chng ta khi ta rt qun. Nhng tng o
"chp" c chng n. Tra th hai Tng o phn cng v gii ta phn t chung quanh phi
trng trn hn 2 cy s..ng thi xin tip t n tht nhiu c bng trc thng v th d. Sau
ngy th ba, ngha l mi hm qua y, thay v lui v ng cho c s on i thng v pha trc
theo trc cc n in Courtenay- Xa Bang- Bnh Ba- B Ra. ng bt thn ph v vng vy Bc
Vit , mang theo tt c thng binh, tt c xe c (50 xe vn ti v trn 30 chin xa. Khng qun
ym tr ng bng cch di bom CBU dn ng cho s on , loi bom m cng sn Bc Vit rt
khip s. gip cho tng o thnh cng trong s iu qun ca ng ta, chng ti cho 2 tiu
on nh ngc hng tin qun ca s on (1 tiu on d v tiu on ca ti), cho cng sn
Bc Vit tng rng chng ta s rt lui v hng Si Gn theo quc l 1. Tiu on D tnh nguyn
m thng vo Gia Kim cm chn mt trung on ch. Tiu on ca ti bng ngang n
in S.I.P.H. nh ngay sau lng ch, h st trn 300 tn b i, ct ht ng dy in thoi ca
chng, v bt ng bn h 2 chin xa T.54... V chng ta ln thng trn ngn i ny vn ch
c c mt i i a phng qun phng th, v chng ti mt ht hai ngy hai m dng
cuc , v t chc v tr phng ng. Mun ui chng ti ra khi y h?, chng cng phi tr mt
gi ht sc t."
i y Nhn a ti i xem v tr phng ng. Thiu t Lun ct cnh vi chic trc thng ca ng
ta.
Ngn i ny chim mt v tr rt c bit, n l mt khi cao trn 100 thc , mt pha Ty thng
ng v rt nguy him, mt pha Bc v pha ng ton l rng, duy mt Nam th c mt l cao su
kh ln bao quanh.. L mt cao im duy nht gia mt khu t bng phng rng ln, v tr ny ch
ng c vng, ch kh c ng tin st n y c m khng b l, v khng th leo ln hay trn
ngp v tr phng th c bng mt cuc tn cng trc din. Di chn i v cch xa khong
1500 thc l trung tm n in An Lc, vi mt h thng dng s nh bn c di ln sng
xanh um ca dn in cao su An Lc. Mt bn l sn bay v bnh x, bn kia l mt dy nh kho,
cu lc b, bit th ca gim c n in, nh ca cc nhn vin ph t, h tm, sn t nt, v trung
tm truyn tin. Ch l mt thnh ph rt nh nhng hin i nh th thi, do mt nhm ngi Php
iu hnh m n nui sng c hng ngn cng nhn v k thut gia Vit Nam c ng trong cc
lng kho t chc vi nhng cn nh tuy nh nhng y tin nghi (in nc v.v..)
Cc nh trng ta Php Vit Nam tht l ng phc. Sing nng, thng tnh nhng kn ming, h
sng vi nhau rt l on kt.. quen vi nhng s nguy him, thng i u vi nhng bi ton
rt t nh, hay b bn Vit Cng a phng quy nhiu, thng hay b bt i tin chuc, i
khi cn b khng qun ca ta bn na, cn di chuyn th bt buc phi i trn nhng con ng hay
b phc kch, nhng ngi Php ny lm vic trong nhng iu kin ht sc kh khn. H phi i
khp cc l cao su, kim sot cng vic co m hng ngy, lo tu b dng c, kim sot s lng m.,
theo di cy ng v cn phi ch n sc khe ca nhn cng m h va l ch va l nhng
ngi u. H phi gii quyt tt c cc bi ton v nhn sinh , nh dn xp cc cuc gy g
trong gia nh , gi lun c s sch v h tch v cn phi gip v dch v sn sc y t cp thi
min ph na. H khng bao gi phn nn iu g c v ch c mt lo u : lm sao cho cng vic m
h c trch nhim c chy u. Lc ny, cng gn nh mi bui chiu, h c nghe ting i bc.
Nhng m nay, c th h c nguy c b kt gia hai ln n ca chin trn.. C phi v th m mc
du m xung ri m s An Lc vn cha ln n ?
Ti chia x nhn xt vi i y Nhn.
-" Khng phi u, ngi s quan tr ny p li, nhng ngi Php ca n in ny khng c
y na. H gp rt nhiu kh khn. trc ht l i vi nhng ngi dn chy gic t Min
Trung vo, ri sau l dn Xun Lc na . Hng ngn ngi bt thn b bom n, nn a vo
n in cao su lnh nn. Ch n in l ng Parns, khng lo xu. ng ta thiu go, nn
phi bng ngang qua vng la n tm xe ly go. ng sn sc cho n b v tr con , ch
thn chch thuc cho h, nhng khng c cch no iu tr cho nhng ngi b thng v nhng
bnh nhn nng. V li c qu nhiu ngi . ng ta c xung Xun Lc tm mt trong nm
bc s ca bnh vin dn chnh, nhng khng cn ng no, h chy ht c ri. ng ta li phi tr
v n in, v tip tc i tm h trong nhng ngi dn t nn ang trong cc l cao su.. Cui
cng ng ta cng gp c mt ngi ang gi dng thng dn, mc b b ba en, chong
khn v i nn l sm sp che mt li. ng ta nm ly bc s ny v li v xe Jeep ca ng.
Bc s ny khn khon xin cho ng mt thi gian :" Ti ang tm b v ca ti, b ta sp sa ti
ngy gi sinh chu ri m lc mt 3 ngy nay. Khi no ti gp c b ta th ti theo ng ngay" ng
Parns gip bc s ny i tm b v, v cui cng h gp ngi n b bt hnh ny nm trn
mt vng bn gn mt con rch nh. B sanh con trn ming t trng, ging nh mt con th
vy !
- V ng bc s lm g ?
- "V ng bng cng ln y m. B ta qua i vi gi sau , nhng ng bc s gi li ha,
mang a con ca ng v bnh vin ca n in v sau lm vic tht bn bu vi nhng
ngi dn chy lon.
i y Nhn a ti mt iu thuc , dn ti ti xem mt phng th v ni tip :
- " Cc ng ch s cao su ny c nhng mi u phin khc. Cc n v Bc Vit i ngang qua
n in. Mt trung on "b i" (nguyn tc :Bo- Dois") qu kht nc trn vo nh my v
nc sch c bn nc ca nh my, lm nh my phi ngng hot ng v bn nc ny dng
lm ngui my mc ca nh my. Ri li n lt mt trung on khc sau khng lu. Ton tin
st ca h n trung tm n in. Ton l ngi Bc v ton l nng dn l nhng ngi cha
tng thy ci g ht. H lc li mi th, v dng bng sng p v ht cc th k c cc
my thu thanh. (nguyn tc :postes de radio). Sau h bt i 3 v ph t, tri h li v dn vo
rng, cn e da git h na bi v h l "gin ip ca M" . Cc anh cng nhn chy i tm gp
bn Vit Cng a phng, mt chnh tr vin ngi Nam n gp b i Min Bc v cui
cng lnh h v c vi mt "giy i ng". Cc anh ph t ny tr v lm vic s. Ri
mt n v Bc Vit khc li i qua, li bt h tri dn i vo rng. Nhng ln ny th khng cn
mt ai bit c s phn ca h ra sao na .
- Cn th thy cng nhn th sao ?
- H vn lm vic nhng h s b tr th. Cch y 2 ngy, mt tiu on chnh quy Min Bc b
thit mng trn 100 ngi trong mt bi mn. H trn vo lng cng nhn khu D v dng
loa ku tt c phi ra ngoi. C mt s ra ngoi, nhng phn ng u trong nh khng ra. Cc
binh s Bc Vit n sng v ling lu n vo cc cn nh mt cch rt ung dung v tn st
trn 100 ngi phn ng l n b v tr con...."
m xung hon ton. Binh s nm v tr chin u , V ri rc pha bn ng dn xung
ng bng, gia nhng hn , nhng v tr pho binh v bch kch pho, cc x th cng sn
sng. Di theo ba pha n in, l mt i i bit ng qun vi cc khu trung lin , sng phng
lu v sng khng dt 57 ly. Phi bit ch i v bit gi yn lng.
Vo lc 10 gi m, c ting phnh phch ca trc thng Chinooks nghe c mi lc mt gn...
Binh s cho t nhng ngn n m nh sng ch c trn khng mi nhn thy, nh du bi p
nhn hng tip liu. Nhng chic trc thng o trn trn B Ch Huy, vi nhng kin hng nng
trong cc li thp lng thng di ln. Ch trong vng vi pht, h t cc kin hng tip liu
xung t, h thng dy bt th ra ht v trc thng li bay i. V h tr li hai ln na. T xa, cc
ting n ca i bc gm tht nh nhng ting sm trong cn ma. Nhng cn bo m chng ti
ang ch i li khng thy ti. Nm gn trong mt hc , ti khng ti no ng c . Ch nghe
ting d gy lin hi.....
Nhng n 3 gi sng th mi s u bin chuyn. Nhiu chm la rc ca pho binh Bc Vit
bay vo ngn i. C mt s cy b trc c gc ln. Ri c mt t ting la vang di di chn cc
mm , pha di chn i.. l lnh xung phong ca cn binh cng sn . B i Bc Vit tn
cng trc din dc theo hai bn con ng . Binh s Min Nam khng bn pht sng no. H ch
cho "b i" n gn hn di 100 thc. V lc tt c cc loi sng u n mt lt.. My ng
bch kch pho nhm vo hai bn ng, n n, nng sng gn nh thng ng cho tm tc x ngn
li. Pho binh 105 ly tc x c ly 0 . Thp hn pha di, v pha bn tri th cc khu trung lin
ca bit ng qun n nh bp rang. C vi tri sng c bn ln x tan mn m ti, cho thy cc
bng ngi tan tc, ng ln on oi di t vi nhng ting ku la thm thit. Ri hai trc thng v
trang C119 li xut hin, ang x gi bay ti,,, sau ting gm, lao xung nh hai con chim ng gp
mi v dng cc khu i lin in bn nh ma xung m cn binh Bc Vit cn sng st ang
tho chy tn lon di cnh ng.
C nhiu trng pho 130 ly bn qu ngn nn ri ht xung m rng lm trc gc thm mt s cy .
Pho binh 155 ly ca Min Nam phn pho li cng d di nh sm st.. n 5 gi sng th mi
ting sng u ngng.. Lc tri sng t th binh s mi cn thn bc ra khi phng tuyn v i ln
xung i, sng lm lm cm tay sn sng nh n. Trn mt t c rt nhiu thy ca cn binh Bc
Vit mc qun phc xanh l cy. i y Nhn trao cho ti mt ly c ph nng v ni :
- " m ri mi vic u rt tt. Nhng m h s tr li. Mt ting ng h na l thiu T Lun s
c mt y, v anh s i v vi ng ta."
Vo 7 gi sng ti ln trc thng ca thiu t Lun, v chng ti ct cnh, ln cao 1200 b v bay
v hng Bc. .. Nhn t trn cao, Xun Lc ch l mt ng gch vn y bi, duy nht ch cn mi
lu chung ca nh th sng sng nh mt ngn hi ng. Trc thng i hng v hng ng v
xung thp l l trn ngn cao su. Qua khi n in Hng Gn, chng ti thy mt on xe di ca
Bc Vit , cc chin xa , cc xe pho binh, v xe vn ti ch y cn binh ang di chuyn di trn
my cy s ngang nhin nh ch khng ngi v khng thy c nghi trang.Thiu t Lun tt tht
nhanh i ch khc, dng v tuyn bo ng ngay cho Bin Ha v vt thng ln cao 1500 b.
Mi pht sau, chng ti chng kin mt cnh tng qu kinh hn. Hai, ri bn, ri su chin u
c A.37 m b xung tc x t pha sau ca on xe gy nhiu m chy, la khi mt m.. Vi
giy sau li c hai chic vn ti c C.130 th xung t trn cao hai thng trn en, c d , v khi
gn chm t gy ra hai ting n tht kinh khng v phi thng, tip theo sau l hai ln nh sng
ngn mu xanh k d. Hai ngn khi hnh nm trn bc ln cao vi mt lung gi mnh phi thng
n i trc thng ca chng ti cao 500 thc b nh hng, phi b lc l rung chuyn tht
mnh, ri ri tut xung mt khong khng nh mt hn , n cao 800 b mi ly li c c
thng bng. Khi khi tan bin ht, th mi thy c con ng ngn ngang y xe c b lt ng,
nghing nga, tan nt, cc khu pho b tung xung h v thy ngi cht nm ri rc trn 200 thc
b ngang, cy ci b trc gc ng ln nho a c r ln tri . Tht l mt ci nhn khip m, c mt
s hy dit ch trong nhy mt . Thiu t Lun cho trc thng bay s xung ng v bn ht tt c
rc kt dc theo hai bn ng . Khng c mt ting sng bn tr: Th ra thiu t Lun bn vo
mt on ngi cht.....
Sau khi p xung sn bay Bin Ha , Thiu t Lun va ci nn st ra va ni vi ti;
- " Anh c thy r mc thit hi khng ? Hai thng trn en c th xung ban ny l hai tri
bom C.B.U. 55. Mt u n c gn vo pha trc hai thng en l b phn kch ha pht n
gn mt t. Nh vy l khng c gc "t gic" .Trong vng 150 thc ng bn knh, khng
cn mt cht khng kh no ht, d nhin l khng cn dng kh u c. Cng thm vi ln sng
cc mnh ca sc n. Cho nn y l mt loi v kh kinh hong, ch c th dng n khi no ch
qun tp trung ng o th mi c hiu qu cao.
- Nh vy h dng thuc n loi no ?
- Ti cng khng bit chnh xc cho lm. Cng thc ny cn l "Ti Mt" v ch c ngi M l c
th bit thi. Ti ngh y l mt s pha trn gia cht n T.N.T v mt cht ha hc no . Loi
bom ny c t lu ri, nhng v s d lun ca dn chng Hoa K , nn ngi M cha bao gi
x dng . Khi ri khi Vit Nam , h li cho chng ti trn 20 tri bom ny v c dn chng ti l
ch nn x dng khi no ti cn thit, coi nh l bin php sau cng., Gn nh y l loi v kh
ca "c may cui cng".... chng ti x dng 7 tri trong vng 3 ngy nay.

Pierre Darcourt
Chng 19
TNG DNG VN MINH XUT HIN

Th Nm, ngy 24 thng T, 1975

C mi ln t vng chin trn tr v Si Gn , l mi ln ti gn nh b chn ng v khng kh
rt khc bit gia thnh ph v tin tuyn. Mt bn l s khc lit qu mc ca chin tranh, nhng
ngi cht, nhng ngi b thng, xm lng nh ca b tn ph di sc rung chuyn ca bom n
nh nhng cn ng t, nhng c pho, nhng phng pho oanh tc c, nhng binh s ang bm
t, nhng ngi nng dn ang chy lon..... Mt bn th s yn tnh ca thnh ph vi nhng bi
c c sn sc hng ngy tht cng phu cn thn, vi nhng ngn hng, v tp np nhng nh bun
, vi nhng nh ngoi giao v.v.. Ch cch nhau khng qu 50 cy s m ti c cm tng nh l cch
xa nhau vn dm, hay khng cng mt hnh tinh !

Si Gn ang tranh ci vi nhau, ang li dng ln nhau, v ang dn cnh mt sn khu chnh
tr cho cc nhn s c ni cho h xut hin nhanh ri bin i to nh vi nhau ngoi hnh lang.
Mt hot cnh va mi bt u nhanh chng tr thnh v ch hay li thi ngay sau !.
Ngy hm kia, th ba 22/4, mt m ng dn chng, theo li ku gi ca 4 Tn Gio ln Min
Nam - Ki t gio, Pht gio, Cao i v Pht Gio Ha ho - tp hp li trong nh th Chnh Ta
Si Gn . ng di mt tm biu ng tht ln c v hai ch "Ha Bnh" tht to bng sn , l
mt hng ro cc s si u co nhn bng lng mc c sa vng hc h, c Tng Gim Mc vi l
phc trng, cc thn ho nhn s mc o di en, v ang qu pha sau h l c mt khi gio dn .

Ngi ta ch thy i din duy nht ca ngoi giao on l i S Php, Jean-Marie Mrillon,
mt ngi c mi d bui l c bit ny v l ngi c ngi ta ch n nhiu nht. Cc
quan st vin cho rng y l nhn vt ng nhin t tha nhn l mnh ang tin hnh mt cuc
vn ng chnh tr i n ha bnh.

Nhng chng trnh ca bui l hm nay c d tnh t nhiu ngy trc ri, c d tr l sau
khi hnh l xong tt c u s ko nhau n dinh c Lp cch y khng xa, ku gi "Tng
Thng Thiu hy t chc" .
S ra i bt ng ca v nguyn th Quc Gia va qua lm b ht k hoch v mt ht ngha ca
nhng s vn ng ca cc nhm ngi ch c st cnh nhau v cng chung mt ng c hnh ng.
Tt c u mong mun c "ha bnh", nhng con ng m h nh i n ch th khng ngi no
ging ngi no !
By gi th mi ngi u ngh n mt ci tn , tn ca tng Dng vn Minh, thng c gi l
"Minh Ln" ( nguyn tc: "Grand Minh"), ngi c xem nh l phng sch cui cng.
ng i s Mrillon ngh rng CPLTCHMN s chp nhn ng Dng vn Minh, nn hi thc ng
Trn vn Hng nn mi ng Minh lp mt Chnh Ph gi l "Chnh Ph Thng Thuyt".
ng i s Php thy rng tnh hnh qu nghim trng ri nn cn phi c nhng quyt nh cp
bch. Nhng t 48 gi qua, ng vn gim chn ti ch trong s nhn ni. ng hai ln ngi xe D.S
ca ng c gn c Php i vo Dinh c Lp hi thc ng Tng Thng gi nua nn sm "c hnh
ng" kp thi.
Hm nay lc 5 gi chiu, c mt pht sng b tt ngi trn sn khu chnh tr. Tng Minh mi
cc nh bo v ni vi h rng:
- " Tng Thng Trn vn Hng mi ti nhn chc v Th Tng , Ti t chi. cng
v Th tng ti khng th m ng i n mt cuc thng tho c vi "pha bn kia". Ti
tr li cho Tng Thng Hng l: iu kin tin quyt m nhng ngi "cch mng" t ra
l Tng Thng phi t nhim. khng phi l mt iu mong mun, m l mt s bt buc "
S t chi chc v Th tng ca tng Minh ni ln mun "t giai on" ca ng ta. i s
Php, ngi hng dn cho ng ta, chi mt vn bi nguy him. S hnh ng ca ng,
nhm y c gi Hng ra khi gh Tng Thng v thay th ng bng mt ngi cha tng bao gi
"b pha bn kia ch trch", ch yu c da trn nim tin rng cng sn s sn sng thng tho
trn cn bn ca Hip nh Paris 1973. V theo ng th khng c g l khng vng chc. Mi hai
ngn ngi c quc tch Php Min Nam Vit Nam, c Tng Thng Giscard d Estaing v i s
ca h ku gi hy li ti ch, c th c nguy c phi tr gi rt t vi ti sn v sanh mng ca
mnh, nu gii php chnh tr ny bt thnh.
Cn nhc k lng ri, ng Mrillon c tnh l c nguy phi c qua v ng dng cch
thuyt phc cng ng ngi Php y l khng c g ng phi lo s ht..
Trc tin l ng quyt nh vn gi nguyn ngy gi thi T Ti ton phn l ngy th hai 28 thng
4, mc du c nhng s vn ng khn thit ca cc ph huynh hc sinh .
K tip l trong lc hu ht cc ta i s Ty Phng y u ng ca, ng Jean- Marie
Mrillon cng khai cho sn li mt tin ca ta i s v cho trng thm bng hoa trong khu vn
ca t dinh ng .
C 12 ngi hin binh c gi ti bng ng hng khng tng cng canh gc, ng cho h
thay phin nhau ng gc ngoi cng ro ca ta i s.. ng cho mt s th h xy thm tng ro
ta i s cho cao hn ln, va trnh nhng s dm ng ca k t m nhm bo v cho cc nhn
s Vit Nam ra vo tip xc vi ng, va c th dng ta i s nh mt ni t nn ng theo quyn
t nn chnh tr , nu c xy ra chin trn y.
V cui cng, d tr trng hp xu nht, c mt s tiu lnh c ban ra cho mt s ngi
"u n" trong cng ng ngi Php. Ba im tp trung c d tr: l bnh vin Grall,
trng trung hc Saint Exupry (Chasseloup Laubat c) v c x Lareynires, ni c tr ca cc
gio chc Php. Tt c nhng c s cng cng, tt c nhng tim bun v nh ca, ti sn hay ni c
tr ca ngi Php u phi c treo c tam ti Php.
Nhng ngi no cn nghi ng v tng lai v thin ch ca cng sn , t thy mnh "bi quan thi
qu" v mun nghe cu tr li th y :
"Hy lm mt bn thng k chnh xc tt c ti sn ca mnh. Thit lp h s tht y , nhng vn
phi li ti ch. V khi ri khi nc Vit Nam , trc tin l mnh s mt ht tt c cc quyn cu
xt c bi thng v l do chin tranh, nu c."
*
* *
Mc du ng i S Php cho thy tt c s lc quan ca mnh, cuc khng hong chnh tr xem
ra kh c th tho g c . Pha ngoi hng ro c v yn tnh v mc cho bi cnh vn ng chnh
tr bn rn ca ta i s , thnh ph Si Gn vn y ry nhng mnh khe v nhng s m mu
toan tnh . Nhng s lin minh va mi c kt hp ngy hm qua th ngy mai li tan r ...
T m ngy th nm cho ti th su, khch sn Palace c mt bui hp ca i din cc phe
nhm Min Nam, mt s cc tng lnh tr, cc i din ca ngi cng gio di c v nhng lnh
t i lp. Nhng sau nhiu gi bn ci, h khng mun chn tng Minh Dng . H c trch
ng ny rt th ng v phng din chnh tr trong mi nm qua, v thiu nng lc phn on.
Tin chc rng mc tiu duy nht m cng sn ang theo ui l chim Min Nam Vit Nam bng
gii php qun s , h ngh rng ng Minh "khng sc" nn cc cuc thng lng vi cng sn
nu c i chng na th cng ch s dn n mt s u hng m thi khng hn khng km.
i din ca Pht Gio Ha Ho ngh em ln Si Gn hai chc ngn ngi tnh nguyn (20.000)
"thanh ton ht cc phn t ch bi v thnh lp mt Chnh Ph cu quc". c bit hn ng ny
tn cng ngay tng Trn vn n v ng n khng chu pht v kh cho cc lc lng tn gio v
hn hc kt lun l :"Phi bt ng ta, a ln on u i v x bn ng ta!"
Linh mc Hong Qunh , ngi c nhng ngi cng gio di c tuyt i tin tng, xc nhn l
ng "sn sng a hai trm ngn ngi cng gio (200.000) xung ng" (biu tnh).
Lut s Trn vn Tuyn th t co i s Php c hnh ng khng th tha th c l xen vo
cng vic ni b ca Vit Nam . ng Tuyn ni :
- "ng Mrillon dm xc xc ni vi ti rng Tng Thng Hng gi yu bnh hon. Phi
a ng ta vo bnh vin ngi ta gii phu cho ng, v nu ng nm bnh vin th bi ton s
c gii quyt "
ng Trn vn Tuyn, 62 tui, mt lut s c ti, l trng nhm x hi trong Quc Hi v l mt i
th ca ng Thiu. ng l mt trong nhng ngi hot ng tch cc cho "Phong trio T Do Bo
Ch" . ng Tuyn ni tip :
- " Tng ThngTrn vn Hng rt phn ut v thi khinh khnh v khng thn thin ca ng
Mrillon. Nn lng v nhng li ma mai cay c nhm vo ng, v nhng p lc i vi ng, v
Tng Thng ln tui ca chng ta e da s t t bng ng thuc thch tn m ng lun lun eo
bn mnh "
Tham vng v s nng gin thc y nhng ngi c trch nhim ny thc c mi nguy c
cng sn v sn sng lm tt c nhng g trnh nguy c ny. Ngi no cng tin rng mnh c th
cung ng hng ngn chin s. C ngi ngi cn d tr thnh lp mt khu khng chin ng
Bng sng Cu Long Min Ty. H ngh chuyn ht cc kho v kh v n dc v vng ny.
Cn cc tng lnh tr th th nht quyt h khng bao gi u hng cng sn .. Nhng liu cuc
khng chin nh th c c may ko di c bao lu nu khng c mt s ym tr t bn ngoi ? D
g i na th Hoa K s khng can d vo na ri. Ln ting tiu bang New Orlans , Tng Thng
Ford va mi thn nhin xc nhn iu lm cho tim mi ngi mun ngng p .ng ta yu
cu ngi M "hy lt sang trang khc" hng v tng lai. ng ta tuyn b thm l ng
gt ra ngoi mi kh nng ti can thip ca Hoa K bng hai cu ngn :
- " By gi th chng ta c th tm thy li c s hnh din m Hoa K c t trc s kin Vit
Nam ..,Mt s hnh din m Hoa K s khng bao gi tm li c, nu cn tham gia vo mt cuc
chin coi nh hon ton chm dt i vi chng ta." !

Pierre Darcourt
Chng 20
NHNG TR CHI V V CUI CNG

Th Su, ngy 25 thng T

Hm nay Tng Thng Hng li tip ng M. Mrillon trong vng 80 pht v sau li hp vi ng
M. Martin, i s Hoa K . C hai nh ngoi giao ny ngi no cng c thuyt phc Tng Thng
Hng l nn cp tc a ra mt phng thc kh d c th m ng cho mt cuc thng tho vi
nhng ngi "cch mng" (nguyn vn: rvolutionnaires") C hai u ni "phng thc ny nn gt
ra ngoi Hin Php nm 1967,.... cn c s t chc ca Ngi, v giao li cho mt ton no m
"pha bn kia" c th chp nhn c "
V Tng Thng gi ng chp thun mc ch ca cc ngh, nhng khng khng mun tm mt
gii php theo ng vi Hin Php .. ng Mrillon cu nhu:
- "ng ta cng u lm! nh mt con la vy ! Lc no cng "Tn trng hnh thc hp Hin"., ng
ta ch ni hoi c by nhiu . Nh mt ngi ngho sp sa b chy nh m c t chi khng chu
ku lnh cha la, v ngh rng mnh ang c trong ti mt hp ng bo him ng cch."
Trong cuc tip xc ny, ng Hng c li mt bi th tro phng ca vn ho Php Sully Prud
homme tuyn dng hnh ng anh hng ca mt ngi ch huy Ba Lan, khi ng ny mun chn
ng on qun Nga trc mt con rch cn , bng cch lm cho h tin tng rng con rch ny kh
c th li qua c . chng minh iu ny ngi Ba Lan li xung nc v gp hai chn li i
bng u gi, ri sau nm sp xung, trc khi gi b chm hn v b cht ui. Jean M. Mrillon
trn trn i mt ln nhn thng Tng Thng Hng v va nhn vai va st rut ni:
- "Chng ta khng cn th k 19 na, tha Ngi Tng Thng , v nhng tn cng sn by gi c
nhng chin xa li nc v c cu ni c ko theo qua sng d dng "
Nhng ngy va qua, c nhiu nhn s Vit Nam n gp i S Php. l : c Tng Gim
Mc Bnh , Thng Ta Thch Tr Quang, thuc cha n Quang, v Ch Tch Lut s on. Tt c
u c mt ngh: " ng hy c mt hnh ng no trnh nhng trn nh nhau trn dng
ph trc khi qu mun. "
Nhng Tng Thng Hng c m cng Hin Php khng lay chuyn ni !.
Cui cng, sau khi lm vic rt lu vi nhng ngi thn cn ca mnh, ng mi quyt nh triu tp
phin hp c bit ca Lng Vin Quc Hi vo sng ngy mai th by 26/4.
*
* *
Mt tiu on chnh quy cng sn Bc Vit t ng Thp Mi nh tin nh bt ng tnh l Tn
An , mt thnh ph nm cch Si Gn khong 30 cy s v hng Ty Nam . Cuc tin cng ny
c din ra trn mt cnh ng la qu trng tri nn b Khng qun p tan. Tiu on cng
sn b dit gn. Nhng cuc tn cng ny c xem nh mt cuc hnh qun ca mt n v tin
phng, cho thy l cc i n v Bc Vit t Cam Bt ang chun b trn sang Vit Nam sit
cht vng vy Th Si Gn ca Min Nam Vit Nam .
T hm th hai va ri, thin h ua nhau xin h chiu. i ra khi Vit Nam t u thng l mt
chuyn rt kh ri, cn by gi th gn nh khng cn th no c na. Tr mt vi trng hp
c n hu ring l thn nhn hay bn rt thn ca gii lnh o Min Nam Vit Nam T hai tun
nay, c ngi phi tr tht t (n 15 triu ng bc) cho mt chiu khn. By gi th chiu khn
khng cn dng vo u c na ri. C mt s ngi Vit Nam n phi trng Tn sn Nht
vi mt h chiu (giy thng hnh) v mt chiu khn " mua", mi c bit l c mt c in
thoi t B Ni V (B Trng c thay ri) bo cho h bit l nhng giy t khng cn
gi tr na. ng la trong ba ngy vt t 1200 ln n 2500 ng. V ci gi phi tr cho
nhng "bin php n hu" cng tng theo nhp . Do vy s ngi c xut ngoi "hp php"
cng ngy cng t i.
Hu ht nhng ngi Vit Nam c c may ri khi nc u nh vo cu khng vn ca Hoa K .
Cu khng vn ny hot ng sut ngy m v kh nng bc ngi i c tng ln gp 3 ln. Mc
ch u tin ca Hoa K l nhm a v nc khon 800 cng dn M cn ang kt li Vit Nam
..Cng tc ny ch n cui tun ny l hon tt. Cng i vi ngi M mi ngy, c t ba n bn
ngn ngi Vit Nam c thp tng, nhng ai c ghi danh trong "danh sch u tin", gm c
nhng ngi lm vic cho cc cng ty M , nhng cng chc hay cng nhn lm vic cho vn phng
thuc s qun hay cc s M, cc nhn vin tnh bo, cc cp thuc chng trnh bnh nh v gia
nh ca h.
S vic c php mang c gia nh theo m toang ca cho tt c mi s mc ni lm tin. C
nhng ngi khi c ghi tn vo danh sch c i ri th cho ghi thm thn nhn ca chnh
mnh cng ngy cng nhiu ra v cho h cng i vi mnh vi mt s tin th lao rt l hu h.
Nhp ra i cng ngy cng nhanh hn. Nhng ngi di c c cc xe but to c li thp bc
bn ngoi ca kin ch n Tn sn Nht. Ngay cng phi trng c nhiu thm cnh rt au
lng gia k i ngi . Sau h c a vo cc gian nh ln trong khun vin ca Phng Ty
Vin Qun Lc M, nm trong khu vc sn bay Tn sn Nht. y khng thiu ch v c y
tin nghi: c gn 1000 chic ging b xp cho h ngh ngi ch i chuyn bay, c phn n nng
st 3 ba mi ngy. Khi c kim im l lch xong, h li c xe but a thng ra phi o ln
cc phi c vn ti qun s i n Phi lut Tn, i Loan hay ti o Guam, v Honolulu (H uy
Di). Thnh thong cng c mt vi c chiu i vin hng khng mnh khnh v duyn dng trong
chic o di xanh l tm cch c kn o a ln cc chuyn bay ny.
Nhng ngi khng c mt mi lin h no vi ngi M hay vi nhng ngi c M "bo tr"
c gng tm ht mi cch v mi phng tin c i ra khi Min Nam Vit Nam :
- Nhng nh bun kh gi b tin ra mua hay mn cc chic tu, thuyn my nh c ca dn chi
ngoi bin hay nhng chic thuyn i bin a h n Malaysia hay Thi Lan, nu dc ng h
khng b cp hay git cht ot sch ti sn vng vng tin bc m h du t mang theo trong
ngi .
- C nhng ngi lanh li hn lin lc thng vi cc phi cng ca "cu lc b hng khng" v
ngh mi ngn la (10.000) cho mi hnh khch nu h chu ch nhng ngi ny ra ngoi quc.
- C nhiu ngi bn Php ca ti c my ngi Vit Nam ln tui , o mo kh knh, n g
vi h ngay ngoi ng ph, vi ngh ci gim cc c con gi ca h vi mt s tin hi mn
kch s ln n hai chc triu ng cho mi ngi (khon 80.000 quan Php), mang cc c ny
v Php, vi cam kt l khi n ni ri h s lm th tc "ly d ngay"
- C mt ngi M va mi b bt v b trc xut, v anh ta i by ngn la (7000) mi ngi
nhn h l "thn nhn trong gia nh". Anh M ny thnh cng trong vic a i 18 ngi Vit
Nam n o Guam qua trung gian ca ngi v Vit Nam ca anh ta.
- qun ru Imprial ca ng gi Bonelli, mt b gim c c s bo ch thuc Ty (B Anh)
ang tm cch bn nh ca b. B ni vi ti :
- "y l mt bit th tuyt p, mt a im rt tt, nm trn u ng Paul Blanchy. Tm
phng, vi hai nh xe v 800 thc vung vn. Ba thng trc ti khng bn vi gi 30 triu
ng. By g th ti sn sng nhng li vi gi 3 triu thi (cha n 12.000 quan Php vi hi
oi chnh thc). , v ti s li tt c c trong nh gm c bn t gh, qun o, chn bt, my
lnh v hai t lnh...."
Ba ta mc bp ly mt xp giy t ra v ni thm :
- " y l giy bn nh, ti k sn ri, ch cn ghi tn ngi mua vo l xong ht."
ng gi Bonelli trm ngm suy ngh v mm ci, ngng u ln mt mi nhn vai v ni:
- "t nht b l ngi th hai n y gp ti t hai hm nay. Lm g cn c ngi mun mua nh
trong lc ny ?
B Anh li quay sang ti :
- " Ti cng c mt chic xe Mercds chy du gn nh mi toanh, 5000 cy s thi, c c ra di
v ct st. Ti mun bn n vi gi r 500 la
- Chng no b s i ?
- Tra nay
- B lm sao c c chiu khn xut cnh hay vy ?
- ng ngh xem. b va tr li cho ti va ci r ln , cc chiu khn by gi v gi. Ti t xoay s
vi ngi M. Ti giao dch vi h t 15 nm nay ri v con gi ti l mt nh sinh vt hc
Cu Kim Sn. Nu ng mun dng chic xe ti, ng hy in thoi cho ti trc 15 gi, y l s
in thoi ca ti .
Ti khng c nh mua xe Mercds ca b Anh, nhng v t m ti in thoi n nh b vi
pht sau 15 gi. Mt ngi lm cho b tr li cho ti l b ta i ngoi quc ri v b ta cng
khng thm gh li nh ly chic va ly ca b na !
*
* *
Vo chiu ti, hnh khch ca chic phi c "ca ra ven" thuc hng Hng Khng Vit Nam i Bng
Cc (Thi Lan) c chng kin mt cnh rt no lng. Trong chic phi c, ng tng Trn vn
n, Ph Th Tng kim Tng trng Quc Phng ca ni cc va t nhim, nhng vn cn l X
L Thng V, ang mn trn vut ve mt ngi n b p rt duyn dng trong b mng ma
h, c eo mt nhn ht xon ln bn tay tri. Va mi ngy hm qua y, tng n c v qun
i Quc Gia phi bo v t nc n hi th cui cng, th hm nay y ng ta ang va rt vo
tai ca ngi bn gi ca ng ta nhng li m i va vut ve hai bn tay ca c ta. Sau ng trao
cho c ta mt tm ngn phiu m ng ta k ngay ti gh ngi, v t gi c nng vi v mt vn v v
au kh ca nhng cp tnh nhn la tui sinh vin. Ngay trong lc hn nhin l v tng lnh
ny ch dn cp mt v tm t ca mnh vo ngi p sp i n mt ni yn n. Cc qun nhn
ang cht trong cc hm chin u ca h, ch cch ni ny c vi cy s, chc hn khng bao gi
ng c rng h ang hy sinh gi an ninh cho nhng s trao i tnh cm yu ng vn vt ca
mt v tham mu ln tui nh vy, mt v m tn tui ca ng ta tng c nu ln nh l mt
Th Tng tng lai ca mt Chnh Ph Lin Hip !
Th By, ngy 26 thng T
Tng Thng Nguyn vn Thiu bay i i Loan ti nay ri. C nhng li n i t "i pht
thanh Catinat" qu quyt l ng ta "mang theo 16 tn hng gm c c mt b su tm qu v
c nh cp Vin Bo Tng Quc Gia v 4 t vng nn."
Mt i y D tc gin ni vi ti :
- "ng Thiu ra i khng c mt li ni. ng ta tuyn b trn truyn hnh l ng ta s li
vi chng ti v s chin u bn cnh chng ti cho n cng. Tt c dn chng trong nc
u c thy v c nghe. V gi y ng ta trn i nh mt tn hn, li dng ban m mi ngi
khng trng thy ng ta Bn Tu i Loan tri thm n ng ta. Ch c mt cch cho
n ng ta, l vo u ng ta mt vin n !"
T bo Php Le Courrier d Extrme - Orient v bo ch Vit Nam cho hnh ng ca TngThng
Giscard d Estaing c mt "tm quan trng rt ln", khi ng ni chuyn rt lu qua in thoi vi
ng i s Php ti Si Gn . Lm nh l Ba L thay th Hoa Thnh n trong vn tm kim
mt gii php bng thng thuyt cho Min Nam Vit Nam ri vy .
ng ngh s Paul d Ornano, i din cho ngi Php Vit Nam , n Si Gn ti hm qua bng
phi c. ng c tuyn b nh sau :
- "Ti rt sung sng c tr li vi nhng ngi Php Si Gn , nhng ngi m ti thy
l rt trm tnh v rt l xng ng nh lc ti cn y 3 tun l trc . Ti cng rt ly lm
sung sng c ni vi h rng Tng Thng ca nc Cng Ha Php c tip ti ngay trc
khi ti ri khi Ba L, by t tt c s n cn ca Ngi i vi cng ng ngi Php Si Gn
m Ngi bit v nh gi cao lng can m v phm cht...."
Ngh S Paul d Ornano l mt k s hm m, thuc mt gia nh qu phi lu i o Corse,
tng phc v ng Dng 22 nm. L mt cu gim c n in, ng l mt ngi rt cng ci
v nh nhn, mt ngi bit rt r t nc ny.. S c mt ca ng ta lm yn lng cng ng
ngi Php y, m nu c chuyn g xy ra th h s trng cy vo ng ta hn l v i S, mt
ngi qu bn rn vi nhng s theo di v suy ngh ti cc giai on bin chuyn chnh tr ca Vit
Nam
V cng ngay trong lc , phn ng cc nh bo ngoi quc ang d bui hp bo hng tun ca
s quan Vit Cng v ca Bc Vit, thnh vin ca y Ban Kim Sot v Thi Hnh Lnh Ngng Bn
c Hip nh Ba L n nh. Li thm mt chuyn ri rc na, v khng phi chuyn nh u,
v ci chuyn "chm dt chin tranh" ny tr thnh rt kh hiu, v trn bnh din chnh tr n l
mt v kch qu nc ci.
K t thng 3 nm 1973, 200 Vit Cng v 500 cng sn Bc Vit ng qun ngay gia sn bay
Tn sn Nht, chim my dy nh c ro km gai chung quanh, bn trong th cng sn t canh gc
vi sng A.K.47 cn bn ngoi th c qun cnh Min Nam bo v. Cch doanh tri ny chng vi
trm thc, cc phng pho oanh tc c ca Min Nam ct cnh m mang bom n nh cc n v
Bc Vit trn ng tin v th Si Gn
i t V ng Giang, pht ngn vin ca Vit Cng ngi di bc nh c H vi chm ru di
cm. Cng ging nh cc cuc hp bo trc, anh ta t co nhng "hnh ng ti c" ca Tng
Thng Hoa K v ca "Ngy quyn" Si Gn - li ca ng ta thng xuyn b ngt qung do ting
gm tht ca cc phn lc - nhng ln ny th anh ta nhn mnh rng chin tranh gii phng ngy
cng tt hn cho "lc lng cch mng" .
kt thc ng ta nhc li dai dng nhng iu kin do "lc lng cch mng" t ra cho Chnh
Ph Si Gn bt u nhng cuc thng lng nghim chnh :
" - chm dt s hin din ca Hoa K
- Thnh lp mt tn Chnh Ph, vi tuyn ngn "cho ha bnh, c lp, dn ch v ha gii quc
gia"
- Thi hnh Hip nh Ba L
- Loi b tt c nhng ngi tng nm trong gung my ca Thiu
- T b ng li hiu chin, pht xt, p bc v n p i vi nhn dn
- Hy b tt c cc lut l phn dn ch. Bo m tn trng t do dn ch. Tr t do cho tt c nhng
ngi b giam gi v tranh u cho ha bnh v c lp quc gia."
Mt phn ln cc iu kin ang trn con ng c thc hin.
Nhng i t V ng Giang mun ni g khi ng ta t iu kin "phi thi hnh Hip nh Ba L" ?
trong lc 23 s on Bc Vit trn vo chim hai phn ba lnh th ca Min Nam Vit Nam ?
V trong lc ng va ni va ang p bn rm rm y th hng trm ngi M ang xp hng
chy ln chic phi c vn ti khng l "Galaxie" ang chun b ct cnh.. Chuyn ra i hp tp ca
ngi M ny ang din ra khng xa v tr n tr ca cng sn bao nhiu, ni m ngi M gi l
"Tri Davis" k nim cho mt ngi binh s Hoa K tn Davis b t trn u tin Min Nam
Vit Nam
*
* *
V pha Si Gn , tin trnh gii th Chnh Ph ang c xc tin. Ch cn mt vi hnh thc b
ngoi cn phi xem xt li m thi.
Hi 10 gi sng nay, chic xe Mercds di ca Ph Tng Thng n u trc ca Thng Vin.
Tng Thng Hng, mt ng lo ng knh, bc xung xe, chng gy, chm ri i duyt qua hng
binh mc l phc trng ang dn cho ng. Cc dn biu v ngh s thuc lng vin Quc Hi tp
hp y ang ng ch ng trong snh ng ln ca ta nh. H n nh vy l kh ng y:
183 trn 219 ngi dn c thuc lng vin Quc Hi . V cn phi tnh n mi s kh khn trong
vn di chuyn, no l ng s b ct t, no l cc tnh v thnh ph ang b c lp hay b
cng sn chim. Nh vy cho thy l Quc Hi rt quan tm n phin hp c bit quan trng ny.
Tng Thng Hng m u phin hp vi mt bn tng trnh v nhng bin c xy ra t khi
ng ln nm quyn.. Sau khi ni v nhng "kh khn gp phi trong cc cuc tip xc" v nhng "p
lc lin tc m ng phi chu vi nhng nh ngoi giao ngoi quc v vi mt s chnh tr gia ca
Min Nam ", ng tuyn b:
- " Ti khng mun du qu v lu hn na rng cn phi v bt buc phi thng thuyt vi pha
bn kia. Nhng vn cn c dn tc v t nc.Ti khng mong mun Si Gn tr thnh mt Nam
Vang th hai. Ti khng mun th ca chng ta b xa tn trn bn v cng khng mun dn
chng ca chng ta b bom n tn st.. Nhng ti mun chng t s knh trng ca ti i vi t
nc cho n cng. Nhng trng trch m ti ang gnh vc y c gn lin vi tnh cch hp
php ca Vit Nam Cng Ha, ca Lng Vin Quc Hi v ca qu v dn c. Ti thy ti khng
c quyn n phng t b trng trch . Ti phi trng ch vo quyn lc ca Quc Hi v ch c
Quc Hi mi c t cch quyt nh phi xc tin vic thng thuyt v ch c Quc Hi mi
c quyn ch nh c nhn no m Quc Hi xt thy c kh nng nht thi hnh nhim v
thng thuyt ny.. "
V sau ng Hng khng c nu thng ra tn tui ca ai c, nhng ng gii thch chi tit r rng
v nhng s iu nh ca ng vi tng Dng vn Minh:
- "Trc ht ti ngh trn giy trng mc en vi "ngi " v chc v Th Tng Chnh
Ph vi y quyn hnh. ng ta t chi. Ti phi mi ng ta n gp ti ti Dinh c Lp.
ng ta cng li t chi. Vi mt thin mun gii quyt vn , ti bt chp ht mi th tc v mc
du tui gi sc yu, ti phi chp nhn di n nh mt ngi bn gp "ngi ". Ti
ngh vi "ng ta" chic gh Ph Tng Thng nhng mt ln na "ngi " chng nhng khc
t ngh ca ti m cn ni vi ti rng: "Phi c tt c hay khng c g ht ", c ngha l "phi l
Tng Thng ca Vit Nam Cng Ha". Ti c lu nh vy l ng ta i hi ti phi vi phm Hin
Php, v ng ta tr li rng " khng phi l vic ca ng ta ". Sau ti t cho ng ta mt
cu hi: " C g bo m rng pha bn kia s chp nhn thng thuyt vi ng ?". Ngi tr
li rt gn : " Ti nhn c t pha bn kia y nhng bo m ti lm trn vai tr ca ti
". Mc du ti c nhn mnh nhng ti khng th c thm mt gii thch no khc v nhng li
ni p m ca ng ta v ti th tht l ti khng tin vo nhng li ni .Ti s khng bao gi gnh
ly trch nhim v vic trao quyn hnh mt cch bt hp hin , v l nn ngy hm nay ti xin
qu v hy trao quyn hnh php li cho ngi bng l phiu hp php ca lng vin Quc Hi .
l phng thc duy nht va cu Si Gn khi mt thm ha va khng lm mt th din ca
quc gia v ch ."
Ni xong nhng li , ng Hng ri phng hp v tr v Dinh. c 2 xe h tng m dng qua cc
ph ang ng nght dn chng.
ng Trn vn Lm, Ch tch Thng Vin ngh ngay sau l cc trng nhm tho lun cc
tiu ban trc khi tr li hi ngh khong ai . S bn tho ca cc trng nhm c nhanh
chng t chc.
Trng nhm "Dn Tc X Hi" thun cho tng Minh nn mun "Tng Thng Hng phi t chc
mt cch n gin".
Trng nhm Cng Ha ln ting : " Chng ti khng c mt tn nhim no i vi tng Minh.
ng ta thng thay i mu o ca ng ta, v khng c g chng minh rng ng ta c xc
tin bn tho vi pha bn kia. ng ta c th a ra c mt chng t no khng ? Ai l ngi
lin lc vi ng ta v ngi vo ng cp no ?
Trng nhm "c Lp" v bn : "Chng ta khng th t tng lai ca t nc trn nhng gi
thuyt sung !"
Ch tch Thng Vin nhc li mt lin lc in thoi ca ng M.Graham Martin, i s Hoa K.
ng ni : "Ngi M mnh dn khuyn chng ta ng ngh n Hin Php. Thi gi qu cp
bch ri . Khng cn phi lc cho chng ta t tri buc vo nhng l s cn na "
Tng Trn vn n ang lm vic ngoi hnh lang, tm tnh nh to vi cc ngh s : "Ngi Php
l nhng ngi duy nht c th ni chuyn vi Bc Kinh , Mc t Khoa, Hoa thnh n, H Ni v
CPLTCHMN, h ng h trit tng Minh. H oan chc l cng sn ch mun bn tho vi ng
ta m thi."
Cuc tho lun cng khai din ra lc 14 gi.V n ko di cho n 22 gi. Cc din gi thay
phin nhau ln din n. Cc cuc tho lun v v c ko di. H ci v, x y nhau, trao i nhau
nhng li e da, nhng cui cng ri h cng i n tha thun cho mt bn vn quyt ngh v
thng v pht khng gii quyt c g c :
- " Quc Hi nhn nhn Tng Thng Hng c y t cch v thm quyn chn ngi thay th
ng. Ngi ny s c y thc tin hnh cc cuc thng thuyt."
Tn ca tng Minh Dng khng thy nu ln trong bn vn ca quyt ngh.
Ch Nht, ngy 27 thng T
Vo lc 4 gi sng c nhiu trng rc kt c n vo Si Gn . Nhng ting n lm rung chuyn
cc ca s. Sau chng vi pht ti nghe thy ting ci h ca cc xe cu ha v xe cu thng.
T trn sn thng ca mnh ti nhn thy nh la v nhng ct khi en quyn vo la trn nn
tri.C chy v hng nh ga Si Gn , mt khu vc c nhiu nh gch v nh cy nh. Nhng
phi i n ht gi gii nghim mi bit c chnh xc l cc qu rc kt ri khu vc no, v
gy thit hi ra sao cho dn chng.
n 7 gi sng ti mi i sn tin c. Mt qu nh trng khch sn Majestic, nm cnh b sng
Si Gn . Qu th hai n trn l ng gn ch Si Gn. Su qu khc n trong khu ng dn c
nm bn kia ng i din vi B T Lnh Cnh St. Hng trm lu tri, xng nh ang bc chy
vi nhng ting n nh pho. Mt t c c mt lp tro en ph ln trn nhy nha v nc ca cc
anh cu ha. Nhng tm tn cong vo nm vt vng ln cc bc tng nt, v cc bn t gh ch
cn l nhng que ci chy d dang. . Cc b ang ngi xm , im lng bi m tro tn. Cc tr em bt
ng ng nhn chn chm vo my b m.Cc anh khing cng ang chuyn ln xe cu thng ba
thy ngi co rm, ch cn khong na thn mnh, ba con ngi m ging nh nhng hnh nm b
chy en.
Tng kt ca cuc pho kch v ca m chy : chn cht v 36 b thng, Hai ngn ngi khng ni
c tr. . . .
Trong nhng khu khc trong thnh ph, cuc sng vn tip tc rt bnh thng. Bn hng trong ch
vn by hng trn sp ca mnh. Cc tim bun vn ko mn m ca . Lu thng vn tp np nhng
i khi b nghn v c on xe tang nm su chic ca qun i c trang hong vng hoa ang ch
cc binh s b t thng t mt trn v.
Trong mt vi qun ru cn st li hay nhng phng "m bp" trn ng Catinat, cc c gi xinh
p chuyn bun hng bn phn thay i hon ton . H bi tc ln v khng cn sn mng
tay na v khng cn mc cn lng l hay qun b st thn mnh na m mc li chic o di
truyn thng ca Vit Nam . C tin ni l cc c ang tm cch tr thuc nga thai d kin l cng
sn vo h s tch thu ht.
Gi dng la ln xung gia 3500 n 4000 ng. Cc tay bun bn ngoi t ngi n ang trng
mi to vi s u c giy 100 la (ngi cm u l Ali Ismael nhn nhn rng kim li trong
mi nm qua c trn hai triu la) 6000 ngi M ri khi Vit Nam , b li trn 8000
chic xe ba bi khp ni, tm thi c coi nh v ch.
*
* *
Cng vo ngay cha nht , lc 12 gi tra, ng Ch Tch Thng Vin nhn c mt vn th ca
Tng Thng VNCH do m t mang n trao tn tay. i :
" Theo cc iu khon ca Hin Php th Quc Hi phi ra quyt nh thay th ti v phi ch nh
ngi k v ti vi tn h y . Do ti i hi Quc Hi phi nhanh chng by t kin ca
mnh."
Vo lc 14 gi i pht thanh ku gi tt c cc ngh s v dn biu phi c mt Quc Hi ng
17 gi d mt "phin hp khong i v quyn li quc gia"
Vo gi n nh, cc ngh s v dn biu n Thng Vin cng ng nh ngy hm qua. Ch
tch Thng Vin thng bo vi h l trc khi m khong i hi ngh, tng Trn vn n, x l
thng v Tng Trng Quc Phng, s thuyt trnh v tnh hnh qun s .
Tng n mc thng phc c 3 v tng lnh v mt c thp tng: Tng Tham mu Trng,
T lnh Bit khu Th ,T Lnh Khng Qun v T Lnh Hi Qun. ng yu cu s c mt ca
cc v ny chng tht tin tc trong bi thuyt trnh ca ng ta. Tng n a ra mt hnh nh
qu en ti:
" Mi bn s on Bc Vit c trang b pho binh tht hng hu ang bao vy th Si Gn .
Bit kch v c cng cng sn ang xm nhp vng ai. Trn chin Xun Lc vn cn ang tip
din chung quanh th x, cc n v ca Chnh Ph ang hng say chin u, nhng h b phn
tn v pho binh ca h b pho binh cng sn vt tri v tm xa. H pho ta t xa nn khng b
thit hi g. Khng qun ca ta c x dng lin tc ngy m khng ngi ngh trong nhiu tun l
nay, nn c anh em phi cng v phi c u qu sc chu ng. Ngoi ra cn b thit hi kh nng
do phng khng ch v ha tin a khng ca h. Cn c Khng qun Bin Ha di ha lc ca
ch gn nh b t lit. Trong vi ngy na, m cng c th l trong vi gi na khng chng, c
th s n lt Si Gn phi b tn ph v n pho 130 ly tm xa ca Bc Vit . Nht nh cn phi
thng thuyt vi h ngng bn cng sm cng tt..."
Mt s dn biu tr hung hn chen vo la li om sm mt cch gin d v ma mai :
"B bn ng ri ! hn nht, ch bi, tng phng ng !"
Tin s V quc Thc trng nhm "c Lp" va tin ti tng n va ht to ln nhiu ln :
" phn bi, phn bi, anh ch l mt tn phn bi, ng c em ra x bn ". Khi nghe chi nh
th, Tng n mt ti mt im thin tht khng ni c mt ting no . Cc tng lnh i theo ng
sng st v nhng phn ng d di ca c ta nn cng ci u im thin tht.Ch tch Trn vn Lm
c gng trn tnh mi ngi nn khuyn can :
" Cc anh em nn t cu hi l phi hn, cc v tng lnh s tr li cho mnh." Cc cu hi c
a ln lon x ngu :
" ng ch ni v hnh ng v sng kin ca ch m v phn ng ng c bin php no cha?
ng c i ln mt trn my ln ri?"
Ngh s V vn Mu ng ln v chm ri ni gn tng ting :
"ng l Tng Trng Quc Phng phi khng ? Vy ti lp li cu hi ca ti : ng c nhng
sng kin v nhng bin php no lo phng th Si Gn cha ? V chn ng sc tin ca ch
?
Tng n lc u v tr li lc ging :
"Cc s chuyn qun v cc bin php chin thut u thuc v b mt qun s"
Cuc iu trn coi nh c chm dt. Tng trng Quc Phng v nhng qun nhn thp tng i ra
khi phng hp di nhng ting la . Cuc tranh lun ca Quc Hi ko di 4 ting ng h. Cn
si ng v d di hn ngy hm qua na, b ngt khong bi cc s chi mng v nhng cuc u
ngn . Tay chn i khi thay cho li ni. Nhng ri ln ln s mt mi c tc dng. Cui cng
ri nhng khng quyt lit no cng phi b chm xung v cm gic bt lc v u oi, v ai cng
thy r l nhng li ni d c nng bng n u cng khng c mt cht cn lng no i vi
nhng bin c qun s .
Lc by gi Ch tch Trn vn Lm mi can thip vo :
"Chng ta phi kt thc thi ! v phi nhn thng vo s vic. Than van cng v ch thi. Chng ta
thua ri. Mnh phi chp nhn s nhc nh ny bng mt li an i l du sao h cng cng mt dn
tc vi chng ta, vn cn hn l i vi nhng ngi ngoi quc."
Ri sau d ng li ni thm, hnh nh tm cch xa tan nhng ngh ngi ngng ca chnh ng
va ni ra:
Ti ch mong sao nhng k chin thng hiu rng ngi Min Nam Vit Nam cng l nhng ngi
anh em ca h... Chng ta khng cn s la chn no khc l giao ht quyn hnh cho tng Minh
Dng. y l vn bn m ti ngh vi qu v :
" Quc Hi vi y quyn t do ca ch , thy rng phi m ngay cc cuc thng thuyt
khng th trnh c . Tng Dng vn Minh c ch nh thay th Tng Thng Trn vn Hng
lnh o Quc gia, l ngi c nhim v phi tin hnh cng tc thng thuyt ny."
Lng vin Quc Hi a tay b phiu, chp thun bn quyt ngh vi a s 120 phiu thun, 32
phiu chng v 20 phiu trng. Lc l 9 gi m.
Vo lc ch tch Thng Vin ri phng hp, ng Nguyn hu Thng, mt dn biu tr thuc nhm
Cng Ha bung ra mt cu y khinh b :
" ng Trn vn Lm c th rt l bng lng. ng ta ng c ngi M vVit Cng khen
thng!".
Cch ng ta vi bc ngh s Trn trung Dung bn ci vi cu Tng Trng Trn chnh Thnh :
"Tht l kh hiu c thi ca ngi M. H p lc ng Thiu ng ny phi ra i, vin c
l bin php duy nht Quc Hi Hoa K b phiu chp thun ngn khon vin tr. Cui cng
ng Thiu phi t chc. Tng Thng Hng, ngi k v cho ng Thiu li c nghe mt cu ni
ca i s Martin ngay sau : " qu tr ri, Quc Hi Hoa K khng cn b phiu cho ngn
khon vin tr na.ng phi nhng gh Tng Thng li cho
mt ngi khc i, ngi phi "c pha bn kia chp nhn". ng gi Hng bo v Hin
Php n cng, Hin Php m chnh nhng ngi lm lut ca Hoa K tham gia to dng nn..
Nhng ti giai on ny ngi M thng thng l nhng ngi rt tn trng lut php, li thy rng
nh vy s lm mt qu nhiu th gi. Cui cng, trc khi chng ta b phiu chp thun trao ton
quyn cho tng Minh , i s Martin mi ng Hng chun b cng ra i vi nhng ngi
M cui cng. ng Hng thng thng tr li :
- " Ti khng i u ht, Ch ca ti phi l trong nc ca ti . " Ngi M tht s tng
chng mnh l nhng ngi khng bit n hai ch danh d l g chc !!!!. "
Trn chnh Thnh nhng vai v ni :
"Anh s thy l h s i hi tng Minh phi ra lnh cho h ri khi nc Vit Nam ... v h s ra
i khng kn khng trng cho m xem !. "
Mt v trng ta a tay tt ngn n xanh ang chiu sng chic bn hnh mng nga Dinh c
Lp. Ni y s t chc bui l bn giao quyn hnh ngy mai. Tng Minh sau s ni chuyn
vi quc dn ng bo qua h thng truyn thanh v truyn hnh.

Pierre Darcourt
Chng 21
NG DNG VN MINH L AI ?

Hnh nh ca tng Dng vn Minh do cc ng h vin ca ng a ln Vit Nam cng nh
ngoi quc c rt ngn gn li ch cn mt vi nt ca tng c nhn, nhng thng khng ng
v c qu nhiu s vic, chi tit quan trng th b b lng trong bng ti. Hnh nh c tm
gn trong mt vi phm cch cn bn cn thit v c li cho nhng ngi lnh o nh : l mt
ngi ch trng "ha bnh", lim chnh, trung trc, bnh dn v c knh n,v.v...
Cng sn Bc Vit xem ng ta nh mt "ngi i thoi c gi tr".
T Kinh T Vin ng cn trnh trng xc nhn ng ta tt nghip trng Des Charles ca Php
na.
Nhn vt ny c th khng cn phi c nhng nhn xt qu n thun nh th u, nu ngi ta
ngh ti ng c no thc y ng i ti hnh ng v nu chu kh nghin cu k v tiu s ca
ng ngi ta s thy l cc phm tnh gn cho ng khng c chnh xc lm u. Nhng bin c
m ng dnh vo, s bt nht v nhng mu thun ca nhng ngi chung quanh ng cho thy
rng ng thng l cng c ca nhng khuynh hng chnh tr khc nhau hoc ca nhng nhn vt
c tham vng c nhn nhng sau h b ri ng ta trong s bi ri khng bit phi lm g .
ng sanh ngy 19 thng 2 nm 1916 ti M Tho, ngay th x ca mt tnh c ca ngi Kh me,
mt giang cng quan trng thuc ng bng sng Cu Long. ng ln ln Min Ty Nam B
trong vng ng rung mnh mng c nhiu sng rch rng v su. Thn ph ng l mt ngi cao
ln hin lnh , thng phn ca Chnh Ph, gii v vn chng th ph Vit Nam v trit hc Lo
Gio, ch sng cho bn b. Thn mu ng cng to con, en a c ging mu Cam pu chia. T h gia
tc nh vy, ng Minh l mt mu ngi c bit, thch c bn b, khng s ci cht, thng c s
knh trng cc quan chc, v cng c mt mu da ngm en. ng hc ht bc trung hc trng
Php Chasseloup-Laubat v c t ti i, khoa hc. ng ta gn nh l mt lc s , bi li gii v l
mt tay chi qun vt rt c hng. Nm 1939 ng b ng vin vo b binh ca ngi Php. (nguyn
tc: infanteriecoloniale). Vo thi , cc binh s b binh ny thng c bit danh l nhng con "c
heo", l nhng tay m , dn xm mnh, hay nhu nht v lc no cng sn sng nh nhau.
Khng nh cc bn Vit Nam yu ui khc thng trnh gy s, ng Minh to mm v hiu chin,
khng b qua chuyn g ht, c hc thng mi khi b khiu khch v hc mnh. Nm 1940, ng ra
trng vi cp bc chun y Th du Mt, ng hng 3. Nm 1945 c thng trung y v l s
quan th thao ca n qun Vng Tu. Cng vo nm , ngy 9 thng 3 khi qun Nht tn cng cc
n v Php, ng chin u mnh lit sut m, nhng khi cuc chin chm dt, ng ng theo
Nht, l mt im qu yu. Khi Nht u hng, trnh ra hi ng qun php, ng lui v qu
nh M Tho sng vi mt quan chc, ng Nguyn ngc Th, bn ca thn ph ng. Trong vng
my tun l vi s sng khoi ca nn c lp va mi tm li c, ng li ngi vo "y ban hnh
chnh Vit Minh" ca tnh M Tho. n thng 10 nm 1945, khi on qun thit gip ca i t
Massu vo M Tho, ng t cho h bt m khng khng c. c h tng v Si Gn , ni ng b
truy tm nh mt qun nhn o ng, chnh quyn a ng sang Cnh St c bit ng Catinat
iu tra. ng b qua mt cn hnh xc qu khng khip. Cc nhn vin iu tra nh ng
bng gt giy lm gy ht hm rng trn ch cn li mt chic. T lc ng mi c bit danh l
"Minh sn" (nguyn tc :"L dent").
Mi n nm 1947 ng mi c tr vo qun i Php li vi cp bc c .L mt s quan tt, rt
chu kh chin u khng mt mi, ng c binh s trc thuc thng mn. Nm 1951, ng c
thng cp i y v m nhim chc v s quan ty vin cho ng Trn vn Hu, Th tng Vit
Nam . Nm 1952 ng c thng Thiu t v c gi i th hun lp Ch Huy Tham Mu Php.
n 1953, ng ra trng v tr v Min Trung Vit Nam vi cp bng Ch Huy Tham Mu cao cp.
y ng ch huy nhiu cuc hnh qun trong vng rng thing nc c ca "dy ph bun hiu".

Sau Hip c Genve 1954, ng c gi v Si Gn. Th Si Gn lc by gi nh mt thng
thuc sng sp n, khng ngi no tin vo kh nng ng vng ca tn Chnh Ph ca ng Dim.
Min Nam Vit Nam cc gio phi Ha Ho, Cao i v Bnh Xuyn rt hng mnh. Lc lng
qun s ca h nu tnh chung li c ln qu con s 50.000 ngi v nhng vng nh hng ca
h tri rng khon 1/3 t nc. By Vin, lnh t Bnh Xuyn t mt cu tho khu tr thnh
mt tng lnh, l mt ngi hung bo v gan d nh mt con tru rng, lm ch c th m
khng cn ai nghi ng g na. ng ta nm cnh st, nm sng bc i Th Gii, kim sot bn con
bun ngi Tu, cc l st sinh, v mi s lu thng ng b cng nh ng thy . Do ng ta
rt giu mnh, dn chng ai cng s. Nhng ng Dim c quyt tm cn phi ph b tp on phong
kin v chng t uy quyn ca Chnh Ph mnh. Do ng cho thng cp ng Minh ln i t, trao
cho ng quyn ch huy tiu khu Si Gn Ch Ln vi ton quyn hnh ng. Lc by gi ng Minh
mi ku gi n s hp tc ca cc s quan thm nin thuc cc tiu on D.

Ngy 28 thng 4 nm 1955 hi 4 gi sng c ting bch kch pho nng n trong thnh ph. Mt
ct khi en khng l bc cao trn nn tri. Cuc chin chng cc gio phi bt u. Cuc chin ny
ko di 2 nm. Mt cuc ni chin m mu , khng khoan nhng, nu khng mun ni n hai
ch "tn nhn", t chin u trong ng ph n cc trn tp kch ca c cng trong vng snh ly,
cc trn xung kch ca thit gip sut c Min Ty Nam B. ng Minh c mt khp ni khi c chm
sng nng. Ngi ca ng ta phm vo mt vi hnh ng "tht nhn tm", cp mt xe hng ha
gi l chin li phm tr gi 8 triu ng, chia c kho bc ca By Vin trn 100 triu ng (tng
ng vi 1 t quan Php c lc by gi). Thanh ton Bnh Xuyn xong l n lt Ha Ho, mt
cuc ui bt vi loi cm by, xuyn qua cc ng rung mnh mng ngp nc, xuyn qua cc
ging ct, cc knh rch hay cc rng c rng trm. Hng lot cuc sn lng ngi khp ni,
khng nhn chng, c din ra trn hng trm cy s t ng Thp Mi n ni Tht Sn qua tn
bin gii Vit Min. Cho n khi vi hnh ng phn trc bt c tng Ba Ct, mt nhn vt ni
ting, mt v ch huy trng gy g tc di ca khng chin qun Ha Ho m c ngi Php ln
cng sn khng h c v cng khng khut phc c .Ba Ct b x t bng my chm v c Ho
Ho khng bao gi tha th cho ng Minh v chuyn ny. Lc by gi ng Minh l mt qun nhn v
s th hn ny khng lm cho ng quan tm lm. S chng i trin min ca gio phi Ha Ho
c n su trong c 11 tnh ng dn c ca ng bng sng Cu Long lm suy gim mt cch
ng k n tm vc ca ngi lnh o Min Nam khi ng Minh tht s bc vo con ng chnh
tr . Nhng y l mt vic khc...

Nm 1958, tng Minh v Sai Gon trong chin thng. L lc, trng hoa, vinh thng trung tng....
din hnh, duyn binh, kn trng .... Nhng b Ng nh Nhu c vn chnh tr v em du ca ng
Dim li khng tin tng nhng tng lnh qu bnh dn. B ni vi ng Dim :
-" Khng nn cho ln mnh di trng ca mnh mt qun nhn c qu nhiu nh hng trong
qun i . Vi khuynh hng thng thng thch cc cuc o chnh kiu Nam M ca ngi Anh,
l mt ngi chin u gii, nhng d b mua chuc, khng thng minh lm v nht l khng bit
g lm v chnh tr , tng Minh khng kho ri s tr thnh mt tng lnh cho ngi ta nhm
vo. Ch cn c mt ng giy nh no ca ta i s hay B Ngoi Giao M v mt c vn c
hng ca bn Trung ng tnh bo Hoa k ( CIA ) l ri. Cho nn tt hn ht l chng ta nn gi
mt khong cch no i vi ng ta."

Mc du cc phe phi b p tan, cc cn b cng sn khng c c bao nhiu, nhng ch ca
ng Dim cng cha c t ti cho lm. L mt ngi ngoan o li thm nhun tp qun ca
Khng Mnh, v Tng Thng ca Min Nam Vit Nam l mt ngi quc gia cc oan v n gi
ny vn cn c thn, sng khc kh, nn c mt ng li chnh tr t trn nn tng "tp trung
quyn hnh", vi mt tinh thn o c khc nghit, tn trng v bo v trit tn ti trt t trong
gia nh, cng vi mt s hng dn chnh tr cho dn chng v mt s nng v iu kin i vi
khi gio dn di c t Min Bc. Cc v trng v tim ht u b ng ca, c bc b cm, v
chng phi c ci hi hp php, ti ngoi tnh phi b x t v hc tp chnh tr bt buc. Hu ht
cc v tr then cht trong chnh quyn u do tr thc Min Trung nm gi. Tng Minh vn l
ngi Nam , gc Min Nam Vit Nam , rt s nhng s g b, nghi l v nhng mnh khe chia r
bn b. ng mnh m ch trch cc tr thc Min Bc v Trung hn h, thng i h p, t cho
mnh l "nhng con mt sch". ng khng cn bit n "dch ra ti" n ang tn ph hng ng cc
cp t ang chy lo cho vn thng thng ca h. Khi c dp i thm min qu vi Tng trng
quc phng , ng t tch ri khi on quan khch, i ln ln trong m nng dn, c khi li xung
rung snh ly m khng cn phi xn qun hay ci giy., cn c m hi th t ko tay o ln chi
trn. Vi hng binh s th ng ni cng khai :"Nn th gi chy theo tn gi cn hay hn l chy
theo myng c o" Trong cc cuc tip tn th ng t chi tn tnh kim im vi b Nhu, ch
trch cng khai cc cng chc v cc s quan xin vo ng "Cn Lao" (ch thch ca tc gi: di
chiu bi ca "ng Cn Lao", y l mt s tuyn chn mt i ng cn b v nhng ngi c
gi l u t phc v chnh quyn hin ti)

V th ca ng ln ln b lu m. Vo cui nm 1959, ng c c lm thanh tra cc Qun on I
v Qun on II (Vng Hu v Cao Nguyn Trung Phn). Nhng tht s ng khng ri khi Sai
Gon v c ngi trong vn phng ca mnh. V cc c quyn ca ng c ng Ng nh Cn
lm ht ri, ng ny l ngi em "t" ca ng Dim, mt v lnh cha xo quyt v b mt, mt y
vin chnh tr v th qu ca Min Trung Vit, mt ngi nm ht c vng vi mt mng li cn
b ng vin ng Cn Lao, t cnh st n binh s v im ch vin, mt ngi t cho mnh l thy
ht, bit ht, mua chuc v bo m s trung thnh ca mi ngi bng tin bc hay bng mt s
gip no ... mt ngi khng chu b qua bt c mt chuyn ln nh no c.
Ngy 11 thng 11 nm 1960, hai v i t thuc binh chng Nhy D lm mt cuc o chnh
Sai Gon vi 3 tiu on D, h chim ht cc im trng yu trong th , nh vo Lin on
Phng V Ph Tng Thng gn vn Bch Tho v bao vy Dinh c Lp. Cc s quan ny mi
ng Minh lnh o cuc binh bin ny nhng ng t chi, khng tham gia. Cuc o chnh tht bi.
Cc s quan chy qua Cam Bt. Tng Minh cng khng c n hu g hn.

n nm 1961, ng nhn mt chc v mi :"T Lnh B T Lnh Hnh Qun" ca qun i.
Nhng cng ch l mt chc v tng trng "ngi chi si nc" m thi. Bi v trong nhng cuc
hnh qun chng du kch u tin v thnh lp cc "Khu tr mt", t khi m qun i can d vo. Bt
bnh v coi nh ng nhin b gt ra ngoi vng, ng ta cu nhu, gm nhm mi hn ny, nhng
vn gi mt thi ht sc thn trng.
Nm 1963 ng li c ch nh lm "C vn qun s cho Ph Tng Thng", mt chc v hon
ton c tnh cch danh d v th ng. D sao th ng vn l ngi rt bnh dn trong qun i nn
c mt nhm tng lnh v i t tip xc vi ng chun b cho mt cuc o chnh, ng Ng
nh Nhu nh cnh st mt v ca ng cho bit nn cnh gic phng. Nhng ng khng tin l
ng Minh c ti cn, nn b qua vic ny vi mt cu ni c v khinh b :
- " Anh ta c sc nh mt con voi nhng c b c ca mt con chim mui. Khng c qun tng th
voi khng th lm g c u. ".
ng Nhu ni cng ng lm nhng ng lm. Tng Minh v "nhm o chnh" ca ng khng
thiu qun tng u :
- Tng Maxwell Taylor, c vn qun s c bit ca Tng Thng Kennedy l ngi u tin tip
xc v khuyn khch nhng ngi to phn.
- i s li lc ca Hoa K ng Henry Cabot-Lodge, nh qu tc ca thnh ph Boston, mt ngi
bit tnh ton v rt lnh lng... lm gch ni vi s tr gip ca mt k thut gia thuc Cc
Trung ng Tnh Bo : i t Lou Conein (18 nm Vit Nam ), mt bm ru c hng, mt k
phiu lu rt nn th nhng rt d dn, cha l ngi Nga m l ngi Php, v l ngi lai u ,
anh l cu chin binh ca OSS (tin thn ca CIA ) bng bin Bc Vit , cu hun luyn vin ca
nhng ton c cng Vit Minh u tin vo nm 1945... ( ch thch thm ca tc gi :C mt
chuyn vin CIA khc lm vic chung vi Lou Conein. l i t Spera, ngi sau ny c ni
ting l thanh ton Che Guevera Bolivie).
Tng Minh v Lou Conein bit nhau t chin dch nh Bnh xuyn, mt chin dch gy ra
nhng s ng chm nng gia s quan Phng Nh ca Php v c vn qun s ca CIA . Ngi
Php th ng h Bnh Xuyn, nhng ngi ng minh c trung thnh vi Php. Ngi M th ng h
ng Dim v tng Minh trong vic nm li th trn Si Gn - Ch Ln. Cng tc chung quanh
tng Minh v Conein trong vic chun b lt ng Dim, cn c c mt nhm chuyn vin: tng
L vn Kim, mt s quan tham mu quan trng (trc th chin 2 Paris l ngi o din lm
vic vi Marcel Pagnol), tng Trn thin Khim (sau ny l Th Tng v l cnh tay mt ca
Tng Thng Thiu), tng Mai hu Xun, (cu t lnh Cnh St c Bit, mt ngi c tnh dt
khot, hung d v th hn, bit rt nhiu chuyn b mt v c di trng nhiu ton st th trung
thnh v phc v v iu kin.), i t Mu, Gim c Nha An Ninh Qun i, cu trung s v
binh Vit Nam thi Php, mt con ngi mu s y mnh khe nhng khng bit ngi ngng l g.
Con bi ch ca nhm ngi ny l tng Trn vn n, Tham mu trng QLVNCH, ngi c
b Nhu va p va say m bo v c bit. Tng n l ngi c Tng Thng Dim v ng
Nhu tn nhim hon ton, s l ngi phi hp khng b nghi ng cho ton nhm.

Ngy 1 thng 11 nm 1963, ch b lt , C hai ng Dim v Nhu u b i y Nhung thanh
ton bng my pht sng lc 12 ly v b m thm nhiu nht dao gm. i y Nhung, s quan cn
v ca tng Minh, l ngi thi hnh tt c lnh ca tng Minh mt cch m qung.
Sau khi thnh cng, nhm o chnh thnh lp "Hi ng Qun Nhn Cch Mng" v tng Minh
c giao cho chc Ch tch nm ly chnh quyn.
Nhng khng phi ch h b mt ng Tng Thng bng i bc l chng minh c l mnh c
kh nng tr quc.
Tng Minh lc no cng trung thnh vi bn b nn ch nh ngi bn c trong khng chin v
cng l bn trong t l v quan li Nguyn ngc Th vo chc v Th tng Chnh Ph , v giao B
Th Thao cho mt ngi bn khc ca ng, mt kin trc s m yu bnh hon , mt ngi sut c
i cha bao gi bit lm mt ng tc th dc no. Hi ng Qun Nhn qu bn tm vi h s v
"s c ti ca ch Dim" nn khng c a ra c mt chng trnh hnh ng v chnh tr
hay kinh t no . Tng Minh c nhng li tuyn b lm cho cc nh bo sng st :
"Chng ti cng ngh ti hc thuyt. Nhng trong hin ti, c rt nhiu vic quan trng hn: nm
vng li cng vic i ti chin thng."
Ngoi ra, v cc n v u t ca qun i c tp trung v ng mi th , cng nh c nhiu
tng lnh mi lo tm chc v v bng lc, nn c mt khong trng trm trng trong lnh th.
Cc "p chin lc" tng c xem l xng sng ca h thng phng th ca dn chng chng li
Vit Cng li b ph tan. C nhiu v tng b trng v cng chc cao cp b bt giam hay lu y,
v c nhiu v tnh trng b cch chc. Cng sn li dng tnh trng hn lon trong qun i , li
dng khong khng chnh tr v s thiu vng ca nn hnh chnh trong lc ny tin hnh nhng
hnh ng qui m hn trong tt c vng qu thuc ng bng sng Cu Long .
Cn ni v vic "nm cht tnh hnh" ca cc tng lnh th thng c din dch ra l nhng
cuc lm tin". Trc tin, cc "ng o chnh" bt u l "nh vo" cc k ngh gia, h cho l
nhng ngi lm giu di tro ch c. C vn ti chnh ca ng Nhu, mt nh t sn c hng
Hu. b bt buc phi np 60 triu ng. Theo lnh ca tng Minh, v linh mc tng lm l ra
ti cho ng Dim b bt . B hm da x t hnh, linh mc ny phi giao li cho v nguyn th quc
gia 35 triu ng, s tin c Tng Thng Dim giao cho nh th thuc Dng Cha Cu Th
ng K ng.. Sau , cc "ng o chnh" t chia nhau khon 500 triu tin cng qu cn li
sau ci cht ca ng Dim. Dinh c Lp, chn nn v phin phc v c phi cu xt cc h s,
tng Minh tip ht mi ngi . . lm cho cc c quan an ninh mun in ln. C mt ngy no ,
trn 20 ngi mc qun ngn khng c vt i giy b, n trnh din cng. Tt c u l bn qun
vt ca ng Minh, nhng ng thng ng phn, nhng thy th k, nhng ngi gc ca, lc s v c
c nhng ngi lm banh na. Tt c u vo cng vin v chi sn qun vt ca Ph Tng
Thng lun trong sut hai gi ng h vi tng Minh. Ngay nh ng Minh ng Chasseloup
Laubat, cc ca vo ra cng khng c ngi canh gc. Cn B tng Minh th cng p, ln con, lc
no cng ti ci, khng kiu cch, mi tt c bn b. Nh lun lun c bn b khch kha, nhc
s, cc chim tinh gia, v my tay t sc...

Nhng dn chng th khng ai ch na. Cch y my tun, dn chng Si Gn rt mng r
hoan nghnh tn tnh s sp ca mt ch m h chn ght. Cc tng lnh thy c hoan h
nhit lit, ngy th tng rng dn chng hoan h mnh. Tht khng cn ci lm no hn !. m
ng dn chng ch vui mng v tm li c s t do v nht l li ha l Min Nam Vit Nam c
trin vng chm dt c trn gic ko di qu lu ri. Dn chng tht th tng rng s sp
ca ch Dim l c th dn xp c tt c. Nhng gi y h thy l cuc chin chng nhng
vn tip tc m cn bnh trung mnh thm ln, h thy l kh m c c thanh bnh v cnh ca
T Do va thy m ra c mt lc th li c ng li ngay ri. Mt lut s Vit Nam c ra
khi nh t, khng b tnh nghi l c cm tnh vi ch c, tm s vi mt c phi vin ca
mt t bo ln Paris :
"ng bit by gi c mt s khc bit no vi "lc trc" khng ? Cc c gi im c th nu ko
khch rt l t do trn ng T Do. Cn cc qun ru th ngi hu bn khng cn b bt buc
phi mc chic o b lu trng theo lnh ca b Nhu na, m h c php n mc theo s thch v
theo khuynh hng ring ca h. Ti qun ni l k t nay c nhy tut mt cch hp php na..
Tht l qu yu !"
Tht ra th khng cn c vn ha hn g v T Do u. Cc cuc ph thng u phiu coi nh
c di li sau khi chin tranh kt thc.Mt "Hi ng Nhn S" c thnh lp vi nhim v rt
khim nhng l soi sng Chnh Ph trong mi quyt nh. Nhng ri Hi ng ny cng khng i
n u c.
Ngi ta ghi nhn c mt s ngi mi t thiu. Tht kh m tin c . Theo lun iu chnh thc
ca chnh quyn th "h ch t thi vui mng v cuc n p Pht Gio chm dt".
Cc ng phi chnh tr ti hot ng mt cch kh khn.
Bo ch th trn ngp (trn 50 t bo c xut bn sau ngy o chnh, v ch cn c mt l th gii
thiu ca mt tng lnh no l giy php ra mt t nht bo c th c ph chun ngay). Bo
ch c php t co ch c. Nhng nu t bo no t do ch trch hnh ng ca cc tng lnh
th s b tch thu ngay v vnh vin b ng ca. (vic ny xy ra ba ln trong vng khng n mt
tun). Ch ca ng Dim d nhin phi c nhng li lm (li lm chnh yu nht l lm pht
lng ngi Hoa K), nhng ch ny gp cng vo s ra i v tn ti ca chnh quyn Min
Nam Vit Nam. Ch cng thit lp c mt hng ro ngn chn bn Vit Cng, c th l
cha hu hiu lm, nhng cng l mt ro cn. By gi th khng cn g c. Min Nam Vit Nam l
mt t nc ang trong thi ni chin m li khng thy c chnh quyn no ht!
Di thi ng Dim, c mt kin, mt cn b x hi v kinh t, mt ng li chnh tr v mt
nim tin. c c mt ngi : Nhu, ngi bit lm cho ngi ta nghe li, v mi ngi u run
s trc ngi . Nhng mnh lnh ca ng ta ni ra u c thi hnh. Nhng by gi th l mt
nn Cng Ha ca nhng ngi bn nh . Ngi no cng l ch huy ht m khng c ai l ngi
tun hnh. Tht l c mt s hn n. Tt c quyn hnh qun s ln hnh chnh u nm trong tay
"Hi ng Qun Nhn Cch Mng".. Nhng rt r rng l nhng ngi lnh o ca nhm o
chnh hnh nh khng bit phi lm g vi quyn bnh . Dn chng tin tng rng cc tng
lnh khi nm c chnh quyn ri th phi c quyt nh i n hnh ng, sau khi suy tnh v
k hoch ca h, d l c qu lu. Khng c g khng ng ! Cuc o chnh khng phi l mt
cuc hnh qun "v" mt chuyn chi no ! m l "chng" mt ch hin hnh: ch gia
nh tr ca nh h Ng. V hnh ng bng v lc ny ko theo 2 n mng t ra tht s v ngha.
Rt mau chng nhng ngi khng c chun b cho vic ny thy l mnh b ng trc mt
nhim v l phi son tho mt chng trnh hnh ng mi , mt nhim v qu cao i vi h.
Nhng thay v phi hoch nh mt hc thuyt, h ch cn cho b my hnh chnh cng nh kinh t
chy li, v cho dn chng tham gia.... Cc tng lnh c t giam mnh trong vn phng ca b tham
mu vi nhng cuc thng ngh di dng v ch m cui cng ch thy c mt quyt nh c th
duy nht c thng bo cho dn chng. l "lnh tch thu" ti sn ca tt c thnh vin thuc gia
nh h Ng, cn sng hay cht cng vy, v ca tt c nhng ngi cng s thn cn ca h.
By gi ch cn trng ch ngi M m thi.
Nhng i s Cabot Lodge, nn lng v nhng s ci v v bt lc r rng ca cc tng lnh, gi
khong cch xa tr li. Khng cn nhng bui chi qun vt, khng cn nhng cuc tip tn thn
mt ta i s M na, tt c nhng g cho dn chng thy c , nht l gia nh h, nhng
ngi qun nhn b tht vng phn no v khng quen l nghi danh d cho nhng nhn vt quan
trng.
Khng y 3 thng sau s thnh cng ni bt ca cuc o chnh ngy 1 thng 11, v tuyn b "trung
lp" v "thn Php", tng Minh b tng Khnh bt gi v ui ra khi chnh quyn , Tng
Khnh l mt nhn vt bo trn, hung tn v ru cm, l ngi c Cabot Lodge a vo qu
o d iu khin. Nhng tng Minh b gi khng bao lu v chnh tng Khnh ni n
ng Minh tr li vi chc v nguyn th quc gia . Sau vi ngy lng l, tng Minh cui cng
chp nhn. ng chc v cho n ngy 15 thng 9 1964, nhng thc t cng khng c quyn
hnh g .
Vo cui thng 10 nm , tng Khnh li b tng Khng qun lt . Tng Minh b y sang
Thi Lan di danh ngha l "i s lu ng", chc v th gi nh, nhng lng bng th y .
Trong khong 4 nm sng lu vong Bangkok, tng Minh lin tip c cc Chnh Ph sau ny
Si Gn cho hng lng i s rt y . Bit th ca ng nm vng ngoi Bangkok, nhng
ngi dn Thi gn ng thng gi l "ng Vit Nam to con", nhng y ng bun, v ng nh
nh. git th gi, ng c hng lot sch loi trinh thm (Proudhon v Mmorial de Sainte-
Hlne), nui c v trng lan. (ng c c mt b su tp lan rt p). Cc bn b c dp gh li
Bangkok u c n thm ng. ng mun tr v Vit Nam nhng Si Gn vn lm l gi ic.. .
Vo mt ngy tt tri no trong nm 1965, ng chu ht ni nn p my bay hng khng Thi v
Si Gn .Tng Nguyn cao K, lc by gi l Th Tng, cm khng cho phi c p xung v cho
mt phi tun phng pho c h tng chic phi c hng khng n tn bin gii Thi Lan, Chic phi
c phi tr v Bangkok vi tt c hnh khch ca n .
Vo thng 5 nm 1967, vn mun v li Si Gn hn l mun hot ng chnh tr tr li, Tng
Minh tuyn b s v ng c Tng Thng vo thng 9. Nhng tn ng b gt ra ngoi danh sch ng
c vin Tng Thng v tng Nguyn vn Thiu c c.
Cui cng mi n ngy 5 thng 10 nm 1968 tng Minh mi c php v Vit Nam .. ng n
gp ngay Tng Thng Thiu, ngi cm quyn t 3 nm ri, c Tng Thng ngh gi chc
v c vn cho Tng Thng. ng va t chi.va cu nhu:
- "Ti bit qu v ci mn ny Ph Tng Thng ri ! Ti c ln chc v ny ri. Ti khng
mun lm chic bnh chng bng by trn k na"
Vi cc nh bo th ng ch tuyn b nh nhng:"Ti mun ng ngoi mi hot ng chnh tr ,
trong v tr ca mt quan st vin."
Mt vi tun l tri qua, sau trong nhng ngy u thng 11, tng Minh nu ln mt phn i
"chng li vic Hoa K ngng di bom ngoi Bc Vit v iu kin" mt iu m ng coi nh mt
s "u hng" v mt "hnh ng khuyn khch k xm lng" .
Mt nm sau, ngy 1 thng 11 nm 1969, ng tp hp cc cu tng lnh trong cuc o chnh
"k nim ngy lt ch c ti ca ng Dim". Bo ch i lp ghi nhn mt cch him c
rng :"mt ngi duy nht c gi tr li vng mt trong bui hp mt thn mt ny l Tng Thng
Thiu, mt ngi c mt vai tr chnh yu trong cuc o chnh ny." . Lo u s thua km cc
ng nghip, mt bnh lun gia thn Chnh Ph nghim khc nhn xt l
- "Ln u tin trong lch s Vit Nam ni m s knh trng ngi cht l mt iu thing ling, th
nhng ngi c trch nhim trong hai n mng li dm trn tro lng nhc linh hn ca cc nn
nhn ca h bng cch ung ru n mng hnh ng ti c ca mnh."
K tip, ngy hm sau, cha nht 2 thng 11, Tng Thng Thiu cho php c hnh mt bui l
"Tng Nim" cu siu cho linh hn ca ng Dim v ng Nhu, mt bui l o rt long trng ti
nh th Chnh Ta Si Gn, c s tham gia ca Tng Trng Thng Tin, i din ca Chnh Ph.
Sau bui l, mt on khon 2000 gio dn mang hoa i trong vng trt t n ngha trang Mc nh
Chi, ni hai anh em Dim Nhu c an tng trong hai ngi m cnh nhau cng chung di mt tm
xi mng c.
c phng vn sau , ng Tng trng Thng Tin tr li cho cc phng vin l "s c mt ca
ng ni y l " t lng tng nh n ng Dim, mt v anh hng dn tc, mt gng mt lch s
ca nc Vit Nam c lp".
Tc khc cc t bo theo Pht Gio cho l mt s "khu khch".
Tng Minh ph v thnh lnh s im lng ca chnh mnh bng hai bn thng co t vn tnh
cch i din ca Tng Thng Thiu. ng thi ng tuyn b ch trng t chc trng cu dn v
"mt hnh thc chnh tr" tht s cho nn c lp quc gia v s gii c ca quc gia Vit Nam l
"khng th ng theo bn t hay bn hu m phi v tr trung lp, gia hai th gii t bn v cng
sn"
Tng Thng Thiu xng ging ci li ngay:
"Chnh Ph VNCH c thnh lp t "t do ph thng u phiu" . Ti thi hnh s mng do dn
chng ph thc cho ti. Chng ta i gn n chin thng ri. Trung lp l mt iu phi l, l mt
hnh thc ngy trang i n u hng cng sn . C nhiu chnh tr gia bc tc ch v vi mc ch
tha mn dc vng c nhn, e da s on kt quc gia trc k th".
Th l cuc so kim bt u. Nhng ch l mt mn chm trn nh thi. Cuc chin tht s s
c din ra trong tng lai. Tng Minh li gi im lng, mi nm ch i ra khi nh i ba ln
chua cht ch trch ch mi ln mt nhiu hn.
Bit th ng Chasseloup Laubat khng v th m thiu vng ngi lui ti : bn b, khch kha,
thn hu, s si, thy bi, s gi mang tin tc n t Php, Nht hay Hoa K , cc tng lnh khc
hay Tng B trng b lu y. Ngi ta tr chuyn, nh bi, v ung tr. Khi ng khng tip
khch th ng n "Cu lc b th thao Si Gn " vi cy vt trn tay. ng nh qun vt vi my
ng ngh s, dn biu, cc tng lnh, cc gio s, vi ngi M, vi nhn vin ngoi giao ca cc s
qun ngoi quc.. vng ng Nam , chi qun vt c mt c im l to c si dy thn i
gia cc u th khng phn bit chnh kin. V tng Minh l mt u th chi khng bit mt.
Tt c nhng ngi n vi ng ta u nhn mnh l vin cu tng lnh ng s ny gi dn
hn trc nhiu, v thay i r nt l mt ngi tranh u cho "ha bnh". ng ch ni gin ln
khi ngi ta ni n "ngi Bc k" (nguyn tc "Tonkinois" ) Tuy nhin dn dn ng Minh cng
thnh lp mt nhm chnh tr, m rng thm ra v c gng hng dn cc lc lng i lp. Nhng
ngi ca ng ta v nhng ngi hp tc vi ng c phn ra thnh 4 nhm r rt :
- Nhng ng c ph, ch s hnh chnh v cu tnh trng, nhng cng chc gi ni bt vi nn
vn ha Php, nhng ngi c knh trng qua nhiu th ch.
- Nhng s si ct cn ca cha n Quang v ca ngh s V vn Mu, tin s lut, ch tch Phong
Tro Ha Gii Quc Gia (phn ng l Pht T), c ngi M ti tr v thao tc t lu.
- Mt s s quan tr, gio s, nh bo i lp, v nhng cng chc chuyn nghip c khuynh hng
tin b c o to trng Quc Gia Hnh Chnh c lin lc vi Mt Trn Gii Phng Min Nam
, nhng ngi cp tin ch trng ci cch x hi Vit Nam , v ch trng mt Chnh Ph Lin
hip vi cng sn .
- Nhng cu tng lnh ca cuc o chnh 1 / 11, t lu ng ngoi chnh quyn v khng c
mt trch v qun s no, va chng ng Thiu va chng cng sn .

S khc bit nhau ca cc nhm ny, tuy cng ng vi nhau v s ra i ca Tng Thng Thiu
nhng c nhiu bt ng v phng php p dng, v ng li chnh tr phi theo i n mc
ch, gii thch phn no nhng cuc vn ng bt thn v nhng lp trng mu thun ca tng
Minh, thng hay ng theo k i thoi no n ni thuyt phc nht .
V th m sau nhiu ln trnh n, bn bc, rt r... tung Minh mi bt thn loan bo l s ra ng c
Tng Thng vo nm 1971. Cuc vn ng bt u, lc ti cn Si Gn. Cc quan st vin
ngoi quc nhn xt l tng Minh c vi li th trong chuyn tranh c: ngoi nhng nhm ni
trn, ng cn c s ng h ca c Gim Mc Bnh ca a phn Si Gn, v ca Phong Tro
Trung Lp Paris ca cu Th Tng Trn vn Hu, ngi u c ca ng, Ngoi ra ng cng
c mt ngi em t l tng cng sn Dng vn Nht (1) thuc "qun i nhn dn Bc Vit", iu
ny gii thch ti sao i H Ni v i Mt Trn khng bao gi tn cng tng Minh trn h thng
truyn thanh.
C 4 ngi lo vn ng tranh c cho ng . Hai nhn s l ng Tn tht Thin v ng Nguyn ngc
Th. Hai dn biu tr l ng L qu Chung v Ng cng c.
Trong thi gian ny ti c gp tt c 4 ngi ny nhiu ln.
- ng Tn tht Thin sng trong mt cn nh rt p vi y tin nghi c xy ct trong mt
ming vn c pht ha rt l chu o. ng l ngi min Trung, m yu v nng tnh, c gng
mt qu phi, thuc mt gia nh qu tc Hu. L mt con ngi kiu k v kin quyt, ng ni
thnh tho ting Anh v ting Php. Mt vi ch du c bit :ng c mt ngi anh em l tng
trong Khng Qun Bc Vit; ng c lin lc cht ch vi c quan tnh bo Anh, v khng thch
ngi Min Bc (nguyn tc: Tonkinois). ng bt u i vo con ng chnh tr trong chc v Ty
Vin Bo Ch v thng dch vin chnh thc ca Tng Thng Dim. Khng ng vi nhng
phng php v mc tiu ca Tng Thng , ng t chc v i Thy S hon tt hc v tin s v
khoa hc chnh tr . Sau ng l B trng ca Ph Tng Thng Hng, nhng nhn thy ng ny
qu lc hu v thin cn nn li t nhim mt ln na v nhy sang pha i lp. By gi th s phn
ca ng c gn lin vi s phn ca tng Minh Dng, ng t chc cc bui phng vn v thu
xp cc bui tip xc vi dn chng cho tng Minh, ng thi ng cng i dy trng i hc
Pht Gio Si Gn v cng tc vi t bo Kinh T Vin ng ca Hong Kong. ng ni vi ti :
-"Ti chp nhn ym tr cho ng Minh v ng l mt tng lnh bit chp nhn uy quyn hnh
chnh i vi qun nhn . ng hiu r v tnh cch php l, v bit tn trng dn chng. ng ta
mun chm dt cuc chin v ni chuyn vi "Mt Trn". Cn ng Thiu li l ngi ca chin
tranh. ng ch tn ti v sng cl nh vo chin tranh v s ym tr ca ngi M, c vn v
tr lng cho ng ta v p t cuc chin i vi chng ta. Nc Vit Nam phi chm dt khng
cn l mt "tri lnh" hay mt nh kho khng l cha y dng c chin tranh do mt bn cn
n n mc qun phc iu hnh, mt bn ngi ch c mt cng tc chnh yu l "m xc cht" .
Cc tng lnh ca chng ta thng hay qun rng nhng xc cht lnh cng m h xp ln bn
nh nhng con th m h i sn c, khng phi l nhng con th vt m chnh l nhng ngi
Vit Nam nh chng ta ."

Khi ti lu vi ng l "trong cuc i binh nghip ca mnh, tng Minh cng thng phi lm
nhng bn tng kt tng t, v lc ng c chnh quyn trong tay cc tng b trng dn s ca ng
khng th lm g c nu khng c kin ca Hi ng Qun Nhn Cch Mng gm ton l tng
lnh . Hn na bn Vit Cng mi ngy cng u c thng bo nu ln con s hng trm binh s v
nhng vin chc Chnh Ph b h git..." th ng Tn tht Thin cng quyt ngn ti li ngay v
ni :
- " Ch c nhng ngi ngu xun mi khng chu thay i quan im hoc khng c kh nng rt ta
nhng bi hc t nhng s tht bi ca h. Tng Minh tng b tht sng v lu y, nn c th
gi suy gm. By gi th ng bit r l khng phi ch tng thm cc s on, khng phi ch
kha mm bo ch, hay tng qun s cho cnh st l c th cai tr t nc c u. D nhin l
ng khng hiu nhiu v kinh t v cha c mt kin no chnh xc v cc bi ton quc t. Nhng
c chng ti y gip v hng dn cho ng. iu quan trng l ng ta c th ti lp li
s T Do cho nn Dn Ch v kha cc hng sng li. "
- Mt v c vn khc m tng Minh thng nghe theo l ng Nguyn ngc Th, mt ngi khn
kho v t anh thp hn. L con ca mt i in ch Min Nam , ng l mt quan chc gi,
khun mu, khn ngoan, lch lm, lun ti ci . Di thi Php, ng l mt "chc sc" ca gio
phi Cao i, v b th ca v ton quyn c Decoux, k l cng s vin ca ngi Nht v
nhiu ln chc v tnh trng trc khi i tp s mt kha trong bng bin vi Vit Minh. Tng
Thng Dim rt qu trng ng nn a ng i nhn chc i s u tin ca Vit Nam Nht
Bn, sau li gi ng v giao cho chc v Tng trng B Kinh T, v cui cng l Ph Tng
Thng . Sau nh hp tc vi nhng ngi o chnh ng Dim ngy 1/11/63 ng li k nghip
ngi bo tr v nng ng trong chc v lnh o Chnh Ph khng kh khn g ! Qua nhng
giai on khc nhau trong cuc i nghip v ca mnh, ng Nguyn ngc Th gi c mt s
ln kinh nghim cho nhng chuyn cng cng, mt h thng tin tc rt tt, mt s ng h c lc
ca cc hi vin hi Tam im v nhng ngi t bn Paris, mt vi bn b cn st li trong nhm
lnh o cng sn, nhng lin h rt tt vi cc trung tm dch v v mt vi nhm chnh tr Nht
Bn, v nhng ti liu mt c cp nht rt cn thn.
Tnh ng vn ngi thn trng, li thm d dt v hon ton b lng tai, ng xa thnh ph trong mt
ngi nh kn o nhng sang trng, c kh nhiu ngi phc dch tuy lun mc o b ngoi nhng
kh che du c sng lc eo tht lng , ngay c lc mi tr . Khc hn vi ng Tn tht Thin
thng thch trnh by di dng kiu trit l - s hc, vi nhng l lun bin chng, ng Nguyn
ngc Th hay dng nhng cu ngn gn nhng y thuyt phc. Vi mt n ci ranh mnh, ng
ni:
- "T hai nm nay ngi M v ngi Tu kn o gp nhau . Cch y 2 thng h cng khai
ha nhng mi quan h gia h vi nhau. By gi th h lin lc in thoi vi nhau hng ngy. Ri
y h s n chung vi nhau mt bn . ng Thiu l hn si trong t canh ca h. D nhin l h
cn phi vt b hn si nu h mun n chn sp mt cch yn lnh.i vi "k hoch 7
im" ca Mt Trn a ra, ngi ta ch nu ln 2 ch khng ng :
- Chuyn rt qun tc khc ca Hoa K v chuyn ra i ca ng Thiu.
im th nht s c gii quyt khng xa. Ngi M ra i, vic ny khng c g phi bn ci na.
Ch cn li im th hai. Chng trnh v ti tranh c ca chng ti c t trn s vng hi ha
bnh vi 2 l do :
Trc ht bi v bt buc cc cuc chin phi c chm dt . Ngi ta khng th va ni chuyn
ch li vi nhau m va bn nhau.
Th n bi v chng ti chc chn rng ng Thiu khng th cng li nn ha bnh bao lu na .
ng ta l mt ngi chng cng sn nhng thin cn cn hn cng sn na. V ch ca ng ni
l chng cng sn nhng hnh s cng my mc ging y nh h vy. Lc lng qun s , hnh ng
tm l chin, v cnh st c mt khp ni... Tt c kt cu chnh tr ca ng Thiu u dt trng tm
vo chin tranh. V chin tranh gii thch tt c, v chng minh cho tt c. Nhng s hy sinh, i hi
ngn khon, s lm pht, cc s trn p, khng b nhng ngi i lp ... Chm dt c chin
tranh l tt c kt cu u sp theo ht. Khng c g gin d cho bng !"
- ng L qu Chung, trng nhm tr, l mt ngi c c ch lanh li v n ni d dng. Xut thn
t mt gia nh kh gi ng Bng sng Cu Long, tui vo khong trn 30, tt nghip trng
Quc Gia Hnh Chnh, tin khi ng l gio s sinh ng (Anh v Php), trc khi nhy vo lng bo
nh mt tng bin tp vin cho nhiu t bo. Sau ng ra mt t nht bo cho chnh mnh: t
"Ting Dn". Chnh trong t bo ny ng t li r rng "tn bi kch ca nhng ngi Vit Nam
ng ngoi cuc chin" , b kt gia 2 khi i khng, v t ng a ra kin thnh lp "lc
lng th ba". Nm 1966 ng c c dn biu, v nhanh chng ni ting qua nhng cuc can thip
gay gt v lin tc vi "chnh quyn qun s" , ng thi tp hp v thnh lp mt nhm 18 dn
biu i lp rt nng n. Lc no khng c mt trong Quc Hi th ng thch ngi phng tr Givral
ng T Do, ni hn h thch nht ca cc nh bo M m ng tm cch nhp bn. ng thng
ni vi ti :
-"Cc nh bo ngoi quc l phng tin duy nht ca chng ti m np ni "st de" y hi m
Tng ThngThiu t trn u ca chng ti cho ra bt hi nng. Nhng cu chuyn v nhng
tin tc m chng ti trao i vi h thng l khi im ca cc cuc iu tra gip a ra nh sng
nhng v tai ting v nhng chuyn bun lu m Chnh Ph mun m nhm."
- Cu dn biu Ng cng c , 39 tui, p trai, trc tng, tnh hi ngng v rm, l mt nh doanh
nghip v anh c mt ch ng ring bit trong sinh hot chnh tr Min Nam. Anh l chu ca
c Cha Bnh Gim Mc a phn Si Gn, cha anh l mt ngi cng gio b Vit Cng hnh
quyt vo thp nin 50 vng Tr Vinh, mt tnh c ca Cam Bt bn b sng Cu Long. Anh c
ti hi ra tin nhng cng xi tin ra nh nc . Anh tun t l ch bo, thu khon , v c bc r
hng c giao ko cho ngi M, c c dn biu nm 1967. Sau khi tht c nm 1971. thnh lnh anh
tr thnh ngi ca thi cuc khi anh sang Paris (Php) v trnh by k hoch "ha bnh" ca anh :
-" Vit Nam Ha" l c ti cng (+) vi chin tranh".
T gii qun s lit anh vo loi "bi bt" ca cng sn, v anh tr thnh k th ca ch
ng Thiu.T "Tin Sng" ca anh nhiu ln b tch thu, nh ca anh b cho n bom v xe ca anh b
t. Anh vit nhiu bi theo nhu cu ca bo ch M v Php. B cnh st quy ry qu mc , anh
nh phi chy sang Php t nn, trong lc t Tin Sng ca anh vn tip tc nh ph khng ngng
chng s c ti ca ng Thiu. T Paris ni anh tng thm s lin lc vi cc phi on ca cng
sn Bc Vit, ca Mt Trn, v ca nhm trung lp, anh gi v nhng bn tng trnh di nhm
phn tch tnh hnh gip tng Minh . Nhng ngi chng i anh thng bit v anh rt r, nn rt
ngc nhin khi thy anh vit trn din n ca t Le Monde nhng bi rt c sc vi mt c php
qu iu luyn, trong khi bn thn anh thng ni ting Php gn nh khng c quy tc no ht. S
tht l khi ni chuyn vi anh ta nhiu ln, ti nhn thy trnh hc vn ca anh ch cp tiu hc
m thi. Trong vn chnh tr , kinh nghim cho thy l thng ch cn c gan, vi kin hay .. v
mt t tin. Sau nhng cy vit hay s tm n khng kh lm.. (sau anh pht ng phong tro
"phn chin" mnh m ngay bn M v Php tip tay cho k hoch xm chim Min Nam Vit Nam
ca cng sn Bc Vit).
Cuc tranh c nm 1971 khi u bng dc vng v s no nhit. Hai bn hin din i chi nhau
mnh lit..Khng kh cng thng li tng thm gp bi khi mt ng c vin th ba nhy vo cuc :
tng sng gi Nguyn cao K. C nhiu phng tr b nh bng cht n, 15 chic xe M b t ch
trong vng 10 ngy, Ha thng Thch thin Hoa ku gi "mt triu on vin" thuc phong tro
Pht Gio u tranh ca n Quang hy on kt li, hng ngn thng ph binh i nn l v mi
khu hiu chng M tp trung trc ta i s Hoa K , thng ngh s Mc Govern, ngi ch
trng "ha bnh" tnh c gh ngang Si Gn b vy trong mt nh th v b mt m ng gio dn
chng cng hm da treo c; sinh vin v cnh st ng nhau, bom xng chng lu n cay, Nh
king, tr s ca Tng Lin on Lao ng, thn Chnh Ph b cc cu chin binh t ph v tn
cng bng ct mn.... Chnh tr Vit Nam ang xung ng !
Mt nhm i t tr thn Tng Thng Thiu ht trch nhim cho i lp v c bit l tng
Dng vn Minh. Mt v trong nhm ni vi ti :
- " ng Minh Dng bnh dn tht v ng khng c lm g ht. ng l mt ngi tt, khng ai nghi
ng iu , nhng trong qun i ng khng i din cho ai c. Khi ng sang Thi Lan nm 1964,
cuc chin tht s cha bt u. Trong sut 7 nm lin, ng ch chi qun vt v trng hoa lan.
Trong lc th y chng ti phi chin u v chin u rt khc lit. Mt th h ch huy khc
tr hn v tn tin hn thnh hnh nh c trui rn trong la n, trong chin u. i vi cc
s quan , lch s c coi nh khng cn na!
" Cn Tn tht Thin th li khc. ng ta l mt ngi thng minh tht nhng c qu nhiu tham
vng v bt mn v thy khng ai bit n ti nng ca ng. Thtl mt ngi i lp c chp.. i
vi ng ta tng Minh ch l mt ci u cho ng qung co thi khng hn khng km ! Ci m
ng Thin nhm vo trn ht ch l ci gh Th Tng. Lc no cng thy ng ni n dn chng,
nhng ng c bit dn chng l ai khng ? ng xut thn t mt gia nh hong tc, triu thn
v chuyn chy p phe, Chn ng khng bao gi lm, tay ng khng bao gi dnh bn. ng cng
khng bao gi trong qun i . Nhng ngi tr thc Vit Nam c ng hay hc lc cn cao hn
ng gp bi n ni vanh vch cn c c ngn ngi , M cng nh Php... Hng chc ng trong
s ny hp nhau li m mu chuyn ny chuyn n, ngh rng ch c mnh mi c mt cng thc duy
nht kh d mang li "ha bnh" . Cc ng khng ng nhau chuyn g ht, tr mt chuyn,
l "nhu cu thay i ch ", d nhin vi iu kin l h phi c c gh Tng b trng no
trong thnh phn mi ca Chnh Ph . Nhng chng ti khng mun nh vy .
" H l nhng ngi cha tng bit sng cht nh chng ti . H cha tng bao gi chia x ni au
kh ca chng ti . H cha bao gi bit tr gi bng mu nh chng ti .
Dn chng khng bn tm n nhng l thuyt s ca nhng ngi hunh hoang ni vi h t
trn cao v t ngoi xa. Dn chng ch mun c bo v, mun c vnh vin thot khi vng
khng b v hn n nh a ngc. Chng ti em li cho h s an ninh, s t do lu thng, v
h c gt la mt cch thc t. H s theo chng ti.
"Cc nhm chnh tr gia trng gi ca Si Gn vn bit rng h khng tc ng c t nc
. Nhm Pht Gio u tranh ca cha n Quang lm g c "hng triu tn " sau lng h ? Khong
30 ngn l cng , v phn ng cc s si ang rt bn rn trong cng tc quyn gp tin bc hay
ang u c trong vic mua bn t ai. Khi qu quyt l h c mt lc lng chnh tr mi, khng
mng quyn li, th hoc h ch l nhng ngi khng tng, hoc h l nhng ngi chuyn nghip
khng c nim tin.
" Nhng ri tt c u phi tin chc iu ny : Ny qun nhn chng ti bung sng xung, th i
mt vi cng sn h khng ng mt gram no ht. Hoc h s chu khut thn lm b nhn hay ti
t cho cng sn , hoc h s b cng sn thanh ton. V n ngy th khng cn mt ngi phng
vin bo ngoi quc no ng gim nhng li ku ca hay ch trch cho h !"
Chuyn tranh c Tng Thng gia hai ng Thiu v Minh cui cng khng c na. Ngy 23 thng
10 nm 1973, mt thng ri sau t vn ng rt n o si ng, tng Minh cho l "cuc bu bn
sp ti ch l mt tr h" nn thnh lnh rt tn ra khi danh sch ng c. Ngay sau tng K cng
rt tn khng ng c na. ng Thiu ng nhin khng cn ai l i th na v tr thnh "c
din" Cuc bu c Tng Thng b ph hoi ngm nn ng nhin tr thnh mt cuc biu quyt
thng qua ca dn chng m thi.
S rt lui ca tng Minh lm cho mi ngi u ngc nhin, b bn, thn hu, v k c i th. Ai
cng ng l tng Minh c mt quyt nh qu hi ht. Nhng nhm sinh vin tng ng h hnh
ng ca ngi lnh o Min Nam u gin d v qu tht vng. Mt trong nhng trng nhm,
anh Ngc, 26 tui, sinh vin nm th nm ngnh Y, cha ht gin :
-"Chng ti vn ng my thng nay cho cuc bu c ny, chng ti b c hc hnh, sut m
i g ca tng nh, in truyn n vn ng, lo son tng tm biu ng, t chc cc bui hp...
Chng ti b cnh st nh p. nhiu em b bt. Tt c cng vic lm ca chng ti u nhm
vo ng Minh Dng, ng ta cam kt i cho n cng v thnh lnh, khng bo trc g c, ngay
trong lc cuc vn ng ang thc s bt u th ng li bung b chng ti ".
Thng ngh s ng, mt Pht T n ha, c nhn khoa hc cn nghim khc hn, rt chm ri
nhng n o, ng ni :
-"Ti khng thch Tng Thng Thiu v phng php lm vic ca ng ta . Nhng ti t chi khng
ng h tng Minh. V phng din sc khe ng to con mnh khe tht y nhng hon ton km
thng minh trn phng din chnh tr. Nhn b ngoi th thy ng c v ung dung v bnh tnh u
ng li c nhng phn ng mnh khng chnh chn nh vy. ng ta va mi chng minh iu
hm nay y"
ng V vn Hi, cu chnh vn phng ca ng Dim, va mi chy theo tng Minh my thng nay
xc nhn :
-"Tng Minh l mt ngi can m v trung trc, c y lng tri. Chng ti l bng hu v
bn tranh u ca ng, chng ti l nhng ngi u tin ly lm tic v s rt lui ca ng ta.
Chung quanh ng ton l nhng nhn vt hng u Vit Nam ny, ng li c ti tr rt mnh
v hy vng c th tp trung tt c cc lc lng i lp thnh lp mt ng chnh tr ln. Ti
oan chc l qua s rt lui ny ng mt ht c may. Trong vng 4 nm na chc chn s l qu
mun. Nhng ng rt chn v nhng p lc ca Tng Thng Thiu i vi ngi ca ng, i vi
bo ch, i vi hnh chnh cng nh i vi qun i. V d sao chng ti cng khng th ni ht
c nhng l do tht s thm kn ca s rt lui ny. ng Thiu c v s phng tin cho ng
c thng c. ng c bit l Vit Nam c mt cu tc ng ny khng?
"Vai mang ti bc k k
Ni by ni b ngi nghe thiu g "
Nhng "l do thm kn" m ng Hi va ni qu nhin c mt vai tr khng nh trong quyt
nh b cuc ca tng Minh. Va m mn chin dch tranh c, ngi M lo lng mun cho cuc
tranh c Tng Thng phi c mt v dn ch nn tip xc vi tng Minh. i s Bunker theo
ngi ta ni mong mun c mt cuc tranh c tay i gia hai ng c vin nn ti tr cho
tng Minh ng ny c phng tin vn ng tranh c. Vic ny c thc hin vi ngy sau
bng mt tn dng th 200 triu ng gi vo chng mc c m ra cho ng ng Kinh Ngn
Hng (qua trung gian ca mt k ngh gia Nht Bn). ng Minh lnh ra 100 triu trc cho
cc chi ph u tin. Ta i s Hoa K c tnh l tng Minh s c mt t l vo khon 30 n
40 phn trm trong tng s phiu bu. Nh vy l qu p v qu tt cho cuc bu c ri. ng
Thiu s c c c khng c g kh khn lm v tng Minh s c mt tm vc chnh tr kh
quan hn gip ng lnh o mt i lp vng chc. Tuy nhin trong nhng ngy u ca thng 10
nm , mt ch th mt ca H Ni (vn phng trung ng trong B Tham mu cng sn phi hp
u tranh chnh tr v qun s Min Nam Vit Nam ,) do c quan kim thnh ca M gii m
c, ra lnh cho "tt c cn b ng vin thuc mi c cu ca Vit Cng Min Nam phi dn
phiu cho tng Minh." T l s phiu bu do Vit Cng kim sot c c tnh khong 15 % ca
tng s , nh vy kt qu bu c s c th b hin tng "nga v ngc", phn thng c th ng v
tng Minh th Si Gn s c nguy c c mt Chnh Ph trung lp, Chnh Ph ny s t li vn
"s c mt ca qun i M Vit Nam " . Do ng Bunker bo ng ngay cho Hoa Thnh n .
y sau khi tham kho li vi ng qua in thoi quyt nh bt phng tin ti tr cho tng
Minh. V khi ng Minh n Ngn Hng ng Kinh rt tin thm ln th hai, th ngn hng t
chi v ngi ta tr li cho ng l chng mc c kt ton.
Ngy th nm 19 thng 10 vo bui sng vi gi trc khi ng tip xc vi ng Bunker, lc ng ny
va t Hoa Thnh n tr v th tng Minh li b mt n au na: Mt thng co t cha n
Quang bo cho ng bit l sau 3 gi tho lun, tt c 7 v s i din cho phong tro Pht Gio
Ci Cch (Pht Gio u tranh m tng Minh ngh rng s hon ton ng sau lng mnh), quyt
nh chm dt s ng h ng c vin Dng vn Minh (vi 6 phiu thun 1 phiu chng ca thng
ta Thch thin Minh). Trong vn th thng bo quyt nh ny cho tng Minh, cc S ng thi
cng cho ng bit nhng l do a n quyt nh chm dt s ng h ny nh sau :
"Phong tro tranh u ca n Quang b ra 4 nm ti lp li i ng cn b, v t chc v cc
phng tin ca h b p tan trong thi k tranh u chng Chnh Ph nm 1966. Chng ti xt
thy tng Minh khng c mt c may no c c c v chng ti khng mun b li cun vo
nhng hnh ng cc oan qu khch na chng ti b t ra ngoi vng php lut v phi hng
chu nhng n tr th nng n ca chnh quyn lc . Phong tro khc t khng vn dng b
my vn ng ca mnh, dn ht phng tin v ngn khon vo cuc bu c dn biu Quc Hi ,
Phong Tro mi mong thnh lp c mt khi i lp quan trng nh c Thng Vin,
kh d c th cn bng vi hnh ng ca chnh quyn trong khun kh hp hin."
Nh vy lc lng chnh tr trong khi c tri Min Nam Vit Nam c chia ra nh sau: Qun
i , Cng chc hnh chnh , nhng Pht T n ha, nhng Pht T u tranh ca n Quang,
nhng ngi di c t Min Bc 1954, nhng ngi cng gio, Mt Trn Gii Phng v thn hu ca
h , v cc Gio Phi.
Qun i th l mt khi sau lng Tng Thng Thiu, v Hnh chnh th d nhin phi tun theo
ng ri.
Cc Pht T n ha vn c mi giao ho tt vi Chnh Ph v lc no cng ng ngoi mi tranh
chp chnh tr;
Nhng ngi Bc di c th ng h tng K. Cn phn ln gio dn Min Nam t sau cuc o
chnh 1963 v ci cht ca Tng Thng Dim th chng hn tng Minh.
Gio phi "Ha Ho" rt ng v rt mnh cc tnh giu c ca Min Ty thuc vng ng Bng
sng Cu Long th khng bao gi qun cc cuc hnh qun git ngi ca tng Minh i vi h
vo nhng nm 1955 v 1956 trong "chin dch dit gio phi".
Phong tro Pht Gio n Quang, rt mnh min Trung v nhiu thnh ph ln trong nc ng
nhin l mt lc lng tn gio v chnh tr c t chc, mt lc lng duy nht m tng Minh c
th da vo.
S rt lui bt thnh lnh v khng ai ch i, gim xung n con s khng tt c mi hy vng ca
ng ta, lm cho ng khng c mt con ng no khc ngoi mt kt qu bu c t hi nh vo
phiu bu ca cng sn . Khng cn phng tin ti chnh (ng khng mun phiu lu vi tin
ring ca mnh v li cng khng ), li b mt v au ca ngi M, v b nhng ng minh tt
nht b ri, tng Minh nh phi chn con ng b cuc "rt lui " m thi.
Ngy 3 thng 11 nm 1971, Tng Thng Thiu khng c i th, c c vi 94 % s phiu bu.
Tng Minh cho ra mt thng co theo ng tuyn b :"khng hp tc vi mt ch mt ht
danh d v tt c phm cch."
Th l ln coi nh tng Minh mt tt c. D sao th ng cng bt u i qua sa mc mt ln
th hai na. Hu ht cc ngi ng h ng - ngoi tr mt vi bn tht thn thit- khng bit c
nhng l do tht s v thm kn khin ng phi rt lui... trnh xa ng. ng ni i ni li vi
nhng ngi thn :" Chnh tr l c mt cn c mng !"
ng li c sch tr li. Nhn vt De Gaulle lm ng b quyn r.. Theo gng ng ny tng Minh
gn nh t t mnh ngoi vng ca ch Cng Ha. ng sng nh vy sut trn 3 nm, gii hn
trong cc t co hnh ng ca ch vi nhng ngn t gay gt, ku gi mt s ti lp mt nn dn
ch tht s v s thi hnh nghim chnh Hip nh Ba L. Cc nhm khc nhau thuuc lc lng
th ba li bt u da vo ng tr li. ng cng thng tip v c vn chnh tr ca ta i s Php,
ng Brochand, mt ngi dn min Nam nc Php, lanh li nhng ranh mnh, rt khn kho trong
vic dng ln nhng t hp chnh tr , l ngi ca ng Froment-Meurisse, Gim c Chu S V
Quai D Orsay (Ph Th tng Php) ng Brochand tin chc chin thng tt yu ca Min Bc
t nhiu nm ri . Nhng s giao thip ca ng ta vi tng Minh km theo vi mt i din ca ta
i s Php lm cho ngi Vit Nam lm tng rng tng Minh c Ba L ng h s l mt
ng vin c CPLTCHMN chp nhn .
Ch mi cch y vi thng thi., cc thnh vin ca phi on iu tra thuc Quc Hi Hoa K
c tip xc rt lu vi ng Minh v ng vin ng ta nn hot ng chnh tr tr li . ng cng ch
nghe vy thi.
Ngi c vn lo thnh ca ng l ng Nguyn ngc Th qua i ri v bnh ung th. Cn ng
gio s chnh tr ca ng Minh, l ng Tn tht Thin li lc kia, sau khi bt c ngn gi t ta
i s Anh v xt thy chin thng ca Bc Vit gn k v khng sao trnh khi .. nn ng ta thu
xp v vt i m trn mt chic phi c ca Hi Hng Thp T
Ring v pha cc tng lnh bn ca ng Minh th lun lun lc no cng nghi ng i vi cng sn
Bc Vit , nn khuyn ng ta nn cn thn.
Ch ring c ngh s nng ng V vn Mu, ngi hay tip xc vi ng rt thng, v nhm "tranh
u tr" ca L qu Chung thc hi ng hy nm ly chnh quyn v "a ra nhng iu kin".
Trn thc t, tng Minh khng phi l mt nh chnh tr .Lc no ng cng ch mong mun l mt
ngi ha gii v ch mun ng vai tr ho gii! V hin nhin t lc ng tht bi nm 1971, ng
c th s c mt vai tr no khi no Min Nam Vit Nam ng trc mt thm ha. Qu nhin,
by gi chnh l lc chuyn ang xy ra.
ng nhn thy l tai ha m Tng Thng Thiu phi gnh mt phn ln trch nhim, bn b ca
tng Minh v mt phn ca cc i th ca ng mun ng phi cu ly nhng g cn c th cu
c . Sau nhiu ngy mc c gay go v i khi cng rn vi ng Tng Thng Hng gi nua, cui
cng tng Minh cng nhn c y quyn hnh. Chnh Ph ca ng c thnh lp.
Trong vi gi sp ti y, ng Minh s vo chim lnh Dinh c Lp. Bn b thn hu ca ng vui
mng hn h. Sau nhiu nm b lu y, th i lp v b ht hi, cui cng tng Minh cng li
tr li l v nguyn th quc gia ... v nhng ngi thc y v a ng ta ln nh mt mn hng
ri y s c th c ngi vo cc gh da nhung .... Nhng liu s c bao lu y?

Pierre Darcourt
Chng 22
MT BUI L TRAO QUYN Y SNG GI

"Bt u lo v hy vng", l u c bo Saigon Post cho chy tt ln trn trang nht.
Tra nay, Tng Thng Trn vn Hng s trao quyn cho tng Dng vn Minh.
Cc chuyn vin tho lun vi nhau v thnh phn ca tn Chnh Ph . H a ra tiu s ca ba hay
bn nhn vt ni ting nht cng nhau phn tch rt l khoa hc.
- Lut s Nguyn vn Huyn, v Ph Tng Thng va mi c b nhim s mang n cho tng
Minh mt s kt hp ca khi gio dn Min Nam .
- ng V vn Mu, nh ng tng ni vi ti gn ba tun l nay, hm nay l Th Tng. ng ta s
i hi s ra i tc khc ca ngi M nh ng tng xc nhn vi ti chng ?
- L qu Chung, th lnh ca nhm "tranh u tr" s l Tng trng Thng Tin.
Giao quyn cho tng Minh, Tng Thng mn nhim Trn vn Hng v cc dn biu, ngh s trong
lng vin Quc Hi hy vng s t c trc nht l mt s ngng bn. Sau khi trnh khi s giao
tranh ri, th s tin ti nhng cuc thng tho i n mt thnh phn Chnh Ph "trung lp"
gm c CPLTCHMN, lc lng th ba v mt vi thnh phn ca ch Si Gn
S phi hp qu hp dn ny khng cn phi xem xt g na. Ch VNCH ng vng l nh vo
qun i v vin tr M. Nhng QLVNCH t n tan r ri, v vin tr M cng khng cn na .
- Ci gi l "Chnh Ph Lm Thi Cng Ha Min Nam" (C PLTCHMN) th ang trong mt ci
th chnh tr qu mp m.
H khng nh h l mt Chnh Ph, t cho mnh l "i din chnh thc cho lc lng cch mng
ca ngi dn Min Nam trong "Mt Trn Quc Gia Gii Phng" nhng trn thc t h ch l mt
tm "bnh phong" gip H Ni che du nhng m mu bnh trng m h ang theo ui.
c thnh lp t nm 1960, qua Ngh Quyt ca Chnh Tr B H Ni , "Mt Trm Quc Gia Gii
Phng" vi nhng du kch qun mc qun o en v chin u bng nhng khu sng c k, nhng
sau b mt t ti th mng l c mt thc t kinh hn: s hin din ca mt qun i chnh quy
hng mnh vi nhng s on thin chin, hon ton c gii ha v c trang b chin c tn cng
ht sc ti tn ca Min Bc . H Ni khng mun thy M TGPQG (nguyn tc ting Php :FLN:
Front Liberation National) s tr thnh mt thc th chnh tr c th c yu sch c d phn trong
chin thng qun s ca mnh; hoc c th nhn danh c bit a phng chng i mt s thng
nht nc Vit Nam.
Cuc tng cng kch Tt Mu Thn, 1968, c th vnh vin loi tr nguy c ny. c x dng
nh nhng ngi dn ng v tin st vin trong nhng cuc tn cng vo cc th, cc du kch
qun v cc cn b chnh tr gc Min Nam b dit gn ht.
Ci gi l CPLTCHMN (nguyn tc y tc gi dng danh xng ting M, GRP: Goverment of
Repubic Popular. Ting Vit, h t xng l Chnh Ph Lm Thi Cng Ha Min Nam ) c thnh
hnh nm 1969, trng hp vi nhng vn ng u tin ca Hoa Thnh n v H Ni gii quyt
vn "ci bn vung 4 cnh" thng thuyt. Bc Vit d kin nhu cu phi c 2 thnh phn i
biu cn bng vi con s ca Hoa K v VNCH.
CPLTCHMN , gm c mt s ngi gc Min Nam Vit Nam qung co, khng c lc lng
qun s m cng khng c c phng tin qun s . Lc lng duy nht thc y ci Chnh Ph ny
tin ti chnh l qun i chnh quy Bc Vit, d nhin di quyn iu ng v ch th ca Qun y
Trung ng ca H Ni.
- "Lc Lng th Ba", m Chnh Ph Php tng rng h s phi c mt nhim v quan trng trong
vn ha gii gia hai Bn th ch nhau (bn cng sn v bn chng cng sn), th n khng c
mt thc trng chnh tr no c.
Lc lng th ba thc t cha bao gi c mt tinh thn tp th ca s ng nhn vt, n t khp ni
khc bit nhau, chia r nhau v nhng s cnh tranh su xa gia h . Nhng ngi chng i ng
Thiu cng nh chng i cng sn li hon ton khng c kh nng tha thun vi nhau v mt
chng trnh hnh ng chung.
Trc ht phi ghi nhn l nhng ngi thuc lc lng th ba Min Nam Vit Nam kh c th
mang nhn hiu "trung lp" c. Trong vi tun l tr li y, hu nh h khng h c mt quan h
no vi cc nhm trung lp khc c thnh lp Ba L. Mt trong nhng nhm k cu v ng tin
cy nht l "y Ban tranh u cho mt Min Nam Ha Bnh v Tin B" m Ch Tch l ng Trn
vn Hu, cu Th Tng Vit Nam t 1950 n 1953. Hai nhm khc nh hn, nhng rt thn cn
vi nhng t chc u tranh do Ta i s H Ni v i din ca CPCMLTMN dng ln, t ra
rt tch cc t nm 1973 : l "lc lng t do cho VN", do i t Trn nh Lan, cu trng
Phng Nh thi Php thc y, v "lc lng u tranh cho Dn Ch v Ha Bnh" ca cc ng cu
Tng Trng Nguyn hu Chu v H thng Minh. S hp tc gia cc nhm ny trn thc t ch
gii hn trong vic k tn vo mt vi bn "thng co chung" mi nm m thi.
Ti Si Gn , t lu ri ngi ta c cm tng l "Lc lng th ba" chy theo nhm tranh u ca
cha n Quang, mt thnh tr i lp cc oan vi ng Thiu. Nhng cha n Quang cng thng
chia ra nhiu nhm nh. Cng v th m vo khong thng 9 nm ri, khi ngh s V vn Mu thnh
lp "lc lng ha gii quc gia" th ch c mt khuynh hng thiu s ca ha thng Thch Tr
Quang, ngi cm u nhm Pht T chng Tng Thng Ng nh Dim nm 1963, l ng h
phong tro ny.
Cng phi nhn nh r thm l v pha b Ng b Thnh, Ch tch "Phong Tro Ph N Vit Nam
i Quyn Sng", b cng ch c th huy ng c mt s qun chng rt l hn ch m thi.
Do vy, khng th chi ci c l mc du lp i lp li nhiu ln v tr ca mnh, "lc lng th
ba" cng thiu hn mt s kt hp. Vo thi k 1963, Tng Thng Thiu c ln ni rt ng
:"Ch c 2 lc lng , lc lng ca chng ta v lc lng ca cng sn" Hai nm sau , ch vi
ngy nay thi, lc lng th nht ca ng Thiu tan dn thng ny sang thng khc v hu nh sp
sp . Lc lng th hai l lc lng ca cng sn sp sa l lc lng chin thng. Si Gn v
chnh quyn ang trong tm tay ca h .
Nhng bn thng co hay nhng li tuyn b ca mt vi nhn s tr thc d c thin ch m khng
c binh s v v kh, th cng khng thay i c g i vi din tin ca tnh hnh.
Ngi dn Si Gn trc mt thc t bi thm, chng cn bit phi lm g hn vi nhng s phn
tch m h thy l qu tm ph v qu tr. H ch t hi c mt cu : Cng sn s tin chim th
bng v lc hay h i th t u hng cho ng hnh thc? H hy vng m vn khng tin tng
lm l "mt s ngng bn c th xy ra trong tun".
Nhng nhng cuc chin u khc lit vn cn ang xy ra v hng ng ca Si Gn, v thnh
ph Si Gn khng bao lu na s c nguy c hng chu s pho kch ca loi pho nng 130 ly Bc
Vit . c mt lot ng rt nng th trn Long Thnh (ch cch Si Gn c hn 32 cy s)
ngay ni m trng K Binh Thit Gip ang ng .
Cc chin xa ang trc x vi nhau vi c ly tht gn. Cch 20 cy s v hng Bc, trn con l
Xun Lc, im cht Trng Bom ang sp sa mt. Mt trung on Bc Vit v cc ton c cng
cng sn c chin xa T.54 ym tr nh bc v tr phng th tin vo H Nai, ni m cc
thanh nin cng gio t 13 n 16 tui chng c li ch vi v kh h c v lu n. C hai nh
bo Php b kt vo by gia cuc chin u trn dng ph ti : l anh Christian Hoche ca
t Figaro, v anh Michel Laurent ca hng thng tn Gamma, c hai du c xem l b mt tch.
Anh Christian va mi n Vit Nam vi ngy trc y v ti cng cha bao gi gp mt c .
Nhng ti bit r anh Michel Laurent, mt chng trai m yu, mnh khnh , kn o t ni, c mt
gng mt thanh tao vi m tc di un qun khng ng cch lm tng thm v yu iu ca mt
"con mo". Nhng ng tng th m lm ! Trn trn a di ln la n, Michel bt chp nguy
him vn gi mt s bnh tnh l thng. Phng s u tin ca anh Vit Nam ri ng vo ma h
1972. Tuy mi bc vo ngh, nhng anh c bit n vi gii thng Pullizer m anh nhn
c Bengla Desh. Nhng nhng anh gi lo luyn cng ang ch hot ng ca anh ri mi c
kin. H khng tht vng lm ! Ngy 23 thng 7 vo lc sng sm, mt ton nhip nh trong c
Michel Laurent v Raymond Thomann n vi n v D Vit Nam ang chm sng 5 cy s pha
Nam thnh ph Qung Tr lc h ang tin ln ti chim thnh ph ny. Pho binh Bc Vit tp
trung ha lc 130 ly trn quc l 1, trong khi cc on dn t nn ang va tun chy va la ht.
Raymond Thomann vn ng ni trng tri bnh tnh quay cnh ny... Cc qu n pho ri n
gn. Cc nhip nh vin khc phi phn tn tm ch np pha sau nhng hn ln. Mt qu n
pho ri tht gn, lm Raymond b thng ng xung.. Mnh anh y mu, cm tay bn tri b ct
t gn na, i tri ca anh b nhiu mnh n. Hai nhip nh vin M v mt c nm st xung
sau nhng mm , khng nhc nhch. n bn qu rt. Cch gn 10 thc, Michel Laurent ng
bt dy, bc qua ng trng tri rt bnh tnh, thu nht cc my nh v my quay ca Raymond,
ri xc nch Raymond mang n ch np.. Lm cng vic cu ngi ny xong, vn bnh tnh v
thoi mi anh n tm 2 y t Vit Nam n sn sc s khi cho Raymond gip cho anh ny khi
b mt qu nhiu mu. Sau khi bit chc l bn mnh c bng b cp thi xong, Michel tr v
pha sau, chn xe ca mt nh bo da en thuc thng tn x AP (Associates Press) va chy n,
nhng xe anh ny khng chu ngng , anh li chn c mt xe Jeep ca mt trung s D, t
Raymond ln bng sau vi tt c dng c my mc ca anh ta v tin chc rng anh s c tn
thng bng trc thng v Nng, Sau anh mi ly li dng c thu hnh ca mnh, bnh thn i
tr li mt trn, tip tc cng tc ca anh.
Hai thng sau, khi ra khi bnh vin, Raymond Thomann gp li Michel Laurent trn quc l dn
n An Lc, lc no cng thoi mi... gia nhng ting n ca bch kch pho v rc kt...
Sng hm qua, H Nai, cng nh anh Qung Tr, Michel t mnh tin qua vng la n
tip cu mt ngi bn khc ang b thng... v anh b mt tch trong m khi la m ca n
pho. Min l vn may thng ngy ngo mn ca anh ng b anh...
Nhng tin tc t mt trn a v khng c vui lm. Tn Uyn, mt qun l nh cch cn c
Khng Qun Bin Ha khong chc cy s b pho binh Bc Vit bin thnh mt ng tro. (2000
qu pho trong 3 ting ng h). Bin Ha c lnh gii nghim 24 trn 24 gi. 5 cy s v
hng ng Bc ca Si Gn, trc thng tiu dit bng rc kt v lin thanh mt n v nh c
cng Bc Vit trong lc h ang c ph mt chic cu. Cch khong 4 cy s v hng ng l
trung tm Thnh Tuy H, kho n dc chnh ca qun i Min Nam , khng xa Ct Li bao nhiu,
mt cn c hi vn trn b sng Si Gn . Nu cng sn lm ch c khu ny th tnh hnh s
khng cn hy vng g cho qun i Min Nam Vit Nam . C nhiu tu chin ca giang on cho
b ln y 3 i i Thy Qun Lc Chin h bm tr y.
Vo lc 9 gi sng, ti i theo xa l Bin Ha. Mt on xe trn mt chc chic thit gip bn tc
n 105 ly, c thit vn xa M113 dn u ch y b binh trn ang trn ng ra trn tuyn..
Cnh st d chin c b tr vi sng lin thanh trong cc h dc bn ng. Trc cu sng ng
Nai, cch 25 cy s v pha ng Bc Si Gn , qun i dng ln mt hng ro cn. Pha bn kia
hng ro cn ny l an ninh khng c bo m. Cc chin xa n v tr ca h. Mt i y Vit
Nam chn xe ti li :
- ng i u ?
- Ti i Long Thnh.
Va ni ti va a th bo ch ca ti ra. Si quan ny lc u v ni vi ti :
- "ng c th i th. Nhng ng n chc khng c u, hoc tuy nhin nu ng i n
c th ng cng s gp rt nhiu kh khn tr v. Cc chin xa ang nh nhau trong vng.
Nhiu n v ca s on 18 rt v B Ra v n tip tay vi cc s quan tp s ca trng
Thit Gip vn ang b bao vy v ang b T.54 bn vo. Binh s ca chng ta di chuyn qu kh
khn v cc on dn chng ang tn c.
Pho binh cng sn bn hng chc trng rc kt v i bc 30 ly vo tri tip c An Li, k cn
Long Thnh, ang tp trung gn 100 ngn dn tn c. Hn 200 ngi cht. Tt c dn t nn
u b chy v hng bin. Nhng h khng i xa hn c v con ng i Vng Tu b ct
t. on xe ca Hi Hng Thp T Vit Nam ri Si Gn t sng hm qua mang theo lng thc
cho nhng ngi dn khn kh trong tuyt vng ny, c nhiu xe b chy khi i gn n Long
Thnh nn h phi thi lui tr v."
C hai ngi Php t nguyn trong t chc "Bc S Khng Bin Gii", mt hip hi thin nguyn
tng gi cc thy thuc lm vic khng th lao i khp ni no c nh nhau trn th gii, n trnh
din ngay ro cn. H c giy thng hnh v mun c gng n bnh vin m h lm vic trong
tri An Li my ngy trc . Binh s xem giy t v cho h i qua.
Vin s quan tr th bo ch li cho ti v ni thm:
- "Tri vi tin n i Si Gn ,cn c Bin Ha vn cn. V cc chin xa ca Chnh Ph vo
H Nai tip tay cho cc chin s tr . Cho ng.
n lt ti bc qua ro cn.
Quc l gn nh vng tanh. Dn chng cn nhc k nn trnh xa quc l v bng ng m i. Xa
hn mt cht, ti hiu ngay ti sao.
Pha bn tri cch l ng chng 20 thc c 2 chic xe vn ti b v tan v n pho, ang chy v
bc ln mt mi kht rt kh chu ca du ln tht ngi . Pha bn phi, l mt sn xe nt vn ca
chic xe ba bnh Lambretta lm ti ni da g: t thi ca mt a tr khong 10 tui b treo lng ln
pha sau thng xe, hai tay lng thng, u b mnh n ct i qu na n cp mt. Trong mt gc
ca thng xe pha sau cn c hai xc cht, mt ca ngi n b v mt ca b gi m nhau nm bt
ng, c ngc v mt u b nt mu me vng vi. Cch o 2 thc gn mt l c o hi cn
da nn ng nha cn mt mnh kim kh cong vo nh du ni vin n rc kt n v gy ra
mt s tn st bn thu m qung ny.
Mt s yn lng k l bao trm chung quanh cn c Long Bnh c ca ngi M. Cc lng mc y
sc sng va mi my ngy trc y ang n o no nhit th nay tn c ht ri.
Cc l ct dc theo quc l c cc sinh vin s quan trng V B Quc Gia Dalat trn gi. Nhng
sinh vin s quan tr t 18 n 20 tui u, sch s, gn gh v bng lng nh nhng ch lnh trong
t knh. Trn ba l ca h t di t l m ct kt truyn thng vng ca sinh vin trng v
b....
Mt anh sinh vin s quan ni vi ti bng mt ging gn nh rt trnh trng :
- "Chng ti s i m sinh vin ln khi thy mnh phi cht!
Trong nhng nm 1965 -1972, Long Bnh l mt trong nhng cn c tip vn ln nht ca Hoa K
Vin ng. Mt doanh tri qun s rng mnh mng tri di trn gn hn 7.000 mu ty t, gm
hn 100 tri lnh, nhng sn trc thng, bnh vin.... tt c u c ni lin nhau bng mt h thng
ng s p nh xa l. Trn 30.000 lnh M v L on Khng K s 1 vi gn 3000 chic trc
thng ng qun ti y. Mt "trung tm gii tr" gm c mt sn khu ngoi tri (dnh cho cc
mn biu din ca cc c gi tc hng tc hoe ca anh h tr danh Bop Hope), mt h bi li th
vn, mt nh chi bowl, nhiu sn qun vt, 3 sn bn tn, nhng cu lc b nh bc , cc phng
m bp v mt nh hng Tu. By gi Long Bnh ch cn l mt cnh tr rng ln y c di vi
mt vi gian nh r st, nhng chin u bng bao ct v trm bn tr gan d ang sn sng cht
vi chic m sinh vin s quan truyn thng trn u.
Xa xa l nhng ting pho binh bn i tng qu mt ha ln vi ting quay u u ca cc cnh
qut trc thng ang bay tng on hai hay ba chic trn khng..
i v pha trc mt i na, ti gp mt trung i bit ng qun vi m nu trn u, qun o y
vt m hi loang l, vi cc khu trung lin hay M.16 trn tay. V tip theo l cc n v tin st
ca s on 18 t B ra n. n v chnh ca h ang chm sng chung quanh Long Thnh,.c ph
v vng vy ca cng sn tin ti b tr st tng Bin Ha. Nhng vng vy s kh m ph ni.
Hai cy s k tip th quc l tr nn en kt : mt ln sng ngi t nn v i ang i theo binh s
tng bc mt, t i st nhau, ngi th chng t, ngi th chng gy, cc b th gnh gng mang
trn vai mi loi vt dng, cc tr nh 6,7 tui cng em chng trn lng, my ng gi m c
cc em b gi nm tay dc....
Qun i ang nh nhau hai bn ng, cch y khon 3 cy s, ni c nhiu ct khi en dy c
bc ln cao.
Khi i vng qua mt con ng mn dn ti mt v tr phng th hi cao do 2 chin xa, mt i i
thuc s on 18 trn ng vi vi khu pho 105 ly , ti mi khm ph ra tm rng ln kinh khng
ca on ngi. Tri di khong ba hay bn cy s trn ng ch l mt ging ngi nhp nh nh
mt ging sng v i ang chy v Long Bnh v Bin Ha. C trm ngn con ngi cng mt tm
trng hong ht trong ng ngc , cng c mt ni lo s v mt quyt tm phi chy trn ... ang im
lng tin tng bc, khng mt tinng ni, khng mt ting ku la, trong mt s yn lng hon ton
qu i kinh ngc!
- "Tt c u chy i t tri tip c An Li, cng thm mt s ln dn Long Thnh"
l nhn xt ca mt s quan ang dng ng dm quan st on ngi di chuyn. Hai v bc s
mong n An Li hiu rng h khng bao gi thy c bnh vin ca h na nn quay tr li.
Lm sao c can m tm li c chic xe v i ngc li v pha An Li, xuyn qua khi ngi
khn kh i b ny m khng th gip c g lm vi ni kh au ca h ?
Vin s quan mang ng dm quay li ti v ni :
- " ng c bit ti sao h phi i nh vy khng ? H phi i chung tng nhm c gia nh vi nhau
v cha m ln con ci u bit rng ch mt cht l nh thi l h c th b xa ri nhau vnh vin,
khng cn nhn thy nhau na v khng bao gi cn gp li nhau c na. Nh th h mi c mt
ng lc kt cht vi nhau mt cch tht xc ng nh vy.
tr li Bin Ha, phi vch ly ng i v chy tht chm, cng xe lun dnh st vi ngi i
b, m phi lun tnh to khi phi cn ln h. on ngi git ra t t. Khng c mt hnh ng
hay c ch no t ra chng i, tuyt nhin khng c mt li trch mc .Ti ch c mt s nng lng
khng bit lm cch no "bay" ra khi on ngi dy c ny ... !
n on gia Bin Ha v Si Gn ging ngi tn c t ct ra thnh nhiu on i vo hng
chc tri tip c c cp tc dng ln t nhiu ngy trc . Nhng ngi c trch nhim ca Hi
Hng Thp T Min Nam Vit Nam ang c gng bo m mt s tip t cng nh s tm tr ca
c mt on ngi khng l ang chy lon ny. Nhng h qu ng, v nhng tri dng ln trong
hi h khng ch cha ht c . V nhng ngi ngho kh ny phi chu cnh nm vt xung
t v khng cn mun i u na. Mt vi v bc s, cc hng o sinh Pht Gio v Cng Gio
phn pht cho h ng, sa hp v nhng ti cm nh. cho h sng trong vng 24 ting ng
h. Mt v linh mc n ni vi h l h s c a v tm c min ng Bng sng Cu Long
bng xe vn ti hay xe but.
Trn ng c i Bin Ha, thng vng xe t khi c xa l, nn dn chy lon c gi bn phi
nhng ng cho xe qun s ch y n dc .H cng khng t u, hng chc ngn thng i
tng hng di vi mi loi phng tin. Xe b ca nng dn (c b ko), xe ba bnh y p n
sn xe mun ng mt ng, xe p th ch nng cn hn la, v i b. H mang theo ti sn
duy nht ca h: mt con g trng nht trong gi tre, mt ch heo con trong mt thng m nh, c
cm. Ba c tu s c o chung trn mt chic m t ang qua mt mi ngi . V khng mt ai
ch n mt thn ngi rch nt c lng ang l lt da bn ng.
Khi m ng trn ra ng dnh cho qun xa ang i ra tin tuyn th binh s bn ch thin cho
h trnh ra hai bn ng.
Trong ngha trang qun i Bin Ha , mt ngha trang ln nht Min Nam , hng chc h va mi
c o chung quanh mt ngi m cn dang d. Trn hai chc chic quan ti c ph c, c sp
di gn vn phng ca ngha trang, mi chic u c mang tn tui, ngy thng v a im hy sinh.
Hu ht cc binh s ny u b t thng my ngy cui cng gn y chung quanh thnh ph.
Ngi ta ang chn mt thiu t D. Trong s vi ngi dn s ang ng chung quanh i kn
qun s v mt tiu i linh m , c mt b v tr, rt ng n v rt p mc o tang trng, ang
khc trong lng l . Mt em b gi khong 10 tui ang m st m nh mt con chim ang s st...
Thnh ph Bin Ha vn cn sng ng cch y 2 ngy mc du phi trng b pho kch, gii y
l mt thnh ph cht.. Phn ln dn chng u i khi y, cc cnh ca st ca tim bun c
ng li v kha cn thn . bnh vin dn s trn 50 ngi b thng v rc kt c mang n
sng nay, nm cht ht cc hnh lang. Ch c mt bc s gii phu v mt bc s gy m cn lm
vic. Bc s trng bin mt t lc no ri....
cn c khng qun, cn hng chc chic phi c ang nm trn sn bay. Cc phi cng ang rp
thm nhng bnh sng ph. Chc l cho sng chy n Thi Lan hay bay ra Hm i VII
trc khi qun cng sn n.
Mi n 3 gi chiu th ti mi v n Si Gn .
V n 4 gi ri th ti quyt nh i mt vng quanh ch Si Gn . Dc theo cc hnh lang trong
ch nhng con bun nh v nhng ch sp ni chyn nh bp rang sau khay hng hay ngay trc
sp hng ca h. C nhiu b ngi xm di t by hng ra c trn ng i, mi mc mi th,
t nhng chic n bm, cc ng h reo, kem co ru, ru ty , thuc l v c c phn thay th ca
xe hi...Trong cc gian hng bn vi, cng cn mt vi b mc o di mu ang chn hng t la v
ang tr gi vi my ng n ... Cc qun ru nh v nh hng th vn ng nght khch ngi
bn, n ung trc nhng cc bia lnh hay nhng t ph nng ang bc hi nghi nght......
Tt c u ch i..., h ch 5 gi chiu v x xo nho nh vi nhau : Lc l Tng Thng Trn
vn Hng t chc, chuyn giao quyn hnh cho tng Dng vn Minh v bui l s c trc tip
truyn thanh v bnh lun qua i pht thanh Si Gn.
Ti ngi trong mt ci phng sn mu xanh l cy tim c ph Thanh Bch, gn rp ht. ng sau
quy tnh tin, ngi ch tim ang iu chnh tn s v chic my thu bng Akai.
ng 17 gi, quc thiu VNCH c tri ln. Khch kha u gi im lng nghe bnh lun gia
gii thch:
- "Trong gian phng tip tn rng ln ca Dinh c Lp, trc bc hnh ca cc vua Hng, Tng
Thng Trn vn Hng bc chm chm n bn vung hnh ch nht c khc ph hiu ca ng :
hai con rng vng nm trong mt vng trn . ng bc ln bc v hng v c ta , trn hai trm
ngi i din cho lng vin Quc Hi , mt vi tng lnh, v mt s ng nh bo Vit Nam
cng nh ngoi quc."
Vi mt ging ni khn khn m ng c gng t ch, v Tng Thng gi nua ct li :
- " Mt trang s c lt qua.
Mt trang mi s c i tng Dng vn Minh vit tip.
Chng ti khng ngh rng phi thm mu v phi nh nhau n vin n cui cng v n
ngi lnh cui cng, tha i tng, y l mt trng trch rt ln c giao ph cho ng. Chng
nhng ng cn phi c thin ch, m cn phi c can m na ! Khi t b gii php qun s, chng
ti chn con ng ca ha gii, ca s ha hp, v cui cng ca ha bnh"
Cu Tng Thng Hng bc xung bc. Mt v trng ta bc n g ph hiu ca ng v gn
ln ph hiu ca i tng Dng vn Minh: "mt bng mai", mt loi bng biu tng cho ngy
Tt, (ngy u nm) du hiu ca mt s i mi.
Tng Minh, v tn Tng Thng ca nn Cng Ha, n ngi ngay sau bn vung hnh ch nht,
quay sang v Tng Thng tin nhim, cung knh cui u cho v ni "Tha Thy !" (ng Hng
tng l gio s ca ng Minh trung hc):
- " Nhn iu khin t Nc trong nhng hon cnh hin ti, khng c g vui ht. Chnh Ph m
ti c y thc phi thnh lp s l mt Chnh Ph Ha Gii Quc Gia, v ti tin chc rng
Chnh Ph s c th thng ngh tr li vi Chnh Ph Lm Thi Cng Ha Min Nam.
Chnh Ph bo m s tn trng nhng T Do Dn Ch v s th ht nhng ngi b gi v l do
chnh tr di ch c.
Tha ng bo thn mn, nhng ngy sp ti y s rt l kh khn. Chng ta s phi can m cng
nhau ng u..."
Ti nhn thy thong qua l ging ni khng c bnh tnh, s din t khng chc chn. ng Minh
o ln ch ny qua ch khc v phi c lai. ng ta cha bao gi l mt din gi tt. Quay sang
binh s, ng tm li c phn no ging ni ca mt v ch huy:
- "Cc anh phi gi cht phn t cn li, bo v ha bnh, v gi mt tinh thn cao. Khi m lnh
ngng bn c thi hnh, cc anh phi trit tn trng. Trong nhng vng kim sot ca mnh, cc
anh phi bo v an ninh v ti sn ca dn chng, khng c o ng, khng c b sng v bt
c trong mi trng hp, phi nghim chnh tun hnh lnh ban ra, mi hnh ng v k lut s b
trng tr ngay tc khc."
Ng li ku gi pha CPLTCHMN, tng Minh tuyn b:
- " Cc anh em pha bn kia, ti tht s mun c mt s ha gii, v cc anh em cng bit iu .
Ti mun rng mi tng lp dn chng phi tn trng quyn sng ca nhau. cng l tinh thn ca
Hip nh Ba L. Cc anh tng ku gi tn trng Hip nh ny v chng ti cng ku gi nh
vy.. Do chng ta phi ngi li vi nhau chung mt bn tm gii php c ch li nht cho t
nc v cho dn tc. chm dt nhanh chng s ngho nn ca dn chng v ca binh s chng ta
, ti hy vng l cc anh chp thun ngh ny v nhng cuc thng thuyt s c th bt u ngay
sau khi Chnh Ph c thnh lp."
Bui truyn thanh chm dt. Mt chng trnh khc c tip ni sau bi pht biu ca Tng Thng.
Sau lng ti, mt ng c nh c ru ra tung ra mt cu y ma mai chua cht:
-"ng Tng Thng ca chng ta c v tt y, vi bng mai ca ng, trong khi cc chin xa ca
tng Gip ch cn cch Dinh ca ng c 20 cy s!".
ng khch gi c mt ci nhn qu sc bn, khng thiu cht hi hc hay sng sut no . Tng
Thng Hng khng nm quyn c qu 8 ngy, v lc cc chin xa cng sn tng i cn xa...
Ti tr tin xong bc ra khi tim Thanh Bch, Tri ang c qu nhiu m my en...
*
* *
Trong hai ting ng h na, ti s ri khi Si Gn trn chuyn bay cht ca hng "Hng Khng
Trung Quc". in bo quc t ca Bu in y nght cc lin lc in bo chnh thc cng nh
t nhn, nn cc cng in ti gi v nh bo ca mnh qu tr.Ti s gh li Bangkok 48 ting
dng in thoi trao thng vi bi v ti s tr li...
Thnh lnh mt ting n vang tri lm rung rinh c thnh ph. Trong mt vi giy, m ng chung
quanh ti sng s kinh ngc. Xe ang chy t nhin ngi ta thng gp, ngng li ti ch. V sau
nhiu ting n khc mnh hn v ngay sau sng lin thanh v i bc phng khng ln ting.
m ng hong ht gii tn chy t tn thnh nhiu nhm nh , chy qua chy li khp t hng,
ng u nhau . Cc xe bt u m my chy li, v chy nhanh. C nhiu xe m t b ht tung ln,
ri ng xung....
Nhiu pht sng lin thanh c nghe khp ni. Cnh st v binh lnh thi nhau bn ch thin. Cc b
la ht, chy n g ca bt c nh no xin vo trong. Mt s tr em b lc gia rng ngi ang
chy, ng khc la run ry. y l mt s hong lon hon ton hay ng hn l mt s cung lon.
Cc ti x b xe gia m ng. Mt ti x xe vn ti b mt lot sng lm v knh xe, qunh qung
nhy vi khi xe v xe khng ngi li c th tip tc ln bnh, leo ln l, ph tan ca ca mt tim
bn ng h v tung vo ph sp lun ca tim.
Cc tu chin u di sng Si Gn bn i bc 30 ly ln tri, vo nhng mc tiu v hnh. Ngay
trn kinh o, mt chic C130 ch dn t nn b nhiu n la bn ln lm cho phi cng phi h thp
cao trnh n, bay st kho cng Si Gn sut ng gy ct bum ca my chic tu hng, ly
cao li v bay thng v hng Nam.
Cc tim caf trn ng T Do lt t ng ca cn khch th nm bp xung gm bn.
Pha trc Quc Hi , rt bnh tnh, mt anh bn to con, cha my ng quay cnh dn chng chy
tn lon tm ni tr n. Hai anh lnh bn nhiu lot M.16 ln khp bn pha, ngang tm ngi, lm
cho mt b trng ngay ngc ng ngi xung, lng y mu.
Pha trn mt i, trong hm cnh rp chiu bng Eden, c ngi xc nhn l c my tn c
cng Vit Cng li dng chuyn bom n tn cng vo Dinh c Lp v B Quc Phng.
Ngi khc th li ni khc : h ni l nhm ca tng Nguyn cao K o chnh. Chung quanh nh
th c B, cc pho i phng khng vn c nhim v phng th Dinh c Lp gn , x i
bc bn ht ln tri. i l c qu nhiu xe xch l my nm chng gng ngang nga. Ti x b
xe chy ht vo nm vn cy ln bn ng. Nhiu qun xa trn c tr sng lin thanh 50 v i
bc 20 ly cp i, n b tr trn ng Thng Nht v cng bt u tc x. Ting n inh i khp ni
nghe rn c ngi ! Hi kht ca thuc sng ngi n tn c, v cc v n ng nng bng ri y
ng.
chng 15 pht sau th t nhin cc v kh nng ngng bn hn.. Ch cn cc ting sng c nhn,
nhng cng tha dn. Trc cu lc b th thao c, mt ng cnh st gi rt bnh thn cho ti bit
vi mt ging u u : "Cc phi c cng sn di bom Tn sn Nht, v nghe nh c thit hi"
Ti chy v ng Pasteur nht ht giy t v hnh l du lch ca mnh, xong gi mt chic xe tc xi
ang chy rong, v vi gi 10 ngn ng (coi nh t gp 10 ln ), anh ta chp nhn a ti ln phi
trng Tn sn Nht. Cn bo by gi mi bt u: Ma nh trt v rt nng ht. Chng ti chy
trong cn ma dy t v ng s gn nh vng tanh. n hn 7 gi chng ti mi ti trm kim
sot vo phi trng. Qun cnh v cnh st d chin xem giy t rt k, sng vn cm tay. Mi
pht sau ti mi c cho vo phi trng.
Cn ma dt ht thnh lnh. Vn c nhiu ct khi en bay ln t sn bay ang cn c nhiu ting n
nh. Ting ci ca i cha la thuc Khng Qun vn cn h ln inh i. Tt c cc phng pho c
u bay ln ht. Cc qun xa ch y binh s t khp ni ang vo phi trng. Tt c ca s phi
cng u b thi tung, trn mt t cn vng vi cc mnh kin vn.
Mt s quan an ninh cho ti vi tin tc chnh xc: 3 chic phn lc A.37 b cng sn ly c min
Trung di khong 20 qu bom 500 cn anh xung cn c Khng qun v bay rt thp. Ton
trc b hon ton bt ng v my chic A.37 ny vn cn mang c V NCH v hnh nh n y t
cn c Bin Ha. Thit hi cng kh nng : Mt kho n ln, 11 chic phi c (trong c 3 chic
F.5), v 4 trc thng b ph hy. C trn 60 t thng v my trm b thng. Tt c cc phi v u
c hy b. Chnh Ph ca tng Minh va cho lnh thit qun lut 24/24 cho n khi c lnh
mi.
Th m mt chic phi c thuc Hng Khng Vit Nam li ct cnh c vi hn 100 hnh khch.
D sao ti cng khng th tr xung thnh ph. Ti i n mt hm tr n lm bng bao ct . Trn
ng i ti gp nhiu ton khing cng ang lm cng tc tn thng.
Ti qua m trong hm tr n ny. n rc kt vn ri vo phi trng khng dt. Cng vn c
nhng ting rt x gi v nhng ting n n ic c tai, v sau l cc qu n pho nng 130 ly.
C mi ln n pho ri trng mt chic phi c no th li c mt vng nh sng le ln x tan
mn m ma gi v mt ct khi en bay ln cao.
Vo lc 23 gi th mt ting n ln lm rung c hm tr n ca ti. Cch chng 50 thc, mt
chic trc thng vn ti "Chinook" y binh s b chy v ang ri xung t. C rt nhiu mnh kim
kh nh la bn tung te khp phi o, v thy ngi cng va b chy va b bn tung cng
khp, trong mt vng kht lt mi xng du v tht ngi b chy.
T xa, v hng ng, pho binh vn n vo Bin Ha khng dt v bin vng b pho kch
thnh mt bin la.
Ti bit rng nhng ngn la to trong m ti "thiu hy" c mt th trn; ti bit l nhng nh
ca b n pho ca cng sn lm sp nghin nt nhiu gia nh m ti quen.
Ti ngh ti cc bn thn ca ti, ngh ti Trinh, ngi th my vi hai bn tay to ln s s lc no
cng y du m ang cm ci h hoy lm vic trong nh xe lp tn ca anh.
Ti ngh n cha Alain, mt ngi Php gi 83 tui ri m khng bao gi mun ng ca nh
hng ca ng.
Ti ngh ti anh Giang mt nh iu khc lc no cng loay quay vi cc tng Pht trong xng
m anh ch dng ln bng giy bi v vi tm tn.
Ti ngh ti nhng ngi lnh t v cng gio tr ca H Nai, nhng em 15, 16 tui ch vi mt khn
chong c v hai qu lu n m vn hng hi ng u vi cc chin xa T.54 ca cng sn Bc
Vit! Trong lc di nh sng thnh ng cha m chng ang qu gi cu nguyn xin Cha ban
cho chng y can m khng chn bc trc ci cht....
Ngy mai ny, cc bn ti v nhng em b kia chc s ch cn l nhng xc cht khng m m, tha
h lm mi cho chut b, cho ch mo... gia s iu tn ca mt th trn yn lng v tang tc...
Tri rng sng th ting sng chm dt, ti tr li phi cng. C ba xc phi c vn ti cong queo v b
chy en nm gia bi u. Hai trung i D ang i qua phi o, u vn i m ni (khng c
nn st) qun o thng thm, sng ng sch s, h i chm chm , nh nhng rt thong th, lnh nht
dng dng nhn khp chung quanh m i ti.
Lc 9 gi sng, ti gp c mt ngi bn, i t Lp. Anh ch huy mt Khng on phi c sn
gic v va p xung sau mt phi v. Anh c v mt mi v b bay ca anh c vt mu. Anh
mt nhc ni:
-" Tt c ri s sp , tng gi thi. Cn c Khng qun Bin Ha b 600 qu pho 130 ly hon
ton h hi v ang b c lp. S on 18 ca thiu tng o vn cn nh nhau vi bn chng v
ang bm trn a. Nhng s on b thit hi qu nng v gn 2000 binh s coi nh phi thc trng
m sut 5 ngy nay. S on 5 th b ri v coi nh tan hng. Thy Qun Lc Chin th ang ng
nng trn ng ph Vng Tu, nhng thiu n v khng c pho binh ym tr. Bn (4) s on
cng sn Bc Vit c chin xa T.54 m ng, c hng trm khu pho ym tr tin n gn
Si Gn lm ri. n v tin st ca h gm ton c cng ang la c chc ngn dn t nn i trc
coi nh lm khing n cho bn chng. H n Tn Cng ri, khng y 3 cy s cch trung
tm thnh ph. Cc ton nh D phn cng v c ni ang cn chin, nh xp l c vi cng sn
."
tr li cho cu hi ca ti v cc phi c cng sn t u bay n b bom y ? Anh lc u
chn nn ni :
- " H ct cnh t phi trng Phan Rang, v ti gn nh chc chn rng h ton l nhng ngi
bn c, bc tc nht thi v s tan v ca chng ta nn theo bn cng sn . H bit rt r cc hnh
lang bay ca chng ta v t ra l ch tht s ca phi c mnh, ch khng phi phi cng Bc Vit
u. Ti t hi ci ng Minh , ng ta ang tm ci g y ? Chiu hm qua, ngay sau khi cuc b
bom y chm dt, ng ta i Hoa K phi ng ca ngay ta i s M , v tt c ty vin qun
s M y phi ra i tc khc khng c chm tr. G ch chuyn th Hoa Thnh n mng
qu: h ch ch c by nhiu thi, h s nhn gp. V ti ngh l cuc di tn nhng ngi M cui
cng s tin hnh trong nhng gi sp ti y thi. Cng v th m t sng sm pho binh Bc Vit
khng bn vo y na cho cuc hnh qun di tn ny c tin hnh d dng v nhanh chng.
Tt c nhng hnh ng ca bn cng sn ch nhm to ra mt tnh trng hong lon c mt s
kt thc nhanh chng. ng Minh ci u t mnh chui vo trng, v s ra i ca tt c ngi M
chc chn s to ra mt tnh trng ht hong khng khip."
i t Lp ngng mt cht ri t tay anh ln vai ti v ni vi ti vi mt ging chi tai nhng y
tnh bn :
- " Mt chic phi c ca cng ty Di Loan, u y 2 ngy nay, s ct cnh trong vng 30 pht na
mang theo trn 100 hnh khch n Bangkok. Ti bit anh bn phi cng ny, anh ta s cho anh i,
Pierre, anh i i, i ngay khi ni y. di ngay i, trc khi bn "ch cht" kia (nguyn tc: s......)
vo thnh ph...
Tnh t m ngh nghip ca ti khng mnh bng ni bun ang sit cht tim ti.
Si Gn l thnh ph ca ti.
Ti c sanh ra y. Ti khng mun v cng khng th no chng kin cnh "b i" t
Min Bc vo y, vo ci thnh ph m ti bit r tng hc him. Ti khng mun thy nhng
ngi c hnh phc cng thi th u vi ti s bin mt di b mt n bng ch m h phi chu
mang sut i. Ti cm thy khng sc....
Sng th ba hm lc 11 gi, ln ln trong hng trm ngi ng u lo v vi vng ra i trong
khn cp, ti ri khi Tn sn Nht, phi cng ca Si Gn .Chic phi c i Loan i Bangkok, ct
cnh rt bo v trc ch phng thng ra bin, i v hng Ty Nam. Pha di chng ti l thnh ph
rng mnh mng vi nt p lng ly, c con sng un khc bao quanh... mt thnh ph b nhng
trng ting n v khi bao vy chung quanh ri.
Mt ngi Tu ngi bn ti, k s in ton, ni vi ti l ch trong vng vi gi na thi l trung
tm h thng vin thng y mn, s "c iu khin" cho n tung. Tt c cc s thng tin vi bn
ngoi s b ct t ht, v Si Gn , b c lp vi th gii bn ngoi , s ri vo tnh trng cm lng .
Ti thy c hng ti b se tht li. ti ht sc tuyt vng. By gi ti mi bit rng ti s khng bao
gi cn tr li t nc ny na, mt t nc m ti rt yu thng...
Mt dn tc khn kh, b dy v, b cht ht tay chn, b st nghip ch v b sa vo by ca mt v
kch chnh tr ngu xun v bi thm qu kinh khng m chnh h cng khng h bit khng h hiu g
c... Xin vnh bit tt c, vnh bit tt c nhng anh em tng chia x vi ti hnh phc cng nh
au kh trong nhng nm di.... Cc s on st mu t Min Bc vo y s tha h m xi x cc
anh. Ngi M b xua ui s p xung nhng chic hng khng mu hm ca Hm i VII, mt
hm i d bt lc v v ch vn ang tun tra ngoi khi b bin Vit Nam my tun l nay ri.
Cn v ngi dn Vit Nam : c th h s bit c l ht ri , cn c mng v ngha v tht
khng khip ca h qua ri. Ngi ta dnh cho h mt s chn la tht dn d nhng qu khc
nghit : u hng v c sng, hay l chng c v cht. Trong vi gi na h s gnh chu mt lut
l kht khe ca k chin thng.
Ch Sam (Hoa K) bin mt, mang theo khu hiu li thi ca ch : thuyt " mi n" !
Con chu ca Bc H s n, nh nhng k chin thng, mang theo biu ng khc bt buc phi c
thuc lng: Phi thay i li sng, thay i c, phi t ph bnh, phi hoan nghinh trt t mi., phi
bit vng li cn b, cc y vin gy g v b mt, thng mc qun phc mu xanh lc, c hun
luyn s ngho kh ca bng bin.. v.v.
Tht kh cho nhng ngi bi trn!

Pierre Darcourt
Chng 23
S RY CHT CA MT THNH PH

Th Hai, ngy 28 thng T, 1975

Sign tht s trong tnh trng hp hi ngay trong bui chiu ngy th hai 28 thng 4 vi ci tr
bn sng lng nhng tip theo sau bi din vn ca v Tn Nguyn th Quc Gia..

Khi nhng tri bom u tin ri xung Tn sn Nht v khi m cc loi sng bn ln khp ni trong
mt thnh ph ang sp c mt cn ging bo p xung, th dn chng v cha c c mt li
gii thch no nn ht hong nm sp xung cc rnh bn l ng hoc chy vo np bn cc ca
ph. Nhng dn chng cng bit l chin cuc thng trnh xa th t 30 nm gic gi, th nay
"n" n y ri... v sm mun g trong vi ngy na y, hay trong vi gi na thi, bn tay st
mu ca cng sn s p xung nghin nt Si Gn bt thnh ph ny phi tng phc h.

Hai gi sau , i pht thanh Si Gn cng vn cha a ra c mt li gii thch no r rng cho
dn chng ang hp tp tr v nh mnh sau khi c lnh thit qun lut 24/24.Do , trong cn ging
bo ca mt bui hong hn y sm st, ngi dn Si Gn bt i "MTGP". Nhng i cng sn
khng h ni n chuyn "ha bnh"! Ton l nhng iu kin i hi v nhng li hm da, nhc i
nhai li cng rn nh mt ci xay la nhng lun iu c mm m h dng mi ln n cu
Tng Thng Thiu :
" chnh quyn Si Gn d mang mt nhn hiu no cng phi co lui.... B my chin tranh M
Ngy phi c chm dt... Chin cuc ch chm dt khi no tt c qun i Min Nam b sng
xung ht v tt c cc chin hm Hoa K ri ht khi lnh hi Min Nam Vit Nam . Cc binh s
no cn nghe lnh ch huy ca M Ngy s b trng tr ch ng lm gng..."

Cng vo gi ny, ngay ti Paris (tnh theo gi a phng), sau nhng li tuyn b ca tng
Dng vn Minh, cc "trung tm quyn lc" Php vn cn ni r l "vin n hin ang trong
doanh tri ca CPLTCHMN",

Vi gi sau , hi 4 gi sng (gi a phng) th dn chng Si Gn mi nghe c cu tr li ca
ci gi l CPLTCHMN, p li phn bnh lun v cng lc quan n khng th tin c v ti
ngoi giao ca ngi Php: l mt trn ma rc kt xung th ca Min Nam Vit Nam ! V
phi trng Tn sn Nht tip theo b tn cng bng cc loi pho ln.

Th Ba, ngy 29 thng T, 1975
i pht thanh Mc t Khoa ma mai ghi nhn l :"tng Dng vn Minh trn thc t khng cn
g na m tr v" Vi gi sau , i pht thanh Si Gn truyn i nhng li pht biu ca Tn
Th tng V vn Mu nh sau :
- "Chnh Ph Vit Nam Cng Ha hoan nghnh vic thi hnh Hip nh Ba L, c bit l cc iu
khon 1, 4 v 9 qui nh l Hoa K phi tn trng nhng quyn t do cn bn ca dn tc Vit
Nam v vn "quyn t quyt" ca mnh trong vic quyt nh v chm dt mi giao tranh qun s
, cng nh mi s can thip vo ni b ca Min Nam Vit Nam "

Li tuyn b cng khai ny d sao cng c ni ln tip theo sau mt thng co i
"i S Hoa K , ng Martin, phi ng ca ta i s trong vng 24 ting ng h v ng thi
phi lm mi cch tt c nhng ngi M cn li Min Nam Vit Nam cng phi ri khi lnh
th Min Nam Vit Nam trong thi hn ".

V ngay sau ng M.Martin tc khc cho bit l ng s lm ng theo li i hi .

Cuc hnh qun di tn nhng ngi M cui cng v nhng ngi Vit Nam "c lin h" vi Hoa
K , theo k hoch c Ng Gic i thit lp, l ra s c tin hnh cho n ngy th t tun
ti, 7 thng 5 / 1975. Nhng tnh hnh din tin qu nhanh.

T th hai 29/4, Tng Thng Ford c mt bui hp khn cp vi Hi ng An Ninh Quc Gia.
Cu Khng Vn c thit lp di tn ngi M v ngi Vit Nam t phi trng Tn sn
Nht b ngng tr : nhiu lot rc kt v n pho nng 130 ly, k c bom, c n vo cn c
Khng qun ln nht ny. Ngoi 11 chic phi c ca Min Nam b ph hy do b di bom va qua,
cn c 1 chic phi c vn ti C.130 ca Hoa K b chy di t. Mt chic trc thng ca Min
Nam ch 40 binh s D trn ng bay i Ty Ninh b trng mt ha tin, b n tung v chy trn
khng tht khng khip.

C nhiu n rc kt ri vo Ch Ln, mt thnh ph m c dn hu ht l ngi Hoa kiu, nm
st Si Gn. Mt phng pho oanh tc c Skyraider c nhim v nh bom vo cc v tr ca cc n
v cng sn Bc Vit 7 cy s v hng Ty Bc Si Gn b trng mt ha tin tm nhit S.A.7.
ca cng sn.. V c nhiu cuc chm sng tht d di ang din ra trong vng ngoi thnh ph.

Hoa Thnh n khng cn thi gian ch i na. V Tng Thng Ford ra lnh cho Hm i VII
tin hnh ngay cuc hnh qun di tn.

Vo lc 11 gi tra ngy th ba ny, th Si Gn tht l hn n khng t c .

Ngi Php c ng cc khu nm chung quanh th cng b "si" n pho binh cng sn
nn h phi dn v trung tm Th tm vi bn b ng hng, v khng th vo tm tr
trng trung hc Saint Exupry theo ng ch th trc y ca ta i s Php c . V hiu
trng trng ny ng ra phi chu trch nhim n tip nhng ngi Php ny nhng ng li
khng nhn h, vin c l "khng c d tr nc ung v lng thc bo m s sng cho
h".

Tt c nhng ngi Php c ng th gm cc gio chc, cc nh trng ta rt v y, cc nh
bun, ch tim n hay gim c x nghip, u treo c Php trc nh , vn phng, tim tng
v.v.. C nhiu ngi Vit Nam bt chc h. Tt c u tin rng l c tam ti ca Php c th cu
c sanh mng v ti sn ca h nu c xy ra nhng cuc nh nhau trn cc ng ph. V bt
thnh lnh c xanh trng c treo rp tri vo nhng gi bi thm ca mt s sp ny lm
cho mt vi khu vc ca thnh ph c mt b mt l lng khc thng ca mt ngy l 14 thng 7
ca Php. Nhng hi i ! y ch l mt o nh! mt o nh qu au lng che y nhng du hiu lo
u s st ang trn ngp c th Min Nam vn ang ri vo tnh trng v trt t v v Chnh Ph
.

Trn xa l Bin Ha trc khi n cu Si Gn m gn l nhng cn c ti tn nht ca bn Tn
Cng, c 50 binh s D di s iu ng v ch huy ca mt i y, ang nh nhau t chiu th
hai vi mt ton c cng c ngn cn khng cho h n c d cu. c cng cng sn 5 ln
chim c cu v c 5 ln binh s D chim li cu. Trn 50 xc cng sn Bc Vit nm y trn
ng, mnh my y vt n, gn nh h cht ri m vn cn b tip tc n n ca binh s Min
Nam qu hng say v qu cn thn !
Bt chp chin trn ang din ra, mt m ng dn chng, ng nh mt n kin m khng xu,
trn vo chim cc kho hng ca Tn Cng cp bc hi ca. l m dn en khn kh
cc ng ly, i kht, v hu n. H chia ra lm 2 on r rt, nhng ngi mi ti, tay khng, v
nhng ngi tr v mang y chin li phm. Nm trm ngi ? mt triu ngi ? Khng mt ai c
th m c mt cch chnh xc, phn ln l n b v tr nt, c rt t n ng... h cn qut
mi th cc kho y p hng vin tr M.

m ng x y nhau chy n ni cp bc, gim ba ln cc xc cht ca bn c cng cng
sn lm bt ln ting ku rn rc ca xng gy nh cnh cy kh ! tr v, m ng dn chng
ny phi vt qua sng, li lm bm trong bn. Mt em b khong 10 tui u ton thn y bn
en v thi, nhng tay vn a cao mt b cao su xp ra chn ! Hai b gi kh hn qun o cng
y bn snh, mang mt s nm, pa t v tri cy ng hp. Mt ngi n b thu nht c hai bch
thuc l thm v mt my xy sinh t. Mt anh bn khc th kh n b mt cch kh khn mt thng
st c chua.

Mt "ch chm hm" c t chc ngay bn ng: ngi ta mua bn, trao i trong cn st tin
bc ngay trong mt ngy c qu nhiu khng khong qun s ln chnh tr .
Binh s trn cc qun xa phi bn ch thin mi vch c li i cho on xe.
Tn thm kch sp bung mn, chm dt. Cn cha phi l mt s hong lon nhng l mt cuc
tho chy ton b...
T sng nay, khng mt nh bo no cn c mt tin tc g t gii chc c "thm quyn qun s"
v tnh hnh, v mt l rt n gin l cc gii chc ny khng cn na hoc h b "mt
chc" khng bit lc no.Tng Minh cch chc tng Bnh, Tng gim c Cnh St v An
ninh qun i . Kt qu l su chc ngn (60.000) cnh st v mi ngn cnh st c bit (10.000,
hu ht l cc binh s c tui t cc binh on thin chin) , ang kim sot th , khng cn ai
ch huy v ra lnh cho h. V Tng Tham mu trng qun i Min Nam c thay i 3 ln
trong vng 24 gi ng h. Ngy hm kia l tng Cao vn Vin, nhng ng ra i cng v Tham
mu ph l ra phi thay th ng mi ng. Ngy hm qua l tng Nguyn vn Minh, nhng ng ch
ngi c my gi trc khi xch va li chun mt. Chiu hm qua l tng Thit gip Vnh Lc,
mt cy ru mnh, anh em h hng vi cu hong Bo i. ng ta c v binh s trn i pht
thanh v yu cu h ng "chy nh chut ging nh Tng Thng Thiu". Nm gn sn bay Tn sn
Nht, l B Tng Tham Mu nhng gi ny rt l vng v, ch thy cn la tha ra vo mt vi s
quan cp t. Cc vin chc th cn nhim s nhng khng mt ng tng no cn tr li khi in
thoi reo c trong vn phng hoc nh . Trn trn a, cc n v trng no cn tip tc chin
u th t y phi t lo liu ly cho mnh thi.

trung tm Si Gn, t nhin s cng thng ln cao , v mi ngi by gi u bit l ngi M
s b i ht. Cuc hnh qun di tn ca Hoa K bt u t 11 gi. Ngi M v nhng ngi "bn"
Vit Nam no c gii chc ngoi giao Hoa K bo trc u nhn c lnh phi n tp trung
13 im hn c d tr t trc : cc sn thng hoc cc vn chi cng cng.

V cuc di tn bng trc thng bt u. Cc chic trc thng vn ti loi ln ca Thy Qun Lc
Chin t Hm i VII , cc trc thng ring ca Trung ng tnh bo, v trc thng mu trng bc
ca hng Hng Khng Hoa K (Air America) bay l l trn cc nc nh trong thnh ph, c trc
thng v trang (trang b rc kt v i bc t ng) bay theo ym tr. Trn khng phn li c cc
chin u phn lc c "Phantoms" lc no cng sn sng can thip, nu cn.

Ta i S Hoa K ngi ta hp tp t cc h s lu tr cui cng. Ngay trn nc ta i S
cc trc thng Huey p xung bay ln trong khang thi gian cch nhau rt u.

T m ng t cc nh chung quanh quan st, th y l mt cnh tng ht sc l lng. Pha
trc nhng chic xe du lch n u st hng ro st ca ta i s, cc ch ti x mc o gi l
chng n nhng u vn khng qun i m ct kt trng, v cc vin chc Vit Nam vn nht nh
phi tn trng l nghi cho n cng . Khng bit cc anh ti x ny s ngh g sau khi cc ng ch
ca h ln trc thng v h phi quay v cc khu vc bnh dn gia nhng ting n ca n rc
kt?

Ngi M ri khi Si Gn b li xe ca h y ng. Tc khc, c nhng ton tho g t vng
ngoi n "lm tht" ngay ti ch. Thi gian c th tri qua v ln ln m ngi t tp trc ca
ro ca ta i s cng ngy cng ng, h bu quanh st tng v c ngi cn c nh tro qua
tng vo bn trong ta i s. Trong s ngi c bm vo tng nh nhng chm nho vi nim
hy vng cui cng c th "chy" khi y tm t do..., ngi ta thy c mi hng ngi, sinh
vin, cng chc, lnh cu ha vi m ng cn trn u, cc c gi n sng, cc b m tr bng con
a ln tht cao, coi nh h trnh ln mt mu giy thng hnh sng l cc ch b con lai m cha ca
chng l mt anh lnh M da trng hay da en tc nu hay tc no ... Cc binh s Thy Qun
Lc Chin canh gc vn bnh thn v lnh lng dng bng sng y y h ra.

Mt cnh tng thiu no khc xy ra bn l ng. Tng ng vn Quang, m mi ngi u
t co l k cm u ng dy bun lu Min Nam , li khng c c tn trong danh sch di tn
do Hoa K thit lp. Khi ng ta n trnh din trc cng ta i s, binh s canh gt ui ng ra.
ng mi chy li gp ngh s Nguyn vn Ngi van ni gip ng ta c trc thng bc i. C
ai ng c, mt ng cu c vn qun s ca Tng Thng, mt ngi y ngo mn v kiu cng
chm ch tc oai tc phc hng my nm lin Dinh c Lp, gi y ch cn l mt ng m run
ry v s st. ng ta ht ly van , cu khn ri li vin dn n mng sng ca v con v ca chnh
bn thn ng s b cng sn git v.v... xung nc, knh cn, khm nm van xin.. ng lng thng
hi, ngh s Ngi a ng ta cng i vi mnh, cn thn khng ni r tn h ng ta l ai, ngh s Ngi
mi a ng ta ln c trc thng.

Nhn t bn ngoi, vi m ng ngi khn kh ang khc lc, ku la, cu xin mt li i ra khi
ha ngc ny, cuc hnh qun di tn ny coi nh rt n o no nhit v v trt t. Nhng i vi
nhng ngi c vo khun vin ta i s ri , th s thy b my di tn hot ng ht sc
chnh xc. Cc hnh khch c a ln lu thng, tng ton 3 ngi mt, a ln trc thng (ch
c 12 ngi mt chuyn). T bay thng qua phi trng Tn sn Nht . y h c a vo
cc dy nh thuc Phng Ty Vin Qun Lc Hoa K, trn nc vn pht ph l quc k M. Cc
dy nh ny l ra l mc tiu rt tt ca cng sn , nhng vn cn nguyn xi, khng h hn g. Mc
du la n gn sut m qua trong khu vc phi trng, nhng hnh nh cc dy nh ny c cng
sn c cha ra. C nhiu trc thng vn ti "Chinook" n tng ton 4 chic mt, mi ton
xung mt i i Thy Qun Lc Chin trang b i bc khng git v ha tin chng chin xa vi
u n "Tows" c hng ngoi tuyn. Thy Qun Lc Chin c trch nhim gi an ninh cho khp c
vng di tn. Mi chic "chinook" sau khi Thy Qun Lc Chin v qun dng xung ri th bc
lun 45 hnh khch Vit Nam , xong mi bay i.. Thi gian bay khon 1 gi n cc chin hm ca
Hm i VII v trn 20 chic tu vn ti ang u ch rc h 30 cy s ngoi khi b bin Vit
Nam ngoi tm tc x ca pho binh cng sn Bc Vit

Hnh trnh khng gp mt tr ngi no. Khng c mt vin n, mt ha tin , mt tri n pho
binh no c bn i t di t ln cc trc thng to ln ang ni dui nhau rt u n bay ra bin
p xung mt trong hai hng khng mu hm , chic Hancock hoc chic Okinawa, t h
ct cnh bay vo Si Gn. Sau khi t chn xung cc chin hm ri th ngi Vit Nam ai cng b
cc binh s M rt ng n nhng cng rt lnh lng khm xt trong ngi tht k, c bo
m l h khng c mang theo v kh, ma ty hay cc loi y dc nguy him. Sau h mi c
chuyn xung cc thuyn cao su hay thuyn my a h sang cc tu vn ti . Cc thuyn my
ny chy qua chy li nh con thoi gia cc cc chin hm. v cc tu vn ti. V cc tu vn ti ny
s a h v cc tri nh c o Guam . C nhiu chic tu vn ti ny c Hm i gi tr li
c ban m "vt" nhng ngi t nn Vit Nam khc ang lnh nh ngoi bin c cch b bin
Vit Nam hng trm cy s, trn cc tu nh c, cc thuyn bum th s, c n t sng rc, ngi
trn thuyn dng uc v n bm, n lng .. va vy gi, va chy li cc tu chin ca M . Tt
c cc lng nh c dc theo b bin t Phan Thit n Bnh Tuy u ra khi v ku cu. C hn
20.000 dn t nn c a ln tu v c cu khi nanh vut ca cng sn .
*
* *
Ti Si Gn lu lng trc thng ca M vn tip tc u n, khng ngng.. t bay sut bui
chiu. Trc cng ta i s M c` n trn 20.000 ngi ang chen chc nhau ng ch vi va ly
cm tay, v nc mt rn ra. C mt s ngi vo c cng st v c bc i. C nhiu ngi
d hng xp la vo mi cc anh Thy Qun Lc Chin M nhung h vn lnh lng khng lay
chuyn. C hng trm xe ch y ngi m ci nhn kn inh i chy vo phi trng Tn sn Nht,
nhng khng c mt chic phi c no ct cnh. V trc cng phi trng qun cnh c thit lp
mt hng ro cn c b tr sng lin thanh.
Li c hng ngn ngi chy xung bn cng c gng nhy theo cc tu chin, tu bun hay x
lan hoc bt c mt chic thuyn no chy khi thnh ph ny bng ng sng.
C khon 200 ngi va s quan va cng chc hay con bun xung c mt chic tu hng cn
tt ang nh neo lc 3 gi chiu chy ra bin. H khng i xa hn c V va mi qua khi Nh
B th chic tu b trng n pho, n tung v chm. Nhng ngi may mn cn sng st li vo b
li b ct c hoc b sng lin thanh bn cht ht. D nhin la v vng h mang theo u b vt
sch.
Vo cui bui chiu th tng Trn vn n v con trai ng ta, mt bc s, c mt chic trc thng
bc i. Trc vi gi, rt lch s nh ng ni danh, ng n t gi v i s` Php... v lun
tin cng nhn thng hnh Php ca ng. ng M. M. Mrillon cng c mt vi ln nh v n
tng n.. T nhiu thng qua, v nht l trong cn khng hong ca Chnh Ph va qua, tng
n c coi nh l mt ph t rt c lc cho hot ng trung gian chnh tr ca ngi Php . ng
trc tip thc y tng Dng vn Minh i ti, v trc Quc Hi lng Vin ng c mt
bui thuyt trnh qu thm hi v tnh hnh qun s. C mt lc no , ng M. Mrillon mong
mun y ng n vo gh Th Tng ca ng Minh. Hm chiu th hai, chn ng v s chng
i nhau gia cc trung tm chnh tr ca Min Nam , tng n c nh t t. Nhng sau
c gii thn cn ln giy ct an i...nn cui cng quyt nh nh M a i., Trc khi ln
trc thng, tng n ni vi ton binh s cn v ca ng , nhng ngi khng ri khi ng
na bc, rng :
"Ti bt buc phi ra i thi, v nu bn cng sn m tm c ti th ti s b bn chng hnh quyt
ngay. Cn cc anh, cc anh ch l cp nh, cc anh chng c g nguy him ht... v cc anh c th ln
ln c trong dn chng."
My anh binh s ny vi gng mt rn ri, nm cht tay li bun b nhn chic trc thng ct cnh
mang theo ng cu tng trng Quc Phng ca mnh lng nng triu khng bit v tc gin hay v
khinh b...
Khng phi ch c mt tng Trn vn n l s quan cao cp ri khi Min Nam Vit Nam .
c gn 60 v tng lnh khc ra i nh vy. Nh trung tng Vnh Lc, mi va sng hm qua y
tng ku gi binh s "ng c trn chy nh chut" ; nh tng Bi th Ln, mt v ch huy ca
Thy Qun Lc Chin , mt ngi hng rt qun bng ng b t Nng v Si Gn va lui
binh va nh du kch ; nh trung tng Trng, T Lnh Vng I Chin Thut; tng Thng, thuc
binh chng Pho binh, mt c nhn ton hc v v ch c, nh tng Ton, t lnh Vng III Chin
Thut, ngi gi vng trong 4 tun l mt trn Min ng ca Si Gn; nh tt c cc gim c
An ninh v Tnh Bo Qun s , nh v T lnh Khng qun; nh tng Lng thuc s on Nhy
D, ngi lun lun c binh s ca mnh i m.... v tng "thn phong" ru km Nguyn cao K,
ngi tng th sng cht vi khu sng trn tay, v ngi ch Tng ThngThiu l qu nht
gan....
Tuy nhin, cng c mt s ngi thng thng t chi khng ri khi v tr ch huy v binh s ca
mnh khi c cc ty vin qun s ca ta i s M trc tip lin lc hay ku gi qua in i.
l tng Nguyn khoa Nam, ngi c trch nhim phng gi ng bng sng Cu Long, tng L
minh o, Tu lnh s on 18 b binh , ngi gi vng Xun Lc v l ngi tr li :"Cc
binh s ca ti hng say chin u, lm sao ti n b h c i trong lc h rt cn s c mt
ca ti bn cnh h ?" tng L tng B, ngi chng gi mt trn pha Bc, mt tng K binh
Thit Gip, tng L nguyn V, ngi chin u vi phn cn li ca s on 5 b binh Trng
Bom, tng Ph ang b pht giam , ngi tuyn b vi v C vn Hoa K khi ng ny n tm
rc ng i :
- "Tng ThngThiu ch p danh d ti khi ng cng khai li cho ti v chuyn mt Cao
Nguyn Trung Phn..... v ng ta ra i nh mt ngi du lch vi nhng chic va ly m ng
son sn.... Nhng phn ti, ti s li, ti s t t v mu ca ti s ri tr li vo lng ng ta. Ti
ch cn c mt cch nh chnh li co buc ca ng ta m thi"
*
* *
Th Si Gn v m . vi cy s v h lu sng Si Gn , trnh nhng k t m, c my
chic tu s lan ang bc hng ngn ngi ton l n b v tr con thuc gia nh ca anh em Hi
Qun. Cc s lan ny c cc tu ln ko i, c thuyn my v trang hay cc tu phng ng li h
tng ra bin, c trn 30 chic tu ang ch h. Tt c cc tu chin thuc cc n v ln ca Hi
Qun Min Nam Vit Nam u rt ht v o Guam . Trong bu tri ti en nh mc ca th ,
nhng chic trc thng Hoa K vi y n hiu sng rc ca mnh dng n pha chiu thng
thnh nhng vt di sng rc ct t hn mn m. di t th nhng cc tiu v nhng n ri
nh du cc nc nh m trc thng s p xung bc ngi i. Trn cc sn thng khc li c
nhng k au kh lo u ang t nhng cun giy hay gi c tm du. h hy vng la s dn d
c nhng con chim st khng l n bc h ra khi ni lo s ca h v a h ra khi... ct chy
khi bn cng sn .... nhng v hiu.
i s Graham Martin, ngi nh gi cuc hnh qun di tn nh l mt vic "khng ra g" th mun
li Si Gn v cht . ng ta ch phi ri khi thnh ph ny lc 4 gi sng theo lnh bt buc
ca Kissinger. Vi mt tm trng o in, qu mt mi (ng thc sut 72 gi lin), ng p xung
hng khng mu hm "Blue Ridge" ang nm ch ng xa tt ngoi bin c... sau ng vo phng
ng ca li ngay khng cho ai thy c ni tht vng ca mnh.
Nhng binh s Thy Qun Lc Chin cui cng ra i vo lc rng ng sau khi ph hy ht cc
dng c in t ta i s v khng qun mang theo l quc k.
Mi tm ngy sau khi di tn khi Phnom Penh, Hoa K li ri khi Vit Nam b li mt thnh ph
Si Gn mc cho ni lo s v nhng tai ha s dn dp n vi n. Hoa K ch c li nh trng,
vi nh bo (v h mun li) v khong 50 ngi c quc tch b b qun.Tc khc cc nh u
b cp ph.
Trong khi cn nhng nh la rc bay trn nn tri th v cc vng chung quanh thnh ph,
c hng trm hng ngn ngi, va n ng n b v tr nt ua nhau "lm tht" tt c cc vt dng
cht ca tt c cc nh v ch thuc ngi M trong d vng.... T nhng chic nm ging, t lnh,
my nh ch, my git my sy, my ra chn, my thu thanh, truyn hnh, my nh, my quy
phim, qut trn, qut my, in thoi, cho n tng cun giy v sinh... thng vng h cm khng
b st mt vt g, v mn no cng l tt... xi c ht. T trc n gi lc no Chnh Ph cng
nghim cm mi hnh ng cp bc, v tuyn b l s x bn ti ch nhng k hi ca cp bc.
Nhng by gi th nhng ngi l ra c bn phn phi x bn k cp li i v ha vi k cp
kim cht chin li phm cho mnh.
T bn l cuc hnh qun di tn t ca ngi M, t nhng ngi qu tht vng c in cung
chy rong cng khp, t nhng ting gm tht ca pho nng 130 ly Bc Vit ang n vo xm lng
cng gio H Nai v nhng vng ln cn, trong nhng gi pht cui cng ca ngy th ba cui
thng 4/75 ny, Si Gn sng trong mt hu trng chnh tr qu si ng, khng o lng ni
mt li thot kh trnh c ca bin c, nhng nh vy ngi ta mi c th thy v hiu thm c
khng kh l bch trong a ht chnh quyn my gi trc khi Si Gn b tht th.
Mt nhm ngi bt mn qui t cc v lnh o gio phi, mt s i t tr c lin lc vi cc n v
cn ang chin u v Ph c Chung tn Cang T Lnh Hi Qun... khng tin tng kh nng
v c may ca tng Dng vn Minh c th i ti cuc thng thuyt c vi bn cng sn . H
sn sng ng ln lt tng Minh phng th Si Gn v vng ng Bng sng Cu Long v
t chc khng chin vi bt c gi no . H cng c d tr sn mt ngi thay th tng Minh
nu cn.
Vo hi 12 gi 5 phr tra rgy th ba 29 thng 4 ny, mt on xe 3 chic Jeep vi 12 binh s h
tng Ph c Chung tn Cang c y quyn ca cc n v cn ang chin u v mt i din c
thm quyn ca Pht Gio Ha Ho thay mt cho cc gio phi Min Nam, n gp tng Minh
ti nh ring ca ng ta.
Ph c v v lnh o gio phi hng mnh Pht Gio Ha Ho min Ty vo ti phng
khch ln ca tng Minh. ng ta ang ch hai v ny , c v rt mt mi, vi cp mt y u
nhp nhy ca mt ngi hon ton va bi ri va mt ng t hai ngy nay. ng ta qu xc ng
v bt ng v chuyn cng sn nm bom vo phi trng chiu ngy hm qua. ng th tht vi hai
ngi khch:
-" Ti rt nn lng. Ti nhn c nhng bo m t pha "bn kia", i s Php xc nhn vi
ti l Chnh Ph Php c mt k hoch "ha bnh", v ti s c mt thi gian l 6 thng
thng thuyt. ng ta thc y ti phi t chi khng nhn chc v Th Tng v phi c i
cho c gh nguyn th quc gia . Ti theo ng nhng li khuyn bo ca ng ta. Ti li cn
tha thun son tho vi ng ta mt bn tuyn b ni rng "nc Php phi gi mt vai tr quan
trng trong tin trnh ti lp ha bnh" y . V sau th c cuc di bom. Ch mt vi pht sau
khi ti nhn nhim v. Tht l mt iu lng nhc khng th chu c . "
Tng Minh lc u hai ba ln v chua cht ng ni tip:
- " ng Mrillon khng cn l g n ti na! ng ta n y gp ti sng nay. V y l tt c
nhng g m ng c th ni c v nhc li vi ti : " rng ng ta khng cn mt gii php chnh tr
no na ht...., khng cn k hoch no na ht.. v rng cc n v cng sn Bc Vit tin n
rt gn th ri v rng ch cn cch tt nht l nn n phng ra lnh cho bn mnh ngng bn
m thi." l tt c nhng g i s Php ni vi ti sau khi bo m vi ti trong bao nhiu
ngy lin tip rng k hoch ca nc Php c "pha bn kia" chp thun ri ! "
- V ng tr li cho ng ta ra sao ? Ph c hi
Tng Minh nhm dy mt lc, cp mt n;
- " Ti ni l: ti khng th ra lnh cho binh s u hng v iu kin nh vy c . Tri hn vi
danh d... D sao th ti cng tng l s quan ca qun i Php"
V lnh o Pht Gio Ha Ho xng ging chen vo:
- " ngi Php l ngi Php. Cn ng l ngi Vit Nam, l nguyn th quc gia v c trch nhim
vi tng lai ca t nc. ng ni vi Tng Thng Hng, v mi y ng cng ni vi
chng ti l ng c nhn c bo m ca "pha bn kia". Vy ng c lin lc g vi cng sn
, v h bo m vi ng nhng g?
Tng Minh d d mt lc hnh nh ng mun ni ra, nhng sau ng cng rn tr li
- "Ti khng th cho ng bit nhng chi tit ngay by gi c".
V i din ca Pht Gio Ha Ho a mt ngn tay ch ngay ng Minh v ni gn nh t co
- "Khng phi ch c mt mnh ng tht vng v bn cng sn nut li u. Cn c s ngm ph
hoi tin ca ngi bn ca ng, l tng Trn vn n, i vi tinh thn ca qun i v ca
Quc Hi. Trc ht ng ta bp Lng Vin Quc Hi h ra mt quyt nh trao quyn cho
ng v cho ng c ton quyn hnh ng. ng ta vn ng can thip trc khi Quc Hi b phiu
bng cch trnh by cho Quc Hi mt bn thuyt trnh gian di v tnh hnh qun s, thi phng lc
lng cng sn Bc Vit m theo ng ta th h bao vy Si Gn ri. Khng dui 14 s on Bc
Vit - con s ny ng lp i lp li nhiu ln sau qua in thoi cho tng ngi trong lc Quc
Hi ang tho lun quyt nh cho l phiu ca mnh.. Nhng cc con s khng ng. Ch c
vn vn 4 s on cng sn ang trc tip e da chng ta t mt trn pha ng. Cc s on khc
th cn cch y ba bn ngy ng v trn ng tin qun ca h, h cn phi gp 2 s on
nguyn vn ca ta cn ang chim gi trn a . Cc v tr hng Bc th c tng cng rt
mnh. ng bng sng Cu Long vn cha c h hn g v chng ta cn n 6 s on khng k gn
trm ngn thuc lc lng a phng qun. Tng n cn t khc khng chu cp pht v kh
cho lc lng Ha Ho, Cao i v cng gio khi h mun chin u. Chng ti c th cung cp
thm hng trm ngn ngi chng gi t nc. Hy m ca kho v kh cho chng ti. Hy hiu
triu quc dn ng bo. Cn phi xc nhn quyt tm ca chng ta phng th Si Gn . Nu ng
mun cuc thng thuyt c c cht c may thng li, th ch nn ra lnh vt sng xung hay ni
rng chng ti ngng bn ri ! Nu ng khng mun khng c na th hy nhng ch li cho
mt ni cc cu quc, hoc l qun nhn v cc gio phi chng ti s tin hnh mt cuc o
chnh."
Tng Minh ra v suy ngh. Hin nhin l ng i sau tnh hnh ri. ng nhn Ph c Cang
nh hi .
Ph c Cang khng nh:
- "Qun i khng mun u hng!
- Ti cng khng mun nh vy. Ti l mt qun nhn, v ti khng s cht. V ti rt chn ci mn
hi bch ny lm ri. By gi th ti thy l ti b la, v ngi ta li dng ti! Ti sn sng rt
lui, vi iu kin l phi tm c mt ci u tht s bit lm chnh tr.
V i din Pht Gio Ha Ho a ngay l bi ra:
- "y, ci u c y ri : l ng th tng Trn vn Hu. Cc gio phi s ng h ng ta v
ng ta lun lun c mt ng li chnh tr khoan dung i vi h. Cc s quan s theo ng v chnh
ng thnh lp qun i quc gia nm 1951, khi ng ta l Th tng ca nc Vit Nam . B
chnh tr ca H Ni bit ng ta v nh gi cao ng ta. ng ta l mt nhn vt ca Quc Gia c
kinh nghim v l mt ngi Min Nam chnh cng. Hy ku gi ng ta!
ng Minh c v nghe theo ngh ny. V ng ni vi mt ging thnh tht:
- "Ti bit ng ta nhiu .Ti tng l s quan ty vin ca ng. Ti knh trng ng. V ti bit l
cc cng chc vn gi nhiu k nim tt v ng: vo thi k ng lm Th tng, mi ngi u
c tr lng hu h v ng bc Vit Nam rt c gi.
Ph c Cang tip li;
- "Vy th hy gi cho ng mt cng in i.
Tng Minh gt u v ni;
- "Rt ng . Ti s tuyn b trn i pht thanh v i truyn hnh trong mt gi na. Chng ta hy
cng nhau tho bn tuyn b ny i."
Bn tuyn b vit : "Ti yu cu ng Th Tng Trn vn Hu, mt ngi yu nc chn thnh v
ng knh, hy chp nhn lnh o t nc v a t nc n con ng ha bnh chn chnh v
trong danh d."
Lc ny 13 gi hn. Hai ngi khch ca ng Minh ng dy. ng Minh tin h ra ngoi cng,
thn mt bt tay v cn ni :
- "Ti s tuyn b cng khai, Ti ha vi cc ng nh th"
Ph c Cang tr li:
- "Phn ti, ti s lo cc chuyn vin truyn hnh v truyn thanh phi hp loan bo li tuyn b
ca ng".
Ph c Cang v v i din Pht Gio Ha Ho sau i ngay n B T Lnh Hi Qun . Ph
c gi ngay c cc chuyn vin cn thit cho cng tc truyn thanh v truyn hnh. Vo lc
14 gi tra th tt c s b tr v mt k thut v chuyn vin u sn sng.
Nhng, tng Minh khng n.
Tht ra, sau khi ng bt tay t gi 2 ngi khch, th ng bc ngay sang phng bn cnh vi nhng
ngi cng s chnh yu ca ng l Th tng V vn Mu v Tng trng Thng Tin L qu
Chung, nhng ngi ny ngn khng cho ng trao quyn li cho ai ht. Nht l ng V vn Mu,
c bit t ra rt l cay ng khi ng xc nhn:
- "Tt c cc iu kin ca h chng ta thc hin, c th m ra mt cuc ni chuyn vi "pha
bn kia". Ngi M i khi nc Vit Nam ht ri. Ti loan bo l tt c b my hnh chnh
t trung ng n a phng s nhanh chng c ci t cho hp vi mt ch t do tht s.
ng Trn vn Hu tn Ba L, m khng c mt phi c no c th h cnh lc ny c .Chng ta
c chnh quyn v chng ta phi gi n. Pha nhng ngi cch mng s chp thun thng lng
cho mt tha c. Ti tin chc nh vy."
Trong cuc thng thuyt m ng d tr vi "pha bn kia", ng V vn Mu nh x dng l bi
ch : "s ra i ca tt c ngi M", iu m ng ta bt buc h phi ri khi nc Vit Nam .
Nhng kh cho ng, l ng khng h bit l con bi khng cn nm trong tay ng na . V
"ngi M phi rt ht khi nc Vit Nam " l ti ca mt tha hip b mt gia Hoa Thnh
n v H Ni t lu ri!
Ti B T Lnh Hi Qun, Ph c Cang vn tip tc ch i... hai ln ng c gng gi
tng Minh, nhng c hai ln, Dinh c Lp v c t dinh ngi s quan ty vin u mhanh
nhu tr li lnh lng: "ng Trung tng Tng Thng khng c y"!
n 16 gi, Ph c Cang mi quyt nh bo ng cho i s Php nh ng chuyn v Ba
L qua h thng v tuyn in, li mi ca trung tng Dng vn Minh n ng Trn vn Hu.
Nhng tng i in thoi ca Ta i s tr li l "ng i S ang bn hp" Ph c Cang
gi li 3 ln nhng c ba ln u nhn c cu tr li thoi thc tng t, c ngha l h khng
mun tip.
Bc tc v phn n, Ph c Cang gc in thoi xung mt cch gin d v tc ti cu nhu:
- "Ci anh mt dy Mrillon ny (nguyn tc "Ce salot....de Mrillon") khng mun dnh vo na ri
y. Khi m mi vic m xui th ng ta i n y ngay gp mnh, hay cho xe ring n n
mnh. By gi th anh li nh mt anh "lon ton" i kho mnh !"
Cn v i din Pht Gio Ha Ho th ri khi B T Lnh Hi Qun i thng ti gp cc thnh
vin ca mnh ang hp ti mt bit th gn nh ga Si Gn . Vo bui chiu ng in thoi cho Ph
c Cang, nhng ng ny ri khi B T Lnh i t chc cho cc tu chin ca mnh rt
ra bin. Lin lc gia 2 ngi mt t lc .
n 9 gi ti, v i din Pht Gio Ha Ho ny li n nh tng Minh ng Chasseluop
Laubat mt ln na . Nhng ng thy v nguyn th quc gia Min Nam lc by gi li t ra n n
hn bui tra nay na:
- "Ti chng bit lm g by gi. Nhng ti khng th no ra i lc ny. Ti phi ngi li cho n
cng.... bo v dn chng v th khi b tn ph."
V i din Pht Gio Ha Ho bung ra mt cu hi chi tai :
- "ng l ngi khng bit gi li ha. ng khng c n c li tuyn b ca ng trn i pht
thanh. Nhng ng cn c th lm vic . ng hy bc in thoi ln v gi ngay ng Hu Ba L.
ng dng c do d na...
Tng Minh nhn hai vai:
-" qu mun ri ! ngi M cho n trung tm in i hi tra nay ri....
- ng hy nghe y, v i din gio phi p li ngay, hi sng nay ng t chi khng chu ni
cho chng ti bit ng bt lin lc vi nhng ai "pha bn kia". By gi Ph c Cang
khng c y. ng khng phi bi ri v chuyn "mt th din" na . ng phi gii thch r cho
chng ti. ng hy ni cho ti bit ai trong s nhng ngi ca ng y c t cch i bt
lin lc vi "bn kia" v h ni chuyn vi ai ?
Tng Minh do d mt lc lu v sau tung ra ht :
- " l con ti, thng c, n ang l sinh vin khoa chnh tr , n gp V vn Sung, i s Bc
Vit Ba L. ng Sung ni vi con ti l H Ni v CPLTCHMN khng c g chng i ti ht
v h chp nhn s thng thuyt vi iu kin l trn cn bn ca s thi hnh Hip nh Ba L "
V i din Pht Gio Ha Ho bc tc tht ln :
- Nhng l tr tr con ! Con ca ng khng c mt t cch chnh thc no c. khng c mt s
y nhim no ht m bn ci vi cng sn . V ng cn c vo mt phc trnh n gin ca
mt cuc ni chuyn ring t lm vic ! ng thc hin c mt chui di hnh ng chnh tr,
ng lm p lc vi Tng Thng Hng v lng vin Quc Hi a h vo con ng vi
phm Hin Php , ng la bp dn chng Vit Nam v trc d lun quc t bng cch bn ting
l ng nhn c nhng bo m ca "pha bn kia". trong lc ng khng c c trong tay mt
mnh giy ln no t "pha bn kia"! Bn thn ng cng cha bao gi gp c mt nhn vt chnh
thc no ca pha "bn kia".
ng Minh cn c chng ch:
- " Khng phi ch c mt mnh con ti, Ti nhn c nhng khuyn khch t ng i s Php
Mrillon, nhn danh Chnh Ph ca ng v nhng chuyn vin Ph Th tng Php.
- "V by gi th ng ta b ri ng nh mt ci b rch?"
Tng Minh chp nhn v a nm tay ln tc ti :
- " ng vy, tt c u rt ng.... ng ta ch cn bit vic g s xy ra na ! Nhng m by gi ti
khng c th li c na ri. Ti cam kt l s tin ti cuc thng tho. V ti s gnh ht
trch nhim ca ti.. Nhng ngi c trch nhim pha bn kia bt buc phi ngh n mt Chnh
Ph ha hp quc gia ."
- " Nhng cui cng, xin ng cho bit xem ng trng ch nhng g ngi cng sn ? ng cng bit
r l t chiu hm qua, i pht thanh H Ni nhc i nhc li khng ngng l C PLT CHMN v Bc
Vit khng mun bn tho g vi bt c ngi no tng trong "tp on Dim - Thiu". V nh
ng bit ;v Ph Tng Thng ca ng li l Ch Tch Thng Vin ca Tng ThngThiu. V
Th Tng ca ng tng l Tng trng ngoi giao ca Tng Thng Dim trong sut 9 nm lin.
V bn thn ng cng l c vn qun s ca ng Dim !"
Tng Minh c v sng st:
- u li c cu chuyn pht thanh vy ?
- ng ng a na. Lm nh ng khng c bt i pht thanh H Ni nghe vy ? chuyn s ng
qu m ! Ch cn c nghe l s thy nhng g ti ni l ng ht. C mi 15 pht l xng ngn vin
nhc li ci ti hu th . y ny...
Va ni xong v i din Pht Gio Ha Ho lin ng pht dy, i li my thu thanh trn bn v
vn kim iu chnh i. Mt bi ht cch mng ni ln, tip theo l thng bo cc chin thng, k
tip l ting ni anh thp ca xng ngn vin Bc Vit c mt bn thng co:
-" CPLTCHMN khng sn sng thng thuyt. Nguyn vn Thiu b chy. nhng nhng
ngi thay th hn, c bit l tp on Minh - Huyn - Mu vn cn ngoan c va ln ting ku
gi qun i tip tc chin u, nhm gi vng lnh th cn li, va i hi phi c thng tho.
Tht qu r rng l tp on ny ang ngoan c tip tc mun ko di chin tranh vi hy vng l gi
li bn thc dn mi Hoa K . Nhng h ng c hng u a trong o vng ! H khng c i din
cho ai c ht v khng la bp c ai u. "
Xem chng nh tng Minh rng ri c chn tay... ng thu tho:
- Ti khng bit c chuyn ny, Khng c ai bo co cho ti bit chuyn pht
thanh ny ht ."
- By gi th ng bit ri , v i din Pht Gio Ha Ho va ni va ng ln. Ch c mt
chuyn duy nht m cng sn ang ch ng, l "u hng khng iu kin." Khng cn phi
mt sc ni chuyn vi ai na ht mi i n chuyn u hng ! Phn chng ti, trong bt c
trng hp no, chng ti cng khng th no bung sng xung c ".
Trong lc v i din cc gio phi di ra ca , mt ht trong bng ti ca mt hnh ng b mt mi
no th ng Minh ng ngi trong gh da xt i xt li vi mt tinh thn bn lon. C mt
chuyn m ng khng c ni c cho ngi va i thoi vi ng. l : Vo lc trc 7 gi
ti, ng gi mt phi on n "tri Davis", mt doanh tri gia lng sn bay Tn sn Nht , l
ni tr ng t thng 2 nm 1973 ca hai phi on qun s ca Bc Vit v ca CPLTCHMN thuc
Ban Lin Hp Qun S 4 Bn (v sau ny l Hai Bn), vi nhim v kim sot s ngng bn theo
Hip nh Ba L.
Nhng cc s quan cng sn t khc khng chu tip phi on i din ca tng Minh., lm
cho h phi qua m n sng sm hm sau trong mt hm tr n.
ng Minh cng khng dm cho v i din cc gio phi bit l trong sut hai cuc hi kin vi ng
ta trong ngy, v i s Php lc no cng c mt ngay phng bn cnh. ng Jean Marie Mrillon
nh tng Minh gn sut ngy th ba ny . ng ta ch vng mt c mt lc khi ng phi i vo
Tn sn Nht vi mt v Tng trng ca ng Minh. Cc i din cng sn xc nhn vi hai
ngi l

"Trong trng hp tng Minh ra lnh cho qun i Min Nam ngng bn th chng cng
sn mi s khng bn vo th Si Gn na."

i s Php chuyn cu tr li cho tng Minh v hi thc ng Minh sm c quyt nh. Ti
hm , Tng Thng Minh ng ngi xung gh trng k, nm thao thc sut m trc b nui
c ca mnh, nhn cp mt trn xoe ca con c t xt li hnh ng ca mnh trong thi gian qua...


Pierre Darcourt
Chng 24
"B I" TRN VO TH

Th T, ngy 30 thng T, 1975
Cuc di tn t v n o ca ngi M chm dt. Chic trc thng cui cng nng n ct
cnh lc t m sng t khu vn hoa ca ta i s Hoa K lm tung ln mt m bi, m tri: l
m tro t nhng ti liu m ngi M t sut m qua.

Ngi dn Si Gn c nghe i pht thanh c i Li mi c bit l Tng Thng Ford ca Hoa
K va mi thng bo cho ton dn M l Hoa K chm dt s hin din Vit Nam sau hn 15
gi tht di lo u v mt cuc hnh qun di tn kh khn trong m qua y thm ha.

Bn thng bo c ch k ca Tng Thng Gerald Ford c pht ngn vin ca ng l Ron
Nessen c trc ng knh truyn hnh :
- "Trong sut tun va qua, ti cho lnh phi gim nhn vin ca cc phi b Hoa K Si Gn
xung n mc c th di tn h nhanh chng trong trng hp khn cp m vn khng tr ngi cho
cng tc c giao ph.. Trong ngy th hai, phi trng Si Gn b pho binh v rc kt n vo
lin tc nn phi ng ca. Tnh hnh qun s trong vng ti t nhanh chng. V th, ti phi
ra lnh di tn tt c nhn vin Hoa K hin cn li Vit Nam .
By gi th cuc hnh qun di tn chm dt. Ti ngi khen ht tt c nhng binh s thuc qun lc
Hoa K tin hnh rt tt cuc di tn ny, cng nh i S Graham Martin v nhn vin thuc
phi b ca ng, h hon thnh m mn s mng ca h trong nhng hon cnh tht kh khn.
Cuc hnh qun ny chm dt mt chng trong lch s Hoa K . Ti yu cu tt c ngi M
hy sit cht hng ng, trnh mi kch ln nhau v qu kh, tin ti tt c nhng mc tiu
chung ca chng ta, v hy cng nhau chung lng gp sc vo nhng cng vic ln cn li ca t
nc m chng ta phi thc hin "

Sau vi pht ng Tng Trng Ngoi Giao Hoa K, Henry Kissinger bng mt ging nghim
trng v mt v mt mt mi, bnh lun vi bo ch v nhng bin c trong 24 gi cui cng.
ng ta chng minh quyt nh ca Tng Thng Ford trong vic thi hnh "K Hoch Bn" di
tn "nhng ngi b e da nht" qua mt lot tn cng ca lc lng cng sn Bc Vit vo phi
trng Tn sn Nht . Khng mt lc no ng ni ti chuyn tng Dng vn Minh i hi s ra
i ca tt c ngi M v phi ng ca ta i s Hoa K trong vng 24 ting ng h.

Nghe Henry Kissinger ni, ngi ta ch thy quyt nh cui cng ca Hoa K Vit Nam ch do
iu bn tm duy nht l phi cu mng sng ca nhng cng dn M cui cng cn hin din Si
Gn. V vn ny ng ta cho rng mc tiu t: ch tic rng c 2 binh s Thy Qun Lc Chin
b t thng v n rc kt ri vo phi trng Tn sn Nht trc khi cuc hnh qun bt u
khai trin v c 2 phi cng t nn v trc thng ca h b ri bin Nam Hi..

ng cng cho bit l Hoa K coi nh t c mt mc tiu khc:l di tn 5.500 ngi Vit
Nam Min Nam cng lc vi 950 ngi M cui cng, thay v trc "k hoch Bn" (tc l
cuc hnh qun di tn bng trc thng) trn nguyn tc ch c d tr bc i nhng cng dn M m
thi.

Cui cng v mc tiu th ba, cng nh hai mc tiu va ni, ng Kissinger trch dn t thng ip
m Tng Thng Ford ni vi th gii ba tun qua :Hoa K c gng to mt tnh hnh cho php
tin ti mt cuc thng tho Min Nam Vit Nam . ng Kissinger c tnh rng chnh sch
ngoi giao ca Hoa K lm ht sc mnh qua trung gian ca cc nc th ba m ng khng mun
nu ln y. ng cho bit l giai on u ca s di tn c tin hnh vi s dng ngm ca
Min Bc v ca CPLTCHMN" m chng ta cho h bit r nh ca chng ta". Nhng sau
ng ta khng chu nhn nhn l khng th gii thch c s leo thang t ngt v cc i hi ca
cng sn . nh gi thi " khng nhn ni" ca h, ng ta ghi nhn
" Mi va tun l trc y, h ch i s ra i ca ng Thiu. Khi t c chuyn ri, h li
khng tha nhn ngi k v. Nhng sau khi tm thy c ngi i thoi l tng Minh m
dng nh h i ri, th h li cn mun thm na.
" Mi va tun l trc y. h ch i cc c vn qun s M phi ra i, vi ngy sau h li i
s ra i ca tt c nhng ngi M"

Trong nhng trng hp , ng Kissinger t chi khng th ni trc c l mt cuc thng
thyt c th thit lp c gia nhng ngi anh em th ch hay khng, hay l phi nghi n
chuyn Bc Vit s dng lc lng qun s cng chim Si Gn bng v lc y. Trong mi
trng hp, ng ta xc nhn l Hoa K khng nhn nhn mt Chnh Ph Si Gn lu vong.

Tht khng cn g r rng hn ! dn chng Si Gn chua cay ci khy ri mi chu tt my thu
thanh ca mnh. Kissinger va mi vit trn tm m bia ca chng ta :
- "Nc Vit Nam ? ht ri ! V ngi ta khng mun nghe ni ti n na ! Cui cng Hoa K
tm li c s yn n trong lng tm ca h !"

Lc ny ting i bc n rn lin tc ngoi th Min Nam Vit Nam , ang c nhng ct khi
tun ln cun cun chung quanh. Cuc cp ph hi ca khng v th m chm dt.... C nhiu
nhm ngi c v nh tng cp, mc ton en hay qun phc kaki, sng M.16 cm tay, bng
eo cnh tay, ang lang thang khp thnh ph. c cng cng sn xm nhp hay xut hin t bng
ti ? Khng phi ! ch l bn v li, bn t v ca cc khu ph hoc l bn cn chuyn nghip
ang ng vai tin st vin ca "lc lng cch mng" i v vt nhng nh ca hay bit th
khng c ngi . H t trang b rt d dng. trn cc ng ph, cc va h, cc cng rnh... u
cng c nn st, o gip chng n, ct bin v lu n, thm ch cn c c sng lin thanh na. Hng
trm xe ca ngi M b li cht ng hay trong cc khu chung c, phn ln u ch cn c ci
sn ch v, khng v rut, khng gh ngi, khng my mc....

Chung quanh phi trng Tn sn Nht m ting sng ca chin trn tr li t sng sm. Cc
tiu om D tp trung trn cc ng bay ang anh dng chin u gip cc phi cng ct cnh
mang i c bao nhiu phi c hay by nhiu . Hn 130 phi c v 20 trc thng n c phi
trng Utapao Thi Lan, cn c B.52 ca Hoa K , ngoi 18 chic phi c v trc thng khc
n c cc chin hm ca Hm i VII trong cc iu kin mo him ht sc kh khn.

Vo hi 8 gi sng, hai trng i pho 152 ly cng sn nh trng ngay trng trung hc Gia Long,
lm cho 12 ngi cht ngay ti ch, trong c mt v s ca cha X Li gn . Nhng ch
l nhng trng tc x cnh co hay iu chnh m thi. ng thi li c mt lot rc kt bay
xung thnh ph ngi Hoa Ch Ln. Mt chic trc thng quan st b ri ngoi Ph Lm vn
ang b pho kch.

Vo lc 9 gi sng, tng Dng vn Minh c mt phin hp ti Dinh c Lp vi ng Ph Tng
Thng Nguyn vn Huyn v ng Th Tng V vn Mu . H vn cha c tin tc g ca phi on
i vo gp cc s quan cng sn "tri Davis ", Tn sn Nht. Tng Minh nh hai v ny tho mt
bn tuyn b n phng ngng bn lt na y ng s c trn i pht thanh Si Gn .

khng thy cn lnh gc trc dinh c Lp na. Bt c ai mun vo y cng c . . Mt
ngi nh th , nhng mp mp bng ph bc qua ca ro bng qua bi u xe v bc ln bc
thang danh d. l tng Vanuxem, mt trong nhng cu "thng ch" ca De Lattre Bc Vit
(nguyn tc: Tonkin ), chuyn sang ngh lm bo. Tng Minh tng phc v di quyn ca
Vanuxem, tip ng rt nim n v thn mt, ri ko ng ra ring, cm ng ni

- "Tha i Tng, khng cn c g lm c na ri ! trnh mt cuc tn st, ti s u
hng cng sn . ng l mt ngi lnh gi, v chng ta tng phc v chung trong cng mt b
qun phc, ng c th nhn chuyn gim ti mt thng ip cui cng cho cc ng hng ca ng
khng ?
Tng Vanuxem ghi vi my hng ch do tng Minh c cho ng:
- "Chng ti yu cu nc Php tip nhn nhng ngi Vit Nam tng c nui dng v o to
trong tinh thn, tri tim v l tng ca quc gia ny. "
Sau tng Minh vi vng ln xe Mc x t (Mercedes) ca Tng Thng i n i pht thanh.
Hi 10 gi 15: tng Minh loan bo qua i pht thanh bn tuyn b ca ng "ra lnh cho tt c binh
s v lc lng a phng qun ca Vit Nam Cng Ha phi bnh tnh chm dt chin s v u
. "
Khi tng Minh v n Dinh c Lp, vn c 3 chin xa M.48 ca QLV NCH ang b tr im lng
di nhng gc cy to trong vn. Hai s quan tr chy li gp Tng Minh, bc tc la ln:
- "Khng th c vn u hng. Chng ti s chin u v s cht ti y.
Tng Minh a hai bn tay to ln ca ng ta nm cht vai ca h v ni vi h bng mt ging rt
cng quyt::
- " qu tr ri cc bn i ! Nu chng ta khng c th h s nghin nt thnh ph bng n pho.
Sau vi pht bn ci, cc s quan ny tr li v tr v cc chin xa ri khi Dinh c Lp, ch li
khong 30 binh s vi nhim v "cn v" cho Tng Thng .

Vo lc 11 gi 30, ngay trung tm th , mt v i t ln tui thuc Cnh St D Chin, trong l
phc chnh t chm ri bc v pha k i "Chin S Trn Vong" trc Quc Hi VNCH . n
ri, ng di tng hnh to ln ca hai qun nhn uy nghim mu ng en, ngi s quan cnh st
lt m ct kt xung cm t vo ngay tri tim ca mnh xong rt sng bn ngay mt pht vo u.
ng ta bt t nga, nm di ra pha sau , bt ng trong t th nghim ln cui cng gia mt bi
mu ang lan rng ra.....

Ting i pho ca cng sn vn tip tc n d di hn , cng lc cng gn hn, v hng Tn sn
Nht , ni cc chin binh thuc binh chng Nhy D ang nh mt trn chin cui cng.

Tri Si Gn ang ma...
Trong i snh ca Dinh c Lp, tng Dng vn Minh cng cc thnh vin trong Chnh Ph
ang ngi ch cng sn ti. ng n mc tht gin d, mt qun mu chm m v mt o bn ti.
ng cho ngi s quan ty vin bit l : "nhng ngi cch mng khng ai eo c vt"
ng chp tay sau lng i ti i lui, nh mt v ch nh ang ch khch n . ng khng t v g
lo lng ht. Ti sao phi s ? v s ci g mi c ? ng cho lnh ton qun ngng chin u.
Hai iu kin m pha "nhng ngi cch mng t ra: ui ht ngi M ra khi Vit Nam , v
gii th Qun i v Cnh St th coi nh thc hin. K ra ng cng c th chy i trong gi pht
cui cng bng trc thng. Nhng ng thch li ch nhng ngi i din ca CPLTCHMN.
Xt cho cng, nhng ngi lnh o ca "pha bn kia" phi chng cng l ngi Min Nam nh
ng ? Ti sao ta khng tin h ? ng sn sng trao quyn li cho h. Ngoi chuyn khng th thc
hin cuc thng thuyt nh ha th ng tin chc rng ng cu Si Gn khi mt s tn ph v
hng triu sinh mng. Va sau ngi Php cn c th thc hin c mt php l ! Tng Minh
bm cht cho n cng nhng bo m m i s Jean - Marie Mrillon trao cho ng. Vi pht
trc , ng c ni tht cu ny cho mt nh bo thuc thng tn x A.F.P : "ng hy ni r cho
i S Php bit l ng c thy ti y..."

Mt li ni sau cng c ngha, thng thit, nhng hi i ! khng c mt cht gi tr no !

Thnh lnh, tng Minh git ny ngi . ng nghe mt ting ng ln, xen ln vi ting xch xe.
ng nhn ng h: ng 12 gi 4 pht . Vi pht tri qua. Ting my xe cng ngy cng nghe to
hn. ng 12 gi 10 pht, ba chic xe tng T.54 cn dp nhng hng ro cn sn mu trng bao
quanh Dinh c Lp. H bn ch thin mt trng di, i sp cnh cng ln v cn ln trn v tin
thng vo Dinh c Lp, cy ba ln cc bi c trong sn. Hai chic xe Jeep v mt xe vn ti chy
n , qua mt cc chin xa. Tt c u mang c ca CPLTCHMN, (c ca M TGP MN xanh vi
ngi sao vng gia).Trn 15 anh "b i", mc qun phc xanh v i nn ci sng trng cp
nch cha ti trc, c mt s quan cp t dn u, ang rm rp chy ln cc bc thang trc bao ln
chnh.. Ton binh s gc Tng Thng Ph sng xung thnh mt ng trn sn t trc , a
hai tay ln v u hng...

Mt vi pht na tri qua. Trn sn thng ca Dinh c Lp xut hin mt s lnh vi qun phc
mu xanh. H h c vng ba sc ca VNCH xung v t t ko l c ca h ln.

Trong lc . v s quan cao cp c 4, 5 ch b i sng ng y mnh h tng, p vo i snh,
ni m tng Dng vn Minh ang hi hp vi nhng ngi cng s vin thn cn nht ca ng ta.
Thy v s quan ny eo y sao vng trn cu vai nn , v khng bit cp bc ca qun i nhn
dn Min Bc, nn tng Minh tng rng mnh ng trc mt s quan cao cp.

- "Tha ng quan su (nguyn tc : mon gnral ( ng sao) ) ng ni , ti ch ng t ban sng
trao quyn cho ng"
- "My dm ni l trao quyn h ?, v s quan ny dng danh t "my" (nguyn tc :tutoyant le
Grand Minh) xng ging ci li, My ch l mt k cp quyn v mt b nhn. My khng c quyn
no giao cho tao ht. Chng tao ly c quyn bng khu sng trn tay. Tao xc nhn vi
my tao khng phi l tng m ch l mt trung t v y vin chnh tr . V k t by gi tao cm
my khng c ngi xung !"

Mt tng Minh co dm li. S hung bo ca nhng li ni, ging ni y khinh b anh ca v s
quan cht lm cho ng Minh hiu r l ng khng gp c nhng ngi ca C PLT CHMN, nhng
l nhng ngi Bc K (nguyn tc :Tonkinois). Mc d h treo c Vit Cng trn xe, nhng khng
phi l nhng binh s ngi Min Nam vo chim Dinh Tng Thng. M ang ng trc mt
ng l nhng chic xe tng, nhng s quan v b i Bc Vit thuc l on M. 26 ! ch ton l
ngi Bc (nguyn tc :Tonkinois) m ng khng bao gi a v h i i vi ng khng nh
bn hay ng bo, m nh mt k tht trn !
Tng Minh c gng t km ch v ni tip bng mt ging m ng mun du dng hn:
- " Chng ti c lm sn mt ba cm tip cc ng. C yn, sp mng cua...
V trung t Bc Vit ngn ng li v xng ging:
- "My v nhng a khc, ti by ang trong tnh trng b bt. Hy gi ci bp t sn ca my
li i. Chng tao s n cm d chin: mt nm cm nm v mt hp tht kho mn"
Tt c cc tng trng hin din u b nht trong mt gian phng, sau khi c khm xt khng
khoan nhng. By gi th Dinh c Lp y p nh bo ngoi quc. H trn ti u cc chic T.54.

Tng Minh b nhng tn "b i" bao quanh cha sng vo ngi ng, v v s quan cao cp vung
khu sng lc to y ng ln mt chic xe Jeep v phng i di hng lot nh n chp ca my
nh v my quay phim ca bo ch. Nhng ngi cng sn a ng n i pht thanh ng phi
ln ting ku gi ln cht vi cc binh s cn ang tip tc chin u. V chin trn vn cn tip din
gn nh khp ni, ngoi , Ch Ln, chung quanh B T Lnh Cnh St, khu vc gn Tn
Cng, trc trung tm truyn tin Ph Lm,...

Vo hi 13 gi, tng Minh c a tr v Dinh Tng Thng v b nht trong mt vn phng
di tng hm.
Th l nhim v ca ng coi nh hon tt. Mt nhim v c bit rt l ngn ngi. Khng y 48
ting ng h, gia gi nm chnh quyn v gi b cch chc...

*
* *

Trn i l t vn bch tho n Dinh c Lp, c nhiu chic tng khc i ti, dnh y bi bm
bn snh ha ln vi cn ma lc rc v trn xe cn nguyn cnh l nghi trang. Tt c cc pho thp
u m toang ra. Pha sau cc khu lin thanh nng vi n trn, thy c mt anh lnh chin xa i
nn ci bng da en ang gh cht bn tay vo c sng. Binh s ngi hai bn khu i bc lng di,
hai tay nm cht khu sng t ng ca h. Theo sau cc chin xa l b binh c gii, ng cht nt
trn cc xe vn ti Molotova ca Nga . Pha sau cc xe b binh l cc dn sng cao x, i hng ba,
cng c c gii ha v trang b mi xe 4 khu lin thanh ghp.

Rt l cn thn v tht chm ri, nhiu ton b binh cng sn i b vo ng Pasteur. C mt trng
sng n khong ngang Ta n. Ri c ting lu n n, ting sng my tng hi tip theo. Cc "b
i" i vo ng T Do (Catinat), con ng ni ting l xa hoa ca ngi dn Si Gn . Mt chic
xe Jeep ch y "lnh du kch" vi qun phc tp nham, chy mt vng chung quanh k i chin s
Min Nam v chy li tr s Quc Hi .Ca ca tr s ang c ng kn. C mt ngi mc qun
xanh o s mi ka ki phai mu chn khng, leo qua ro g l quc k Min Nam Vit Nam xung
v treo vo l c ca CPLTCHMN.

Chung quanh Quc Hi v ng T Do vng tanh, khng c mt bng ngi . Cc tim bun u
ng kn ca k c ca s cng sp xung. Khng c mt b hoa hay nhng ting v tay hoan
nghinh cho n nhng ngi "gii phng"

Xa xa, cc sng i lin vn cn tip tc n rn, thnh thong li b ngt khon bng nhng ting n
ngn nhng nng n. Cc binh s D ang cn hng say chng gi li vo phi trng Tn sn Nht .
Su chin xa T.54 v hn mt chc chic Molotova ang bc chy trn cc ng bay. Cuc chin
cn ang tip din ti ngha trang ln ca qun i gia nhng hng thp t gi trng tinh dc theo
cc m , v c nhng qu i pho lm bt tung cc hm ln.

Cc xe tng cng sn u tin vo Si Gn t hng ng theo con l c hi thi Php, v theo xa
l Bin Ha t thi M.

Cc cnh qun tin vo t Bn Ct v Ty Ninh theo hng Bc xung, ch n c trung tm
thnh ph vo lc 17 gi chiu. H n tr v b ng nng t chiu ngy hm qua vng Hc Mn,
ni c trung tm hun luyn Nhy D do L on 4 D trn gi, tp trung di s ch huy ca i t
Vinh, mt s quan to con en sm t chi khng chu tun theo lnh ngng bn. Cc cnh qun
ny ca Bc Vit b thit hi rt nng v sau cn phi giao chin c lit hai im trong dng
ph: mt trc B ch huy Cnh St Lu Thng, ni hn mt trm Cnh St d chin chng gi
gn mt ting ng h trc khi b chin xa cng sn bp; v mt ni khc ngay ng t ng
Chasseloup v ng Verdun, y ch c vn vn 4 anh lnh D vi sng lin thanh v sng khng
git quyt chin trong hn 50 pht, bn chy nhiu qun xa cng sn , sau v ht n 4 v anh
hng m ny cng nhau ra khong trng gia ng, cng nm vai nhau thnh mt vng trn v
cho n mt xu my qu lu n cng nhau t st.
L on 4 Nhy D, nh nhau vi cng sn chung quanh Tn sn Nht , ngay trong B Tham
Mu, h dng sng khng git bn chy 3 chin xa cng sn v ti n h rt v trong trt t
bng con ng c k ca n in cao su v Ch Ln. H khng h li pha sau mt ngi
cht hay b thng no cng nh mt qun trang qun dng no.
n chiu ti, 400 binh s m , rt v t Hc Mn v t phi trng, tp hp chung quanh i t
Vinh, cn tip tc chin u khu ch v cc nh my xy la Ch Ln. V lc 22 gii i t
Vinh cho lnh h phn tn thnh t ton nh, v li dng m ti i v ng bng sng Cu
Long. Ring v i t D , mt ngi tng "nhy" chin trn khng bit bao nhiu ln, gi dn,
tng c o to Trung tm Nhy D Pau ca Php trong thp nin 50, khng bao gi chu
u hng. ng t cho n mt pht vo u bng chnh khu sng phng lu ca ng !
*
* *
Th Nm, ngy 1 thng Nm, 1975

Ngy hm sau, 1 thng 5, dn chng Si Gn ng ngc v nhn nho, qu ngc nhin ti sao mnh
vn cn sng, in thoi vi nhau cng bit tin tc ca nhau.
Trc tin trong bui sng, c nhiu nhm nh, ri ln ln ng hn, h i ra khi nh khm ph
nhng trung on binh s vi qun phc xanh l cy vy hm thnh ph ca mnh m qua. My
anh binh s vi b mt ng ngch, gy n hai g m nh cao, mc qun phc rng thng thnh bng
vi b th, c qung khn v chn mang dp ru, mt loi dp lm bng v xe c, mi thot nhn
trng nh nhng anh nh qu vng v mi vo thnh ph ln ln u tin. C nhiu anh cha ti 16
tui.

bi c rng ln rp bng mt trc Dinh Tng Thng ngi ta thy y nhng xe tng, xe chy
xch, v nhng ch "b i" ang ngi quanh di cc chin c ng s ca h. V gia nhng bi
c gn nh th Chnh Ta, h ang nu cm bng ci, coi nh h ang cm tri trong rng vy. C
nhiu ngi ang git qun o. Phn ng h ang sot li v kh c nhn, tho ra lau chi cn thn
nh nhng anh th ng h. Cc binh s th xi sng A.K. 47 hay sng tiu lin Tip Khc ngn m
tc tc x nhanh, b xp c mc. S quan th xi sng lc ca Lin X, c tn l sng lc Ma Ca
Rp (Makarov) v loi sng lc Stechkin ln hn, v bng cy c th rp li thnh b sng a
ln vai nhm bn mt mc tiu xa chng 120 thc c .

Ngi dn Si Gn cn thn bc li gn cc chin xa "Molotova" v bt chuyn vi cc anh "b
i". H t m hi
- " Cc anh t u v y vy ?
Cc cu tr li lc no cng ging nhau, vi mt ging pht m hi chi tai:
- "T ngoi Bc ...
V ngay sau mi l tn ca thnh ph hay cc tnh nh H Ni , Nam nh, hay Ninh Bnh v.v...
Khng cn cht nghi ng no na, tt c nhng anh lnh chnh quy vo Si Gn l nhng ngi Bc
(nguyn tc Tonkinois). Min Nam khng phi c gii phng, m l b chim !
Khng thy c mt anh no thuc ci CPLTCHMN.

Mt "Ban Qun Qun" ang nm quyn hnh chnh ti thnh ph Si Gn, m ngi ch huy l
tng Trn vn Tr, 57 tui, ngi tuy gy nhng rt mnh khe, hm rng, i mt sc bn mang
knh gng sng, tc en v ht ngn. Tng Tr l ngi Min Trung, mt ngi u tranh cch
mng gi dn, ng vin ng cng sn ng Dng, b t nm 1939 , vt ngc nm 1944. T nm
1946 n 1951 ng l ngi ng ra phi hp hot ng ca 4 vng qun s Vit Minh Min Nam
chng li lc lng vin chinh Php. T sau Hip nh Genve, ng tp kt ra H Ni v tr
thnh Tng Tham Mu Ph "Qun i Nhn Dn Bc Vit" v sau l Ch Tch Qun y Trung
ng Min Nam . ng cng cn l y vin d khuyt ca Chnh tr B cng sn H Ni . Vo
nm 1968, ng t chc cuc Tng Cng Kch Tt Mu Thn, v nm 1972, ch huy trn tn cng
vo An Lc. T sau thi k ng ng vo hng th ba trong h thng qun y ca Min Bc , sau
tng V nguyn Gip v tng Vn tin Dng. Vo n Si Gn vo u bui tra, ng n ngay
Dinh c Lp. ng cho t chc ngay bui l chnh thc "bn giao quyn hnh", x dng i ng
quay phim ca cng sn trong cng tc thu hnh tuyn truyn, v ra lnh th tng Minh v cc
tng trng ca ng ny ra ht .

n 4 gi 30 chiu, tng Minh ri khi phng giam tng di. ng bc ln bao ln chnh ca
Dinh Tng Thng lc no cng c lnh canh chng h tng bn cnh, i dc theo hnh lang c tri
thm vo cn phng nh ca cc ty vin. Mt s quan Bc Vit n ni vi ng :
- "ng hy y i lnh ca chnh quyn cch mng "
Cc nh bo "x hi ch ngha" bc vo phng. ngi phng vin ca nht bo "Qun i Gii
Phng" n trc mt tng Minh v hi ng :
- " ng ngh th no v nhng bin c m ng va tri qua ?
Tng Minh gi im lng trong mt vi giy.... sau mi tr li, khng qun dng ton nhng danh
t m cng sn thng hay x dng trong tuyn truyn:
- " Chng ti thc c sc mnh ca Chnh Ph Cch Mng Lm Thi v ca Qun i Gii
Phng. Cc n v Thit Gip ca Gii Phng Qun tht l hng mnh. Qun i Si Gn khng
cn lc lng chng tr na. Ch cn mt quyt nh ng nht l u hng khng iu kin m
thi.
V ng cn ni tip
- " Tht vy, chng ti tin tng cc ng, nu khng th chng ti khng bao gi em c gia nh
chng ti n y ch cc ng ti. Cc ng i n chin thng mt cch nhanh chng. chng
ti rt l c phc, tht s rt l c phc . Chng ti v gia nh chng ti khng h hn g . Tht
l c mt nim an i v mt nim vui ."

ng Nguyn vn Huyn, ngi lnh t gio dn, qu mt mi, c php vo nm ngh trong phng.
tr li cho cc nh bo mun bit " kin ca ng v ng li chnh tr ca Chnh Ph cch
mng" , ng tr li nc i vi mt ging nhn nhc v d dt :
- "Chng ti khng chp nhn cc "ngi di tn" . L ngi Vit Nam th h phi li sng trn t
nc qu hng ca mnh ch?
ng V vn Mu, v cu Th Tng th ti ci, nhy nht v by t mt nim vui nhit thnh ra
mt:
- " Cc anh nh hay lm, nh rt l hay !" ng hng v cc anh cn b Bc Vit ng ln trong
cc nh bo. Ti rt bng lng l dui ht ngi M i. By gi th ch c chng ta vi nhau m
thi".
ng nhc li lch s ca ci "u trc" ca ng, "vo lc l mt du hiu phn i s bu c
Tng Thng gian ln v c din ca ng Thiu", v ng thch th ni thm :
- " T hm nay l ti s tc li c ri!"
Sau ng cn ni v ni chn nhao ct rn ca ng l qun Thng Tn ca ng pha Nam H
Ni na.
ng Nguyn vn Ho, cu Ph Th tng v Tng trng Kinh T a tay ln v ni ln
- " Tht l ng phc l cc anh nh bi c Hoa K , chng ti hy vng l tt c ti nguyn
ca t nc s c dng xy dng dt nc chng ta ."
ng L qu Chung, cu Tng trng Thng Tin, nhc i nhc li nhiu ln ;
- "Ch c nhng binh s v nhng ngi ch huy ca qun i cch mng mi tht s l nhng ngi
chin thng . S ng gp ca chng ti tht l qu nh nhoi."
V sau vi pht suy ngh ng li ni thm :
- " Chng ti bit rt r tnh hnh. Chng ti tin tng dng li chnh tr ca cch mng. Cuc
chin thng v i ny thuc v ton dn Vit Nam . T y v sau chng ti khng cn mt cht bn
tm lo ngh g na . "
Nhn qua ca s thy m ng dn chng t m ang tp trung ng nhn cnh ca ro ca Dinh
c Lp b xe tng T.54 cn sp, ng ta phn chng vi cc nh bo:
- " Cc ng xem ka, dn chng ang chy li cho mng chin thng ca cc anh chin s gii
phng . Cha tng thy ci cnh ny y bao gi. Lch s ca nc Vit Nam bc vo mt
k nguyn mi "
Vo lc 5 gi chiu: trong i snh ca Dinh Tng Thng din ra cuc gp g chnh thc gia
nhng ngi i din ca Ban Qun Qun Si Gn - Gia nh v "16 nhn vt trch nhim ca ch
c" Min Nam . Th t ngi th c p dng trit nghim tc. Nhng i din ca Ban
Qun Qun v nhng v ch huy n v ca Qun i Nhn Dn Bc Vit (11 tng t) c xp
ngi hng gh danh d, cc gh da c bc la . Trc mt h l tng Minh v nhng thnh
vin khc ca "c quan hnh chnh c" hai tay phi p xung u gi ca mnh.
Mt i din ca Ban Qun Qun thng bo cho h l Chnh Ph Cch Mng Lm Thi quyt
nh cho php h c t do tr v nh. ng by t hy vng l ty theo kh nng ca mi ngi h
s "ng gp" vo cng tc xy dng t nc ."
Cc v tng trng v tng Minh "cm ng" v tay.
Tng Minh sau du hiu gt u ca tng Tr, ng dy v bc ti mi cr v tuyn b vi mt
ging run run :
- " Ti xin thnh tht gi ti CPLTCHMN v lc lng thuc Qun i Nhn Dn Gii Phng
nhng li chc mng nng nhit v chin thng hon ton v quyt nh va qua.
vo tui 60 , ti rt l hnh phc c tr v vi i sng ca mt cng dn thng ca mt nc
Vit Nam tht s t do v c lp." (1)
C chng trnh v din tin ca bui l ny c dn dng chi ly t H Ni v c cc chuyn
vin a t H Ni vo quay thnh phim t u cho n cui. Cun phim ny c trnh chiu
trong tt c cc rp ht trn ton quc Vit Nam v nhng nc "x hi ch ngha anh em"
Trong nhng ngy k tip, cc binh s chnh quy Bc Vit thuc cc s on nh vo Si Gn
c php i do thnh ph. Th Min Nam Vit Nam v mt tin ca thnh ph vi cc tim n
trang, hng sn mi, hng snh s v c, c tim c ph vi hai bn vch ton kin, vi cc ch
y p mi loi thc phm, thc n... lm cho cc ch "b i" cha c mt mi v qu i ngc
nhin. Tt c cc binh s ny u in tr rng mnh phi "gii phng" mt thnh ph i ngho ang
b p bc bc lt, nhng h pht gic ra y l mt thnh ph ln Min Nam , giu c, linh hot,
hnh phc, ch b nh hng mt t thi v chin tranh. Cc anh "b i" tr i php ny i do tng
cp hai ngi mt, bng hong chong vng v s lu thng y, dn mt khp cc t knh y
ngc nhin nh nhng anh chng nh qu cc mch. Cc bc "ph nhm" chp hnh ly lin bng
my Polaroid trn ng ph lm h cng sng st hn n cm lng khng ni c mt li no.
H i ln vo cc m ng dn chng, th c gng bt chuyn vi h, c mm ci t ra l
ngi c l .
Yn ch vi tnh tr con d di ca cc "anh" ngi Bc , ngi dn b nh v khng c Chnh Ph
ca thnh ph ln ny hi nhp rt mau vi nhng ngi ch mi. Lc lng chim ng b a vo
trng ngay: trm v i chc vt dng, t hp thc phm khu phn qua nhng bao ng, n
nhng chuyn ht xng ra t cc chin xa hay cc xe vn ti, bun mi th: tt c cc anh "b
i" i php nhanh chng khng cn ng no trong ti, min l c c chic ng h bng
nha khng chy c, i knh chng nng ca M, chic my thu thanh bn dn va mi nh cp
u . Ngi ta cn bt h ht thuc cn sa m h vn khng bit...
Nhng ch khc th b sc p ca my c gi n sng m hoc, b cm d a vo cc phng ng
qua ng ri vi ngy sau l lt ko nhau vo khm bnh hoa liu .
Cc xe m t ca Nht th qu thnh cng. Cc ch "b i" o nhau tng hai ngi , ba ngi, c
khi n bn ngi chy bt k, n my lin hi, bng vo cc l ng, i khi tng vo ct n hay
tung vo bn nc ln i l Charner.
Ngi dn Si Gn dt khot ngh rng cc ch "b i" ny qu tht qu vng v d b "quay" lm.
Nhng tr chi "lu lnh" ny khng ng mi lu c .C nhiu xe phng thanh bt u chy khp
ni trong thnh ph cnh co rng tr "la bp" cc "gii phng qun" l bt lng.... v hnh ng
bt lng s b "nghim tr"
Bin php ngn chn u tin nhm vo cc "ch trng quyn r, h ha v mua bn i chc", Ban
Qun Qun loan bo l "cc nh th, cc tim ht, cc tim nhy, bi bc, k c mi tn tch ca x
hi suy i ca M.Ngy. b cm hn t y" .
C mi 5 ngy l binh s tr phng s c thay i. Khng cn thy xng l bn l ng na. Xe
Honda cng vy. Lng xng cn dn v khng cn c tip t cho na, nn cc trm xng tun t
ng ca. Xe p bt u thay th xe m t. Trn tng treo y cc tm bng ghi r l s nghim tr
tht nng nhng ai cn tng tr v kh, n dc v my truyn tin.

Ngy 4 thng 5: c lnh cho dn chng Si Gn phi lm cng tc v sinh v treo c trong thnh
ph cho thnh ph ca mnh "tr nn sch s, tinh khit, vui v v cch mng." Tt c mi ngi
u phi ra qut dn trc nh mnh. C nhng ngi "tnh nguyn" th i ht hng ng rc hi thi
cn nm trn l ng hay trong cc cng rnh t bao nhiu ngy nay . Cc b th lo may c "gii
phng". Dn chng cc khu ngho l nhng ngi t vi vng trong vic treo "c cch mng " : c
bn qu mc, t 1500 n 1800 ng mt l (bng tin cng 3 ngy lm vic)
Ngy 6 thng 5, "nhn dn" p nt tng i chin s Vit Nam trc Quc Hi : l 2 anh chin
s Thy Qun Lc Chin ang trong t th xung phong sng cha ti trc mt. Tng i sp xung
gy nn mt ting vang ln.
Ngy 7 thng 5, tc l mt tun l sau ngy thnh ph i ch, Ban Qun Qun mi ra mt ln u
tin vi dn chng ti Dinh c Lp. T chiu hm qua, ngi dn Si Gn c mi n ng
bi c trc Dinh, h s v tay hoan nghnh nhng ngi lnh o mi ca mnh. Khng bit v
khng c thin hay v tri xu (ma sut m qua) m sng nay khng c bao nhiu ngi n d.
Nhng ngi lc quan th c tnh s c khon t 20 n 25 ngn ngi. V cn hn th na v mt
phn ln c ta phi c tnh l cc anh "b i" mc qun phc . i vi mt thnh ph c 4 triu
dn th con s c tnh khng c l bao . i vi mt thnh ph c "gii phng khi 30 nm b
p bc bc lt" th con s gn nh khng c ngha g ht. Trn bao ln tng Tr chnh thc c
mt bi din vn u tin. m ng ging cc biu ng v vy cc l c nh. c qun nhc v c
ting v tay...
Nhng tht qu r rng l khng thy c nim vui no y ht. Cc y vin chnh tr c sc nhn
mnh tng khu hiu qua ng loa cm tay ca h, nhng khng thy c nng nhit nhng ting h
theo. Nhn chung, ngi ta thy r l khn gi Min Nam cn cha c kh nng tr bi thuc lng
i vi nhng khu hiu qu mi m.
Ngy hm sau, 8 thng 5, tt c 54 rp chiu bng Si Gn cng phi chiu mt cun phim duy
nht :"Trn chin in Bin Ph".
Qua hnh nh c t hn 21 nm, khn gi Vit Nam thy hng ngn binh s Php tht trn ang i ra
khi hm tr n, hai tay a ln tri. Mt cht lch s c nhc li khng kh nng lm vn c
tm hn thanh thn ca cc nh ngoi giao Php ang mi mit bnh vc cho ng li chnh tr v
i ca h l " tnh hu ngh gia Ba L v H Ni" . Nhng n gy kh chu su m cho nhng
ngi cng dn Php hin cn ang b kt li Si Gn .
Cc nh bo ngoi quc c mi n d bui hp bo u tin ca Ban Qun Qun. V cng l mt
cuc hp bo cui cng ! Bi ni chuyn ca tng Trn vn Tr c mt thng dch vin dch ra
ting Anh v ng trnh by qu di dng, chn ngt v cng tc vn hi trt t v an ninh, v s
bit n i vi cc "quc gia x hi ch ngha anh em" ng gp vo chin thng. Mc t Khoa
c nghe nhc n nhiu ln, cn Bc Kinh th ch nghe ni pht qua.
Cc nh bo trong tun qua c tm, nhng vn khng hy vng khng gp c mt ngi i din
no ca CPLTCHMN, H ln ting hi tng Tr v "s vng mt khng th gii thch c ca
Chnh Ph Lm Thi ny" Tng Tr ci tr, tr li xoay quanh thot khi ng b :
- " CPLTCHMN ang trong Min Nam Vit Nam nhng ti khng mun ni vi cc anh l h
u.".

Tht l qu l lng cho ci Chnh Ph Lm Thi ny !, khng thy m cng khng th tm thy, nh
th l tnh cch b mt vn tip tc mt cch l lng khi m chin tranh chnh thc chm dt ri !
t lu ri, chng ti khng cn tin theo nhng li ha hn m H Ni tng ln ting tuyn
truyn. B mt tht ca "mt Min Nam trung lp c gii phng khi s km ch ca ngoi
bang".... hm nay mi c thy r. Chng ti cng bit l x hi ch ngha khng th p dng ngay
c y... Min Nam l Min Nam ... Chng ti lun ngh ti tnh cch c bit ca Min Nam .
Trc ht phi thnh lp ti Si Gn mt Chnh Ph on kt quc gia ha gii tt c mi cng
dn chung quanh mt chng trnh ti thiu no . S thng nht hai Min ri cng s ti sau
ny.... nhng phi di hnh thc mt "Lin Bang". Nhng ai tng gn b qu ngy th trong
trng vo mt s ha gii quc gia t nhin gia nhng ngi anh em Min Bc v Min Nam vi
nhau ... by gi mi cay ng bit r ch l mt o tng .. Cn nhng ai hy vng c th ni
chuyn vi "pha bn kia" th by gi y h cn ang i tm nhng ngi i thoi vi h.
Vo nhng ngy cui cng trc khi mt Min Nam Vit Nam , cc quan st vin quc t u ghi
nhn l c mt "khong trng chnh tr " Si Gn .
Ngy hm nay th Si Gn khng cn l mt "khong trng chnh tr" na m l mt "bi sa mc
chnh tr" ni nhng "con ma" ca CPLTCHMN c ch i nh mt o tng. Tht vy, ci
CPLTCHMN tng b tn st trong cuc Tng Cng Kch Tt Mu Thn (1968) ch l mt con
chim mi khng hn khng km, cng ging nh ci gi l "lc lng th ba Vit Nam khng cng
sn"... tt c u khng ai nm bt c ht, v cng khng th i din cho ai ht, nhng chnh
sch ngoi giao Php qu kh di da trn t nim hy vng bo v quyn li ca nc
Php . Khng cn nghi ng g na, quyn hnh tht s ang trong tay ca Qun i Nhn Dn Bc
Vit . V tng Trn vn Tr ngi "ch" mi ca Si Gn cng ch l mt cng c ca quyn hnh
m thi.
Vo ngy th nm 15 thng 5, mt cuc din binh rm r ni ln sc mnh qun s ca nhng k
thng trn. Dn u , i sau mt con rng ang un khc tng trng cho nim vui v hnh phc,
l cc em n sinh rt ngoan vi qun en o di trng, ri n cc phi on dn chng mang biu
ng nhng nht y khu hiu. Sau n cc trung on thp ca Bc Vit i thnh mt khi :cc
"b i i hng mi, c bc i nh ngng, sng mang chong qua c, mt lnh lng. K tip l
cc chin xa i thnh hnh vung, s , n o, cc xe ra a, cc thit gip xa v hng trm khu
pho binh c gii ha, v nhng gin ha tin. Tt c pho binh Lin X gh gm l ra bn
70.000 qu n (3000 cho mi khu) v 6000 qu rc kt nghin nt thnh ph, nu thnh ph ny
khng u hng.
l mt cuc trnh din v i ca chin xa T.54, ca ha tin S.A.M. 6 v S.A.M. 7... nhng chic
"Kalachnikov", nhng chic "Molotova" v nhng c pho 130 ly kinh hong. Cc phi c Mig 19 v
21 gm r trn bu tri. Nhng iu phi thy trn ht v c thy trc nht phi l : chin thng
ca nhng ngi Bc Vit (nguyn tc: Tonkinois). gia rng ngi ang lin tip i ti nh
nhng ln sng ln... ha hon chu kh lm ngi ta mi nhn thy c mt vi xe vn ti ch
m "du kch qun" ca "M TGP MN" v mt xe Jeep ch n binh mc en v i nn "tai bo"
nh.
Cc hng gh danh d trn khn i c dnh cho phi on 12 "anh ln" dn u l 3 nh lnh o
trong Chnh Tr B cng sn : ng Tn c Thng, Ch Tch nc Vit Nam Dn Ch Cng Ha,
ng L c Th, v tng Vn tin Dng, Tng Tham Mu Trng Qun i Bc Vit .
Ch Tch Tn c Thng hm nay phi l ngi c mt nim vui tht ln. ng gc ngi Min Nam
, sanh Long Xuyn, 85 tui, tng l mt ngi ni lon Hc Hi, mt ngi th in c ca hng
Renault, nay l mt ng lo trng mt mi v gn nh ic, c hun chng L Ninh, l mt
ngi c mt qu kh u tranh cch mng hn na th k . Vo nm 1927, chnh ng l ngi
thnh cng trong vic nh cp u tin cho ng cng sn ng Dng trn ng sng khi
ng cm u mt ton eo mt n dng sng lc chn cp chic tu M Tho. ng b bt v b
kt n t hnh nm 1929, sau c n x gim n xung cn 16 nm t giam Cn do trc khi
vt ngc nm 1945 tip tc cuc u tranh,
ng L c Th, mt thng thuyt gia bn b ca Hip nh Ba L v l thuyt gia ca ng cng
sn Vit Nam , l mt nhn vt c bit nhiu Ty phng .
Tng Vn tin Dng, ngi chin thng trong cuc tng tn cng khp Min Nam , l ngi ch
huy ca tt c lc lng v trang Bc Vit t sau khi tng V nguyn Gip b lu m (2). Ngi bo
ln, cng ngh v b mt, tng Dng l mt ngi Bc Vit chnh cng, gc tnh Nam nh giu
c. L mt ngi tng tham gia ht mi chin trn, cu qun y trung ng, mt ngi cng sn
trung kin v mt ch chin khng chi ci c .. ng l mt trong nhng nhn vt lnh o ch
cht ca ch H Ni .
ng khng qu kiu ngo v vi mt trnh vn ha km hn ng V nguyn Gip, con ngi t
hc bn b ny chun b hnh ng c tnh cch quyt nh s phn ca Min Nam . ng l ngi
thnh lp mt s on c cng thi hnh mt trng trch l lm tan r h thng tip vn ca
ch qun, v l ngi bit x dng hp ng binh chng gia chin xa v pho binh ca mnh
mt cch ton ho.
S c mt ca ba nhn vt ny Si Gn mang li cho bui l "gii phng" ny mt biu tng
rt c ngha : "nh sng ny n t H Ni" . D mun d khng th tng lai ca quc gia Vit
Nam ny cng b ct cht vo mt s tht ri : n s l mt quc gia cng sn , cch mng v
khng th chia ct c . V im ny khng cn mt cht nghi ng g na, theo li pht biu sau
cng ca ng L Dun, Tng b th ng cng sn Bc Vit, khi ni ti Vit Nam th ng coi nh
mt Quc gia thng nht ri. ng ni : "nc Vit Nam tt p tr nn ton vn t Lng Sn n
C Mau"
*
* *
S mm do tm b ca nhng ngi "ch mi" Min Nam ch l mt trm dng chn trn con
ng phi a ngi dn Min Nam i nhng bc u ca cuc cch mng . Ch l mt s tm
ngh chn c tnh cch chin thut v c mt nhu cu phi t li cc c cu ci to v ghp vo mt
s cn b cn thit cho dn chng ang cn cng u kh dy, quen theo li sng d di v kh
thuyt phc, kh phc tng bng bin php qun s .
Thi gian vui chi qua ri. Cc cn b chnh tr ca Min Bc hon tt mi cng tc chun b.
Cng rn, do dai v nng n h t dn chng Si Gn vo mt mng li, ri cng ngy cng sit
cht li. Si Gn khng cn c gi l Si Gn na, m l "thnh-ph-H-ch-Minh" k nim
ngi cha ca cch mng Vit Nam .
ht ri thi im ca "mt n ci v mt bn tay thn thin" . By gi n thi im ca s
"e da" v ca nhng "bc i mi". Gng km t nhin khp cht li, trc ht l trong nhng
khu vng ai Gia nh, Tn nh, G vp... ni m cc "y ban nhn dn" c thh lp xong,
v tip theo ln lt vo trong thnh ph.
Tng khu, tng ng, tng ng hm, tng nh mt... tt c u c thanh lc. Kim tra tng
ngi, ai cng c gi ln, c hi v c nhn mnh, v gia nh mnh, v nhng ngi chung
quanh mnh, v c trng tp vo mt lp hc tp chnh tr .... cng c gi l cng tc lm sch
ng ph hay l "dn cho sch rc rn"
Tt c trng t tiu hc trung hc cho n i hc u phi ng ca. Tt c nhng t chc v sinh
hot vn ha "phn ng, i try v d bn ca quc v ca tay sai Thiu" u trit b nghim
cm.. Ni trng ra l tiu hy ht mi phim nh, a nhc ngoi quc, tt c nhng tc phm vn ha
th gii nh ca Balzac, Dostoiievski, Faulkner, Camus, Gogol u b t ht ln ln vi cc tp ch
tnh dc loi Play Boy, k c cc "cuc phiu lu ca Tarzan" .
Cc gio s, thy c gio, sinh vin hc sinh mi ngy phi n hp t 9 gi n 1 gi tra tp
ng ca nhng bi ht cch mng, tp v tay cho n nhp hay tp "c" tp "h" nhng khu hiu.
Nhiu on ngi mnh danh l trng gi, l t bn, l tr thc, l cu cng chc bit "n nn
hi ci" bt u i riu trn cc ng ph vi nhng tm bng eo trc ngc vi ni dung i loi
nh "Ti phn bi cch mng", "ti c bn ngi M", "ti cng tc vi k th" v.v...
Ht khu ny n khu khc, nhiu ton ngi nh th mc qun phc xanh l cy tro ln bao ln,
hay cc ct in chng dy v treo loa, cho dn chng nghe ra r nhng bn nhc qun hnh
m sut ngy...
Trn tng u cng treo y hnh to ln ca mt ng gi c chm ru di cm: hnh ca Ch Tch
H ch Minh. Nguyn vng duy nht ca ng l tt c nhn dn Vit Nam phi tn th ng . Tt c
nhng s tuyn truyn u tp trung vo ng ny, vo cuc i ca ng, vo nhng tc phm ca
ng, vo nhng bi th ca ng m ai cng phi hc nm lng . ng va l mt Thnh nhn, mt v
tin tri va l mt v Thn h mng ca cu th Min Nam lc ny mang tn ca ng. "Di
chc" ca ng l mt s ch dn hon ho, mt gio l m tt c mi ngi "Vit Nam tht s" phi
theo..
Nhp nhng vi hnh ng tm l chin ca cc "cn b" (y vin chnh tr), nh hng ca my ch
"b i" thuc qun i nhn dn Bc Vit mi ngy mt nng n thm ln, v cng ngy cng thy
r b mt ca mt qun i chim ng.
Ban ngy th cc i tun tra khong 20 ch "b i", vi nt mt hng dng, cng thng, i cch
nhau chng 5 thc, tay gh vo c sng, i ro khp thnh ph, canh chng cc ng t, hoc thit
lp cc ro cn.
Ban m th c mt trung i i khp ni trn ng ph lc no cng vng ngt, va i va lc cc
khua c sng AK.47 ca h. Thng th h phc kich sau cc cy trng dc ng v bn ln nhiu
trng sng di vo cc bng en thong qua, lng l.
Th nhng mc du ln ting hm da, vi nhng p phch, nhng phim nh phi xem, nhng bui
hc tp ci to tp th... ngi dn Si Gn vn cng rn v tham gia cc bui "sinh hot cch mng"
mt cch lng l, h hng.
C ba bui hp ln u tin trong thng 5 (ngy 1, ngy 7 v ngy 15 thng 5) ch qui t khon vi
chc ngn ngi , khng hn c.
Ngy 15 thng 5, "ngy l chin thng", trong khi cc s on Bc Vit rm r din hnh, cc ton
cn b c v t cc ng t ng khng thnh cng c trong nhim v h ho dn chng v tay
hoan nghnh qun i chin thng Min Bc . Chng nhng th m cn c rt nhiu khn gi Min
Nam khc st mt na.
Ch c pht hng chc ngn sng cho dn v tr trong cc khu gia c. Th li c gn trm
ngn Cnh St c trang b sng M.16, sng lc 32 v lu n. Pha Bc Vit t th nhn l mc
du treo nhiu gii thng cao cho nhng s t gic, nhng ch thu hi c mt s rt t i v
kh ny.
Nhiu ngi dn Si Gn cn i xa hn na l h t chi khng chu u hng..Mt s tng lnh
t t nh: tng Ph, cu t lnh Vng Cao Nguyn Trung Phn, ung nguyn mt ng thuc
nivaquine v cht ti bnh vin Grall; nh tng Nguyn V, cu T Lnh s on 5 b binh , tng
Nguyn khoa Nam v Tng L vn Hng, T Lnh v T Lnh Ph Vng ng Bng Sng Cu
Long; tng Nguyn vn Hai, T lnh s on 7 b binh .... Nhiu s quan khc, cc nhn vt v cc
chnh tr gia t kt liu i mnh bng thuc c hay bng cch t bn vo u. Trong s nhng
ngi ny c ng Trn chnh Thnh, cu Tng trng Thng Tin , mt trong nhng ngi i lp
hng u vi Tng Thng Thiu; tt c thnh vin trong mt gia nh cng chc cao cp (su ngi)
v c 3 ngi gip vic trong gia nh. Mt cu h s quan D t t ngay gia ch bng cch tho
cht mt tri lu n v nm ln trn v la ln ln :"Chng by khng bao gi bt sng c tao
u.. bn cp u gi !"
Tri lu n n tan xc anh thnh nhiu mnh, tr chic m b r ca anh, nhng khng mt ai
dm nht ly...
Mt tun l sau khi tng i "chin s VNCH" b h b, c mt v cu binh s Thy Qun Lc
Chin ca Min Nam tm xng t thiu nh nhng nh s trc kia lm phn i "ch thi
nt" . ng ta chy nh ngn uc trong na gi, trc hng trm dn chng Si Gn ng sng s
nhn ngn la trn bng anh lm chy en c hai cnh tay anh. Mt gi sau, i pht thanh H Ni
c lm nh bin c ny bng mt bn tin c loan i, ni rng: "ngi tuyt vng ny cm trn tay
mt tm giy trn ng vit "ti i lm" ! (3)
Ngy hm sau pht ngn vin ca Ban Qun Qun li a ra mt li gii thch th hai :
- " l mt pht t chng i ch Thiu. Anh ta li mt bc th ni rng: cui cng t nc
ti c gii phng khi ch c ti, nhim v ti hon tt v ti ch cn c cht m thi."
C hai lun c mu thun ny khng di gt c ngi no ht. Ngi dn Si Gn chng kin tn
mt ci cht ca anh Thy Qun Lc Chin c th s khng ni c ti sao anh ta t t. Nhng h
bit r ni anh cht: l trn ng ximng nt vn ca tng i hai anh lnh Thy Qun Lc
Chin tng trng cho lng can m ca ngi lnh chin VNCH.
Tt c nhng ngi cht khi phi ko l kip sng n l nh th rt xng ng c knh
trng....
Cc nh bo i khi a ra nhng nhn xt n s khng mun ni nhiu hay ch mun mua lng
c gi bng mt cu ni bng qu bng by.
Mt trong nhng bn , mt ngi cng ni ting lm, c trui rn trong ti ngh v cng c kh
nhiu c gi trn khp th gii, a ra mt cu qu bt cng v qu tn nhn khi vit v ci cht
ca tng Ph :
- "Tng Ph, T Lnh Vng Cao Nguyn tng l mt ngi lnh rt tt Din Bin Ph,
khng cn tt na khi ng ta nhn bng lc ca ng Thiu nh nhng ngi khc".
Nh bo ny khng c quyn chi bi, mt st hay ln n mt ngi cht, nht l khi anh cha
bit ngi l ai v d nhin cha bao gi thy c hnh ng ca ngi ta trn trn a. Nhng
ng c xem nh l "cha t" ca D in bin Ph, ti mun ni nh Langlais, Bigeard, Bizard,
Touret v Botella, can m tt bc v khng bao gi bit xc ng,, h rt qu mn v nh gi cao
ng trung y nh con tn Ph ny m h coi nh l mt s quan rt c gi tr trong qun i Vit
Nam . Tng Ph l bn ca ti (tc gi). Ti bit ng ta t lc 23 tui. Lc no ng ta cng nh
trn v nh gii ... trn khp nc Vit Nam . Trong vng thi nt nh Cao Lnh, khi ng l T
Lnh Lc Lng c Bit, cng nh khi Lo ng chim li Tchpone v trong 2 ngy nh
tan mt trung on thin chin thuc s on 312 Bc Vit chuyn chin trn min ni. pha Ty
thnh ph Hu, nm 1972, ng gi vng vng Bastogne vi s on u tin ca ng v lm tht
bi s on 308 c mnh danh l s on st ca qun i Bc Vit . Con ngi ng tng Ph
ch cn c mt l phi, thng hay khc ra mu v mc du b cc bc s cm bay 10 nm nay nhng
ng vn tip tc ln trc thng mi ngy, bay ln mt trn v p xung tin tuyn. Ti thng i
theo ng ta, thng n chung v ng chung mt lu vi ng ta. Ti cng bit b tng Ph, mt
ngi nng dn cht pht v 9 ngi con ca ng . Tng Ph ngho nhng c binh s ca ng
knh trng. ng khng bit bun lu v coi r tin bc.ng ch ngoi mt trn, khng bao gi ngh
n chnh tr v cng t lui ti Dinh Tng Thng.. Mt bui chiu n Hu, ng bun b tm s
vi ti: " in Bin Ph, thiu t Botella m ti thng mn nh cha ti vy, c ni l ti s
c tuyn dng vi "Bc u Bi Tinh". nhng ti cha bao gi nhn c n.Ti c tuyn
dng 27 ln vi tt c huy chng cao qu nht ca Vit Nam v ca Hoa K . Nhng tm huy
chng "" mi l huy chng p nht th gii!"
Mt bui sng no nm 1954, tng Ph l ngi s quan Vit Nam cui cng bt on qun
ht bi quc ca Marseillaise ca Php trn mt trn tuyn ng Dng khi ng dn qun xung
phong ln chim v tr "lianne I" in Bin Ph . Hai mi mt nm sau, mt ht quyn ch huy
li b vu khng v tuyt vng, ng n tm ci cht trong mt bnh vin ca ngi Php, trc cc
bc s qun y ngi Php, di bng ca l c tam ti Php.... c bit chc chn rng cc
ngi bn cui cng, cc ngi bn chin u ca ng khi v Php phi c bit r l ng ta khng
h phn bi li hai ch Danh D m h cng nhau th tht trn nhng ngn i m mu in
Bin Ph.
Tht l k l v bi t thay cho s phn ca cc tng lnh ni trn v ca nhng chnh tr gia Min
Nam hay Cam Bt c kt hp vi nhau khng phn bit trong chin dch bi nh v vu khng,
c ph bin rng ri khp ni trn th gii t bao nhiu nm qua. Nht l bo ch M khng ngt
nhc i nhc li l Phnom Penh v Si Gn "y ry tham nhng". c bit ti ngh ti ng Long
Boret, Th Tng Cam Bt v hong thn Sirik Matak, nhn vt th hai Cam Bt. L ra h i
c trn mt trc thng M vi ng i S Hoa K khi ng ny ra i vi mt lng tm thanh tha
ca mt cng chc cao cp thi hnh xong kh c, cn bnh tnh m theo trong tay l quc k M
c xp cn thn, y nh trong mt kch bn vy. Nhng hai ngi ny li khng thm i, h thch
li t nc h v c cht th cht trn mnh t qu hng ca h, gia ng bo ca h cn hn l
i sng lu vong trong mt t nc mnh mng xa l phn bi h. H khng phi l nhng
ngi c nht chn " li", v sau khi cn nhc k lng ri h mi ng hn v ci cht chng
minh phm cch v gi tr ca nim tin ca mnh.
Cn nhiu ngi na, rt nhiu ngi na c Phnom Penh v Si Gn . ngi ta cn tip tc ni
v nhng ngi ny bng cch gi h l "bn tham nhng" , m vo mt thi k khc, khi m Ty
Phng b nhng nguyn tc v i ca lch s La M chi phi, th ngi ta phi gi h l nhng "v
anh hng"!
*
* *
Hn th na, Si Gn u phi ch c nhng v t t.
T ngy 30-4 n tun l th ba ca thng 5, hn 60 binh s Bc Vit b m st ngay ngoi ng
ph. Mt t thi ca mt i t b binh Bc Vit mnh y vt dao c khm ph ra trong hm rp
chiu bng Eden , trc mt khch sn Continental. Ba s quan Bc Vit khc b h st "rt lng
l" gn s Ba Son.. Chnh quyn xc nhn can phm l "du ng" v "k trm" . lm gng h
em ra x bn cng khai mt s "can phm" trc mt gia nh h v hng ngn khn gi.
Ngy 24 thng 5, lc 7 gi sng, 80 ngi ngoi quc ri Min Nam Vit Nam trn mt chic phi c
4 my, Illouchine 18 sn xanh trng ca Lin X. l nhng phng vin nhip nh , nhng nh
bo t khp ni trn th gii n Si Gn v b kt li sau khi th b Bc Vit chim c. Trong
s ny c gn 50 nh bo Php v mt tng lnh Php v hu b trc xut khi Vit Nam v l
do "hai bn tay ca ng dnh y mu ca nhn dn Vit Nam " !(4)
Trc khi c i, cc nh bo ny b qu nhiu phin nhiu v hnh chnh mi c t chiu
khn xut cnh, sau phi nm ch i c ghi tn vo mt chuyn bay ko di ngy ny qua
ngy khc...Trc khi ln phi c, tt c u phi qua mt cuc khm xt, mt cuc khm xt tht t
m, tht lu v rt l lnh lng. Cc anh "b i" nh mt n tip vin hng khng qun s lm thng
dch vin, bc ht hnh l ca h. C nhiu xp th v phim nh b tch thu. Sau h c a
n Vn Tng (Lo) v phi tr 120 la bng tin M hn hi (gp i gi bnh thng) v c
mt ch "b i" i nn ci v cc phi cng Vit Nam eo sng lc h tng .
Xuyn qua ca knh, cc nh bo nhn Tn sn Nht ln cui . Hnh nh sau cng m h c mang
theo t Vit Nam l cnh tng ca mt phi trng b tn ph: nh kho sp, phi c nm phi bng,
chin xa b chy en...Trong s nhng anh gan l v y tnh huynh i v Php chuyn ny, vng
mt mt anh bn hng nng: l anh Michel Laurent, b mt trng lin thinh t ng bn h trong
trn chin H Nai.
Anh l mt nh bo cui cng cht ng Dng.. Chng ti vn cn hy vng n giy pht cui
cng l anh s cn sng tr v. Nhng by gi th ht mong ri. Chng ti khng cn thy bng
dng mnh khnh, tr trung mi ca anh na, cng nh gng mt thin thn vi m tc la xa v
mt iu x g cn cht mi. Anh cng t c v u oi nhng khng lo lng g c ny thuc ni nh
ngh sng gi.C c thy 52 nh bo cht Vit Nam t nm 1945. 26 anh khc coi nh mt
tch Cam Bt. Phn ng l cc nhip nh vin, nhng tinh hoa trong ngh.. H khng tng thut
v chin tranh, m h chuyn chin trn thnh hnh nh, gay cn, tn bo v lm ly thng thit.
Nhng hnh nh ny cc nhip nh vin thng thu nht trong t th ng, gia nhng ngi sp
cht m h thng chng kin c c ch v ci nhn ln cui cng ca h. Cho ti khi Thn cht
tc gin v b ngi ta thu hnh qu gn, nn bt h cht lun v n lt ca h ri.... V ng
mt ci nhng ngi cn sng st mi khm ph ra l lun lun nhng anh b t thng y nh rng
l nhng ngi rt gii trong ngh,. Ngi u tin m ti thy cht vo ngy 28 thng chp nm
1946 l mt anh ngi B m yu m ti qu xu h v khng nh c tn, lm vic cho mt thng
tn x Hoa K . Anh n t Nam Dng, mt quc gia chn ch v chin trn, nhng nhng trn
nh trong ng ph tuy l t nhng hung d n d man trong thnh ph H Ni kch thch
anh, nh mt cuc i sn kch thch con ch sn cn t vy. Anh i mt nn st qu rng, eo
chong chic my nh Rolleiflex v mt cy sng lc Webley to tng ngang lng.
Anh ta rt l can m, can m ht ni ! Anh ta chy trn cc mi nh i tm nhng anh chng bn
s. Mt anh Vit Minh bn ta phc kch u cho anh mt pht vo gia mt v anh t ln nho
rt xung t t trn cao 10 thc..
Sau th c anh chng Kowal m chng ti gi l "siu thin thn", mt anh lc s tc vng hoe,
mt con ngi yu bng va v khc kh vi mt my thu hnh cm ln y lch s ho hng.. Ba
mi tm thng i ton nhng trn c lit gn ht min Thng Du Bc Vit ... ri mt trng lin
thanh ngn mt bui sng no ca thng 2 nm 1952 kt liu i anh. Lc anh mi va 27
tui. Ti cng bit anh Praud, to con, mp mp, vai rng, ngi rt mnh khe, tng thot khi
tri t c quc x, tng chng kin nhng trn nh xp l c Na Sn v in Bin Ph...
b xem l mt tch trong chin khu cng sn sau mt c gng vt ngc v khng bao gi c gp
li na. Anh Martinoff, b p phi mt tri mn... Anh Bob Capa lc no cng c mt iu thuc tn
trn ming , l mt trong nhng ngi nhip nh vin ni ting v t gi nht trn th gii, gi dn
trrong gn 20 chin dch m b cht nh mt ngi mi bc vo ngh ngy 25 thng 5 nm 1954
trn mt con nh ngoi rung, ch cch n i Tn vi cy s, ng Bng Bc Vit .
Cn nhiu ngi khc , rt nhiu ngi khc na...: nh cc anh Burrows, Huet, Shimimoto, Flynn,
Arpin... v cui cng l anh Michel Laurent, mnh y n trong mt lng cng gio di c khng y
ba ngy trc khi Si Gn b tht th.
T anh nh bo nh con ngi B i nn st qu rng b bn cht th H Ni n anh Michel
Laurent b git v qu gan d gn mt nh th c treo c ca Ta Thnh Vatican, ni m cc thanh
nin t v khng c n vin n cui cng... . coi nh cuc chin ng Dng qua ri.....
Khi tr v n nc Php, cc anh nh bo b kt li gn ba tun l Si Gn , cu th ca
Vit Nam Cng Ha, vit li v ph bin tt c nhng g m h thy v nghe: B my ca
ch H Ni c p t. Cnh khn cng ca dn chng Si Gn . C cc c gi ngh
trao ht gia ti s nghip ch c ci v cng i ra ngoi quc. Tr em th van xin cho c lm
con nui, d l gi nh. Li cn dch t t na. Ri c tin n l c nhiu s ni dy cc tnh, hay
thnh lp "chin khu" Min Nam ...
Khi tt c cc nh bo b a i ht ri....th mt ci lng st chp ngay xung Min Nam Vit
Nam . Mun c c tin tc, ngi ta khng cn c cch no khc hn l phi nghe nhng bn tin
chnh thc c loan i sau khi ngi ta kim duyt cn thn. Phi i cho c ngi i du lch
trong thi gian sp ti.. Ri phi kim li tin tc. Ri phng vn lin tc nhng ngi ngoi quc,
nhng linh mc hay mt vi cng chc Php khi h hi hng. Hay nhng ngi Hoa Kiu theo
ng giy bun lu hay theo cc tu nh c n c Thi Lan..(h phi tr trn 30 lng vng
c a i )
T t cc tin tc gip h m c bc mn tre ang bao cht nc Vit Nam , v nh vo nhng
chng c v nhng chi tit sng, ngi ta mi c th thit lp li c c mt mng bin c xy
ra trn t nc ny.
u thng 5, cc s quan, Cnh St , cng chc, thnh vin trong cc ng phi chnh tr , cc k
thut gia, nhn vin trong nghip on ca Min Nam ... u nhn c lnh phi t kim k. Ngi
ta n nh cho h mt thi hn, tng loi mt phi i trnh din vi chnh quyn . Phn ng cc s
quan v Cnh St khi n trnh din khng b iu tra hi han g ht nh h ngh. M ngi ta ch
ghi tn tui ri h c t do v nh. Mt thng k u tin vo cui thng 5 cho thy l khon 25
trn 100 cn b ca qun i v ca Cnh St l c lm th tc khai bo. Mt bui sng sm no ,
v chnh quyn nm c a ch v cn cc ca tng ngi nn s ngi ny b bt ht , cho ln
xe vn ti v a i n mt ni no khng bit. Nhiu bn thng co c dn khp ni "ra lnh
cho "tt c cc anh phn ng" cha trnh din phi n trnh din ngay "nu khng s b nghim
tr". ng thi li c nhiu p phch khc cnh co tt c dn chng trong thnh ph "khng c
cha chp ngi no trong nh m khng khai bo cho cng an bit"
Cc gio s, cc thy c gio, cc hiu trng v vin trng ca tt c cc trng trung tiu hc v
i hc Si Gn, tt c u b gi n "lm vic" vi cc y vin "i biu i hc", n mc nh
cc "b i", qun phc xanh l cy, mang dp ru v i nn ci. Cc ng i biu ny lnh lng
thng bo vi h l:
- "Chng trnh v chu k hc vn s c thay i chiu theo nhu cu tht s ca t nc. K lut
s c p dng trit . Nhng tt c cc sch gio khoa c u b loi. S c nhng sch khc
ang in s c tu ch n t H Ni. t nht cng phi t ba n 4 thng na mi c s lng
sch cn thit trong kho.V tt c trng u phi ng ca. V i hc, Lut Khoa v Vn Khoa s
b ng ca vnh vin. V hai khoa ny khng c ch li g cho x hi ht, ch o to nhng ngi
"m mng" v nhng "k sinh trng". Thay vo s c mt trng thng dch, dy bn ngoi ng :
Nga, Tu, Anh v c ng. Ting Php s khng bao gi c dng ti na. nn khng cn phi c
thm ngi bit ting Php. Cc ng gio s thuc Vn khoa v Lut khoa phi t chuyn ngnh
trong k lut xy dng th hn."
Tt c cc gio chc u phi trt b ht "qun o trng gi", khng phi tht c vt, khng phi
mc o vt na, v cng khng c mang giy "kiu c" na (nguyn tc : "fantaisie" trong du
kp) S c nhiu gio s t H Ni n iu khin cc lp v chuyn hng gio dc v lp ci
to..
u thng 6: cc s quan cao cp "d v hu", cc cng chc cao cp v cc chnh tr gia, cc dn
biu, ngh s,, cc tng b trng u c gi i hc mt kha "hc tp ci to". Thi gian hc tp
l 10 ngy. Khi i phi mang theo "chn mn, o m, o ma, mt chic chiu, 3 ram giy v vit
ghi ch. v phi em theo 15.000 ng ng tin n." . Trong sut thi gian hc tp ci to, khng
ai c php v nh, hoc lin lc vi gia nh. i vi cc cng chc hng thp, cc h s quan v
binh s, chng trnh hc tp ci to c dy trong 3 ngy. Cng chc sau c tr v nhim s
c, cc qun nhn sau khi hc tp th c pht cho mt giy chng nhn cho php h i tm vic
lm, v c t di quyn kim sot ca cc trng khm c thnh lp trong mi khu.. Mt
bn bo co sau c chuyn cho trng "cng an khu vc", ni ngi binh s c kim k. V
sau ny, anh trng cng an s pht cho ngi qun nhn mt giy "phc hi quyn cng dn"
nu xt thy ngi c hnh kim tt. Trong hin ti th tt c cu qun nhn u c coi nh "k
c ti" v "cc cy sng ca M m cc anh c trong tay, khng phi t nhin m n n tay cc
anh." l li ni ca cc y vin chnh tr ph trch lp hoc tp ci to ni vi h nh vy.
Trong khi ch i c phc hi quyn cng dn th cc cu qun nhn phi chu i meo, v t giy
cho php i tm vic lm khng gip ch g c cho h c. V trn thc t khng mt ngi no
c quyn thu mn ngi cha c quyn cng dn.
Sau t cc chnh tr gia v cc qun nhn th n lt cc th thuyn v cc ch cai th. Lp hc
tp ci to cho cc chuyn vin nh my in c m ra Dalat vo thng 6, xy ra nhiu v
rc ri v nhiu phn i. B bt buc phi mang theo 15.000 ng (ba phn t s lng trong thng
ca h), sng xa v xa con, h phn i tp th yu cu Chnh Ph phi bo m i sng ca
gia nh h v thiu thn v khng c ai lo. H e da l s khng lm vic tr li nu Chnh Ph t
chi yu sch ny.V chnh quyn cn phi c s lm vic ca h nn chp thun mt ph cp
cho gia nh h.
Lc mn kha hc tp ci to, cc y vin chnh tr c xc nhn vi h l "thi gian hc tp ci
to c ko di trong 6 tun l mi nm". Trong sut thi gian hc tp khng thy c mt li no
m ch n ci CPLTCHMN. Ch c hai ti duy nht c khai trin:
- Nc Vit Nam t y s l mt quc gia duy nht, c lp v x hi ch ngha , gn lin vi di
chc ca Bc H (nguyn tc :oncle H) t ca Trung Quc (nguyn tc :porte de Chine) Lng
Sn n mi C Mau.
- "Ngy quyn b nhn" - c ngha l nhng kiu suy lun, nhng li sng tha hng t ch c
v ca quc M- l mt "cn bnh" m t nc phi loi b. Phng thuc duy nht c coi l
hu hiu l ci to.
Ln ln b my nng n v t m nghin nt cc b no c t xong.. v chy u.. v n
chng minh c Min Bc ri, n c iu hnh t hn 20 nm qua.. Cng tc ng
khung dn chng c tin hnh rt c phng php.
- Giai on th nht: p dng k thut cng an cnh st mm do nhng quyt lit. Mi cng dn
phi in hai vn bn in sn. Mt s cu hi chnh thc: l lch, trnh hc vn, ni c tr trong
nhng nm chin tranh, vic lm. Mt s cu hi ring t lin quan n tt c nhng ngi t 18 n
70 tui, i hi phi k khai "tn ca nhng ngi bn tt nht ca mnh, hay tn ca nhng ngi
m mnh chu nh hng"; V nhng tn, a ch ca "nhng mi giao lu tnh cm c" . Cng tc
kim k tt c dn chng Si Gn c tin hnh tng khm mt, t khm ny sang khm khc...
Khi kim k xong, ngi no mun thay i a ch th phi xin php c quan chnh quyn khu
vc mnh ang v phi c s chp thun ca c quan chnh quyn ni mnh mun ti . Mi ngi
xin nh vy phi c 2 nhn chng chu trch nhim v li khai khng gian di.
- Giai on th hai: k thut gia nhp vo tp th v ngh mt l thuyt mi. Nghi l tht chu o
ng mc. Mt c Cha nhn t :Bc H; Mt l thuyt: Mcxt; Cc linh mc c thnh kinh: cc
y vin chnh tr thnh ca: cc bi ht cch mng ; Cc li cu nguyn :cc khu hiu ; Cc m
rc l: cc cuc din hnh, cc c hiu v biu ng , th thuyn, sinh vin, cc "b ni tr v tr
con" ; Cc cuc "xng ti" : cng khai.
Hnh ca H ch Minh c treo dn khp mi ni, trn tng, trong cc nh my, trong thnh lnh
v cho ti cc phng khch ca cc cng ng tn gio. C lnh cho tt c dn chng phi treo trc
nh l c sao vng ca Cng Ha Min Bc Vit Nam (nguyn tc : Rpublic du Nord Vit Nam )
bn cnh l c ca CPLTCHMN. vn thi hnh cng phi lu. Mua mt l c th hai i vi nhiu
ngi l mt s tn km khng nh. Nhng ngi ngho phi ct xn vi v lm nhng l c nh
hn. Chnh quyn coi l mt c . Tc thi c nhng ch dn ph bin v cch treo "cho ng"
hai "l c anh em" vi kch thc phi bng nhau.
Cc sinh vin rnh rang t khi nh trng b ng ca, c thnh lp thnh "tiu on" v tham
gia vo cng tc lm sch s thnh ph.. Cc hc tr th tham gia vo sinh hot cch mng khu vc
vi nhng em t 8 tui. Cc "lin on thanh nin gii phng" n nhn gi trai t 10 ti 15 tui.
Mi ngy t nht bo chnh thc "Si Gn Gii Phng" a ra nhng cng tc ca vi i hi, ca
cc vn s, ca cc nh vn tiu lun hay ngh s "gii phng" v ng nhng kin ngh ca h:
nhng li khen tn tng cch mng , nhng bi ht nh n bc H v ng Lao ng dn dt
nhn dn n chin thng. "...
Phi chng nhng ngi cng sn Bc Vit tht s hy vng rng bng cch p dng nhng phng
thc m h dng H Ni vo nm 1954 th h c th ty no c dn chng Min Nam ?
u tin nhn vo, th hnh nh kh tin c .
H Ni l mt thnh ph c ngn ra tng khu vc th thuyn, cng chc, v cc cng nhn tiu
cng ngh.. ng bng sng Hng th rt hp v c qu nhiu dn. Dn qu Min Bc cn dng
nhng chic cy tay c l m h y c . Chin tranh chng Php y h ln rng hay vo
nhng lng mc thu hp trong ly tre xanh. Chin tranh vi ngi M li a h tht li li trong
thi qu kh bng nhng cuc di bom dy c, bt h phi sng trong hang hoc sng chui xung
t trn di hm . Cu ng b ph, nh ga, nh my, phi trng u u cng n bom lm cho
dn chng gn nh tr v thi k . H quen sng cch ly hn vi th gii bn ngoi, khng
c mt t bo no gi l i lp, khng xa hoa khng c yu t no m bit so snh, sng on
kt vi nhau v cnh bt hnh. h khng th tranh ci d dng vi s tuyn truyn nhi nht qu s
ng v tp th ca cc cn b..
Trong khi Si Gn l mt thnh ph ca thng gia, ca cc ch tim ch qun, ca nhng nh tr
thc v nhng chuyn vin. ng bng sng Cu Long rng mnh mng, giu c, mu m, m ca
hng my th k nay ra bin c, vi hng hi, vi thng thuym, vi ngoi quc. Lng mc y
tri rng ra di nhng hng da, hng c, v dc theo sng rch y ph sa ph nhiu, v l ni d
tr di do v v tn cho ngh nh c. Cuc chin tranh chng Php bo v cho Min Nam .
Cuc chin chng M d c mt s iu qu mc, nhng hin i ha Min Nam vi mt s
trang thit b n d tha. Trong sut thi gian 20 nm, mc du c mt t nhiu trt t, c chin
trn, c nhng chuyn m st, kinh t khng khong thng xuyn, v nh nhng chuyn m dn
chng Min Nam c li sng ca ngi Ty Phng hon ton. H khm ph ra c my mc,
m t, xe hi, phi c, trc thng, in thoi.... my tnh, trn-zi-to v truyn hnh; my cy thay
th chic cy tay, xe vn ti, thuyn my thay th chic tam bn. H bit thng thc phim nh v
cc sch ngoi quc, thch nhc jazz, v bit xi cc vt dng mi l, ti tn. Bt c anh phu xe xch
l no cng c 2 t bo hng ngy...
Nh vy th lm sao tng tng c l dn chng Min Nam c th bung xui chu bc theo
hng i nh hp duy nht v mt chiu m Min Bc c tnh mun p t cho h ? H Ni mun
thng nht t nc v a nc Vit Nam vo con ng cng sn di bn tay st nu ca h. H
Ni c 3 yu t trong tay: sc mnh, mt ch chnh tr khng lay chuyn , v mt l thuyt mnh.
Nhng nhng tr ngi cng khng phi t. a ra mt phng thc mang ra thc hnh, nh th
cng cha . Xc nhn mt s tht bin n tr thnh mt chuyn hin nhin, nh th cng cha
. ngh thng nht hai Min ca H Ni l mt s thng nht tri vi thin nhin e da gy xo
trn i sng ca ngi dn. Min Bc v Min Nam c th l 2 Min anh em, nhng l anh em
th ch. H tng nh nhau trong sut 300 nm trc khi ngi Php t chn ln ng Dng.
Cuc git chc trong 30 nm va qua ch c lm tng thm s rn nt trong qu kh. Mi bn u c
t nht c triu ngi b git v gn 2 triu b tn ph. Hng trm ngn tr mt cha ...mt m. Hng
triu triu ngi tn c b vt ra ngoi ng. Nhiu thnh ph b tn ph n iu tn, nhiu lng
mc b t chy....
V tuyn 17 ch l mt gch ngang trn bn nm 1954, c cc thng thuyt gia hp tp gch
ln mt cch vi vng v mun chm dt cho xong. .Mt ng phi qun s tru tng v ho
huyn.. Hai chc nm chin trn khc lit bin n thnh mt gii tuyn y mu.
Ha gii cch no y ? cho c c s kt hp gia hai Min, gia hai loi x hi vi hai trnh
khc nhau, hai nn kinh t khc nhau, hai tm tnh v tm trng khc nhau ? Gia mt Min Bc
vi l thuyt cng sn khc kh v qu cng v nguyn tc, vi mt Min Nam qu t do nh v
chnh ph, hoi nghi v thch hng th ?
Gia mt bn th ang t kiu v l k chin thng, v mt bn th ang nhc nh v l k chin bi
v mt nc ? Cc nh phn tch n gin ha nhng bi ton ny thnh mt s v ni rng
nhng ngi Bc Vit vi u c cng rn v vi k lut st ca h, s p nhp Min Nam .
Ti khng tin s . Con ngi khng phi l nhng con s ngi ta a vo phng trnh.
Min Nam khng phi nguyn mt khi v hay c chp. H c nim tin ca h v nhng tn ngng
ring ca h. H khng mt i mt cch d dng u. Cc Pht T, cc Tn Cng Gio, Pht
Gio Ha Ho, v Cao i Gio u mt lng gn b vi cc cha chin, vi cc nh th v vi cc
thnh tht ca h. Min Bc c th i ti ch m h mun, nhng cn phi mt nhiu thi gian... v
thi gian i khi rt thun li cho k chin bi....

Ch Thch:
(1) Ch vi tun l sau , tng Minh c b mt chuyn ra H Ni bng phi c. ng c
cc nhn vt lnh o cng sn trong Chnh Tr B thm vn trong sut 10 ngy v " tin trnh mu
toan vi thc dn Php cp chnh quyn chng li quyn li ca cch mng " . Khi c a tr
li Si Gn tng Minh b "qun ch ti gia", mi ngy c mt cn b ca ng cng sn n nh
"ci to" ng"
(2) tng V nguyn Gip b mc mt chng bnh nan y (khng cha c) v phi nm mt bnh
vin bn Mc t Khoa mt thi gian di.
(3) )(li bn ca dch gi: mnh giy ny khng chy m vn cn nm trong tay ngi t thiu
cho Ban Qun Qun ly c th l c mt "php l" ca x hi ch ngha !)
(4) l i tng Vanuxem .

Pierre Darcourt
Chng 25
S HIN DIN CA NGI PHP ?

Ri y s phn ca cng ng ngi Php Min Nam Vit Nam s ra sao y ? Nhng ngi "bi
quan" trong c ti (tc gi) ngh rng tt c ri s ging nh nhng g tng xy ra Bc Vit
nm 1954. Ngha l cng phi ti k hn m cc "bu" ngoi quc cui cng ny cng phi b trc
xut. Nhng ngi "lc quan" th vn cn tin rng ri cng c kh nng cho mt gii php tha hip
no .
Cc s vic xy ra chm dt ngay cuc tranh lun ny.

Nhng ngi Php tng c mn m vo nhng ngy trc khi Si Gn b tht th, khng c mt
cht quyn li c bit no sau khi Bc Vit chim c thnh ph. Cn tri ngc hn li l
khc!Nhng ngi u tin bit r c nh vy l nhng nh bo b kt li Si Gn . H khng
b ngc nhin g c khi nhn thy l h c xp sau hn, sau tht xa cc ng nghip ngi Anh v
ngi Nht ... v c ngi M, trn danh sch nhng ngi c ra i. Ngi Php c xp vo
loi "nhng ngi c quc tch khc", gn nh h l nn nhn ca nhng n lc sau cng ca Chnh
Ph Php nhm tm mt gii php chnh tr cho Min Nam Vit Nam . Nhng ch c khong 50 nh
bo thi..., v h eo theo chnh quyn mi vi s t m lin tc, vi ni lo u mun bit thm tin
tc, v v s hoi nghi ca h. Mt chic phi c thi cng dp gn h ri. Khi h i ri th cn
khon 12.000 ngi Php li Vit Nam . Trong s c chng 2.500 l ngi Php chnh gc
(cng tc y, thng gia, nh trng ta, v hu, nhn cng cc hng xng Php..), trn l thuyt
l nhng ngi c th ty hon cnh hoc s ri khi y sau khi quan h bnh thng c ti lp,
hoc s li nu x nghip ca h c php ti hot ng.

Tht ra l thuyt v thc hnh khng i i vi nhau c : nhiu lm l vi trm ngi trong s ny
c th ra i. Nhng ng lin lc hng khng tht l rt bt thng v rt k l. u n thng c
thng co dn trn mt tm bn en trc ca B Ngoi Giao c hay trc s Di tr. Hm u tun,
mt y vin chnh tr no ly phn vit ln tm bn en rt r rng nh sau: " Sp ti s c
chyn bay i Vn Tng... Ngy , gi khi hnh s c thng bo ng lc." Thy vy cc anh
c h chiu u lo sa son va li, nhy ln tc xi v chy thng ra sn bay Tn sn Nht . Binh s gi
an ninh y h ra. Khng c mt chuyn bay no c d tr. H li tr v thnh ph. Li ch
i... Vo cui tun mt anh lnh gc bi b thng co ni trn, v sng th hai, li cng anh y vin
chnh tr , li vit ln bn en nhng ging thng bo c vi mt v nghim trng khng km tun
trc .... cho n khi cui cng c mt chuyn bay ct cnh.

Chuyn ny c nhiu l do khng ging nhau. Cc chuyn bay con thoi ca Lo ngng bay v
chnh quyn cng sn Si Gn lc bn v th thu vo ng la M, m mun tr cho hng Hng
Khng Lo bng tin ng ca Vit Nam, mt loi tin t gn nh ch c mt gi tr no Si
Gn m thi. Ngoi ra cc chuyn vin ca Min Nam Vit Nam (truyn tin, ra a, in t, k s
thng tin lin lc v.v..) u ra i vi ngi M v chnh quyn cng sn khng c ly mt ngi
thay th vo .

C mt s tr ngi khc, mt phn dng c ca Hng Khng Php (Air France) ti cn thit cho
cng tc iu hnh khi phi c n v i (my in ton, my truyn tin, tng i in thoi, kho dng
c thay th, xe y v ko phi c, xe nng hng v tip t xng nht v.v..) mt ht khng cn mt
du vt no c. Kho hng gi i gm c 8 tn hng qu gi ( trong c 3 tn ngc thch qu ca
mt ngi bun c giu c) khng cnh m bay mt. Khng bit ngi no cp sch. Ban
Gim c Hng Khng "Air France " ca Php Ba L d ngh vi chnh quyn cng sn cho
h a sang nhng ton chuyn vin v mt s dng c thay th. H ngh rng nh th l h c th
ti tc c cc chuyn bay vo tun l u ca thng 7. Ban Qun Qun Si Gn khng ni l
"khng", m cho bit nhn xt ca cch mng l hng Hng Khng "Air France" ca Php trong
nhiu nm qua khng t thin ch trong vic ti thit lp li ng bay gia Ba L v H Ni..
Ngoi s nguy him m ng bay ni trn c m li trong lc Hoa K ang di bom Bc Vit ,
ng bay ny cng khng c li. D mun d khng th c 3 hng Hng Khng "Air France" v
U.T.A ca Php khng c mt hot ng no t khi Si Gn b cng sn chim c. M dng nh
l h khng th tm li mt ng bay no c. Hng Khng Dn s c H Ni trc tip qun l.
Mc du c ni n nhiu ln, i din ca hng "Air France" cng khng c php n phi
trng xem xt cc c s ca hng thit lp mt bn kim k chnh xc v cc phng tin v
vt dng b b mt ht.

V nh th l vic ti lp cc ng bay n Si Gn coi nh b nh hon v hn nh. Ch c mt
chuyn bay duy nht l phi c ca Lin Hip Quc. Nh th th nhng ngi Php no c bo
m l c quyn ra i.. trong mt thi hn no , th ch c kin nhn nm ch. V li, nhng ngi
Php bt c gc gc th no, ngi Php chnh cng hay l ngi c quc tch Php cng vy, u
khng ch i c g Lnh S Qun hay i S Qun ca mnh. i s Php, ng M. Mrillon
khng cn thy u na c, v ng cng khng c tip ai ht. Ta i s Php c y tin bc,
lng thc, nc ung .. khng thiu mn chi, nn ng kn ca ro. V i s, m bn phn u
tin l ra l phi i thm nhng ngi Php vn ang trong cnh khn qun, an i h, cho h
yn tm, vng lng, gip h vt qua c tnh th hay gii quyt nhng bi ton kh khn m
h ang gp phi, bnh vc quyn li ca ngi Php i vi chnh quyn mi.. nhng ng
khng bao gi bc ra khi nh. ng ta ch c khuyn ngi Php khng nn treo c Php qu nhiu
, v theo ng, d l ch treo tm nhng s kin treo qu nhiu c tam ti c th c coi l mt s
"khu khch".

Th nhng, ngi Php gp rt nhiu kh khn...

Nhng ngi c bit th vi y tin nghi hoc nh thng thi m khu vc ngoi .. th cng
b ui i ht. L do : khng bo m c an ninh y .

Tt c cc ngn hng u b ng ca, cc chng mc b kha li ht, cc x nghip phi ngng
hot ng, cc n in cao su v c s k ngh ca h u khng x dng c v b h hi
nng n, cc bi u xe b "trng dng".. Ai cng thiu tin. Cc cng chc cha c lnh lng t
ngy 1 thng 5, ch c nhn mt s tin ng trc no thi ca lng mnh.

Cc ng ch x nghip nh , d ngng ht mi hot ng t ngy c bin c cng sn , vn phi
tip tc tr lng cho nhn vin d h khng lm vic. Cc hng xng ln th b "y ban nhn dn
x nghip" i hi phi bi thng tin ph cp ngh vic. Mi ln m nhng ch nhn ngi Php
mun ni chuyn dn xp th li khng thy c mt ngi no c thm quyn. Cc nh trng ta
cn kt Cao Nguyn Trung Phn m mun xung Si Gn u phi np n xin php vi ng y
vin qun s ca tnh. Nhng nh trng ta vng Bo Lc b bt v ti sn ca h b tm gi.
Nhng nh truyn gio trong nc khng b phin nhiu g nhng b qun thc v ang lo s b trc
xut.

Khch sn Continental th vng hoe t lc cc nh bo ra i ht .Tng trt ca Trung tm Vn Ha b
y ban ca khu vc chim ng.. Bnh vin Grall phi thay l c Php bng l c Hng Thp T v
c ca Chnh Ph Lm Thi. Th t t bn Php gi sang c H Ni chuyn tip phi n rt tr,
my tun l sau mi nhn c .T bo "Tin Tc Vin ng" mt t nht bo duy nht bng ting
Php, tng thut v tnh hnh ti chnh, ghi li tin tc ca thng tn x A.F.P . v thng m t i
sng Ba L ... b nh bn nh tt c cc t bo c ca chnh quyn Min Nam .

Ni lo u ca ngi Php tr thnh ni bi quan, v ai cng phi hon ton t lo cho mnh. Sau mt
lot s vic khng hay xy ra nh :
- R i y s phn ca cng ng ngi Php Min Nam Vit Nam s ra sao y ? Nhng ngi
"bi quan" trong c ti (tc gi) ngh rng tt c ri s ging nh nhng g tng xy ra Bc
Vit nm 1954. Ngha l cng phi ti k hn m cc "bu" ngoi quc cui cng ny cng phi b
trc xut. Nhng ngi "lc quan" th vn cn tin rng ri cng c kh nng cho mt gii php tha
hip no .
thay th vo .
vt dng b b mt ht.
"khu khch".
xut.
- vic ng ca hng Citroen, v Gim c b giam gi v khng th tr lng c cho nhn
vin,
- nh vic bt ng Gim c hng Michelin phi "np pht", v b ton nhn vin c mang v kh e
da , vi s c mt ca cc i din ca y ban qun s hnh chnh , ng b bt buc phi np mt
khon "bi thng ngh vic rt ln" cho tt c nhn vin ngi Vit Nam cc vn phng v cc
n in cao su ca hng.
- nh khch sn Continental b trng dng cho cc cn b Bc Vit i cng tc vo : s quan
cao cp, chuyn vin k ton vo thanh lc cc chng mc ngn hng v thanh tra hot ng ca tt
c cc x nghip ngoi quc.
- nh "Cu lc b th thao" mt hn quy ch ca mt cu lc b t nhn.Trc ht l mt tiu on
qun Bc Vit vo chim ng, v t c m ca cho nhn dn x dng.
- nh "ga ra Charner", sau khi b mt cuc kim k vt dng t m cho n tn nhng con b lon,
cng ty ny nhn c mt "lnh cm bn" d l ph tng thay th nh.
- C mt s nhn vin ngi Php nhng n in cao su cn li lm vic cc nhim s nm
trong vng c cng sn kim sot. C nhng ngi khc th tr li nhim s sau khi Si Gn
b tht th. Nhnng tt c hai loi ngi Php ny cui cng u phi chun b ri khi nhng ni
ny.
- Ni gian trun n vi nhn vin ca n in S.I.P.H th li rt c bit. Ngy 7 thng 5, mt
tun l sau khi Si Gn b tht th, nhng cn b trng ta thuc n in S.I.P.H tr ln nhng vng
m h ang khai thc nm gn Xun Lc. B i chnh quy Bc Vit chim ng ti y ri.
Nhng binh s tr ng trong nhng dy nh thuc Phng Nghin Cu K Thut ca n in
dng cc h s lu tr t la nu cm. Gim c n in ngi Php (ni thng tho ting
Vit) bo ng vi mt y vin chnh tr Bc Vit rng:
- " Cc anh "b i ca ng lm mt vic ngu xun ty tri. Cc h s m h x nt ht t i
c mt gi tr khng lng c . l kt qu ca 50 nm lm vic, tm ti, nghin cu v thc
nghim v vic trng ta cy cao su. Khng phi ti phn i v bo v quyn li ca s ti, m
bi v nu sau ny ngi Vit Nam mun tip tc sn xut cao su cho t nc mnh v mun nng
cao nng sut v sn lng cao su, th nhng h s ny c mt gi tr hng u cho t nc. Ti xin
lu vi ng l khng c g thay th c cho cc h s ny."
ng y vin ny qu trch binh s ca mnh v cho lnh h khng c ng ti nhng tp h s
ny na. Nhng t ngy hm sau , cc ch "b i" li tip tc dng cc tp h s qu gi
nu cm na , v ch trong vi ngy sau h thiu hy ht tt c kt qu ca cng tc nghin cu khoa
hc trong na th k c cp nht ha rt l cng phu v cn thn.
V phn mnh, ngi Php khai trin tr li mi cng vic trong n in. Vic co m cao su
tr li nhp bnh thng. Nhng ngy 21 thng 5, tt c cc cng nhn ngi Vit, c y Ban
ca n din hng dn ni ln biu tnh tp th v p cc nh trng ta ngi Php phi ri ngay
khi n in, khng cho h kp thu dn cc vt dng c nhn ca h na.
l tnh hnh ca cng ng ngi Php khi i S M. Mrillon c "gi v" Ba L, hi u
thng 6. Mt thng co bo ch ca Tng Thng Ph t Ba L xc nhn:
- "Tri hn vi nhng g m mt vi thng tn bo ch d on t trc , s ra i ca i s
Mrillon khng phi do CPLTCHMN bt buc"
Qu nhin iu ny r rng l rt ng vi s tht cng ging nh ci CPLTCHMN khng bao gi
c mt Si Gn vy !
Thi quen ni bt nht ca cc nh ngoi giao l hay "chi ch", l chuyn i nhng iu "lng
nhc" ra thnh nhng s "hiu lm" Nhng s kin l s kin, khng th no bin th n mt cch d
dng c . ng i s Jean Marie Mrillon ri khi nc Vit Nam m khng bao gi c
tng Trn vn Tr tip kin. Tng Tr l chnh quyn duy nht ti Si Gn . Ngi ta ni l ng
Mrillon gp mt s "cn b cch mng ", trong khi ngi ng nhim Bc Vit ca ng Ba L
li danh d c in lyse tip kin. Mt ngy trc khi ng ri khi Min Nam Vit Nam , ng
c gi ti B Ngoi Giao. ng gp 3 nhn vt v danh v ng trc mt ng h khng thm
xng danh tnh, cp bc ca h. H "cm n" ng v hot ng ca ng v thng bo cho ng bit l
s c "mt ngi no thuc ban nghi l" s i ng phi trng gip ng khi b phin phc
v th tc khai bo vi Cng An v Quan Thu. ng gi, c mt cng chc cng v danh i
ng i S Php a ng n tn phi c v cho ng c u tin ln phi c trc nhng hnh
khch khc. cng l mt nim an i cho mt cht t i mng mnh cho mt ngi i din ca
mt quc gia tng ng gp "qu nhiu cho nn ha bnh" ! Tuy nhin c tnh bnh dn ca ng
i s Jean Marie Mrillon c bit b h qu thp so vi nhng ngi Php Si Gn .
C mt s ngi ni ;
- " ng i s thc hin mt tit mc ln : ng thc hi cho ng Thiu sm ri khi chc v,
v sau c ng gi Hng na a cho c tng Dng vn Minh ln. ng tng rng
nh vy l em li ha bnh v mt s ha hp. Nhng ng ta ch thnh cng trong vic nhanh
chng lm tan r nn chnh tr ca Min Nam v a Min Nam n mt s u hng khng iu
kin m thi. Trc ngy mt th , ngi ta ch thy c mt mnh ng i S Php. Nhng sau
th ng bin thnh mt lung gi... V gi y ng ra i, li sau lng ng trn mi ngn con
tin ngi Php.....
Tht vy, nc Php c quyn hy vng mt n hu no trong thi i x - tng thng
nhng n lc ca mnh - Nhng tri li nc Php ch nhn c nhng iu c hip v lng nhc !
Ngc li, nhng i din ca H Ni v ca CPLTCHMN Ba L (c mt thng hn th
Php hn l th Min Nam) li c hng mt s t do pht biu v t do i li trong ton
lnh th nc Php. Vn an ninh ca h c hon ton bo m. H c c nhng on h
tng chnh thc. Bo ch v i pht thanh gip h ph bin nhng bn tuyn b v thng co bo
ch. H li c bnh vc lun c v quan im ca h trn i truyn hnh. Chnh Ph Php khng
h gy cho h bt c mt kh khn hay phin toi no.
Phi chng l mt iu khng hp l khi phi i hi n gin c c mt s i x tng
ng ?
S ra i ca i S Php Jean-Marie Mrillon khi ng ch tht s l mt nhn vin tha hnh trung
thnh vi ng li chnh tr lch lc t B Ngoi Giao ca ng ta , khng gip ci thin c
bao nhiu nhng mi giao ho gia "chnh quyn cch mng" v cc cng dn ngi Php ca
chng ti.
Trong m 16 rng 17 thng 6, bnh bin Grall b cc "b i" vi sng ng y , vy kn. Cc
binh s Bc Vit v cc s quan an ninh trn vo lc sot khp ni : cc phng m, cc t thuc,
phng ca cc bc s v ca nhng ngi bnh. H ni l h mun "bit chc chn l khng c
mt v kh no c ct du trong bnh vin v khng c mt ngi no phng bnh nhn b coi l
trong tnh trng bt hp l.
n sng ngy 17 / 6 t "Si Gn Gii Phng loan bo l k t nay ch c mt ngn hng duy nht
Vit Nam .Tt c cc ngn hng khc, ca quc gia, ca t nhn hay ca ngoi quc u phi em
np ht s sch, chng mc, v bn kt ton cho ngn hng quc gia mi ca Vit Nam. Cc bit
th ca nhn vin ngoi quc u b sung cng. Cc thanh tra phi vo tm tr cc c x thuc 3
ngn hng: Ngn Hng Chu ca Php, (tn a phng l Ngn Hng ng Dng) , Ngn Hng
Thng Mi Php v Ngn Hng B.N.P. Cc ng gim c ca ba ngn hng ny tho mt bn
tuyn b chung gi cho Ban Qun Qun, c on kt nh sau :
- " Trong hon cnh hin ti, chng ti khng th ngh ti bt c mt hnh thc hp tc k
thut no v chng ti ch c mt nguyn vng: c tr v Php cng sm cng tt."
Cc hng "Chargeurs Runis" v "Messageries Maritimes" tng ph trch hu ht dch v chuyn
ch hng ha bng ng bin n u Chu nhn c lnh phi ngng hot ng bin thnh
mt cng ty quc doanh c quyn ca Nh Nc .
Ba ngy sau khi ng Gim c hng thuc l ng Dng tr v Php th hng thuc l ny b
chim gi ngay. Hng thuc l Bastos v hng bia v nc ngt nc ng Dng (Brasseries-
Glacires d Indochine) ch sn xut 30 % nng sut v gp nhiu kh khn vi cc "y ban ca x
nghip"..
- V gia nh v Php t thng 4 nn cc gio s sng xa gia nh, (cc trng hc u b ng
ca).; cc bc s qun y mn kh c, cc nhn vin x nghip ang ngng hot ng, cc thng gia
khng c khch (tim tng b ng ca, cc khch sn b trng dng) ... tt c nhng ngi ny sng
thu hp nh mt x hi b ng kn trong s tuyt vng v bun nn..Trong khi ch i cc ng
hng khng c th c cho m li, h khng c vic g lm, nn chy i chy li thm nom nhau
git th gi, ri mang ht nhng g h cn li nh ru v thc n ra n nhu cho ht. Nhng s bc
dc ca cc anh "b i" thng gy ra nhng chuyn rc ri bc mnh cho nhng ngi Php ny
(nh xt cn cc lin tc, ving nh bt thn v thng xuyn, khng cho di chuyn) v h cho l
nhng ngi ngoi quc ny khinh thng h khi li xe hay khi ngi tn gu trn sn thng , nn
bt c mt vi phm nh no h cng c th b a ti cng an c nghe nhng li gio hun
hng gi... hoc nghe thuyt v s cn thit phi thay i "tnh phn ng" ca mnh.
- Tt c nhng n in cao su ln t di quyn ch o ca mt "y ban cao su" hin nay do nhn
vin Vit Nam qun l, phi hp vi chnh quyn a phng. Mt s nh trng ta phi tr v Si
Gn v h tuyn b l lc no cng sn sng gi mt vai tr c vn k thut , nu ch mi i
hi. Nhng chnh quyn cng sn cho h bit l h "ch mong hp tc vi nhng ngi cha bao
gii lm vic Vit Nam trc ngy chin thng ca cch mng". H ch r rng cho thy v d
nh "nhng linh mc, nhng chuyn vin hay nhng nh ngoi giao" tng c nhng quan h vi
chnh quyn b nhn ca ng Thiu trc khi ng ny ra i."
Nhng ngi Vit Nam c quc tch Php tip tc vy quanh vn phng Di tr v ta Lnh S Php
(Si Gn gi y xung hng thnh ph cp vng nn ch c php c mt i din Lnh s, cc
ta i s u H Ni). Khng mt ngi no c php hi hng v l "cng dn da vng". Ba
L vn khng th lm g c trong lc ny. V cc cng chc trong lnh s qun ch bit ni l s
di tn ca tt c ngi Php" ni chung c th i hi 2 thng hoc 2 nm". Nhng ng bo Php
no ra i c sau mt thi gian ch i kh lu u phi giao cha kha nh v cha kha xe ca
h cho chnh quyn mi h "qun l gim". H ch c quyn mang theo "qun o v giy t c
nhn" m thi. H khng c rt tin t chng mc ngn hng ca h. H khng c php nh
mt thn nhn hay mt bn thn no coi sc gim cn phng , bit th hay xe c ca h. Cc ti sn
ny khng phi b cng ot m ch b di l thi giao li cho "nhn dn qun l" trong khi ch
i b sung cng... V ch th tc bi thng.
Trong ngn hn, d sao th s c mt mt trm nm ca ngi Php Vit Nam cng c bi
xa i mt cch qu nhanh chng. Sau ba mi nm cch mng v tranh u, khng phi ch
dng tn ca bao nhiu nhng v anh hng m k chin thng khng bao gi thiu, thay th vo
tn ng nh tn ca ng Pasteur chng hn.
*
* *
Trong tun l th ba ca thng 7, mt ngi Php t Si Gn v nc trao cho ti mt bc th
ca mt ng bn Vit Nam ca ti, gio s T.. .m ng vit t lu khng gi c . Bc th vit :
- " Anh Pierre thn mn,
C qu nhiu bin c xy ra t sau ln chng ta gp nhau ch mi vo khong cui thng 4 y
thi nhng ti c cm tng l chuyn xy ra c trm nm trc v trong mt th gii khc khng
bng. a con trai ln ca ti, thng Vin. l trung y s on 18 b binh, b t thng trn
ng Long Thnh ngy 29 thng 4. N c 24 tui.
Nhng ba a khc th li c on ng ha vo nhng hi on mi. Chng n i v biu ng trn
tng, v i kim k nhng ngi dn t nn. Ni bun ca chng ti khng th din t ra bng ch
c. Ti c gng gn lc nhng t tng ca ti v ti c qu nhiu iu phi ni vi anh..
Nhng trc ht ti c gng cho anh bit qua mt s tin tc hay hay.
- Tinh thn ca qun i Min Bc c Si Gn v ng Bng sng Cu Long, khng c qu tt
nh ngi ta tng u. H o ng qu nhiu . i pht thanh cng sn v cc bn thng co
dn trn tng thng xuyn cnh gic dn chng khng c cha chp nhng binh s o ng
nu khng s b "nghim tr". Lc h vo Si Gn, cc "b i v cn b c rt nhiu tin ng (ca
Min Nam ) m h thu nht c trong cc c quan ca chnh quyn cc thnh ph m h va
chim c. Phn ng dng tin ny mua ng h t ng, qut my v rt nhiu mn khc
m h cha tng thy bit qua bao gi. Ht tin ri h tr li tnh trng tht s nh trc, ngha l
khng sng sa g c. gi tinh thn h, cp ch huy tng gp i ph cp go cho h. Nhng
lng th khng tng: 1200 $ hng thng.Ch va mua 4 bao thuc l. C mt s binh s b
ng vin nhiu nm ri rt l bt mn v khng c php tr li gia nh. Theo c tnh ca h th
h ngh rng h cn s b lu gi li Min Nam t hai nm ti hai nm ri na.. Nhiu n v tc
chin va c thng bo l h s qua mt kha hun luyn c bit trong thi gian 18 thng
c chuyn thnh "lc lng gn gi an ninh v trt t".
-Trn phng din kinh t, chnh quyn cng sn cha c mt bin php no thuyt phc ht. Mt
i ng c gi l chuyn vin ti chnh (ng hn phi gi h l nhn vin k ton ) t H Ni
vo y vi nhng thng "bn ton" ca Tu (trong lc tt c ngn hng v cc cng ty x nghip s
c h kim sot v ang x dng my in ton). Cc "ng chuyn vin" ny thng nhc i
nhc li vi nhng ai mun nghe l u tin hng u ca h l phi " p tan b my kinh t b
nhn". Theo h th i sng ca ngi dn th Si Gn qu d dng l nh vin tr ca Hoa K
. Hu ht dn chng Si Gn ch l nhng con "k sinh trng" sng n bm vo mu m th on v
s u c. Tt c nhng tch tr trong ngn hng s b tch thu ht.
- Tin lng ca tt c nhng cng chc v chuyn vin c gi li trong nhim v ca h s c
tr phn na bng go v phn na bng tin. Lng thp nht c 10.000 ng (khon 120 quan
Php) v ph cp go: 10 k l cho mi ngi ln v 5 k l cho tr con. Lng cao nht khng c
qu 25.000 ng (tng ng 250 quan Php). Cc cn b a phng ca Mt Trn khuyn nhng
nh bun nn mua vng v hng vi hn l tch tr tin mt. C nhiu cuc chun b cho thy sp
sa c i tin c ly tin mi. Chnh quyn s hnh ng bt thn, khng bo trc, v thi gian
i tin ch trong vng 24 ting ng h. Tin mi c in ri (1)
- i sng i thay khc ht. Khng ai cn tm u c mt git xng. Tt c u phi i xe p
( hng L U.C.I.A ca ngi Php gt c mt m to v bn ht s xe p cn tn kho). Chnh
quyn cng c cho m li vi trm xng, nhng ch dnh cho xe but v xe vn ti cng cng. Cho
n nhng ngy u thng 6, cc ch cn c tip t kh y v gi c cn c bnh thng.
Tr ra c, cng ngy cng t i v cng ngy cng mc. Cng v khng c xng, 90 % tu nh c
khng th ra khi c . Vo thng 6, go bt u khan him. Cc ch khng nhn c go. C
ku than cng v ch thi. M nu nh ch c y nh trc kia ... th chng ti cng khng cn
tin.
-Nhng bn b t Min Trung vo ni vi ti l hu ht tt c vng ngoi b cng sn kim
sot kh cht ch, n ch c l c sao vng ca H Ni c treo cc qun l ca tnh. Cuc
thanh trng tht l khng khip. Tt c nhng s quan trnh din i hc tp c a i cc tri lao
ng kh sai tn trn ni rng. H phi m nhng con ng xuyn qua rng rm, ch nhng
mng g to v nhng tng nng. V kh hu qu khc nghit v khng c trong lnh, li
thiu thuc men, mc khng m, n khng no.. nn h cht rt nhiu .Phn ln cc Cnh St
b hnh quyt. Con gi hay nhng b v ga ca cc qun nhn, ca nhng ngi t bn v ca
nhng cng chc cao cp , b g p cho cc thng ph binh Bc Vit va lm bn va lm y t
cho h.
- Tri li, Vng ng Bng v Si Gn tnh trng mt an ninh v v trt t cng ngy cng ln.
Trm, cp, v m st ngy cng nhiu . Bo ch v i pht thanh cng sn quy trch cho binh s
ca "ch b nhn c dng v kh ca h hnh ng ph ri tr an" . Chuyn cn phi ch
xem, v t ngy chm dt chin trn, cc cu qun nhn ca qun i chng ti sng vt vng
khng c mt li tc no c. H u cn lnh lng, khng c quyn lnh mt ht go v d nhin l
tht nghip. Nhng khng phi ch c nhng anh cu qun nhn m thi. Cn c nhng anh "chiu
hi", nhng anh Vit Cng tr v vi qun i VNCH. C khon 200.000 ngi . Cng sn Bc
Vit cho lnh h phi tr v vi nhng n v c ca h trc kia. Khip s v phi ri tr li vo
tay ca nhng ngi m h chi b v chng li trc kia nn h ln trn v sng gn nh
ngoi php lut.
- Cng sn cng phm nhiu li lm khng gii thch c .Trong tun l u ca thng 5, h
m ca cc khm v th ra tt c ti phm, k c nhng ngi mc bnh tm thn bnh vin
Ch Qun.Tt c nhng ti phm u khng phi l t nhn chnh tr , m c c ngn ngi trong s
c th ra l nhng ti phm hnh s, phm ti git ngi v trm cp chuyn nghip. Nhng
bnh nhn tm thn Ch Qun phn ng l nhng ngi in rt d dn, rt nguy him cho x hi
. Chuyn th ht nhng ti phm bt lng v nhng ngi in ch lm cho tnh hnh tr nn trm
trng thm m thi.
- trung tm Si Gn th s kim sot c phn kh hn, nhng trong tt c nhng khu vc ng dn
v ngoi , th ban m thng c nhng s ng chm. ngi ta thng nghe ting sng n.
Trong nhng khu vng v Ph Nhun v Tn sn Ha, c nhng v trm, nhng v nm lu n,
v m st c khi xy ra c ban ngy.
Chng ti c bit l hin nay c nhng chin khu nhiu ni trong vng ng Bng, cng nh
trong rng v vng m ly Min ng ca Si Gn . C mt s binh s Thy Qun Lc Chin ,
bit ng qun v lnh D cn y d trang b, di chuyn gn nh khp ni v phc kch. Min
Ty th Ha Ho ni dy chng i cng khai. H tn cng cc on xe cng sn , bn ph cc trung
tm th, v ph hoi cc ng dy lin lc . Cao nguyn, c hng chc ngn ng bo Thng
t b lng rt vo rng su. V nhng chuyn nh th chng ti bit nhiu chi tit chnh xc, nhng
nu vit ra y th qu di. Bn ca anh l Paul Ph. bit rnh cc chuyn ny. Chc khng bao lu
na anh ta s v Ba L, v anh l cng dn Php. Anh ta c lin lc c nhiu ni, v i li kh
t do.
Ti thch ni cho anh vi chi tit v nhng ngi cng gio. Nhng trn nh cui cng, m mu
nht v khc lit nht khng phi do cc n v chnh quy ca Min Nam Vit Nam m l do nhng
anh dn v cng gio H Nai. C nhiu em ch mi va 15 tui u, do cc linh mc ch huy, cm
thnh gi v l c vng trng ca c Thnh Cha, chin u d nh cp . H ph hy c 8
chin xa T. 54 ch bng lu n v cc chai xng "m l tp (molotov) v t chy nhiu xe vn ti
ch y lnh Bc Vit . Trn chin ko di trong 2 ngy v hai m.. Lc trc, khi qun i
chnh quy Min Nam ng H Nai rt i, lc lng dn v y gi li c my khu pho
binh v x dng. Linh hn ca trn chin l cha Su ngi m anh tng bit r. ng b t
thng. Cc em dn v em c ng vo nh v chin u lun my gi. Nhng ngi
sng st, hu ht u b thng, b cng sn em ra x bn ht...
Si Gn , ngi cng gio trn nguyn tc khng c g lo lng ht. Cc nh th u m ca v cc
linh mc c php lm l. Cc nh th u y nght tn . Nhng cng vn c nhiu chuyn rc
ri xy ra :
- Chuyn th nht nhm vo c ng Le Maitre i din ca Ta Thnh Vatican . Cc tn tin b
(cnh t) trn ngp vo Ta i din ca Ta Thnh. H li c ng v th k ca ng ra ngoi
ng, h ang hp mt tinh t kh. c ng b h ln n l h tr cho hnh ng ca
Chnh Ph b nhn ca ng Thiu. H x y v la ln ting vi ng. Nhng ngi trong mt tnh
h l c ca Ta Thnh Vatican xung v thay vo l c ca CPLTCHMN. Cnh St n
can thip bng cch bn ch thin vi pht sng. c ng c gii ta v c dn ln phng ca
ng . Nhng sau Ban Qun Qun trao cho ng mt quyt nh trc xut, vi l do :" s hin
din ca ng s lm xo trn trt t cng cng" V c ng ri khi nc Vit Nam
- Mt chuyn rc ri khc, quan trng hn nhiu, c xy ra vo m mng 4 thng 6, khu
Trng minh Ging m nh anh bit l mt a bn ca nhng ngi cng gio cng u, kh
chu nht. Ngy 3 thng 6, c vi trm tn cnh t biu tnh i c Cha Thun phi t chc.
c Gim Mc Ngyn vn Thun vn l chu ca Tng Thng Dim v l Gim mc ca a phn
Nha Trang, m Vatican va mi b nhim ng vo nhim v Ph T c Tng Gim Mc a phn
Si Gn .c Cha Thun l ngi c mi ngi gio dn thng mn v knh trng, k c nhng
ngi khng phi l tn cng vy. Hng ngn tn cng gio thuc gio khu Fatimah t chc
mt cuc xung ng chng-biu tnh v h to nhng khu hiu chng cng sn . V qu gi
thit qun lut, nn mt i tun tiu ca "b i" n cnh co h phi gii tn. Cc gio dn
git chung inh i cc nh th. m biu tnh gii gii my anh "b i" v nh p h.
Qun i n can thip v c bn vo m ng. C 2 ngi cht v 6 ngi b thng. Ngy
hm sau ngi ta tm thy xc ca 3 ch "b i" b ct c v c treo thnh cu. Cn c cha
Thun th b bt buc phi ri khi Ta Gim Mc v v sng n c Nh Dng ln. Min Trung
v cc tnh Min Nam , tt c c s tn gio (trng hc, n tu vin, c s y t ln nh...) u b
sung cng v x dng lm tri lnh.
- Trong khu vc ca ti, t 5 ngy nay nhng s khm xt cng ngy cng tng v lng thc cng
ngy cng khan him.. L mt gio s v Lut, ti khng cn c vic lm na. Nh th l khng c
li tc. Tuy vy m ti cng phi tham gia vo cc"bui hp tp ca cc lut gia" t "ci to"
mnh Ngi ta ch bn ci v chnh tr . Mi ngi u tranh ua nhau tng tng sng ch ra
nhng khu hiu mi m theo chu hng " Php lut dnh lin vi chnh tr , l mt cng c u
tranh, mt phng tin t ti mc tiu cch mng " . l mt khu hiu qu ngu xun, nhng
khi ngi ta lp i lp li nhiu ln v vit i chp li chng ngn ln, ngi ta khng cn nh r ti
sao ngi ta bt u phi hc Lut . Th l ti chu kh i cuc t, xung hng cho cc xe vn ti
hay ca ci. C th ngi ta s a ti i mt tri lao ng.
Ti l mt tn Thin Cha gio nh anh Pierre bit . Nhng c i lc ti thy c Cha
Tri xa Vit Nam qu ! V ti c cm tng rng chng ti cn phi lu lm trong th giii cng
sn ."
*
* *
u thng 8. sau 3 thng thng lng y gay go v tht vng, cui cng nc Php cng m c
mt cu khng vn vi Si Gn, di tn trong thi gian hn mt thng, 1600 cng dn Php. Cn
nhng ngi khc th sao ?

Ch thch :
(1).- Tin mi c thc s lu hnh trong tun l th hai ca thng : Tin ng (nng) tr gi
500 ng tin c ca Min Nam hay l 3 quan Php. Nhng mi ngi ch i c c 200 ng
(tin mi), tt c ngi Vit Nam v ngi ngoi quc u c lnh phi em np cho Ngn Hng
Quc Gia s tin cn li m h ang c. R i y s phn ca cng ng ngi Php Min Nam
Vit Nam s ra sao y ? Nhng ngi "bi quan" trong c ti (tc gi) ngh rng tt c ri s
ging nh nhng g tng xy ra Bc Vit nm 1954. Ngha l cng phi ti k hn m cc
"bu" ngoi quc cui cng ny cng phi b trc xut. Nhng ngi "lc quan" th vn cn tin
rng ri cng c kh nng cho mt gii php tha hip no .
thay th vo .
vt dng b b mt ht.
"khu khch".
xut.
- vic ng ca hng Citroen, v Gim c b giam gi v khng th tr lng c cho nhn
vin,
n in cao su ca hng.
ny.
c mt Si Gn vy !
C mt s ngi ni ;
tin ngi Php.....
ng ?
chng ti.
nghip"..
*
* *
tin.
cho h.
ngoi php lut.
trng thm m thi.
t do.
ri xy ra :
sn ."
*
* *

Ch thch :
Quc Gia s tin cn li m h ang c.Vic ng ca hng Citroen, v Gim c b giam gi v
khng th tr lng c cho nhn vin,
n in cao su ca hng.
ny.
c mt Si Gn vy !
C mt s ngi ni ;
tin ngi Php.....
ng ?
chng ti.
nghip"..
*
* *
tin.
cho h.
ngoi php lut.
trng thm m thi.
t do.
ri xy ra :
sn ."
*
* *

Ch thch :
Quc Gia s tin cn li m h ang c.

Pierre Darcourt
Chng 26
THT CHUA CHT THAY CHO
CI GI L "GII PHNG"!!!

Trong tun l u tin ca thng 9, anh Phm, mt ngi bn ca ti, cui cng c mt ch trn
chuyn bay v Php. Khi va n Ba L, anh in thoi cho ti ngay ti phi trng Roissy:
- " Ti phi i gp anh lin, cho anh bit, cho anh ni vi t bo ca anh nhng g xy ra
Si Gn . Trm trng lm !"
Anh bn ti c v b qu cng thng , b kch thch qu nh mt ngi va b mt c sc nng,
mun phn i v ku cu vy . khng phi l thi quen ca anh.
Anh Phm l mt ngi Vit Nam , ngi Min Ty, c bit rt cng ci v rt bnh tnh. Anh l
mt s quan thit gip, t nn chnh tr Php t nm 1955, sau anh tip tc hc v git
c bng k s in ton v c nhn ha hc mt cch v vang.. Anh ta c mt ch ng vng
chc trong mt cng ty vin thng ln t hai mi nm nay. Vo dn Php nm 1958, anh cha v
Vit Nam ln no t hai mi nm nay. Hm 2 thng 4 va ri anh tr v Si Gn thm gia nh
anh, v b kt li trong 4 thng. Ti phi gp rt i gp anh bn ti mi c.
Ti gp li bn ti, lc ny ngi trng qu gy, v mt mt mi, vi cp mt lo lng bn chn. Anh
nm tay ti trong hai bn tay ca anh tht cht v ni vi ti mt hi
-" Anh Pierre i, Si Gn ch cn c mt s i rch khn kh, mt ni tht vng, mt s chng
i v mt ci cht m thi. Con ngi ng ght nht ng khinh nht Min Nam ngy nay khng
phi l ng Thiu, cng khng phi tng Trn vn Tr, m l tng Dng vn Minh. Chng
nhng ng ta bn ng Min Nam m ng ta ci u quy ly trc nhng ngi cng sn Bc
Vit .
- "Hy bnh tnh i ng bn i, Anh hy c gng sp xp nhng ca anh cho c th t mt cht i...
Anh Phm nhn ti nh mt ngi mng du, ang tp trung vo mt th gii no m ch c ring
mt mnh anh bit thi, ri mi ni:
- "Anh khng th no hiu c ci g xy ra bn u. Anh khng th no tng tng ni l
tt c u thay i ht. V c mt s th hn !....
Anh ta ngng mt lc, ly tay di cp mt nh mt ngi ng va mi thc dy, mt ngi va mi
qua mt gic m hi hng, rt t trong ti ra mt cun s tay mu en, lt qua lt li vi t ri ni:
- " Ti gi c cun s tay ny qua cuc khm xt. Ti c ghi li rt y , tt c nhng g ti
thy, nghe v hiu c .Trong sut hai mi nm qua, ti gc b chnh tr ra ngoi tai. n
thng 3 nm nay, khi ti nm rt thoi mi gh ph ti xem truyn hnh Ba L, cng nh tt
c nhng ngi Php khc, ti tng ngi Vit Nam chy trn chin tranh hoc l h b s
tuyn truyn chng cng u c. Anh bit khng, tht s ti lm ! By gi ti mi hiu l ti sao
ngi Vit Nam chy trn y ng. Khng phi h ch chy trn n pho v cc n v cng
sn Bc Vit . M h tht s chy trn b my pha ng sau b i cng sn anh Pierre ! Cc
loa phng thanh, cc s t gic v ln n, mi s chuyn i bt buc ca i sng, nhng tri tp
trung ci to, nhng ta n nhn dn, v nhng "cn b" va cung tn va cung nhit khng mt
mi, mt lnh nh tin, ngoan c v kht khe cn hn cc thy tu ca Ta n D gio. Nhng tn cn
b ny khi h nm c anh ri, h khng bao gi bung tha anh ra cho n khi no anh phi tng
tng tm ra c nhng trng ti ca mnh m t th ti mi xong . c ngha l cho ti khi no
anh phi t nhn l anh c phm ti d l mt ti trng do anh tng tng ra, ngha l cho ti
khi no anh chi b tt c, chi b tn ngng ca anh, chi b bn b ca anh, gia nh ca anh,
cho ti khi no anh hi nhp vo gio hi ca h, vo l thuyt ca h, vo li sng ca h... d
nhin l i ngc li ht vi i sng c...

Anh Phm ngng mt vi giy ri li tip tc:
- " Ti nhn thy b my iu hnh ri, n np k ng sau cc "b i" ngy ng t Min
Bc i vo Min Nam . N rt l khng khip. Ti s c gng gii thch cho anh, c gng k cho anh
nghe nhng g ti thy.
Tt c binh s vo chim Si Gn u cm l c ca Mt Trn Gii Phng Min Nam.m h gi l
"l c ca C PLT CHMN". Dn chng Min Nam u ngh rng: "gia ngi Min Nam vi nhau,
cui cng ri ngi ta cng c th tha thun c vi nhau, c c mt gii php". Nhng lm
g c ngi Min Nam ? Ch c ton l "b i" ngi Bc . (nguyn tc :des Tonkinois), nhng ch
"nh qu" ch thch mua nhng chic ng h c ch ngy thng m t ngy cha sanh m h mi
c thy ln u tin v h gi l "ng h c ca s", v h thch chp nh vi cc anh ph nhm
chuyn chp do ngoi ng ph. Ngi dn Si Gn bt u gi h l "nhng con ch" v h
mc qun phc mu xanh l cy v thng "i hai hng". Cng khng c g qu ng lm u. Ch
chm bim chi thi. V cc s quan th vo khch sn. H cha tng c thy thang my bao
gi. Mt ngy n, khch sn Palace, ti c chng kin mt cnh c bit l lng. Mt b c gi
dng thang my i ln lu ba. Mt c gi cn tr cng dng chic thang my i tr xung, khi
ca m c gi bc ra v i v pha trc. Mt anh s quan ngi Bc ang ng tng trt, bc
lui li my bc v kinh ngc la ln: "y l my mc g y ? k l vy ? Mt b c va bc vo
y i ln, b ta rt gi, nhng lc tr xung th b ta tr li gn 50 nm !" Nghe ti ni nh vy chc
c ngi cho l ti k chuyn lch s ca thnh ph Marseille hi xa xa phi khng anh? Nhng
khng, y l mt chuyn thc, mt chuyn sng ! Cn nhiu chi tit na lm. Anh c mun ti k
thm cho anh nghe khng? H cng khng bao gi thy bit nhng phng tm na. H ly nc
trong nhng cu tiu ca my b ra mt. C mt bui chiu cc thng gia v my ng "Bang"
Tu va "hin" cho qun i gii phng mt bnh vin t ln nht Ch Ln v m tic khon
i cc s quan cao cp ca h. Ti n, ngi Tu cho gi my nhip nh vin ti chp nh . H
chp nh bng n . Khi nh n chp ca my nh va le ln, cc s quan u ng bt ngay dy
v cng rt sng lc ra. H tng l mt cuc mu st. Tt c nhng giai thoi ny c Si Gn ai
cng bit ht c. Ngi dn thnh ph ci riu. ! H khng th no hiu c l nhng ngi m
h ang khi d ny ch bit c nhng lng mc ngho kh, nhng tri hun luyn, ni rng v chin
tranh. Mt th gii m khng h c mt chic t lnh, hoc mt my ghi m, cng khng c khch
sn, khng c n chp thu hnh ban m. Khi ngi ta ci l ngi ta tng l mnh che du
ci lo s ca mnh.
Nhng dn chng Si Gn nhanh chng hiu rng "h ci l sai" . c nhng chuyn rc ri
xy ra.. Cc ch "b i" bt gp k trm ang chuyn xng trong nn st ca h, v k trm
b bt buc phi ung ht nhng g h cha trong nn st ca h. H bt c nhng anh mc ti,
v h dng sng lc bn vo hai bn tay ca nhng ngi ny trc khi th cho h i. Sau h
cng s cho thy l h cng x binh s ca h y nh vy.
Mt anh ti x xe Molotova cn cht mt em b Gia nh. B m la ln, m ng tu li i
phi c sa cha. Anh trng xa ngh bi thng ba bao go. ngi m t chi hn v ni ln
:"Anh ta git cht con ti, ti mun anh ta n mng". Nghe vy, ngi trng xa lp tc ly cy
sng ca mt "b i" gn v cho ngay mt pht n vo u anh ti x. V v sau c
nhng cuc x ti ch cc phm nhn b tri tay v c ct vo hai ming g, ngay trn ng ph,
nh vy gi l lm gng . K t dn chng Si Gn mi thy s v h bt u ni l "H cn
c c hn bn Nht nhiu !"
Ngh mt cht ht thuc, anh Phm ko mt hi di tht ngon ri li tip tc k :
- " K lut st v s tn c ca my ch "b i" gy xc ng cho ngi dn Min Nam . Nhng
h cn cha bit bn "cn b" ng vin ca ng cng sn . Bn ny khng c mc qun phc
xanh nh "b i". H thng mc qun di mu xm hay mu sm hn v mt o s mi trng
khng bao gi i v b ra ngoi. mi tht s l ch nhn ng. H khng n o nhng c mt
khp mi ni. H quan st, t cu hi, ghi vo s tay, tm hiu, nghin cu v quyt nh. H l
nhng ngi hng dn cc lp hc tp ci to. Lc ban u, ngi dn Si Gn thy mnh tin b
nhng cn hoi nghi . H theo cc bui hc tp ci to ny vi cm ngh l mnh ang mt lp
mu gio dnh cho nhng em b chm tin. H ht theo nhng g ngi ta bt phi ht, h cng v
tay , cng lp li nhng g h bo phi lp li . Khi bc ra khi lp h ci khy.V sau mt ln
na l h ht ci ni, h ht cn ci khy c na. Bi v "cn b" bt h phi vit i vit li 10
ln, 20 ln nhng li t th ca h. Khng mt ngi no trong dn chng thy mnh c phm ti,
v nh th l coi nh tt c u thy sai ht. y nh:
- c tim bun bn thuc nga cho M h ng vi cc c gi : l c ti;
- Ngi th c xng ng gp vo n lc chin tranh : l c ti;
- Thng gia ngi Tu mua li chin c ph thi: l c ti;
- C gi n sng lm mt danh d dn tc khi bn mnh cho ngi ngoi quc: l c ti;
- Anh sinh vin c c mt b su tp cc a nhc git gn... l c ti
Tt c mi ngi mi gii u , ang hay s l k phm ti ht.

Nh vy l phi bit ti ca mnh, phi bit sa mnh, phi bit bt buc cha m mnh, con chu
mnh, bn b mnh phi sa cha, ci to; phi bit "vch trn" c ngha l phi t gic nhng ngi
no t chi khng chu thay i.

V k tip sau l bt u c nhng cuc rung bt, nhng cuc khm xt. Cc cng an mt v n
nh ban m, lc li khp mi ni, g vo tng, tho ht bn gh, cc vt dng trong nh, khm xt
ht qun o, c khi m tung nhng ch khu v ra xem. Ch cn c mt quyn sch nh chng cng
no , mt bc tranh nh no ca M, hay mt hnh nh no ca ng Thiu cn b qun trong
ngn ko, l ngi ch nh s b bt mang i.

Bui sng tht sm ngi ta c khi ngi ta gp nhng hng ngi tay b tri qut ra sau lng, b
binh s mt lnh nh ng dn i. C i lc cc b v chy theo sau va la va khc. Cc anh "b
i" ui h i bng bng sng... V nh th l ngi ta quy mt i khng ai dm nhn vo cnh
ny.

Khng phi h ch bt ngi m h cn tch thu, trng dng nh ca na. Tt c nhng ai c nh
rng ri, ngha l c hn hai phng cho c gia nh, th phi cho mt s "b i vo c tr, phi git
gi cho h, nu cm cho h. Cc s quan th bit th. Nhng anh nh giu no b tch thu
chng mc trong ngn hng th phi giao np tt c m ngh, s sch v hng sn mi cho cc
y vin ti chnh. Cn li mn no th h em bn ln bn hi m sng. n khi khng cn g
bn c na th h t t. Si Gn l mt thnh ph tuyt vng m cc t u ging c y
ha cht hay nhng vin thuc git ngi mu, trng, hng v xanh. Ngi no khng c thuc
th co dim sanh cc v qut ung.

Tt c mi chuyn u nhm dn con ngi vo con ng cng ca tht vng.
Cc cuc iu tra thm vn, cc cuc bt b, nht l tnh cnh khn kh v s i rch. C trn mt
triu ngi khng c vic lm v khng c g n, l ch mi tnh ring cho Si Gn m thi .
Chnh quyn cng sn loan bo trn i pht thanh l h pht khng su ngn su trm (6.600)
tn go cho mt triu ba trm ngn (1.300.000) dn ngho thnh trong 2 thng 5 v thng 6.
Nh vy tnh ra b ng ch c cha ti 100 gram go cho mt ngi mi ngy.
Con ng T Do th vng ngt, tt c cc tim u ng ca. Trn va h ng Charner, ngi
ta by bn mi th trn cc tm vi d, no l qut my, dao mung, thng vng h cm, bn vi
gi tht r mt. Ngi bn n mc rt tm tt nhng qu gy. Vi mt nm bc ch mua c vi k
go. c nhiu ngi cn em bn c bn th ng b. Ti chng kin c rt nhiu chuyn rc
ri. khu vc Ch C, ng sau Kho Bc, mt ngi trc nm chc tui git mt ti xch ca
mt b qua ng.B ta la ln. Mt i tun tiu n kp v bt k cp git, Anh ta ng thng
ngi ln v cao ging ni ln ln vi "b i":
- ng vy, ti l mt k trm . Cc anh hy lm gim ti mt vic : hy i tm gim v v 5 a
con ti li y v hy bn ht chng ti gim ti y trc mt mi ngi , bi v chng ti khng
cn g n ht. "
Cng c nhng c gi cn tip tc mc qun o kiu Ty Phng. Lc u th cng sn cn chm
chc cho. Nhng by gi th b cm hn. Cc anh "b i" dng ko ln ct bt my chic qun
qu rng. Ti chng kin tn mt mt c gi gin d v ngi ta x qun Gin ca c. C tc gin
x c o cnh v ci lun nt v ca c ta ra, cm nm vo mt ca "B i" v a b ngc trn ra
ni vi h :"Sn cc anh y thi th hy ct gim cp v ca ti lun gim i !" C ny khng
phi l mt c gi n sng. i pht thanh loan bo l trong vi tun l na, mi ngi dn "nam
cng nh n" u phi mc mt loi qun o nh nhau: o qun bng vi th nh nhum c nu,
mu nu.
Anh Phm nhn mt, nhu my c v hi bun ci, ngng giy lt, xong li tip tc ni na:
-" Anh Pierre bit khng ? bn cng sn cng dng nhiu tr tiu xo nhng rt l n s v ngi
ta cng mc by nh thng.Ti s k cho anh nghe mt giai thoi khng quan trng lm, nhng
biu l c ci cch ca h gt gm nhng ngi cha c cnh gic. Mt thng sau khi Si Gn
b chim, mt gi trc khi thit qun lut, ti cng mt ng bn gio s i do cch rp chiu bng
Casino khng bao xa. Thnh lnh chng ti nhn thy hng n trc qun ru "m ng
Phng" c bt chy sng v t trong tim c ting nhc xp xnh vng ra ngoi. Bn ti va
ci va ni ; "C th h m ca hp m tr li. Chng ta hy vo y ung mt ly cho n bt
cng thng. Chng ti y ca bc vo. C nhiu cp ang nhy trn sn v ban nhc ang chi
mt bn nhc git gn. Quy ru cng c thp sng, v c mt s v n ang ngi ung trn
gh cao trc quy.Chng ti ang i n mt ci bn. Hai "b i" t nhin xut hin t pha sau
mt cy ct, cha sng vo chng ti v y chng ti ra ca , chng ni chng rng. Ngy hm sau
chng ti c nghe mt c gi nhy ca tim Las Vgas c gii thch cu chuyn nh sau:"
Chng ti hn mt chc ngi c nam ln n c gi ti mt "sn khu", l ci hp m ny,
c tr cho mi ngi 1000 ng v c i mt ba cm. B li chng ti phi nhy vi nhau
sut hai ting ng h, "nh hi cn ch b nhn" vy. C nhng chuyn vin quay phim chiu
bng ca nhng nc cng sn u Chu n thu hnh chng ti, v sau th cc anh b i
a chng ti v nh bng xe qun vn. Cun phim nghe ni s c dng tuyn truyn
ngoi quc, cho ngi ta thy l ch mi tht s qu d di.

Mt tun l sau , h li lm y nh vy mt ln na nh hng "Arc en Ciel" trong Ch Ln, vi
nhng ngi khch n mc sang trng, vi mi thc n by trn "bp ph" thnh son, t mn heo
quay vng chy, tht heo ghim nng, th tri cy, ru vang, ru khai v v.v.. nhng tt c
khch hng u l ng tr ht, h c i n v nhu cu dn dng quay phim. Cnh phim c
quay nhm cho thy Si Gn khng thiu mn g, bi v cc nh hng sang trng vn tip tc
c tip t y v thng xuyn. (1)
- V ci gi l CPLTCHMN th ra sao ri ? trong tt c nhng chuyn ?
- Cc tng b trng ca ci Chnh Ph Si Gn nhng khng c g iu hnh.

H c trong nhng dy nh thuc B Tng Tham Mu c ca Min Nam, gn sn bay Tn sn
Nht . C lnh gc chung quanh doanh tri, sng ng hn hi. Cng an chnh tr Bc Vit khng ri
h na bc v h khng tip mt ng khch no. Cc thnh vin ca "y Ban Lnh o" th
trong thnh ph, trong nhng khch sn hng nh m c ni khng c ni mt ci in thoi. Thnh
thong h cng c mt trn khn i. Lu lu tng nh k i pht thanh v bo ch cng c loan
bo nhng bn tuyn b hay ng nhng bi ni v cc "nhn vt ca Min Nam v ca Min Bc",
hay ni v ng li chnh tr "khng lin kt" ca Min Nam . Nhng cng khng di gt c ai.
Cc s quan Bc Vit n tr u mang ph hiu ca C PLT CHMN trn nn ci. Ti c tr
chuyn vi mt trong nhng s quan ny, mt i t thuc s on 320 B.
Anh ta va nhn vai va ni vi ti:
- "Ch l mt ph hiu thi m, cng nh nhng l c vy. Nhng du hiu tng trng cn thit
tin hnh "chin dch H ch Minh" thi. Phi cho c mt s tin tng l b i ca CPLTCHMN
ang gii phng Min Nam . S tht th chng ti u l qun i Min Bc v do H Ni ch huy"
Nhng g m i t ni vi ti u c chng thc bng s kin.. Nhng ngi Bc th chim
ht cc bit th v nh p, cc khch sn ho hng, cc c quan cng cng. Ch c h mi c x
dng cc xe du lch loi tn ca ngi M b li. Nhng nhng lnh o cch mng Min Nam c
chia ra lm hai thnh phn: th nht l nhng ngi "tp kt", nhng ngi chn la i ra Min
Bc hi nm 1954, v th hai l nhng khng chin qun ca
Mt Trn Gii Phng. C hai thnh phn u chng ngi Bc (nguyn tc :anti-Tonkinois).H b
i x nh nhng ngi anh em ngho v thc s khng c c mt trch nhim no r rng ht,
mc du h c gn cho nhng danh v chnh thc. Ti c tr chuyn vi nhiu ngi trong s
nhng anh "tp kt". H ni : " ngoi Bc, chng ti khng phi l ngi ngoi quc. Nhng by
gi th chng ti v nh chng ti ri, cht sng g chng ti cng y, chng ti khng tr ra
ngoi na u." Tnh cm ca ngi dn Min Nam mnh hn bao gi ht. Cch x s ca nhng
ngi Min Bc trong t th chim ng gip cho ngi dn Min Nam gn b vi nhau hn.
Dn chng Min Nam khng bit ci na ri m vn gi ngi Bc l bn "xm lng" (nguyn
tc:les "xam-lang" ), nhng k xm lc, hoc nhng " c r cy" (nguyn tc : "caro-cay"). Danh t
khinh b ny mun ni ra nhiu iu lm. Con c r l loi c m ngi dn ngho thng n. V c
mt s ngi Bc lm nhng con c r bng cy b vo chn nc mm lc nhn thong qua
cng thy h c n c, nhng thc s l h ch c n cm khng m thi. Danh t "c r cy" cng
ng ngha vi "i ngho m kiu cng".
- "Anh c nghe ni g v khng chin hay l chin khu g khng ?
-" D nhin ri. Ch cn i mt cht thi, nghe i pht thanh, c bo ch hay nhng thng co dn
tng, th thy ngay bng chng. Ti Si Gn thit qun lut c ti lp li. V khng phi
l chuyn a u. V m "b i" h thy ci g nhc nhch l h bn lin. i pht thanh ku gi
dn chng hy "t co nhng ngi phn ng no cn ln trn". Bo ch thng loan bo nhiu
ln hng tun l "lc lng an ninh bao vy v h st nhng ton phn ng cn ngoan c gi
v kh n dc". Lc u th "b i" b m bng dao gm, hay b sit c. l nhng hnh ng
l t, do nhng phn ng tc gin ca mt vi s quan lc lng. By gi th c nhiu h thng, bt
u c t chc v nhng v m st c la chn. Ngi ta thng nhm vo cc cn b v cng an.
Ngi ta lm giy cn cc gi mo. C truyn n c ri trong trng hc ku gi sinh vin ra
chin khu.Tt c cc sinh vin u c bo u. C ln h nh mt y vin ca i hc. Vo
cui thng 6, c mt s nhen nhm biu tnh. Mt cn b b p cht bng ba. Ngi cm
u b bt v b x bn ngay. Ci cht ny lm cho sinh vin hoang mang.. Vo tun l u
ca thng 7, li c xy ra mt chuyn rc ri na trm trng hn.. Su trm s quan thuc QLV
NCH (600) i trnh din hi thng 5 b a i n mt tri t kh sai gia rng, vng ni B
en cch Si Gn khong hn 100 cy s v hng Bc. Tnh trng sinh sng ca h rt l v nhn
o. Hng ngy h ch c pht c hai nm cm vi mui v phi n cy to vi nhng chic ru
thng, t sng cho n chiu.. Mt bui sng n vo cui thng 6, cc "b i" gi h (ch c
chng 100 ch) tp hp h li v ni : "Cc anh ng qu, nn v l do an ninh, chng ti s ct
cc anh li tng cp hai ngi mt". Cc s quan ny phn i :"Chng ti khng c lm g sai tri,
chng ti lm vic nh tru ri m my anh cn mun ct chng li nh sc vt ? Chng ti khng
th no lm vic cp i nh vy c, cng khng th i v sinh ring r c na." Cc ch "b
i khng cn bit v bt u ct h li tng cp vi nhau. By gi cc s quan t nhn mi chi x
lng. H a vo tn cng cc b i gi t. D nhin b i n sng v c hn 100 s quan b t
thng, nhng nhng ngi khc tc c kh gii ca b i v tn st ht ton b . Cng
sn a nhiu xe binh s n tng cng v cuc trn p tht l rt tn nhn. Ch c mt nhm s
quan chy trn c vo rng c mang theo v kh. Vi ngy sau, B Ni V loan bo trong
mt bn thng co bo ch l :" c vi trm phn ng cht trong mt tai nn trn ng Ty
Ninh." Ngay sau khi c bit tin ny, hng trm v con ca nhng s quan t tp trc B Ni
V gn Nh Th Chnh Ta. H yu cu phi gii thch, h x y cc lnh gc v chi ngi
pht ngn vin ca Chnh Ph :
- "Chng ti khng tin. Khng th no c n hng trm ngi cht trong mt tai nn trn quc l.
hy tr thy ca chng con ca chng ti v chng ti s thy bit ti sao h cht." . H qu b khch
ng gn nh cung lon. Nhng mt gi sau , tt c khu vc ny c b i n bao vy, h
cha sng v ln c sng lin thanh nghe rng rc v cc b b gii tn bng bng sng. l
nhng g xy ra Si Gn , anh Pierre . c ti v ch c c ti !
- V c nhng g xy ra cc tnh ?
- Trong cc thnh ph Min Ty, v khng c bo ch c th thy c nhng g xy ra trong
nhng ngy u ca vic cng chim, tht l m mu. Cng tc ti lp tnh hnh "o c" tht l
va tn bo va vng v. Cc c gi v cc b cn tr b buc ti v n mc "l lng". Cc bui hp
c nhy m b binh s "cng phn" gii tn, nhc c b tch thu v n guy ta in v c bnh in l
ca quc. Ta n "nhn dn", cho hnh quyt ngay. Cnh St v cn b ca tnh b gn ti "tham
nhng". Qun i Min Nam khng c hnh ng chng i sau khi Si Gn b chim.. Nhng cc
n v c phn tn v mi bt u c nhng v nh p, sau vi tun. C my trung on thuc
s on 21 b binh (mt trong 3 s on n tr Ty Nam Si Gn ) i vo vng ly khai ca
Ha Ho. Nh anh bit , Pht Gio Ha Ho l mt gio phi a phng chng cng sn d dn
nht v cng c ghi nhn l khng tng phc chnh quyn trung ng. H vn c mt lc lng
bn qun s . Gio phi ny c mt khp trong s 11 tnh v c gn my triu tn . Vng khng
chin mnh nht ca h nm gn bin gii Cam Bt, trong tam gic Long Xuyn - Chu c - Tn
Chu, mt vng giu c vi nhiu sng rch v rung la, mt vng chng cht y ng nc, d
dng chng by, dnh lin vi vng ni Tht Sn, Ti dng giy t ca anh ti i xung c
Min Ty thm gia nh. Cc trc l giao thng chnh v cc trung tm thnh ph u c qun i
chnh quy Bc Vit trn gi. Nhng c v nh h khng c ngh ngi theo kiu dng qun:
thng xuyn c cc i tun tiu bng chin xa v binh s lun lun tay vo c sng, cn pho
binh th t th sn sng tc x.. Cc trc giao thng ph v cc ng nc th khng c h
kim sot. C rt nhiu sng rch, vi nhiu nhnh tua ta v nhiu b . By gi th ngc li ht,
n lt cng sn b ph ri, cng sn phi gc v gi cu v phi duy tr trt t.. Trong hin ti th
h khng lm xu. Cng c nhiu nhm dn qun t xng h l ngi ca Mt Trn v h khng
chu nghe lnh ngi khc. C nhiu cuc biu tnh v nhiu cuc chng biu tnh. Kiu nh tnh
trng v Chnh Ph ging nh thi k khi ngha hi 1945 vy. Lc lng phn lon ca Min Nam
to bo lm, h n bch kch pho, h t mn cc cu, kho xng v kho n. Ti Cn Th, mt trung
tm chnh bun bn la go ca cc tnh Min Ty v l mt giang cng chnh ca Vng ng Bng,
lnh thit qun lut c p dng rt nghim tc t 6 gi chiu n 6 gi sng. c nhiu ng
dy vt bin ra ngoi quc. Nhng phn nhiu l ngi Trung Hoa. V trc ht l cc tu nh c
v cc tu hng hi ly tin qu mc : mi triu ng mi ngi cho mt chuyn vt bin. V
sau na l khi h ti M Lai, Singapore, hay Thi Lan, th ngay lp tc h c cng ng ngi
Trung Hoa quc gia giu kn, v c trch nhim lm giy t hp php cho h. Trong khi ngi
Vit Nam th khng c mt t chc no tip n h nn thng b ui v.
- Cng sn h khng th ngn chn c chuyn sao ?
- u c d dng. H khng c bao nhiu tu chin. (Hi Qun Min Nam a c ht tt c tu
chin loi i bin v ht o Guam ). B bin Min Nam c pht trin ti a v nhng ngi
dn chi thuc lng ht tng chi tit nh ca cc sng ngi t nhng ng ngch cho n cc vnh nho
nh. Tt c nhng g ngi cng sn c th lm c ch l tng cng kim sot ng sng, bt
buc hnh khch no i n cc thnh ph ven bin u phi i bng cc on tu c h tng.
Ngoi ra cng c mt s chin khu khc khng phi Min Ty. Th d nh vng ng Bc ca
Si Gn, gia Xun Lc v Phan Thit, dc theo Rng L, c mt s binh s D thng chn xe
ri dn hnh khch vo rng h tuyn truyn chng cng.. Cc qun xa cng sn cng thng cn
phi mn. Mt ng i t cu t lnh lc lng c Bit ca Nha Trang v Bin Ha ang ch huy
ht vng khng chin ny. ng tp trung c mt lc lng rt c k lut khong vi ngn
ngi gm c D, bit ng qun Thy Qun Lc Chin v nhng ngi chy thot c ca s
on 18 b binh . H ch chin u v m.
Trn vng Cao Nguyn th c lc lng Fulro (Mt Trn Thng Nht ca cc sc tc b p bc), mt
lc lng tng khng nhn nhn chnh quyn ca Tng ThngThiu m cng b cng sn lm
cho tht vng. H vo chin khu vi khong 4 tiu on chuyn tc chin vng rng rm . c cng
ca h tn cng Pleiku 2 ln.
Trong vng H Nai, nhng trn ng tip tc xy ra gia nhng ngi cng gio v lnh chnh
quy Bc Vit . c gn 300 ch "b i" b git t sau ngy Si Gn b chim. Con ng i
Dalat v i Vng Tu b ct t nhiu ln.
v hng Bc ca Si Gn c nhiu binh s thuc gio phi Cao i vo rng vng Ni B
en.
- C mt B Tham Mu b mt no kh d kh nng phi hp thnh mt hnh ng chung gia
cc lc lng khng ?
- Ti khng c mt chi tit no khc ngoi nhng g m ti ni vi anh. Cc truyn n m cc
lc lng ny ri ra c mang ch k ca tng Lc, cu Gim c Nha Chin Tranh Chnh tr , ca
tng Trng, cu T Lnh Vng I , v ca tng Bi th Ln, cu T Lnh Thy Qun Lc Chin
.
- Th m ngi ta ni l c 3 tng ny u ang Hoa K.
- Cng c th lm. Ai cng bit l h rt bnh dn v anh em cu qun nhn Min Nam khng bit l
h c ngi M bc i. C th l nhng s quan ch huy cc lc lng khng chin dng tn
tui v uy tn ca my tng lnh ny d ku gi v m thn binh cng nn. D mun d khng
th dn chng ng h nhng ngi khng chin mi ny, tip t cho h v khng t gic h.
Anh Phm lau m hi trn v li tip tc ni:
- " Ny anh Darcourt, ti cng cn phi ni vi anh v ngi bn ca anh, c cha Thun . Ngy
14 thng 8 va qua, c Tng Gim Mc Bnh v c Ph Tng Gim Mc ca ng l c Gim
Mc Thun c gi ti Dinh c Lp, ni lm vic ca Ban Qun Qun. Khi n ni th ngi ta
cch ly hai ngi ra. c Cha Bnh phi ngi nghe mt bi din vn di ca chnh quyn . Ngi ta
ni nhim v ca ng l gi gn an ninh v trt t trong cng ng gio dn v theo di st cng
ng h thi hnh nghim chnh lut l cch mng . Vo cui bui ni chuyn, c Cha Bnh yu
cu h giao hon li cho ng c Ph Tng Gim Mc . Ngi ta tr li cho ng l :
-"c Gim Mc Thun c xe cng an a tr v a phn ca ng ta Nha Trang. S c mt
ca ng y lm ri lon trt t cng cng"
Gi y c Cha Thun b qun thc trong mt ngi lng nh cch thnh ph Nha Trang vi chc
cy s v pha Nam . ng sng trong mt cn nh l, mi ngy c lnh 100 $ (tng ng vi 50
xu ng mua vi mn rau ci.) v 200 gram go (Khu phn hng ngy ca mt tr em 6 tui),
v khng c tip bt c ai. V li khng phi ch c cc linh mc cng gio l ng cho mnh lo
lng.
Thng ta Thch tr Quang ca cha n Quang, ngi gp cng trong vic h b ch ca
Tng Thng Dim nm 1963 vi chin dch t thiu ca cc s si,, v l ngi chng i ti cng
Tng Thng Thiu... b bt ngy 12 thng 8 v b giam vo phng ti khm Ch Ha. T lu ri
Thng ta Thch tr Quang c coi nh l ngi ca cng sn. Nhng, t sau ngy Si Gn b
chim, v cho ti khi ng b bt, ng khng ngt ku gi cc tu s ca ng " thay v t thiu th hy
cht trong chin u". Ngy 6 thng 8, ng c mt bui hp sn cha n Quang v cc lc t
co "Cc Ban Qun Qun Bc Vit cho lnh hnh quyt qu nhiu ngi bng v kh th s". Ch
vi ngy sau l cng an mt n bt ng .
Anh Phm n ngi st vo ti, m cng vai ti v vi mt ging gn nh va thnh n va tuyt
vng anh ni :
- " Tht l mt thm kch. Tt c mi ngi ai cng tng rng sau khi Si Gn b chim l phi
c "ha bnh" v "ha gii", v nh th l dn chng Min Nam khng cn g m lo s na. Tht
l c mt s in r ! Ni lo s ca ngy hm nay cn t hn ni lo s b bom v n pho na. Bi
v n khng c thuc cha. y l mt chng bnh nan y.. Nhng ngi khng chu b sng xung
s chu ng c bao lu na ? hai nm ? ba nm ? nhng cui cng ri h cng s b tiu dit, nu
khng c mt ngi no gip h. Ny Hoa K mun...
- Khng bao gi , anh Phm i ! Hoa K khng c mun na u. H s khng lm g na c.
- Nh vy l s c mt cuc ni lon. Mt cuc ni dy y tuyt vng ca dn chng Min Nam .
Anh cng bit l cng sn th ht t trong khm ra ? nh th l cc khm ng s khng c
trng lu na u. Khng bao lu na n s y p t nhn tr li. V cha k tt c nhng tri ci
to c trong rng ni... lm cht dn cht mn khng bit bao nhiu ngi, m khng c mt
nhn chng...
Ti t gi anh Phm, bn ti, vi lng se tht li. Ti bit r h thng t y m anh va ni vi ti.
Ti tng l t nhn ca ngi Bc Vit. Khng c mt s nhn o no c tch ri khi nhng
mc tiu m ngi cng sn nhm vo. Phng php ca h, t trn nn tng b mt v tuyt i
khc nghit, l bt di bt dch. Min Nam Vit Nam ang b bin i tn gc r. Nu cho l cn qu
sm c th on c kt qu sau cng, th lc no ngi ta cng c th da vo cc bin php
m h ang thc hin nhn nh c ng hng ca s bin i .
K t lc Si Gn b chim , v t khi ch c b sp ngy 30 thng 4, trn phng din hnh
chnh, Min Nam Vit Nam b t di quyn cai tr ca cc Ban Qun Qun trung ng Si
Gn hay cc tnh, trn thc t khng c lin lc g vi nhau c. Vn c t ra l "mt Chnh
Ph dn s" trong tng lai s c thnh lp Si Gn ; nu khng c thc quyn th Chnh Ph
ny s ch l mt phi b i din ca Chnh Ph H Ni trong nhng lnh th b chim ng m
thi..
Cc c quan hnh chnh v qun s s b m nh v nhng vn chnh tr v nhng bi ton v an
ninh; nhim v ch yu ca h l chuyn i tm trng v tinh thn ca dn chng Min Nam cch
no h c th chp nhn mt cuc thng nht nhanh chng hai Min Nam Bc Vit Nam . N lc
trc tin l phi tin ti vic t mt nn tng chnh tr v mt c cu hnh chnh mi, nhm bo
m cho dn chng c c mt mi trng vng chc hu trnh mi lch lc v t tng cng nh
v hnh ng. ng thi cng phi c n lc v s t chc v iu hnh cc tri tp trung ci to
trong hu ht cc cu cn b qun cn chnh phi chu qua mt thi gian ty theo s tin b ca
cc t nhn theo nh bo ch ca Chnh Ph loan bo.
Cc vn kinh t ch l hng th yu v khng phi l mi bn tm ca chnh quyn mi. Khng
c g gp rt phi lm cho b my kinh t chy li, v mt s tr hon nh vy Min Nam c gi
cng lc vi s h thp mc sng ca ngi dn s gip thng nht d dng hn vi Min Bc vn
ngho i sn t lu ri. Ngoi ra v con s tht nghip tng ln qu nhanh, mt phn dn chng
Min Nam b i; hnh ng pht go cho cc gia nh khng c li tc, v cho th thuyn ca nhiu
x nghip, tp cho dn chng Min Nam thi quen nh v vo chnh quyn .
Mt hnh ng quan trng khc c tin hnh buc nhng ngi dn lnh nn, nhng ngi
khng c cng n vic lm v tt c nhng ngi "v ch" phi ri khi thnh ph tr v nguyn
qun, hoc i nh c trong nhng vng t dn c m chnh quyn quyt nh nng ln hng c
gi tr. Ch tch Hunh tn Pht va tuyn b l 3 triu ri ngi phi ri khi thnh ph ( trong s
ch ring thnh ph Si Gn c 1 triu ri). Mc du c nhiu c gng trong cng tc tuyn
truyn v kch thch v vt cht, dn chng ch tr li rung ry ca mnh ht sc chm chp.
Nn kinh t Min Nam ang xung dc v nn lm pht phi m do khng c thu nhp cng cng, do
v nn hnh chnh c bin mt, do v s ngng tr gn nh hon ton ca mi hot ng kinh t .
T ngy 1 thng 5 n 1 thng 8, gi c tng vt, ln 70%. T nhng li tuyn b ca nhng i
biu n t H Ni, ngi ta suy ra l Min Bc c khuynh hng v k ngh, v Min Nam th c
khuynh hng v nng nghip.. Do mi c nhu cu chuyn s ln dn chng t thnh th v thn
qu, v chuyn c s k ngh t Min Nam ra Min Bc .
Chng trnh ca CPLTCHMN c ghi r l ti sn ca t nhn s c gi li v i sng cng
nh ti sn ca ngi ngoi quc s c bo v.
Tuy nhin c nhiu tin tc c thm quyn t H Ni v c bit l bi bo c ng ngy 28 thng
5 trong t Nhn Dn, mt b phn ca ng cng sn, cho thy nhiu hn ch trm trng trong
bn tuyn b ca CPLTCHMN , nh : Ch c ti sn ca t nhn thuc cc x nghip no khng c
cng tc vi quc hay vi chnh quyn phn ng c th mi c bo m c gi li.
ng Ph Ch Tch ca "Tng Lin on Lao Cng T Do" va tuyn b l 70 phn trm cc x
nghip ca Min Nam Vit Nam k t nay s c t di s qun l hnh chnh .
C rt nhiu quyt nh khin cho nn kinh t t do b sp . v y cc x nghip n ch ph
sn hoc b chnh quyn cng sn "qun l" :
- ng ca cc ngn hng ngay t ngy 30 thng 4 v phong ta cc chng mc gi tin tit kim,
nhng li bt buc phi tr tin ng trc ca ngn hng; mt h thng ngn hng mi c thit lp
tht chm chp, nhng ch c nhng x nghip c "php iu hnh" mi x dng c.
- bt buc cc x nghip phi gnh chu cc chi ph quan trng: ti thu nhn cc nhn vin b sa
thi t trc ; Phi tr lng cho th thuyn khng lm vic (v x nghip b ng ca theo lnh ca
chnh quyn); phi tr tin bi thng cho ngh vic tht nng, t ngy 30/4 / 75, c cho nhn vin
khng b sa thi hay khng xin ngh vic.
- c bin php "cm bn" m khng ngh g ti nhu cu ca x nghip hay cc nhu cu ca th trng.
- quyt nh "qun l" cc x nghip m ch nhn ri khi nc Vit Nam hay nhng x nghip
no m chnh quyn cn nghi ng v ch quyn tht s ca nhng ngi ch nhn.
- Khng c mt kh nng no nhp cng hay xut cng.
- Thng tin v Lin lc vi th gii bn ngoi b co cm li ch cn c in bo. ng th tn ch
c thit lp li vo ngy 1 thng 9, nhng gii hn khng qu 500 gram.
Chnh quyn mi kim sot tht cht ch v c on tt c cc ngnh kinh t .
K t ngy 30 thng 4, m cng sn gi l "ngy gii phng", Ban Qun Qun nm quyn kim sot
hu ht cc x nghip; trong hai thng, hot ng chnh yu ca h ch c thit lp cc bn kim k
tt c ti sn, bt ng sn v ng sn v cc kho tng hin hu.
T ngy 1 thng 7, c nhng v "Gim St Trung ng" c t vo cc x nghip. H l i biu
ca chnh quyn , va l Gim St, kim tra ti chnh, va l cn b ca Chnh Ph, c y thm
quyn iu tra rng ri. Tt c mi dch v ca x nghip u phi c "khn" qua v "chp thun"
ca nhng v Gim St ny.
Tuy nhin ch nhn ca x nghip vn cn trch nhim i vi x nghip, mc du mt ht quyn
hnh.
C nhng cng ty quc doanh hay nhng t chc "bn chnh thc" c thnh hnh bo m vic
phn phi hay bn ra ht mi sn phm lm ra; cc x nghip khng c quyn t khc dch v
ca nhng t chc .
Gi c c chnh quyn n phng n nh, nhng cc ni mua tr tin tht chm tr. C mt s
c quan qun s hoc hnh chnh em bn li ngoi th trng tt c hay mt phn hng ha m
h mua c ca cc x nghip.
K hoch sn xut v nhng s hng dn u c cc B H Ni thit lp; khng c mt c
quan hnh chnh kinh t no tht s c mt Si Gn .
Hu ht tt c dch v xut nhp cng u ngng hn. Tt c nhng giao dch vi ngoi quc c
gii hn trong vi chuyn hng lt vt do nhng "quc gia anh em" gi tng vi t cch nhn o
(lng thc v xng du ca Lin X, ng ca Cuba v.v..)
Nhng hip c hu ngh v hp tc kinh t c k vi Lin X, vi Algrie, vi Lybye v Irak
c chnh quyn loan bo, nhng ni dung khng bao gi c tit l. c Chu cng nh mt s
quc gia Bc u cng c ha s vin tr kinh t .
C nhiu kho d tr hng ha coi nh sn sng xut khu, nhng do v chnh quyn hon ton
khng c kh nng, nn s hng ha vn b phong ta ti ch. Tng lai ca cc x nghip
Php b lin ly rt trm trng. Khng c mt th thc chnh tr tng qut no c n nh. Nhng
s trng dng v nhng s tm gi ng nhin lm hi cc x nghip Vit Nam v ca Php
khng phn bit, theo tng lnh vc hot ng, nh nhng ngn hng v nhng n in ln. Mt s
dch v c dnh ring cho chnh quyn (thu bao phng tin hng hi v cc ph cho tu b).
Bun bn qua dch v nhp cng cng thuc c quyn ca Nh Nc.
Khng cn g nghi ng l H Ni c v chng i s duy tr nhng hot ng kinh t ca ngi
Php. V th ca H Ni xem ra rt l n gin: Vo nm 1954, tt c mi quyn li ca ngi Php
Bc Vit u mt sch tip theo s kin in Bin Ph. Nm 1975 ngy nay quyn li ca ngi
Php chc cng s b mt ht Min Nam Vit Nam sau ngy cng sn chim c Si Gn. Cha
c mt li tuyn b chnh thc no c loan bo theo chu hng ny , nhng cc cn b cch
mng nhiu ln khoe khoang vi c ta Vit Nam v s tnh ny.
Hu ht cc x nghip Php ang lm vo tnh trng sp b ph sn, tr mt vi trng hp ngoi l
c bit c c hon cnh may mn (cn tn tr c nhiu nguyn liu lc mt Min Nam , hay
x dng nguyn liu a phng):
- tin mt trong kho cn, chi thng qu cao m thu th khng c g, khng nhn c tin ng
trc ca ngn hng, m cn phi hon tr cc khon cho vay ca ngn hng t trc ngy mt Min
Nam .
- Nguyn liu tn tr cn dn m hon ton khng c kh nng thay th trong tt c mi trng hp.
- Trc tin l chnh quyn qun s, by gi c khi l chnh quyn dn s , nhng trong mi trng
hp c hai u khng cht quan tm n tng lai ca cc x nghip.
- Nghip v bn sn phm bt u c cc t chc "Bn-Chnh Ph" u i lo lng ht gim.
- Tt c cc ch nhn x nghip u mt ht quyn quyt nh.
Nu v nh s kho lo ca cc v gim c v nh h c gip qua li gia h vi nhau , nn phn
ln cc x nghip cha ng ca, mt s kh ln cng ty quyt nh cho hi hng nhn vin
ngi Php. Vn phng v Ban iu Hnh ca Phng Thng Mi Php ch cn c 12 trn 32 ngi
hin din trc khi Si Gn b chim ng.
Cc x nghip chi dng tt c nhng g m h hin c; hu ht u b y vo tnh th suy sp m v
h cn c gng gi cho x nghip khng b ph sn nn tnh trng ti chnh ca h cng ngy cng
thm bi t. T by gi l c mt s x nghip thy cn phi i n quyt nh ng ca. Nhng
chnh quyn qun s chng nhng khng cho php m h cn bt buc h phi tip tc tr lng
cho nhn vin ca h; ngay nh chuyn cho ngh vic tng phn cng b cm. V nh th l cc
gim c cng ty, x nghip ngi Php ang tr thnh nhng "con tin" ca th thuyn.
Trn bnh din nhn vin, ngi Php mi ng cp u rt chn nn. T hn 4 thng nay h
khng c ra khi Si Gn v khng nhn c th t bo ch no ht. Tnh trng sinh sng ca h
tht l rt kh khn. Thuc men tm khng ra , v cc bnh vin th cng khng c thuc. Khng c
mt quyt nh no cho ngy tu trng. Mi s lin lc vi chnh quyn i lc khng c nh
nhn lm, v rt l kh khn vi cc y Ban cch mng . C qu nhiu chuyn tch thu nh ca.
Khng c mt s bo m no tm li c cn nh v bn t gh ca mnh lc mnh vng mt,
m cng khng c php gi hay mang theo nhng vt dng c nhn ca mnh, nu c may mn
c ri khi Si Gn . Xin c mt chiu khn xut cnh khng c ngha l s c c mt ch
trn phi c. V c c mt ch trn chuyn bay khng c ngha l vo c phi trng; c nhiu
chuyn i b hy b vo gi cht. V c th hu ht ngi Php u mong mi c ri khi Vit
Nam .
Do , gi c quyn li kinh t ca ngi Php Vit Nam qu l mt iu qu khng chc chn,
v n ty thuc hon ton vo nhng yu t chnh tr .
Nhng hot ng quan trng khng cn na; cc ngn hng b chim hu v b tch thu, cc hng
bo k ang nm ch "t gii tn", chuyn k gi tu thuyn v mi gii hng hi b cm;
nghip v nhp cng th cng b cm, hng xut khu ca cc n in ln b "qun l" (tm gi)
Ni mt cch tng qut th tt c nhng x nghip (ln nh, hay trung bnh) c xem nh b tiu tan
trong mt thi gian qu ngn.
Nhng ngi i din cho quyn li kinh t ca ngi Php Vit Nam mt ht hy vng ri
khi Vit Nam hay ang c gng ri khi ni y. Nhng bin php mi lin quan n s ra i
ca nhng ngi c trch nhim trong x nghip bin h thnh nhng con tin trong tay chnh
quyn v nhng y Ban Cch mng a phng.. X nghip th b cm khng cho ng ca , m
nhn vin th phi c tip tc tr lng !
Mt s tranh chp rt nng n ang sp c din ra...

Ch Thch:
(1) C mt cun phim loi c anh Phm va k cho ti nghe c chiu tht s Ty c,
cch y 2 thng.

Pierre Darcourt
Chng 27
"30 NM CHIN TRANH:
KHNG GII QUYT C G C! "

Lc ti ri khi Min Nam Vit Nam (ln cui cng) vi gi trc khi mt Si Gn , ti tng
rng mi vic u c chm dt.
Min Nam tht trn. Khi thua ri th Min Nam ch cn c phc tng theo lut l ca k chin
thng m thi.
Khng cn nghi ng g na l Si Gn s sng di di, sng mi tht l lu di vi gi H Ni . Mt
trang s m mu hnh nh c vnh vin lt qua. S hi v cht chc c gt b ra khi
quc gia ny ri, mt t nc qu i ngho v qu au kh.
Nhiu thng tri qua v tt c hnh nh khng qu n gin nh ti tng nh vy . Nhng
ting vang cui cng n tai chng ti t Min Nam Vit Nam cho thy l mi vic khng
c tt lm.
Si Gn v ng Bng sng Cu Long y ry cc trung on qun chnh quy Bc Vit qu bc bi
v dn chng c v nh khng phc tng.
Cc cu chin binh Min Nam cn cha chu bung sng xung ht. C nhng chin khu ang c
hnh thnh , mt s sinh vin vo . Dn chng ym tr h. Tnh trng mt an ninh ang lan
rng. Cuc trn p c coi l qu kht khe. Tnh trng thit qun lut cha bao gi c bi b.
Cc cuc bt b cng ngy cng tng. Ting i bc vn cn n rn trn ng rung v m m
ngi ta vn cn nghe nhiu trng sng lin thanh t ng.
c nhiu ngi ngoi quc ra i. Cc gio s th b trc xut. Ci c gi l CPLTCHMN th
khng c thc quyn. Ngy 2 thng 9 va qua trong mt cuc din binh v i c t chc k
nim ny l c lp ln th 30, tt c cc "xe ch huy" i trc cc n v ch mang c mt l c duy
nht - l c sao vng - , l quc k ca Min Bc Vit Nam .

Lut s Nguyn hu Th, ngi Min Nam , tng l mt nhn vt thuc giai cp t sn ca thnh
ph Si Gn trc khi gia nhp vo lc lng cch mng v tr thnh Ch Tch ca "Mt Trn quc
gia Gii Phng", ln khn i c mt bi din vn di ni ln "s vui mng v nc Vit
Nam khng cn b chia ct v hon ton t do, c lp v thng nht t Lng Sn n mi C
Mau"
Khng cn mt m ch no n nhng ch trong qu kh v "hai ch Min Nam " hay v s tn
trng "d lun ca s ng qun chng"
Bo ch chnh thc Si Gn trnh by ngy ny qua ngy khc nhng chin thng ca qun i gii
phng Bc Vit , ca Kh Me , ca Pa Thet Lo nh l mt chin thng chung ca mt Mt Trn
Cch Mng duy nht bao gm c ng Dng, xem nh mt Lin Bang m H Ni s l ngi lnh
o.
Cc ng h ca Si Gn c ko li li 60 pht, theo ng vi gi H Ni, m theo li xc
nhn ca ngi n xng ngn vin ca i Pht Thanh Gii Phng c trc mi bn tin tc, k t
nay s l "gi chnh thc ca ng Dng"
Ca tng mt chin thng tng c mong i t lu, a nhng ngi lnh o Min Bc Vit
Nam n ch ht li tn dng s hnh thnh ca mt khi u tranh chng quc gm c nhng
ch tin tin hin hu v tng lai , bnh trng xung ht min ng Nam Chu.
Nhng trong khi Hoa K rt lui, h li trn t nc Vit Nam hai cng quc x hi ch
ngha l Lin X v Trung Quc chia r nhau v mt s tranh ginh nh hng thc h v v mt
s i u truyn kip.. thy c nhiu s rn nt gia hai nhm thn Nga v thnTu.

- Bn Lo, nhm Thn Nga thng th v c H Ni u. Nhng Trung Quc th nm cht Bc
Lo v hai con ng chin lc c 3 s on v mt lc lng phng khng hng hu bo v.
Qun i hong gia Lo, hng hu vi 60.000 ngi b gii tn. 3000 s quan ca lc lng ny b
lu y ln Sm Na ( vng Cao Nguyn Bc Vit) "hc tp ci to", v tt c binh s ca h u
b nht trong cc tri lao ng kh sai. 1.500 chuyn vin Lin X v 400 chic phi c ca hng
Aroflot n thay th cc chuyn vin M v cc phi c ca hng Air Amrica (hng hng khng
ring ca Trung ng Tnh Bo CIA ). H m trch cng tc tip vn v tt c mi lin lc ca
Pathet Lo (qun i cng sn Lo). Hong thn Souvanna Phouma, v Ch Tch c ch nh ca
Chnh Ph Lin Hip Lo ch gi mt vai tr tng trng, v s rt lui vnh vin sau nhng cuc bu
c vo thng 4 nm 1976.

- Ti Cam Bt, cc nh ngoi giao Lin X u b trc xut v cng sn Tu ang trong th mnh.
Nhng cc phi c no mun p xung phi trng Phnom Penh u phi nh mt vng chng 1500
cy s trnh khng bay ngang qua lnh th Vit Nam , s c mt ca Lin X cng ngy
cng mnh. Nhng chic tu u tin cp bn vo cc cng Si Gn v Nng l nhng chic tu
ch du v ch hng ca Lin X. Mc t Khoa b mt v cng rn cho Bc Vit bit l h t
quyn li ca h vo vic x dng cn c Khng qun v Hi qun Cam Ranh , mt v tr chin
lc hng u na ng gia Hong Kong v Tn gia Ba, mt cn c m Hoa K b ra my
trm triu m kim thit lp v x dng. B ch huy ti cao ca Lin X coi vic nhng cho h
c quyn x dng cn c Cam Ranh ch l mt s bi hon hp l i vi mt s lng phng
tin khng l m Lin X tng gip v vin tr cho Bc Vit trong sut thi gian cuc chin tranh
ginh c lp.

Vi s ti m li s lu thng trn kinh o Suez, vic x dng c cn c Cam Ranh s l mt
trm ch yu gia cc cn c ca Lin X t n Dng pha Nam (o Socotra, Berbara
Somalie) n mi Vladivostock mn Bc. Cc hm i ca Lin X do s c th m rng phm
vi hot ng trn Bin ng ca Trung Quc ht sc an ton. Tuy vy nhng mun i n mt Hip
nh cng s khng d dng lm u. Bc Kinh khng bao gi mun thy s b tr ca mt k ch
lng vng ngoi khi cch b lc a ca mnh khng xa, c th e da mnh, sau s lui binh
ca Hoa K . Chnh Tr B ca H Ni tuy phn ln u "thn Lin X", nhng cng c mt s
"thn Tu" m v th chnh tr cng nng k lm nh Nguyn lng Bng Ph Ch Tch nc,
Trng Chinh, Ch tch Quc Hi, v Hong vn Hoan, Tng trng Ni V.
Mt vn khc lm cho Bc Kinh ni gin: l s phn ca trn mt triu ri ngi dn Trung
Hoa ang Min Nam Vit Nam . Khi b i chnh quy Bc Vit vo Si Gn , tt c thng gia
ngi Tu Ch Ln u treo trc ca tim ca h l c ca Cng Ha Nhn Dn Trung Quc.
Nhng h c lnh phi tho xung ngay.

Nhng ngi Tu ny qu ng v sng rt c t chc, kim sot tt c nn kinh t v h thng
phn phi Min Nam , v nh th l h sit cht qu nng n hnh ng ca H Ni . Nu h c
Bc Kinh bo v, h s thot khi gng km ca H Ni ngay. Qua ngh nh ca Tng Thng Dim
t nm 1956, h c nhp quc tch Vit Nam , v gi ny h vn tip tc cn mang quc tch Vit
Nam v vn c coi l "dn Vit Nam "

Mt chin dch hung bo ang c tin hnh nh vo nhng ngi u no ca nhng ngi
Tu ny m h gn cho mt danh t xu xa l "t sn mi bn", c ngi ngoi quc tr lng.
i pht thanh cng sn ht trch nhim cho h v chuyn gi c th trng ang tng vt, do h
u c tch tr lm cho hng ha khan him . Ngoi ra chnh quyn cng sn cn buc ti h l
ph hoi cuc ci cch tin t va ri. i pht thanh cn loan bo tn tui ca h, loan bo bt
c no l ng "vua go", ng "vua thuc l", "vua c ph", "vua vn ti", "vua ng trng", "vua
thuc ty" v.v..Mt nhn vt cng sn va thay th Trn vn Tr trong chc v Trng Ban Qun
Qun Si Gn Ch Ln l Mai ch Th, mt ngi lai Tu, l ngi ang c trng trch iu hnh
chin dch nh "t sn mi bn" ni :
- "Chng ti phi ngn chn bn ti t ca quc, khng cho h tip tc lm i qun th nm
nhm lm hi nn kinh t ca t nc".

Ngi Tu phn ng li vi mi e da ny bng cch lm nhiu bn kin ngh ng h ng li
chnh tr ca Ch Tch Mao trch ng.

Thng nht t nc bng v lc khng gii quyt c g c. Nc Vit Nam vn l ming mi
ngon cho cc th lc ngoi bang tranh nhau ginh git.

Cng nh vic k kt Hip nh Ba L khng th i ti chm dt c chin tranh, chuyn p dng
bin php qun s chim th Si Gn v xm chim c Min Nam Vit Nam ... khng chm
dt c nhng ni au kh ca mt dn tc vn rch nt.

Cch mng Min Bc qu hung hng v ho chin da trn nguyn tc "chnh quyn u li l
hng sng" thit lp ng li hnh ng ca mnh. H Ni la chn con ng kh kh qu
cng rn. Min Bc chng nhng mun thng tr Min Nam , m cn mun hi ti h, p buc v
thuyt phc h phi i theo thc h ca h, mt s tht m H Ni ngh rng ch c H Ni mi l
ngi duy nht c nm gi.

Con ng qu di c y chng ngi, y p bc, y cht chc, nhc nh... khng th dn ti
ha bnh c, mt nn ha bnh m c dn tc ang mong i t 30 nm qua, trong tnh trng chia
r v b qu nhiu mu, c qu nhiu tang tc, v qu nhiu au kh.
C mt cch duy nht d cho nhng ngi chin thng hn gn li tt c cc vt thng cn ang
rm mu v qu nhc nhi ny, l h phi c gng nn lng kiu cng qua chin thng ca h
xung, cng b ngng tranh lun v thc h, chng minh cho ngi ta thy tm lng
lng ca mnh. S thng nht tht s phi i qua con ng "ha bnh ca con tim", tr li nhng
truyn thng c ca o l v s khoan dung. l con ng xoa du nhn tm. Ch c nh vy th
c hai Min Nam Bc mi hp nhau li thnh "Mt t Nc Duy Nht" ca mt "Dn Tc Duy
Nht" trn 50 triu ngi dn t do trong tnh anh em c . Mt t nc giu c v phn thnh, c
nhiu ti nguyn thin nhin gn nh v tn vi nhng cnh rng nguyn thy, vi nhiu con sng
ln y ph sa, vi rung ng bao la bt ngt, vi nhng m than l thin, vi nhng m du, vi
nhng bi ct trng v nhng hi cng kn gi ma.... Mt dn tc c tay ngh kho lo, m ang v
sing nng cn c rt hnh din c nhn ly mt ch ng xng ng trong cng ng th
gii......

y c phi l mt gic m khng hin thc? cui cng h m c bc mn y mu , ang
nng trn mnh t ang b dy v ny, nhn thy c mt t nc khng cn hn th v
khng cn chin tranh, nhng ngi cng mt ging ni ang c tm li con ng hnh phc
ca h?

Pierre Darcourt

Li cui: Cm n bn theo di ht cun truyn.
Ngun: http://vnthuquan.net
Pht hnh: Nguyn Kim V.
Su tm: Thanh Vn
Ngun: http://nhd18.esmartweb.com/mevietnam/vaidongcamnghi.html
c bn: Thnh vin VNTQ. Net a ln
vo ngy: 20 thng 3 nm 2008

Mẹ Việt Nam Ơi! Dân Ta Có Tội Tình Gì - - Pierre Darcourt

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Mẹ Việt Nam Ơi! Dân Ta Có Tội Tình Gì - - Pierre Darcourt

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

M Vit Nam i! Dn ta c ti tnh g?

You might also like