Professional Documents
Culture Documents
ISSN - 1391-7307
ia;%S;ajfha levm;
iqks,d wffialr
iqks,d wffialr
ixialrKh
iS;d rxckS
m%ldYk ks,Od
f,dhqoka ch;%d
msgljrg | msgq ieliqu
f,dhqoka ch;%d
miq msgljrh
ouhka;s uq;=l=udrK
m>Kl wCIr weKqu
;=Id uvyfmd<
12
16
19
23
26
30
37
m%ldYkh
ldka;dj yd udOH iduQyslh
56$1" iri f,aka" ldi,a h"
fld<U 8" Y%S ,xld'
rl:k ( 0112-5632045$5635900
*elaia ( 0112-690192" 690201
Bf,a ( wmcsrilanka@gmail.com
fj wvh ( www.womenandmedia.org
facebook.com/womenandmediacollective
twitter.com/womenandmedia
50
52
55
66
igyk
g
wNsfhda.h
Tn yuqf ;nk
ie,ls,a,g .ekSug
ckdm;sjrhdf.ka b,a,d isug;a
iudkd;au;djhg we;s ia;%Skaf.a whs;sh
;yjqre lsug;a" tu whs;Ska Y%S ,xld
wdKavql%u jHjia:djg we;=<;a lrk
f,i;a by<u ;ekaj,ska foaYmd,k
lemula b,a,d isug;a mgka .;
hq;=h' fuh m%cd;ka;%jdoh i|yd;a"
iudkd;au;djh i|yd;a" O;ajhg
.re lsu i|yd;a jQ wr.,hls'
th ia;%Skaf.a j.lSula muKla jk
wr.,hla fkdj udkj whs;sjdisl
iy udkj .re;ajh i|yd igka lrk
ishu fokd" ia;%Ska iy mqreIhka
tlg tlaj l< hq;= wr.,hls'
iudch mKduh lsug;a whs;sjdisl
;yjqre lsug;a" .re;ajh m%;sia:dmkh
lsug;a wmg we;s tlu ud.h thhs'
ia;%Skag ksoyiaj yd .re;ajfhka hq;=j
fkdi,lk ;dla lsisu iudchla ksoyia
fkdf'
l=uqkS ieuqfj,a
iqks,d
lgyf fidre mshm;a Kdo
yojf;a wr ;rla /Kdo
u|yfia iqj| wrf.k weKdo
ksoyfia ;ksj bkakg ys;=Kdo
lejqhka lr kkd ms<srdj
hq. ijka fm,hs" mjikako ldg
Th yka .,ka tkfldg wkqrd.
br jqK;a oKska jefgkj y| .dj
oEia ySka lr fldmq<; iq,s tlald
ryia ,syk ukqi;alu wms oelald
rd;%sh .hs" t<fUo Wokelald
ldkaish we;a ySfkg ;ks /lald
fk;= mshka jeiS kE" Th ;ju we
hk .uka u|la n,kg yelso ye
l<lska yqiau .kakg fudlo ne
fmky;a fnod ka g ifydao
zurdZ .kak fldg .Kre jkka;f
ord bkak ne w;lh ika yf
l;d lrkfldg igkg ksrka;f
mshd od f.k tkjo fyka ief
ksoka ke;s kh ks wms .x ;Sf
me;= ord ysho yoj; mEf
b;ska fldfya hkafko oeka fkdu f;af
Wnrd yskefykake;s ixidf
uxcq, fjjOk
iqks,d wffialr
1952 2013
- 2013
iema;
en
7 9
2 l,dmh
weh
- iqks,d wffialr
fu
11
ud
iqks,d
iu.
ia;%Sjdoh
fidhd hEu
fkd;lk" t;r" im%odhsl fkdjQ
.eyeKshla f,i lemS fmfkk ;;ajhl
ishdh' weh uqK .eiqK m<uq wjia:df
u wef.a f,ka.;= Ndjfhka jYS jQ uu
wehf.a ;=hla jQfj' oYl ;=klg;a
wl ld,hla mej;s wmf.a ;%;ajh
wdrN jQfha tfiah'
ia;%Sjdoh 1970 .Kkaj, ueo Nd.fha
Y%S ,xldf fndfyda foaYmd,k
idlPdj, biau;= jQ ud;Dldjla
fkdf' jf foaYmd,k ixjdoh fhduq
13
"
15
Yajm%shd
oy y;a jir( isxy, iskudj ms<sn|
iqks,df.a ia;%Sjd pdrhka
16
djg
ehZ ir
zw
d
,
s
k
q
i
sh
d kka
=<;a lD;
;
e
Yajm%sh
w
r
d
g p
,shQ ;%m
17
18
ulrd - 1973
19
21
fudaor fuda,-1980
iqks,d(
l%shdldkshla iy
fhfy<shla f,i'''
iq
23
24
ls%hdldkshka
fmd wr.,hg
inkaO lr
.;a;d' ykd
fokak yeuodu;a
jEh l<d'
ksrka;rfhka
ta whj Wkka
l<d' wm%udK
ffOhhlska ta whf.a m%Yakj,g
uey;a jqKd' yeuodu;a wehg jerKq
;eka y.iai.kak jEh l<d' wehg
reoaOjdj is wh iu idlcd
lrkak Wkka jqKd' fmd foaYmd,k
wr.,h m%uqL lr .;a;d' fjkia u;hkag
bv lv kakd' NdIKfha ksoyi /lald'
f;akq;a" uf. orej;a" uj;a" msh;a
thdf.a u mjqf,a whfia ie,l=jd'
fldahl" nia tll ke. .uka hkak
miqng fkdjqKd' lflska bwdmam
lla ld" f;a lyg jd' mdfr fmdaiag
wef,jd' ,S*a, fnjd' l,a ls
fnda;f,ag WKq f;a jlalr,d iqNdg;a"
ixchg;a .uka ukaj, fmjd'
uf.a mq;d pdreg wikSm jqKdu wms;a
tlal biams;df,a ? oj,a .; l<d'
uf. wug mdjg th;a tlal .uka
.shd' f;a iqkaor;ajh kaod' yeuodu;a
iskduqiq uqyqfKka" ohdnr jpkhlska
yefudau weu;=jd' wm yefudag u wef.a
ld,fhka |la kakd' fkdao jqKd'
wef.a wurKSh iqkaor lg yf~ka
wmj ukau;a l<d' f;a iqkaor;ajh
Wmufhka w;akaod' ug ohdnr
fhfy<shla" fidfydhqhla"
ifydaohla jqKd'
25
iqks,d(
fou< uqia,s
ifydaor;ajfha ms<sUqj
mQrKsfha ia;%Skag w; ka ye
26
27
28
wkdrCIs; jQ yeu g u is
wdrCIsldj
jrla ixialD;sl lKavdhula fld<U
mok wdh;kfha mej;s ikaoYkhlg
meKsfhah' tu lKavdhf .eyeKq <uhs
wjg is kerug f.dia fld<U uyck
29
iqks,d wffialr
f;uia iure Wf<,
ud
kj ysl m%jOkh
lsu fjkqfjka m%n,
uey;aul fh is" ia;S%jdkshl
f,i wkkH;djla ;yjqre lr
.;a" ck;djd l,dldkshl f,i
l,df O bi .%yKh lr
.;a udkj ys;jdkshl jQ iqks,d
wffialr h f.dia f;uila
msreKq 2013 foien ui 10 jeksod"
fld<U mok wdh;kfha iure
Wf<,la meje;aK' bkaf*da
wdh;kh iy ksoyia udOH jHdmdrh
iu tlaj fuu Wf<, ixOdkh lrk
,oafoa ldka;dj yd udOH iduQyslh isks'
weh uey;aj is fCIa;%hkayS weh bgq
l< iudc fufyjr we.ehSu yd isys
lsu fuu Wf<f,a wruqK h'
iskudj yd kdgH l,dj ;=< iqks,d
wffialr k l,dldkshf.a
wkkH;dj oyd lafjk fhda
mghlska iure W;aijh wdrN jQ
w;r" weh iska .dhkd lrk ,o
31
32
Y%S
33
35
risld mdks
^ysgmq llre flduidia ^ldl in|;d&
't'tia' idkdhl uy;d l< foaYkhla yd
uydpdh l=ud chjOk iska r; YS% ,xldf
llre jHdmdrfha keSu lD;sh ^1978& wdY%fhks'
36
lyjkq
fidhd hk weh
hqla;sh mis|k
;dkdm;ska
w| f.d ys
we;s rgl
idlaIs ke;s urK
fidfydka fld;a
isysjgk
miq lrka
wyia hdkfha ke.
fkdokakd l;rl
lyjKq fidhd hk
Tn
ydr uyd foahls
k.r ueo
isysjgk
fld;a ms<su b fkdjQjo
ouhka;s uq;=l=udrK
wu;a fCIa;%fha
ldka;d Y%uhg n,mdk
u;a wNsfhda.
Y%S
37
iqNd ,aydks
wu;a Y%u n,ldfha ldka;d odhl;ajh
lemS fmfkk" fl,skau uy ckhd iu
inkaO jk ;j;a fCIa;% lsysmhla f
jk g jOkh we;s nj iudch foi
uiq weiska n,k flfkl=g meye,s
f' iq jHdmdr yd wf, lghq;= i|yd
iudch bhg meK isk ia;S%ka ta
w;r lemS fmfka' tla w;lska rdcH
wxYfha odhl;ajh iys;j is jk
f,d;/hs jHdmdrh bka tlls' flfkl=g
isf;kafka j.lSula iys; rdcH wdh;k
Yd, wdodh Wmhk jHdmdr jYfhka
lr f.k hk fuu f,d;/hs wf,
lsu miqmi /lshd iqrCIs;Ndjhla we;s
njhs' ck;dj f,d;/hs , .kakd
;rug yd , .ekSug ck;djg ug
niskakg yels jk ;dla muKla tu
/lshdj iqrCIs;h' bka ndysr lsis
j.ula tu rdcH wdh;k iska orkafka
ke;' kuq;a tu f,d;/hs jHdmdrh
;=< ia;S%ka je jefhka fhduq isu
fYaIhls'
w. k.rh jk fld<U m%foaYfha wf,
l= mj;ajd f.k hk ia;S%ka Yd,
jYfhka olakg we;s w;r fjk;a
2013 2 l,dmh weh
39
41
42
43
ksoyia fj<|
l,dmj, h jk
llre
ia;%S Y%uh
;=
44
i;shlg meh 50 g
"jvd
jev lsu ksid
yDo frda. we;sf
wjodku by< hk
nj fmfka'
"
45
47
jD;a;Sh i;shla
f.dvkd .; yelsk
fiajl fialdjkag
ta yryd flaj,a fldg
;u jegqma yd wfkl=;a
whs;sjdisl ;yjqre lr
.ekSug;a ;u ;j,
yd jD;a;Sh f.!rjh
wdrCId lr .ekSug;a
yelshdj ,ef'
49
.Dy fialdjkag;a
jD;a;Sh whs;sjdisl
wjYHhhs
51
Y%S ,dxflah
52
http://zeldalily.com/index.php/2011/11/big-surprise-sexualharassment-leads-to-health-woes/
Y%S
53
hps://www.nwhm.org/online-exhibits/industry/8.htm
cd
55
hp://www.uawregion8.net/Acvist-HOF/M-Jones.htm
56
uo
fcdakaia
57
hps://www.nwhm.org/online-exhibits/industry/8.htm
59
dg"
yia fl
o
s
k
a
h
k
,a,x>K
ka ms
u
W
f
S
h
s
l
;
s
.
j
wh
.ekSf
ksoyia qN idOk
s
d
;
,
e
n
w
/l
di
a;S%kag
orejka
ug i Okh lsf y a;s iy.; nj
;
r
s
k
ql
l
y
Q
"
<
u
fldg
ksl=;a l uy udOH id
h
Y
x
d
H
j
d
a;
wud;
ka ldk
o
f
d
j
a
fmk
h' ' ' '
ksfok
q
mjq,a mi
j;a idCIs wod< wud;HdxYhg
dK
u
m%
|
n
s
<
ms
d.
du
h
s
l%
;s
f.k we
h ms<sn|j ldka;dj iy udOH
dk
O
hk
h
=
;
hq
l<
;a
bm
dg we;' fuu pl% f,aLkh"
fl
q
du
fh
kh
Od
wj
oe
h
l
s
y
iduQ
lsula
we;s whs;sjdisl W,a,x>Kh
g
u
;
r
ks
l
dj
h
s
/l
lg
h
%
s
ia;
d .ekSu
iqnidOkh iy orejka /ln,
,a
f
q
mj
;u
dg
h
ms
"
u
ka
fu
OH
a lsula f,i ldka;dj iy ud
ms<sn| we;s j.fuka ksoyi
iduQyslh y`kd .kshs'
ldfhka 48'3]la ia;%Ska
n,
u
Y%
ld
,x
S
Y%
;
a
l
q
h
ks
S
y
ka
foaY /lshdj
g"
weia;fka;= lr we;s wdldrh
f' 2011 jif uyd nexl=j
aldjka f,i fiajh lrkq
fi
y
.D
a
il
ms
je
a
k
%
S
;
ia
Y%S ,xldf
Kla /msh,a ,shk 335"201
mu
a
k
,s
j
ka
dj
h
s
/l
.
mr
of
,nk ue
ld foaY fiajd kshqla;s
,x
S
Y%
;'
we
dg
fl
h
K
I
%
A
fm
a
l uqo,l
oaY /lshdjkayS kshq;= f.ka 67]
f
j
q
wk
g
ka
dj
;
jd
a
fh
dxY
ldh
drj lghq;=
aug rch fo.shdjlska f;
oel
dg
fl
q
,>
h
s
;
s
wh
f
ls
,aLkh
svh ,nd we;' fuu pl%f
lr we;ehs hk wk:ld mK
;=h hk
Okh iy j.lSu ia;%sh .; hq
yryd iuia; mjqf,a u iqN id
r th
iudch ;=< n,d;aul lrk w;
mS;D uQ,sl iu;h kej;;a
di,ld
hdf.a j.u iy j.lSu fk
meye,sj u mjq, ms<sn| mqreI
lsh'
yeula f,i o ykajd h ye
h'
wod< u ieneka u .eg`Mld
la
K
mu
g
a
k
%
S
;
ia
kh
L
,a
f
%
fuu pl
h
mjq,a tallh kue;s ixl,am
a
k
s
<
;=
u
k
me
s
i
oa
f
a
dk
fl
fujeks
Ska
kg we;s kuq;a tjeks fr.=,di
ka
lr
d
I
a
l
ma
wf
h
rc
ug
ls
d
wdrlaI
foaY /lshdjka fidhd hk
i
f,
a
hk
l
s
K
u
l%
ix
k
,S
ld
fl
ka u .egldh'
mskayg wod< fkdu iene
d hk orejka isk ;kslv
dh
fi
d
h
s
/l
Y
oa
f
th
u
ia
tf
.hlah
mshd wksjdhfhka we;=<;a wx
ujqjrekayg" mjq, hkq uj iy
;=<ska Tjqkaf.a whs;Ska
u
d
,n
h
O
da
fn
wj
d
fm
;a
.
s
hk iudch ms<
hlg ,la lr we;'
jD; isud lsulg iy md,k
idOk
foaY /lshd m%jOk iy iqN
ldka;dj iy udOH iduQyslh
s
d iskafka ia;S%ka /lshdjkay
,
a
b,
a
k
El
k
d
b;
ka
fh
wu;HdxY
h ms<sn|j kej;;a is;d n,k
K
r
;S
u
fu
k
lr
d
u
iS
u
kshqla;
ajd kshqla;slhkaf.a mjq,aj,
f,ih' wud;dHdxYh foaY fi
s kshq;="
kafka k foaY /lshdjkay
is
kS
fm
a
jk
f
kq
fj
h
Ok
iqnid
s ykajd
mskag o fujeks fldkafoai
k
is
a
k
hs
<u
iy
ka
ej
or
w;
udKhla
foaY ksufhka 30] la jQ m%
'
uq
lr
Y
a
fo
ks
s
wm
i
f,
k
fo
d .ekSf
,Sk moku u; orejka /ln,
ld
=
.
ka
f
ka
,n
kq
fo
jd
o
oa
Wm
afia
ldka;djka h' jir 30 la ;si
iydhsldjka f,i foaY .;jk
ka ;ukaf.a orejkaf.a jk
f
a
jk
dj
G
a
I
s
;
m%
H
L
uq
tk
d
rchg uqo,a .,
uqKska
qkag ksjila ;kd .ekSf wr
;;a;ajh k.disgqug iy Tj
ska Wmhk foaY ksuhhs'
foaY .; jk fuu ia;S%ka i
q
ka b,a,d iskafka fulS lreK
fh
rc
h
l
s
y
uQ
id
OH
ud
iy
ldka;dj
u
ldka;djka u; mkjd we;s fu
a
k
ks
u
a
bl
ls
ye
ka
s
.k
g
,
a
ie,ls,
ih'
kS;s fr.=,dis bj;a lrk f,
61
uls m%jOkh
jev lrk ls ujg
;ekla ke;s kula
Tf orejdg udi 6 la .;jk ;=re
Tfu ls muKla ,ndfokak
u lsj, wjYH;djh
fuf,dj jkd fndfyda foa ;ekS we;af;a
ysref.a rYafhka yd ujf.a lsj,
n,fhka hehs f,dj m%lg lshukls'
ksia Yrh yd fud,h jOkhg
wjYH fm%daka" foh" le," gka
j. fukau m%;sYla;slrK ix>gl
wka;.; neka" Wm;ska uq,a udi 6
;=< <orejl= i|yd ujf.a mshjqrej,ska
tfrk ls muKla m%udKj;ah' ^<ud
frda. fYaI{ ffjoH ik;a <udniQh"
fodru~,dj" iajdk rEmjdyskS fiajh"
2013'08'19& hkak ffjoH ksfoaYhhs'
kuq;a yis wjia:djl tk uj h.sh
wjia:djl fyda ujf.ka tfrk ls
63
shd
fyd|u /l
wjia:d
iudk
wjia:d ys
fiajd
odhlfhlas
http://dollarsandsense.org/blog/wp-content/uploads/2012/02/really_good_careers.jpg
65
wdlh f.dvkeSug
odhl jk ia;S% Y%uh
m
67
68
wud''' wehs wr
fnda tlla@
tkd u,aldka;s
PdhdrEm( rYakS o is,ajd
.EKq wh
b;sx yeu fjf,au
jev lrkjdfk
mqf;a' ms wh
jev lrkkjkx
fnda
.y.kakjd'
wjjdohhs
ldgQkh - wka;cd,fhks
ksiqka jev
69
lefrd,a frdaysKS
wef,daishia
,arelaIs ykafk;a;s
IHka;skS
lk.iNdm;sks
ms,af,hs
yId
ux.,d
iq.;odi
,lakd
mrKudkak
oId neiahka
ksu,d lkakka.r
Suda Shanmugaraja
ukaokd biauhs,a
wfl%u
ia%;S veksfh,a
70
.fIKd;aul jd;dlrKh"
mdil jd;dlrKh" fYaI wjia:d
hgf;a jd;dlrKh" ;Sre rpkh"
fYaIdx. rpkh hk f;audjka hgf;a
iudkhg md;%jkakg fujr ckudOH
YsIaG;d iudk Wf<f,a mqj;am;a
l,dfkshkayg wjia:dj ,enqKs' ta yer
uka o is,ajd jif ckudOHfhd"
fvkais,a mSia jif ;reK udOHfhd
hk iudk o ys jQfha udOHfkshkagh'
l;Djrekaf.a ixioh iska ;SrKh lr
mskukq ,nk udOH ksoyi Wfoid l<
lemu fjkqfjka jQ fiamd, .=Kfiak udOH
ksoyi i|yd iudkh ys jQfha o fcHIaG
udOH fkshlgh' udOH ;fha tlajrla
muKla ysfjk > ld,Sk fiajh w.hd
mskuk rka iudkh ,nd.;a m%Khka
mia fokd w;rg o tla udOHfkshla
tla ishdh'
71
iS;d rxckS
udOH ksoyi i|yd l< lem lsu fjkqfjka msfok fiamd, .=Kfiak iudkh
YS% ,xld .=jka ,s ixia:df rcrg fiajhg 1979 tlafjka" jD;a;Sh h werUQ
iS;d rxckS" 1986 muK uqs; udOHhg tlafjka ckjd.sl whs;sjdisl" udkj
whs;sjdisl" ia;S% whs;sjdisl yd l,d ixialD;sl fCIa;%fha whs;Ska o fYaI fldg
jd;dlrKfha fhkdh' lshl" f,aldjl yd mfhaIsldjl f,i tllg iSud fkdjQ
udOH Nd;hl ksr; jQ weh" idys;H" iduh" ldka;d yd iudc is mdol fldg.;a
m%ldYkhka 15 la muK uqKoajdrfhka t<slaug o odhl we;'
ksoyia udOH jHdmdrfha mqfrda.d ls%hdldkshl jYfhka lghq;= lrk iS;d rxckS"
lsysm wjia:djl u tys le|jqldh yd f,al f,i lghq;= l< w;r" j;udkfha tys
Odhl lgq idudldjl f,i fufyjfrys kshef,kakSh' jD;a;Sh m;%l,dfkaf.a
ix.ufha yd ol=Kq wdishd ksoyia udOHfkaf.a ix.ufha Odhl iNd ksfhdackh
lrk weh" ol=Kq wdishdkq udOH ldka;dfjda ixOdkfha cd;sl ixOdhljhhs' YS% ,xld
mqj;am;a wdh;kh" YS% ,xld ckudOH oHd,h" YS% ,xld mqj;am;a meKs,s fldiu hk
wdh;khkays wOHCI uKav, ksfhdackh lr we;s weh" f jk g YS% ,xld mqj;am;a
meKs,s fldif wOHCI uKav, idudldjls' udOH ksoyi muKla fkdj udkj
whs;sjdisl" ia;S%-mqreI iudcNdjh yd ia;S% whs;sjdisl wrUhd jQ wr.,j, fmruqK
f.k ls%hd l< iS;d rxckS" ta fjkqfjka ish ld,h" Y%uh" fm!oa.,sl h lem lr we;'
ksoyia udOH ixialD;shla f.dvkexu wruqKq fldg.;a udOH Nd;hl yd ls%hdld;ajhl
fhfok weh" udOH ksoyi i|yd l< lem lsu w.hka" l;D ixiofha ;SrKhla
wkqj" fujr weh udOH ksoyi i|yd jQ fiamd, .=Kfiak iudkfhka ms ,enqjdh'
2005 jif mej;s ckudOH iudk Wf<f,a " iudc ixjOkh i|yd jd;dlrKh
fjkqfjka mskefuk iudkh ysjQfha o wehg h' udOH yd idys;H fCIa;%h ;=< iduh
fjkqfjka l< ldhNdrh we.ehQ iudk lsysmhla o weh kdf.k we;'
,lakd ; mrKudkak
fvkais,a mSia jif ;reK udOHf iudkh
2007 jIfha o fkaIka mqj;am; yd inkaO ir, fYaIdx. rpkfhys ksr;u
,lakd mrKudkakf.a m<uq udOH w;alSu h' miq ld,Skj tk" 2010 jIfha
f,s r mqj;am; yd inkaO " ,lakd f jk g tys fYaIdx. f,aldjl f,i
lghq;= lrkakSh' j;udkfha cd;Hka;r in|;d ms<sn| Wmd mdGud,djla yodrka
isk weh" th ;u jD;a;Sh udOH h id:l lr.ekSu i|yd odhl lr .kska
iskakSh' Bg wu;rj weh" ksudKd;aul ux., cdhdrEmlrKfha o fhfohs' g fmr
mej;s ckudOH Wf<,j, o fvkais,a mSia jif ;reK udOHfhd iudkh iy
iqn%uksh fphd jif iudc ixjOk jd;dlrKh i|yd iudkh o yslr
.ekaug iu;a jQ weh" fujr o jif ;reK udOHfhd i|yd mskuk fvkais,a mSia
iudkh kd .;a;dh'
72
,arelaIs ykafk;a;s
73
ksu,d lkakka.r
jif mdil jd;dlrKh i|yd l=i,;d iy;slh
uydpdh fla' lhs,dim;s fYaI wjia:d hgf;a jd;dlrKh i|yd
l=i,;d iy;slh
ksu,d lkakka.r" ckudOHhg tlajkafka ikaf ,Sv mqj;am; yrydh' 2005
jif ikaf ,Sv mqj;am;g tlajQ weh" udOH mqyqKqj ,nkafka" miqj >d;khg
,lajQ tys l;D ,ika; l%u;=x. iy tys ysgmq l;Djhl jQ fidkd,s iur;=x.
hgf;ah' miq ld,Skj .fIKd;aul jd;dlrKh i|yd fhduq jQ weh ckudOH ;=<
NdId Nd;h ms<sn| yeoE l< flfkls' 2012 jif ueKsla *d isug wod<
irKd.;hska kej; mx lsu ms<sn| jd;d lrkq msKsi uq,;s m%foaYhg .sh
wjia:df uqyqK fokakg is jQ ;%dickl w;alS o" ksljerh m%foaYfha jejl
c,h isjd fydag,hla blrkakg hdu ms<sn| jd;d lsug tys .sh wjia:df
uqyqK ka .egqld ;;a;ajh o .fIKd;aul jd;dlrKh ;=< wE u;lfha iksgqyka
jQ ish'
j;udkfha ikaf ,Sv mqj;amf;a fYaIdx. l;D f,i lghq;= lrk weh
fYaIfhka u mdil is w<,d fYaIdx. rpkfhys o ksr;j iskakSh' ,s;
uQ,dY% yd f;dr;=re u; ys| iudc j.lS iys; udOHlrKhl ksr;u wef.a wNsm%dhhs'
fujr ckudOH YsIaG;d iudk Wf<f,a tla l=i,;d iy;slhla wehg ys jQfha
fYaI wjia:d hgf;a jd;dlrKh fjkqfjks' mdil jd;dlrKh i|yd o wehg
l=i,;d iy;slhla yss h'
ia%;S veksfh,a
Wmd,s fjOk jif fYaIdx. rpkh ^bx.S%is& iudkh
bkah cd;sl ia%;S veksfh,a furg /f|ka mqj;am;a udOHlrKfhys kshef,kakshls'
ckikaksfokh ms<sn| Ydia;%f Wmdh" bx.S%is idys;H yd oYk Wmdh" bx.S%is
idys;H ms<sn| Ydia;%m;s Wmdh" iduh yd ixjOkd;aul jd;dlrKh ms<sn|
maf,daudOdkshl o jk ia%;S" 2009 jIfha cQks ui isg ikaf ghsia mqj;am;
yd tla iskakSh' tys fcHIaG fYaIdx. f,aldjl f,i lghq;= lrhs' hQ
fkdaod;aul <ud irdf l<ukdlrK inkaldrljh jk weh" bkahdf
m%uqL fmf<a jHdmdl mqj;am;la jk ia" ghsia T*a bkahd mqj;am;aj,g
wu;rj" f,I ghs ue.iska" f.dafu il,a" g%ej,a YS% ,xld ird i|yd ,sms
imdokfhys o ksr; jkakSh'
fujr ckudOH YsIaG;d iudk Wf<f,a weh" jif fYaIdx. rpkh ^bx.S%is&
i|yd mskefuk Wmd,s fjOk iudkfhka ms ,enqjdh'
74
oId neiahka
'ta' isjOk jif ;Sre ,sms rpkh - l=i,;d iy;slh' ^bx.S%is&
oId neiahka" 2004 jIfha ikaf ,Sv mqj;am; yd tlajkafka mqyqKq
udOHfkshl f,ihs' Bg fmr lemsg,a ffhda wdh;kfhka oaHq;a udOH w;alSula
,nd.ekSug o wehg yels we;' wdKavqj yd t,a'''B' ixOdkh w;r igka rduh
meje;s jljdkqf ish uqs; udOH h werUQ wehg" ikaf ,Sv ysgmq l;D
,ika; l%u;=x.f.a WmfoaYl;ajh m" W;=re-kef.kysr m%foaYj, ixpdrh lrka
.egq jd;dlrKh ms<sn| w;alS ,nkakg yelshdj ,eKs' 2005 jif f,s
r mqj;am;g tla jQ weh" 2006 jif o fkaIka mqj;am; yd tla we;' fl
ld,hla rka neyerj is weh" kej; 2011 jif isf,daka gqf mqj;am;g ne
we;' 2012 iema;en udifha isg f,s *hskEkaia ghsia yd tlafjka foaYmd,k
;Sre ,sms rpkfhys ksr; jk weh" f jk g cd;Hka;r in|;d ms<sn| Wmd
mdGud,djla yodrka is' tfukau ,kavkh miq lr.;a oHd yd ixjOk cd,h
i|yd imdldjl jk weh" %;dkH ljqkais,h" fld<U ljh" .d,a, idys;H Wf<,
i|yd o ish odhl;ajh ,ndfokakSh' wka;cd, udOH Nd;h" f,d.a yd fj wv
ksudKh' fYaIdx. rpkh" mqj;a ixialrKh" m%ldYkh we;= Ihhkays o weh
iu;al olajkakSh'
2005 ckudOH iudk YsIaG;d Wf<f,a fvkais,a mSia jif ;reK udOHf
iudkh o" 2006 Wmd,s fjOk fYaIdx. rpkh ^bx.S%is& iudkh o" 2007
uka o is,ajd jif ckudOHf iudkh o ys lr.;a;dh' fujr wehg ;Sre ,sms
rpkh ^bx.S%is& i|yd l=i,;d iy;slhla ys h'
2013 2 l,dmh weh
75
IHka;skS
lk.iNdm;s ms,af,hs
fYaI wjia:d hgf;a jd;dlrKh i|yd jk
uydpdh fla' lhs,dim;s iu l=i,;d iy;slh
1990 oYlfha uq,a jljdkqf isx.mamQref ckikaksfokh ms<sn| mdGud,djla
yeoErE IHka;skS" 1993 rflai mqj;am; yd tlajkafka m%jD;a;s jd;dldkshl
f,ihs' jir 1993 hd wdh;kh uska ksIamdokh l< iduh ms<sn| f;audjlska
hq;a jevigykl ksIamdldj njg m;a jQ weh" 1999 jIfha ''iS' cd;Hka;r
udOH cd,h yd tlajkafka o ksIamdldjl f,isks' ''iS' wdh;kh iu lghq;=
l< jir 8-9 l ld,h ;=< f,d.a wv ksudKfhys yelshdjka Tma kxjd.;a weh
iska ksudKh l< f,d.a wvh" 2010 ksfhdala kqjr 6 jeks jrg meje;a
jQ f,d.a ys, if,kfha f,dj mqrd f,d.a wv mj;ajdf.k hk ;reK
f,d.a ls%hd;aul lrkakshka oyila w;ka m%:u ia:dkh f.k we.hSug md;%h'
wef.a f,d.a wvh" wOHdmksluh yd iodpdrd;aul ckikaksfokhla i|yd lem
jQ u;a wdldrfha tlla nj tys ksfoaY flKs'
f jk g bkakSishdf udOH wdh;khl foaY udOH jd;dldkshl f,i fiajh
lrk weh" cdhdrEm udOHfkshl f,i fCIa;%h ;=< lghq;= lrhs' jir 20 lg
wl udOH w;alS we;s IHka;skS" mqyqKq jevuq i|yd o im;aodhsldjl f,i
lghq;= lrk w;r" hdmkh" uvlmqj hk Yaj oHd,j, ndysr lldpdhjhla
f,i lghq;= lrk weh o fujr iudk Wf<f,a uydpdh lhs,dim;s iudkfha
iu l=i,;d iy;shla ys lr.;a;dh'
idlPd igyk
j;ai,d .uf.a
76
| by woaor
urkskafoa yqka
Trf,daiqj isysfkka
h jQjd fia wjj
lE.ihs' tljr
wj jQ ud lE .eiSu
kej;ajQfh' fj,dj mdkaor y;r miq kd ;syhs' ;=ka
mefha jev uqrh ksu ug u;af;ka l<hq;= oE fndfydah'
ud iNNd.s jQ tla;rd jevuqjl uf.a ldhCIu;dj"
orejka ue fldg wef|ys ksodyqka iehdg jvd tlish
is.=Khla nj lSjd uf.a u;lhg ke.=fKa ksrdhdifhks'
;=ka mefha ksjfia fiajd uqrh wjikaj nia kej;=u fj;
msh ke.+ uu" m%Odk mdf wE; n,disfh'
;% - ouhka;s uq;=l=udrK
we
77
78
lhl=f.a
m%dKh jQ |lg
l< .=K ie,lSu -
fyauud,S
we
79
fma
foa
fma
foa
;u jk iyldh .ek;a" ;u j
jia;+ka jQ mq;=ka .ek;a Tn ;r
yDoh ixfj ,shQ wka lhl= ug
yuqjkafka ke;ehs m%K lsjr
mrdl%u fld;=jlal= o mqj;am;lg
,shQ ,smshlska WodyrK l olajka
m%ldY lrkafka r;ak YS% .ekhs' Tyq
fufia o lshhs' jvd;a la kafka
lhkaf.a" l,dlrejkaf.a .eyeKqka
h' ula ksid o h;a ksudKldrhka
l,amkd f,dal jdiSka jk ksidh' .Dy
lghq;=j, nr;a" <udjrekaf.a nr;a
orkakS wehhs'''' b;ska lhka u lshk
f foaj,a yryd fld;r k idOkSh
ix{d wfma l;sldjg tla lrkjd o@
lhl=f.a |lf.a fhdaj ks;s
lr f.k fumuK l ys jQ m%:u
m%md.drh mduq,
iq isks uq fjr<;
r< m;r ueka wd lshl
uf.a oEf;ys ;enQ
ls ljhl /Kq uq;= wegh
.shd o Wrd f.k kej;
mia gla ;shd w;a, Wv
jyis nek nqr nqrd mek ths
fmr<s fmr<S ffojh'
iS;d rxckS
81
ft;sydisl ldYkh
iy ikaia:dk
1908 weuld tlai;a ckmoh ;=<
82
1931
1949
;eke;a;ka fj<odu"
;eke;a;ka .Ksld
jD;a;sh ioyd fhou
uev,Su i|yd jQ
iuq;sh 1949 foien
ui 02 jeks k tlai;a
cd;Ska iska wkqu;
lrk ,o w;r 1951 cQ,s
ui 25 jeks k n,d;aul
h'
1951
, yd f;kfha
iajNdjh fiajlhdf.a
,sx. fNaoh mok fldg
ai
a Kollont
Alexandr
83
f.k is
fkdh hq;=
nj yd bgq
lrk ,o
jev fldgi
u; ;SrKh
l< hq;= nj
;yjqre lrka 1951 wxl 100 orK
iudk f;kh ms<sno cd;Hka;r
llre ixOdkfha iuq;sh 1951
cqks 29 jeks k lr,shg meKs
w;r 1953 uehs 23 n,d;aul h'
ck iuQ, >d;k wmrdO
je<elaf yd o~qj lsf
iuq;sh 1951 ckjd 12 jeksod
n,d;aul h'
wxl 98 orK ixOdkh f iy
iduQysl flaj,a lsf whs;sjdisl
ms<sn| iuq;sh 1951 cq,s 18 jeks
k n,d;aul h'
1954
tlai;a cd;Skaf.a ia;%S foaYmd,k
whs;sh ms<sno iuq;sh 1954 cq,s 07
jeks k n,d;aul h'
irKd.;hkaf.a ;;a;ajh
inkaOfhka jk iuq;sh 1954
wfm%a,a 23 od n,d;aul h'
1957
1959
84
1960
fvdkslka
rdcHfha
wd{dodhl g%f,da
(Trujillo) iska
>d;kh lrk
,o rdn,a fidfydhqhka (Mirabal
sisters) fjkqfjka 1960 fkdjen
ui 25 jeks kh ia;%Skag tfrys
m%pKav;ajh msgqelSf cd;Hka;r
kh jYfhka k lrk ,'
1958 wxl 111 orK /lshd iy jD;a;Sh
fjkia fldg ie,lSu re lsf
iuq;sh 1960 cqks 15 n,d;aul h'
ia;%shla foaYmd,k rduqf by< u
n, jHqyh ksfhdackh lrka f,dj
m<uq ldka;d w.ue;sksh Y%S ,xldfjka
ysu o 1960 ish'
1962
jdyhg leue;a; f" jdy f
iy jdyh ,shdmx lsf wju
jhia iSudj iuq;sh 1962 iu; jQ
w;r 1964 isg n,d;aul h'
wOHdmkfha fjkia fldg ie,lSug
tfrys iuq;sh 1962 uehs 22 n,d;aul
h'
1966
1975
1976
is,a iy foaYmd,k
whs;sjdisl ms<sn| cd;Hka;r
iuq;sh iy tys ffjl,amsl .siqu
1976 ud;= 23 n,d;aul u'
1978
1987
1979
1981
ia;%Skag tfrys ish wdldrfha
fjkial ;==rka lsf iuq;sh
n,d;aul lsu'
ia;%Skag tfrys ish wdldrfha
fjkial ;==rka lsf iuq;shg
Y%S ,xldj 1980 cq,s ui 17 jkod
w;aika lsu yd 1981 Tlaf;dan 05
jeks k n,d;aul lsu'
85
1994
ia;%Skag tfrys ysxikh
inkaOfhka tlai;a cd;Skaf.a
fYaI jd;dlrefjl= m%:u j;djg
m;a lsu'
ck.ykh yd ixjOkh ms<sno
1994 lhsfrda cd;Hka;r iuqj
meje;au'
pkasld nKavdrkdhl l=udr;=x.
uy;ah 1994 Y%S ,xldf m%:u
ldka;d Odhl ckdm;s OQrhg
m;au'
1995
ia;%Ska ms<sn| y;rjeks f,dal
if,kh
x m%ldYh yd l%shdldrl
fldj iu; lr .kakd
,oafoa 1995 jif iema;en
15 jeks k x kqjr meje;s
iudkd;au;djh ixjOkh yd
iduh i|yd isjk f,dal ia;%S
if,kfha h'
oKav kS;s ix.%yfhA ^ixfYda;&
1995 wxl 22 orK mk;a flgqm;
md,sfka;=j iska iu; lsu
yd tu.ska ia;%S IK jrol
leue;a; h yels jhia iSudj
wjqre fod<fya ^12& isg wjqre
oyih ^16& olajd by< kxjk ,'
86
2000
ia;%Sh" iduh yd wdrlaIdj ms<sno
tlai;a cd;Skaf.a 1325
wdrlaIl uKav, fhdackdj 2000
jIfha Tlaf;dan 31 jk k
iAr lrk ,' (UNSCR 1325)
tlai;a cd;Skaf.a 1325 wdrlaIl
uKav, fhdackdj wkqj" hqo .egq
;;a;ajhka ;=< ia;%Skag yd .eyeKq
<uhskag tfrysj lrk ,sx.sl yd
wfkl=;a m%pKav;d o ukqIH;ajhg
tfrysj lrk wmrdO >Khg k
flreKs'
ia;%S ixl%uKsl fiajlhkag tfrys
ysxikh ms<sn| iuq;sh uyd
uKav,h iska iu; lsu'
wxl 182 oreKq wdldrfha <ud Y%uh
msgq oelSu ms<sn| iuq;sh n,d;aul
u'
2002
ia;%Ska yd <uqka ,sx.sl fiajkfha
yd l=gkfha fhou ;yk lrk
ol=Kq wdishdkq iyfhda.s;d l,dmSh
idla iuq;sh iu; u'
<uqka fj<|du yd <uhska ,sx.sl
fiajkfha yd wmpdrj, fhou
;yk lrk <ud whs;sjdisl
iuq;sfha w;sfl .siq
n,d;aul lsu'
wxl 183 orK ^ixfYda;&
cd;Hka;r llre
ixOdkfha
ud;D;ajh
iq/lSf iuq;sh
2002 n,d;aul
u'
2003
ish u ixl%uKsl fiajlhkaf.a
iy Tjqkaf.a mjq,aj,
idudlhkaf.a whs;sjdisl
iq/lSf cd;Hka;r iuq;sh
n,d;aul u'
mqoa.,hka" fYaIfhka u ia;%Ska
iy <uqka l=gkh lsu je<elau
iy o~qj lsu ms<sn| iuq;sh
n,d;aul u'
2005
2006
wndO iys; mqoa.,hkaf.a
whs;sjdisl ms<sn| iuq;sh 2006
uehs 3 jeks od n,d;aul u'
jOysxid" lDDr wudkqIsl wjuka
iy.; ie,ls,s yd o~qjj,g
tfrys tlai;a cd;Skaf.a cd;Hka;r
ffjl,amsl iuq;sh n,d;aul u'
2009
2011
,xldf
m%:u ldka;d
w.%ksYapldrjh
jYfhka YsrdKs
nKavdrkdhl m;a
lsu' ,xldf m%:u
ldka;d kS;sm;sjh
m;a lsu'
2013
87
ug ksod.kak
neye
ug ksod.kak
neye
ug ksod.kak
neye
wud" ux tklx
n,df.k bkafkmd'
t,shg hkjd' tkak
mrlal= fjhs'
ug ksod.kak
neye
ug ksod.kak
neye
ldgQkh wka;cd,fhks'
88
jirl odhl
re' 250$-
(
(
(
m;a$uqo,a weKjq wxlh ( '
uqo, fpla
kh (
w;aik (
whm; mqrjd th hq;= ,smskh ( ldka;dj yd udOH iduQyslh" 56$1" iri f,aka" ldi,a h" fld<U 8"
fplam;a$uqo,a weKjq tjk g ldka;dj yd udOH iduQyslh kka tjkak'
uqo,a weKjq rdc.sh Wm;eme,a ldhd,fhka udre lr.; yels jk m tjkak'
rl:k wxl ( 011 5632045" 2690201" 2690192 *elaia ( 011 2690192 oaHq;a ;mE, ( wmcsrilanka@gmail.com
89