Baovi Drako

1

ANALIZA KONSTRUKCIJE MOSTA ZALIPA NA AUTOPUTU
SMOKOVAC-UVA

Rezime
Na primjeru jednog od mostova sa trase budueg auto-puta Bar-Boljare uraena je
optimizacija konstrukcije mosta na osnovu zadatog idejnog rjeenja. Optimizacija je
izvrena variranjem raspona za zadatu, konstantnu, debljinu predhodno-napregnute
ploe kao rasponske konstrukcije. Uraena je analiza optereenja, odreeni statiki
uticaji i dimenzionisana konstrukcija za tri varijantna rjeenja raspona konstrukcije. Na
kraju su varijantna rjeenja uporeena po adekvatnim parametrima i dati zakljuci o
racionalnosti svakog od njih.
Kljune rijei
Most , rasponi, varijantna rjeenja
ANALYSIS OF BRIDGE ZALIPA CONSTRUCTION ON
SMOKOVAC-UVA HIGHWAY
Summary
On example of one of the bridges on route of future highway Bar-Boljare the
optimization of bridge structure based on given preliminary design is made.
Optimization is performed by varying spans for given, constant, thickness of pre-
strassed plate as span construction. Load analysis is done, as well as static sizes and
dimensioning of construction for the three variant ranges of design solutions. At the
end, variant solutions are compared according to appropriate parameters and provided
conclusions about the rationality of each of them.
Key words
Bridge, spans, variant solutions





1
Dipl. ing. gra. ,Alpine-Podgorica, Prve proleterske brigade 5, 81000 Podgorica, basovic@t-com.me

1. OPIS KONSTRUKCIJE
Za jedan od mostova sa trase budueg auto-puta Podgorica-Mateevo, most
Zalipa, izvrena je optimizacija konstrukcije variranjem raspona za zadatu rasponsku
konstrukciju. Duina mosta od 100m podijeljena je na etiri raspona i to:
- u prvoj varijanti: 22+28+28+22 metara
- u drugoj varijanti: 25+25+25+25 metara
- u treoj varijanti: 20+30+30+20 metara.
Visine srednjih stubova su:
- u prvoj varijanti: 8,55m, 18,80m i 15,75m respektivno
- u drugoj varijanti: 8,55m, 18,80m i 17,80m respektivno
- u treoj varijanti: 8,55m, 18,80m i 15,75m respektivno.

O1 S1 S2 S3 O2
+1087.19
+1080.67
+1078.17
+1085.20
P
o
c
e
t
a
k

m
o
s
ta
k
m

3
2
+
8
4
5
.
0
0
K
r
a
j
m
o
s
ta
k
m

3
2
+
9
4
5
.
0
0
PODUNI PRESJEK U OSI MOSTA
Podgorica
Mateevo
P
o
c
e
ta
k
m
o
s
ta
k
m
3
2
+
8
4
5
.0
0
Mateevo
O2
dilatacija = 200 mm
pokretno loncasto leite
kom. 2
K
r
a
j
m
o
s
t
a
k
m

3
2
+
9
4
5
.
0
0
POGLED ODOZGO
POGLED ODOZDO
dilatacija = 200 mm
Podgorica
poduno pokretno
loncasto leite
poduno pokretno
loncasto leite
poduno pokretno
loncasto leite
dilatacija = 200 mm
dilatacija = 200 mm 10 %
10 %
+1064.69

Slika 1. Dispoziciono rjeenje prve varijante mosta
Poduni nagib nivelete mosta je 2%.
Popreni presjeci stubova su 3,60x0,80m i 3,60x0,50m.
Rasponska konstrukcija, u sva tri sluaja, je predhodno napregnuta ploa debljine 1,0m du
itavog raspona sa konzolama raspona 2,0m debljine od 23cm na krajevima do 40cm na
ukljetenju u plou. Ukupna irina rasponske konstrukcije je 9,22m.
asfalt , d= 5 cm
asfalt , d=5 cm
AB/PN konstrukcija
MB 45 d=100 cm
vijenac i SBO
MB 40 V-6
M-100 aeriran
hidroizolacija d=1 cm
i %
slivnik 30/40 cm
min. 300

Slika 2. Popreni presjek rasponske konstrukcije
2. ANALIZA I KOMBINACIJE OPTEREENJA
Za sva tri varijantna rjeenja uraena je analiza optereenja i to za: stalno, korisno i
dopunska optereenja. Stalno optereenje, osim sopstvene teine konstruktivnih elemenata
obuhvata i teinu svih ostalih elemenata mosta (ograda, izolacija, instalacije, asfaltni
zastor...). Mjerodavno saobraajno optereenje za predvieni profil mosta je V600+V300,
uveano odgovarajuim dinamikim koeficijentom.
V600
V300
5.0kN/m 5.0kN/m
3.0kN/m
3.0kN/m
32.4kN/m'
3.60kN/m'
3
6
0
k
N
32.4kN/m' 3
6
0
k
N
3
6
0
k
N

Slika 3. ema saobraajnog optereenja
Temperaturna razlika od 10C i temperaturna promjena od 25C su u odnosu na
referentnu temperaturu od 10C. Sila od pokretanja i zaustavljanja vozila minimalnog
intenziteta za zadati raspon i saobraajno optereenje, je alternativnog pravca. Optereenje
od vjetra sraunato je posebno za poduni i popreni pravac, u kombinaciji sa saobraajnim
optereenjem ili bez njega. Za seimiko optereenje usvojen je projektni spektar prema EC-
8, sa priguenjem 5% i maksimalnim ubrzanjem tla:
- T = 95godina
max
a
95
=0,11g Faktor ponaanja q=1
- T = 475godina
max
a
475
=0,21g Faktor ponaanja q=3
S obzirom da je rasponska konstrukcija predhodno napregnuta, iz uslova
ponitavanja napona zatezanja i ograniavanja napona pritiska odreena je potrebna sila
predhodnog naprezanja, posebno za srednja i krajnja polja. Usvojeni su kablovi SPB
SUPER 1915,2 od visokovrijednog elika klase B
-0,8xF
p
= 3958kN
-A = 26,6cm
2
.
Trasa kablova je parabolina, sa maksimalnim moguim ekscentricitetom od:
-
max
e
k1
= 56,6 - 9,0 = 47,6cm u polju i
-
max
e
k2
= 44,4 9,0 = 35,4cm nad osloncima
- a
k
= 9,0cm.
Usvojeni broj kablova je:
- u prvoj varijanti 10 kablova u srednjim i 8 u krajnjim poljima
- u drugoj varijanti 10 kablova u srednjim i 8 u krajnjim poljima
- u treoj varijanti 12 kablova u srednjim i 8 u krajnjim poljima.
Pretpostavljeni su poetni gubici sile predhodnog naprezanja od 7% i vremenski od 20%.
Nakon analize optereenja napravljene su kombinacije stalnih, korisnih i izuzetnih
optereenja sa odgovarajuim koeficijentima sigurnosti, kao i anvelopa svih kombinacija
optereenja.
3. PRORAUNSKI MODEL KONSTRUKCIJE
Model konstrukcije napravljen je korienjem programskog paketa SAP2000. Konstrukcija
je prvobitno modelirana kao ravanski ram na etiri polja, da bi, u kasnijim fazama
prorauna, radi korekcije naponskog stanja, kruta veza prvog stuba sa rasponskom
konstrukcijom bila zamijenjena zglobnom. S obzirom da se most nalazi u horizontalnoj
krivini, zakrivljenje ose mosta uzeto je u obzir tako to su za rastojanja izmeu stubova
uzete stvarne duine ose mosta (duine krunog luka). Rasponi ramova razliiti su za sva
tri modela tj. za sve tri varijante mosta. Stubovi su uklijeteni, dok su krajevi mosta
oslonjeni tako da im je sprijeeno pomjeranje u vertikalnom pravcu.
Materijal od kojeg je napravljena rasponska konstrukcija je beton MB45 sa
karakteristikama:
- zapreminska masa ("mass per unit volume") 2,5 kg/m
3

- zapreminska teina ("weight per unit volume") 25 kN/m
3

- modul elastinosti ("modules of elasticity") 35177310 kN/m
2

- Poasonov koeficijent ("Poissons ratio") 0,2
Popreni presjek glavnog nosaa je aproksimiran "T" presjekom ("tee frame section")
dimenzija:
- debljina ploe ("outside stem") 1,0m
- irina gornje ivice ("outside flange") 9,22m
- irina donje ivice ("stem thickness") 5,22m
- debljina konzole ("flange thickness") 0,315m

Slika 4. Proraunski popreni presjek rasponske konstrukcije

Slika 5. Stvarni i proraunski popreni presjek stubova
Popreni presjek stubova aproksimiran je pravougaonikom ("rectangular frame section")
dimenzija 3,6x0,8m i 3,6x0,5m pri emu je zanemareno njihovo zaobljenje na krajevima.
Optereenje je na konstrukciju nanijeto kroz odgovarajue sluajeve optereenja (load
cases), svoenjem na linijsko.
Kao optereenje od zemljotresa uzet je spektar EC8 i to:
- za maksimalno ubrzanje tla ("disegn ground acceleration") od 1.08m/s2 i faktor
ponaanja 1 za povratni period od 95 godina i
- za maksimalno ubrzanje tla ("disegn ground acceleration") od 2.06m/s2 i faktor
ponaanja 3 za povratni period od 475 godina.
Oba zemljotresa su unijeta sa faktorom priguenja ("function damping ratio") od 0,05. Za
proraun stubova napravljen je poseban model u kome je rasponska konstrukcija bez
torzione krutosti. Za uticaje seizmike stubovima je oborena krutost na savijanje na 40%
poetne krutosti.
Sila predhodnog naprezanja i trasa kablova unijete su u modele odgovarajuim
komandama, kako su i sraunate. Karakteristike materijala kablova za predhodno
naprezanje su:
- zapreminska masa ("mass per unit volume") 7,85kg/m
3

- zapreminska teina ("weight per unit volume") 78,5kN/m
3

- modul elastinosti ("modules of elasticity") 195000000kN/m
2

- Poasonov koeficijent ("Poissons ratio") 0,2
- "minimum yield stress, F
y
" - 167000 kN/m
2

- "minimum tensile stress, F
u
" - 186000 kN/m
2

Nije koriena mogunost da program automatski rauna gubitke sile predhodnog
naprezanja.
4. KONTROLA NAPONA, DEFORMACIJA I
DIMENZIONISANJE
Kontrola napona u rasponskoj konstrukciji raena je u presjecima u sredinama raspona i na
spojevima sa stubovima. Za MB45 usvojeni su sljedei granini o doputeni naponi:
f
b
= 27,75Mpa
f
bz
= 3,15Mpa

r
= 1,40Mpa

bd0
= 21,25Mpa
bd
= 17,25Mpa

bzd0
= 3,25Mpa
bzd
= 1,95Mpa
Kontrolom napona dokazano je da su, u sva tri sluaja i u svim poprenim presjecima,
maksimalni naponi pritiska i zatezanja manji od dozvoljenih.
Maksimalni ugibi rasponske konstrukcije su manji od dozvoljenih i manji od visinske
razlike susjednih stubova.
Na osnovu analize optereenja i dobijenih statikih uticaja izvreno je dimenzionisanje
karakteristinih elemenata konstrukcije: konzole pjeake staze, srednjih i krajnjih stubova
i njihovih temelja kao i kontrola napona u tlu i sigurnosti na preturanje temelja stubova i
kontrola kao i provjera nosivosti stubova na dejstvo zemljotresa sa povratnim periodom od
475 godina.
5. ZAKLJUAK
Nakon izrade dispozicionog rjeenja, prorauna statikih uticaja, kontrole napona i
dimenzionisanja konstrukcije dobijaju se ukupne koliine materijala za svako od
varijantnih rjeenja. Koliine su date tabelarno.
Tabela 1. Pregled koliina materijala za razmatrana varijantna rjeenja

jedinica
mjere varijanta1 varijanta2 varijanta3
beton MB45 m
3
623.00 623.00 623.00
beton MB40 m
3
571.00 578.00 590.00
beton ukupno m
3
1,194.00 1,210.00 1,213.00
armatura kg 110,694.00 114,138.00 123,840.00
kablovi za predhodno
naprezanje kg 20,884.00 21,001.00 29,734.00
odnos koliina armature i
betona kg/m
3
92.71 94.33 102.09
odnos koliina kablovskog
elika i betona kg/m
3
17.49 17.36 24.51
Na osnovu date tabele zakljuuje se da je, sa stanovita utroka materijala,
najpovoljnija prva varijanta (sa rasponima 22+28+28+22m). Ona ima i najpovoljniji odnos
meke armature i betona, dok je odnos kablovskog elika i betona skoro isti kao u drugoj
varijanti. Osim toga, prva varijanta je najpovoljnija i kad je u pitanju naponska slika
rasponske konstrukcije jer su u tom sluaju naponi na ivicama (to pritisnutim, to
zategnutim) najblii nuli.
Ovakav rezultat je dobijen variranjem samo jednog od parametara koji utiu na
racionalnost konstrukcije. Variranjem i drugih parametara, prije svega debljine rasponske
konstrukcije, bi se, moda, moglo dobiti i racionalnije rjeenje. Meutim, injenica da je
ovo samo jedan od nekoliko desetina mostova na pomenutoj trasi namee potrebu
unifikacije objekata na njoj pa u tom kontekstu treba i traiti konano rjeenje ovog
objekta.

LITERATURA
[1] D. Baovi: "Analiza konstrukcije mosta Zalipa na auto-putu Smokovac-Uva", Diplomski
rad, Graevinski fakultet Univerziteta Crne Gore, Podgorica, mart 2009. godine