Hng ha l sn phm ca ngi lao ng, c kh nng lm tha mn nhu cu no ca con ngi v c i vo tiu dng thng qua trao i, mua bn. Hai thuc tnh ca hng ha: * Gi tr s dng ca hng ha l cng dng, tnh c ch ca sn phm c kh nng tha mn nhu cu no ca con ngui. + Cng dng ca vt phm do thuc tnh t nhin hay kt cu vt cht quyt nh + Mt vt phm c th c 1 hoc nhiu gi tr s dng. S lng gi tr s dng ca vt phm pht trin dn cng vi s pht trin i sng, ca lc lng sn xut v m rng ca khoa hc k thut. S lng gi tr s dng ngy cng tng, cht lng ngy cng cao v chng loi ngy cng phong ph. C nhng vt phm khc nhau nhng li cng gi tr s dng. + Hng ha tha nhu cu c kh ng thanh ton ca x hi bao gm: Hng ha vt th v hng ha khng mang tnh thi vt th. Do gi tr s dng ca hng ha l gi tr s dng x hi + Phm tr gi tr s dng l mt phm tr vnh cu. + Gi tr s dng ca hng ha ch c th hin trong lnh vc tiu dng. * Gi tr ca hng ha (trao i): mt vt phm c gi tr s dng th c kh nng trao i vi sn phm khc theo t l nht nh. Gi tr trao i ca mt hng ha t l v mt s lng gia hai hng ha khc nhau trao i vi nhau. + VD: 2 m vi = 10 kg thc Vi v thc c gi tr s dng khc nhau nhng c th so snh c vi nhau th bn thn 2 hng ha phi c mt ci chung ging nhau. Nu ta gt b gi tr s dng ca hng ha i, mi hng ha u l sn phm ca lao ng. Chnh lao ng l c s ca trao i v to thnh gi tr hng ha.Vy thc cht ca trao i sn phm l trao i lao ng. Gi tr hao ph lao ng ca ngi sn xut ra hng ha kt tinh trong sn phm to ra. Gi tr trao i l biu hin ca gi tr hng ha,cn gi tr hng ha l co s, l gi tr bn trong ca gi tr trao i. Khi gi tr biu hin bng mt s tin nht nh gi l gi c. Gi tr hng ha l mt phm tr lch s v ch trong kinh t hng ha mi xt gi tr. Tm li: l hng ha phi c hai thuc tnh trn mt vt. Mi quan h gia hai thuc tnh ca hng ha: Hai thuc tnh ca hng ha c mi quan h vi nhau va thng nht va mu thun nhau: - Thng nht: l hng ha phi c hai thuc tnh, nu thiu mt trong hai thuc tnh khng phi l hng ha. - Mu thun gia hai thuc tnh th hin: * Cc hng ha nu xt vi t cch l gi tr s dng th chng khc nhau v cht. Nhng nu xt hng ha vi t cch l gi tr th cc hng ha li ng nht v cht u l s kt tinh lao ng ca con ngi. * Qu trnh thc hin gi tr v gi tr s dng l hai qu trnh khc nhau v thi gian v khng gian. * i vi ngi sn xut ch quan tm n gi tr nhng sn xut th cn phi ch n gi tr s dng. Cn i vi ngi tiu dng th h ch quan tm n gi tr s dng nhng c gi tr s dng th phi tr gi tr cho ngi sn xut hay ngi bn. T cc mu thun trn ta thy, nu gi tr hng ha khng c thc hin s dn n khng hong sn xut tha. S d hng ho c hai thuc tnh v lao ng sn xut c tnh cht hai mt: Lao ng c th v lao ng tru tng. Lao ng c th: L s hao ph sc lao ng gia mt ngnh ngh chuyn mn nht nh. Lao ng ny to ra gi tr s dng ca hng ho. Lao ng tru tng: L s hao ph sc lao ng ca ngi sn xut hng ho khng k n cc hnh thc c th ca n. Lao ng tru tng to ra gi tr ca hng ho.
b. Gio trnh, 43-46 c. Gio trnh, 51-52
Cu 2: a. T bn bt bin v t bn kh bin: - T bn bt bin (c) l b phn t bn tn ti tn ti di hnh thc tlsx, m gi tr ca n c bo tn v chuyn nguyn vn vo sn phm (hay gi tr ca n khng bin i trong qu trnh sn xut). - T bn kh bin (v) l b phn t bn dng mua sc lao ng v gi tr ca n tng ln trong qu trnh sn xut. - ngha: S phn chia ny vch r vch r bn cht bc lt ca ch ngha t bn, ch c lao ng ca cng nhn lm thu mi to ra gi tr thng d cho nh t bn. T bn bt bin l iu kin cn thit khng th thiu c sn xut ra gi tr thng d, cn t bn kh bin c vai tr quyt nh trong qu trnh , v n chnh l b phn t bn ln ln. Vch r ngun gc ca gi tr thng d l do lao ng lm thu ca cng nhn to ra v b nh t bn chim khng. Giai cp t sn s dng my mc hin i t ng ha qu trnh sn xut i vi mt s sn phm. Trong iu kin sn xut nh vy, t bn bt bin c vai tr quan trng quyt nh vic tng nng sut lao ng, nhng cng khng th coi l ngun gc ca gi tr thng d. Suy n cng, b phn t bn kh bin tn ti di hnh thc sc lao ng (chn tay v tr c) mi l ngun gc sinh ra gi tr thng d t bn ch ngha.
b. T sut gi tr thng d l t l tnh theo phn tram gia gi tr thng d v t bn kh bin. Cng thc: m = m/v (%) (= t bn kh bin/gi tr thng d) Vch r mt cch chnh xc trnh sn xut gttd ca ntb: trong tng s gi tr mi do sc lao ng va to ra th cng nhn c hng bao nhiu phn, cn bao nhiu phn l nh t bn chim ot. Thc cht l s phn chia ngy lao ng thnh t l gia thi gian lao ng cn thit v thi gian lao ng thng d. Nn c cng thc khc: m = t/t (%)(= tg l ct/tg l td)
c. Phng php sn xut gi tr thng d thng i. Ly VD. - K/n: Gi tr thng d tng i l gi tr thng d thu c do rt ngn thi gian lao ng cn thit, nh m ko di thi gian lao ng thng d mt cch tng ng, trong khi gii hn ca ngy lao ng khng thay i. - Ppsx: S thay i t l gia thi gian lao ng cn thit v thi gian lao ng thng d. Rt ngn thi gian lao ng cn thit bng cch h thp gi tr sc lao ng, nh m tng thm thi gian lao ng khng cng cho nh t bn. V gi tr sc lao ng do gi tr nhng t liu tiu dng ca cng nhn v con ci h quyt nh, cho nn mun h thp gi tr sc lao ng th phi da vo tng nng sut lao ng trong cc ngnh sn xut ra nhng t liu tiu dng ca cng nhn. y l pp tinh vi v cng nhn khng thy c mnh b bc lt. - - VD: Gio trnh/115
d. Phng php sn xut gi tr thng d tuyt i. Ly VD. - Kn: GTTD tuyt i l gttd thu c do ko di tuyt i ngy lao ng ra khi gii hn ca thi gian lao ng cn thit. - PPSX: Tng cng lao ng v tng cng lao ng cng tng t ko di thi gian lao ng, u lm tng hao ph sc lao ng ca cng nhn v do lm tng gttd. L do l d ntb c tm cch ko di ngy lao ng nhng ch trong gii hn nht nh, v cng nhn cn phi c thi gian n ng ngh khi phc th lc. CN u tranh i rt ngn ngy L. Nhng cng ko th rt ngn n mc ch bng thi gian lao ng cn thit v nh vy khng c gttd, ko cn TBCN. - VD: Gio trnh/114-115.
e. So snh s ging v khc nhau gia tng NSL v tng CL. Ging nhau: u lm tng s lng sn phm sn xut ra trong thi gian nht nh. Khc nhau: Tng NSL Tng CL - NSL l nng lc sn xut ca lao ng, nh hng trc tip n lng gi tr hh, c o bng s lng sn phm c sn xut ra trong mt n v thi gian, hoc lng thi gian lao ng cn thit sn xut 1 n b sn phm. Cng tng NSL, thi gian cn thit sx 1 hh cng t hay gt ca hh cng nh.
- Lm tng s lng sn phm c to ra trong mt n v thi gian, tng gi tr hng ha to ra trong mt n v thi gian khng thay i, do gi tr ca mt hng ha gim xung
- Phn nh s gia tng hiu qu s dng lao ng, s pht trin ca lc lng sn xut.
- Ph thuc vo trnh lnh ngh - CL l mc hao ph trong mt n v thi gian. Tng cng lao ng cng ging nh ko di thi gian lao ng. Tng CL ln l tng hao ph sc lao ng, tng s lng sn phm c ch to trong 1 n v thi gian nhng gi tr hng ha khng i.
- Lm cho s lng sn phm c to ra trong mt n v thi gian nhiu hn, tng gi tr hng ha trong mt n v thi gian cng tng ln nhng gi tr ca mt n v hng ha khng thay i. ca ngi lao ng, cng ngh,.
Cu 3: Khi nim v so snh a t chnh lc I v II a. Khi nim: - a t chnh lch I: l a t thu c trn nhng rung t c iu kin t nhin thut li. Lin quan n tt xu ca rung t v v tr ca t ai. - a t chnh lch II: l a t thu c trn nhng rung t c dng thm nhiu t liu sn xut v lao ng hn trn cng mt din tch. Xut hin khi nng nghip pht trin theo hng thm canh.
b. So snh: Ging nhau: u l li nhun siu ngch, hnh thnh do hiu qu u t khc nhau. Gi c sn xut l do gi c sn xut ca t bn u t c hiu qu thp nht quyt nh. - a t chnh lch 1: u t trn nhng tha rung c iu kin khc nhau (qung canh), da vo iu kin t nhin v v tr ca t ai. C trc a t chnh lhc II. - a t chnh lch 2: do hiu qu nhng ln u t khc nhau trn cng mt tha rung (thm canh), ph thuc vo t liu sn xut v lao ng, xut hin khi c thm canh. Cu 4: a. C ch hnh thnh t sut li nhun bnh qun: - Kn: T sut li nhun bnh qun l con s bnh qun ca tt c nhng t sut li nhun khc nhau ca cc ngnh sn xut khc nhau, k hiu pngang. - C ch: Cnh tranh gia cc ngnh l cnh tranh gia cc nh t bn kinh doanh trong cc ngnh khc nhau, nhm ginh ni u t c li nht. Mc ch ca cnh tranh l tm ni u t c li nht v phn phi li gi tr thng d gia cc nh t bn. Kt qu ca cnh tranh l hnh thnh t sut li nhun bnh qun v chuyn ha gi tr thnh gi c sn xut. Trong iu kin t sut gi tr thng d nh nhau, nhng ngnh cu to hu c ca t bn thp th t sut li nhun cao v ngc li. Nhng trong thc t, khng nh t bn no chu yn phn kinh doanh nhng ngnh c t sut li nhun thp m s chuyn t bn sang u t nhng ngnh c t sut li nhun cao hn. S t do di chuyn t bn t ngnh ny sang ngnh khc lm thay i t sut li nhun c bit vn c ca cc ngnh. Nhng ngnh c t sut li nhun cao s thu ht thm t bn t cc ngnh khc v t sut li nhun gim xung. Ngc li, t bn s chuyn khi nhng c c t sut li nhun thp v lm cho t sut li nhun nhng ngnh ny tng ln. Qu trnh di chuyn t bn gia cc ngnh dn n hnh thnh nn mt t sut li nhun nganh nhau, mang tnh bnh qun cho cc ngnh sn xut khc nhau.
b. Gii thch: S hnh thnh t sut li nhun bnh qun che giu quan h bc lt TBCN, v, c mt lng t bn bng nhau th s thu c mt lng li nhun bng nhau, khng k n t bn u t vo ngnh no, cu to hu c khc nhau nh th no. iu cho thy dng nh khng c s lin h no gia gi tr thng d c ra vi li nhun thc hin. Hn na, hnh nh t bn c nng lc sinh si ny n. S thc th , li nhun bnh qun ch l gi tr thng d c phn phi li theo t l thch ng vi s t bn u t vo cc ngnh khc nhau, trong iu kin t do cnh tranh ca TBCN.
Cu 5: a. Khi nim: - T bn c nh: l b phn t bn c s dng ton b vo qu trnh sn xut, nhng gi tr ca n ch chuyn tng phn vo sn phm. Phn t bn dng mua nh xng v kin trc khc cn cho kinh doanh, mua my mc thit b, - T bn lu ng: l b phn t bn khi tham gia vo qu trnh sn xut th chuyn ton b gi tr mt ln sang sn phm. B phn t bn mua sc lao ng, nguyn liu, nhiu liu, vt liu ph (nhng tlsx ko thuc t bn c nh).
b. ngha: L c im ring ca t bn sn xut. C tnh cht tng i. Cn c ca s phn chia l phng thc chuyn dch gi tr ca chng vo sn phm trong qu trnh sn xut, hay da vo phng thc chu chuyn ca t bn.
Cu 6: - K/n: T bn cho vay l t bn tin t ca nh t bn s hu tm thi cho cc nh t bn khc s dng v thu v mt lng ln hn. - Gii thch: T bn cho vay l mt loi hng ha c bit trong CNTB v: + TBCV l t bn m quyn s hu tch ri quyn s dng. Cng 1 t bn, vi ngi cho vay th l t bn s hu, vi ngi i vay th l t bn hot ng, lm chc nng to li nhun. + TBVC l hng ha, v n c gi tr v gi tr s dng, c ngi bn v ngi mua, c gi c v gi c ca n cng ln xung theo quan h cung-cu L loi hh c bit, v ngi bn khng mt quyn s hu v ngi mua em s dng th gi tr s dng, nht l gi tr ca n khng mt i m cn tng ln. Gi c ca n do gi tr s dng quyt nh (do kh nng to ra li nhun quyt nh). + L loi t bn c sng bi nht, vn ng theo cng thc T-T. Khng c giai on tbsx v tbhh. Nhn b ngoi, ngun gc ca thu nhp khng phi l gi tr thng d to ra trong lnh vc sn xut bng cch bc lt cng nhn m l bn thn tin t. M dng nh bn thn tin t c thuc tnh t nhin l t sinh si ny ni, d quan h bc lt TBCN c che giu mt cch kn o nht v s sng bi tin t t n tt bc. Cu 7: Ni dung Pht trin bn vng v kinh t, x hi, mi trng ca cc nc ang pht trin. a. Kinh t: Mt: tng trng tng i cao v n nh. Th hin mc tng quy m ca nn kt, v l iu kin, tin gii quyt cc vn kinh t - x hi ca quc gia, tng a phng. nh hng CNXH trong nn kinh t th trng i hi nn kinh t phi to ra c nhiu ca ci v nng coa i sng nhn dn, pht trin cc mt ca i sng kt-xh. Tng trng nhanh l yu cu quan trng u tin. Duy tr tc tng trng cao v n nh l ht sc cn thit nhng kinh t th trng li khng c kh nng thc hin. m bo tnh bn vng, tng trng kinh t phi p ng ti thiu 3 yu cu c bn: - Mc tng trng tng i cao: p ng nhu cu tng dn s, quy m tiu dng, nhu cu sn xut v l con ng rt ngn khong cch vi cc nc khc, - Tng trng kinh t mang tnh n nh. L yu cu quan trng m bo tnh bn vng trong pht trin kinh tm th hin nng lc sn xut n nh, kh nng m bo ngun lc cho tng trng v kh nng chng chu nhng bin ng bn trong v bn ngoi nn kt. - Tng trng cn m bo cht lng cao hay tng trng theo chiu sum gn lin vi vic nng cao nng sut, cht lng v hiu qu.
Hai: C cu kinh t chuyn dch theo hng tin b. - C cu kinh t c tc ng ln n pht trin kinh t - x hi. ng ngha vi vic pht trin cc ngnh, lnh vc vng c li th so snh, phu hp vi xu hng phts trin tt yu trn th gii. Vit Nam: tng dn t trng cng nghip, dch v trong GDP, gim t trng nng nghip; tng t trng cc sn phm ch bin su, gim t trng hng xut khu s ch. - C cu chuyn kinh t phn nh mt chng mc nht nh uy m v hiu qu s dng cc ngun lc cho cc qu trnh kinh t tng trng. Phn nh kh nng ca nn kinh t trong vic hi nhp nn kinh t th gii, chui gi tr ton cu. - L mt nhn t m bo tnh bn vng ca tng trng v pht trin.
b. X hi: Pht trin bn vng v x hi i hi phi gii quyt cc yu cu sau: Mt: to vic lm. Thu nhp l iu kin cn ngi dn c phng tin m rng c hi la chn v nng cao nng lc la chn ca mnh. Thu nhp ca dn c ph thuc vo vic lm. To cc c hi vic lm mang li thu nhp cho ngi dn l mt mc tiu quan trng. C hi vic lm ohi c m ra cho tt c mi ngi dn, khng phn bit tng lp, tn gio, trnh hc vn, gii tnh. Nhng khng pha l vn n gin. Nhiu nc tng trng kinh t thao nn t c c hi m rng vic lm. Tp ra cc c hi vic lm con ph thuc vo chin lc tng trng hay vai tr nh nc. Thu nhp to iu kin gip con ngi ci thin cc nng lc c nhn v lm tng cu hn ha, dch v, cu lao ng. Cht lng ngun nhn lc c gia tng, to ra mt vng tc ng nhn qu m theo cht lng ngun nhn lc cao hn s to ra mt nng sut lao ng cao hn, nn kinh t tng trng nhanh hn. Ngoi lao ng c thu nhp cao hn th c iu kin tip tc u t cho con ngi vi 2 t cch: u t pht trin con ngi v u t ngun nhn lc. i hi phi khuyn khch vic m rng cc c hi vic lm cho ng o ngi dn. M hnh tng trng to nhiu vic lm v chnh sch m bo an sinh x hi, n nh cuc sng cho ngi dn. y l mt u tin hng u trong qu trnh pht trin th trng theo hng bn vng.
Hai: xa i gim ngho. Ngho i c nhiu nguyn nhn: c ch th trng vi cc quy lut kinh t, quy lut gi tr, cnh tranh, nhng i lin vi s phn ha giu ngho, khng khong, tht nghip Ri ro nh bnh dch vi ngi, vt nui, cy trng, thin nhin th bo lt, hn hn,gu ra nhng hu qu nng n cho tng gia nh, a phng v t nc. Nhiu nc ang pht trin ang phi chu nhng bin i bt thng ca thin nhin. S thiu ht cc ngun lc sn xut. Thiu vn l cn bnh ph bin, gy kh khan cho qu trnh tng trng kinh t, gii quyt vic lm cc quc gia. S lc hu v khoa hc k thut cng ngh cng l hin tng ph bin. Khin cho cc hot ng kinh t km hiu qu v kh nng cnh tranh sn phm km. Ngun lao ng di do nhng a phn l cha qua o to, nn thiu lao ng k thut. Tnh trng d tha hay thiu ht lao ng nh hng khng tt n tng trng kinh t v gy ra ngho i. Cn cc nguyn nhn c nhn. Cc gia nh ngho i v xut pht im v kinh t qu thp, khng cc iu kin cn thit cho sn xut v i sng: thiu vn, ch , tri thc, kinh nghip, Ngho i gy ra hu qu nng n: mt b phn dn c khng c hng th nhng thnh qu tng trng kinh t, khng c iu kin pht trin th cht v tinh thn. nh hng n cc ngun lc tng trng, gy cng thng chn ng x hi, gia tng cc t nn x hi Xa i gim ngho l i hi bc bch, do mc tiu pht trin phi v con ngi.
Ba: Pht trin vn ha, y t, gio dc, th dc th thao. Con ngi cng cn c tha mn c nhu cu tinh thn, c chm sc sc khe, hng th nhng gi tr tinh thn cao. Vic theo ui cc mc tiu kinh t dn n s ch khng ng mc, thn ch l lch lc v vn ha, x hi, tr thnh nhn t cn tr pht trin kinh t, con ngi.
Bn: Thc hin tin v v cng bng x hi. Nu pht trin kinh t nhng khng m bo c cng bng v tin b x hi, s nghip v thnh qu pht trin kinh t ch tp trung vo mt nhm ngi no th khng th vng chc. Con ngi c coi l trung tm ca nhng quyt nh v chnh sch pht trin. Quan im pht trin mang tnh x hi nhm m bo duy tr s n nh x hi; gim bt nhng tc ng tiu cc v x hi ca s pht trin kinh t; m bo cng bng x hi vi mc tiu gim t l dn s phi sng trong ngho i. Ngoi nguy c tht nghip, ngi dn cn phi i ph vi s bat an n t nhiu ngun khc nhau nh dch bnh, chin tranh, nhim, Chng tc ng trc tip n nng lc v mi trng lm vic ca ngi dn, c hi sn xut b ngng tr, b khng hong nghim trng. An ton x hi (n nh chnh tr) c duy tr s l mi trng cn thit tng trng bn vng. Do cc chnh sch tng trng phi ch n vic gim thiu tht nghip, gim thiu tc hi xu n an ton mi trng sinh k.
c. Mi trng: Cc hot ng kinh t truyn thng i hi s dng cc ngun ti nguyn thin nhin, lm cn kit ngun ti nguyn thin nhin, nh hng xu n mi trng. S bin i, xung cp ca mi trng lm nh hng xu n i sng ca ngi dn v cc ha ng kinh t, lm qu trnh pht trin khng th bn vng. Vy, bo v, gi gn ti nguyn v mi trng tr thnh ni dung c bit quan trng, v i hi gii quyt nhng vn : Mt: Pht trin kinh t gn vi s dng hiu qu v bo v cc ngun ti nguyn thin nhin. PTKT cn gn vi vic s dng tit kim v hiu qu ngun lc. Vic pht trin v tng trng kinh t cn gn vi qu trnh gim tiu hao nguyn nhin lit, gim chi ph trung gian, tng t trng cc yu t phi vt th trong gi thnh sn phm, tng gi tr gia tng trong SP. Hai: Bo v mi trng sinh thi. PTKT cn gn vi bo v, nui dng, ci thin mi trng sinh thi theo hng: bo v rng v trng rng, bo v ti nguyn nc, ngun li thy sn; thay th nguyn, nhin liu truyn thng bng nguyn, nhin liu mi; i mi cng ngh thoe hng sn xut thn thin vi mi trng. Cn lu ti s n nh ca h sinh thi v mi trng sinh thi. Tng trng kinh t nhm phc v li ch ca th h hin ti khng c lm xi mn cc c hi tng trng v pht trin th h tng lai. V PTKT i km vi s gia tng nhim mi trng, cn kit ti nguyn thin nhin l mt qu trnh tng trng khng c tng lai. Khi , tch ly tng lai l tin pht trin bn vng. Cu 8: Cc hnh thc t chc c quyn v so snh. Cc hnh thc c quyn c bn: Cc-ten, Xanh-i-ca, T-rt, Cng-xoc-xi-om. Ging nhau: u l cc t chc c quyn - s lin minh gia nhng nh t bn ln nm trong tay phn ln nhng nng lc sn xut v tiu th sn phm trong mt ngnh, mt a phng; cho php lin minh ny gia vai tr quyt nh n qu trnh sn xut v lu thng ca ngnh, a phng . Khc nhau: - Cc-ten: L hnh thc t chc c quyn gia cc nh TB thng qua hnh thc k hip ngh tho thun vi nhau v gi c, v k hn tr tin, v phn chia th trng tiu th, v sn lng hng ho Cc nh TB vn c lp vi nhau trong vic SX v LT. H ch cam kt lm ng hip ngh, nu lm sai s b pht tin theo quy nh ca hip ngh. y l hnh thc Q mang tnh s khai, n gin. - Xanh-i-ca: y l hnh thc pht trin cao hn, cc nh TB tham gia vo Xanh-i-ca bu ra mt ban quan tr iu hnh vic mua bn, gi c, th trng. Cc x nghip tham gia Xanhica vn gi c lp v SX, ch mt c lp v LT: mi vic mua - bn do mt ban qun tr chung m nhim. Mc ch ca Xanhica l thng nht u mi mua v bn bn hng vi gi t v mua nguyn liu vi gi r nhm thu li nhun c quyn cao. -T-rt: Thc cht ca Trt l cc cng ty c phn, cc nh TB tr thnh cc c ng gp vn v thu li tc c phn. Vic SX v LT hng ha do ban qun tr v gim c iu hnh. Ngi tham gia vo Trt mt ht c lp c trong SX ln trong LT. H tr thnh c ng thu li nhun theo s lng c phn. y l hnh thc nh du bc ngot ca QHSX TBCN, s hu t nhn chuyn thnh s hu tp th. - Cng-xoc-xi-om: L hnh thc c quyn c trnh v quy m ln hn cc hnh thc c quyn trn, l s lin minh, lin kt gia cc x nghip ca nhiu ngnh khc nhau v c lin quan vi nhau v kinh t v k thut, do mt tp on ti chnh khng ch, iu hnh. Thng thng ng u, iu hnh mt cng-xoc-xi-om l mt ngn hng c quyn ln. Cu 9: Cc chc nng kinh t ca Nh nc v lin h VN. Cc chc nng: - nh hng v ch o s pht trin ca ton b nn kinh t quc dn. Thc hin thng qua cc d bo, cc chin lc pht trin kinh t - x hi, k hoch trung hn,hng cc hot ng ca cc ch th trn th trng vo vic thc hin cc mc tiu ca NN. - To mi trng kinh t - x hi khun kh php l cho hot ng sn xut kinh doanh (nhmg hot ng ny din ra trong mt mi trng nht nh. Phi n nh chnh tr cho t nc. To lp v duy tr mi trng kinh t thun li bng vic u t xy dng c s h tng, cc h thng nh ch, pht trin quan h hp tc hu ngh, Xy dng h thng php lut v cc c quant hi hnh php lut mnh bo v li ch chnh ng cho cc doanh nghip v ch th kinh t. Pht trin h thng gio dc o to nng cao tri thc, o to ngun nhn lc. Pht trin h thng y t nhm bo v sc khe v nng cao th lc cho ngi lao ng - Pht hin mt tch cc ca kinh t th trng: nng ng, duy tr ng lc mnh m ci tin k thut, pht trin lc lng sn xut, bng cch duy tr v pht trin cc quan h th trng, khuyn khch cnh tranh lnh mnh. Ngn nga hn ch mt tiu cc, khc phc cc khuyt tt th trng: canh tranh khng lnh mnh, khng hong, tht nghip, - iu tit li ch gia cc thnh phn kinh t, thc hin cng bng x hi, hn ch bt bnh ng x hi thng qua cc chnh sch ti chnh, y nhanh qu trnh tng trng. =>>> Vai tr ca NN c bit to ln trong qu trnh tng trng v pht trin kinh t, nhng ch can thip tm v m. Cu 10: Cc tc ng tch cc v tiu cc ca qu trnh ton cu ha cc nc ang pht trin. Kn: Ton cu ha l mt qu trnh, trong cc quc gia trn th gii lin kt, hp tc v ph thuc ln nhau ngy cng su sc trn mi phng din t kinh t chnh tr, qun s, vn ha, x hi,; l qu trnh hnh thnh v vn hnh cu trc mi ca nn kinh t th gii vi t cch l mt chnh th thng nht. a. Tc ng tch cc: - y nhanh qu trnh tch ly cc ngun lc: tch ly vn, pht trin ngun nhn lc, KH- CN, Ton cu ha em li c hi cc nc thc hin iu ny. Lm dng lun chuyn vn chy mnh t cc nc pht trin sang cc nc ang pht trin. To mi trng u t thun li, l c s quan trng thu ht u t nc ngoi. To iu kin cho cc nc ang pht trin c iu kin tip nhn cc thnh tu khoa hc-cng ngh tin tin t cc nc pht trin nng cao trnh k thut cng ngh ca mnh. M ra nhng c hi to ln cho pht trin ngun nhn lc, to k cho con ngi tip nhn kho tng tri thc nhn loi. Cc c hi vic lm c thu nhp cao trong v ngoi nc i hi ngi lao ng khng ngng nng cao trnh hc vn v k nng ngh nghip. To c hi cho ngi dn tip cn dch v gio dc cht lng cao, dch v y t, vn ha cao hn, To c hi cho cc ngc ang pht trin xy dng, hon thin h thng kt cu h tng v GTVT, bu chnh vin thng, in, nc, trng hc, bnh vin, - Pht huy c cc tim nng, li th pht trin. Ton cu ha to ra sn chi chung cho tt c cc quc gia, do cc nc ang pht trin c th m rng th trng, m rng sn xut v xut khu nhng mt hng c tim nng, li th (gi lao ng r, ti nguyn, sn phm nng nghip, tiu th cng nghip,) Cc quc gia c th nhkp khu mt hng m nc mnh khng c kh nng sn xut hoc sn xut vi chi ph cao. Nng cao mc sng, mc tiu dng ca ngi dn. To iu kin cc nc ang pht trin ch ng hi nhp, tranh th c hi, tm ra con ng pht trin rt ngn thch hp pht trin c kinh t tri thc. - M rng kinh t i ngoi. TCH lm th gii thng nht hn, phng hn v cc quc gia l thuc cht ch vi nhau. L tin khch quan cc nc ang pht trin nhanh chng m rng quan h kinh t i ngoi, khai thc c hiu qu ngun lc quc t, thm nhiu nhng c hi v thch thc mi. - K tha c thnh tu cc nc i trc. Cc thnh tu trong xu dng, pht trin nn kinh t th trng, khc phc cc khuyt tt th trng, qun l kinh t, x hi, nh cc nc ang pht trin s pht trin nhanh hn, trnh c nhng tht bi ca cc nc i trc gp phi, cc gi phi tr cho mc tiu pht trin s nh hn.
b. Tc ng tiu cc: - Nn kinh t ph thuc cht ch vo nn kinh t th gii. Trong k TCH, cc nc ang pht trin ang c cu li nn kinh t theo chin lc nh hng vo xut khu, hi nhp quc t, hot ng xut khu ch yu ph thuc vo cc nhn t bn ngoi (cung cu trn TTTG, gi c quc t,..), do tnh bt n, kh lng ca nn kinh t tng ln. Chu nhiu tc ng xu t bn ngoi: khng hong ti chnh tin t, s bt n ca th trng nng lng, lng thc, suy gim kinh t ton cu, m kh nng chng th hn ch. TCH lm tng nguy c v cho nhng nn kinh t c nhiu yu km. - Nguy c tt hu ca cc nc ang pht trin tng ln. Nn kinh t th gi ang chuyn mnh t nn kinh t cng nghip sang nn kinh t tri thc. Qu trnh ny lm cho c cu kinh t thay i trn c phm vi quc gia v quc t, lm t trng cc khu CN, XD, DV tng nhanh, t trng nng-lm-ng nghip gim dn, do nhng li th nh di do ti nguyn thin nhin, chi ph L thp, yu dn i. u th v thng tin, cng ngh cao, s hu tr tu,l th mnh ca cc nc pht trin. Vi tim nng to ln, cc thun li, cc nc PT c kh nng pht trin nhanh hn. Trt t th gii hin nay c li cho cc nc pht trin, thua thit cho cc nc ang pht trin, khong cch gia hai nhm nc ngy cng rng, nguy c tt hu ca cc nc ang pht trin ngy cng tng ln. - N nn cc nc ang pht trin s tng ln.Trong qu trnh TCH v hi nhp, cc nc ang pht trin u tranh th hy ng cc ngun vn nc ngoi nhm tin hnh cng nghip ha, hin i ha. Vic vay n vn nc ngoi l cn thit, nhng kh nng ti tr th c hn, v vic u t khng phi khi no cng em li hiu qu mong mun. Vic qun l , s dng v thu hi vn vay nc ngoi c nhiu yu km, gy ra nhng tht thot khng nh. Ngoi ra cc nc ang pht trin cn phi tr nhng khon li khng nh pht sinh t ngun vn vay . Nu ko t c tc tng trng kinh t cao trong thi gian tng i di th vic tr n gn nh l khng th. - Phn ha giu ngho gia cc quc gia ngy cng gia tng. Trong qu trnh ton cu ha, cnh tranh ton cu xut hin v ngy cng quyt lit. Cc nc c u th trong cuc cnh tranh trn th trn nhiu phng din: vn, cng ngh, t chc qun l, trt t kinh t quc t c li, H c hng li rt nhiu. Ngc li, do nhng tc ng tiu cc ca ton cu ha, cc nc ang pht pt phi chu nhiu thua thit, pht trin chm, thm ch l ngho i. Do qu trnh TCH lm tng thm s phn ha giu ngho gia 2 nhm nc: pht trin v ang pht trin. - Tc cn kit ti nguyn v nhim mi trng ngy cng gia tng. Cc nc pht trin ang thc hin chin lc chuyn dch nhng ngnh s dng nhiu lao ng, ti nguyn, gy nhim mi trng sang cc nc ang pht trin. Cc nc ang pht trin tip tc thc hin chnh sch y mnh khai thc cc ngun ti nguyn bn ngoi. V y l nhng nguyn nhn quan trng gy tnh trng cn kit ti nguyn v nhim mi trng ngy cng gia tng. Ngho i cng gy nguy c cn kit ti nguyn, v cch h l chn vic khai thc TNTN khng c kh nng hi phc. TCH tc ng mnh n vic hoch nh chnh sch quc gia ca tng nc v cc nh nc s kh khan hn trong vic thit k chnh sch kinht - x hi ca mnh di p lc mnh m t bn ngoi. Cc nc chu sc p ln buc phi t cc tha thun a phng ln trn chnh sch quc gia. Cc nc ang pht trin phi quc gia hng lot mu thun: 1 bn l quyn lc, sc mnh ca cc chnh ph v t chc quc t; 1 bn l ch quyn v li ch quc gia, dn tc; mu thun gia gia tng ca ci vi phn phi khng cng bng dn ti phn cc giu ngho ngy cng gia tng,.
Cu 11: iu kin hi nhp kinh t ca cc nc ang pht trin. - Gia vng n nh chnh tr, kinh t. Xy dng h thng chnh tr, vng mnh, cng c an ninh quc phng v u tranh c hiu qu chng m mu ph hoi, din bin ha bnh vi cc th lc th ch. To mi trng thun li cho cc hot ng kinh t v s oht trin cc quan h kinh t i ngoi. n nh kinh t v m (tng trng kinh t n nh, cc chnh sch kinh t, n nh gi c,) gip cho ri ro trong u t gim, hiu qu tng, m rng u t doanh nghip. - Xy dng h thng php lut ng b ph hp vi php lut v thng l quc t. To mi trng thun li cho thc hin cc quan h kinh t i ngoi, hp ng vi nc ngoi; l c s php l bo v li ch t nc, ngi lao ng. - Xy dng v pht trin h thng kt cu h tng vt cht v x hi. H thng giao thng, thng tin lin lc, dch v,...in, nc, trng hc, bnh vin, Nhng iu kin vt cht rt cn thit cho s pht trin kinh t - x hi. - n gin ha cc th tc hnh chnh: trnh phin h cho ngi dn, doanh nghip trong v ngoi nc (th tc hi quan, cp visa). Gim thiu cc chi ph giao dch cho ngi dn v danh nghip, m rng cc quan h giao lu trong v ngoi nc, thc y hi nhp. - Xy dng i ng cn b, hon thin t chc, b my thc thi hot ng hi nhp kinh t quc t. l nhn t quyt nh thnh cng s nghip hi nhp ktqt. i ng cn b phi c phm cht tt, trung thnh vi t nc, c nng lc v tinh thng nghip v. T chc, b my phi linh hot, hiu qu mi p ng c yu cu ca hi nhp.
Cu 12: Nhng tc ng tch cc v tiu cc ca Hi nhp quc t ca cc nc ang pht trin. Tch cc: Mt l: c tip cn th trng hng ho v dch v tt c cc nc thnh vin vi mc thu nhp khu c ct gim v cc ngnh dch v, khng b phn bit i x. Hai l: Vi vic hon thin h thng php lut kinh t theo c ch th trng nh hng x hi ch ngha v thc hin cng khai minh bch cc thit ch qun l theo quy nh ca WTO, mi trng kinh doanh ca cc nc tham gia hi nhp ngy cng c ci thin. Ba l: tham gia hi nhp cc nc c c v th bnh ng nh nhau trong vic hoch nh chnh sch thng mi ton cu, c c hi u tranh nhm thit lp mt trt t kinh t mi cng bng hn, hp l hn, c iu kin bo v li ch ca t nc, ca doanh nghip. Bn l: Vic gia nhp WTO, hi nhp vo nn kinh t th gii cng thc y tin trnh ci cch trong nc, bo m cho tin trnh ci cch ca cc nc ng b hn, c hiu qu hn. Nm l: to iu kin cho vic trin khai c hiu qu ng li i ngoi. Tiu cc : Mt l: Cnh tranh s din ra gay gt hn, vi nhiu "i th" hn, trn bnh din rng hn, su hn. Hai l: Trn th gii s "phn phi" li ch ca ton cu ho l khng ng u. Nhng nc c nn kinh t pht trin thp c hng li t hn. mi quc gia, s "phn phi" li ch cng khng ng u. Mt b phn dn c c hng li t hn, thm ch cn b tc ng tiu cc ca ton cu ho; nguy c ph sn mt b phn doanh nghip v nguy c tht nghip s tng ln, phn ho giu ngho s mnh hn. iu i hi nh nc phi c cc chnh sch qun l ng n v cht ch. Ba l: Hi nhp kinh t quc t trong mt th gii ton cu ho, tnh tu thuc ln nhau gia cc nc s tng ln. Trong iu kin tim lc quc gia ca cc nc chm pht trin hn h thng php lut cha hon thin, kinh nghim vn hnh nn kinh t th trng cha nhiu th y l kh khn khng nh. Bn l: Hi nhp kinh t quc t t ra nhng vn mi trong vic bo v mi trng, bo v an ninh quc gia, gi gn bn sc vn ho v truyn thng tt p ca dn tc, chng li li sng thc dng, chy theo ng tin.