Fmea

1
www.faveo.com.Lr www.lsLekarlyerlm.com
FMEA FMEA
FAILURE MODE AND EFFECT ANALYSIS FAILURE MODE AND EFFECT ANALYSIS
HATA TR VE ETK ANALZ HATA TR VE ETK ANALZ
4. BASKI 4. BASKI
2
AIAG Revizyon tarihesi
Otomotiv sektr temel dng
FMEA Proses ak, tanmlama, alglama, mantk ve fayda analizi
Ekip oluturma ve ynetimi
Sistem FMEA, rn dncesi ynetimi
liki diyagram, alt sistemlerin ve fonksiyonlarn analizi
Tasarm FMEA ynetimi
Olaslk, iddet, Kefedebilirlik derecelendirmesi
Risk ve kritikliklerin belirlenmesi, risklerin ekipmana etkileri
Tasarm FMEA karakteristik matrisi
Makine ekipman FMEA ynetimi
Ekipman gelitirme ve prosese etkisi
Proses FMEA
Proses artlar ve aklarn analizi
Kontrol planlarnn analizi
Hata trlerinin belirlenmesi ve etki analizi
Hata sebepleri analizi
iddet, olaslk, kefedebilirlik derecelendirmesi
Risk deerlendirme yntemi ile ncelik belirleme
SOD SD yntemi ile risk belirleme
FMEA sonularnn ynetimi, iyiletirme performanslarnn etkileri deerlendirme
Eitim erii Eitim erii
3
AIAG REVZYON TARHES AIAG REVZYON TARHES
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
2
0
0
2
2
0
0
3
2
0
0
4
2
0
0
5
2
0
0
6
2
0
0
7
2
0
0
8
2
0
0
9
2
0
1
0
1
9
9
3
F
M
E
A

1
.

B
A
S
K
I
u
b
a
t

1
9
9
3
F
M
E
A

2
.

B
A
S
K
I
u
b
a
t

1
9
9
5
F
M
E
A

3
.

B
A
S
K
I
T
e
m
m
u
z

1
9
9
5
F
M
E
A

4
.

B
A
S
K
I
2
8

H
a
z
i
r
a
n

2
0
0
8
Hataszlatrma insanlk tarihinin balang ile e zamanl bir tariheye
sahiptir.
Ancak kabul gren resmi almalar
1960l yllardan itibaren NASA da uzay almalarnda
1965li yllardan itibaren Amerika silah sanayinde MIL STD 1629
1970li yllardan itibaren Amerika havaclk sektrnde
1975li yllardan itibaren Japonya endstriyel uygulama
1980li yllardan itibaren Ford MC daha basite indirerek otomotiv
sektrne uygulanmasn salad.
1988 ylnda SAE tarafndan J 1739 kodu ile standart olarak yaynland
AIAG n 1993 ylnda bykler olarak anlan FORD,CHYRESLER,GM
un teknik artnamelerini otomotiv sektrne zg olarak yaynlama
hakkn almas ile devam eden bir kronolojiye sahiptir
APQP 2. BASKI
PPAP 4. BASKI
4
OTOMOTV SEKTR TEMEL DNG OTOMOTV SEKTR TEMEL DNG
TS3 MADDE 7.1 TS3 MADDE 7.1
NOT: APQP NOT: APQP
Proseslerde gelitirmeyi salamak amac ile Proseslerde gelitirmeyi salamak amac ile
FMEA ( Hata tr ve etki analizi) / FMECA ( Hata tr, etki ve kritikliklerin analizi) FMEA ( Hata tr ve etki analizi) / FMECA ( Hata tr, etki ve kritikliklerin analizi)
Ynetilmelidir. Ynetilmelidir.
TS3 MADDE 7.3.1 TS3 MADDE 7.3.1
NOT: DFMEA NOT: DFMEA
SNOPTK SNOPTK
RN AACI RN AACI
KONTROL PLANI KONTROL PLANI
KABUL KRTERLER KABUL KRTERLER
APQP APQP
FMEA FMEA
DESI GN DESI GN
TASARI M TASARI M
MACHI NERY MACHI NERY
EK PMAN EK PMAN
PROCESS PROCESS
PROSES PROSES
SYSTEM SYSTEM
S STEM S STEM
FONKSYONLAR FONKSYONLAR KRTKLKLER KRTKLKLER PROSES NLEMLER PROSES NLEMLER
SPC KARARI SPC KARARI
KONTROL PLANI KONTROL PLANI
GNCELLEME GNCELLEME
Proses yiletirme
Sistem Dorulama
Proses Dorulama
Proses kts rn dorulama
n proses yeterlilii (SPC)
Prototip/ Numune retimi
rn / Proses Tecrbesi
Gzden geirme / Sonular
3
FMEA PROSES AKII, TANIMLAMA, MANTIK FMEA PROSES AKII, TANIMLAMA, MANTIK
Fonksiyonlar
zellik ve
artlar nelerdir
Ne Hatal
Yaplabilir?
Tanmsz
Aralkl
Kastsz
Fonksiyon
Hatann Etkileri
Neler olabilir
iddeti ne olur
Sebepler
Nelerdir
Ne Sklkla
Oluur
Nasl nlemler
Mevcut ve
tanml
yi kefetme
Yntemleri
Nelerdir.
Ne yaplabilir
Dizayn Deiiklii
Proses Deiiklii
zel Kontroller
Klavuz
Standart
Prosedr
Deiiklii
6
FMEA FMEA
DESI GN DESI GN
TASARI M TASARI M
MACHI NERY MACHI NERY
EK PMAN EK PMAN
PROCESS PROCESS
PROSES PROSES
SYSTEM SYSTEM
S STEM S STEM
FONKSYONLAR FONKSYONLAR KRTKLKLER KRTKLKLER PROSES NLEMLER PROSES NLEMLER
Bal bana bir proses FMEA faaliyeti genel bir rn / proses geliiminin kts olarak Bal bana bir proses FMEA faaliyeti genel bir rn / proses geliiminin kts olarak
ele alnmamaldr. (FMEA 4. Bask 28.06.2008) ele alnmamaldr. (FMEA 4. Bask 28.06.2008)
rnn ve rn oluturan alt sistem rn yar mamullerinin sistem ierisindeki rnn ve rn oluturan alt sistem rn yar mamullerinin sistem ierisindeki
fonksiyonlar tasarm faaliyetine etki eden bir unsurdur. Her bir parann fonksiyonu fonksiyonlar tasarm faaliyetine etki eden bir unsurdur. Her bir parann fonksiyonu
tasarm almalarnda para zerindeki toleranslarn kritikliini oluturur. tasarm almalarnda para zerindeki toleranslarn kritikliini oluturur.
rn oluturan sistemin ve bileenlerin doru tasarlanmamas, proses rn oluturan sistemin ve bileenlerin doru tasarlanmamas, proses
ekipmanlarnn yanl dizaynna ve proseslerde ilenecek olan rnn hatal olarak ekipmanlarnn yanl dizaynna ve proseslerde ilenecek olan rnn hatal olarak
kmasna etki edecektir. kmasna etki edecektir.
Mteriye ait sistem ve tasarmlarn imalatn salayan organizasyonlar, tasarmn Mteriye ait sistem ve tasarmlarn imalatn salayan organizasyonlar, tasarmn
geerli klnmasnda; TS3 Madde 7.3.6.1 de tanmlanan prototip program ve geerli klnmasnda; TS3 Madde 7.3.6.1 de tanmlanan prototip program ve
TS3 Madde 7.3.6.2 de tanmlanan para onay prosesine gre tasarm btnnn TS3 Madde 7.3.6.2 de tanmlanan para onay prosesine gre tasarm btnnn
alglanmas salanmaldr. alglanmas salanmaldr.
7
FMECA
rn sisteminin
Gvenliinin analizi
Test ve Kontrol
Planlar / Yntemler
Bir hataszlatrma faaliyetinin ynetimi mevcut proseslerdeki bir ok kritikliin analiz Bir hataszlatrma faaliyetinin ynetimi mevcut proseslerdeki bir ok kritikliin analiz
edilmesi ile salanabilir. Bunun iin FMECA iyi bir modeldir. edilmesi ile salanabilir. Bunun iin FMECA iyi bir modeldir.
FMECA / FAILURE MODE, EFFECTS AND CRITICALITY ANALYSIS FMECA / FAILURE MODE, EFFECTS AND CRITICALITY ANALYSIS
Bakm planlarnn
analizi
retim planlama
Destek lojistik
faaliyetlerinin analizi
yiletirme sonular
analizi
TPM
OTONOM
ERP
MRP
TEDARK
TAIMA
CHAZ
YNTEM
8
FMEA PROSES AKII, TANIMLAMA,MANTIK FMEA PROSES AKII, TANIMLAMA,MANTIK
Bir FMEA faaliyetini gerekletirmek iin; Bir FMEA faaliyetini gerekletirmek iin;
Tasarm resimleri Tasarm resimleri
Sistem emas ( rn aac, proses ak / sinoptik) Sistem emas ( rn aac, proses ak / sinoptik)
Fonksiyon diyagramlar Fonksiyon diyagramlar
nceki analiz verileri nceki analiz verileri
Sistem tanmlar ( rnn ne amala kullanlaca bilgileri, Kontrol planlar) Sistem tanmlar ( rnn ne amala kullanlaca bilgileri, Kontrol planlar)
Gemiten kazanlan rn tecrbesi Gemiten kazanlan rn tecrbesi
reticinin rn verileri ve retim artlar reticinin rn verileri ve retim artlar
n tehlike listesi (Kazanlan tecrbeye gre gncel, mevcut hata listeleri) n tehlike listesi (Kazanlan tecrbeye gre gncel, mevcut hata listeleri)
Dier sistem performans raporlar (Hata dalm, oluumu, kk nedenler vs) Dier sistem performans raporlar (Hata dalm, oluumu, kk nedenler vs)
Tam olarak salanmaldr. Tam olarak salanmaldr.
Bu amala FMEA proses akna vakf bir ekip oluturulmaldr. Bu amala FMEA proses akna vakf bir ekip oluturulmaldr.
Ekip; Ekip;
rn tasarmndan sorumlu, rn tasarmndan sorumlu,
rn ekipmanlarnn (kalp,fikstr,zel imalat tezgah vs) yapmndan sorumlu, rn ekipmanlarnn (kalp,fikstr,zel imalat tezgah vs) yapmndan sorumlu,
rn proseslerinin ynetiminden sorumlu, rn proseslerinin ynetiminden sorumlu,
rn kontrollerinden sorumlu rn kontrollerinden sorumlu
Satnalma, lojistik ve d imalat admlarndan sorumlu, Satnalma, lojistik ve d imalat admlarndan sorumlu,
rn kritikliine gre gerekliliinde d imalatlardan sorumlu, rn kritikliine gre gerekliliinde d imalatlardan sorumlu,
Personellerden olumaldr. Personellerden olumaldr.
9
FMEA EKB OLUTURMA FMEA EKB OLUTURMA
Form: CP02F01 Rev.:00/11.02.2003
Prototip
n Seri
Seri
Uygun deil
Hayr
K
Uygun Deil
Uygun
2 Girdi Kontrol Girdi Kontrol Malzeme Tanm
Sac Malzeme Raporu
3
Girdi Kontrol Girdi Kontrol Malzeme Tanm
Polimer Malzeme Raporu
4 Girdi Kontrol Tedariki Tedariki Raporu
D Fason malat Eksen l
Yay Ykseklik
ap
5 D lem Tedariki Gz Kontrol
Yzey ilem Yzey ilem raporu
21 Kenar Bkme Uygulama Gz Kontrol
40 Bant Kesme Pres hatt En
Boy
Kalp Balama Pres hatt Kurs
Makine Ayar
41 evre kesme Pres hatt Teknik Resim l
Seri Ba Onay
42 Delme + Form Pres hatt Teknik Resim l
Seri Ba Onay
Kayt rn Aktiflik
Ak Plan No
RN AKI DYAGRAMI (SNOPTK)
Para Ad Koltuk karkas Mteri Firma
Parann tanm veya
referans
Para No
Hazrlayan
Onay
Red Dngs
Ret
malat operasyonu
Hazrlk ilemi
Ayn yerde birden fazla
kontroll yaplan ilem
Nakil, Sevkyat
OPERASYONUN
YAPILDII YER
MAK.
KODU
KONTROL PARAMETRES
Balant
OP.
NO
SNOPTK DYAGRAMI
KRTK
KARAK.
OPERASYON TANIMI
Hayr
Paketleme
Karar bekleniyor
Numune alarak yaplan
kontroller
Kalite Kontrol
Kontroll yaplan ilem
Stoklama
Proses Evet
lk Onay Dngs
Tashih
Dzeltilir
mi?
Uygun olmayan
rn kontrol
prosedr
Uygun olmayan
rn kontrol
prosedr
Ayar
lk Onay
ERD
PR03
PA6
PR03
5911-1
PR03
5911-1
PR03
PR03
CP04F01
rn kullanm alanlarn bilmeli rn kullanm alanlarn bilmeli
Teknik izim alt yapsna sahip olmal Teknik izim alt yapsna sahip olmal
rn dncesine hakim olmal rn dncesine hakim olmal
Malzeme bilgisine sahip olmal Malzeme bilgisine sahip olmal
Tasarm hatalar hakknda bilgili olmal Tasarm hatalar hakknda bilgili olmal
retim ekipmanlarn hakknda bilgili olmal retim ekipmanlarn hakknda bilgili olmal
Ekipman hatalar hakknda bilgili olmal Ekipman hatalar hakknda bilgili olmal
retim tezgahlar hakknda bilgili olmal retim tezgahlar hakknda bilgili olmal
rn ak iinde rol oynamal rn ak iinde rol oynamal
lm cihazlar hakknda bilgili olmal lm cihazlar hakknda bilgili olmal
lm yntemi konusunda bilgili olmal lm yntemi konusunda bilgili olmal
retim hatalar hakknda bilgili olmal retim hatalar hakknda bilgili olmal
retim sahasna hakim olmal retim sahasna hakim olmal
Alt yklenici proseslerini bilmeli Alt yklenici proseslerini bilmeli
Hata etkileri konusunda bilgili olmal Hata etkileri konusunda bilgili olmal
yi bir gzlem yeteneine sahip olmal yi bir gzlem yeteneine sahip olmal
FMEA EKP YELER FMEA EKP YELER
10
FMEA EKB OLUTURMA FMEA EKB OLUTURMA
Sadece tek bir retim paras deil Sadece tek bir retim paras deil
Sistemin btn dnlmelidir. Sistemin btn dnlmelidir.
FMEA 3. basksndan itibaren, FMEA 3. basksndan itibaren,
Para fonksiyonundaki hatann; Para fonksiyonundaki hatann;
retim prosesi, retim prosesi,
Mteri imalat band, Mteri imalat band,
Nihai kullanclara, Nihai kullanclara,
olan etkilerinin ayr deerlendirilmesi nerildi. olan etkilerinin ayr deerlendirilmesi nerildi.
FMEA 4. bask ile yasal artlara uyum ve FMEA 4. bask ile yasal artlara uyum ve
gerekliliinde tanml Tip onay direktiflerine gerekliliinde tanml Tip onay direktiflerine
gre dorulama artna kadar, rn gre dorulama artna kadar, rn
garantrlnn salanmas ifade edilmitir. garantrlnn salanmas ifade edilmitir.
TEMEL EKP DNCES TEMEL EKP DNCES
11
SSTEM FMEA / RN DNCES OLUTURMA SSTEM FMEA / RN DNCES OLUTURMA
EL FREN KOLU
GVDE SACI GERME SACI KURMA SACI
RN OLUTURAN PARALAR / RN AACI RN OLUTURAN PARALAR / RN AACI
rn rn (sistem) (sistem) oluturan tm paralar oluturan tm paralar (alt sistem / para) (alt sistem / para) ve rn paralarn ve rn paralarn
oluturan hammaddeleri oluturan hammaddeleri (bileen) (bileen) sistemin btn olarak ele alnmaldr. Bu sistemin btn olarak ele alnmaldr. Bu
durum PPAP 4. basks ile zorunlu hale getirilen IMDS veri taban ile mteri durum PPAP 4. basks ile zorunlu hale getirilen IMDS veri taban ile mteri
bilgisine, MDS oluturulmas ve sunumunda tanmlanmtr. bilgisine, MDS oluturulmas ve sunumunda tanmlanmtr.
SSTEM
ALT SSTEM
PLS. ELCK KURMA YAYI
ERD 6110 ERD 4946 S460MC PA6 15 GF C 67
BLEEN
12
SSTEM FMEA / RN DNCES OLUTURMA SSTEM FMEA / RN DNCES OLUTURMA
EL FREN KOLU
GVDE SACI GERME SACI KURMA SACI
RN OLUTURAN PARALAR / EKPMAN VE OPERASYON RN OLUTURAN PARALAR / EKPMAN VE OPERASYON
rn oluturan paralar, APQP (leri rn kalite planlamas) 2. basks gerei rn oluturan paralar, APQP (leri rn kalite planlamas) 2. basks gerei
aklar nceden deerlendirilmelidir. Bu deerlendirme SSTEM FMEA aklar nceden deerlendirilmelidir. Bu deerlendirme SSTEM FMEA
asnda dnldnde her bir aamadaki sistem ve alt sistem paralarnn asnda dnldnde her bir aamadaki sistem ve alt sistem paralarnn
fonksiyonlarnn iyi planlanmas ve tasarlanmasnda etkenler oluturacaktr. fonksiyonlarnn iyi planlanmas ve tasarlanmasnda etkenler oluturacaktr.
SSTEM
ALT SSTEM
PLS. ELCK KURMA YAYI
EVRE KESME
DELME
FORM
KIVIRMA
BKME
EVRE KESME
HAV. KESME
TLEME
EVRE KESME
DELME
FORM
ENJEKSYON DI TEDARK
OPERASYONLAR
1. MONTAJ
2. MONTAJ
3. MONTAJ
FONKSYONLAR
POTANSYEL HATALAR
13
LK DYAGRAMI,ALT SSTEM VE FONKSYON ANALZ LK DYAGRAMI,ALT SSTEM VE FONKSYON ANALZ
EK - F SSTEMFMEA
SSTEMSEVYES ALT SSTEMSEVYES BLEEN SEVYES
ANAMAMULPARA YARI MAMULPARA HAMMADDE- YARDIMCI MALZEME
Kod/Ad:
TasarmHedefi Fonksiyonlar Fonksiyonlar
Potansiyel Hata Tr Potansiyel Hata Tr
Fonksiyonlar Hatal fonksiyonlar Hatal fonksiyonlar
Potansiyel hata etkisi Potansiyel hata etkisi
Potansiyel hata tr
Fonksiyonlar Fonksiyonlar
Hata tr fonksiyonlar
Hatal fonksiyonlar Hatal fonksiyonlar
Fonksiyonlar Fonksiyonlar
Hatal fonksiyonlar Hatal fonksiyonlar
SSTEM
EVRE - ORTAM
Kod/Ad:
Kod/Ad:
Kod/Ad:
Kod/Ad:
Kod/Ad:
Kod/Ad:
ALT SSTEMD
ALT SSTEMA ALT SSTEMC
ALT SSTEMB
El fren kolu
10.000 evrim bakmsz
alabilme,
20.000 evrim sorunsuz
alabilme
Ara fren tertibatn
Devreye geirme
Dili gurubunun
Karmas,
Yay tertibat atmas
lml kaza riski
Germe gurubu
Fren tertibat stoplama
Dilerin krlmas
Sac , Bur
rn almaz
HRP Sac
Mekanizmay devreye
sokma
Montaj edilemez
Kalp kesicileri krlma
Proses gereklemez
14
TASARIM FMEA YNETM TASARIM FMEA YNETM
rn dncesinin olumas ve rne bal artlarn belirlenmesinde rn dncesinin olumas ve rne bal artlarn belirlenmesinde
kullanlan tm bilgi, beceri, veri temeline dayal sistem, alt sistem ve kullanlan tm bilgi, beceri, veri temeline dayal sistem, alt sistem ve
bileen kompozisyonunun nihai rn zerine olan etkilerinin bileen kompozisyonunun nihai rn zerine olan etkilerinin
hataszlatrmaya ynelik olarak hataszlatrmaya ynelik olarak
rnn proses artlarna hazrlanmasnda; rnn proses artlarna hazrlanmasnda;
Proses iin gerekli ekipmanlarn uygun dizayn Proses iin gerekli ekipmanlarn uygun dizayn
Proses ii kontrol ve nlem artlarnn net olarak belirlenmesi faaliyetleri ile Proses ii kontrol ve nlem artlarnn net olarak belirlenmesi faaliyetleri ile
rn dncesinin ok fonksiyonlu ekip yaklam ile disipline eden bir rn dncesinin ok fonksiyonlu ekip yaklam ile disipline eden bir
sistemdir. sistemdir.
TASARIM
DESIGN
F
M
E
A
13
ISO TS 16949:2009 / TS3
7.3.1.1 APRAZ FONKSYONLU YAKLAIM
Kurulu
-zel karakteristiklerin gelitirilmesi, sonulandrlmas ve izlenmesi,
-potansiyel riskleri azaltmak zere olan nlemler dahil olarak FMEA larn gelitirilmesi ve
gzden geirilmesi,
-kontrol planlarnn gelitirilmesi ve gzden geirilmesi
dahil olarak, rn gerekletirmeyi hazrlamak iin ok ynl bir yaklam kullanacaktr.
NOT: ok ynl bir yaklam tipik olarak Kuruluun tasarmn, imalatn, mhendisliini,
kalitesini, retimini, tedariki yapsn ve dier uygun personelini kapsamaldr.
7.3.5 TASARIM VE GELTRMENN DORULANMASI
Plnlanm dzenlemelere uygun olarak (bkz. Madde 7.3.1); tasarm ve gelitirme ktlarnn,
tasarm ve gelitirme girdi artlarn karladn garanti altna almak amac ile dorulama
yaplmaldr. Dorulamann ve varsa gerekli faaliyetlerin sonularnn kaytlar muhafaza
edilmelidir (bkz. Madde 4.2.4).
7.5.1.5 RETM TAKIMLARININ YNETM
Kurulu ekipman ve lm aparatlar tasarm, imalat ve dorulanmas aktiviteleri iin kaynaklar
salayacaktr.
16
Ar&Ge ve Tasarmdan sorumlu mhendislik ekibi;
Aratrma gelitirme faaliyetini ynetirken
Mteri ihtiyalarn,
QFD ( Kalite Fonksiyon Yaylmlar)
Ara artlar ile ilgili dokmanlar
(Tip Onay artlar dahil olmak zere )
Benzer rnlerdeki
Gelitirme, malat, Laboratuar, Uygulama ve geri besleme
artlarn zorunlu olarak elde etmelidir.
Bu zorunlu artlar aratrma gelitirme (tasarm) faaliyetinin
tm aamalarnda referans alnmal ve dorulanmaldr.
Referans standart ve mteri tarafndan belirtilmi bir aksiyon
plan oluturmaldr.
Bu aksiyon plannda ana sistem, alt sistem ve tm bileenleri
analiz edilmelidir.
rn iin retim aamalarnda yer alan veya alacak olan tm alt
ykleniciler tanmlanmaldr.
17
FMEA 4. Basksna gre (22.06.2008)
Tasarm FMEA formatnda yapsal bir deiiklik mevcut deildir.
Uygulamada ise tek deiiklik, Tasarm esnasnda Emniyet snfnn
belirlenmesi ynteminin eklenmi olmasdr.
Bu duruma gre kefedebilirlik derecesine baklmakszn;
Olaslk derecesi 3 ten byk. iddet Derecesi 4 den byk ise oluan bu
karakteristik SCnemli karakteristik olarak ele alnmaldr.
Eer iddet deeri 8 e eit veya byk, olaslk 1 den byk ise CCkritik
karakteristik olarak ele alnmaldr.
Tasarm FMEA faaliyetinde RPN deerine baklmakszn nemli ve kritik
olarak iaretlenen tm referanslara nlem faaliyeti tanmlanmaldr.
18
SSTEM, ALT SSTEM, BLEEN ADI VE NUMARASI
Faaliyetin ana dzeyine iaret edilerek sistemin (rn Gurubu) numarasnn tanmland
ksmdr.
FMEA ekibinin ayr ayr rn gurubu paralar hakknda karar vermesi iin aktivitenin
tanmlanmasna yarar.
19
Bir rn gurubunun alt guruplar ile geni kapsamda tanmlanmasn salar.
Alt sistemlerin sk sk farkl varyasyonlarla farkl takmlar tarafndan tasarland
dnlmelidir.
Bu sistemdier tipik benzer FMEA larn fonksiyonlarn kapsayabilir.
Birbirine benzer alt gurup paralarn ayn ve birbirinden farkl rnlerde kullanlmas
durumunda mterinin her ana rn gurubundan beklentisi ayr ayr dnlmelidir.
Alt sistem ( rn gurubu paralar ) daha geni takmlar tarafndan ele alnmaldr. Bu
kapsamda FMEA ekibine ekipman, kalp, proses tedarikileri de katlarak kapsam geni
tutulmaldr.
rnein bir n komple sspansiyon sisteminin alt sistemi, rn gurubu iinde oluan
asi bir alt sistemdir.
Alt sistem FMEA faaliyetinin odak noktas sistemin dardan farkl ekillerde temin
edilememesine bal olabilir.
Tmara rnler sistemin iinde dorudan hazr olarak salanabilir.
Bu rnleri sisteme olan katks kapsamiinde tanmlanmaldr.
SSTEM
ALT
SSTEM
20
POTANSYEL HATA TRLER
Para/Fonksiyonkolonunda amalanan fonksiyonu yerine getirmeyi engelleyecek fonksiyon, alt sistem ve
sistemlerdeki potansiyel baarszlk olarak tanmlanabilir.
Kendisinden sonra gelen ilikili operasyondaki bir hata trnn nedenini oluturabilecei gibi; bir nceki
ilikili operasyondaki bir uygunsuzluun sonucu da gerekleebilecek hata trleri de dnlmelidir
l ve tolerans sistemi
l belirleme
Tolerans karlamamas
Yzey przl
Malzeme kompozisyonu kaynakl hatalar
atlama, geveme, krlma, deformasyon
Sertlik zamanla sertleme
Performans kaynakl hatalar
atlama, krlma, paslanma
Montaj edilememe
evresel etkiler
21
HATANIN POTANSYEL ETKLER
Hatalar genelde rnn kullanlamamasna, memnuniyetsizlie, nihai kullanc tehlikeye drc etkilere
sahiptir. Ancak kk neden tespiti amac ile daha tipik olmayan ve proses artlarn daha net grc
noktalara iaret edilmelidir.
Dengesiz operasyon
statistik i tutarszlk ( Sapma)
Makine ekipman anmas (arza riskleri)
Farkl zellikli operasyon ve para
Grlt, przllk, ilenememe
Fonksiyonun yitirilmesi
Tutarsz ekipman retimi
Yeniden ekipman dizayn
Proses alnamama
retilememe
22
DDET
Hatann tasarlanan para prototipinde
dizayn deiiklik gerekliliklerine gre
oluturaca iddetin tanmlanmasdr.
iddet derecelendirme tablosunda
tanmlanan kstaslara gre
deerlendirilmelidir.
KRTER
ETK DDET ETKS DERECE
UYARISIZ
TAHLKE
Ani gelien ok yksek seviyede Ara / rn kullancsn hayati
tehlikeye drebilecek nitelikte hata.
Yasalarla kar karya kalmay gerektiren kusur.
10
UYARILI
TEHLKE
Uyar ile gerekleen ok yksek seviyede ara / rn kullancsn
hayati tehlikeye drebilecek nitelikte hata.
9
OK YKSEK Ara / Para / rn altrlamaz, kullanlamaz.
8
YKSEK Ara / Para / rn alr ancak performans der.
7
ORTA ILIMLI
Ara / Para / rn alr ancak rahatlk salayan baz para,
bileenler almaz veya fonksiyonunu ksa zamanda yitirir.
6
DK
Ara / Para / rn alr ancak rahatlk salayan baz para,
bileenler performans der.
5
OK DK
Ara / Para / rn kullanmn da rahatszlklar yaanr.
Mteri tarafndan % 75 i ve fazlas fark edilir.
4
MNR
NEMSZ
Mteri tarafndan % 50 si ve fazlas fark edilir.
3
OK
NEMSZ
Mteri tarafndan % 25 i ve fazlas fark edilir.
2
YOK Hi Etkisi yok
1
Her deerlendirme kriteri tek tek
ele alnmaldr.
Deitirilmi rnn analizi
salanmaldr.
Kriter 9 10 ise yeniden dizayna
gidilmelidir.
23
EMNYET SINIFI
Kritik karakteristikler iddet olaslk, kefedebilirlik sonularna gre deerlendirilmelidir.
KARAKTERSTK
SINIF
CC
KRTK
SC
NEML
RSK 9 10 4 8
OLASILIK 2 10 4 10
KEFEDEBLRLK
7 10 (1./ +)
4 6 (2. / - )
24
HATANIN POTANSYEL MEKANK SEBEPLER
Dizayn esnasnda rn aacnda tanml hatlardaki durumlara gre oluan etkenler dnlmelidir.
artlara uymayan malzeme seimi
Hayati artlara oranla yetersiz dizayn
Belirsizlik, geerli klma, tanmlama eksiklii
Yetersiz ve tanmsz bakm artlar
Yanl algoritma, mhendislik hesab
Yazlm program
Mhendislik ekibi performans
Planlama eksiklii
Bilgi ve beceri seviyesi eksiklii
23
OLASILIK
Benzer dizayn sistemleri ve bunlara bal
alt sistemlerle elde edilen tecrbeler ve
referans alnan tip onay artlar, mteri
rn performans beklentilerine gre
tanmlanan hatalarn oluma olaslna
gre derecelendirme yaplmaldr.
Olaslklar iin nceki servis beslemeleri
Mteri tarafndan beyan edilmi artlar
Farkl seviyelerde tanmlanm ve bulgu
haline getirilmi sonular farkl bileen
kullanmlar bileenlerdeki deiikliklerin
montaj artlarna olan etkili sonular
Hesaplama ve tolerans belirleme
hatalarndan dolay yaplan
deiiklikler referans alnmaldr.
KRTER
BAARISIZLIIN DERECE
OLASILII KARILAILABLRBAARISIZLIKORANLARI
1000DE100DENFAZLA(%10)-100.000PPM
10
1000DE50VEZER -(%5)-50.000PPM
9
1000DE25VEZER -(%2.5)-25.000PPM
8
1000DE10VEZER -(%1)-10.000PPM
7
1000DE5VEZER -(%0.5)-5.000PPM
6
1000DE2VEZER -(%0.2)-2.000PPM
5
1000DE1VEZER -(%0.1)-1.000PPM
4
1000DE0.5VEZER -(%0.05)-500PPM
3
1000DE0.1VEZER -(%0.01)-100PPM
2
UZAKHATAOLASILII 1000DE0.01VEZER -(%0.001)-10PPM
1
DK
OLDUKAAZGRLEN
HATALAR
ORTA
ARADASIRADA
GRLENHATALAR
YKSEK
SIKGRLENHATALAR
OKYKSEK
SREKL HATALAR
26
GNCEL TASARIM KONTROLLER
Gncel dizayn kontrolleri iki farkl durumda ele alnmaldr.
Mevcut kontroller ile
1-) Hatalarn tamamen nlenmesinin saland kontrol durumu
2-) Hatalarn sonradan yaplan kontroller ile kefedilebilmesi
Buradaki nemli olan husus tasarm esnasnda ok disiplinli yaklam ile tasarm onaylanmadan nlenebilen
artlarn arttrlmasdr.
rnein;
Yaplan taslak izimlerle ilgili hareketli ksmlarn analizi yapan programlar ile alma bir nleme kayna
olarak iaretlenmelidir. nleme faaliyeti hataszlatrmaya ynelik uygulanm teknik olarak kayt edilmelidir.
Hata sebebinin oluumunu engelleyecek olan nleyici veya tasarmn dorulanmas / geerli klnmas gibi
mevcut kontrolleri listeleyin.
Mevcut kontroller ayn veya benzer tasarmlardan faydalanlarak da belirlenebilir. Arzulanan yaklam, eer
mmknse ncelikle nleme kontrollerini uygulamaktr.
Tasarm amacyla, uyumlu olmas halinde, nleme kontrolleriyle balangta ki olaslk derecesi decektir.
Balangtaki saptama derecesi, kontroln, sebebi/sistemimi, yoksa hata trnm saptadna baldr.
27
KEFEDEBLRLK
Kefetme faaliyetinde;
Tasarmn kusursuz olmas iin
hataszlatrmaya ve lmlemeye ynelik
eylemlerin daha fazlalkla tanmlanmas
alnacak riskin azaltlmasna etken olacaktr.
Kefedebilirlik belirlemesinde tasarmn tm
bileenlerle birlikte kyaslanmas gereklidir.
alma esnasnda kefedilebilecek hususlar
nceden belirlenerek, nlem ve kefetme iin
gerekli kontrol artlar aranmaldr.
Bu artlar tedariki prosesine veri olarak
PPAP 4. basks gerei verilmelidir.
TASARIM MATRS her rn iin farkldr.
KRTER
KEFETME TASARIM KONTROLNDE KEFETME OLASILII DERECE
FIRSATLARI
MUTLAK
PHEL
Kontrol, arge ve tasarm faaliyetlerinde kefedilemez.
Potansiyel tehlikeler yksek veya tanmlanmamtr.
Tasarm kontrol yok
10
OK UZAK
Hata kayna netlememi arge- tasarm kontrollerinden dolay
ok uzak kefetme ans mevcuttur.
9
UZAK
Hata kayna netlememi arge -tasarm kontrollerinden dolay
uzak kefetme ans mevcuttur. Netlememi Prototip
dorulamalar
8
OK DK
Hata kayna arge - tasarm kontrolleri ile ok dk kefetme
ans mevcuttur. Kaynanda dorulanmam unsurlar
7
DK
Hata kayna arge - tasarm kontrolleri ile orta iddette kefetme
ans mevcuttur. Kaynanda geerli klnm unsurlar
6
ORTA ILIMLI
Hata kayna arge - tasarm kontrolleri ile orta kefetme ans
mevcuttur. Kaynanda dorulanm sonular.
5
ORTALAMADAN
YKSEK
Hata kayna arge - tasarm kontrolleri ile ortalalamann zerinde
kefetme ans mevcuttur. Kaynanda garanti edilmi sonular
4
YKSEK
Hata kayna arge - tasarm kontrolleri ile yksek kefetme ans
mevcuttur. Prototip ncesi garanti edilmi sonular.
3
OK YKSEK
Hata kayna arge - tasarm kontrolleri ile ok yksek kefetme
ans mevcuttur. Prototip ncesi gvenirlirlii kesinlemi sonular
2
HEMEN HEMEN
KESN
Arge- tasarm kontrolleri ile hemen hemen kesin kefetme ans
mevcuttur. Tip onay, arge- tasarm veri aygt iinde uygulama
ansna sahiptir.
1
28
MACHINERY FMEA YNETM (KALIP MACHINERY FMEA YNETM (KALIP EKPMAN) EKPMAN)
Tasarlanan rnn proses hatlarnda retime alnmas iin gerekli Tasarlanan rnn proses hatlarnda retime alnmas iin gerekli
kalp ve ekipmanlarnda dizaynnn rn tasarmna gre salanmas kalp ve ekipmanlarnda dizaynnn rn tasarmna gre salanmas
gerekmektedir. gerekmektedir.
Bu durumda ekipmann hatasz bir ekilde imalat edilebilmesi iin Bu durumda ekipmann hatasz bir ekilde imalat edilebilmesi iin
gerekli mhendislik hesaplar dahil olmak zere, rn malzemesi ile gerekli mhendislik hesaplar dahil olmak zere, rn malzemesi ile
dizayn edilecek kalp ekipman malzemesinin birbirleri zerinde dizayn edilecek kalp ekipman malzemesinin birbirleri zerinde
herhangi bir soruna el vermemesi gerekmektedir. herhangi bir soruna el vermemesi gerekmektedir.
Bu sebeple FMEA 4. basks proses zerinde kritik etkisi bulunan ve Bu sebeple FMEA 4. basks proses zerinde kritik etkisi bulunan ve
tasarm esnasnda iaretlenmi aamalarda ekipmanlar iinde FMEA tasarm esnasnda iaretlenmi aamalarda ekipmanlar iinde FMEA
almasn nermitir. almasn nermitir.
Kalp ve ekipmana ynelik FMEA almasnda 2001 ylnda Kalp ve ekipmana ynelik FMEA almasnda 2001 ylnda
yaynlanan MFMEA 1. bask kitapk referans alnmaldr. yaynlanan MFMEA 1. bask kitapk referans alnmaldr.
EKPMAN
MACHINERY
F
M
E
A
29
MFMEAFormat, tasarmFMEA format ile benzer zellikler tamaktadr.
Formatta model / ara satr yerine programve plan olarak tanmlanmtr.
Ekipman, kalplarn rn ve proses artlarna gre oluturulmas, etkili malzeme seimi,
tolerans belirleme ve ileme yntemlerini ele ald iin referans standarda gre proses
tasarm olarak ele alnmaldr.
FORMAT
Potential
Failure Mode and Effects Analysis
___ Sistem (Machinery FMEA) FMEA Numaras:
___ Alt Sistem Page : /
___ Bileenler : Tasarm Sorumlusu : Hazrlayan :
Program/Plan(lar) : Anahtar Tarih : FMEA Tarihi (Orig.) : (Rev.) :
FMEA Ekibi :
nleyici
Kontroller
Kefedici
Kontroller
Aksiyon Takibi
i
d
d
e
t
O
l
a
s
k
K
e
f
e
d
e
b
i
l
i
r
l
i
k
R
.
P
.
N
.
No action required
No action required
No action required
Para /
Fonksiyonlar
E
m
n
i
y
e
t

S
Hatann potansiyel
mekanik sebepleri
O
l
a
s
k
Tekrarn
nleme
Aksiyonu
Sorumlu
Hedef Bitirme
Tarihi
Aksiyon Sonular
Potansiyel hata
tr
Hatann Potansiyel
Etkileri
i
d
d
e
t
R
.
P
.
N
.
K
e
f
e
d
e
b
i
l
i
r
l
i
k
Gncel Tasarm
Kontrolleri
30
Dizayn edilerek retim operasyonlarnda
kullanlacak ekipman, kalp ve fikstrlerin rn hata
potansiyeline etkisini azaltmak amac ile yaplan
deerlendirmelerdir.
Bu deerlendirmeler iletmenin kabiliyetine gre
deikenlik arz etmektedir.
Kabiliyetler ileme makinesi ve personelin kabiliyeti
olarak deerlendirilmektedir.
Ancak seilen malzemenin karakteristik zellikleri de
hata tr analizinde belirleyicidir.
arpklk, Eksantriklik
atlama, Krlma, Paralanma
Anma, Ypranma, Zedelenme
Kaklk, Eksen, Merkez
Malzeme zellikleri
leme yntemleri
Toplama, balama
zel makine durumunda topraklama hatt
ve ksa devre yapmas
zel makine durumunda uyumazlk
Uyumazlk ( dier ekipmanlar)
POTANSYEL HATA ETKLER
Hatann etkileri genelde, bakm ve ayarlama
personeli dahil olmak zere tm operatrlerin
gvenliini tehlikeye sokucu olarak ele alnmaldr.
Ekipmann almamas, arzas durumunda
mdahale sresi ve retimin durma olaslna gre
deerlendirilmelidir.
Makine zerindeki ekipman kaynakl arza
Ktleen evrim zaman, retememe
Bozulma performansna gre hasar verme
Yetersiz tork, besleme
Aralkl operasyon
Ar titreme,
Ar ayarlama gereksinimi
Ar mekanizma ve bileen tepkisi, krlma
yi olmayan rn ktlar
Ar apak retme
31
DDET DERECELENDRMES
KRTER
ETK DDET ETKS DERECE
UYARISIZ
TAHLKE
Operatr veya bakm personelini uyarsz olarak tehlikeye
drecek kusur.
Emniyet ve yasal dzenlemelere uymayan hatalar
10
UYARILI
TEHLKE
Yksek seviyede operatr veya bakm personelini tehlikeye
drebilecek uyar ile gerekleen kusur
9
OK YKSEK
8 saatlik normal retim zaman ierisinde 4 saatten fazla kusurlu
para retmesine sebep olma
8
YKSEK
4 - 8 saatlik normal retim ierisinde 4 saatten fazla paralarn
ayrma tabi tutulmas
7
ORTA ILIMLI
4 saat lik normal retim ierisinde 1-2 saat aras kusurlu
paralarn ayrlmas
6
DK
1Saatlik normal retim ierisinde 30 dk ve 1saat sklnda
paralarda kusurlu paralarn ayrlmas
5
OK DK
10 ve 30 dakika arasnda yaplan kontrollerde kusurlu para
retilmemektedir
4
MNR
NEMSZ
10 dakikann zerinde yaplan kontrollerde kusurlu para
retilmemektedir.
3
OK
NEMSZ
Tanmlanan sre ierisinde parametre deiiklikleri takip
edilmekte, ayar ve dier proses kontrollerine salanmaktadr.
retim esnasnda kusurlu para retimi yoktur.
2
YOK
Tanmlanan sre ierisinde parametre deiiklikleri takip
edilmektedir. Ayar ve dier proses kontrolleri dahil dier normal
bakm faaliyetleri yrtlmektedir.
1
32
OLASILIK DERECELENDRMES
Kriter;
alma saatleri
iinde
baarszlklarn
Says
Kriter;
alma evrimi
iinde
baarszlklarn
Says
Kriter;
Kullanclar tarafndan temel alnan gvenlik zaman DERECE
1 / 1 1 / 90 R(t)t < %1: MTBF alma zamannn % 10 una eittir
10
9
8
1 / 80 1 / 90000 R(t)t < %37: MTBF alma zamanna eittir
7
1 / 350 1 / 180000 R(t)t < %60: MTBF alma zamanndan 2 kat daha byktr
6
5
4
3
2
1 / 25000 1 / 900000den fazla R(t)t < %98: MTBF alma zamanndan 50 kat daha byktr
1
33
OLASILIK HESAPLAMA TABLOSU EK D
Hata Oran MTBF
t
(kullanc zaman)
(alma zaman) R(t)
t
Yntem
1 / 1 1 8 0,03% MTBF alma zamannn % 10 una eittir
1 / 80 80 80 36,79% MTBF alma zamanna eittir
1 / 350 350 200 60,65% MTBF alma zamanndan 2 kat daha byktr
MTBF Mean time between failures Ortalama baarszlk arasndaki zaman
t User time alma zaman
R(t)=e
-t/mttbf
34
KEFEDEBLRLK DERECELENDRMES
KRTER
KEFETME TASARIM KONTROLNDE KEFETME OLASILII DERECE
FIRSATLARI
MUTLAK
PHEL
Tasarm ve makine ekipman kontrol faaliyetlerinde kefedilemez.
Potansiyel tehlikeler yksek veya tanmlanmamtr.
Tasarm ve makine ekipman kontrol yok
10
OK UZAK
Hata kayna netlememi tasarm ve makine ekipman
kontrollerinden dolay ok uzak kefetme ans mevcuttur.
9
UZAK
Hata kayna netlememi tasarm ve makine ekipman
kontrollerinden dolay uzak kefetme ans mevcuttur.
Netlememi dorulamalar
8
OK DK
Hata kayna tasarm ve makine ekipman kontrolleri ile ok dk
kefetme ans mevcuttur. Kaynanda dorulanmam olaslklar
7
DK
Hata kayna tasarm ve makine ekipman kontrolleri ile orta
iddette kefetme ans mevcuttur. Kaynanda geerli klnm
olaslklar
6
ORTA ILIMLI
Hata kayna tasarm ve makine ekipman kontrolleri ile orta
kefetme ans mevcuttur. Kaynanda dorulanm sonular
mevcut
5
ORTALAMADAN
YKSEK
Hata kayna tasarm ve makine ekipman kontrolleri ile
ortalalamann zerinde kefetme ans mevcuttur. Kaynanda
garanti edilmi sonular
4
YKSEK
Hata kayna tasarm ve makine ekipman kontrolleri ile yksek
kefetme ans mevcuttur. Salama ncesi garanti edilmi
sonular.
3
OK YKSEK
Hata kayna tasarm ve makine ekipman kontrolleri ile ok
yksek kefetme ans mevcuttur. Salama ncesi gvenirlirlii
kesinlemi sonular
2
HEMEN HEMEN
KESN
Tasarm ve makine ekipman kontrolleri ile hemen hemen kesin
kefetme ans mevcuttur. Tasarm ve makine ekipman kontrolleri
hatasz ve kesindir
1
33
PROSES FMEA YNETM PROSES FMEA YNETM
Tasarm ve ekipman onay alnmadan nce belirlenen i akna gre Tasarm ve ekipman onay alnmadan nce belirlenen i akna gre
retim hatlarnda gerekletirilecek rn iin artlarn salanmas ve retim hatlarnda gerekletirilecek rn iin artlarn salanmas ve
hatasz bir retim prosesinin tesis edilmesi amacyla yaplan hatasz bir retim prosesinin tesis edilmesi amacyla yaplan
hataszlatrma faaliyetidir. hataszlatrma faaliyetidir.
Proses FMEA almas ncesi rn iin APQP aamas gerei rn Proses FMEA almas ncesi rn iin APQP aamas gerei rn
dokman alt yapsnn salanmas gerekmektedir. dokman alt yapsnn salanmas gerekmektedir.
FMEA 4. bask Tasarm sorumluluuna sahip olmayan alt yklenici FMEA 4. bask Tasarm sorumluluuna sahip olmayan alt yklenici
kurulular da dikkate alarak. Mteri tarafndan belirtilmeyen kritik kurulular da dikkate alarak. Mteri tarafndan belirtilmeyen kritik
karakteristik durumlar ile alakal olarak Tasarm FMEA faaliyetinde karakteristik durumlar ile alakal olarak Tasarm FMEA faaliyetinde
nerdii kritik karakteristik belirleme faaliyetini Proses FMEA iinde nerdii kritik karakteristik belirleme faaliyetini Proses FMEA iinde
nermitir. nermitir.
Bununla birlikte 4. baskya gre bu gibi kritik rnler dikkate Bununla birlikte 4. baskya gre bu gibi kritik rnler dikkate
alndnda ncelik belirleme yntemini de kurulu proses artlarna alndnda ncelik belirleme yntemini de kurulu proses artlarna
gre seenekli hale getirmitir. gre seenekli hale getirmitir.
PROSES
PROCESS
F
M
E
A
36
Proseslerde Hatann etkisi Proseslerde Hatann etkisi
rndeki uygunsuzluk;
Tedarik zincirinde ilk muhatap olan mteride karlalmayabilir.
Kullanma bal olarak etkililii olan bir uygunsuzluk gzlemlenebilir.
Bu tr uygunsuzluklar;
nceden kestirilmeli nihai kullancya olan etkilerde tanmlanmaldr.
37
Proses Hatalarnn Analizinde; Proses Hatalarnn Analizinde;
Hazrlanan t Hazrlanan tm dok m dokmanlar dorulanmaldr. manlar dorulanmaldr.
rnn proseslerdeki fonksiyonu belirlenmelidir.
Fonksiyonlarn yerine getiren paralarn (alt sistem) proses artlar tanmlanmaldr.
Parann fonksiyonunu yerine getirebilmesini salayacak zellikler ve zellikleri salayacak
proses aamalar tespit edilerek.
Proses hata trleri tanmlanr .
Hata trleri genelde
retim Malzeme etkisi proses parametresi ( Tolerans d ) gzle
Kabul Muayene Satn alnan para Ret nedeni , artl kabul durumlar
Test Muayene Hatal para kabul , Uygun para Ret durumu
Hammadde Hammadde artnamesi ve yasal kstlamalar
Yar Mamul Para Proses hareketleri
Ambalaj Ambalaj malzemesi, ambalajlama ekli
Depolama Depolama alan artlar,
Nakliye Nakliye esnas riskler
eklinde tanmlanr.
38
Olas hata sonularnn mteri zerindeki etkileri olarak tanmlanr.
Bu balamda mteriler;
bir sonraki proses hatt
bir sonraki proses kullanclar (mteri imalat bantlar)
ve nihai mteriler olarak tanmlanr.
Olas etki sebepleri;
rn almas,
kullanc emniyeti,
artname,
yasalara uygunluk
ve makine ekipman olarak belirlenir.
Her bir hata trnn sadece bir etkisi vardr. Etkiler snflanrken ;
Fonksiyonu ile ilgili olarak
zellikleri ile ilgili parametreler
Hata Koulu
ok fazla gzlenmeyen
Mteriyi fazla rahatsz etmeyen hatalar olarak ayrlr.
Hata trlerinin sonularyla oluan hata etkisi ;
39
Hata trnn tespitinin ardndan hata sebepleri aratrlmas ve tanmlanmas yaplr.
Hata trnn doal sebebi imalat, d imalat ve destek imalat hatt yetersizliidir.
Bu yetersizlik makine ve imalat ekipman kaynaklda olabilir.
Hata trne sebep olan retim deiikliinin kaynadr.
Olas hatann dzeltilecei ve kontrol edilecei fonksiyonlar ynnden hata trnn nasl
oluabilecei tanmlanr.
Olas tm sebepler sralanr.
En yksek iddet derecesine sahip olan hata trlerinden balayarak;
Tm hata trleri ve bunlarn tm sebepleri belirlenmelidir.
Hata trnn olas sebeplerinin tespitinde ekip yeleri arasnda beyin frtnas yaplr.
Proses aamalarnda retim parasnn hata olaslnn hangi proses parametresi ve
makine zelliklerindeki uygunsuzluklarda ortaya kaca gzden geirilir.
Olas hata sentezi;
40
Hata Olaslnn net tespiti iin ;
Malzeme
Makine
Metot
Personel ( i gren )
evre Faktr ve Kaynaklar incelenir.
Hata trleri hakknda alnacak kontrol nlemleri , hata trnn meydana gelmesini nleyen
veya kabilecek hata trn kefeden kontroller olarak tanmlanr. Kontrol nlemleri
sistematii olarak ;
Kefedilebilme
Frekans
Tehis
Tam zamanllk
Kontrol nlemleri SPC gibi prosesle ilgili kontroller ve muayene deneylerle aklanr. FMEA
yaplacak proses ve retim para gurubu dair nlemler listelenir. Buradan klarak hata trleri
, etkileri ve sebeplerinin nlenmesi gzlemlenmi olur.
41
Yeni rn iin yaplacak FMEA faaliyetinde;
Benzer proses ve paralarla kyaslanarak tanmlanr.
Balang olasl ve kefedebilirlik derecelerinin tahmininde, alnan nlemler kyaslanr.
Her proses iin FMEA faaliyetlerinin sonular hazrlanan fonksiyon matrislerden takip edilir.
Proseste karlalabilecek hata risklerine gre mevcut FMEA faaliyeti karlatrlr.
Olaslk derecesinin tahmini srasnda, hata tr sebebin ortaya kmas veya azaltlmas iin
dnlen kontroller gz nne alnr.
Kontroller rneklenecek olursa, yaplacak denetimler ;
rn / Para denetimi
Proses Parametreleri ve zelliklerinin denetimi
FMEA srecinde Az miktarda retim ve sevk
Uygulanacak Kontrol Faaliyetleri ;
El / Gz kontrolleri
% 100 lmsel kontroller
lme Cihazlarnn kontrolleri ( Kalibreli ve hatasz )
gren personel katlm ile SPC alma ve kontrolleri
yaplarak muayeneler yaplr ve net veriler toplanr.
Deerlendirme ;
42
alma Dokmanlar
FMEA almas iin;
leri rn kalite planlama prosesi (APQP)
gerei alma dokmanlar
hazrlanmaldr.
Bu alma dokmanlar rn zerinde
yaplmas planlanan mevcut prosesleri ve
kontrol faaliyetlerini tanmlamaldr.
Ak diyagramlar ile 3 fazl olarak
hazrlanan kontrol planlarn tutarl
olmaldr.
Mmkn olduu mddete tasarm FMEA
ve ekipman FMEA sonular ve ekip
tecrbesinden oluan proses
parametreleri tanmlanmaldr.
zel ve alt yklenici prosesi etkileri ile ilgili
tedariki mevcut kontrolleri elde edilmelidir.
Form: CP02F01 Rev.:00/11.02.2003
Prototip
n Seri
Seri
Uygun deil
Hayr
K
Uygun Deil
Uygun
2 Girdi Kontrol Girdi Kontrol Malzeme Tanm
Sac Malzeme Raporu
3
Girdi Kontrol Girdi Kontrol Malzeme Tanm
Polimer Malzeme Raporu
4 Girdi Kontrol Tedariki Tedariki Raporu
D Fason malat Eksen l
Yay Ykseklik
ap
5 D lem Tedariki Gz Kontrol
Yzey ilem Yzey ilem raporu
21 Kenar Bkme Uygulama Gz Kontrol
40 Bant Kesme Pres hatt En
Boy
Kalp Balama Pres hatt Kurs
Makine Ayar
41 evre kesme Pres hatt Teknik Resim l
Seri Ba Onay
42 Delme + Form Pres hatt Teknik Resim l
Seri Ba Onay
Kayt rn Aktiflik
Ak Plan No
RN AKI DYAGRAMI (SNOPTK)
Para Ad Koltuk karkas Mteri Firma
Parann tanm veya
referans
Para No
Hazrlayan
Onay
Red Dngs
Ret
malat operasyonu
Hazrlk ilemi
Ayn yerde birden fazla
kontroll yaplan ilem
Nakil, Sevkyat
OPERASYONUN
YAPILDII YER
MAK.
KODU
KONTROL PARAMETRES
Balant
OP.
NO
SNOPTK DYAGRAMI
KRTK
KARAK.
OPERASYON TANIMI
Hayr
Paketleme
Karar bekleniyor
Numune alarak yaplan
kontroller
Kalite Kontrol
Kontroll yaplan ilem
Stoklama
Proses Evet
lk Onay Dngs
Tashih
Dzeltilir
mi?
Uygun olmayan
rn kontrol
prosedr
Uygun olmayan
rn kontrol
prosedr
Ayar
lk Onay
ERD
PR03
PA6
PR03
5911-1
PR03
5911-1
PR03
PR03
CP04F01
43
Form: CP02F02Rev.:02/25.11.2006
Prototype Pre-launch Production
Prototip nSeri Seri malat KeyContact/Phone Ahmet SONER 902242114848 Date(original)
Control PlanNumber/Kontrol PlanNo Sorumlu Tarih(Orjinal)
Part Number/Latest ChangeLevel CoreTeam Customer EngineeringApproval/Date(Eer Gerekiyorsa)
ParaNo/ EnSonDeiiklikSeviyesi Ekip Mteri MhendislikOnay / Tarih(Eer Gerekiyorsa)
Part Name/Descripcion Supplier/Plant Approval/Date Customer QulityApproval/Date(If Reqd)
ParaAd / Aklamalar Tedariki Onay / Tarih Mteri KaliteOnay / Tarih(Eer Gerekiyorsa)
Supplier/Plant Supplier Code Other Approval/Date(If Reqd) Other Approval/Date(If Reqd)
Tedariki / Yer Tedariki Kodu Dier onaylar/ Tarih(Eer Gerekli se) Dier Onaylar / Tarih(Eer Gerekiyorsa)
Girdi Kontrol PR03/SP03F01 6
Kumpas
1-150mm/0.01mm
NumuneAlma
Plan
Her Parti Girdi kontrol formu Tabakakalnl SC/ + 4mm+/- 0.086
KONTROL PLANI
ProsesKontrol
Operatr
PR03/CP04F01
PR03/CP04F01
27 Ykseklik SC/ + 45mm+/-0,1 Seri retimtakipformu
ProsesKontrol
Operatr
5Para
1Para
SBO/ V2- 1/4S
SUT/ V8- 1/1S
XRKart 26 2. Delikap
Seri ba onayformu ProsesKontrol PR03/CP04F01
ProsesKontrol
Operatr
1. Delikap
Kumpas
1-150mm/0.01mm
39mm+/- 0,3mm
Kumpas
1-150mm/0.01mm
1ayar Seri ba onay 24 Dayamamesafe SC/ +
Girdi kontrol formu Girdi Kontrol PR03/SP03F01 5
1rnek 10Parti Dlaboratuar dorulama
Tabakaboyu SC/ + 2400mm+/- 5mm
erit metre
1-5000mm/ 1mm
NumuneAlma
Plan
Her Parti
2
MalzemeKimyasal
Kompozisyonu
SC/ + DINEN10025/ S275J2G3
2 Girdi Kontrol Tedariki 1
El FrenKolu
EXJSA
Metot
MalzemeKimyasal
Kompozisyonu
SC/ + DINEN10025/ S275J2G3 Girdi Kontrol
3.1B
SertifikaKontrol
100%
Girdi Kontrol
PR03/SP03F01 Her Girdi Girdi kontrol formu
Girdi Kontrol PR03/SP03F01 Metalogrofik
Responsible
Sorumlu
Methods
46857634OE
12.02.2010
Date(Rev.)
Ahmet SONER, BarGL, Mehmet KUT,
Murat CVELEK
Tarih/ Revizyon
ProcessName/
Operation
Description
ProsesAd
OperasyonTanm
Characteristics
Karakteristikler
Product
rn
Kontrol
Metodu
Number
No
ASDEG
12.02.2010
Machine,Device
Jig,Tools
For Mfg.
Makine,Kalp
Alet,Aparat
Freq
Frekans
Special
Char.Class
zel Karakter
Snf
Process
Proses
Evaluation
Measurement
Technique
Deerlendirme
lmeTeknikleri
Size
Bykl
ReactionPlan
ReaksiyonPlan
QualityRecords
Kalitekayd
Sample/Numune
Part/
Process
Number
Para/
Proses
No
Control
Method
Product / Process
SpecificationTolarance
rn/ Proses
SpesifikasyonuToleranslar
Malzemefiziksel zellii 3 SC/ + DINEN10025/ S275J2G3 ekme/Kopma 1rnek PR03/SP03F01 10Parti Dlaboratuar dorulama
4 Tabakaeni SC/ + 1200mm+/- 5mm
erit metre
1-5000mm/ 1mm
Her Parti Girdi kontrol formu PR03/SP03F01
NumuneAlma
Plan
Girdi Kontrol
25 SC/ + 9mm+/-0,1
CC/ C 6mm+/-0,05
5Para
1Para
SBO/ V2- 1/4S
SUT/ V8- 1/1S
Seri retimtakipformu
Kumpas
1-150mm/0.01mm
Kumpas
1-150mm/0.01mm
5Para
1Para
SBO/ V2- 1/4S
SUT/ V8- 1/1S
5Para
5Para
SBO/ V2- 1/4S
SUT/ V8- 1/1S
PR03/CP04F01
Kumpas
1-150mm/0.01mm
XRkart Mesafe CC/ C 36mm+/- 0,08mm 28
ProsesKontrol
Operatr
PR03/CP04F01
42
Formverme
Delme
EPR100A 23 KalpKursu SC/ + 92mm+/- 1mm
KaytrnAktiflik
PR03/CP04F01
erit metre
1-1000mm/ 1mm
1Ayar Seri ba onay Seri ba onayformu ProsesKontrol
44
Potential
FailureModeandEffectsAnalysis
(ProcessFMEA)
ParaAd :El FrenKolu FMEANumaras :ASPFT10-08
ParaKodu:46857634OE ProsesSorumlusu: AhmetSONER Hazrlayan:AhmetSONER
Model Yl / Ara:2011/ DOBLO AnahtarTarih:15.07.2010 FMEATarihi (Orig.) : (Rev.):
FMEAEkibi :AhmetSONER, BarGL, MehmetKUT, MuratCVELEK, KutaySONER,
nleyici KontrollerKefedici Kontroller AksiyonTakibi
i
d
d
e
t
O
l
a
s
k
K
e
f
e
d
e
b
i
l
i
r
l
i
k
R
.
P
.
N
.
Operasyon42
Formverme
Delikdelme
Mesafenintolerans
limitlerininstndeolmas
Dili sistemi skrpara
monteedilemez, Monte
edilmesi durumundarn
almaz. Kazayasebep
olabilir
9 CC
Dayamann
boalmas, yeniden
ayarlamaveproses
deiiklikleri, kalp
anmalar
6
Seri balangonaynda
dayamakontrolleri, Seri
retimesnas operatrve
kontroltarafndanyaplan
kontroller
5 270
nprosesyeterlilii ile
kontrol limitleri
belirlenecekXRkart
tutulacak. Deiiklik,
anmalarstandardize
edilecek
965 95 OPY: 10.05.2010
KutaySONER
XRSrekli
KutaySONER
Takmmrbelirleme
01.06.2010
AhmetSONER
S
O
D
S
D
N
C
E
L
K
Potansiyel hata
tr
HatannPotansiyel
Etkileri
i
d
d
e
t
R
.
P
.
N
.
K
e
f
e
d
e
b
i
l
i
r
l
i
k
Gncel ProsesKontrolleri
KALTEKAYDI
05.05.2010
Para /
Fonksiyonlar
E
m
n
i
y
e
t

S
Hatann
potansiyel
mekanik
sebepleri
O
l
a
s
k
Tekrarn
nleme
Aksiyonu
Sorumlu
Hedef Bitirme
Tarihi
AksiyonSonular
FMEA FORMU DOLDURMA FMEA FORMU DOLDURMA
43
PARA KODU
ANAHTAR TARH
ARGE SONRASI RN DEVREYE ALMA,
ALT YKLENCYE PROJE TESLM TARH
PARA ADI
TASARLANMI / MTER TARAFINDAN BEYAN EDLM
BELRL BRM VE BRLETRLM PARA TANIMI
ARA MODEL / YILI
2000/53/ ELV GERE PARANIN ARA MODELNN
VE YILININ TANIMLANMASIDIR.
PROSES SORUMLUSU
ATANMI MTER TEMSLCS, PROJE SORUMLUSU
MALAT SORUMLUSU
FMEA EKB
PROSES HATTININ YRTLMESNDEN SORUMLU
RN DEVREYE ALMA EKB
46
PARA / FONKSYONLAR
KONTROL PLANINDA TANIMLANMI,
OPERASYON KODLARI VE OPERASYON STEKLERNN
TANIMLANDII STUNDUR.
HER BR OPERASYON ADIMININ TANIMLANMASI NERLR
MALAT PROSES ERSNDE;
TANIMLANAN HER HANG BR OPERASYON, L,
YNTEMDE SAPMA DURUMUNDA OLUABLECEK
HATALARIN TANIMLANDII STUNDUR.
HATA KODLARI LSTESNDEK MEVCUT HATA KODLARINA
GRE HAREKET EDLMEMELDR.
Operasyon 42
Form verme
Delik delme
Para /
Fonksiyonlar
Mesafenin tolerans
limitlerinin stnde
olmas
Potansiyel hata
tr
47
HATANIN POTANSYEL ETKLER
HATA OLUUMUNDAN SONRA MEYDANA GELEBLECEK MADD ZARAR,
KAYIP,
YENDEN LEME,
AYIRMA,
YARALANMA VS DURUMLARIN
TANIMLANMASINDA KULLANILAN SATIRDIR.
BU SATIRDA HATANIN MALATPROSESN M
YOKSA MTER MALATHATTINI MI ETKLED TANIMLANMALI
DDET DERECELENDRMESNDE BU NOKTAYA DKKAT EDLMELDR.
BR HATANIN BRDEN FAZLA ETKS OLABLECE DNLMEDLDR.
Dili sistemi skr
para monte
edilemez, Monte
edilmesi durumunda
rn almaz.
Kazaya sebep olabilir
Hatann Potansiyel
Etkileri
48
SDDETDERECELENDRME
Her hata sebebine ayr iddet trnn etkisinintanmlanmas ile uygulanr.
Mteri ynndeniddetderecesi;
Sadece rntasarm zerinde yaplacak deiikliklerle deitirilebilir.
retimsrasndaki kontrollerden etkilenmez.
iddet in malat Prosesleri ve Mteri Proses hatt olmak zere iki farkl etkisi vardr.
Buiddetdeerininhangisi dahayksekiseodeeriddetdeeri olarakalnr.
iddet Tablosunda verilen derecelere gre belirlenir.
KRTK, YASAL ZORUNLU rnlerde iddet minimum8 olarak ele alnmaldr.
49
KRTER KRTER
ETK RN ZERNE ETKLER DERECE ETK PROSES ZERNE ETKLER
MTERYE ETKS RETM/ MONTAJ HATTI ETKS
Potansiyel hatann etkileri yasal
dzenleme ve ara gereksinimlerini
uyarsz bir ekilde etkiler.
10
Makine ve Montaj Operatrn
Uyarsz Tehlikeye drecek
kusur
Potansiyel hatann etkileri yasal
dzenleme ve ara gereksinimlerini
etkileyebilecek dzeydedir.
9
Makine ve Montaj Operatrn
Uyarl Tehlikeye drecek kusur
Alt sistem paralarndan
dolay rn verimli olarak almak
fonksiyonlarn yitirir
8
Byk Tehlike
rnn % 100 nn hurdaya
ayrlmas. Hattn kapatlmas, ve
yeniden ayarlanmas gerekir
Alt sistem paralarnn
fonksiyonlarn yerine
getirememsinden kaynakl rn
performansnda dmeler yaanr.
7
nemli Tehlike
rnn bir ksmnn hurdaya
ayrlmas gerekir. lave ilemler ile
sapmann giderilmesi gerekli
rnn almasn salayan alt
sistem paralarda mteri rahatszlk
duyar. rn performans der.
6
rnn % 100 nden az
ksmnn yeniden imal edilmesi ve
ek ilemler yaplarak kontrol
edilmesi gerekli
rn alr ancak Alt sistemlerden
kaynaklanan kusurlar rn
performansn azaltr.
5
rnn bir ksm yeniden imal
edilmesi ve ek ilemlerden
geerek kontrol edilmesi gerekir
rnn kullanmnda rahatszlklar
yaanr. Mteri tarafndan % 75
fark edilir
4
rnn % 100 nden az ksmnn
proses hattnda yeniden ilenmesi
ve kontrol gereklidir.
Gzle grlebilir
fark edilir
3
rnn bir ksmnn proses
hattnda yeniden ilenmesi ve
kontrol gereklidir.
Gzle grlebilir
fark edilir
2
Kk / nemsiz
Tehlike
Arada srada ileme tabi tutma
gereklilii oerasyon ve operatr
kaynakl
Etkisi yok Farkedilebilir bir Etkisi yok
1
Etkisi Yok Farkedilebilir bir etkisi yok
Emniyet ve
yasal gereksinim
isteklerinin
karlanmasnda
baarszlk
Emniyet ve
yasal gereksinim
isteklerinin
karlanmasnda
baarszlk
Ilml / Orta
iddetli Tehlike
Hafif
iddetli Tehlike
Ana rn grevini
yerine
getiriken hasar
veya yerine
getirememe
Alt sistem grevini
yerine
getirememe veya
hasar grmesi
Bileen etkisinde
Sknt yaratmas
30
EMNYET SINIFI
Tasarm sorumlusu kurum tarafndan daha nceden beyan edilmi bir kritiklik mevcut deil ise aadaki
tabloya gre proseslerde hareket eden rnn kritiklik seviyesi iaretlenmeli ve mteri kritik kodlama
sistemine gre gncellenen kontrol planlarnda tanmlanmaldr.
Kritik karakteristikler iddet olaslk, kefedebilirlik sonularna gre deerlendirilmelidir.
KARAKTERSTK
SINIF
CC
KRTK
SC
NEML
RSK 9 10 4 8
OLASILIK 2 10 4 10
KEFEDEBLRLK
7 10 (1./ +)
4 6 (2. / - )
31
HATANIN POTANSYEL MEKANK SEBEBLER
HATANIN OLUMASINA ETK EDEN;
PROSES PARAMETRELER,
KALIP,
EKPMAN,
MAKNE
DER RETM TAKIMLARI
VE BUNLAR N ZEL OLARAK PLANLANAN
NLEYC BAKIM
KESTRMC BAKIM (TPM, OTONOM)
TAKIM YNETM PROGRAMLARI
GB YNTEMLERDEK EKSKLKLERN TANIMLANDII KISIMDIR.
AIRI AYAR VE PROSES ESNASI DEKLKLERN NCEDEN KESTRLP KAINILMASI LE
ORTADAN KALDIRILMASI SALANMALIDIR.
Dayamann boalmas,
yeniden ayarlama ve
proses deiiklikleri,
kalp anmalar
Hatann potansiyel
mekanik sebepleri
32
OLASILIKDERECELENDRME
Olaslk tespitinde;
yelerin tecrbesi, Kalite verileri ( Kontrol sonularna ilikin eski veriler , mteri ikayetleri )
ve Deneysel verilerin kalitesi dikkate alnr.
Olaslk Tablosunda verilen deerler, hata olaslklar oluma riskine gre belirlenir.
Bu deerlendirmede kefetme nlemleri dikkate alnmaz , bu deerlendirme sadece hata
sebebinin meydana gelmesini nlemek iin kararlatrlan yntemler gz nne alnr.
Belirlenmi olan birincil sebeplerin her biri iin olaslk derecesi tahmin edilemez ise;
retilen 1000000 paraya karlk hatalarn km latifi tahmin edilir veya kyaslanr. ( PPM )
Bu kyaslama benzer paralar, benzer proseslerdeki hata olaslklarna gre
deerlendirilebilecei gibi, n proses yeterlilik almasnda da hesaplanabilir.
33
KRTER
BAARISIZLIIN NEDENN ORTAYA IKMA OLASILII - PFMEA DERECE
OLASILII [ OLAYLAR, HATALAR / ARALAR (SPAR MKTARI) ]
OK YKSEK
100 ? HER 1000 PARADA 100 PARADAN AZ
1 ? 10 PARADA 1 HATADAN AZ
10
1000 PARADA 50 / 20 PARADA 1HATA
9
1000 PARADA 20 / 50 PARADA 1HATA
8
1000 PARADA 10 / 100 PARADA 1HATA [ 10.000 ppm ]
7
1000 PARADA 2 / 500 PARADA 1HATA [ 2000 ppm ]
6
1000 PARADA 0.5 / 2000 PARADA 1HATA [ 500 ppm ]
5
1000 PARADA 0.1/ 10.000 PARADA 1HATA [ 100 ppm ]
4
1000 PARADA 0.01/ 100.000 PARADA 1HATA [ 10 ppm ]
3
1000 PARADA 0.01/ 1.000.000 PARADA 1HATA [ 1PPM ]
2
OK DK NLEYC YAYGIN KONTROLLER LE HATA OLASILII YOK
1
DK
ORTA DDETTE
YKSEK
34
Form: CP02F05 Rev.:02/30.09.2006
Para ad almay yapan
Para no Balama tarih / saat
Operasyon ad Biti tarih / saat
l retim Mik./ Numune Mik / 50 Para
l Tanm Makine kodu / ad
Tolerans + 0,05 - 0,05 Numune alma periyodu Dk/ 5 Para
lm cihaz Hedef Cm 1,67 Cmk 1,33
alma Kaytlar
Uygulanan ilem
11:30
12:00
12:30
13:00
13:30
14:00
14:30
15:00
15:30
16:00
16:30
lmsonular
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
UTL X1 35,04 35,02 35,00 35,01 35,00 35,01 35,00 35,01 35,00 35,01 UKLX
ATL X2 35,00 35,01 35,02 35,00 35,02 35,00 35,02 35,00 35,02 35,00 AKLX
TT X3 35,01 35,00 35,02 35,00 35,01 35,00 35,02 35,00 35,05 35,00 UKLR
X4 35,04 35,02 35,00 35,01 35,00 35,01 35,00 35,01 35,00 35,01
X5 35,00 35,01 35,02 35,00 35,02 35,00 35,02 35,00 35,02 35,02
Xort 35,02 35,01 35,01 35,00 35,01 35,00 35,01 35,00 35,02 35,01
R 0,04 0,02 0,02 0,01 0,02 0,01 0,02 0,01 0,05 0,02
Ri <=0.416*IT Uygun Uygun Uygun Uygun Uygun Uygun Uygun Uygun Ret Uygun
Cm Cp Cmk/Cpk
Kurtosis -Basklk katsays
arpklk (Simetri) Katsays
Teorik Hatal Oran % ppm
Dalm Yeterlilik
Veri Dalm
Kolon Snrlar Fre Fre %
35,000 35,008 22 22 44 44
35,008 35,017 12 34 24 68
35,017 35,025 13 47 26 94
35,025 35,033 0 47 0 94
35,033 35,042 2 49 4 98
35,042 35,050 0 49 0 98
35,050 35,058 1 50 2 100
Kayt rn Aktiflik
00:30
500
16:30
35
Dijital kumpas 1-150/0.01
35,05
0,1
34,95
Gzlem
N PROSES YETERLLK KARTI
12.02.2010
12.02.2010
11:30
D ap
35,023
34,998
0,047
1,323 1,405 0,874
Ret Ret Ret
1,981 Kurtosis normale yakn
1,335 Eri asimetrik (Dengesiz proses yaylm)
398
Yetersiz (Dalmtolerans aralndan geni)
0,0398
Uygun Deil
44
24 26
0
4
0 2
44
68
94 94
98 98 100
0
20
40
60
80
100
35,000 35,008 35,017 35,025 35,033 35,042 35,050
3
4
,
9
5
0
3
4
,
9
5
8
3
4
,
9
6
5
3
4
,
9
7
3
3
4
,
9
8
0
3
4
,
9
8
8
3
4
,
9
9
5
3
5
,
0
0
3
3
5
,
0
1
0
3
5
,
0
1
7
3
5
,
0
2
5
3
5
,
0
3
2
3
5
,
0
4
0
3
5
,
0
4
7
TEORK HATA ORANI HESAPLAMA
Standart sapmann, X ort ve Tolerans aral
arasndaki orannn nominal dalmnn 5
olarak hesaplanmas ile bulunur.
Bu hesaplama rnek says ve frekansn
artmas ile artmaktadr. Sebebi ise zamanla
prosesin, makinenin ve ekipmann anarak
yetersiz hale gelmeye balamasdr.
Bir prosesin proses ve makine yeterlilik
indeksinin mteri tarafndan beyan edilen
snrlarn zerinde olmas dalmn deseni
dikkate alndnda hata olaslnn dk
alnmas anlamna gelmez.
33
GNCEL PROSES KONTROLLER NLEYC KONTROLLER
Hatann nlenmesi amac ile ilgili Prosese balanmadan;
ngrlm uygulanan kontrol, Otomasyon, Otomatik Kontrol Sistemleri,
Hata hissediciler ve Otomatik durma sistemleri vs.
Uygulamalarn olduu proses nlemlerinin tanmland stundur.
Ancak bazen otomatik kontrol sistemleri de sadece kefedici olabilir.
GNCEL PROSES KONTROLLER KEFEDC KONTROLLER
Yaplan kontroller ile hatalar kefetme becerisi anlamna gelir.
grsel, lm cihazl ve skl arttrlm gerekliliinde istatistik i proses
kontrol gibi hataszlatrmaya ynelik kontroller ile kefetmeye ynelik
eylemlerdir.
Gerekliliine gre kefetme seviyesinin deerlendirilmesinde kullanlr.
nleyici Kontroller Kefedici Kontroller
Seri balang onaynda
dayama kontrolleri, Seri
retim esnas operatr ve
kontrol tarafndan
yaplan kontroller
Gncel Proses Kontrolleri
36
GNCEL PROSES KONTROLLER
NLEYC KONTROLLER
nceden belirlenmi takm deitirme program
Bu program insiyatif ile deiebilen yapdadr.
Bu sebeple;
Kalp, ekipman iin yaplacak FMEA faaliyeti
sonular ve kalp ekipman iin seilen malzemelerin
anma riskleri bu aamann nemli girdileridir. CNC
kontroll tezgahlardaki takm deitirme program
iinde ayn mantk kullanlmaldr.
Hata olumadan sinyal veren otomasyon sistemleri;
Frekansa dayal olarak makine bnyesinde lm
yapan sistemler sayesinde anmann zamana
deiiminin hesaplanmas ve parann hata
snrlarna doru ilerlediinin olumadan ifade
edilmesidir.
Sac kalplar Bakp periyotlar
Kalp tr Bakm noktas Bask miktar
Anm kesme Kolon ve burlarn temizlenmesi yalanmas
evre kesme Kolon ve bur alma yzeyi kontrol
Kesme bcaklar kontrol
Kolon boluklar l kontrol
Yay ve varkolonlarn kontrol ve deiimi
Emniyet pimleri ve ask civatalar deitirme
Zmba kesme az kontrol, bilenmesi
Yzey anma kontrol ve tesviye etme
Klavuzlarn deitirilmesi
Form Verme Tahliye kanallar temizleme
Kolon ve burlarn temizlenmesi yalanmas
Kolon ve bur alma yzeyi kontrol
Para itici ve atc mekanizma alma kontrol
apak kaynakl ukurlarn tesviye edilmesi
Form radyus yzeyi kontrol ve parlatma
Delme kalb Kolon, bur kzaklar temizlenme yalanma
Kesme bcaklar kontrol
Kam syrc kolon temizlii ve kontrol
Para itici ve atc mekanizma alma kontrol
Yay ve varkolonlarn kontrol ve deiimi 10.000
1.000
10.000
1.000
1.000
1.000
10.000
1.000
10.000
20.000
Her balama
1.000
1.000
10.000
1.000
10.000
10.000
10.000
1.000
1.000
37
KEFEDEBLRLK DERECELENDRME
Kefedilebilirliin belirlenmesinde hata sebep analizi ve kontrol nlemleri analizi yaplr.
Sebeplerin hata trlerini mteriye ulamasn durdurur ve kontrol mekanizmas arasnda alnan
nlemlerine baldr.
Hata olumu varsaylp , mevcut btn kontrol nlemlerinin , bu kusur veya hata trne sahip
parann sevk edilmesini nleme yetenei yetenei deerlendirilir.
Kontrol mekanizmasnn getirdii etkenler gz nne alnr.
Derecelendirme kstaslarna gre varsaymlar retilerek nlemler tespit edilir.
38
KRTER
KEFETME PROSES KONTROLLER LE KEFETME OLASILII DERECE KEFETME
FIRSATLARI OLASILII
H BR
KEFETME ANSI
YOK
H BR GNCEL PROSES KONTROL MEVCUT DEL.
H BR KEFETME ANALZ YOK.
10 NEREDEYSE MKANSIZ
HERHANG BR
YNTEMLE
KEFETME ANSI
KESN DEL
BAARISIZLIK TR VE HATA KOLAYCA KEFEDLR DEL
( RASTGELE DENETMLERLE KEFEDLEBLR )
9 OK UZAK
PROBLEM
KEFEDLR
DREK LEME
TABDR
OPERATR TARAFINDAN YAPILAN GRSEL, DUYUMSAL,
DOKUNMA GB KONTROLLER LE KEFETME ANSI UZAK
OLARAK VARDIR
8 UZAK
KULLANILAN
KAYNAIN
PROBLEM
KEFETMES
OPERATR TARAFINDAN YAPILAN GRSEL, DUYUMSAL,
DOKUNMA GB KONTROLLERE LAVETEN NTELKSEL LME
YNTEMLER LE ( GEER- GEMEZ , DORU- YANLI VS )
MASTARSAL KONTROLLER LE KEFETME ANSI VARDIR
7 OK DK
PROBLEM
KEFEDLR
DREK LEME
TABDR
OPERATR TARAFINDAN STASYONUNDA YAPILAN
NTELKSEL LME YNTEMLER LE
( GEER- GEMEZ , DORU- YANLI VS ) HATTA BALI
MASTARSAL KONTROLLER LE KEFETME ANSI VARDIR
6 DK
KULLANILAN
KAYNAIN
PROBLEM
KEFETMES
STASYONU N TANIMLANMI, SIKLII TAYN EDLM,
BAI AYARLAMASI VE SONRASINDA STASYONUN YAPILAN
LM CHAZLI KONTROL FAALYETLER LE KEFETME ANSI
MEVCUTTUR
5 ORTA
PROBLEM
KEFEDLR
DREK LEME
TABDR
HATALI RETM PARASINI KEFEDECEK
OTOMATKLETRLM
KONTROLLER, HATANIN ENGELLENMES VE OTOMATK YENDEN
LEM GRMESN SALAYICI UYARICI SSTEMLER LE
KEFETME ANSI VARDIR
4 ORTANIN ZERNDE
KULLANILAN
KAYNAIN
PROBLEM
KEFETMES
HATALI RETM PARASININ OTOMATKLETRLM
KONTROLLER LE TM BAARISILIKLARI STASYONUNDA
SAPTAMASINA VE DER OPERASYONA SEVKNE MSAADE
ETMEYEN KONTROLLER
3 YKSEK
OTOMATK
HATA BULMA VE
PROBLEM
NLEME
HATALI RETM PARASINI BULACAK VE YAPILMAKTA OLAN
HATALI RETM PARASINI ENGELLEYECEK
OTOMATKLETRLM KONTROLLER LE HATANIN
STASYONUNDA BULUNMASI VE OTOMATK AYARLAMA SSTEM
2 OK YKSEK
OTOMATK
HATA BULMA VE
KESN PROBLEM
NLEME
HATALI RETM PARASININ RETLMESN ENGELLEYECEK
FKSTR, MAKNE VE PARANIN TASARLANMASI LE PARAYA
ZG PROSES HATTININ TASARIMININ SALANMASI
1 NEREDEYSE KESN
39
RSK NCELGNN BELRLENMES
SEVERITYX OCCURRENCE X DETECTION = RPN (Risk priority number)
(iddet) X (Olaslk) X (Kefedebilirlik ) = ROG ( Risk ncelik gstergesi)
3. Baskya kadar bu deerin tespiti ile belirlenen ve hedef RPN deeri zerine klmas durumunda nlem
faaliyetlerinin balatlmas mant asl nemli olan hata etkilerin tespit edilememesi sebebi ile nerilmeyen
durumhaline gelmitir.
FMEA 4. basksnda risk nceliinin belirlenmesinde rn kritikliine bal olan yntemler ngrlm ve
tanmlanmtr.
60
PROBLEMN
DDET
HATANIN
OLASILII
HATANIN
KEFEDEBLRL RPN
1 TEHLKEL 10 YKSEK 9 ORTA 4 360
2 TEHLKEL 10 ORTA 6 DK 6 360
3 TEHLKEL 10 ORTA 4 OK UZAK 9 360
4 TEHLKEL 9 OK YKSEK 10 ORTA YKSEK 4 360
5 TEHLKEL 9 YKSEK 8 ORTA 5 360
6 TEHLKEL 9 ORTA 5 YKSEK 8 360
7 TEHLKEL 9 ORTA 4 MKANSIZ 10 360
8 YKSEK 8 YKSEK 9 ORTA 5 360
9 YKSEK 8 ORTA 5 OK UZAK 9 360
10 ORTA 6 OK YKSEK 10 DK 6 360
11 ORTA 6 ORTA 6 MKANSIZ 10 360
12 ORTA 5 YKSEK 9 UZAK 8 360
13 ORTA 5 YKSEK 8 OK UZAK 9 360
14 ORTA 4 OK YKSEK 10 OK UZAK 9 360
15 ORTA 4 YKSEK 9 MKANSIZ 10 360
15 FARKLI RPN (RG)=360 DURUMU
HAD IKIN N NDEN HAD IKIN N NDEN
61
Olasilik derecesi 3 ten byk
iddet Derecesi 4 den byk ise oluan bu karakteristik "SC nemli karakteristik
olarak ele alinmalidir.
Eger iddet degeri 8 e eit veya byk, olasilik 1 den byk ise;
"CC kritik karakteristik olarak ele alinmalidir.
NCELK BELRLEME
62
NCELK BELRLEME ALTERNATF YNTEM
ALTENATF YNTEM : SO (S X O)
Baz organizasyonlar, iddet ve olasla ncelikle odaklamay seebilir.
Bu seim trnde iddetin trn ve olasln indeksi esas alnmasdr.
Bu indeksi kullanmakla organizasyon;
"O" Olaslk nleyici hareketlerinin deerini azaltmada nasl bir azaltma yntemi alacana
odaklanabilir.
1. DURUM
10 CC 9 4 360
90 1094 104 1
2.DURUM
10 CC 6 6 360
60 1066 106 3
3.DURUM
10 CC 4 9 360
40 1049 109 5
4.DURUM
9 CC 10 4 360
90 1004 94 1
5.DURUM
9 CC 8 5 360
72 985 95 2
6.DURUM
9 CC 5 8 360
45 958 98 4
7. DURUM
9 CC 4 10 360
36 950 100 6
8. DURUM
8 SC 9 5 360
72 895 85 2
9. DURUM
8 SC 5 9 360
40 859 89 5
10. DURUM
6 SC 10 6 360
60 706 66 3
11. DURUM
6 SC 6 10 360
36 670 70 6
12. DURUM
5 SC 9 8 360
45 598 58 4
13. DURUM
5 SC 8 9 360
40 589 59 5
14. DURUM
4 10 9 360 Aksiyona gerek yoktur
40 509 49 5
15. DURUM
4 9 10 360 Aksiyona gerek yoktur
36 500 50 6
Para /
Fonksiyonlar
E
m
n
i
y
e
t

S
Hatann potansiyel
mekanik sebepleri
O
l
a
s
k
Tekrarn
nleme
Aksiyonu
S
O
D
S
D
N
C
E
L
K
Potansiyel hata
tr
Hatann Potansiyel
Etkileri
i
d
d
e
t
R
.
P
.
N
.
K
e
f
e
d
e
b
i
l
i
r
l
i
k
S
x
O
63
ALTENATF YNTEM : SOD SD
Baz organizasyonlar;
yi kefetme yntemleri ile oluma olasln azaltarak iyiletirme almalarnda SOD,
yi kefetme yntemlerine ulaarak iyiletirme amal almalarda SD i kullanmay seer.
iddet, olaslk ve kefedebilirlik rakamlar aritmetik olmayan birlemesidir.
SD, iddet (SEVERITY) ve Kefedebilirlik (DETECTION) aritmetik olmayan birlemesidir.
ncelik tespitinde SOD ve SD deerine gre seim yaplabilir.
Her iki seim modlnde de iddet 1. ncelikli olarak ele alnmaldr.
Proses artlar belirginlememi retim hatlarnda S x O referans olarak alnmaldr.
Kontrol artlarnn iyiletirilmesi her zaman olaslktan sonra ele alnmaldr.
Bu durumda ncelikle SOD referans alnr.
Ancak olasln azaltlmas kontrol artlarna bal ise bu durumda SD referans alnarak ncelik
belirlenmelidir.
SOD yntemi bu sralamada genelde etki etmez bu sebeple ncelikle SD ye gre kefetme
anslarnn arttrlmasna ynelik ncelik belirleme kullanlmaldr.
64
ALTENATF YNTEM : SOD SD
1. DURUM
10 CC 9 4 360
90 1094 104 1 3
2.DURUM
10 CC 6 6 360
60 1066 106 3 2
3.DURUM
10 CC 4 9 360
40 1049 109 5 1
4.DURUM
9 CC 10 4 360
90 1004 94 1 7
5.DURUM
9 CC 8 5 360
72 985 95 2 6
6.DURUM
9 CC 5 8 360
45 958 98 4 5
7. DURUM
9 CC 4 10 360
36 950 100 6 4
8. DURUM
8 SC 9 5 360
72 895 85 2 9
9. DURUM
8 SC 5 9 360
40 859 89 5 8
10. DURUM
6 SC 10 6 360
60 706 66 3 11
11. DURUM
6 SC 6 10 360
36 670 70 6 10
12. DURUM
5 SC 9 8 360
45 598 58 4 13
13. DURUM
5 SC 8 9 360
40 589 59 5 12
14. DURUM
4 10 9 360 Aksiyonagerekyoktur
40 509 49 5 15
15. DURUM
4 9 10 360 Aksiyonagerekyoktur
36 500 50 6 14
N
C
E
L
K

S
X
O
S
O
D
S
D
N
C
E
L
K

S
D
Potansiyel hata
tr
Hatann Potansiyel
Etkileri
i
d
d
e
t
R
.
P
.
N
.
K
e
f
e
d
e
b
i
l
i
r
l
i
k
S
x
O
Para /
Fonksiyonlar
E
m
n
i
y
e
t

S
Hatann potansiyel
mekanik sebepleri
O
l
a
s
k
Tekrarn
nleme
Aksiyonu
63
360
90 1094 104 1 3
360
60 1066 106 3 2
360
40 1049 109 5 1
360
90 1004 94 1 7
360
72 985 95 2 6
360
45 958 98 4 5
360
36 950 100 6 4
360
72 895 85 2 9
360
40 859 89 5 8
360
60 706 66 3 11
360
36 670 70 6 10
360
45 598 58 4 13
360
40 589 59 5 12
360 Aksiyona gerek yoktur
40 509 49 5 15
360 Aksiyona gerek yoktur
36 500 50 6 14
N
C
E
L
K

S
X
O
S
O
D
S
D
N
C
E
L
K

S
D
R
.
P
.
N
.
S
x
O
Tekrarn
nleme
Aksiyonu
ALTERNATF YNTEMLERE GRE DEERLENDRME
Kurum ierisinde mevcut kontrol yntemleri ve
doacak kontrol artlar deiken olduu iin APQP (
leri rn kalite Planlamas) nda Kontrol planlarnn 3
fazl;
Numune, n seri ,Seri olarak hazrlanmas nerilmitir.
Yandaki durum alternatif olarak deerlendirildiinde;
Kurum retim proseslerinin netlememesi durumunda
seecei S x D yntemine gre 1. ncelikli kan 1. ve
4. durumlar.
Mevcut kontroller ve ilave kontrollerle kefetme
anslarna ynelik seilen SD yntemine gre daha
sonraki bir ncelik srasnda yer almaktadr.
Bu durum RPN deerinin bal bana bir
deerlendirme kstas olarak alnmamasnn bir
gstergesidir.
Bu durum yeni yaynlanan mteri zel isteklerine de
bu ekilde yansm ve alternatifli ilave tablolar
oluturulmutur.
66
S O D RPN
Severity Occurence Detection Risk Priority Number Result
iddet Olaslk Kefedebilirlik Risk ncelik numarar Sonu
9 - 10 1 1 RPN 10 Acceptable - Kabul
9 - 10 O 1 D 1 RPN = 10 - 35 Require OEM Approval - OEM Onay gerektirir
9 - 10 O 1 D 1 RPN 36 Not acceptable - Kabul edilemez
1 - 8 O 4 RPN 36 Acceptable - Kabul
1 - 8 O 4 RPN = 36 - 63 Require OEM Approval - OEM Onay gerektirir
1 - 8 O 4 RPN 64 Not acceptable - Kabul edilemez
1 - 8 1 - 3 RPN 36 Acceptable - Kabul
1 - 8 1 - 3 RPN = 36 - 79 Require OEM Approval - OEM Onay gerektirir
1 - 8 1 - 3 RPN 80 Not acceptable - Kabul edilemez
Yukardaki tabloya bakldnda
iddetin yksek olma durumunda kefedebilirliin ok iyi olmas istenmektedir.
Bu durumda SD yntemine gre ncelik belirleme faydal olacaktr.
Olasln yksek olmas durumunda;
Olaslk azaltc proses deiiklii tedbirlerinin alnmas gerekmektedir.
Bu durumda S x O ya gre ncelik belirleme faydal olacaktr.
Nominal seyirler durumunda ise SOD ynteminin belirlenmesi faydal olacaktr.
67
Kritik hususlar belirlendikten ve iyiletirmeler iin neriler yapldktan sonra;
proses sorumlusu uygun bir kararn alndn,
dzeltici nlemlerin gerekletirildiini ve kontrol edildii garanti edilmelidir.
nerilerin iyiletirme faaliyetlerinin gerekletirilmesinden sorumlu ekip lideri FMEA iin
nerilen faaliyetler hakknda deerlendirme yaparak ve karar vererek katklar salanr.
FMEA faaliyetlerini aktivasyonu iin zamannda ihtiyalarn ve nerilerin karlanmas salanr.
Tamamlanan FMEA kaytlar ve kartlan nlemler tm FMEA faaliyetlerini gsteren fonksiyon
matrisleri (SSTEM FMEA) bu balamda gzden geirilir.
Proses FMEA almasnda olaslk, iddet ve kefedilebilirlii azaltmak iin proses faaliyetleri
ve izlenecek yollar eylem tablosunda verilmitir.
FMEA faaliyeti iki aamaldr.
lk aama analiz son asama RPN, S x O, SD lere gre ncelik belirleme ve dzeltici
faaliyetlerdir.
Gerekte hatann ilikili sebebinin olasln azaltarak hata olasln azaltr , parann ve
ilikili retim prosesinin yeniden tasarm ile iddetin azaltlmas ve para mteriye ulamadan
kefedilebilirlik olaslnn attrlmasn salar.
FMEA SONULARININ DEERLENDRLMES AKSYON TAKP
68
69
TEKRARINI NLEME AKSYONU
Oluan deerlendirme sonrasnda;
Kefetme anslarnn arttrlmasna ynelik eylemler,
Olaslklarn azaltlmasna ynelik eylemler,
Gerekliliinde iddet azaltmasna ynelik eylemler belirlenir.
ncelikle SD yntemi ile kefetme ansnn iyiletirilmesi hedefleniyor ise;
statistiksel proses kontrol ile prosesin istatistik i olarak takibi ve bu takip esnasnda
tespit edilen gzlemler olasln azaltlmas ynnde de tepki verebilmektedir.
rnein;
n proses yeterlilii ile kontrol limitlerinin tespiti ve bu tespit esnasnda proses ayarlar,
takm ynetimi ve deiimi konular nceden prosese mdahale artn oluturaca iin
hata olumadan nlenmesine sebep olacak zamanla oluma olasl decektir.
n proses yeterlilii ile
kontrol limitleri
belirlenecek XR kart
tutulacak. Deiiklik,
anmalar standardize
edilecek
Tekrarn nleme
Aksiyonu
70
SORUMLU - HEDEF BTRME TARH
FMEA faaliyeti sonucunda alinan aksiyonlar ekip yeleri arasinda
paylailmali ve sorumluluklar atanmalidir.
Atanan sorumluluklar rn devreye alinmadan nce gerekletirilmeli
ve sonulari takip edilmelidir.
Sonulara gre gerekliliginde Kontrol planindaki kontrol frekanslari ve
siklik yeniden tayin edilmeli, kontrol metotlari gncellenmelidir.
Gerekliliginde prosesin izleme sonularina gre retim prosesi ve
operasyonlarda degiiklikler yapilmali ve sonularina gre APQP
dokmanlari ( Aki diyagrami, kontrol plani ) gncellenmelidir.
OPY: 10.05.2010
Kutay SONER
XR Srekli
Kutay SONER
Takm mr belirleme
01.06.2010
Ahmet SONER
Sorumlu
Hedef Bitirme Tarihi
71
KATILIMCILAR LE FMEA UYGULAMASI KATILIMCILAR LE FMEA UYGULAMASI
Potential
Failure Mode and Effects Analysis
(ProcessFMEA)
ParaAd : FMEANumaras :
ParaKodu: ProsesSorumlusu: Hazrlayan:
Model Yl / Ara: Anahtar Tarih: FMEATarihi (Orig.) :
FMEAEkibi :
Aksiyonagerekyoktur
0 0 0
Aksiyonagerekyoktur
0 0 0
Aksiyonagerekyoktur
0 0 0
Aksiyonagerekyoktur
0 0 0
Para /
Fonksiyonlar
E
m
n
i
y
e
t

S
Hatannpotansiyel
mekanik sebepleri
O
l
a
s
k
Tekrarn nleme
Aksiyonu
Sorumlu
Hedef BitirmeTarihi
S
O
D
S
D
N
C
E
L
K
Potansiyel hata
tr
HatannPotansiyel
Etkileri
i
d
d
e
t
R
.
P
.
N
.
K
e
f
e
d
e
b
i
l
i
r
l
i
k
S
x
O
72
KATILIMINIZ N TEEKKRLER. KATILIMINIZ N TEEKKRLER.
Ahmet SONER Ahmet SONER
ISO 9001 Ba Deneti ISO 9001 Ba Deneti
TS 16949 Deneti TS 16949 Deneti

Fmea

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Fmea

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

You might also like