‫مدیریتوبرنامه‬

‫گزارشتحلیلی‬

‫آمــــــــوزشعاليبرســــرســــــــــفرهها‬

‫دانشــگاهــيبرايمهـــرورزي‪،‬همهجاوهمهوقت‬
‫نقد و بازخواني برنامه ریزی و سیاست هاي عملیاتي دولت نهم در دانشگاه پیام نور‬

‫گـــروهگــــزارش‬

‫سال اول(هفتم)‬
‫شماره ‪18 1‬‬
‫پاییز ‪87‬‬
 ‫در فاصله سال ‪ 84‬تا ‪ 25 ،86‬رشته‬ ‫یادگیرنده‪ ،‬دانشگاه بین المللي‪ ،‬هفت محور اصلي « فهرست برنامه ها و‬
‫گرایش دکتري‪ 78،‬رشته‪-‬محل‬ ‫اقدامات براي ارتقاي کیفي ابعاد ماموریت دانشگاه» را در این هدیه تشکیل‬
‫کارشناسي ارشد و‪ 4653‬رشته‪-‬محل‬ ‫مي دهند‪ .‬این گزارش « عملکرد دانشگاهیان پیام نور »‪ ،‬بخشهاي دیگري‬
‫کارشناسي افزوده شده است که هر کدام‬ ‫نیز دارد که شامل توسعه کمي عوامل سازنده دانشگاه‪ ،‬اصالح ساختاري‬
‫نیازمند ایجاد آزمایش گاه ها و امکانات‬ ‫و تقویت زیر ساخت ها‪ ،‬ویژگیها‪ ،‬و دستاوردها و کیفیت دانش آموختگان‬
‫کارگاهيگستردهواختصاصبودجهاست‬ ‫دانشگاه است‪.‬‬
‫اما به عنوان نمونه علي عباسپور رئیس‬ ‫در قسمت توسعه کمي عوامل سازنده دانشگاه‪ ،‬این گزارش تاکید دارد‬
‫کمیسیونآموزشوتحقیقاتمجلس‬ ‫که « در اینجا به طور خالصه وضعیت عوامل سازنده دانشگاه طي ‪16‬‬
‫شوراي اسالمي مي گوید‪:‬‬ ‫سال ‪ 1368‬تا ‪ 1384‬و طي دو سال اخیر ( ‪ 1384‬تا ‪ ) 1386‬به صورت‬
‫« در سؤالي که از آقایان وزارت علوم‬ ‫آماري ارائه مي شود»‪ .‬اگرچه سابقه دانشگاه پیام نور‪ ،‬به قبل از سال ‪1368‬‬
‫مطرح کردیم آقایان مي گویند ما مجوز‬ ‫مي رسد اما به نظر مي رسد این « هدیه »‪ ،‬تاکید بر مقایسه عملکرد‬
‫رشته کامپیوتر را به واحد تهران دانشگاه‬ ‫دو ساله ي دولت نهم در برابر دو دولت سازندگي و اصالحات دارد؛ کما‬
‫پیام نور داده بودیم اما مسؤوالن این‬ ‫اینکه در قسمت اقدامات براي ارتقاي کیفي ابعاد ماموریت دانشگاه‪ ،‬تاکید‬
‫دانشگاه‪ ،‬این رشته را به شهرستان هاي‬ ‫دارد که « سایر ابعاد ماموریت دانشگاه بجز « دانشگاه آموزش محور »‬
‫دور افتاده که حتي‬ ‫‪ -‬یعني دانشگاه پژوهش محور‪ ،‬فناور و کارآفریـن و ‪ - ...‬در « گذشته‬
‫یک کامپیوتر در کل واحد یافت‬ ‫» مورد غفلت قرار گرفته و به همین لحاظ پاره اي از اقدامات و برنامه‬
‫نمي شود‪،‬انتقال داده اند»‬ ‫هاي دانشگاه در دو سال گذشته که موجب ارتقاي کیفیت دانشجویان‬
‫و اعتالي وجهه و برند ( ‪ ) brand‬دانشگاه گردیده‪ ،‬گزارش مي گردد»‪.‬‬
‫مقایسه تفکیکي دو مقطع زماني « تا تابستان ‪ » 84‬و « تا پاییز ‪ » 86‬در‬
‫قسمت توسعه کمي عوامل سازنده دانشگاه در این گزارش مشتمل شده است بر‪ « :‬تعداد دانشجو»‪« ،‬تعداد مراکز و واحدهاي‬
‫داخل کشور»‪« ،‬زیر بناي فضاهاي تملیکي آموزشي‪ ،‬اداري و ورزشي»‪« ،‬تعداد تشکل ها و نشریات فعال دانشجویي»‪« ،‬تعداد‬
‫رشته ها و مقاطع تحصیلي»‪« ،‬دانشکده هاي اصلي»‪« ،‬تعداد هیات علمي استخدامي تمام وقت»‪« ،‬تعداد واحدهاي برون‬
‫مرزي»‪« ،‬تعداد کالس هاي درسي تملیکي»‪« ،‬تعداد کتب خود آموزش دانشگاه»‪« ،‬تعداد پروژه هاي نیمه کاره عمراني»‪،‬‬
‫«تکنولوژي آموزشي»‪ ،‬و «روش هاي آموزشي مورد استفاده»‪.‬‬
‫‪ 2‬به نظر مي رسد پیش از ورود به سایر قسمتهاي این نوشتار بهتر است ابتدا در خصوص آمار دانشجویان دانشگاه پیام‬
‫نور بحث نماییم‪:‬‬
‫گزارشي که به عنوان « هدیه »‪ ،‬اساس نوشتار ما را تشکیل مي دهد و از سوي روابط عمومي دانشگاه پیام نور در سایت این‬
‫دانشگاه درج شده است رقم سیصدو شصت هزار نفر تا تابستان ‪ 84‬و رقم یک میلیون و شصت و پنج هزار نفر را تا پاییز ‪86‬‬
‫نشان مي دهد‪ .‬درج این رقم درحالي است که نشریه پیام آوران نور در شماره پنجم خود به تاریخ ‪ 29‬بهمن ماه ‪ ، 86‬خبر از‬
‫افزایش ‪ 10‬درصدي تعداد پذیرفته شدگان دانشجو در دانشگاه پیام نور در سال آینده [ مهر ‪ ] 87‬مي دهد و به نقل از دکتر‬
‫‪19‬‬
‫«به کدام آمار مي خواهید استناد کنید؟» وقتي محمد قاسمي کارشناس دفتر امور آموزش عالي معاونت برنامه ریزي و نظارت‬
‫راهبردي رئیس جمهوري در بهار ‪ 87‬در مقابل پرسش نگاه تازه در خصوص تعداد دانشجویان دانشگاه پیام نور در سال ‪ 85‬و‬
‫‪ 86‬قرار مي گیرد‪ ،‬با تاکیدي خاص این جمله را ادا مي کند و در ادامه توضیح مي دهد‪« :‬دانشگاه پیام نور قبل از بودجه بندي‬
‫سال ‪ 87‬در اعالم آماري هاي متفاوت شفاهي‪ ،‬نامه رسمي و گزارش ‪ ، CD‬آمار جمیعتي دانشجویان خود را حدود ششصد‬
‫هزار نفر‪ ،‬یک میلیون نفر و حتي یک میلیون و دویست و شصت هزار نفر ذکر کرده است ودر واقع هیچکدام از گزارش هاي‬
‫رسمي این دانشگاه دو رقم مشابه جمعیتي ندارد»‪.‬‬
‫***‬
‫«اساتید و اعضاي هیات علمي دانشگاه پیام نور از طرح هاي رئیس دانشگاه پیام نور و سرپرست وزارت آموزش و پرورش در‬
‫راستاي اعتال و توسعه آموزش عالي تقدیر کردند‪.‬اعضاي هیات علمي دانشگاه پیام نور در این نامه تاکید کرده اند‪ :‬دانشگاه‬
‫پیام نور در طول مدت ریاست علي احمدي در تمامي ابعاد کمي و کیفي و پوشش دهي عده کثیري از جوانان جویاي علم و‬
‫متقاضي ورود به دانشگاه پیشرفت چشمگیر و درخور توجهي داشته است‪ .‬همچنین تاسیس واحدهاي جدید دانشگاه پیام نور‪،‬‬
‫معرفي گسترده در سطح کشور و خارج از کشور‪ ،‬اجرایي کردن شعار دانشگاه مبني بر « آموزش عالي براي همه جا و همه‬
‫وقت »‪ ،‬جذب اعضاي هیات علمي و دستیاران آموزشي‪ ،‬افزایش رشته هاي تحصیلي در تمام مقاطع و ‪ ...‬از جمله فعالیتهاي‬
‫رئیس دانشگاه پیام نور بوده که در این نامه مورد تایید اعضاي هیات علمي دانشگاه پیام نور قرار گرفته است»‪.‬‬
‫هفته نامه «پیام آوران نور» ارگان دانشگاه پیام نور ایران در اولین شماره خود در دوم بهمن ماه ‪ ،86‬تیتر یک خود را در کنار‬
‫عکس بزرگي از دکتر علیرضا علي احمدي به درج خبر فوق اختصاص داد‪.‬‬
‫اما « اعضاي هیات علمي دانشگاه پیام نور » که البته در این نامه اشاره اي به نام و تعداد امضاء کنندگان نامه نشده است‪ ،‬از‬
‫چه چیزي سخن مي گویند؟ نگاه تازه قصد دارد در این نوشتار به این سؤال پاسخ گوید که در دو سال و اندي از آغاز استقرار‬
‫دولت نهم‪ ،‬رویکرد این دولت به مقوله آموزش عالي کشور که مشخص ًا در بعد تحول یافته ي « دانشگاه پیام نور » متجلي‬
‫است‪ ،‬چگونه بوده است و طرحي که سیاستگذاران دولت نهم‪ ،‬در مقابل ابداع « دانشگاه آزاد اسالمي » دولت سازندگي‬
‫درانداخته اند‪ ،‬بر حافظه تاریخي آموزش عالي کشور‪ ،‬چه یادگار خواهد گذاشت و دکتر سید محمد حسیني رئیس تازه دانشگاه‬
‫پیام نور که سه شنبه ‪ 17‬اردیبهشت ماه ‪ 87‬در ادامه دوران حیات دولت نهم بجاي دکتر علي احمدي ‪ ،‬معارفه شد‪ ،‬چگونه‬
‫مجموعه اي را تحویل گرفته است‪.‬‬
‫***‬
‫‪ 1‬شنبه ‪ 15‬دي ماه ‪ 86‬؛ شماره ‪ 248‬ام نشریه «برنامه» ارگان معاونت برنامه ریزي و نظارت راهبردي رئیس جمهوري‬
‫در مصاحبه اي با دکتر علیرضا علي احمدي به تشریح عملکرد دانشگاه پیام نور در دولت نهم پرداخت‪ .‬مصاحبه اي که مشروح‬
‫محتوایي آن را آذر ماه ‪ 86‬روابط عمومي دانشگاه پیام نور ذیل عنوان « هدیه به دانشجویان دانشگاه» در سایت رسمي این‬
‫دانشگاه و با عبارت « عملکرد دانشگاهیان پیام نور در دولت نهم تابستان ‪ 1384‬تا پاییز ‪ » 1386‬درج کرد‪.‬‬
‫اما «هدیه» دولت نهم چه بود؟‬
‫دانشگاه آموزش محور‪ ،‬دانشگاه پژوهش محور‪ ،‬دانشگاه فناور و کارآفرین‪ ،‬دانشگاه انسان ساز‪ ،‬دانشگاه جامعه ساز‪ ،‬دانشگاه‬
 ‫تعداد هیات علمي استخدامي تمام وقت‬
‫تعداد دانشجو‬
‫دانشکده هاي اصلي‬ ‫اصغر ابوالحسني قائم مقام این دانشگاه با اشاره به «آمار ‪ 850‬هزار نفري دانشگاه پیام نور در حال حاضر»‬
‫تعداد مراكز و واحدهاي داخل كشور‬ ‫اعالم مي دارد که پذیرش دانشجوي پیام نور در سال آینده به صورت فراگیر از طریق کنکور انجام مي‬
‫تعداد واحدهاي برون مرزي‬ ‫شود‪ .‬در همین شماره از نشریه پیام آوران نور از زبان دکتر محمد مهدي زاهدي وزیر علوم‪ ،‬در ششمین‬
‫تعداد كالس هاي درس تملیکي‬ ‫کنفرانس بین المللي آموزش عالي در هاوانا تعداد دانشجویان دانشگاه پیام نور ایران « حدود ‪ 900‬هزار »‬
‫زير بناي فضاهاي تملیکي آموزشي‪ ،‬اداري و ورزشي‬ ‫توسعه كمي عوامل سازنده‬ ‫عنوان مي شود و از دیگرسو در ‪ 87/5/20‬در حالی که ‪ 29‬بهمن ‪ 86‬و این تاریخ هر دو در یک نیم سال‬
‫تعداد كتب خود آموزش دانشگاه‬ ‫دانشگاه‬ ‫تحصیلی قرار دارند از زبان وزیر علوم در در دیدار وي با وزیر آموزش عالي الجزایر‪ ،‬این تعداد هشتصدهزار‬
‫تعداد تشکل ها و نشريات فعال دانشجويي‬ ‫نفر ذکر مي گردد‪.‬‬
‫تعداد پروژه هاي نیمه كاره عمراني‬ ‫و اما دکتر علي احمدي رئیس وقت این دانشگاه نیز طي دیدار اعضاي هیات رئیسه و مدیران عالي رتبه این‬
‫تکنولوژي آموزشي‬ ‫دانشگاه با آیات عظام و مراجع تقلید قم در روز پنجشنبه ‪ 17‬خرداد ماه ‪ -86‬که خبر آن در بولتني توسط‬
‫روش هاي آموزشي مورد استفاده‬ ‫عملکرد دانشگاهیان پیام‬ ‫روابط عمومي سازمان مرکزي دانشگاه پیام نور به چاپ رسیده است ‪ -‬ضمن اعالن گزارش عملکرد‬
‫تعدادرشته ها و مقاطع تحصیلي‬ ‫نور تابستان‬ ‫این دانشگاه با تاکید بر اینکه « در حال حاضر ‪ 683‬هزار دانشجو در این دانشگاه مشغول به تحصیل‬
‫‪ 1384‬تا پايیز ‪ 1386‬در‬ ‫هستند» ‪ ،‬مي افزاید‪ « :‬از مهر ماه سال جاري [ ‪ ] 86‬نیز حدود ‪ 300‬هزار دانشجوي جدید در کالس هاي‬
‫دولت نهم‬ ‫درس حضور مي یابند»‪ .‬با این حساب در مهر ‪ 86‬جمعیت دانشجویي پیام نور مي بایست حدود یک میلیون‬
‫نفر شده باشد در حالي که دکتر سیدمحمد حسیني رئیس جدید این دانشگاه در مرداد ‪ 87‬ضمن اینکه تعداد‬
‫دانشگاه آموزش محور‬
‫فارغ التحصیالن این دانشگاه را کم و سنوات دانشجویان را طوالني ذکر مي کند‪ ،‬با بیان رقم هشتصدهزار‬
‫دانشگاه پژوهش محور‬
‫نفر دانشجو در این تاریخ‪ ،‬وعده پذیرش سیصدهزار دانشجوي جدید در‬
‫برنامه ها و اقدامات براي ارتقاي دانشگاه فناور و كارآفرين‬
‫مهر ‪ 87‬مي دهد که در کنار نگران کننده بودن این رقم (نزدیک به ‪1/5‬‬
‫دانشگاه انسان ساز‬ ‫كیفي ابعاد ماموريت دانشگاه‬
‫برابر شدن جمعیت)‪ ،‬خبر افزایش ‪10‬درصدي ابوالحسني را زیر سؤال مي‬
‫دانشگاه جامعه ساز‬ ‫برد و عالوه بر آن گویا بر سیاست محتوم باالي یک میلیون نفر شدن‬
‫دانشگاه يادگیرنده‬ ‫سایت رسمي دانشگاه‬
‫جمعیت دانشجویان پیام نور در دولت نهم صحه مي گذارد‪.‬‬
‫دانشگاه بین المللي‬ ‫‪ « 3‬شخص رئیس جمهور به من ماموریت داده تا درهاي دانشگاه را بر‬
‫پیام نور در حالي خبر‬
‫روي جوانان با استعداد و دانش جو باز کنم» ( دکتر علي احمدي‪ ،‬روزنامه‬ ‫از تعداد ‪ 2700‬عضو‬
‫)‪.‬‬ ‫‪85‬‬ ‫اسفند‬ ‫‪15‬‬ ‫‪،18755‬‬ ‫شماره‬ ‫کیهان‪،‬‬ ‫هیات علمي تا پاییز‬
‫اصالح ساختاري و تقويت زير ساخت ها‬
‫پایه و اساس تغییرات ساختاري در دانشگاه پیام نور دولت نهم‪ ،‬ترجمه ي‬ ‫‪ 86‬مي دهد که همین‬
‫ويژگیها‪ ،‬دستاوردها و كیفیت دانش آموختگان دانشگاه‬ ‫ترکیب واژگاني بنیادیني است که رئیس وقت دانشگاه پیام نور در قالب‬ ‫سایت در جدولي ضمن‬
‫صریح ترین عبارات ممکن بیان مي کند‪.‬‬ ‫تاکید بر ‪ 1345‬نفر عضو‬
‫نمودار ‪ -1‬نمايه ي گزارش عملکردي منتشره ي روابط عمومي دانشگاه پیام نور در آذر ماه ‪86‬‬ ‫این نزدیک به ‪ 3‬برابر شدن تعداد دانشجویان دانشگاه پیام نور در فاصله‬ ‫هیات علمي در نیمسال‬
‫تابستان ‪ 84‬تا پاییز ‪ 86‬حاصل سیاست «درهاي باز» است و این مسأله‬ ‫‪ 85-86‬آمار این اعضا‬
‫« اتفاقي » است که حافظه تاریخ آموزش عالي ایران در عمر خود به یاد‬
‫را شامل یک نفر استاد‪،‬‬
‫ندارد‪ .‬سؤالي که پیش مي آید تکیه بر عبارت جوانان « با استعداد و دانش‬
‫جو» ست؛ آنجایي که در مغایرت با این عنوان در وهله اول این نکته را‬
‫‪ 11‬نفر دانشیار‪ 240 ،‬نفر‬
‫تابستان ‪ 84‬و « علوم پایه‪ ،‬ادبیات و علوم انساني‪ ،‬علوم اجتماعي و اقتصادي‪ ،‬فني و مهندسي‪ ،‬کشاورزي‪ ،‬هنر و علوم رسانه‬
‫اي » را تا پاییز ‪ 86‬معرفي مي کند و در یکي دیگر از مهمترین بخش هاي این گزارش عملکرد از افزایش تعداد ‪ 3‬رشته‬ ‫تداعي مي کند که در طول شانزده سال قبل‪ ،‬حاکمیت جمهوري اسالمي راه تحصیل در‬ ‫مربي‬ ‫استادیار‪ 393 ،‬نفر‬
‫دکتري به ‪ 28‬رشته–گرایش دکتري‪ ،‬از ‪ 72‬رشته–محل کارشناسي ارشد به ‪ 150‬رشته‪-‬محل کارشناسي ارشد و از ‪2347‬‬ ‫پذیرش‬ ‫نحوه‬ ‫به‬ ‫وقتي‬ ‫اما‬ ‫است‬ ‫بسته‬ ‫جو‬ ‫دانش‬ ‫و‬ ‫استعداد‬ ‫با‬ ‫جوانان‬ ‫روي‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫عالي‬ ‫آموزش‬ ‫علمي‬ ‫و ‪ 700‬نفر دستیار‬
‫رشته‪-‬محل کارشناسي به ‪ 7000‬رشته‪-‬محل کارشناسي ظرف ‪ 2‬سال خبر مي دهد‪.‬‬ ‫« دانشجو » خصوص ًا در سال ‪ 86‬نگریسته شود شاید نتایج دیگري دست دهد‪ .‬مشخص‬ ‫ذکر مي کند‪ .‬نگاهي به‬
‫اما این افزایش گسترده‪ ،‬چگونه ممکن شده است؟ آیا همگام با توسعه کمي ذکر شده‪ ،‬توسعه در کیفیت وضعیت آماري ذکر‬ ‫نیست که دعوت به ثبت نام در ترم بهمن ماه سال ‪ 86‬براي تمام « دانش جویان » ي که‬ ‫نسبت علمي این اعضا به‬
‫شده نیز لحاظ شده است؟‬ ‫در طي هیچکدام از دو امتحان پیاپي جهت ورود به دانشگاه پیام نور‪ ،‬نمره حداقلي قبولي را‬ ‫لحاظ درجه دانشگاهي‪،‬‬
‫براي پاسخ به پرسش فوق نگاهي به بودجه بندي دانشگاه پیام نور و ردیف هاي درآمدي آن کمک خواهد کرد و به این‬ ‫اخذ ننموده اند و صرف ًا در جلسه امتحان « حضور بهم رسانده اند» چگونه مي تواند تفکیک‬ ‫مي تواند دشواري‬
‫سؤال پاسخ داده خواهد شد که آیا متناسب با افزایش نزدیک به سه برابری تعداد دانشجویان و رشد هشتاد و یک ممیز هفت‬ ‫« با استعداد » از غیر را نشان دهد‪ .‬اینگونه مي نماید که دولت نهم‪ ،‬آموزش عالي را نیز‬ ‫مسوولیت دکتر حسیني را‬
‫درصدي تعداد مراکز و واحدهاي درون مرزي و افزایش رشته‪-‬محل هاي ذکرشده در گزارش‪ ،‬این دانشگاه محلي براي‬ ‫همچون [عواید] نفت بر سر سفره هاي مردم آورده است‪.‬‬
‫در بهبود این وضعیت‪ ،‬به‬
‫جبران هزینه ها داشته است؟‬ ‫‪ 4‬روابط عمومي دانشگاه پیام نور در قسمت دیگري از بخش توسعه کمي عوامل سازنده‬
‫دانشگاه‪ ،‬بجز تعداد دانشجو‪ ،‬از افزایش ‪ 81/7‬درصدي تعداد مراکز و واحدهاي داخل کشور‬
‫خوبي نشان دهد‬
‫قسمت اول مي تواند سهم شهریه ثابت و متغیر دانشجویان باشد؛ اگرچه رقم « شهریه ثابت » دانشجویان پیام نور بر خالف‬
‫عنوان آن‪ « ،‬متغیر» است که خود مجالي مجزا براي پرداختن مي طلبد‪ ،‬اما دانشگاه پیام نور اصرار دارد که سهم شهریه را‬ ‫دانشگاه پیام نور طي ‪ 2‬سال خبر مي دهد‪ .‬افزایشي به اندازه ‪ 206‬مرکز و واحد به جمع ‪252‬‬
‫در ردیف هاي درآمدي کم رنگ نشان دهد وحتي از عدم افزایش میزان شهریه خبر مي دهد تا به آنجا که دکتر علي احمدي‬ ‫مرکز و واحد‪ .‬همچنین ذیل عنوان دانشکده هاي اصلي‪ « ،‬علوم پایه و علوم انساني » را تا‬

‫سال اول(هفتم)‬
‫شماره ‪20 1‬‬
‫پاییز ‪87‬‬
 ‫افزایش صد و نود و شش‬
‫درصديرشتههاومقاطعتحصیلي(از‬
‫‪ 2422‬رشتهبه‪ 7178‬رشتهدرمجموع‬
‫کلرشته‪-‬محلهايدکترا‪،‬کارشناسي‬
‫ارشدوکارشناسي)وافزایشهشتادو‬
‫یکممیزهفتدرصديتعدادمراکزو‬
‫واحدهاي داخل کشور ( از‪ 252‬مرکز و‬
‫واحد به‪ 458‬مرکز و واحد ) در فاصله‬
‫تابستان‪ 84‬تاپاییز‪،86‬نميتواندچندان‬
‫یک کامپیوتر در کل واحد یافت نمي شود‪،‬انتقال داده اند» ( روزنامه کارگزاران‪،‬‬
‫متناسببارشد‪ 10/2‬درصديتعداد‬
‫انجمنهايعلميوکانونهاي‬
‫فرهنگي‪،‬رشد‪ 10‬درصديتعداد‬
‫نشریاتدانشجویيوافزایشصرفاً‬
‫یکتشکلاسالميبرتعدادتشکلهاي‬
‫اسالميدرکلواحدهاومراکزدانشگاه‬
‫پیامنورباشد‪.‬البتهعملکرددانشگاهدر‬
‫افزایش‪ 60‬درصديتعداد‬
‫در فاصله سال ‪ 84‬تا ‪ 25 ،86‬رشته گرایش دکتري‪ 78 ،‬رشته‪-‬محل کارشناسي‬
‫ارشد و ‪ 4653‬رشته‪-‬محل کارشناسي افزوده شده است که هر کدام نیازمند‬
‫ایجاد آزمایش گاه ها و امکانات کارگاهي گسترده و اختصاص بودجه است اما به‬
‫عنوان نمونه علي عباسپور رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شوراي‬
‫اسالمي مي گوید‪ « :‬در سؤالي که از آقایان وزارت علوم مطرح کردیم آقایان‬
‫مي گویند ما مجوز رشته کامپیوتر را به واحد تهران دانشگاه پیام نور داده بودیم‬
‫اما مسؤوالن این دانشگاه‪ ،‬این رشته را به شهرستان هاي دور افتاده که حتي‬
‫پنج شنبه ‪ . ) 86/10/27‬جالب اینجاست که دکتر سید محمد حسیني که میراث‬
‫دار دکتر علي احمدي است نیز ضمن اعالم خبر انعقاد تفاهم نامه وام شصت‬
‫میلیارد توماني با بانک ملت براي تکمیل پروژه هاي عمراني نیمه تمام به جا‬
‫مانده برای وی مي گوید ‪ « :‬وقتي یک واحد دانشگاهي با محدودیت فضاي‬
‫کالسي‪ ،‬کتابخانه و آزمایشگاه مواجه است دیگر نمي توان از کیفیت صحبت‬
‫کرد‪ ...‬برخي واحدهاي دانشگاه پیام نور در یک ساختمان آموزش و پرورش یا‬
‫در یک ساختمان اداري استقرار دارند که درخور شان دانشگاه نیست»‪ .‬شاید بد‬
‫نباشد یک بار دیگر عبارات نامه «اعضاي هیات علمي دانشگاه پیام نور» در‬
‫مي گوید« دکتر (احمدي نژاد) به من گفت‪ :‬شهریه را باید کم کني گفتم‪ :‬باشد‪ ،‬اشکالي ندارد ولي جبرانش چی؟ گفت‪ :‬توکل‬
‫کن به خدا‪ ،‬جور مي شود ‪ [ 17 ...‬هفده ] میلیارد تومان شهریه نگرفتیم و هیچ مشکلي هم احساس نمي کنیم» ( روزنامه‬
‫کیهان‪ ،‬شماره ‪ 15 ،18755‬اسفند ‪ .) 85‬از آنجا که ادعاي رسمي در خصوص کمک هاي محلي چشمگیر و امکانات وسیع‬
‫مهیا شده از سوي هیات مؤسس ( که طبق دستور مورخ ‪ 73/5/19‬وزیر فرهنگ و آموزش عالي‪ ،‬منابع [ مالي ] جهت توسعه‬
‫دانشگاه پیام نور و تاسیس شعب جدید‪ ،‬عنوان شده اند ) نشده است و حتي تاکید بر عدم استطاعت مالي خیرین و مردم در‬
‫واحدهاي شهرستانها براي مشارکت در راه اندازي و تقویت دانشگاه ( در گزارش « هدیه » ) شده است ‪ ،‬ناگزیر‪ ،‬افزایش‬
‫منطقي بودجه این دانشگاه در رقم بودجه کل دولت مي تواند پاسخ مناسبي براي کسر مالي دانشگاه پیام نور قلمداد شود‪ .‬با‬
‫توجه به رشد کمي گفته شده در تعداد دانشجویان‪ ،‬تعداد مراکز و رشته هاي تحصیلي از پاییز ‪ 84‬تا پاییز ‪ 86‬مي بایست با‬
‫رشدي متناسب در بودجه سال ‪ 85‬به ‪ 86‬و از ‪ 86‬به ‪ 87‬براي تامین هزینه هاي این رشد کمي مواجه شویم‪.‬اما اعتبارات‬
‫هزینه اي دانشگاه پیام نور براي سالهاي ‪ 86 ،85‬و ‪ 87‬به شرح جدول زیر است‪:‬‬
‫سال‪87‬‬ ‫سال‪86‬‬ ‫سال‪85‬‬ ‫عنوان‬
‫‪633/9‬‬ ‫‪598‬‬ ‫‪570‬‬ ‫اعتبارات هزینه اي دانشگاه پیام نور‬
‫جدول‪-1‬اعتباراتهزينهايدانشگاهپیامنوردربودجهكلدولتبهمیلیاردريال‬

‫دفاتربسیجدانشجویيبادر‬ ‫تقدیر از دکتر علي احمدي را مرور نماییم آنجا که تاکید دارند «دانشگاه پیام نور‬
‫در طول ریاست علي احمدي در تمامي ابعاد کمي و کیفي‪ ...‬پیشرفت چشمگیر و‬
‫نظرگرفتنافزایش‪ 81/7‬درصدي‬
‫در خور توجهي داشته است» و البته مرور مجدد عناوین دانشگاه پژوهش محور‪،‬‬
‫تعدادمراکزوواحدهاي‬
‫دانشگاه بین المللي و از این دست که ذیل «برنامه ها واقدامات براي ارتقاي‬
‫دانشگاهيپیامنور‪،‬رشدي‬ ‫کیفي ابعاد ماموریت دانشگاه» در گزارش «هدیه » آمده است‪.‬‬
‫متناسببهنظرميرسد‬ ‫اما آیا رشته ها ي عملي ایجاد شده جدید مصوبه الزمه را در این مدت جهت‬
‫ایجاد داشته اند؟ عباسپور مي گوید‪ « :‬دانشگاه پیام نور‪ ،‬درحالي به افزایش رشته‬
‫هاي خود در اقصي نقاط کشور دست مي زند که حتي این رشته هاي [عملي]‬
‫را به تصویب شوراي گسترش رشته هاي تحصیلي وزارت علوم نیز نمي رساند»‬
‫( روزنامه کارگزاران‪ ،‬پنج شنبه ‪ )86/10/27‬و بدین گونه است که در عرض ‪ 2‬سال به ناگاه دو دانشکده اصلي علوم پایه‬
‫و علوم انساني به شش دانشکده اصلي علوم پایه‪ ،‬ادبیات و علوم انساني‪ ،‬علوم اجتماعي و اقتصادي‪ ،‬فني و مهندسي‪،‬‬
‫کشاورزي‪ ،‬هنر وعلوم رسانه اي طبق گزارش روابط عمومي دانشگاه پیام نور گسترش مي یابد‪....‬‬
‫‪ 6‬چهار صد هزار متر مربع؛ مساحتي است که « هدیه » ي پیش گفته شده بدون ذکر بناهاي در حال احداث به‬
‫عنوان زیر بناي فضاهاي تملیکي آموزشي‪ ،‬اداري و ورزشي دانشگاه پیام نور تا تابستان ‪ 84‬ذکر مي کند‪ .‬و در مقابل خبر از‬
‫‪ 580.000‬متر مربع کامل و ‪ 418.000‬متر مربع درحال احداث تا پاییز ‪ 86‬مي دهد‪ .‬مقایسه مساحتهاي تکمیل شده در دو‬
‫مقطع تابستان ‪ 84‬و پاییز ‪ 86‬نشان مي دهد که با توجه به تعداد دانشجویان دانشگاه در این دو مقطع مورد مقایسه‪ ،‬سرانه‬
‫هر دانشجو در تابستان ‪ 1/1 ،84‬متر مربع و در پاییز ‪ 0/54 ،86‬متر مربع گردیده است‪.‬‬
‫‪ 7‬بررسي وضعیت هیات علمي پیام نور نیز خالي از لطف نمي نماید‪ .‬سایت رسمي دانشگاه پیام نور در حالي خبر از‬
‫تعداد ‪ 2700‬عضو هیات علمي تا پاییز ‪ 86‬مي دهد که همین سایت در جدولي ضمن تاکید بر ‪ 1345‬نفر عضو هیات علمي‬
‫در نیمسال ‪ 85-86‬آمار این اعضا را شامل یک نفر استاد‪ 11 ،‬نفر دانشیار‪ 240 ،‬نفر استادیار‪ 393 ،‬نفر مربي و ‪ 700‬نفر‬
‫دستیار علمي ذکر مي کند‪ .‬نگاهي به نسبت علمي این اعضا به لحاظ درجه دانشگاهي‪ ،‬مي تواند دشواري مسوولیت دکتر‬
‫حسیني را در بهبود این وضعیت‪ ،‬به خوبي نشان دهد‪.‬‬
‫‪ 8‬گزارش « عملکرد دانشگاهیان پیام نور » در بخش تعداد تشکلها و نشریات فعال دانشجویي که محتواي آن در‬
‫قسمتهاي دیگري از جمله به عنوان یکي از مولفه هاي انسان سازي دانشگاه پیام نور هم آمده است‪ ،‬این شاخصه را‬
‫نیز ذیل عوامل سازنده دانشگاه قرار داده است‪ .‬این گزارش‪ ،‬تعداد انجمن ها ي علمي و کانون هاي فرهنگي را‬
‫‪ 1134‬مورد در تابستان ‪ 84‬و ‪1250‬مورد در پاییز ‪ 86‬ذکر مي کند تعداد نشریات دانشجویي را ارتقاء یافته از‬
‫‪ 673‬مورد به ‪ 740‬مورد مي داند و تعداد تشکل هاي اسالمي را از ‪ 10‬به ‪ 11‬و البته خبر از افزایش تعداد‬
‫جدول فوق نشان مي دهد از سال ‪ 85‬به ‪ ،86‬بودجه دانشگاه پیام نور ‪4/9‬درصد و از ‪ 86‬به ‪ 6 ،87‬درصد رشد داشته است و‬
‫در مجموع‪ ،‬رشدي ‪ 11/2‬درصدي از سال ‪ 85‬به ‪.87‬‬
‫بودجه سال ‪ 86‬و ‪ 87‬به واسطه افزایش پیش گفته شده ي تعداد دانشجویان‪ ،‬رشته ها و مراکز در سال قبل از بودجه بندي‬
‫هر کدام یعني ‪ 85‬و ‪ 86‬مي بایست پاسخگوي نیاز جدید مجموعه پیام نور باشد و مسلم است که ارقام ذکر شده بودجه ي‬
‫دولتي پیام نور به هیچ وجه تناسبي با آمار ذکر شده ندارد‪.‬‬
‫حتي غالمرضا کاتب مشاور وقت رئیس دانشگاه پیام نور هم مي گوید‪ « :‬دانشگاه پیام نور با توجه به سیاست هاي جدید دولت‬
‫در جذب دانشجو با کمبود بودجه ‪ 200‬میلیارد توماني مواجه خواهد بود » ( خبر گزاري مهر‪ 16 ،‬دي ‪.) 86‬‬
‫و البته جعفر عیوض پور کارشناس دفتر امور آموزش عالي معاونت برنامه ریزي و نظارت راهبردي رئیس جمهوري هم در‬
‫پاسخ به پرسش نگاه تازه‪ ،‬درخواست افزایش صرف ًا ‪ 6‬درصدي در بودجه ‪ 87‬دانشگاه پیام نور نسبت به سال ‪ 86‬از سوي‬
‫دستگاه متبوع را « سؤال برانگیز » توصیف مي کند‪.‬‬
‫به عبارت روشن تر تخصیص بودجه ‪ 633/9‬میلیارد ریالي سال ‪ 87‬به ‪ 458‬بعالوه ‪ 6‬مرکز و واحد درون و برون مرزي پیام نور‬
‫در سال ‪ 86‬و تخصیص بودجه ‪ 570‬میلیارد ریالي سال ‪ 85‬به ‪ 252‬بعالوه ‪ 1‬مرکز و واحد درون و برون مرزي سال ‪ 84‬نشان‬
‫از کاهش بودجه هر مرکز و واحد از ‪ 2/262‬میلیارد ریال ( سال ‪ ) 85‬به ‪ 1/384‬میلیارد ریال ( سال ‪ ) 87‬یعني ‪ 38/8‬درصد‬
‫کاهش دارد و بدین گونه دکتر سید محمد حسیني نیز در ماههای آغازین پس از اسقرار در مدیریت خود بر دانشگاه پیام نور‬
‫در مصاحبه ها و نشست های مختلف کراراً عنوان می دارد ‪«:‬مدیریت دانشگاه پیش از این در فکر توسعه ي کمي دانشگاه‬
‫بوده اما در حال حاضر دستور توقف تاسیس واحد دانشگاهي در دانشگاه پیام نور صادر شده است»‪.‬‬
‫از سوي دیگر محاسبه سرانه هر دانشجو از اعتبارات هزینه اي دولت‪ ،‬گویاي نکته دیگري است‪ .‬طبق آمار منتشره در نشریه‬
‫«برنامه»‪ ،‬بودجه ‪ ،87‬براي ‪ 274889‬دانشجوي وزارت علوم ( در سال ‪ 8855/2 ،) 86‬میلیارد ریال و براي ‪ 85287‬دانشجوي‬
‫وزارت بهداشت ( در سال ‪ 5087/7 ،) 86‬میلیارد ریال در نظر گرفته شده است‪ .‬محاسبه ساده سرانه هر دانشجو‪ ،‬براي‬
‫دانشجوي زیر مجموعه ي وزارت علوم ‪ 3/22‬میلیون تومان‪ ،‬براي دانشجوي زیر مجموعه وزارت بهداشت ‪ 5/96‬میلیون‬
‫تومان و براي دانشجوي پیام نور ( با در نظر گرفتن اعتبار ‪ 633/9‬میلیارد ریالي بودجه سال ‪ 87‬براي ‪ 1.065.000‬نفر دانشجوي‬
‫مورد ادعاي گزارش روابط عمومي دانشگاه پیام نور در سال ‪ 86‬و یا نزدیک به این رقم برای مهر ‪ 87‬ادعایی رییس جدید‬
‫این دانشگاه ) رقم ‪ 60‬هزار تومان را نشان مي دهد در حالي که اعتبار سال ‪ 85‬پیام نور ( ‪ 570‬میلیارد ریال ) براي ‪360.000‬‬
‫نفر دانشجوي سال ‪ ،84‬رقم ‪ 158‬هزار تومان را مي نمایاند و به عبارت بهتر سرانه هر دانشجوي پیام نور در اعتبارات‬
‫هزینه اي دولت‪ 62/3 ،‬درصد کاهش داشته است‪.‬‬
‫‪ 5‬مساله بسیار مهم دیگري که بدان تاکید شد‪ ،‬افزایش رشته هاي دانشگاهي پیام نور است‪ .‬چنانچه پیش از این عنوان شد‬

‫‪21‬‬
 ‫اعتبار سال‪87‬‬ ‫اعتبار سال ‪85‬‬
‫سال‬
‫براي موجودي آماري تعداد‬ ‫براي موجودي آماري تعداد‬
‫مراكز و واحدهای سال‪86‬‬ ‫مراكز و واحدهای سال ‪84‬‬ ‫سرانه‬

‫‪ 138/4‬میلیون تومان‬ ‫‪ 226/2‬میلیون تومان‬ ‫سرانه اعتبار هر مركز وواحد‬

‫جدول‪-2‬سرانهاعتبارهرمركزوواحدپیامنوردراعتباراتهزينهايدانشگاهپیامنوردربودجهكلكشوركهبهعلترشد‪ 81/7‬درصدیتعداد‬
‫مراكزوواحدهادرظرف‪ 2‬سال‪،‬كاهشچشمگیریداشتهاست‬

‫پس ازتحصیل تسکین کننده باشد اما گزارشي که به عنوان مثال از ذکر تعداد نشریات دانشجویي در نمي گذرد‪ ،‬دانشجویان‬ ‫دفاتر بسیج دانشجویي از ‪ 250‬دفتر به ‪ 400‬دفتر مي دهد‪ .‬افزایش صد و نود و شش درصدي رشته ها و مقاطع تحصیلي ( از‬
‫را از اعالم تعداد و نام این مراکز محروم مي سازد‪ .‬شاید دو اقدام دیگر ذکر شده یعني افزودن « ‪ 19‬واحد درسي کارآفریني‬ ‫‪ 2422‬رشته به ‪ 7178‬رشته در مجموع کل رشته‪-‬محل هاي دکترا‪ ،‬کارشناسي ارشد و کارشناسي ) و افزایش هشتاد و یک‬
‫و مهارتي » و «راه اندازي دانشکده ها» ي جدید ذکر شده بتواند در آفرینش « کار» براي خیل فارغ التحصیالن جدید این‬ ‫ممیز هفت درصدي تعداد مراکز و واحدهاي داخل کشور ( از ‪ 252‬مرکز و واحد به ‪ 458‬مرکز و واحد ) در فاصله تابستان ‪ 84‬تا‬
‫دانشگاه موثر افتد که در این صورت توصیه مي شود جهت ریشه کني مشکل اشتغال سایر تحصیلکرده هاي دانشگاهي نیز‬ ‫پاییز ‪ ،86‬نمي تواند چندان متناسب با رشد ‪ 10/2‬درصدي تعداد انجمن هاي علمي و کانون هاي فرهنگي‪ ،‬رشد ‪ 10‬درصدي‬
‫نسخه ابتکاري دانشگاه پیام نور‪ ،‬تجویز گردد‪.‬‬ ‫تعداد نشریات دانشجویي و افزایش صرف ًا یک تشکل اسالمي‬
‫‪ 10‬اما فصل الخطاب « هدیه » دانشگاه پیام نور‪ ،‬در قسمت ویژگي ها‪ ،‬دستاوردها و کیفیت دانش آموختگان دانشگاه‬ ‫بر تعداد تشکل هاي اسالمي در کل واحدها و مراکز دانشگاه‬
‫نهایي شده است آنجا که در مقام مقایسه ‪ ،‬از دانشگاههاي « پرآوازه تر » کشور هل من مبارز مي طلبد و مي گوید‪« :‬مراکز‬ ‫پیام نور باشد‪ .‬البته عملکرد دانشگاه در افزایش ‪ 60‬درصدي تعداد‬
‫دانشگاه پیام نور گسترده ترین و موثر ترین شبکه آموزش عالي دولتي با ‪ 458‬مرکز و واحد در اقصي نقاط کشور براي تربیت‬ ‫دفاتر بسیج دانشجویي با در نظر گرفتن افزایش ‪ 81/7‬درصدي‬ ‫آنجاكهگزارش‬
‫نیروي انساني براي مناطق محروم و کمتر برخوردار کشور مي باشد‪ ،‬چرا که تحصیل در محیط زندگي اجتماعي و خانوادگي‬ ‫تعداد مراکز و واحدهاي دانشگاهي پیام نور‪ ،‬رشدي متناسب به‬ ‫روابطعموميدانشگاهپيامنوربيان‬
‫افراد صورت مي گیرد‪ ،‬جوانان براي تحصیالت عالیه راهي شهرهاي بزرگ نمي شوند و پس از دانش آموختگي نیز در‬ ‫نظر مي رسد‪.‬‬ ‫مي دارد‪ « :‬محيط فرهنگي دانشگاه پيام‬
‫همان زادگاه و دیار خویش به اشتغال خواهند پرداخت‪ .‬دانشگاههاي پرآوازه کشور دانشجویان را از اقصي نقاط به تهران‬ ‫‪ 9‬دانشگاه فناور و کارآفرین‪ .‬در ذیل قسمت « اقدامات‬ ‫نور از حيث اخالقي و سياسي‪ ،‬سالم ترين‬
‫و کالن شهرهاي دانشگاهي کشیده و پس از دانش آموختگي‪ ،‬امکان بازگشت آنها به زادگاه اصلي کمتر میسر مي شود‪.‬‬ ‫براي ارتقاي کیفي ابعاد ماموریت دانشگاه» ‪ ،‬این عنوان یکي‬ ‫محيطهايدانشگاهيكشوراست؛چرا‬
‫بعضي دانشگاههاي کشور دانشجویان را از تهران و کالن شهرهاي جمعیتي به اقصي نقاط کشور گسیل داده ودانشجویان‬ ‫از عناویني است که بر آن تأکید شده است‪ .‬گزارش‪21 ،‬‬ ‫كهدانشجويانپيوندعاطفيخويشرابا‬
‫شهرستاني و افراد بومي را بي قرار براي مهاجرت به تهران و کالن شهرها مي نماید»‪ .‬این گزارش مشخص نمي کند که‬ ‫مورد–برنامه را براي این بخش فهرست کرده است که تنها‬
‫خانواده ها حفظ كرده و ساعات كمتري‬
‫با چنین ویژگي هاي برشمرده شده اي چرا پیام نور‪ ،‬انتخاب اول اکثر قاطع متقاضیان ورود به دانشگاه نیست و همچنان‬ ‫‪ 3‬مورد–برنامه به دانشگاه « کارآفرین » اختصاص دارد که‬
‫دانشجویان « شهرستاني و افراد بومي »‪ « ،‬بي قرار » براي مهاجرت به تهران و کالن شهرها مي شوند‪ .‬گزارش روابط‬ ‫اینچنین آمده است‪ «:‬طراحي و آماده سازي مرکز کارآفریني‬
‫را در دانشگاه حضور دارند و تحت نظارت‬
‫عمومي دانشگاه پیام نور در ادامه این مقایسه تاکید مي کند‪ « :‬خانواده هاي متدین کشور دختران خویش را به جاي گسیل‬ ‫و رشد در بعضي از مراکز دانشگاهي استان با مشارکت صنایع‬ ‫محيطاجتماعيبوميهستند»؛پاسخبه‬
‫به دانشگاه هاي پرآوازه تر به دانشگاه پیام نور مي فرستند و در نتیجه با آنکه پذیرش بر حسب جنسیت درمجموعه آموزش‬ ‫بزرگ »‪ « ،‬اضافه کردن ‪ 19‬واحد کارآفریني و مهارتي براي‬ ‫اين پرسش ضروري مي نمايد كه‬
‫عالي کشور حدوداً ‪ 50-50‬است‪ ،‬لیکن ‪72‬درصد دانشجویان پیام نور را دختران مؤمنه و متدین تشکیل مي دهند‪ .‬در دانشگاه‬ ‫عموم دانشجویان ورودي جدید دانشگاه به جاي دروس تکراري‬ ‫آيا از ديدگاه سياستگذاران « نظارت‬
‫هاي پیام نور شهرستان ها نشاني از بحران هویت دانشجو‪ ،‬مشکل اختالط خرده فرهنگ ها و خال عاطفي دوري از خانواده‬ ‫دوره پیش دانشگاهي» و « راه اندازي دانشکده هاي فني و‬ ‫محيط اجتماعي بومي » و « كاهش‬
‫به چشم نمي خورد »‪ .‬کمترین آشنایي با جمعیت آماري دانشگاههاي کشور در سالهاي اخیر که بارها از تریبون هاي رسمي‬ ‫مهندسي‪ ،‬مهندسي کشاورزي‪ ،‬هنر و رسانه براي تسهیل اشتغال‬ ‫ساعات حضور در دانشگاه » راهكار رسمي‬
‫کشور اعالم شده آمار حداقل ‪( 40-60‬و نه ‪ )50-50‬را به نفع دختران نشان مي دهد‪ .‬همچنین است ذکر جمله قطعي و به‬ ‫آتي دانش آموختگان »‪ .‬مشخص نیست که در مبحث مهم‬ ‫و برنامه ي مسؤوالن‬
‫نوعي تمام کننده که « خانواده هاي متدین کشور دختران خویش را به جاي گسیل به دانشگاه هاي پرآوازه تر به دانشگاه پیام‬ ‫کارآفریني که دغدغه جدي با توجه به افزایش دانشجویان پیام‬ ‫دربرخوردباانحرافاتاحتماليسياسياز‬
‫نور مي فرستند» که به عبارت شفاف تر‪ ،‬تکلیف دختران دانشجوي دانشگاههاي غیر پیام نور را‪ -‬به لحاظ تدین خانوادگي‪-‬‬ ‫نور به شیوه جدید براي سالهاي پیش روي خواهد بود چرا آمار و‬
‫وضعيتمطلوباست؟وآياسياست‬
‫روشن مي کند و از دیگر سو دانشگاه هاي پیام نور شهرستانها را فاقد هیچگونه « نشاني » از بحران هویت ذکر مي کند‪.‬‬ ‫ارقام دقیق و واضحي در خصوص « مراکز کارآفریني و رشد»‬
‫اما چنین اظهار نظرهاي قطعي اي در این گزارش به اینجا ختم نمي شود؛ در قسمتي دیگر از این گزارش‪ ،‬صراحت ًا فضاي‬ ‫اعالم نشده و صرف ًا به ذکر « در بعضي از مراکز دانشگاهي‬
‫بومیگزينیدانشگاههایغيرپيامنور‬
‫« دانشگاه » هاي غیر پیام نور را در تضاد مستقیم با هویت اخالقي و سیاسي مطلوب عنوان مي کند و تز تاثیرگذار و‬ ‫استان » اشاره شده است‪ .‬اعالم نام همین « بعضي» مراکز‬ ‫كشور در سال‪ 87‬نيز كه‬
‫هدفمندي را در خصوص گسترش دانشگاههاي پیام نور عنوان مي کند که در ارتباط مستقیم با کاهش ساعات حضور‬ ‫دانشگاهي استان بدون شک مي تواند براي دغدغه دانشجویان‬ ‫منجربهاعتراضهایگسترده‬
‫« دانشجویان » در « دانشگاه » و« گزینش بومی» است آنجا که گزارش روابط عمومي دانشگاه پیام نور بیان مي دارد‪ « :‬محیط‬ ‫‪ 458‬مرکز و واحد دانشگاهي پیام نور در کل کشور براي اشتغال‬ ‫در شهريور‪87‬گرديد در‬
‫همينراستاست؟‬

‫سال اول(هفتم)‬
‫شماره ‪22 1‬‬
‫پاییز ‪87‬‬
‫گزارش روابط عمومی دانشگاه پیام‬
‫نورمي گوید‪ « :‬به دلیل آنکه اکثریت‬
‫دانشجویانپیامنورشهرستاني‬
‫وبومي–محليهستندوامکانات‬
‫رفاهي و تحصیلي در دانشگاه هاي‬
‫مناطقکمتربرخورداردانشگاهکم‬
‫است دانش آموختگان این دانشگاه‬
‫در مقایسه با دانشجویان روزانه‬ ‫فرهنگي دانشگاه پیام نور از حیث اخالقي و سیاسي‪ ،‬سالم ترین محیط هاي دانشگاهي‬
‫یا شبانه دانشگاههاي دولتي و‬ ‫کشور است؛ چرا که دانشجویان پیوند عاطفي خویش را با خانواده ها حفظ کرده و ساعات‬
‫آزاد اسالمي‪ ،‬از سطح توقع پایین‬ ‫کمتري را در دانشگاه حضور دارند و تحت نظارت محیط اجتماعي بومي هستند»؛ پاسخ‬
‫تري برخوردارند و درنتیجه ضریب‬ ‫به این پرسش ضروري مي نماید که آیا از دیدگاه سیاستگذاران ‪ «،‬نظارت محیط اجتماعي‬
‫ماندگاري آنها در کشور براي‬ ‫بومي » و « کاهش ساعات حضور در دانشگاه » راهکار رسمي و برنامه ي مسؤوالن در‬
‫خدمت به هم وطنان بسیار بیشتر از‬ ‫برخورد با انحرافات احتمالي سیاسي از وضعیت مطلوب است؟ و آیا سیاست بومی گزینی‬
‫دانشآموختگانسایردانشگاهها‬ ‫دانشگاه های غیر پیام نور کشور در سال ‪ 87‬نیز که منجر به اعتراض های گسترده در‬
‫برای حضور و خدمت در مناطق‬ ‫شهریور ‪87‬گردید در همین راستاست؟‬
‫شاید از این منظر توجه جدید وسرمایه گذاري اي که بر روي این دانشجویان «سالم‬
‫محروم و کمتر برخوردار است»‪.‬آیا‬
‫تر» و خانواده هاي بومي آنان براي چهار سال آتي شده است منطقي به نظر برسد آنجا‬
‫اساساًبجزویژگيکمبودامکانات‪،‬‬ ‫که در سومین ماه تابستان ‪ 87‬یک میلیارد و هشتصد میلیون تومان(احتما ًال بر اساس‬
‫برنامه مدون فرهنگي خاصي در‬ ‫شایعات)به المپیاد ورزشي کشوري دانشگاه پیام نور –در وانفساي کسري بودجه این‬
‫دانشگاه پیام نور‪ ،‬درسه سال اخیر‬ ‫دانشگاه‪ -‬اختصاص مي یابد و یا به فاصله کمتر از یک سال دو جشنواره کشوري نشریات‬
‫باعث ایجاد این خصایص مثبت در‬ ‫دانشجویي پیام نور (تا پاییز‪ )87‬برگزار مي شود در حالي که برگزاري جشنواره کشوري‬
‫دانشجویانایندانشگاه‬ ‫نشریات دانشجویي با متولي گري وزارت بهداشت از اسفند ‪ 83‬تا کنون –احتماال به علت‬
‫شده است؟‬ ‫«سالمت» کمتر دانشجویان غیر پیام نور‪ -‬بارها به تعویق افتاده است‪.‬‬
‫‪ 11‬و در نهایت‪ ،‬این گزارش « هدیه» شخصیتي منحصر به فرد از دانشجویان پیام‬
‫نور مي سازد و مستقیم ًا آن را به کمبود امکانات دانشگاهي مرتبط مي کند و صراحت ًا این‬
‫نقصان را داراي نقش مثبت در شخصیت سازي دانشجویان پیام نور عنوان مي کند و مي گوید‪ « :‬به دلیل آنکه اکثریت‬ ‫شاخص‬
‫دفاتربسیج‬ ‫تشکلهاي‬ ‫انجمنهايعلميو‬ ‫نشريات‬ ‫رشته‪-‬شهرهاي‬ ‫مراكز و‬
‫دانشجویان پیام نور شهرستاني و بومي–محلي هستند و امکانات رفاهي و تحصیلي در دانشگاه هاي مناطق کمتر برخوردار‬ ‫دانشجويي‬ ‫اسالمي‬ ‫كانونهايفرهنگي‬ ‫دانشجويي‬ ‫تحصیلي‬ ‫واحدها‬ ‫رشد‬
‫دانشگاه ( به دلیل عدم استطاعت مالي خیرین و مردم براي مشارکت در راه اندازي و تقویت دانشگاه ) کم است دانش‬
‫آموختگان این دانشگاه در مقایسه با دانشجویان روزانه یا شبانه دانشگاههاي دولتي و آزاد اسالمي‪ ،‬از سطح توقع پایین‬ ‫‪60‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪10/2‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪196‬‬ ‫‪81/7‬‬ ‫درصد رشد‬
‫تري برخوردارند و درنتیجه ضریب ماندگاري آنها در کشور براي خدمت به هم وطنان بسیار بیشتر از دانش آموختگان سایر‬
‫دانشگاهها براي حضور و خدمت در مناطق محروم و کمتر برخوردار است»‪.‬‬ ‫جدول‪ -3‬مقايسه رشد كمي شاخصه هاي تشکلي دانشجويان پیام نور با رشد تعداد مراكز و رشته هاي تحصیلي دانشگاه پیام نور در‬
‫فاصلهتابستان‪ 84‬تاپايیز‪86‬‬
‫و البته دکتر علي احمدي نیز‪ ،‬شرح گفته شده ي گزارش فوق را این گونه در پاسخ به این سؤال که این خیل عظیم‬
‫دانشجویان چگونه قرار است وارد بازار کار شوند تأکید مي دارد که چون دانشجویان پیام نور داراي خصلت هایي چون‬
‫پرتالش‪ ،‬کم توقع‪ ،‬خالق و صاحب اراده هستند‪ ،‬این خصلت ها کمک مي کند که این دانشجویان راحت تر جذب بازار کار‬
‫شوند ( روزنامه کیهان‪ ،‬شماره ‪ 15 ،18755‬اسفند ‪ .) 85‬آیا اساس ًا بجز ویژگي کمبود امکانات‪ ،‬برنامه مدون فرهنگي خاصي در‬
‫دانشگاه پیام نور‪ ،‬در سه سال اخیر باعث ایجاد این خصایص مثبت در دانشجویان این دانشگاه شده است؟‬
‫به راستي مجموعه ریاستی آموزش عالي کشور بجز سیاست گذاران اخیر دانشگاه پیام نور‪ ،‬چرا در طول سه دهه پس از‬
‫انقالب اسالمی ‪ ،‬براي محو مشکل بنیادین فرار مغزها و افزایش ضریب ماندگاري فارغ التحصیالن دانشگاهي در کشور و‬
‫خدمت در مناطق محروم‪ ،‬چنین راه حلي را نیندیشیده بوده اند؟‬

‫‪23‬‬