Gitar

yl 2

say 2 2006 / year 1 nr. 2 2006

Andres Segovia
zel says

ISSN -1305-3426

Gitar
indekiler

Yl: 2

Contents

Say

2006
(Ylda bir kez yaynlanr)

N YAZI
Prof. Dr. Mahir Vardar
Do. Dr. Nevin ekirge

ETKNLKLER

Tlnay Engin Yldrm

ANDRS TORRES SEGOVIA

afak Nur ztrk
Sondan Durukanolu Feyiz
Tlnay Engin Yldrm

KLASK GTAR ETM VE ARATIRMA

BRM FOTORAFLARI

LA TUCURA (SAVAA AIT)

T Gitar Dergisi
T Maden Fakltesi
Sava ekirge Klasik Gitar Eitim ve
Aratrma Biriminin bir yayndr.
ITU Gitar Magazine is a publication of the
Technical University of Istanbul
Faculty of Mines
Sava ekirge
Classical Guitar Education and Research Center.

Sahibi:
Prof. Dr. Mahir Vardar
T Maden Fakltesi Dekan
Genel Yayn Ynetmeni
Nevin ekirge
Editrler
Haim Polat
Nur Esin
Misak Toros
Tlnay Engin Yldrm
Sondan Durukanolu Feyiz
Ruken Ala

Misak Toros

10

TRKYE GTAR TARH II

Yayn Kurulu
Mahir Vardar
Nevin ekirge
Misak Toros
Nur Esin
Tlnay Engin Yldrm
Haim Polat
afak Nur ztrk
Sondan Durukanolu Feyiz
Ruken Ala

Misak Toros

THE HISTORY OF GUITAR IN TURKEY II

12

Misak Toros

KK GTARSTLERMZ
Bilge Berk Feyiz
Damlanur Bilgin
Ekin zkul
Pnar Diner

14

ADA MZK

16

ngilizce erik Editr

Sondan Durukanolu Feyiz

Tlnay Engin Yldrm

BASINDAN

17

Grafik Tasarm
Haim Polat
Kapak Fotoraf
Bobri, V., The Segovia Technique, 1972
The Macmillan Company, New York, s.32
Bask
............
ISSN 1305-3426
Adres Address
T Maden Fakltesi, Sava ekirge Klasik Gitar Eitim ve
Aratrma Birimi,
Maslak, 34469 stanbul

Tel: 0212 2856297

Faks: 0212 2856080
e-posta: klasikgitar@itu.edu.tr
web: http:// www. Klasikgitar.itu.edu.tr
T Gitar dergisinde yaymlanan tm yaz, nota,
fotoraf ve dier ieriklerin her hakk sakldr.
zinsiz alnt yaplamaz.

T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

Adres
T Maden Fakltesi
Sava ekirge Klasik Gitar Eitim ve Aratrma
Birimi

Sava ekirge
Klasik Gitar Eitim ve
Aratrma Birimi
Sanatsever dostlarm;
Mesleklerin toplumsal ve ekonomik yaama
katk koyan gelir getirici alma alanlar
olduunu dnenlerdenim. Bu nedenle
mesleklerin ama deil, mutlu olmak, yaamn
anlamn kavrayarak sosyal btnlk iinde yer
almak iin kullandmz aralar olduunu her
frsatta vurgulamay geride braktm 60 yln
bana ykledii en nemli grevlerden
saymaktaym. Meslek uygulamalarnn yararl
baarl ve kalc olduu her yerde hep kltrel
ve sanatsal birikimleri olanlar vard. Evrensel
kltr ve sanatn bulunmad ortamlarda ise
yalnzca inat ve zararl bir meslek uzmannn,
parantez iinde sylyorum bir meslek
azmannn yetitirilmi olduunu grdm.
Onlarla hi anlaamadm, anlaamyorum...
Kukulandmz, sorguladmz, aradmz
ve aratrdmz iin bilim insanyzdr.
Bunlarn birikimini dorudan kullanabiliyorsak
iyi bir meslek insan ve bir eyleri de
zgnletirebiliyorsak, o zaman sanatyzdr.
Bilimde aklanmamlar, anlalamamlar
arama, bulma ve renme zlemi vardr,
disiplinli alma yntemleri, kuramsallk vardr.
Bilimde her zaman yinelenen bir douun ilk
klar vardr. Sanatta ise yntemlerle ve
kuramlarla da atabilen bir zgrln
cokusu vardr. Ben de varm, ite
karnzdaym! haykr vardr. Sanatta bir
doumun ilk lklar vardr, zgnlk vardr.
Dnyay, insan, doay, akas yaam
yeterince anlamayanlarn ya da aramayanlarn
da vurumu sanat olamaz. te bu nedenlerle
bilim ve sanat bir btnn vazgeilemez
paralardrlar, ayrlamazlar

Deerli Gitarseverler,
5 Ekim 2004 de kurulan Gitar Merkezimizin
nc ylnda sizlerin de destei ile bu gne
kadar
gerekletirdiklerimizin
ve
eitli
etkinliklerimizin sevincini sizlerle paylamak
istiyoruz. Bir yandan ulusal ve uluslararas
boyutlarda baarl olmu gitaristlerin katld
konserler ve bunlar izleyen atlye almalar,
dier yandan saylar 150ye yaklaan, eitli
ya gruplarndaki gitar rencilerimiz, bizlere
byk mit ve moral verdi. rencilerimizin
ylsonu konserlerindeki heyecann, mutluluk
ve baarlarn gururla izledik.
Gitar Merkezimizin yayn organ olan T Gitar
Dergisi ile gitarseverlere ulamaya altk.
Dergimizin ilk saysnn ana temas "Gitarist
Sava ekirge" olarak belirlenmiti. Dergimizin
bu ikinci saysnn ana temasn ise, gitarn
klasik mzikte hakettii yeri ve saygy
kazanmasnda byk emei olan "Gitarist
Andres
SEGOVA"
olarak
belirledik.
Gitaristlerimiz Tlnay Engin YILDIRIM,
Sondan Durukanolu FEYZ, afak Nur
ERTRK ve Ruken ALA yapm olduklar titiz
aratrma sonucunda Andres Segoviay eitli
zellikleri ile size tanttlar.
Bu saymzda ayrca, 20042006 yllar
arasnda Gitar Merkezimizin gerekletirmi
olduu etkinliklere de yer verdik. Ahmet
KANNEC, Trio Cardoso, Erkan OUR, Yaz
BALTACIGL ve Ercan Irmak ls, Jorge
OROZCO, Celil Refik KAYA ile Francisco ve
Jose Manual Cuenca kilisinin niversitemizde
vermi
olduklar
konserler
ve
gitar
rencilerimizin katlm olduklar 1. ve 2.
Ylsonu Konserleri, bu saymzda yer ald.
I. Uluslararas T Sava ekirge Klasik
Gitar Gnleri 2006 ile ilgili bilgileri sizlere
nc saymzda sunacaz.
Sevgili Gitarseverler,

T Maden Fakltemizdeki doruyu, gzeli ve

iyiyi aramann cokusunu Sava ekirge
Klasik Gitar deneme ve aratrma almalar
ve etkinliklerinde grmekte, yaamakta ve
keyiflenmekteyiz. Bizleri benzersiz katk ve
destekleriyle glendiren sanat dostlarmza
ve
tm
katlmclarmza
ve
bizi
destekleyenlere gnl dolusu sevgi, sayg,
teekkr ve takdirlerimizi sunuyoruz.

Klasik Gitarn niversitemizde gelitirilmesi ve

yaygnlatrlmasna katk salamak amacyla
srdrdmz etkinliklerde karnza hep
sekin rneklerlerle kmaya altk. Bu
abalarmzda her zaman yanmzda olan
Dekanmz Prof. Dr. Mahir VARDARa, Sn.
Mehmet GLe, T Maden Fakltesi Vakfna,
stanbul Cervantes Enstitsne, Ankara
Sevda-Cenap And Mzik Vakfna, Peri Kalp a,
Senkop Mzik Maazasna ve bizleri yreklendiren siz gitarseverlere teekkr ediyoruz.

Nicelerinde bulumak zere...

Sevgi ve Sayglarmla

Deerli gitaralar, gitarsever dostlarm;

Prof. Dr. Mahir VARDAR, Dekan

Do. Dr. Nevin EKRGE

1
T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

T Maden Fakltesi Sava ekirge

Klasik Gitar Eitim ve Aratrma
Birimi Etkinlikleri
2004-2005-2006 Yllar
Yazan: Tlnay Engin Yldrm

Ahmet KANNEC Konseri

Gitar merkezi al konseri, 2004

Massimilliano De Faglio, Alessandro Giancolo

ve Guido Ottomorinonun oluturduu talyan
l, Jorge CARDOSO, Crivelli CARLO ve
Giorgio
PARS
gibi
isimlerin
trio
kompozisyonlarna yer verdi. 1998deki ilk
albmleri Samba douro dan ve Tangihe
Unilogheden de semeler sunan Trio
CARDOSO,
uyumlar
ve
hareketli
repertuarlaryla ilgi ekiciydi.
Erkan OUR (Gitar), Yaz BALTACIGL
(Kontrbas), Ercan IRMAK (ney) Konseri

Gitar merkezi al konseri, 2004

T Sava ekirge Klasik Gitar Eitim ve

Aratrma Biriminin 5 Ekim 2004de yaplan
alnda Ahmet Kanneci konser verdi. Konser
ncesi T rencileriyle bir sohbette buluan
Ahmet Kannecinin konserine ilgi olduka
youndu.
Bu birliktelii Sava ekirgenin bir seslenii ve
Ona duyduu sayg, sevginin bir sunumu
olarak deerlendiren Kanneci, aln Sava
ekirgenin el yazmas notalarndan ikisi olan
Luys de NARVAEZin Gurdame Las Vacas ve
Cancion del Emperador ile yapt. Ardndan
Johann Sebastian BACHn 1 nolu Cello
Suiteinden birlikte notaya aldklar Allemande,
Sarabande, Courante ve Giguei seslendirdi.
Ahmet Kanneci, Schnidlers List filminin
mziinin temasn kendi dzenledii haliyle
seslendirdi. Son olarak Erturul Bayraktarn
dzenlemesiyle Ham Meyvay Kopardlar
Dalndan ile konserini tamamlad.
Tro CARDOSO Konseri

Gitar merkezi al konseri, 2004

Folklorik kl mzii tercih etme sebebini,

yzyllarca
ekillenmi
gl
hallerinin
olduunu syleyen Erkan OUR ile konser
srasnda T rencileriyle yaplan syleide
OURun Besteye inanmyorum. Mzik yetisi
olanlar sesleri yanyana, stste koyup onlar
organize ediyorlar demesi zerine sorulan
Mzik yaratan, mzik yapan kimse yok mu?
sorusuna verdii cevap scak bir sohpetin
balangc oldu. Ben yapan biliyorum ama
insanlar arasnda yok. Eer mzik rzgr gibi,
suyun rlts gibi saf, hatrlanmayan,
renilmeyen biimde olursa beste olur diye
dnyorum. Anonim bir halk dans olan
irvani (arlama), Byk Cevizin Dibi gibi
eserlere ve doalamalara yer verilen konsere
katlm ok yksekti.
Jorge OROZCO Konseri

2
T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

Recuerdos de la Alhambray yorumlarken

partilerin paylam, piyano ve gitarn iie
geileri ve konser sonrasnda da uzun sre
konuulan F. CUENCAnn yumuak ama
gl tremolosu dikkat ekiciydi.
Tarantann melodik yry, Trk mziinde
kullanlan cmlelerle uyumu, seyirciyle ikiliyi
tam anlamyla btnletirdi.
F. CUENCA, merkezimizde her yatan
renciyle tm gn sren, ok keyifli bir
altayda bulutu.
Gitar Konserleri, 2005, www. internet.cervantes.es

Konserinde Estanislao MARCO, Roland

DYENS, Francis KLEYNJANS gibi son dnem
kompozitrlerin eserlerine yer veren Jorge
OROZCO ile konser ncesinde yaplan
syleide; mzii yorumlamada teknik ve
mzikal bilginin yannda ok nemli olan,
sahne
performansnda
yaanabilecek
gerginliin
giderilmesi
konusunda
neler
yaplabilecei zerine konuuldu. spanyadaki
konservatuarlarda
bu
konuda
derslerin
olduunu syleyen OROZCO, Trkiyedeki
alma gruplarnda dinledii rencilerin ok
iyi bir teknie, hzl bir algya sahip olduklarn
gzlemlediini syledi.
J.OROZCO, atonal mzikteki teknik rahatl,
cmlelerdeki geni nefesleri ve gl
mzikalitesi ile ok keyifli bir konser verdi.
Francisco CUENCA MORALES (gitar) &
Jose Manual CUENCA (piyano) Konseri

Celil Refik KAYA

Gitar konserleri, 2006

Gen Trk gitaristlerinden, 1991 doumlu C.R.

KAYA, konserinde lute eserlerinden son
dnem mziine kadar olduka geni
dnemlere yayarak setii eserlere yer verdi.
2004de Viyanada Forum Gitarre Wien
Uluslararas Gitar Yarmasnda 20 ya
kategorisinde ikincilik dl alan C.R. KAYAy,
merkezimizde eitim gren 7 ya grubundan
gitaristlerin de yer ald niversitemiz
bnyesinden geni bir sanatsever topluluu
ilgiyle izledi.
Sava ekirge Gitar Merkezi rencilerimizin
ylsonu konserlerine ar rnekleri

Gitar Konserleri, 2006

Konser repertuarlarnda Albeniz, Tarrega,

Rodrigo, Boccherini gibi nl bestecilerin
eserlerine yer veren ikili, F. Cuencann yazd
Taranta ve Abyla isimli eserleri de
seslendirdiler.
Gitar

repertuarnn

sevilen

eserlerinden

3
T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

mzik
eitimini
srdrrk
en
gitar
alan bir
arkadan
n
yardmyl
a
ald
gitar
ile
gitarla
dolu

Andrs TORRES SEGOVIA (18931987)

Derleyen: afak N. ztrk, Sondan D. Feyiz
Tlnay E. Yldrm

Andrs Segovia, www.hispaniaclasica.com

21 ubat 1893de spanyann Endls blgesi

Linares kentinde doan Andrs Segovia mzik
eitimine, varlkl bir avukat olan babasnn
geni bir kltrel altyapya sahip olmas iin
erken yata aldrmaya balad piyano ve
keman dersleri ile balad. Ancak Segoviann
kk yalardan beri kalbindeki asl enstrman
olan gitara duyduu merak gittike artt. 1904
ylnda balad Granada Mzik Enstitsnde

yaamna
balad.
Gitarn,
klasik
mzik
iin
yeterince
saygn bir
alg aleti
olmad
n
dnen
ailesinin (Segovia otobiyografisinde, babasnn
gitarn krdndan bahseder) ve devam ettii
Granada
Mzik
Enstitsndeki
mzik
retmenlerinin tm kar kmalarna ramen
Segovia akla gitar almaya devam etti. Bu
zorlayc artlardan ve klasik anlamda gitar
eitimi verecek bir retmen bulamadndan
kendisinin retmeni oldu.

Andrs Segoviann genlii, www.the-townhall-nyc.org

Mzik eitiminde edindii bilgileri gitar zerinde

uygulayarak kendi tekniini gelitirdi. zellikle
piyano iin hazrlanm egzersizleri gitarda
parmaklarn kuvvetlendirmek iin kulland.
Ksa sre de olsa Miguel Llobetle alma
imkn buldu.
Segovia ilk konserini 1909 ylnda Granadada
Centro Artisticoda verdi. Profesyonel olarak
ilk sahne al, 19 yanda (1912) Madridde
gerekleti. Madridde Ona ilk profesyonel

4
T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

gitarn
Manuel
Ramirez
hediye
etti.
Segoviann ncelikli amac, gitar hak ettii
saygn konuma getirmek ve klasik mzik
evrelerince
benimsenmesini
salamakt.
1919 ylnda ilk kez spanya dnda konserler
vermeye balad. Uruguay ve Arjantinle
balayan bu turneler birbirini izledi. 1920de
Gney Amerika, 1923de Kba ve Meksika,
1924de Fransa, 1926da Almanya, svire,
Avusturya, Rusya ve ngilterede, 1927de
skandinavya, 1928de Amerika ve Japonyada
verdii konserler sonunda hem gitar hem de
Segovia birok otorite ve mziksever iin
unutulmaz izler brakmaya balad. Gitarn
klasik mzikte yeri olamayacan dnen
birok
sekin
mzisyen,
Segoviann
mkemmel teknii ve yorumunun hayranlk
verici etkisini dile getirdi. Ravelin bulunduu
bir konserinin bitiminde Ravelin Segoviaya
gitar iin bir kompozisyon yazma isteinden
bahsettii fakat ne yazk ki daha sonrasndaki
rahatszl nedeniyle bunun gerekleemedii
biliniyor. 1928de Amerikada verdii konserin
ardndan New-York Timesdan eletirmen Olin
Downes, Segoviadan,
Yarm dzine
enstrmandan kacak ton renklerini ald
tek enstrmandan karabilen, nanslar
olaanst kullanan, seslerdeki derinlii
kefetmi sanat diye bahsediyor.

Andrs Segovia,1952
http://www.aureoherrero.org/bio_rocio.htm

Segoviann teknii olduka dikkat ekicidir.

ri cssesi ve kaln parmaklar nedeniyle sap
zerindeki mesafeleri kolayca kat edebilecei
pozisyonlar gelitirmitir. Kendi vcut ve
parmak yapsna uygun gitarlar yaptrmtr.
Segoviann Gitarlar
1- 1912 Manuel Ramirez
Yapmc: Santos Hernandes
n yz: Ladin
Arka yz ve yanlar: Brezilya gl
aac
Sap uzunluu: 657 mm.
2- 1937 Herman Hauser
Yapmc: Herman Hauser I
n yz: Ladin
Arka yz ve yanlar: Brezilya gl
aac
Sap uzunluu: 657 mm
3-

19611987 Jose Ramirez

Yapmc: Jose Ramirez III, her sezon
sonras gitarn yeniliyor.
n yz: Ladin veya krmz bat sediri
Arka yz ve yanlar: Brezilya gl aac
Sap uzunluu: 657 mm dir.

Konserlerin
yansra,
1920ler
boyunca
Segovia, hem adalarnn eserlerinin hem de
kendi dzenlemelerinin yaynlanmas iin de
almalar
yapt.
Francisco
Tarregann
kompozisyonlar, dzenlemeleri ve Albenizin
Grenadas, gitar iin nemli ve keyifli eserlerdi.
spanyol bestecilerinin gitar iin eser yazmas,
onun iin byk bir dilekti ve bu dilei 1920de
Moreno Torrobann Segovia iin ilk gitar
eserini yazmasyla gerekleti. Bunu izleyen
60 yl, Torroba gitar iin, ilerinde Piezas
Caracteristicas, Castillo de Espana gibi
eserlerin de bulunduu birok eser yazd.
1923de Segovia ve Manuel Poncenin
tanmas ve gl ilikisi, sonraki 20 ylda
gitar iin ok nemli eserlerin hayata gelmesini
salad. 1932de bir talya turnesinde Tedesco
ile tanmas, bu yllar izleyen 30 ylda gitar
iin yaklak 100 Tedesco bestesini dourdu.
1934de yazd The Sonata Omaggio a
Boccherini, badndrc gzellii ve teknik
zorluuyla gitaristlerin zorland ama tercihten
vazgeemedii eserler arasna girdi.

5
T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

Rnesans, Barok dnemi eserlerini gitara

dzenleyen Segovia, J.S. Bachn lute ve cello
iin yazd suitleri gitara dzenledi. Fakat
1935de dzenlemesini yapt 2 numaral Re
Minr Keman Partitadan Chaconne ile gitarda
bir dnm noktasnn olumasnda byk rol
oynad. 1930lu yllar Segovia ve gitar iin zafer
yllar oldu ama ayn Segoviaya bir trajedi
yaatt, Segovia olunu kaybetti.
spanyadaki i sava nedeniyle 1936 ylnda
spanyadan ayrlmak zorunda kald. Bir sre
Italyada Genova kentinde yaadktan sonra
Uruguayn Montevideo ehrine tand.
Uruguayda kald sre iinde Orta ve Gney
Amerikada geni kapsaml turnelere kt.
kinci Dnya Savann sonuna doru, 1943
ylnda Amerikaya tand. Bu sre iersinde
konserlerine devam etti ve daha ok sayda
dinleyiciye ulaabilmek iin plak kaytlar yapt.
1945de Fernando Sorun eserlerinden 20
tanesini seip dzenledi ve bu eserlere ait
arpejler, akorlar, tekrar eden notalar, iice
gemi polifonik yaplar, sol el iin esneme
egzersizleri gibi birok forml kapsayan bir
nsz hazrlayarak yaynlad.

Andrs Segovia, Cenevre, www guitarra.artelinkado.com

Enric Madriguera, Robert Guthrie ve Christopher McGuire

Andrs Segovia ile beraber, 7 Kasm Cuma, saat 20.00de
UTD Yerlekesi, Jonsson Performans Salone
www.utdallas.edu

Kaytlar:
1- Andrs Segovia Kaytlar (19271939), EMI
2- Andrs Segovia Londrada (1949),
Testament
3- Andrs Segovia ve Luise Walker,
Doremi
4- Andrs Segovia, Miguel Llobet ve Maria
Luisa Anido, Doremi
5- Segovia Kolleksiyonu, Vol. 7, MCA
Classics
6- Segovia Kolleksiyonu, Vol. 9, MCA
Classics

lk plan 1949 ylnda ngilterede EMIden

kartt. 1950nin ortasnda lkesi spanyaya
dnd. Konser ve plak almalarnn yan sra
dnyann her tarafnda eitim kurumlarnda
master snflar at. Gam almalarnn teknik
problemleri zmede dier tm egzersizlerden
daha ksa srede sonu verdiine inanan
Segovia, tekniini gelitirmek iin yapt gam
almalarn 1953 ylnda Diyatonik Majr ve
Minr Gamlar ad altnda yaynlad. 1959
ylnda sanatla 50. yln kutlamak iin, 1957 ve
1958 New York konserlerini ieren Golden
Albumu kard (3 volume). 1970de Slur
Egzersizleri ve Kromatik Gamlar kitabn
yaynlad. 1979da Beyaz Sarayda konser
verdi. Son master dersini 1986da Los
Angelesde Gney California niversitesinde;
son konserini ise 4 Nisan 1987de, 94. doum
gnnn ardndan Miamide verdi.

6
T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

bulunuyor.
Arivinde 12000in zerinde dokman var.
Deiik lisanlarda gazete ve kitaplar da
iinde barndran mzede sizin iin en
kymetli olan nedir sorusuna Poveda,
Segoviann 1924 Paris konserinin derlemesi
ve 2 yandayken Segoviay tayan at
arabasnn resmi cevabn veriyor. Mzeye
gelen mektuplarn ounun adres blmnde
SEGOVIA, LINARES, SPAIN yazyor.
Linaresde mzenin dnda, Segoviann
1985 Maysnda biten bir de heykeli
bulunuyor.
Andrs Segovia Mzesi, www.ayuntamientodelinares.org
Andrs Segovia CD kapa, www.goshen.edu

Segovia modern gitar tekniini icat etmedi; o

sanatnn simgesi olan batan karc ton
renklerini oluturmak iin teli trnak ve parmak
ular
yardmyla
alarak
mevcut
uygulamalardan ince bir senteze ulat.
Segovia, mzik tarihine; gelitirdii teknii ve
gl yorumunun yansra gitar bugnk
saygn konumuna tamas ile girmitir.
Kendinden nceki ustalar (Fernando Sor,
Francisco
Tarrega,
vb)
gitar
konser
salonlarna tamak iin ura vermilerdir ama
Segovia, bunu tam anlamyla gerekletiren
olmutur. Gitar iin yazd eitli etdler ve
dzenlemelerinin yannda, geirdii bir gz
ameliyatndan sonra yazd Estudio sin Luz
(Karanlkta) adl duygu dolu eser birok
yorumcunun zerinde alt bir yapt
olmutur. Segovia gitar dolu yaamn 94
yanda iken 2 Haziran 1987de, Madridde
noktalad.
Andrs Segovia Mzesi (LINARES MZES)
Andrs Segoviann sk ziyaret ettii ve
kariyeriyle ilgili tm kaytlar ulatrd yakn
arkada
Alberto
Lopez
Povedann,
Andalucian gitaristler iin at ve Andrs
Segovia Mzesi olarak isimlendirilmi olan
mze;
spanyann
Linares
kentinde

7
T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

Andrs Segovia ve Nevin ekirge, Frankfurt Konseri, 1974

Yaynlar ve Kaynaklar
Babri, V., 1972, The Segovia Technique, The Macmillan Company, New York.
Guitar International, April 1886, p.p. 17-29
http://www.cumpiano.com/Home/Articles/Transcriptions/Segovia/Segovia.html
http://www.cumpiano.com/Home/Articles/Transcriptions/Segovia/Segtransc/nytsegov2.html
http://www.classicalguitar.net/artists/segovia/
http://www.worldguitarist.com/lentini1.html
http://www.learnclassicalguitar.com/classical-guitar-news.html

Andrs Segovia heykeli, www.segoviaguitarra.com

http://www.davidleisner.com/inwitdavleis.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Andres_Segovia
http://www.mangore.com/timel.html
http://www.mangore.com/rb2.html
http://www.egtaguitarforum.org/ExtraArticles/SegoviaTechnique.html
http://www.egtaguitarforum.org/ExtraArticles/SegoviaTeaching.html

Andrs Segovia, Michael Lorimer ile beraber master

classta. Winston Salem, Kuzey Carolina 1965
www.guitarsofspain.com
Andrs Segovia ve John Williams, 1966,
www.plump.cream.org

http://www.gramophone.co.uk/Reputations_detail.asp?id=454
http://www.good-music-guide.com/reviews/087_andres_segovia.htm

.
Andrs Segovia, Gney Kaliforniya niversitesi, Temmuz
1986, www.odeumguitarduo.com

8
T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

9
T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

10
T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

Trkiyede Gitar Tarihi II

Yazan: Misak Toros

Geen
saymzda
Paleologosun
gitara
katklarndan sz etmitim. Sanrm bu yaz
sresince kendisini defalarca anmsamak
gereini duyacam.
imdi de anlarm zorlayarak, Paleologosun o
gnlerde ok ksntl olan olanaklarmz
gelitirmek konusundaki almalarndan sz
etmek istiyorum. Sanrm bu konuya bir anmla
balamak daha doru olacak. Yln tam
anmsamamakla beraber sanyorum 1950 lerin
sonu ya da 1960larn bayd; stanbul
niversitesi Fen Fakltesinde renciydim.
Edebiyat Fakltesinin kapsndan kp sola,
Beyazta doru sapnca, Patrona Halil
Hamamna gitmeden bir mzik maazas
vard. Gitarmn teli kopmutu ve harl harl tel
aryordum ama o yllarda stanbulda naylon tel
bulmann olana yoktu. Bir de u maazaya
girip bakaym dedim ve ansmn yardmyla
buldum. Byk bir mutlulukla biran evvel teli
gitarma
takabilmek
iin
eve
kotum.
Mutluluktan uuyordum, hemen gitarm alp
teli takmaya balamtm ki dnyam ykld
nk tel ksa gelmiti. Aldm tel, yllar nce
kullanlan Romantik Gitar teliydi ki dnemin
gitarlar kk olduundan tel de ksayd.
Sanrm bu anmla, o tarihlerde gitar alanlarn
karlatklar zorluklarn hi deilse birinden
sz edebilmi oldum. te bu zorluklar,
Paleologosun,
dostlarn
bu
konularda
almaya ynlendirmesine neden oldu.
Paleologos, rencilerinden Rfat Esenbeli tel
yapmna,
Zambaolu
Gitar
Drtls
gitaristlerinden olan arkada Mihal Lipeyi ise
gitar yapmna ynlendirdi. Trkiye Gitar
Tarihinden sz ederken bu ok deerli iki
insandan
daha
ayrntl
bahsetmeden
geemeyeceim.

Rfat Bey, Dilerinde grevliydi ve yine

Dilerinde olan, daha sonra A.B.D.
Bykelisi ve Dileri Bakan olan Melih
Esenbelin kardeiydi. Rfat Bey, tel imalatna
yurdumuzda balamt. Bir sre sonra grev
sebebiyle yurtdna gitmesi gerekti. Anlarm
beni yanltmyorsa 27 Mays 1960dan sonra
yurda dnmesi gerekirken dnmedi ve
yaamn Fantasia ve Concertiste adl iki
marka tel reterek kazand. Concertiste marka
telinin ilanlar yllarca Guitare News adl
derginin her saysnda yaynland. landa da
grld gibi telin zerinde, kanmca gitar
edebiyatndaki en nemli mzik dehas olan
Emilio Pujolun yazs var. Telin Almanyadaki
sat merkezi ise nl gitar yapmcs Hermann
Hauser. Rfat Bey eini kaybettikten sonra
yurda dnd. Birka yl nce de kendisini

T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

kaybettik.
Mihal Lipe, Zambaolu Gitar Drtlsnde
ald gibi ayn zamanda mobilyacyd diye
anmsyorum. Ahapla yakn ilgisi olmas
dolaysyla Paleologos onu gitar yapmaya
ynlendirdi sanrm. Paleologos, Mihal den
nce iki nl luthiere, gitar yapmalar iin
nayak olmu ve baarmtr ama ne yazk ki
bu abalar birer gitar yapmaktan ileri
gidememitir. Luthierlerden biri, uluslararas
ne sahip keman yapmcs Nigoosyan, dieri
ise bugn udlar antika saylan Onnik Ustadr.
Gelelim Mihal Lipeye... Mihal, gitar yapmaya
balaynca o kadar merak sard ki sanki tm
dnyas bu oldu. Bu nedenle gittike daha iyiye
ynelebildi. Mihal, gzel gitarlar yapmaya
baladktan sonra stanbula gelen bir Gney
Amerikal bir gruptan arp (harp) sipari ald ve
onu da yapt. 50li yllarda, Paleologosun ok
gitar rencisi yoktu, o tarihlerde akordeon
modayd. Bu nedenle yaamn srdrebilmek
iin bir sre akordeon dersleri de vermeye
balad. Ancak gitar dersi alan rencilerinden
bazlar ok baarl olmulard, zellikle Sava
Palasis. Sava solo konserlerin yannda dier
rencilerle beraber de sahnelerde ald.
stanbulda yaplan bu etkinlikler, dnemin belki
de tek gitar dergisi olan Guitare Newsda
yaynland. Bu yaynlardan ikisini bulabildim.
Dierleri de aklmda kald kadaryla Savann
kk Sahne Tiyatrosunda verdii bir resital
ve bir de PLYDde Sava, Panayot ve benim
1962de
verdiimiz
konser.
Aadaki
yazlardan Sava, Panayot ve benim aldm
konser, 1961in 58. saysnda Sava ve
Panayotun konseri ise 1963n 72. saysnda
yaynland.

Buraya kadar, yurdumuzdaki gitar tarihinden

sz ederken hep stanbuldan bahsettim. Oysa
stanbul dnda da almalar yaplyordu.
nmzdeki saymzda da onlardan sz
etmeye alacam.

50li yllarda yurtdndan konsere gelen

gitaristler de vard elbet. Gitarist dostumuz rkin
Aktzenin
yakn
dostu
S.
Behrent,
yurdumuzda defalarca konserler verdi. Ayrca
dnemin nemli gitaristlerinden K. Ragossnig
gibi gitaristler, genlik gnlerimizin hayallerini
ssleyen konserler verdiler.

11
T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

The History of Guitar in Turkey II *

Written by: Misak Toros
In the last issue, I talked about the
contributions Paleologos made to the
development of classical guitar, mostly in the
context of music. I will be referring to him
again throughout this series of articles. In this
issue, however, I would like to mention his
efforts to enhance the limited resources we
had back in those days. I suppose it would be
better to start off with a memory I have from
those days. I do not remember the exact year,
but it was either the end of the fifties or the
beginning of the sixties. I was then a student
in the Science Faculty at the University of
Istanbul. There was a musical instrument
store right after the Letters Faculty to the left
towards Beyazt before the Patrona Halil
Turkish bath. One of my guitar strings was
broken and I was desperately looking for a
string. In those days in Istanbul, it was almost
impossible to find a nylon guitar string. I
decided to check the store I mentioned above.
I found one there. I was so excited that I ran
home to put the string on my guitar right away.
No sooner I had started putting the string on
than my world collapsed. The string was short!
Briefly, the string I bought was for the
Romantic Guitar used in earlier times. Quite
naturally the string is short, for the Romantic
Guitar is short. With this story I suppose I told
you at least one of the drawbacks that guitar
players encountered back in those days. It
was those drawbacks that made Paleologos
persuade his friends to work on specific areas.

He was the brother of Melih Esenbelin who

was also in the Foreign Affairs office, then
became the ambassador to the USA, and
subsequently the minister of Foreign Affairs.
Mr. Rfat Esenbelin first started the string
production business in Turkey. After a while,
he had to go abroad on a duty. If I recall
correctly, he was supposed to return to the
country on the 27th of May, 1960. But he did
not do so. Abroad, he also kept earning his
livelihood through the string production
business.
The two brands of strings he
produced were Fantasia and Concertiste.
The ads for the brand of Concertiste were in
every issue of the Guitare News magazine for
many years. The ad came out with the writings
of Emilio Pujol who, in my opinion, is one of the
most important musical intellectuals in guitar
literature. Also advertised was the famous
guitar maker, Hermann Hauser (see the ad).
Mr. Rifat Esenbelin returned to the country
after his wife passed away and we lost him a
few years ago.

He led his student Rfat Esenbelin into the

string production business and his fellow Mihal
Lipen, also a member of the Zambolu guitar
quartet, into the guitar manufacturing business.
Speaking of guitar history in Turkey, I feel
obligated to speak about these two outstanding
people in much detail. Mr. Rfat Esenbelin was
a staff member in the Ministry of Foreign
Affairs.

Mihal Zambolu was not only a performer in a

guitar quartet but also a furniture maker. It
was probably the deep interest of Mihal in

12
T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

woodcraft that might have made Paleologos

*Sondan Durukanolu Feyiz thanks to Rudy McGlothin

persuade him into the guitar construction

business. Before Mihal, Paleologos had also
asked two famous lute makers to build guitars.
Unfortunately, these efforts ended up with only
one guitar built by each. Of the lute makers,
one was the world-wide known violin maker
Nigogasyon, and the other one was Onnik the
master, whose lutes are now known as
collector items. As for Mihal, once he started
building guitars, his interest became so intense
that constructing guitars became his entire
world. He did, of course, get better and better.
After he became a very good guitar maker, he
even once got an order from an American
group that came to Istanbul to build a harp,
and he did it as well.

for his careful reading of this translated version of the

article.
Speaking of guitar history in Turkey, I, until
now, have only mentioned progress made in
Istanbul. However, apart from those works in
Istanbul, there were some efforts made in
other cities of Turkey. In the next issue, I will
In the fifties, Paleologos did not have many
guitar students since in those years the
preferred musical instrument was the
accordion. So, in order to keep earning his
livelihood, he also gave private accordion
lessons. However, some of the guitar students
he trained, Sava Palasis in particular, became
very successful guitar players. In addition to
his solo recitals, Sava gave concerts with the
other students. Such performances in Istanbul
were announced in Guitare News. That was
maybe the most respected magazine. I could
find just two of the announced performances.
The concert Sava, Panayot, and I gave was in
th
the 58 issue of the year 1961, and the concert
nd
given by Sava and Panayot was in the 72
issue of the year 1963. As far as I remember,
the others were a recital by Sava performed in
Kk Sahne theater and the concert at
PLYD given by Sava, Panayot and I in 1961.
In the fifties, there were, of course, guitarists
coming from abroad to Turkey for concerts. S.
Behrent, a close friend of Irkin Aktuze, came to
Turkey several times to give performances.
Furthermore, many guitarists such as K.
Ragossnig, who was one of the best guitarists
of his time, gave concerts that shaped our
dreams of our youth.

13
T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

discuss those developments.

Kk Gitaristlerimiz

Bilge Berk Feyiz

Gitar almak benim iin ok gzel. Gitar

almaya
2005te
annemin
almasyla
baladm. Annemin ald kk bir paray
almaya baladm. Hep annemin gitaryla o
paray alp duruyodum. Annem sklmt
hatta dayanamamt.
Annem dnd,
dnd. Ama aklna birey gelmemiti.
Ondan sonraki hafta eker bayramnda
bankac teyzem Nihayet bana 150 lira verdi.
Annem bana mutlu mutlu bakyodu. Ama ben
kafay yemi bir haldeydim.
nk ben
kendime
bir
Game
Cube
almay
dnyordm. Ama annem bana gitar almay
dnyordu. Eve geri gidince paray masaya
braktm. Ondan sonraki gn okula gidince
annem bana gidip gitar almt paramla. Eve
geri gelince karmda iki ayaklk, iki defter ve
iki gitar! Grdme inanamadm!
Ben de gitar dersi almaya baladm. ok para
rendim. retmenim Tlnay beni ilk gitar
konserime kard.
Ondan sonra mzik
retmenim beni okul konserine kard.
Baka konserim olmad ama derse devam
ediyordum. Benim iin Amerikaya geri gitme
zaman
gelmiti.
Gitmeden
Tlnay
retmenim bana 6 dev verdi. Ondan sonraki
hafta Amerikaya merhaba deme zaman
gelmiti. Amerikaya gelince dev dnda
herey bitti. Yani artk buradaki okula gittiim
iin T de gitar hayatm bitti.
Bilge Berk Feyiz

Damlanur Bilgin

GTAR VE BEN
Gitar, 14. yzylda spanyollar tarafndan icat
edilmitir. Bata 4 telli olan gitar, imdi alt telli
veya on tellidir. Teknolojinin ilerlemesiyle bas,
akustik ve elektrogitar trleri kmtr.
Birka yl nce balamadm zamanlarda, bu
satrlar kitabmdan okuduum zaman benim
iin hibir ey ifade etmemiti. Gitar o
zamanlar benim iin sadece bir mzik aletiydi.
Gitara beni ne itti bilmiyorum. Ama mzie
ilgiliydim. Her mzik marketinin nnde durur,
vitrine yapr, ierisini seyrederdim. Genelde
rastladm eylerde klasik gitarlar olurdu.
Kklmden beri kuzenimin gitarna
bakardm. Bir doum gnmde onu bana verdi.
ans bu ya, birka ay sonrada Maden
Fakltesinin alt katnda bir gitar kursu ald.
Ben de oraya gittim. lk olarak niversite
rencileri vard sadece. Ama onlar ayrldlar
ve onlarn yerine 3. snftan birka renci
geldi.
nceleri pek iyi deildim ama sonra gitgide
Tlnay retmenim vay be diyecei duruma
geldim, gitar konserlerine katlmaya baladm.
En nemlisi gitar ile ilgili yazlar bir ey ifade
etmee balad.
Damlanur Bilgin
T Dr. Natuk Birkan lkretim Okulu,
7. Snf

Stonewall Jackson Elementary School, Dallas,

4. snf

14
T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

4. Snf

G. Ekin zkul
Pnar Diner

Gitar ve Ben
Ben gitar almay eskiden pek sevmezdim.
Ama artk ok seviyorum. Konserimden nce
pek gzel gitar alacam dnmedim.
knca ok heycanlydm. Gzel aldm
dndm. Herkes de ok gzel aldm
syledi. ok sevindim. Gitar almay ok ama
ok sevdim. Her almda aldm para
daha gzel geldi. Konserde aldm paraya
baknca aklma gzel eyler geliyor.
Ekin zkul
T Dr. Natuk Birkan lkretim Okulu

15
T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

Pnar Diner
Cihangir Koleji
3. Snf

ada Mzik
Francis KLEYNJANS
Yazan: Tlnay Engin Yldrm

da 22. Paris Guitar Competitionda Roberto

Ausselin yorumlad ve birincilik alan A
laube du dernier jour adl eseriyle kantlar.
zellikle son dnemde birok nl gitaristin
konser repertuarlarnda Kleynjans eserleri var.
Kleynjansa ithafen yazlan eserler de olduka
dikkat ekici. Roland Dyensin Onun iin
yazd Saudade no 3, Dyensin de Kleynjans
sevgisini gsterir nitelikte.
Francis Kleynjansn gitar metotlar
Francis Kleynjans, www.perso.wanadoo.fr

8 Aralk 2004de Jorge Orozconun Tdeki

konserini izleyenler, konser repertuarnda yer
alan son eseri kukusuz hatrlayacaklardr, La
Espera ve Al alba olmak zere iki blmden
oluan Al alba del ultimi dia isimli bu byleyici
eser, Francis Kleynjansa ait. Eser, idama
gtrlen bir mahkmun son 24 saatinde
yaad heyecan, hzn, hayatn gzden
geiriini anlatr. Adm, saat ve an sesleri
tyleri rpertir. Keskin bir bitile son bulur
1951 Paris doumlu olan Kleynjans, gitara 14
yanda balar. Alexandre Lagoya, Alirio Diaz
gibi nemli isimlerle alr. Alirio Diazla
eitimini
mkemmelletirdiini
syleyen
Kleynjans, gitar iin altyzden fazla eser
yazar.
24 Prelude, Kleynjansn mzii teorik, teknik
ve formlar asndan ne kadar dikkatle
incelediini gsterir. Preludelerin yirmiden
fazlas birer mzisyene ithafen yazlmtr.
Bach, Chopin, Debussy, Satie gibi bestecilerin
yannda Fernando Sor, Agustin Barrios
Mangore, Heitor Villa Lobos gibi gitar iin
unutulmaz eserler yazan nllerin ansna
yazlan
eserler,
ithaf
edilen
kiinin
mziklerindeki
karakter
dnlerek,
sluplarna dikkat edilerek yazlmtr.
Gitar repertuarnda az rastlanan tonalitelerde
yazd eserlerini cesurca kaleme alan
Kleynjans, yorumculuktaki baarsyla ald
dller yannda, kompozisyondaki baarsn

www.variationsmusic.com, www.spanishguitar.co

Her seviyede gitaristin Kleynjans mziini

tanma frsat bulaca birok eser var.
Chopinin ansna yazd iki Valsi, Roberto
Aussele ithafen yazd iki Barcarolle, Tania
Chagnota ithafen yazd Deux Lamentiyi ve
24 Prelude, Onu tanmak iin bir vesile
olmas iin tavsiye ediyorum.

Francis Kleynjansn CD kapaklar

www.gspguitar.com, www.music44.com

16
T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION

Basndan

Kaynak: Aryorum T Gazetesi,

Ocak/05, s.11

Kaynak: T Vakf Dergisi, Aralk/06,

say:48, s.47-50

17
T Gitar 2006
ANDRS SEGOVA ZEL SAYISI - SPECIAL EDITION