PRIJENOS SILA U SMJERU OSI KOD DUBOKIH TEMELJA

Nosivost se moe odrediti (prema EN 1997-1):

- statikim probnim optereenjem
- dinamikim probnim optereenjem (metoda dokazana usporedbom sa statikim
optereenjem)
- empirijskim ili analitikim pristupom koji je dokazan statikim probnim optereenjem na
usporedivoj situaciji
- metodom opaanja za temelje koji se mogu usporediti s ve izraenim u slinim uvjetima

Nosivost DUBOKOG TEMELJA u smjeru osi temelja (analitiki pristup):
Q=Q
v
+Q
p
-W
gdje je:
( )
b f v
A * q = Q
sila na dodirnoj plohi temelj-tlo

n
n n tn p
D * O * q = Q
sila koju takav temelj moe preuzeti trenjem po platu
W vlastita teina temelja
q
f
jedinina nosivost (otpornost) na dodirnoj vodoravnoj plohi temelj tlo;
A
b
povrina dodirne plohe temelj -tlo;
n broj slojeva sa znaajnim trenjem po platu;
q
tn
jedinina nosivost (otpornost) trenjem po platu pojedinog sloja;
O
n
opseg dijela temelja koji nosi po platu;
D
n
dio dubine temelja na kojem se ostvaruje trenje.

Za proraun dodirnih pritisaka duboke temelje uvijek smatramo potpuno krutim.
Q
q
f q
t
q
t
D
Q
q
f
q
t
q
t
D
W W
Masivni duboki temelj Pilot ili bunar
q
f
*
(A ) >>
q
t
* O*D
b
q
f
*
q
t
* O*D

(A )
b

Jedinina nosivost (otpornost) na vrh (koriste se i nazivi: baza, stopa)

Duboki temelji ne mogu izazvati lom tla zbog prekoraenja vrstoe na smicanje, koji bi se
oitovao na povrini terena.
q
f
Q
c)
q
f
Q
a)
D
f
g D =
v f
g D =
v f
gK D
=
h f
0
q
f
Q
b)
gK D
=
h f
0

Oblik plastificiranih zona oko dodirne plohe temelj-tlo kod dubokih temelja:
a) proraun nosivosti dali su Terzaghi, Prandtl, Reissner, Buismann i Caquot
b) Meyerhof, Jky i de Beer
c) Vesi i Berezanstev.

Meyerhof koristi poznatu Terzaghi-evu jednadbu u malo modificiranom obliku:

+ + = gN
2
B
N cN q
q 0 c f

u kojoj je za duboke temelje kada je D
f
/B4;
0
=K
0
gD
f


b) glatka dodirna povr{ina

q
f
a) hrapava dodirna povr{ina
temelj-tlo
temelj-tlo
B
D
f

Plastificirane zone za duboke temelje po Meyerhofu
povrina
povrina




Dijagrami za faktore nosivosti po Meyerhof-u
Jedinina nosivost trenjem po platu


+ = tg c q
n a t

gdje su:
q
t
- posmina vrstoa plat-tlo
c
a
- adhezija plat-tlo

n
- pritisak tla okomito na plat
- kut trenja izmeu plata i tla

z K K
s vo s n
= =

gdje su:
K
S
- koeficijent pritiska tla na plat temelja
- jedinina teina tla,
z - dubina na kojoj promatramo naprezanja

+ = tg z K c q
s a t

Problem: koju vrijednost odabrati za K
s
? (moe biti u rasponu K
A
K
0
K
p
, to ovisi o
nainu izvoenja dubokog temelja i o zbijenosti tla).


[ ]dz tg z K + c O = dz q O Q
L
0
s a
L
0
t P
=

=
vo
vo
vo

vo

vo
s n
K
K
s
s

vo
z

vo
= g z
q
t

Posmino i normalno naprezanje uz plat temeljne konstrukcije za homogeno tlo





EC7 zahtijeva koritenje izraza za proraun nosivosti koji su provjereni usporednim
mjerenjima na izvedenim pilotima u slinom tlu (probni piloti):

Nosivost tla na bazi pilota:
q
b
= c N
c
+u.S b y N
y
+o
0
N
q

v0
uspravno geostatiko naprezanje na bazi pilota
Srednji lan se zanemaruje jer je mali u odnosu na ostala dva, pa reducirana nosivost na bazi
iznosi:
q
b
= c N
c
+o
0
(N
q
1)
- za nedrenirane uvjete vrijedi c c
u
, 0, N
q
=1 q
b
= c
u
N
c

- za drenirane uvjete, krupnozrno tlo c 0 , ' q
b
= o
0
N
q


Jedinini otpor na platu pilota:
q
s
= o +o
h0
tgo

h0
horizontalno geostatiko naprezanje za uspravni pilot (naprezanje okomito na plat
pilota)
- za nedrenirane uvjete u sitnozrnom tlu a = c
u
, = 0 q
s
= o c
u

- za drenirane uvjete u krupnozrnom tlu a' = 0, tg = q
s
= o
h0
[


Empirijski izrazi za jedininu otpornost na vrhu (bazi, stopi, q
b
= q
f
) i jedininu otpornost po
platu (q
s
= q
t
) pojedinano uzduno optereenog pilota.

HRN EN 1997-1:2012/NA:2012
gdje su 3 i 4 koeficijenti korelacije koji ovise o broju ispitnih profila, n




Negativno trenje

Kod dubokih temelja oko kojih se nalazi nekonsolidirana masa stiljivog tla, javlja se
dodatna vuna sila prema dolje zbog relativnog pomaka mase tla u odnosu na temelj prilikom
procesa konsolidacije.

W Q Q Q
NP v
=


nesti{ljiv sloj
sti{ljivo
tlo
slijeganje tla
deformacija temelja
Q
negativno trenje
po pla{tu
q
t neg.
W

Relativni pomak mase stiljivog tla oko dubokog temelja - pojava negativnog trenja



PRIMJER:
Bueni pilot (proraun prema HRN EN 1997-1:2012)

- Geotehnika kategorija 2
- Granino stanje nosivosti: GEO
- Proraun temeljen na analitikoj metodi


Projektni pristup 2 : A1 + M1 + R2:
trajna nepovoljna djelovanja (A1):
G
= 1.35
tangens efektivnog kuta trenja (M1):
'
= 1.0
efektivna kohezija (M1):
c'
= 1.0
bueni pilot (stopa+plat) nosivost (R2):
t
= 1.15

stiljivo
po platu
nestiljiv sloj
Nosivost na vrh (stopa) npr. Meyerhof:

+ + = gN
2
B
N cN q
q 0 c f

Nosivost trenjem po platu: + = tg c q
n a t

Proraun izvriti sa parametrima c
p
i
p
(projektne vrijednosti) uz
'
= 1.0 i
c'
= 1.0.
' c
k
p
c
c

=

'
k
p
tg
tg

=
Treba biti zadovoljeno:
p t v f f
O q A q Q + =
t
f
G
Q
) W Q (

+ ili W
Q
Q
t G
f

Moe se izraziti i stupanj iskoritenosti:

100
Q
) W Q (
(%) osti iskoriten stupanj
t
f
G

+
=


VRSTE I NAINI IZVOENJA PILOTA

Prema vrsti materijala od kojeg su izraeni piloti se dijele na:
- drvene
- metalne (eline)
- betonske, armirano betonske, prednapregnute betonske

Prema nainu izvoena dijele se na:
- zabijane pilote
- nabijane pilote
- utisnute pilote
- kopane (buene) pilote
- mlazno injektirana tijela (piloti)
- uvrtani piloti (CFA "continous flight auger pile")
Postoji niz podvarijanti ovih metoda koje se najee nazivaju prema proizvoau opreme.


Zabijati se mogu drveni, armirano-betonski i elini piloti. Zabijaju se makarama i vibro-
nabijaima.


Metoda nabijanja koristi se na nain da se u tlo zabije cijev u koju se ugrauje beton ili
ljunak.



Nabijanje pilota (Franki tehnologija s vaenjem cijevi)


Utisnuti piloti slue u posebne svrhe kod sanacija temelja.


Tehnologija izvedbe utisnutih pilota



ep
stari temelj
tijesak
Kopani (bueni) piloti izvode se na nain da se do projektirane dubine izvede iskop tla i u
tako pripremljenu upljinu ugradi armatura i beton (ili ljunak ovisno o namjeni).

Vrste grabilica i razbijaa za izvedbu kopanih (buenih) pilota


I SKOP
UGRADNJA
ARMATURE
BETONI RANJE


Benoto tehnologija izvedbe pilota sa zatitnom kolonom


"Raketa" za usitnjavanje stijene kod iskopa


Grabilica za iskop buenih pilota

Cijevi za betoniranje pod vodom ("kontraktor" postupak)


Spiralna armatura za pilote


Izrada buenog pilota


Rodio tehnologija izvedbe buenog pilota

Mlazno injektirana tijela postojee tlo se mijea injekcionom (cementnom) smjesom


Nain izvoenja mlazno injektiranih tijela sa II faznim sustavom


Izgled mlazno injektiranih tijela (iskopana pokusna dionica)



CFA (uvrtani piloti) 'Continous Flight Auger' pile


Nain postavljanja

Izgled opreme za postavljanje CFA pilota
SLIJEGANJE PILOTA (uvjet graninog stanja uporabljivosti)

Ukupno slijeganje glave pilota sastoji se od:
B P S
w w w w + + =

w
S
elastina deformacija pilota kao stupa pod optereenjem
w
P
slijeganje tla na razini baze uzrokovano dijelom sile koju pilot preko plata prenosi na tlo
w
B
deformacija tla ispod vrha pilota zbog optereenja koje baza prenosi na tlo


GRUPE PILOTA

Prema do sada vaeim propisima piloti djeluju u grupi ako je razmak osi pilota vei od:
- 2.5 d za pilote koji prenose optereenje na tlo samo preko vrha
- 3 d za pilote koji nose na trenje u nekoherentnom tlu vee zbijenosti
- 5 d za pilote koji nose na trenje u nekoherentnom tlu male zbijenosti, te u koherentnom tlu
(bitno je dobiti razmak u tlu koji e omoguiti prenoenje sile sa svih pilota u tlo).

Grupa pilota moe biti:
a) slobodno stojea
b) sa naglavnom konstrukcijom koja ne dodiruje tlo
c) vezana sa temeljnim blokom koji lei na tlu.

a)
Q Q Q
b)
Q Q Q
Q Q Q
c)



Zbog utjecaja preklapanja dodatnih naprezanja koje grupa pilota prenosi u tlo, utjecaj grupe
pilota see daleko dublje u tlo od utjecaja pojedinog pilota.

Q Q Q Q
slabo tlo
dobro tlo
slabo tlo

v
50%

v
25%

v
10%
Q
v
Q
v
Q
v
Q
v