FATHA SURES

FATHA SURES-1
FATHA SURES

Fatiha Suresi, Mekkede inzal olmutur. 7 ayettir.
Bir eyin ismi, o eyin bilinmesinin, tannmasnn aracdr.
Allahn simleri de (Esmal Hsn) zellikleri itibariyle delalet eden
nevi suretlerdir. Allahn sfatlarna ve zatna delalet etmek zere
kullanlrlar. Varlklaryla Allahn vechine, taayyun (belirme, ortaya kma)
edileriyle de Allahn birliine delalet ederler. nk isimler
(esmalar), Allahn tannmasna, bilinmesine araclk eden zahir
iaretlerdir.
Allah lafz, mutlak olarak ve olduu gibi ilh zatn ismidir. Ki bu
da zatn sfatlarla muttasf (sfatlanan, zellik kazanan) olmas veya muttasf
olmamas itibariyle deildir.
Rahman, herkese hikmetin gerektirdii ekilde varlk ve kemal
baheden demektir. Varlklarn varolularnn banda sahip
olduklar kabiliyetler de bu ismin kapsamna girer.
Rahm ise, soy itibariyle insan trne zg manevi kemali
baheden anlamna gelir. Bu yzden Ey dnya ve ahiret
Rahman! ve Ey ahiret Rahimi! denilmitir. Buna gre
Besmelenin anlam yledir: lahi zatn ve btn sfatlarla
birlikte azamet sahibi Hakkn mazhar, genel ve zel rahmeti
kapsayan kmil insanyet suretiyle balyorum, okuyorum.
Besmele; sm-i Azamdr / en byk isimdir.
Nitekim Allah Rasulu (s.a.v) bu anlama yle iaret etmitir:
- Bana btn szleri, anlamlar kapsayan verildi ve ben stn
ahlak tamamlamak zere gnderildim.
Kelimeler, varlklarn hakikti ve zdr. Mevcudat Allahn
kelimeleridir. Hepsi Kn!/Ol! Hkmnn eseridir. Nitekim Hz. saya
(a.s) da Kelimullah/Onun (Allahn) Kelimesi ismi verilmitir.
Kurnda: Meryemolu sa yalnz Rasuldur ve kelimullahdr (Onun
kelimesidir). Buyrulmutur.
stn ahlak ise, varlklarn fiillerinin kayna olan hallerinden ve
zelliklerinden ibarettir ve bu da kapsayc insan olula snrldr.
Burada ince bir husus zerinde durmak istiyoruz. yle ki:
Nebiyler (a.s) hece harflerini varlk mertebelerine karlk olarak
kullanmlardr. sa (a.s) ve Emirulmumnin Ali (keremallahu
vechehu) zamannda, ayrca baz Sahabeler devrinde byle bir
FATHA SURES
FATHA SURES-2
kullanma iaret eden metinler bulunmutur. Bu yzden Varlklar
Bismillahn ba sndan zuhur etmitir denilmitir. nk Ba,
Allahn zatna iaret etmek maksadyla konulan Elif harfinden
sonraki harftir, dolaysyla ilk akla delalet eder. lk akl ise, Allahn
yaratt ilk varlktr ve ona yle hitap etmitir: Bana senden daha
sevimli, benim katmda senden daha saygn bir varlk yaratm
deilim. Seninle verir, seninle alrm. Seninle dllendirir ve seninle
cezalandrrm.
Telaffuz edilirken Besmele yirmi sekiz harften ibarettir.
Yazlrken yirmi dokuz harften oluur. Kelimelere blnd zaman,
yirmi iki harfe blnr. On sekiz harf, on sekiz bin lem olarak ifade
edilen varlklara iarettir. nk Elif, geri kalan tm say
mertebelerini kapsayan tam saydr. Dolaysyla stnde baka say
bulunmayan ana mertebedir. Ceberut lemi, Melekt lemi, Ar,
Krs, Yedi gk, Drt unsur ve her biri kendi iinde czlere blnen
mevalid (varlklar, unsurlar) gibi ana lemler onunla ifade edilir. On
dokuz ile de bu lemlerle birlikte insanlk lemine iaret edilir.
nk insan, hayvanlar lemine dhil olsa da erefi, her eyi
kapsayc olmas, varl snrlandrmas itibariyle kendine has
zellikleri bulunan baka bir lem ve bal bana bir trdr. Kendisi
itibariyle bir burhandr (kesin delil, kant), tpk melekler iinde Cebrailin
zel bir konuma sahip olmas gibi. Nitekim yce Allah Melekleri
ve Cebrail (Bakara, 98) buyurarak onun bu farkl konumuna iaret
etmitir.
Besmele kelimelere blnd zaman ortaya kan rtl
elifle birlikte harf says yirmi ikiye tamamlanr. Bunlar da zat, sfatlar
ve fiiller itibariyle lahi Hak lemine iaret ederler. Ki bunlar, ayrma
srasnda lem, hakiktte ise Tek lemdir. elifin yazda yer
almas. Bu lemlerin byk insan mazhara zuhur edilerine ve ilahi
lemin rtl oluuna iarettir.
Resulullaha (s.a.v) Besmelenin ba snn elifi nereye gitti?
Diye sorulmu O da eytan ald cevabn vermitir ve
Besmelenin basnn elifine bedel olarak bann uzatlmasn
emretmitir. Bu, ilahi ulhiyetin yaygn rahmet suretinde gizlendiine
ve ancak ehlinin bilecei ekilde insan surette zuhur ettiine ynelik
bir iarettir. Bu yzden kullanmda nekredir.(bana belirlilik taks olan EL
taks almaz, belirsizdir)
Hadiste, yce Allahn demi kendi suretinde yaratt belirtilir.
nk zat, sfatlarla, sfatlar fiillerle, fiiller olu ve eserlerle rtldr.
FATHA SURES
FATHA SURES-3
Olularn kalkmasyla fiillerin tecellisine mazhar olan tevekkl eder.
Fiil perdesinin kalkmasyla sfatlarn tecellisine mazhar olan raz
olur, teslimiyet gsterir. Sfat perdelerinin almasyla zatn
tecellisine mazhar olan da vahdette fena bulur. Artk ne yaparsa
yapsn, ne okursa okusun mutlak muvahhit (Allahn birliine inanan, birleyen)
olur.
Rahman Rahim olan Allahn adyla O halde fiiller tevhidi
sfatlar tevhidinden ncedir. O da zat tevhidinden nce gelir.
Raslallah (s.a.v) secdede syledii u dua ile bu tevhid
mertebesine iaret etmitir:
-Azabndan affna snrm. Gazabndan rzana snrm.
Senden sana snrm.
Kur'an srlarn bilen Ariflere gre, her surenin bandaki
Besmele, o surenin btn srlarn barndrr. Bir anlam da o
Besmele banda bulunduu surenin yani evin (beytin) kaps
hkmndedir. Zira anlamlar Besmele ile almaktadr. nk
Fatihann ilk ayeti Besmeledir. Fatihann anlam: A yapan, aan
manasna gelmektedir. Bu beyt (ev) herkese almaz. Bana ald
ve iine girdim. inde olanlar rendim. Bu beyt, bu kitabn
kapsad bu menzillerin tmnn iinde bulunan hazinelerin btn
anahtarlarn barndrr. ok yce ilimler ihtiva etmektedir. Bunu
bilen Arif, kinatn Ondan mevcut olduunu tahakkuk eder. Allah ile
konuan Arif iin Besmele, Hak Tel iin "Kn=Ol" sz
mesabesindedir.
"hls" suresi evinin kapsnn olmayna, iine girilmediine
gelince, nk bu sure sadece tenzih zt isimlerini ihtiva eder. Bu
isimlerle ahlaklanmann da imkn yoktur. Besmele stununu
meshetmekse, Rahim ismiyle ahlaklanmadan ibarettir.

2- Hamd, lemlerin rabbi Allaha mahsustur.
Hamd.mahsustur. Fiil ve szle hamd; kemaltn zuhuru ve
eyann gayelerinin hsl olmas demektir. nk hamd; giri
mahiyetinde bir senadr ve eyann mevlasnn hakkettii parlak bir
vgdr. nk btn varlklar zellikleri ve hasletleriyle (nitelikl),
varolu gayelerine ynelik olularyla, kemlatn kuvveden fiile
FATHA SURES
FATHA SURES-4
karlaryla Allah tesbih etmekte, Ona hamd etmektedirler.
Nitekim yce Allah yle buyurmutur: Onu vg ile tesbih
etmeyen hibir ey yoktur. (sra, 44) Varlklarn Allah tesbih etmeleri;
Onu ortaklardan, noksan sfatlardan ve acizlikten tenzih etmeleri ve
kendi varlklarn srf Ona isnat etmeleri, Onun birliine ve
kudretine delalet etmeleri eklindedir.
lemlerin rabbi Allaha Varlklarn Allah hamd etmeleri ise;
varolularna terettp (mertebe, sralama) eden kemlat gstermeleri,
celal ve cemal sfatlarna mazhar olmalar eklindedir. Burada vg,
Allahn zatna zg klnmtr, nk Onun zat her eyin
balangcdr, her ey zerinde koruyucu ve tedbir edici
konumundadr. Bu da lemlerin Rabbi olmann anlamdr. Yani
Allahn bilinmesini salayan her lemin Rabbidir. Tpk mhrn
mhr sahibini, kalbn da kalp sahibini tantmas, bilinmesini
salamas gibi.
lemn kelimesi cem-i salimdir (kurall oul). Zira ilim anlamn da
iermektedir. Ya da ounluk itibariyle bu kalp esas alnmtr.

3- O, Rahmandr ve Rahimdir.
Genel ve zel hayr, yani salk ve rzk gibi zahiri nimetleri, irfan
ve ilim gibi batn nimetleri bahetmesine karlk;

4- Din gnnn sahibidir.
Din Gn btn eyaya malik olmas anlamnda ve gerek
Mbuddan baka ceza verecek kimsenin bulunmamas
hakiktinden dolay her eyin nihayeti, dolaysyla ceza vakti btn
mlkn Onda son bulmas; kii zht araclyla fan nimetlerden
soyutland, kendi fiillerinden syrlp ilah fiillerin tecellisine mazhar
olduu, mahv zaman kendi sfatlarnn yerine Onun sfatlarn
koyduu, Onun zatyla bek bulduu ve fen bulmas nedeniyle
gerek varlk bana muhatap olduu zaman, fani nimetlere
karlk baki nimetleri sevap (ceza/mkafat) olarak vermesi itibariyle
FATHA SURES
FATHA SURES-5
mutlak hamd, mahiyetiyle birlikte, ezeli ve ebedi olarak, bizzat
hakketmesi nedeniyle Allaha hastr. Bata ve sonda, bu iki kavram
arasnda, cem makamnda ve tafsil dillerinde btn hamd Ona
zgdr. O, tafsil olarak da cem olarak da hamd edendir, hamd
edilendir. Balang ve son olarak biddir, mbuddur.


5- Ancak sana kulluk ederiz ve yalnz senden yardm dileriz.
Kelamnda kullarna sfatlaryla tecelli ettii iin, kullar Onu
azameti ve parlaklyla, kudretinin ve celalinin kemaliyle mahede
ettiler. badeti srf Ona zg klmak, yardm yalnzca Ondan
dilemek suretiyle sz ve fiil olarak Ona hitap ettiler. nk Ondan
baka Mbud grmediler ve nk Onun dnda hi kimse bir
yerden g ve kudret edinemez. Eer kendilerinin daima ilah
huzurda olduklarnn bilincinde olurlarsa, btn hareketleri ve
durular Onunla Onun iin ibadet mahiyetine brnr. Her ynde
her yzde Onun cemalini mahede ettikleri iin daima saltda
(namazda) ve sevgi lisanyla dua halinde olurlar.

6- Bize doru yolu gster.
Hidayet zere sebat ver bize. Bizi birlik yolunda istikamette kalc
kl. Bu yol, rahmet kapsamndaki zel nimete, yani irfan ve sevgiye,
zat ve hakkaniyet hidayetine mazhar olmu Neblerin, ehitlerin,
sddklarn ve evliyann yoludur. Onlar, Allah ilk, son, zahir ve batn
Huvel evvelu vel ahuru vez-zahiru vel-batn olarak mahede
ettiler ve bak vechin fan glgenin varlna bir kerelik douu
esnasnda uhud iinde kayboldular.

7-Kendilerine ltuf ve ikramda bulunduun kimselerin yolunu;
gazaba uramlarn ve sapmlarn yolunu deil!
FATHA SURES
FATHA SURES-6
Gazaba uramlarn yolunu deil. Varln zahirine taklp
kalan, rahmani nimet, cismani ba ve maddi zevkle perdelendikleri
iin ruhani hakiktleri, kalbi nimetleri ve akl zevkten yoksun
braklan Yahudiler gibi topluluklarn yolunu deil. Onlar, zahiri
nimetlere, cennetlere, hurilere ve cennet kklerine davet ettikleri
iin gazaba uradlar. Gazap kovulmay ve uzakl gerektirir.
Kukusuz, zahiri nimetlere taklp kalmaktan ibaret zlman (karanlk)
perde, uzakln en son noktasdr.
Sapmlarn dalalette bulunanlarn yolunu deil. Nuran
perdelerden ibaret batni nimetlere taklp kalan, dolaysyla rahim
nimetlerle perdelenip rahmani hikmetlerden yoksun olan, Hakkn
zahirliinden gafil bulunan, bu yzden doru yolu yitiren ve bunun
neticesinde sevgilinin cemalini her eyde mahede etmekten
mahrum olan Hristiyanlar gibi topluluklarn yolunu deil. nk
onlar batna, kuts lemlerin nurlarna ardlar.
Buna karlk muvahhid Muhammedlerin ars btne, zatn
cemalinin muhabbeti ile sfatlarn gzelliini cem etmeye yneliktir.
Nitekim, birok ayette yle buyrulmutur:
Rabbinizin bana takva sahipleri iin hazrlanm cennete
koun.(Al-i mran, 133)
Allahdan korkun ve Resulne inann ki O, size rahmetinden iki
kat versin ve size nda yryeceiniz bir nur ltfetsin. (Hadid, 28)
Allaha ibadet edin ve Ona hibir eyi ortak komayn. (Nisa, 36)
Bylece Muhammed muvahhidler, bu arya da icabet
etmilerdir. Nitekim, onlar hakknda yle denilmitir:
Onun rahmetini umarlar ve azabndan korkarlar. (sra, 57)
Ey Rabbimiz! Nurumuzu bizim iin tamamla. (Tahrim, 8)
Rabbimiz Allahdr, deyip sonra da dosdoru yaayanlar(Ahkaf 13)
Yce Allahn haber verdiine gre btn bunlara karlk olarak
sevaplarn almlardr:
Onlarn rableri katndaki mkfatlar, adn cennetleridir. (Beyine,8)
Onlarn mkfatlar ve nurlar vardr. (Hadid, 19)
Nereye dnerseniz Allahn vechi oradadr. (Bakara, 115)
Gzel davrananlara daha gzel karlk, bir de fazlas vardr.
(Yunus, 26)
"Her eyin hazineleri yalnz bizim yanmzdadr. Biz onu ancak
belli bir lyle indiririz." (Hicr, 21)
Vallahu yekulul hakka ve huve yehdissebile.
Allah, hakk syler ve O, doru yola eridirir.