Kitap 1

NSZ
Gemi yardmc makinalar denildiinde ilk akla gelenler pompalar, ya ve yakt

separatrleri (ayrtrclar), sintine separatrleri (yal su ayrtrclar), buzluk sistemi
ve kompresrleri, hava kompresrleri, evaporatrler (tatl su reticileri), dmen sistemi,
p yakma kazan ve gverte makinalardr. Bunlardan zellikle pompalar konusunda
teorik kitaplar olmasna karn dierleri hakknda yazlan kitaplarn says neredeyse
yok denecek kadar azdr. zellikle de gemilerde alan Gemi Makinalar letme
Mhendisleri iin bu sistemlerin ve sistemlerde oluabilecek arzalar, nedenleri ve
bunlarn zmlerine ilikin kaynaklar sadece bulunduklar gemilerdeki sistemlere ait
Aklama veya Bakm-Tutum Kitaplardr.
Gemi Makinalar letme Mhendisleri ve dier gemi alanlarnn da eksikliini
duyduunu dndm bu konular, kitabn hazrlanmas gerektii konusunda bana yol
gsterici olmutur. Bu nedenle de byle bir kitabn bulunmasnn eitim ve retimleri
srasnda rencilere, almalar srasnda da iletmecilere faydal olaca
dncesindeyim.
Gemilerde sistemler ve sistem elemanlar genellikle ngilizce adlarnn Trke
okunular ile adlandrlmaktadr. Bu zorunluluk olsa bile gnmzde her eyin
Trkemiz dnda bir dil ile adlandrlmas dilimizin, zamanla da kimliimizin
kaybedilmesine yol amaktadr. Bu nedenle de bu kitapta sistem ve sistem elemanlar
gemi terminolojisiyle ifade edilmenin yan sra bu terminolojiye zorunlu olmadmz
ifadelerin Trkeletirilmesine gayret gsterilmitir.
Gnmzde zellikle; denizcilik mesleinin uluslararas bir meslek olduu ve
snrlarnn bir lkenin corafi snrlar ile asla kstl kalamayaca hatrda
bulundurulduunda, karmza kan bir dier gereke; bu konudaki uygulamalarn ve

ii
kullanlan teknik terimlerin, uluslararas denizcilik terimleri ile entegre edilmesi
gerektiidir. Bu amala kitabn sonuna, konuda geen teknik terimler ile ilgili bir Tre-
ngilizce szlk oluturulmaya allmtr. Oluturulan bu ksa szlk daha ok
uluslararas denizcilik terimleri ile teknik terimlerin birlikte kullanlarak karlklarn
vermeyi amalamaktadr. Bylece renci, kitaptaki anlatm sralamasna uygun olarak,
kendi anadilinde konuyu renirken, ayn zamanda Trke tanmlar yaplan teknik
terimlerin ngilizcesini ve uluslararas denizcilik terimlerindeki karln bulacaktr.
Bilindii gibi santrifj pompalarn alma prensibi genel olsa da binlerce, hatta
milyonlarca santrifj pompann var olduu dnlrse tm bu pompalarn ayn
olmad aralarnda bazen az, bazen de olduka fazla farkn olduu bilinmektedir. Bu
nedenle de bu pompalarn arzalar ile bunlarn olas nedenleri ve zmleri de farkl
olacaktr. Byle bir durumda sorunlarn nedenleri ve olas zmleri ancak kendi
Bavuru Kitabyla bulunabilir ve zlebilir. Bu da demektir ki sistemlerde oluabilecek
arzalar genel olsa bile olas nedenler ve zmleri zel olabilir. Tm bu kayglar
nedeniyle bu kitapta en ok kullanlan modeller ele alnm ve genel sorunlara, yine
genel olas neden ve zmlere yakn olmaya allmtr. Bu kitaptaki ama, herhangi
bir pompa veya gemi yardmc makinasnda herhangi bir sorun karsnda neler
yaplabilecei konusunda fikir uyandrmaktr.
Kitap iindeki sistemlere ait sorunlar, olas nedenler ve zmleri belli bir metot ile
anlatlmaya allmaktadr. Kitabn ayn zamanda ngilizce ile yazm da bir yandan
devam ettii iin her iki kitabn birbirine uyumlu olabilmesi iin ayn metot
kullanlmtr. Arzalarn gsterilmesi ve nedenleri ile olas zmler konusunda
uygulanan metot u ekildedir. Sorunlar "T" harfi ile gsterilmitir. rnein T3
denildiinde nc sorun anlalmaldr. Sorunlarn altndaki "T3C1" ifadesi nc
sorunun birinci nedenini gstermektedir. Bu ifadeden sonra yer alan "T3R1" ise nc
sorunun birinci olas zmn ifade etmektedir.
Sistemlerin okuyucu tarafndan bilindii varsayldndan kitaptaki her sistemin
sorunlarna ve zmlerine balamadan nce konular hakknda sadece hatrlatma
yapmak amacyla ksa bilgiler verilmektedir.

iii
Kitabmn amacna ulamasn diler, verdii desteklerden dolay hocam Sayn Fahrettin
KKAHN ile Do. Dr. smail Deha ERe ve basmda emei geenlere teekkr
ederim.
Bamhendis Kemal DEMREL
stanbul, Eyll 2005

NDEKLER

KISALTMALAR ....................................................................................................... VII
EKL LSTES ......................................................................................................... VIII

BLM 1: POMPALARIN SINIFLANDIRILMASI........................................... 3
BLM 2: DNAMK POMPALARDA SORUNLAR ........................................ 9
2.1 Radyal akl (santrifj) pompa sorunlar .................................................. 9
2.2 Eksenel akl (pervane) pompa sorunlar.................................................. 40
2.2.1 (Difzr-sabit kanat tip) Pervane pompa sorunlar ................... 41
2.2.2 (anak tip)Pervane pompa sorunlar .......................................... 43
2.2.3 Eksenel akl pompalarda genel sorunlar ................................... 45
2.3 Kark akl pompa sorunlar .................................................................. 53
2.3.1 Dikey trbin pompas .................................................................. 53
2.3.2 Dalg ve su ii (tank) pompalar ................................................ 62
BLM 3: HACMSEL (PD) POMPALARDA SORUNLAR ............................ 67
3.1 Dnel pompalar ......................................................................................... 68
3.1.1 Dili pompa sorunlar ................................................................. 69
3.1.1.1 Dtan dili pompalar ................................................... 69
3.1.1.2 ten dili pompalar ...................................................... 72
3.1.2 Vidal pompa sorunlar ............................................................... 80
3.1.2.1 Tek vidal pompalar (helisel rotorlu pompalar) ........... 80

v
3.1.2.2 ki (ikiz) vidal pompalar ............................................. 87
3.1.2.3 vidal pompalar ....................................................... 88
3.1.3 Kanatl (paletli) pompa sorunlar ................................................ 94
3.1.4 Loblu pompa sorunlar ............................................................... 97
3.1.5 evresel pistonlu (kanatl) pompa sorunlar ............................... 106
3.1.6 Hortumlu (tpl) pompa sorunlar .............................................. 112
3.1.7 Esnek elemanl pompa sorunlar ................................................ 114
3.1.8 Dnel pistonlu pompa sorunlar ................................................. 116
3.1.8.1 Eksenel pistonlu pompalar ........................................... 116
3.1.8.2 Radyal pistonlu pompalar ............................................ 120
3.2 Dorusal hareketli pompalar .................................................................... 126
3.2.1 Pistonlu pompa sorunlar ............................................................ 127
3.2.2 Plancerli pompa sorunlar ........................................................... 135
3.2.3 Diyaframl pompa sorunlar ....................................................... 140
3.2.3.1 Hava kumandal diyaframl pompa .............................. 141
3.2.3.2 Elektrik kumandal diyaframl pompa .......................... 142
3.2.3.3 Mekanik kumandal diyafram pompas ........................ 143
BLM 4: YA-YAKIT SEPARATR SORUNLARI ................................... 151
BLM 5: SNTNE SEPARATR SORUNLARI ......................................... 163
BLM 6: HAVA KOMPRESR SORUNLARI ............................................ 171
BLM 7: BUZLUK (SOUTMA) SSTEM SORUNLARI ............................ 185
BLM 8: TATLI SU RETCS (EVAPORATR) SORUNLARI .............. 199
BLM 9: DMEN SSTEM SORUNLARI ..................................................... 207
BLM 10: IRGAT SSTEM SORUNLARI ..................................................... 215
1. Mekanik tahrik elemanlar .......................................................................... 216
2. Emme devresi ............................................................................................. 217
3. Pompa ......................................................................................................... 218
4. Basma devresi ............................................................................................. 220
5. Dn devresi ............................................................................................. 221
6. Basma valfleri ............................................................................................. 223
7. Ak valfleri ................................................................................................ 225

vi
8. Kontrol valfleri ........................................................................................... 226
9. Akkan ....................................................................................................... 228
10. Tahrik sistemi (motor, silindir) ................................................................. 229
11. Muhtelif .................................................................................................... 231
BLM 11: HDROLK KREYN SORUNLARI ................................................ 235
11.1 Mekanik paralar .................................................................................... 236
11.2 Hidrolik paralar ..................................................................................... 239
BLM 12: P YAKMA KAZANI SORUNLARI .......................................... 245
BLM 13: PS SU UNTES SORUNLARI ...................................................... 257

vii

KISALTMALAR

NPSH : Net pozitif emme ykseklii
NPSH
A
: Mevcut net pozitif emme ykseklii
NPSH
R
: Gerekli net pozitif emme ykseklii
ppm : Milyonda parack
rpm : Dakikadaki devir says
OCD : Ya detektr
DO (D/O) : Dizel-oil
FO (F/O) : Fuel-oil
LO (L/O) : Yalama ya
SWL : Emniyetli alma yk

viii

EKL LSTES

ekil No Sayfa No

ekil 1.1 Pompalarn genel snflandrlmas ........................................................... 3
ekil 1.2 Dinamik pompalarn snflandrlmas ....................................................... 3
ekil 1.3 Hacimsel pompalarn snflandrlmas ...................................................... 4
ekil 1.4 Pompalarn temel snflandrlmas ............................................................ 4
ekil 1.5 Dorusal hareketli hacimsel pompalarn snflandrlmas ....................... 4
ekil 1.6 Dnel tip hacimsel pompalarn snflandrlmas ...................................... 5
ekil 2.1 Santrifj pompa ........................................................................................ 9
ekil 2.2 Eksenel akl (pervane) pompa ................................................................ 40
ekil 2.3 Dikey tipte kark akl pompa ............................................................... 53
ekil 3.1 Helisel rotorlu pompa ............................................................................... 68
ekil 3.2 Radyal pistonlu pompa ............................................................................. 68
ekil 3.3 Dtan dili pompa .................................................................................... 69
ekil 3.4 ten eksantrik dili pompa ....................................................................... 73
ekil 3.5 Gerotor pompa .......................................................................................... 73
ekil 3.6 Helisel rotorlu pompa ............................................................................... 80
ekil 3.7 kiz vidal pompa ...................................................................................... 88
ekil 3.8 vidal pompa ........................................................................................ 88
ekil 3.9 Kanatl pompa .......................................................................................... 94
ekil 3.10 Loblu pompa ............................................................................................. 971
ekil 3.11 evresel pistonlu pompa ........................................................................... 106

ix
ekil 3.12 Hortumlu (tpl) pompa ........................................................................... 112
ekil 3.13 Esnek elemanl (impellerli) pompa ........................................................... 114
ekil 3.14 Eksenel pistonlu (eik eksenli) pompa ..................................................... 116
ekil 3.15 Radyal pistonlu pompa ............................................................................. 120
ekil 3.16 Pistonlu ve plancerli pompa ...................................................................... 126
ekil 3.17 Diyaframl pompa ..................................................................................... 126
ekil 3.18 Pistonlu pompa ......................................................................................... 127
ekil 3.19 Plancerli pompa ........................................................................................ 135
ekil 3.20 Hava kumandal iki diyaframl pompa ..................................................... 140
ekil 4.1 Alfa Laval model separatr ...................................................................... 152
ekil 5.1 Sintine separatr ..................................................................................... 163
ekil 5.2 Sintine separatr devre emas ................................................................ 164
ekil 6.1 Pistonlu tip hava kompresr ................................................................... 171
ekil 6.2 ki kademeli pistonlu ve hava soutmal hava kompresr ...................... 172
ekil 7.1 Buzluk sistemi devre emas...................................................................... 185
ekil 8.1 Plakal ve tp borulu evaporatr ............................................................... 199
ekil 9.1 ki silindirli dmen sistemi ....................................................................... 207
ekil 9.2 Drt silindirli dmen sistemi .................................................................... 208
ekil 10.1 Irgat .......................................................................................................... 215
ekil 11.1 Hidrolik kreyn ve tambur .......................................................................... 235
ekil 12.1 p yakma kazan (insineratr) ................................................................ 245
ekil 12.2 p yakma kazan devre emas ............................................................... 246
ekil 13.1 Pis (atk) su nitesi ................................................................................... 257
ekil 13.2 Pis su unitesi devre emas ....................................................................... 258

Blm 1
Pompalarn Snflandrlmas

2

3
Blm 1
Pompalarn Snflandrlmas
Pompalar genel olarak, dinamik pompalar ve hacimsel (pozitif deplasmanl) pompalar
olmak zere iki ana snfa ayrlmaktadr. Dinamik pompalar, akskann hzn (kinetik
enerjisini) artrmak iin devaml enerji ilave etmektedir, hacimsel pompalar ise,
basntaki arts iin periyodik olarak enerji ilave ederler.
ekil 1.1 Pompalarn genel snflandrlmas
Dinamik pompalar aks trne gre radyal aksl (santrifj pompalar), eksenel aksl
(pervane pompalar) ve karsk aksl olmak zere alt snfa ayrlmaktadr.
ekil 1.2 Dinamik pompalarn snflandrlmas
Pozitif deplasmanl (hacimsel) pompalar ise; basn reten elemann hareketine bagl
olarak dogrusal hareketli pompalar ve dnel hareketli pompalar olmak zere iki temel
snfa ayrlmaktadr.

4
ekil 1.3 Hacimsel pompalarn snflandrlmas
Pompalarn simdiye kadar anlatlan genel snflandrlmas btnyle Sekil 1.4te
gsterilmektedir.
ekil 1.4 Pompalarn temel snflandrlmas
Dogrusal hareketli pompalar da kendi arasnda pistonlu, plancerli ve diyaframl
pompalar olmak zere snfa ayrlmaktadr.
ekil 1.5 Dorusal hareketli hacimsel pompalarn snflandrlmas
Dnel hareketli pompalar da disli, vidal, paletli (kanatl), loblu, evresel pistonlu,
hortumlu, esnek elemanl ve pistonlu pompalar olmak zere baz alt snflara
ayrlmaktadr.

5
ekil 1.6 Dnel tip hacimsel pompalarn snflandrlmas
DNEL
POMPALAR
evresel Pistonlu P.
Esnek Elemanli P.
Disli P.
Distan Disli P.
Iten Disli P.
Iten Eksantrik P.
Gerotor P.
Loblu P.
Hortumlu P.
Pistonlu P.
Eksenel Pistonlu P.
Radyal Pistonlu P.
Vidali P.
Tek Vidali P.
Vidali P.
Iki Vidali P.
Kanatli P.

6

7

Blm 2
Dinamik Pompalarda Sorunlar

8

9
Blm 2
Dinamik Pompalarda Sorunlar
Dinamik pompalar aks ynlerine gre radyal aksl (santrifj/merkezka) pompalar,
eksenel aksl (pervane) pompalar ve karsk aksl pompalar olarak
snflandrlmaktadr.
2.1 RADYAL AKILI (SANTRFJ) POMPA SORUNLARI
Santrifj (merkezka) pompalar, iinde bir dizi kanatlar olan dnel hareketli impeller
ad verilen bir elemana sahip olup impeller, akskana merkezka kuvvetle kinetik enerji
vermek iin kullanlmaktadr. Santrifj pompalar genelde iki temel tipte eleman
iermektedir. Bunlardan ilki dnel hareketli olan saft ve impeller, ikincisi ise sabit olan
gvde veya keys (salyangoz/volt veya sabit kanat/nozul), szdrmazlk eleman kutusu
ve yataklardr.
ekil 2.1 Santrifj pompa
Santrifj pompalar; impeller ve pompa gvdesini kullanarak akskana hareket saglamak
iin kinetik enerjiden faydalanmaktadr. Impeller, akskana hz kazandrrken gvde de
akskann dsar baslmas esnasnda hz (kinetik enerjiyi) basnca dnstrmektedir.

10
Bu is, gvde iindeki impellerin dengesi ve impeller ile gvde arasnda bir boslugun
(klerens) korunmas ile basarlmaktadr. Akskan (sv), pompaya impellerin
merkezinden girmekte ve impellerin dnel hareketi sayesinde dsar tasnmaktadr.
Impeller zerindeki kanatlar impellerin merkezinden itibaren kademe kademe
genislemekte ve bu, hz dsrerek basnc artrmaktadr. Sonu olarak santrifj
pompalar srekli bir sekilde ve belirli bir basnta aks retmis olmaktadr.
Sorun
T1 Motor alsmyor.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Voltaj (gerilim) yok.
T1R1 Tabloda voltaj olup olmadgn kontrol et.
T1C2 Yanls voltaj.
T1R2 Saglanan voltaj ile motorun gereksinimi olan voltajn ayn olup olmadgn
kontrol et.
T1C3 Hatta (devrede) voltaj yok.
T1R3 Tablo motor hattnda (devresinde) voltaj kontrol et.
T1C4 Motorda gevsek baglant.
T1R4 Tm baglantlarn saglam oldugunu kontrol et.
T1C5 Motor saft dnmyor.
T1R5 Motor saftnn el ile kolayca dndgn kontrol et (Bu islem motorun arka
tarafndan tornavida ile veya herhangi bir anahtarla yaplabilir).
T1C6 Tkanklk veya engel.
T1R6 Tkanklk veya engeli kaldr.
T1C7 Elektrik tablosunda gevsek baglantlar.
T1R7 Gevsek baglantlar, devre anahtarlarn, salterleri, rleleri ve sigortalarn
saglamlgn kontrol et.
Sorun
T2 Motor stop ediyor.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Kablolar, gevsek baglantlar vb.
T2R1 Tm baglantlarn saglam oldugunu kontrol et.
T2C2 Motorda dsk voltaj.

11
T2R2 Voltaj kontrol et.
T2C3 Zorlanma veya asr yk.
T2R3 Asr ykn nedenini bul ve kaldr.
Sorun
T3 Motor vnlyor, fakat alsmyor.
Olas Neden ve zmler
T3C1 alstrma dgmesindeki kontaklar arasnda yabanc madde.
T3R1 Yabanc maddeyi kaldr ve kontaklar temizle.
T3C2 Motor saftnda zorlanma.
T3R2 Motor saftn dndrmeye als, mmkn degilse motoru degistir.
T3C3 Kapasite ayarlayc dzgn alsmyor.
T3R3 Degistir.
T3C4 Pompa elemanlarnda tutukluk veya sksma.
T3R4 Pompay skerek tekrar topla ve elemanlarn rahat dndgn gr.
Sorun
T4 Motor snyor ve stop ediyor.
Olas Neden ve zmler
T4C1 Voltaj uygun degil.
T4R1 Motor zerindeki baglantlarn dogru oldugunu kontrol et, verilen voltajn
motora gerekli olan voltaj sagladgn gr.
T4C2 Voltaj normalin altnda.
T4R2 Motor zerindeki baglantlarn dogru oldugunu kontrol et, diger tm
yklerin normal oldugunu kontrol et. (Voltaj normalin altnda olmamal).
T4C3 Asr diren.
T4R3 Motorun asr diren olmakszn dndgn gr. Kt yatak ve tkal
impeller asr dirence neden olabilir.
T4C4 Geri dndrmez valfler yanls ynde baglanms.
T4R4 Geri dndrmez valflerin dogru ynde baglandgna emin ol.
T4C5 Tkal impeller ve yuva.
T4R5 Impeller ve yuvann tkal olmadgn kontrol et.

12
Sorun
T5 Pompa ve motor hareket etmiyor.
Olas Neden ve zmler
T5C1 Impeller veya saft tutmus.
T5R1 Tutuklugu kaldr ya da saft veya impelleri degistir.
T5C2 Motor arzas.
T5R2 Motoru degistir.
Sorun
T6 Motor alsyor ama pompalama olmuyor (akskan baslamyor).
Olas Neden ve zmler
T6C1 Motorun dns hareketi kaplinden dolay iletilemiyor.
T6R1 Kaplin ve kamay kontrol et.
T6C2 ks valfi kapal.
T6R2 Valfi a.
T6C3 Geri dndrmez valf veya diger valfler kapal.
T6R3 Tm valfleri a.
T6C4 Alc devre kapal veya filtre tkal.
T6R4 Filtreyi temizle.
T6C5 Pompa keysinde (gvdesinde) hava.
T6R5 Havaya neden olan kaag bul, contalar degistir.
T6C6 Alc devrede kaak.
T6R6 Kaag bul ve gider.
T6C7 Mekanik seal (mekanik salmastra) karyor.
T6R7 Mekanik seali yenile.
T6C8 Arzal dip valfi.
T6R8 Dip valfini onar veya degistir.
T6C9 Emme derinligi ok fazla.
T6R9.1 Pompa ve emme tank seviyesi arasndaki mesafeyi ksalt.
T6R9.2 Emme borusunun apn byt.
T6R9.3 Emme borusunun uzunlugunu azalt ve alc devreyi sadelestir.

13
T6C10 Hava alma pompas arzal.
T6R10 Onar veya degistir.
T6C11 Tkal emme valfi.
T6C12 Basma yksekligi ok fazla.
T6R12 Basnc dsr.
T6C13 Arzal mekanik seal.
T6R13 Mekanik seali (mekanik salmastray) yenile.
T6C14 Tkal impeller.
T6R14 Impelleri temizle.
Sorun
T7 Pompann havas alnamyor.
Olas Neden ve zmler
T7C1 Pompa ve filtrenin ii bos.
T7R1 Pompa ve filtrenin iinin su ile dolu olduguna emin ol.
T7C2 Baz valfler kapal.
T7R2 Emme ve basma hatt ile bu hatlardaki valflerin ak ve tkal olmadgna
emin ol.
T7C3 Tkal emme hatt ya da filtre veya emme hattnda hava kaag.
T7R3 Pompann vakum tutup tutmadgn gr.
a. Eger pompa vakum tutuyorsa, tkal emme hatt ve filtreyi kontrol ederek
tkank yeri veya alc devredeki kaag bul.
b. Eger pompa vakum tutmuyorsa, kaagn giderilip pompann akskan ile
doldurularak havasnn alnmas gerekiyor.
T7C4 Gevsek saplama veya fittingler (baglant elemanlar).
T7R4 Tm saplamalar ve baglant elemanlarn sk.
T7C5 Devir ok dsk.
T7R5 Voltaj kontrol et ve devir dsklgnn voltajdan kaynaklanmadgn gr.
T7C6 Baz tkal paralar.
T7R6 Pompay sk ve tkal paralar bulup temizle.
T7C7 Mekanik seal karyor.

14
T7R7 Mekanik seali degistir.
Sorun
T8 Pompa havaszlanms olarak kalmyor.
Olas Neden ve zmler
T8C1 Emme hattnda devaml hava kaag.
T8R1 Karan yerleri bul ve onar.
T8C2 Emme derinligi ok yksek ya da yetersiz net pozitif emme yksekligi
veya yk (NPSH).
T8R2.3 Emme borusunun uzunlugunu azalt ve emme hattn sadelestir.
T8C3 Akskan iinde hava veya gazlar.
T8R3.1 Karan yeri bul ve onar.
T8R3.2 Tank tekrar doldur.
T8C4 Impeller iinde yabanc madde.
T8R4 Impeller iindeki yabanc maddeleri kaldr, temizle.
T8C5 Karan veya arzal geri dndrmez valfler.
T8R5 Onar veya valfleri degistir.
T8C6 Boru baglantlarnda hasarl contalar.
T8R6 Contalar yenile.
T8C7 Pompa veya szdrmazlk elemannda hava kaag.
T8R7 Szdrmazlk elemann veya contalar degistir.
T8C8 Tanktaki su seviyesi emme hattnn altna dsms.
T8R8 Tank yeniden doldur.
T8C9 Emme hattnda su buharlasyor.
T8R9 Akskann buharlasma basncn asma.
Sorun
T9 Aks yok.
Olas Neden ve zmler
T9C1 Pompann havas alnmams.

15
T9R1 Pompann havasn al.
T9C2 ks basnc ok yksek, yetersiz net pozitif emme yksekligi (NPSH).
T9R2 Basnc dsr.
T9C3 Emme derinligi ok yksek.
T9R3.3 Emme borusunun uzunlugunu azalt ve emme hattn sadelestir.
T9C4 Kapal valf veya valfler.
T9R4 Valfleri a.
T9C5 Viskozite ok yksek (manyetik kaplinde g aktarm yok).
T9R5 Pompay veya akskan starak viskoziteyi dsr.
Sorun
T10 Aks az veya hi aks yok.
Olas Neden ve zmler
T10C1 Emme hatt filtresi tkal.
T10C2 Kstlanms veya tkal basma devresi.
T10R2 Kapal valfleri veya tkal devreyi kontrol et ve a.
T10R3 Impelleri temizle.
T10C4 Kavitasyon.
T10R4.1 Emme basncn ykselt.
T10R4.2 Akskann hzn dsr.
T10R4.3 Giris devresindeki scaklg dsr.
T10R4.6 Emme borusunun uzunlugunu azalt ve emme hattn sadelestir (mmknse
daha az dirsek ve fitting kullan).
T10C5 Emme devresinde kaak.
T10R5 Kaag bul ve onar.

16
T10C7 Asnms pompa.
T10R7 Pompay degistir.
T10C8 Kapal valfler.
T10R8 Valfleri a.
T10C9 Devir ok dsk veya dns yn yanls.
T10R9 Devri ykselt veya dns ynn degistir.
T10C10 Pompann havas alnmams, emme devresi tmyle akskanla
doldurulmams.
T10R10 Emme devresini akskanla doldur.
T10C11 Emme derinligi ok yksek, yetersiz net pozitif emme yksekligi (NPSH).
T10R11.3 Emis borusunun uzunlugunu azalt ve emis hattn sadelestir (mmknse
T10C12 Emme devresi yeterince sv iinde degil.
T10C13 Emme devresinin agz sv iinde degil.
T10C14 Sistemin statik yksekligi, pompann kapal valf ile olan basma
yksekliginden bile daha fazla.
T10R14 Statik yksekligi dsr.
T10C15 Toplam basma yksekligi pompaya gre ok fazla.
T10R15 Yksekligi azalt.
T10C16 Akskan iine giren ok fazla hava veya gaz.
T10R16 Karan yeri bul ve onar.
T10C17 Akskann viskozitesi umulandan daha yksek.
T10R17 Akskan starak viskoziteyi dsr.
T10C18 Impeller ap ok kk.
T10R18 Impelleri daha byk apl olanyla degistir.
T10C19 Pompa i bosluklarnda (klerens) asr byme.

17
T10R19 Asnan paralar degistir.
T10C20 Iki emisli impellerin yanls montaj.
T10R20 Dogru monte et.
T10C21 Esdeger olmayan pompalarn paralel alsmas.
T10R21 Esdeger olmayan pompalar paralel alstrma.
Sorun
T11 Dsk basma basnc.
Olas Neden ve zmler
T11C1 Tkal emme hatt, emme filtresi veya impeller.
T11R1 Emme borusunu, filtreyi veya impelleri temizle.
T11C2 Emme valfi kapal.
T11R2 Valfi a.
T11C3 Devir ok dsk veya dns yn yanls.
T11R3 Devri ykselt veya dns ynn degistir.
T11C4 Emme borusu yeterince akskan iinde degil.
T11C5 Emme devresinde veya pompa szdrmazlk elemannda hava kaag.
T11R5 Kaag bul ve onar ya da szdrmazlk elemann degistir.
T11C6 Akskan iine girmis ok fazla hava veya gaz.
T11C7 Pompann kapasitesi ok yksek.
T11R7 Kapasiteyi dsr.
T11C8 Iki emisli impellerin yanls montaj.
T11R8 Dogru monte et.
T11C9 Impeller ap ok kk.
T11R9 Impelleri daha byk apl olan ile degistir.
T11C10 Pompa i bosluklar asr artms.
T11R10 Asnms paralar degistir.
T11C11 Akskann yogunlugu umulandan yksek.
T11R11 Akskan st.

18
T11C12 Akskann viskozitesi umulandan yksek.
T11R12 Akskan st.
T11C13 Arzal basnler.
T11R13 Basnleri degistir.
Sorun
T12 Kapasite ok yksek.
Olas Neden ve zmler
T12C1 Devir ok yksek.
T12R1 Devri dsr.
T12C2 Impeller ap ok byk.
T12R2 Impelleri daha kk apl olan ile degistir.
T12C3 Kars basn ok dsk.
T12R3 Kars basnc ykselt.
Sorun
T13 Pompa basnc ok yksek.
Olas Neden ve zmler
T13R1 Devri dsr.
T13C2 Asnarak byms impeller.
T13R2 Degistir.
T13C3 ok fazla basn kademesi.
T13R3 Pompay daha az basn kademeli olan ile degistir.
T13C4 Akskann yogunlugu ok fazla.
T13R4 Akskan st.
T13C5 Giris basnc ok yksek.
T13R5 Giris basncn dsr.
T13C6 Arzal basnler.
T13R6 Basnleri degistir.

19
Sorun
T14 G harcam ok fazla.
Olas Neden ve zmler
T14C1 Motor ok kk.
T14R1 Motoru byk olan ile degistir.
T14C2 Arzal motor.
T14C3 Kapasite ok fazla.
T14R4 Kars basnc artr.
T14C5 Salmastra kutusu glendi ok sk.
T14R5 Glendi gevset ve dogru ayarla.
T14C6 Saft ekseninde degil.
T14R6 Eksene al.
T14C7 Yanls elektrik (voltaj, amper, frekans).
T14R7 Dogru degerleri sagla.
Sorun
T15 Pompann ksnda akskan miktar azalyor veya tamamen kesiliyor.
Olas Neden ve zmler
T15R1 Kaag gider veya devreyi onar.
T15C2 Mekanik sealde kaak.
T15C3 Artan emme derinligi.
T15R3 Emme derinligini dsr ve tank yeniden doldur.
T15C4 Tkal filtre.
T15R4 Temizle.
T15C5 Kavitasyon.

20
T15R5.3 Emis borusunun uzunlugunu azalt ve emis hattn sadelestir (mmknse
Sorun
T16 Dzensiz alsma.
Olas Neden ve zmler
T16C1 Arzal yatak.
T16R1 Yatag degistir.
T16C2 Arzal motor.
Sorun
T17 Kaaklar.
Olas Neden ve zmler
T17C1 Pompa keysinde (gvdesinde) atlak.
T17R1 Onar veya keysi degistir.
T17C2 Pompa montaj yanls.
T17R2 Pompay dogru topla.
T17C3 Boru baglantlarnda kaak.
T17R3 Contalar degistir.
T17C4 Asnms mekanik seal.
T17C5 Mekanik seal montaj yanls.
T17R5 Montaj dogru yap.
Sorun
T18 Yatak scaklg ok yksek.
Olas Neden ve zmler
T18C1 Yanls yaglama veya yanls yag (sogutucu sv).
T18R1 Dogru yaglama yap ve dogru yag (sogutucu sv) kullan.
T18C2 Pompann eksenlemesi (merkezlenmesi) yanls.

21
T18R2 Pompay eksenine al (merkezle).
T18C3 Boru devrelerinin etkisi.
T18R3 Boru devrelerinden olan (kasma gibi) kt etkileri kaldr.
T18C4 Yanls kaplin boslugu.
T18R4 Boslugu dogru ayarla.
T18C5 Egik saft.
T18R5 Saft degistir.
T18C6 Yataklarda yabanc maddeler ve pislikler.
T18R6 Akskan filtre ile temizle.
Sorun
T19 Pompada abuk asnma var.
Olas Neden ve zmler
T19C1 Akskana gre yanls pompa malzemesi.
T19R1 Akskana uygun olan malzemeden yaplms pompay kullan.
T19C2 Kavitasyon.
T19C3 Salmastra kutusu glendi ok sk.
T19R3 Glendi gevset ve dogru ayarla.
T19C4 Egik saft.
T19C5 Hatal eksenleme.
T19R5 Eksenlemeyi dogru yap.
T19C6 Boru devrelerinin etkisi.
T19R6 Boru devrelerinden olan (kasma gibi) kt etkileri kaldr.
Sorun
T20 Pompa ok fazla g ekiyor.

22
Olas Neden ve zmler
T20C1 Ykseklik beklenenden dsk ve pompa debisi ok fazla.
T20C2 Paralar zerinde birikintiler veya ksr olusmus.
T20R2 Temizle.
T20C3 Impeller hz ok yksek.
T20R3 Hz (devri) dsr.
T20C4 Salmastra ok sk.
T20R4 Glendi gevset ve yeniden dogru olarak ayarla.
T20C5 Eksenden kaklk.
T20R5 Eksene al.
T20C6 Impeller pompa gvdesine srtyor.
T20R6 Impelleri yenile ve eksenlemeyi dogru yap.
T20C7 Impeller ters baglanms.
T20R7 Impelleri dogru bagla.
T20C8 Impeller ters dnyor.
T20R8 Dns ynn degistir.
T20C9 Impeller ap ok byk.
T20R9 Impelleri kk apl olan ile degistir.
T20C10 Akskan yogunlugu umulandan ok yksek.
T20R10 Akskan st.
T20C11 Akskan viskozitesi umulandan ok yksek.
T20R11 Akskan st.
T20C12 Pompa i bosluklar (klerens) ok fazla.
T20R12 Asnan paralar degistir.
T20C13 Pompa elemanlar birbirlerine srtyor.
T20R13 Pompay sk ve yeniden dogru olarak topla.
Sorun
T21 Pompa grltl.

23
Olas Neden ve zmler
T21C1 Kavitasyon.
T21C3 Pompa iinde yabanc madde.
T21R3 Yabanc maddeleri temizle ve akskan filtreden geir.
T21C4 Egik saft.
T21C5 Impeller pompa gvdesine srtyor.
T21R5 Impelleri yenile ve eksenlemeyi dogru yap.
Sorun
T22 Vibrasyon veya grlt.
Olas Neden ve zmler
T22C1 Tkanms, asnms veya korozyona ugrams impeller.
T22R1 Tkanklg temizle veya impelleri degistir.
T22C2 Impeller kanatlar salyangoza veya difzr (sabit kanat) kanatlarna ok
yakn.
T22R2 Dogru ayarla.
T22C3 Eksenden kaklk veya egri saft.
T22R3 Eksene al veya saft degistir.
T22C4 Pompa dsek (sasi) saplamalar gevsek.
T22R4 Saplamalar sk.
T22C5 Pompa kritik devire yakn bir devirde alsyor.
T22R5 Pompay uygun devirde alstr.
T22C6 Yanls yatak baglants veya gevsek hareketli paralar.
T22R6 Dogru yatak baglants kullan veya gevsek paralar sk.
T22C7 Yatak asnmas ve kt yaglama.

24
T22R7 Dogru yaglama yap ve asnms yatag yenile.
T22C8 Yapsal seselim (rezonans).
T22R8 Seselimi (rezonans) nle.
T22C9 Pompa i elemanlarnda asr bosluk.
T22C10 Sorunlu motor yatag veya rotor.
T22R10 Degistir.
T22C11 Tkal emme borusu, filtre veya impeller.
T22R11 Emme borusu, filtre veya impelleri temizle.
T22C12 Emme valfi ksmen kapal.
T22R12 Valfi a.
T22C13 Pompa alc borusu tamamen akskan ile dolu degil.
T22R13 Pompa alc devresini tamamen akskan ile doldur.
T22C14 Emme devresi tamamen akskan iinde degil.
T22R14 Tank doldur.
T22C15 Kapal valfe kars alsma.
T22R15 Valfi a.
T22C16 Pompa yksek kapasiteyle yetersiz net emme yksekliginde alsyor.
Sorun
T23 Pompa, tahrik elemann (motoru) asr ykleyerek zorluyor.
Olas Neden ve zmler
T23C1 Toplam ykseklik pompann sagladgndan dsk, pompa debisi ok
yksek.
T23R1 Kars basnc ykselt, bunun iin pompa ks valfini bir miktar ks.
T23C2 Akskann yogunlugu ve viskozite pompa iin dsnlenden farkl.
T23R2 Pompa imalatsna dans.
T23R3 Kontrol et ve devri uygun olana kadar dsr.

25
Sorun
T24 Szdrmazlk eleman arzas.
Olas Neden ve zmler
T24C1 Akskan scaklg ok yksek.
T24R1 Akskan scaklgn dsr.
T24C2 Szdrmazlk elemannn yuvasndaki basn ok az veya ok fazla.
T24R2 Basnc dogru ayarla.
T24C3 Akskan iinde asndrc maddeler.
T24R3 Akskan filtreden geir.
T24C4 Birikintiler.
T24R4 Birikintileri kaldr ve temizle.
T24C5 Vibrasyon seviyesi ok yksek.
T24R5 Gevsek paralar sk ve asnms paralar degistir.
T24C6 Akskan viskozitesi umulandan yksek.
T24R6 Akskan starak viskoziteyi dsr.
T24C7 Yanls montaj.
T24R7 Pompay sk ve elemanlar dogru biimde topla.
T24C8 Szdrmazlk elemannn yanls yz (taraf) baglanms veya kt
szdrmazlk malzemesi.
T24R8 Szdrmazlk elemann dogru bagla ve uygun malzemeyi kullan.
T24C9 Mekanik seal denge oran yanls.
T24R9 Denge oran dogru olan mekanik seal kullan.
T24C10 Szdrmazlk eleman yuvasnn kt tasarm.
T24R10 Uygun tasarmda olanyla degistir.
T24C11 Pompann kuru alsmas.
T24R11 Pompay kuru (akskansz) alstrma.
T24C12 Szdrmazlk elemannn harici (dsardan) sogutma ve yaglamas kt.
T24R12 Iyi ve dzenli bir harici (dsardan) sogutma ve yaglama temin et.
Sorun
T25 Yatak arzalar.

26
Olas Neden ve zmler
T25C1 Impeller denge (balans) delikleri tkal.
T25R1 Impeller denge deliklerini temizle.
T25C2 Tkal denge hatt ya da asnms denge pistonu.
T25R2 Tkal denge hattn temizle veya asnms denge pistonunu degistir.
T25C3 Hidrolik dengesizlige neden olan i bosluklarda (klerenste) arts.
T25C4 Vibrasyon seviyesi ok yksek.
T25R4 Gevsek paralar sk ve asnms paralar degistir.
T25C5 Eksenden kaklk nedeniyle harici yklenme.
T25R5 Pompa ve motoru eksene al (merkezle).
T25C6 Etkisiz ve yetersiz genlesme ara paralar.
T25R6 Etkili genlesme paralar kullan.
T25C7 Yanls yag.
T25R7 Uygun ve dogru yag kullan.
T25C8 ok fazla veya ok az yaglama.
T25R8 Uygun miktarda yaglama sagla.
T25C9 Yanls baglama ve montaj.
T25R9 Hasarl paralar degistir.
T25C10 Pislik ve nem girisi.
Santrifj pompa, en ok kullanlan pompa tr olmasndan tr en nemli pompadr.
Bu nedenle santrifj pompalardaki olas sorunlar ve zmleri iin biraz farkl bir
yntem uygulanabilir. Bu yntemde temel baz sorunlara zm bulabilmek amacyla
baz sorular sorulacak ve sorulan sorulara verilecek cevaplar "hayr" oldugunda bir
sonraki soruya geilecektir.
Sorun
T1 Aks yok, basn yok.
1- Hi su baslamyor.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Valflerden herhangi biri kapal m?

27
T1R1 Valfleri a.
T1C2 Motor stop etti mi?
T1R2 Motoru alstr.
T1C3 Pompa saft dnyor mu?
T1R3 Pompa ve motor arasndaki kaplinin saglam oldugunu kontrol et.
T1C4 Pompa ve emme devresi tamamen akskan ile dolduruldu mu?
T1R4 Pompann havasn kar.
T1C5 Emme derinligi ok yksek mi?
T1R5 Pompay daha uygun olanyla degistir.
T1C6 Sistemin toplam yksekligi, pompann dizayn edilen yksekliginden daha
fazla m?
T1R6 Pompay daha uygun olanyla degistir.
T1C7 Emme filtresi tkal m?
T1R7 Emme filtresini temizle.
T1C8 Geri dndrmezli alc valf (dip valf) tkal m?
T1R8 Tkanklg gider.
T1C9 Emme devresinin agz yeterince akskan iinde mi?
T1R9 Emme devresini sv iine indir veya su seviyesini ykselt.
T1C10 Emme devresinde hava kaag var m?
T1R10 Tm flen baglantlar ile tm disli baglantlar skmaya als.
T1C11 Emme devresinde hi hava kabarcg var m?
T1R11 Boru devresini, havann borulardan dsar akmasn saglayacak sekilde
egmeye als.
T1C12 Szdrmazlk elemanndan kaak var m?
T1R12 Szdrmazlk elemann degistir veya glendi sk.
T1C13 Szdrmazlk eleman kutusundan hava kaag var m?
T1R13 Kutuda dogru szdrmazlk saglamaya als.
T1C14 Pompa gvdesinin contalarndan kaak var m?
T1C15 Emme basnc ve buharlasma basnc arasndaki miktar yetersiz mi?
T1R15 ks valfini ks veya devri dsr.

28
T1C16 Akskan iinde asr miktarda hava veya gaz var m?
T1R16 Akskan iindeki hava veya gaz miktarn azalt.
T1C17 Asnma ringleri (halkalar) asnms m?
T1R17 Asnma halkalarn yenisiyle degistir.
T1C18 Impeller iinde yabanc madde var m?
T1R18 Impeller iindeki yabanc maddeleri al ve impelleri temizle.
T1C19 Geri dndrmezli alc valf (dip valf) ok mu kk?
T1R19 Daha byk bir valf kullan.
T1C20 Impeller hasarl m?
T1R20 Impelleri degistir.
T1C21 Dns yn dogru mu?
T1R21 Dns ynn dzelt.
T1C22 Pompalarn paralel alsmas pompa performansn etkiliyor mu?
T1R22 Dizayn kontrol et ve pompalar uygun olanlaryla degistir.
T1C23 Devir ok dsk m?
T1R23 Devri ykselt.
T1C24 Akskann viskozitesi dizayn edilenden farkl m?
T1R24 Pompay uygun olanyla degistir.
T1C25 Glend ok sk m?
T1R25 Suyun damlamasna izin verecek kadar glend somunlarn gevset.
T1C26 Salmastralar uygun olmayan sekilde mi?
T1R26 Eski salmastralar kar ve yeni salmastra at.
T1C27 Saft veya saft burcu izik veya asnms m?
T1R27 Saft veya saft burcunu yenile.
T1C28 Operasyon iin salmastra uygun degil mi?
T1R28 Operasyon iin uygun malzemesi olan salmastray kullan.
T1C29 Saft, merkezinden (ekseninden) kak olarak m alsyor?
T1R29 Kontrol et ve ekseninde alsmas iin ayar yap.
T1C30 Pompa sk sk alsp duruyor mu?
T1R30 Sistem basn kontrollerini (basn salterlerini) ayarla.

29
T1C31 Seal kafesi szdrmazlk kutusu iine dzgn olmayan bir sekilde mi
yerlestirilmis?
T1R31 Konumunu kontrol et ve dzelt.
T1C32 Seal svs (szdrmazlk akskan) iinde saft veya saft burcunu izecek
pislik veya tanecikler var m?
T1R32 Glend salmastrasn sogutmak iin sadece temiz su kullan.
T1C33 Su seal borusu tkal m?
T1R33 Boruyu temizle.
T1C34 Su sogutmal salmastra kutusu iin sogutma svs saglanmams m?
T1R34 Salmastra kutusunu sogutmak iin sogutma suyu devresi yerlestir.
T1C35 Saft ve gvde arasndaki bosluk asr lde mi?
T1R35 Bosluk miktarn azaltacak degisiklikler yap.
T1C36 Yataklar yanls m baglanms?
T1R36 Sk, kontrol et ve daha dikkatli bagla.
T1C37 Yatak yuvas asnms m?
T1R37 Yatak yuvasn onar veya yenisiyle degistir.
T1C38 Pompa ve motor eksenleri arasnda kaklk var m?
T1R38 Pompa ve motoru eksene al.
T1C39 Yataklara pislik gitti mi?
T1R39 Yataklarn durumunu kontrol et, gerekirse yenile.
T1C40 Yaglama eksikligi var m?
T1R40 Daha ok gres veya yag ilave et.
T1C41 Yuvaya giren su nedeniyle yataklarda paslanma var m?
T1R41 Su girmemesi iin yuvay kapat ve kapakla koru.
T1C42 Yataklar asnms m?
T1R42 Yataklar degistir.
T1C43 Pompa dsegi yeterince saglam degil mi?
T1R43 Kaynak atlaklarn onar, dsek cvatalarn sk ve asnms takozlar
degistir.
T1C44 Yatak yuvasnda asr gres var m?
T1R44 Yatak yuvasndaki fazla gresi al.
T1C45 Yatak yuvasnda sogutma yok mu?

30
T1R45 Sogutma kaynagndaki sorunu gider.
T1C46 Saft egrilmis mi?
T1R46 Saft yenisiyle degistir.
T1C47 Motorun rotorunda dengesizlik var m?
T1R47 Motoru degistir ya da rotorun dinamik denge ayarn yap.
T1C48 Hareketli paralar sabit paralara srtyor mu?
T1R48 Eksende alsmay sagla ve gevsek paralar kontrol et.
T1C49 Devir ok mu yksek?
T1R49 Devri dsr.
T1C50 Saft zerinde asr baskya neden olan hidrolik denge cihaznda arza var
m?
T1R50 Bask denge cihaznn bakmn yap.
T1C51 Su sogutmal yataklardaki sogutma miktar asr m?
T1R51 Sogutma suyu scaklgn kontrol et.
T1C52 Kaplinde grlt veya ses var m?
T1R52 Kaplin burcunu degistir.
T1C53 Pompa dsk kapasitede mi alstrlyor?
T1C54 Elektriksel asr yk ayar yanls m?
T1R54 Yeniden ayarla.
T1C55 Yataklar sksms m?
T1C56 Impellerde tkanklk veya engel var m?
T1R56 Impellerdeki pislikleri temizle ve tkanklg kaldr.
T1C57 Glend ok mu sk?
T1R57 Glend somunlarn, suyun damlamasn saglayacak kadar gevset.
T1C58 Sistemin toplam yksekligi, pompann dizayn yksekliginden daha m
dsk?
T1R58 ks valfini ks veya pompa devrini sisteme uyacak sekilde ayarla.
T1C59 Akskann yogunlugu dizayn edilenden farkl m?
T1R59 Yeniden dizayn et veya daha uygun pompa kullan.

31
Sorun
T2 Dsk aks ve dsk basn.
1- Pompa yeterli su basmaz.
2- Pompa suyu bir sre sonra basmaz.
3- Yetersiz basn.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Emme filtresi tkal m?
T2C2 Geri dndrmezli alc valf (dip valf) tkal m?
T2R2 Tkanklg gider.
T2C3 Emme devresinin agz yeterince akskan iinde mi?
T2R3 Emme devresini sv iine indir veya su seviyesini ykselt.
T2C4 Emme devresinde hava kaag var m?
T2R4 Tm flen baglantlar ile tm disli baglantlar skmaya als.
T2C5 Emme devresinde hi hava kabarcg var m?
T2R5 Boru devresini, havann borulardan dsar akmasn saglayacak sekilde
egmeye als.
T2C6 Szdrmazlk elemanndan kaak var m?
T2R6 Szdrmazlk elemann degistir veya glendi sk.
T2C7 Szdrmazlk eleman kutusundan hava kaag var m?
T2R7 Kutuda dogru szdrmazlk saglamaya als.
T2C8 Pompa gvdesinin contalarndan kaak var m?
T2C9 Emme basnc ve buharlasma basnc arasndaki miktar yetersiz mi?
T2R9 ks valfini ks veya devri dsr.
T2C10 Akskan iinde asr miktarda hava veya gaz var m?
T2R10 Akskan iindeki hava veya gaz miktarn azalt.
T2C11 Asnma ringleri (halkalar) asnms m?
T2R11 Asnma halkalarn yenisiyle degistir.
T2C12 Impeller iinde yabanc madde var m?
T2R12 Impeller iindeki yabanc maddeleri al ve impelleri temizle.

32
T2C13 Geri dndrmezli alc valf (dip valf) ok mu kk?
T2R13 Daha byk bir valf kullan.
T2C14 Impeller hasarl m?
T2C15 Dns yn dogru mu?
T2R15 Dns ynn dzelt.
T2C16 Pompalarn paralel alsmas pompa performansn etkiliyor mu?
T2R16 Dizayn kontrol et ve pompalar uygun olanlaryla degistir.
T2C17 Devir ok dsk m?
T2R17 Devri ykselt.
T2C18 Akskann viskozitesi dizayn edilenden farkl m?
T2R18 Pompay uygun olanyla degistir.
T2C19 Glend ok sk m?
yerlestirilmis?

33
degistir.

34
T2R42 Eksende alsmay ve gevsek paralar kontrol et.
T2R43 Devri dsr.
m?
dsk?
T2R52 ks valfini ks veya pompa hzn sisteme uyacak sekilde ayarla.
Sorun
T3 Mekanik seal veya salmastrann mr az.
1- Mekanik seal veya salmastra uzun sre dayanmyor.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Glend ok sk m?

35
yerlestirilmis?

36
degistir.
T3R25 Devri dsr.
m?

37
dsk?
Sorun
T4 Yataklarn mr ok ksa, grltl ve sesli alsma.
1- Yataklar uzun sre dayanmyor.
2- Vibrasyon ve grltl alsma.
3- Paralarn asr snmas.
4- Yataklarn asnmas.
Olas Neden ve zmler
T4R3 Pompa ve motoru eksene al (merkezle).

38
degistir.
T4R14 Devri dsr.
m?

39
dsk?
Sorun
T5 Pompa trip atyor (duruyor).
1- Pompa kendi kendine duruyor.
2- Asr g harcam.
Olas Neden ve zmler
dsk?

40
2.2 EKSENEL AKILI (PERVANE) POMPA SORUNLARI
Pervane pompalar olarak da adlandrlan eksenel aksl pompalar, pervanelerin akskan
kaldrarak tasmas ile aks saglamaktadr. Eksenel aksl pompalar daha ok yksek
kapasite (debi) ve dsk basn istenen yerlerde tercih edilmektedir.
Eksenel aksl pompalar yksek basn retmemesine karsn pompa yeterince byk
yapldgnda nemli miktarda yksek debi elde edilebilmektedir. Eksenel aksl
pompalarn ogu emme derinligi gerektirmeyen yerlerde kullanlmaktadr. Bu pompalar
genellikle dik olarak monte edilmesine karsn yksek debi ihtiyac olan baz
uygulamalar ile pompann byk miktarda akskann iinde oldugu durumlarda yatay
olarak da kullanlabilmektedir.
ekil 2.2 Eksenel akl (pervane) pompa

41
2.2.1 (DFZR/SABT KANAT TP) PERVANE POMPA SORUNLARI
Sorun
T1 Akskan baslamyor.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Dns yn yanls.
T1C2 Emme devresi akskanla dolu degil.
T1C3 Pompa anma devrine ulasmams.
T1R3 Pompa devrini artr.
Sorun
T2 Pompa hesaplanan kadar akskan basamyor.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Pompa devri yeterli degil.
T2C2 Akskan viskozitesi hesaplanandan daha yksek.
T2R2 Akskan st veya daha uygun pompa kullan.
T2C3 Hasarl impeller.
T2C4 Contalar nedeniyle i kaaklar.
Sorun
T3 Pompa hesaplanan ykseklige kadar akskan basamyor.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Dns yn yanls.
T3C2 Pompa devri yeterli degil.
T3C3 Akskan viskozitesi hesaplanandan daha yksek.

42
T3R3 Akskan st veya daha uygun pompa kullan.
T3C6 Akskan iinde gaz veya buhar.
T3R6 Akskan iindeki gaz veya buhar kaldr.
Sorun
T4 Pompa alsmaya basladktan sonra akskan basamyor.
Olas Neden ve zmler
T4C2 Akskan iinde gaz veya buhar.
T4R2 Akskan iindeki gaz veya buhar kaldr.
Sorun
T5 Pompa, tahrik elemann (motoru) asr yke ekiyor.
Olas Neden ve zmler
T5R3 Devri dsr.
T5C4 Toplam ykseklik, nerilenden daha az.
T5R4 Kapasiteyi (debiyi) azalt.
T5C5 Akskann viskozitesi ve/veya yogunlugu hesaplanandan daha yksek.
T5R5 Akskan st veya daha uygun bir pompa kullan.
Sorun
T6 Dzensiz basma.

43
Olas Neden ve zmler
2.2.2 (ANAK TP) PERVANE POMPA SORUNLARI
Sorun
T1 Akskan baslamyor
Olas Neden ve zmler
T1C1 Akskan viskozitesi hesaplanandan daha dsk.
T1R1 Akskan sogut veya daha uygun pompa kullan.
T1C2 Devir ok dsk.
T1R2 Devri artr.
T1C3 Basma devresinde kaak.
Sorun
T2 Pompa hesaplanan kadar akskan basamyor.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Tkal veya hasarl impeller.
T2R1 Impelleri temizle veya degistir.
T2C2 Akskan viskozitesi hesaplanandan daha dsk.
T2R2 Akskan sogut veya daha uygun pompa kullan.
T2C3 Devir ok dsk.
T2R3 Devri artr.
Sorun
T3 Pompa hesaplanan ykseklige kadar akskan basamyor.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Tkal veya hasarl impeller.

44
T3R1 Impelleri temizle veya degistir.
T3C2 Devir ok dsk.
T3R2 Devri artr.
Sorun
T4 Pompa, tahrik elemann (motoru) asr yke ekiyor.
Olas Neden ve zmler
T4C1 Srast (bask) yataklar ok sk.
T4R1 Yataklar uygun ve dogru olanyla degistir.
Sorun
T5 Yataklar abuk asnyor.
Olas Neden ve zmler
T5C1 Egri saft.
T5R1 Saft degistir.
T5C2 Asr srast (bask veya itme kuvveti).
T5R2 Basknn nedenini bul ve kaldr.
T5C3 Yaglama yok.
T5R3 Yaglamay sagla.
T5C4 Srast (bask) yataklarnn montaj kt.
T5R4 Yataklarn montajn dogru yap.
T5C5 Motor ya da pompa cvatalar gevsek.
T5R5 Gevsek cvatalar sk.
Sorun
T6 Tutmus pompa.
Olas Neden ve zmler
T6C1 Pompa iinde yabanc madde.
T6R1 Pompay sk ve yabanc maddeleri temizle.

45
2.2.3 EKSENEL AKILI POMPALARDA GENEL SORUNLAR
Sorun
T1 Akskan baslamyor veya basma basnc saglanamyor.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Yanls dns yn.
T1R1 Motor veya pompa zerindeki dnme ynn gsteren ok isaretini kontrol
et ve o ynde dns sagla.
T1R2 Pompay ve giris devresini tamamen akskanla doldur.
T1C3 Emme hatt akskanla doldurulmams.
T1R3 Tank ve valfleri kontrol et, emme hattn akskanla doldur.
T1C4 Emme devresinde hava veya buhar kabarcklar.
T1R4 Boru devrelerini degistir ve en yksek noktadan havay kar.
T1C5 Emme devresi tmyle akskan iinde degil.
T1R5 Akskan seviyesini ykselt ve boru devresini degistir.
T1C6 Yetersiz mevcut net pozitif emme yksekligi veya yk (NPSH
A
).
T1R6 Tanktaki seviyeyi ve ksmen veya tmyle kapal valf olmadgn kontrol
et.
T1C7 Pompa devri yeterince yksek degil.
T1R7 Elektrik devrelerini ve motoru kontrol et.
T1C8 Sistem yksekligi ok fazla.
T1R8.1 Ksmen veya tmyle kapal valf olup olmadgn kontrol et.
T1R8.2 Devre srtnme kayplarn kontrol et.
T1C9 Tkal emme filtresi.
T1R10 Pompay sk ve impelleri temizle.
T1C11 Ksmen veya tamamen kapal valfler.
T1R11 Ak olmas gereken valflerin tmn a.
T1C12 Asnma yzeylerinden dolay asr kaaklar.

46
T1R12 Olmas gereken bosluk miktarlarn ayarla, gerekirse asnan paralar
degistir.
T1C13 Szdrmazlk eleman yzeylerinden dolay i kaaklar.
T1R13 Szdrmazlk elemann degistir.
T1C14 Akskann parlayp umas.
T1R14 Yksek scaklktaki akskanlarda basn kayb veya pompada tekrar tekrar
dolasm kayb.
T1C16 Impeller montaj yanls.
T1C17 Emme veya basma devresindeki tkanklk.
T1R17 Emme ve basma devresindeki valflerde tkanklg kontrol et.
Sorun
T2 alsmaya basladktan sonra aks kayb.
Olas Neden ve zmler
T2R1 Tank ve valfleri kontrol et, pompay akskanla doldur.
T2C2 Emme devresinde ve szdrmazlk yuvasnda hava kaaklar.
T2R2 Szdrmazlk yuvasn ve tanka kadar olan emme devresini kontrol et.
T2C3 Pompa devri yeterince yksek degil.
T2R3 Elektrik devrelerini ve motoru kontrol et.
T2C4 Akskan iinde hava veya buhar.
T2R4 Akskan iindeki hava veya buhar kaldr.
T2C5 Emme devresi tmyle akskan iinde degil.
T2R5 Akskan seviyesini ykselt ve boru devresini degistir.
T2C6 Yetersiz mevcut net pozitif emme yksekligi veya yk (NPSH
A
).
T2R6 Tanktaki seviyeyi ve ksmen veya tmyle kapal valf olmadgn kontrol
et.
T2C7 Tkal impeller.

47
T2C8 Tkal emme filtresi.
T2C9 Sistem duruyor.
T2R9 Sistemi tekrar alstrmadan nce durma nedenini bul ve gider.
T2C10 Akskann parlayp umas.
T2R10 Yksek scaklktaki akskanlarda basn kayb veya pompada tekrar tekrar
dolasm kayb.
Sorun
T3 Asr g harcam.
Olas Neden ve zmler
T3R1 Motor zerindeki voltaj kontrol et.
T3C2 Sistem yksekligi ok dsk.
T3R2.1 Pompann dizayn kosullarn kontrol et.
T3R2.2 Ksmen veya tmyle kapal valf olup olmadgn kontrol et.
T3C3 Akskan yogunlugu ok fazla.
T3R3 Daha yksek gte pompa ve motor kullan.
T3C4 nite ekseninde degil.
T3R4 niteyi eksene al.
T3C5 Egri saft.
T3R5 Saft degistir.
T3C6 Dnen paralarda srtnme.
T3R6 Pompay sk ve srten yeri tespit et, gerekirse srten paralar degistir.
T3C7 Elektrik motorunda hata.
T3R7 Motorun elektrik ve mekanik paralarn kontrol edip nedenini bularak
gider.
T3C8 Asnma yzeylerinden dolay asr kaaklar.
T3R8 Olmas gereken bosluk miktarlarn ayarla, gerekirse asnan paralar
degistir.
Sorun
T4 Szdrmazlk ve/veya yaglama yag sistemlerine giden sogutma suyu.

48
Olas Neden ve zmler
T4C1 Yksek basn.
T4R1 Su sistemindeki basn salterini tekrar ilk durumuna getir ve yag kulerinden
(sogutucusundan) gelen suyun kirli olup olmadgn kontrol et.
T4C2 Dsk basn.
T4R2 Su sistemindeki basn salterini tekrar ilk durumuna getir.
T4C3 Kirlenmis su.
T4R3 Suyu filtreden geir.
T4C4 Kapal valfler.
T4R4 Sistemi alstrmadan nce valflerin ak olduguna emin ol.
T4C5 Ters baglanms geri dndrmez valfler.
T4R5 Valfleri dogru aks ynnde bagla.
Sorun
T5 Seal (szdrmazlk eleman) kaag.
Olas Neden ve zmler
T5C1 Egri saft.
T5R1 Saft degistir.
T5C2 Asnms seal yzeyleri (seal yzeyleri paralel alsmyor).
T5R2 Seal yzeylerinin paralel alsmasn sagla, gerekirse mekanik seali
(mekanik salmastray) degistir.
T5C3 izik veya asnms saft veya saft burcu.
T5R3 izikleri tashih et veya saft ya da saft burcunu degistir.
T5C4 Pompa rotoru eksende degil (yksek seviyedeki vibrasyon; karbon sealde
atlaklara ve ufalanmalara neden oluyor).
T5R4 Rotoru eksene al, mekanik seali degistir.
T5C5 Seal svs yok.
T5R5 Seal svsnn gelisinde engel veya tkanklk olmadgn kontrol et.
T5C6 Seal svs iinde kir ve tanecikler.
T5R6 Seal svs kaynagn degistir veya svy filtreden geir.
T5C7 Asr snma (seal svs yetersiz).
T5R7 Boruyu ve kapal valfleri kontrol et.

49
T5C8 Szdrmazlk eleman yzeyi kat paracklarla kaplanms.
T5R8 Szdrmazlk sistemi svs iin dizayn edilmis devreyi kontrol et.
T5C9 Yanls szdrmazlk eleman.
T5R9 Dogru ve uygun szdrmazlk eleman kullan.
T5C10 Mekanik seal yanls baglanms.
T5R10 Mekanik seali degistir ve dogru bagla.
T5C11 Sealin hidrolik dengesi yanls.
T5R11 Seal kuvvet yknn dogru oldugunu kontrol et.
T5C12 Seal yzeyleri saft eksenine dikey degil.
T5R12 Mekanik seal yzeylerini saft eksenine dik olacak sekilde bagla.
T5C13 Bur altndaki hasarl conta veya O ring nedeniyle kaak.
T5R13 Conta veya O ringi degistir.
Sorun
T6 Yaglama yag sistemi.
Olas Neden ve zmler
T6C1 Yatak yuvalarna su giriyor.
T6R1 Szdrmazlk tahliyesinin ve damlamasnn tkal olmadgn kontrol et.
T6C2 Basn ok yksek.
T6R2 Emniyet valf ayarn kontrol et, gerekirse ayar dogrula.
T6C3 Basn ok dsk.
T6R3 Yag scaklgn, kaaklar ve tank seviyesini kontrol et, sorun yoksa
emniyet valf ayarn dzelt.
T6C4 Basn yok.
T6R4 Yardmc yag pompasna elektrik gelip gelmedigini, yag seviyesini ve
byk yag kaag olup olmadgn kontrol et.
T6C5 Dogru olmayan (yanls veya farkl) zellikteki yag.
T6R5 retici firmann nerdigi yag kullan.
T6C6 Yag kaaklar.
T6R6 Kaaklar bul ve gider.
T6C7 Tkal yag filtresi.
T6R7 Filtreyi temizle ve gerekirse yag degistir.

50
T6C8 Hatal basnlerler.
T6R8 Basnlerleri degistir.
T6C9 Yagda kir.
T6R9 Yag degistir ve sistemi temizle.
T6C10 Yag ok scak veya ok soguk.
T6R10 Sogutma suyu yok veya sogutma suyunun scaklg ok dsk.
Sorun
T7 Asr snms yataklar.
Olas Neden ve zmler
T7C1 Yag basnc ok dsk.
T7R1 Tkal filtre olup olmadgn ve emniyet valfini kontrol et, ayn zamanda
ana yag pompasnda asnms para olup olmadgn kontrol et.
T7C2 Uygun olmayan veya zayf bir yag.
T7R2 retici firmann nerdigi yag kullan.
T7C3 Yataklarda kir.
T7R3 Kirin kaynagn bul ve tank kontrol et.
T7C4 Yag iinde kir.
T7R4 Kirin kaynagn bul ve tank kontrol et, tank temizle.
T7C5 Tkal yag kuleri (sogutucusu).
T7R5 Yag kulerini temizle.
T7C6 Yag kulerine sogutma suyu gelmiyor.
T7R6 Su devresinde ksmen veya tamamen kapal valf olmadgn kontrol et.
T7C7 Yataklar ok sk.
T7R7 Yataklar kontrol et ve yatak tasyclarnn arasna uygun kalnlkta conta
kullan.
T7R8 Scak veya soguk alsma kosullarna uygun eksenleme (merkezleme) yap.
T7C9 Asr vibrasyon.
T7R9 Vibrasyon nedenini tespit et.
T7C10 Devre filtresi yznden bozulmus gvde.
T7R10 Devreleri sk ve eksenlemeyi kontrol et, tekrar bagla.

51
T7C11 Srast yataklar zerinde asr yk.
T7R11.1 Denge tamburlarndaki kaaklar kontrol et.
T7R11.2 Pompa ve motor arasnda uygun olmayan bosluk.
T7R11.3 Denge tamburlarnda asr bosluk.
T7R11.4 Dogru olmayan eksenleme.
T7C12 Uygun olmayan bur yataklar.
T7R12.1 Yataklardaki yaglama deliklerinin dogru yerlestirildigini kontrol et.
T7R12.2 Yatak dnsn kontrol et.
T7C13 Asr yaglama yag kaag.
T7C14 Pompalanan akskann parlamas.
T7R14 Sistemi durdur ve olaydan emin ol, kontrolleri yapp sistemi alstr.
T7C15 En dsk aksla (debiyle) basma valfi kapal.
T7R15 Valfi a.
Sorun
T8 Yataklar hzl asnyor.
Olas Neden ve zmler
T8C2 Egri saft.
T8R2 Saft degistir.
T8C3 Vibrasyon.
T8R3 Vibrasyon nedenini tespit et.
T8C4 Asr srast.
T8R4.1 Denge tamburlarndaki kaaklar kontrol et.
T8R4.2 Pompa ve motor arasnda uygun olmayan bosluk.
T8R4.3 Denge tamburlarnda asr bosluk.
T8R4.4 Dogru olmayan eksenleme.
T8C5 Yaglama yok.
T8R5.1 Yaglama yag pompasn ve yag seviyesini kontrol et.

52
T8R5.2 Yaglama yag basncn kontrol et.
T8C6 Yataklar yanls baglanms.
T8R6.1 Yataklardaki yaglama deliklerinin dogru yerlestirildigini kontrol et.
T8R6.2 Yatak dnsn kontrol et.
T8C7 Yataklarda kir.
T8R7 niteyi alstrmadan nce yaglama yag devresini temizle.
T8R8 Yataklar kontrol et ve yatak tasyclarnn arasna uygun kalnlkta conta
kullan.
T8C9 Yaglama yag scaklg ok yksek.
T8R9 Yag scaklgn uygun seviyeye dsr.

53
2.3 KARIIK AKILI POMPA SORUNLARI
Karsk aksl dinamik pompalar; merkezka kuvvet ve suyun kaldrlarak tasnmas
zelligini birlikte kullanmaktadr. Su veya akskan, salyangoz biimindeki gvdenin
iinde hem radyal hem de eksenel olarak tasnarak dsar baslmaktadr. Karsk aksl
pompa impelleri, derin su trbin pompalarnda ve dalg tipi trbin pompalarnda ok
sk kullanlmaktadr. Karsk aksl pompalar, toplam ykseklik gereksinimine gre bir
veya ok kademeli olabilmektedir. Eksenel ve karsk aksl pompalar genellikle, alc
ksmlar akskan iinde olacak sekilde ve dik olarak kullanlmaktadr. Yatay olanlar
ise, pozitif emme yksekligi olan yerlerde kullanlmaktadr.
ekil 2.3 Dikey tipte kark akl pompa
2.3.1 DKEY TRBN POMPASI
Sorun
T1 Yetersiz basn.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Devir ok dsk.
T1R1.1 Trbinin buhar basncn tmyle aldgna emin ol.
T1R1.2 Tahrik sisteminin dogrudan bagl olup olmadgn ve voltaj kontrol et.
T1R1.3 Dsk devrin, retici firmann nerilerine uygun olup olmadgn kontrol
et.
T1C2 Uygun olmayan impeller ayar.

54
T1R2.1 Impeller ayarn yap ve ampermetre ile kontrol et.
T1R2.2 retici firmann nerdigi bosluk miktarn uygula.
T1C3 Gevsek impeller.
T1R3.1 Impelleri yeniden bagla.
T1R3.2 Genlesme elemannn (rondela) malzemesini degistir.
T1R3.3 Bur ile birlikte kama kullan.
T1C4 Tkal impeller.
T1R4.1 Pompay sk.
T1R4.2 Impeller ve anak deliklerini kontrol edip temizle.
T1C5 Asnma ringi asnms.
T1R5 Kontrol et ve degistir.
T1C6 Pompada hava.
T1R6.1 Filtreyi ve pompa iindeki pislikleri temizle.
T1R6.2 Tanktaki seviyeyi kontrol et.
T1R6.3 Emme devresindeki alc borunun apn byt.
T1C7 Kolon contalarnda kaak.
T1R7 Pompay sk ve kontrol et.
T1C8 Yanls dns yn.
T1R8.1 Dns ynn pompa zerindeki markalamaya gre dzelt.
T1R8.2 Motor kaplini baglantsn kontrol et.
Sorun
T2 Yetersiz kapasite (debi).
Olas Neden ve zmler
T2C1 Devir dsk.
T2R1 Trbinin buhar basncn tmyle aldgna emin ol.

55
T2C4 Impeller ve anak ksmen tkal.
T2R4 Pompay sk ve tkanklg temizle.
T2C5 Contalarda kaak.
T2R5 Pompay sk ve contalar degistir.
T2C6 Filtre ksmen tkal.
T2R6.1 Geri ykama yap.
T2R6.2 Daha hassas veya daha byk filtre kullan.
T2R6.3 Pompay sk ve pislikleri temizle.
T2C7 Emme valfinde ksma var.
T2R7 Kontrol et ve valfi a.
T2C8 Dsk su seviyesi.
T2R8 Kolon uzunlugunu arttr ya da bir kademe veya farkl bir anak ilave et.
T2C9 Yanls dns yn.
Sorun
Olas Neden ve zmler
T3C1 Pompa emisinde sorun var, su seviyesi alcnn altnda.
T3R1 Emme devresinin yeterince su iinde oldugunu kontrol et.
T3C2 Emme valfi kapal.
T3R2 Valfi a.
T3C3 Impeller tkal.
T3C4 Filtre tkal.
T3R4.2 Daha hassas veya daha byk filtre kullan.
T3R4.3 Pompay sk ve pislikleri temizle.

56
T3C5 Yanls dns yn.
T3C6 Saft krk.
T3R6 Pompay sk ve saft degistir.
Sorun
T4 ok fazla g harcanyor.
Olas Neden ve zmler
T4R1 Motor zerinde voltaj kontrol et.
T4C3 Uygun olmayan impeller dengesi.
T4R3.1 Pompay sk ve kontrol et.
T4R3.2 Impelleri sisteme uyacak sekilde tashih et.
T4C4 Pompa ekseninde degil.
T4R4 Pompay eksenine al.
T4C5 Yaglama yag ok agr.
T4R5 Yagn kalitesini ve miktarn kontrol et.
T4C6 Kum, amur veya yabanc madde pompalanyor.
T4R6 Akskann viskozitesini ve yogunlugunu test et.
Sorun
T5 Vibrasyon

57
Olas Neden ve zmler
T5C1 Motor dengesi bozuk, eksende degil.
T5R1.1 Dikkatlice gzle ve pompann alsma analizini yap.
T5R1.2 Vibrasyon frekans analizr (zmle) kullanmann m, yoksa pompay
skmenin mi neden olduguna karar ver.
T5R1.3 Motor ve pompa reticisine dans, gerekirse eksene al.
T5C2 Motor yataklar uygun yerlestirilmemis.
T5R2.2 Yataklar skp dogru bagla.
T5C3 Motor kaplini ekseninde degil.
T5R3.2 Kaplini eksene al.
T5C4 Pompa, kolon ve anaklar eksende degil.
T5R4.2 Pompa, kolon ve anaklar eksene al.
T5C5 Yanls montaj ve borularn kasklg nedeniyle basma devresi eksende
degil.
T5R5.2 Kasklg gider, basma devresini yeniden eksene al.
T5C6 Egri saft.
T5R6.2 Kontrol et, dzelt veya degistir.
T5C7 Asnms pompa yataklar.
T5R7.2 Motor ve pompa reticisine dans.
T5R7.3 Kontrol et ve degistir.
T5C8 Tkal impeller ve pompada yabanc madde.
T5R8.2 Pompay sk, temizle.

58
T5C10 Tankta anafor.
T5R10.1 Pompann su iinde olan ksmn artr.
T5R10.2 Dikey ayrc kullan ve tankta giris hzn dsr.
T5C11 Seselim (rezonans).
T5R11.1 Sistem frekans pompa hznda veya pompa hzna yakn.
T5R11.2 Zincir cvatalarn gevset.
T5R11.3 Boru devrelerinin ykn degistir.
Sorun
T6 Anormal ses veya grlt.
Olas Neden ve zmler
T6C1 Motor grlts.
T6R1.1 Hasarl yatak kontrol yap.
T6R1.2 Yatak yag seviyesini kontrol et.
T6C2 Krlms kolon yatak yuvas.
T6C3 Kesik saft.
T6C4 Impeller, anak gvdesine degmek zere.
T6R4 Impellerin ayarn yap.
T6C5 Kavitasyon
T6R5.1 Yetersiz mevcut net pozitif emme yksekligi veya yk (NPSH
A
).
T6R5.2 Mmknse pompa kapasitesini dsr.
T6R5.3 Pompa impellerini daha dsk net pozitif emme yksekligi (NPSH)
dizaynna gre degistir.
T6R5.4 anag, mevcut net pozitif emme yksekligi (NPSH
A
) uygun olanyla
degistir.
T6C6 Pompada yabanc madde.
T6R6 Geri ykama yap veya pompay skp temizle.

59
Sorun
T7 Seal (szdrmazlk eleman) durmadan karyor.
Olas Neden ve zmler
T7C1 Yzeyler dz degil.
T7C2 Kabarms karbon grafit seal yzeyleri.
T7R2.1 Glend saplamalar farkl tork (moment) ile skldgnda glend arpk
olabilir, kontrol et.
T7R2.2 Asr snma varsa sogutmay artr.
T7R2.3 Glend contasnn dogru bastgn kontrol et.
T7R2.4 Sealin karslkl yzeylerindeki yabanc maddeleri temizle.
T7R2.5 Montaj esnasnda seal yzeylerindeki izik ve atlaklar kontrol et.
T7R2.6 Eger hasarlysa geme ringleri degistir.
T7C3 Montaj esnasnda izik veya adi malzemeden seal.
T7R3 Adi malzemeden olan seali uygun olanyla degistir.
T7C4 Asnms veya hasarl O ring.
T7R4 O ringi degistir.
T7C5 Bask paras.
T7R5 apak ve izik olmadgn kontrol et.
T7C6 Kimyasal etki (yumusak ve yapskan).
T7R6 Farkl malzeme seimi iin reticinin nerilerini gzden geir.
T7C7 Hasarl yay.
T7R7 Degistir.
T7C8 Tahrik mekanizmasnn asnmas.
Sorun
T8 Seal (szdrmazlk eleman), alsma esnasnda tiz bir ses karyor.
Olas Neden ve zmler
T8C1 Seal yzeylerinde yetersiz yaglama svs.
T8R1.1 Sogutma (yaglama) devresinin daha basnl olmasn sagla.

60
T8R1.2 Sogutma devresini byt.
Sorun
T9 Glendin ds tarafnda karbon tozu toplanyor.
Olas Neden ve zmler
T9C1 Seal yzeylerinde yetersiz yaglama svs.
T9R1.1 Sogutma (yaglama) devresinin daha basnl olmasn sagla.
T9R1.2 Sogutma devresini byt.
T9C2 Seal yzeyleri arasndaki sv filmi buharlasyor.
T9R2 Szdrmazlk kutusundaki basn asr yksekse dizaynn dogru olup
olmadgn kontrol et.
Sorun
T10 Seal (szdrmazlk eleman) aralkl karyor.
Olas Neden ve zmler
T10C1 Yzeyler dz degil.
T10C2 Kabarms karbon grafit seal yzeyleri.
T10R2.1 Glend saplamalar farkl tork (moment) ile skldgnda glend arpk
olabilir, kontrol et.
T10R2.2 Asr snma varsa sogutmay artr.
T10R2.3 Glend contasnn dogru bastgn kontrol et.
T10R2.4 Sealin karslkl yzeylerindeki yabanc maddeleri temizle.
T10R2.5 Montaj esnasnda seal yzeylerindeki izik ve atlaklar kontrol et.
T10R2.6 Eger hasarlysa geme ringleri degistir.
T10C3 Montaj esnasnda izik veya adi malzemeden seal.
T10R3 Adi malzemeden yaplms seali uygun olanyla degistir.
T10C4 Asnms veya hasarl O ring.
T10C5 Bask paras.
T10R5 apak ve izik olmadgn kontrol et.
T10C6 Kimyasal etki (yumusak ve yapskan).

61
T10C7 Hasarl yay.
T10R7 Degistir.
T10C8 Tahrik mekanizmasnn asnmas.
T10R8.1 Farkl malzeme seimi iin reticinin nerilerini gzden geir.
T10R8.2 Szdrmazlk kutusunun safta dik oldugunu kontrol et.
T10R8.3 Saft, impelleri ve yatag vibrasyona neden olmasn diye eksene al.
Sorun
T11 Seal (szdrmazlk eleman) mr ksa.
Olas Neden ve zmler
T11R1.1 Seal yzeylerinde asndrc maddelerin toplanmasn nle.
T11R1.2 Basnl sogutma devresi gerekli olabilir.
T11R1.3 Asndrc maddeler iin filtre veya ayrstrc (separatr) kullan.
T11C2 Seal ok scak alsyor.
T11R2.1 Seal yzeylerine sogutmay artr.
T11R2.2 Sogutma devresinde tkal yer olup olmadgn kontrol et.
T11C3 Donanm eksende degil.
T11R3.1 Eksene al.
T11R3.2 Saft zerinde sealin srtme yapp yapmadgn kontrol et.

62
2.3.2 DALGI VE SU (TANK) POMPALARI
Sorun
T1 Motor alsmyor.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Atk sigorta.
T1R1 Sigortay degistir.
T1C2 Trip atms.
T1R2 Resetle (sfrla, nceki durumuna getir).
T1C3 Fis yerinden kms.
T1R3 Yeniden tak.
T1C4 Fis korozyona ugrams.
T1R4 Fis ularn temizle.
T1C5 Asr ykten trip atms.
T1R5 Pompann sogumasna izin ver, impellerin sksp sksmadgn kontrol et.
T1C6 Arzal anahtar.
T1R6 Anahtar degistir.
T1C7 Arzal motor.
T1R7 Degistir.
T1C8 Samandra yanls pozisyonda.
T1R8 Samandrann serbest hareketini kontrol et.
Sorun
T2 Motor vnlyor fakat aks az veya hi yok.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Sksms impeller.
T2R1 Alt plakay kaldr ve temizle.
T2C2 Tkal geri dndrmez valf.
T2R2 Valfi sk, temizle veya degistir.
T2C3 Ksmen tkal giris.
T2R3 Girisi temizle.

63
T2C4 Devre kaag.
T2R4 Onar.
T2C5 Asnms impeller.
T2R5 Onar veya pompay degistir.
T2C6 Arzal motor veya pompa.
T2R6 Motor veya pompay degistir.
Sorun
T3 Srekli alsma.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Tkal giris.
T3R1 Girisi temizle.
T3C2 Arzal anahtar.
T3R2 Anahtar degistir.
T3C3 Tutmus samandra.
T3R3 Pompann pozisyonunu ayarla.
T3C4 Tkal geri dndrmez valf.
T3R4 Valfi sk, temizle veya degistir.

64

65

Blm 3
Hacimsel Pompalarda Sorunlar

66

67
Blm 3
Hacimsel (PD) Pompalarda Sorunlar
Hacimsel (pozitif deplasmanl) pompalar, pompa iindeki elemanlarla, akskann yer
degistirmesini saglayarak alsmaktadr. Bu elemanlar disli, piston, plancer, vida, kanat
(palet) veya diger baz sekillerde olabilmektedir. Motordan gelen hareket, bu elemanlar
hareket ettirmekte ve elemanlarn hareketi de akskan belli bir ynde (geri dndrmez
valfler yardmyla) devreye basmaktadr.
Hacimsel pompalar genellikle yag ve yakt devrelerinde veya hidrolik sistemlerde
kullanlmaktadr. Yag ve yaktn yaglama zelligi, pompa elemanlarnn daha az
asnmasna neden olmaktadr. Asnmaya uygun bu pompa elemanlar, grafit ve teflon
gibi kendinden yaglama zelligi olan malzemelerden yapldgnda, hacimsel (pozitif
deplasmanl) pompalar su pompalamak iin de kullanlabilmektedir.
Hacimsel pompalarn iindeki elemanlar ya dogrusal ya da dnel olmak zere iki
sekilde hareket etmektedir. Hacimsel pompalar, genellikle pompa iindeki akskan
tasyan elemann adyla anlmaktadr. Pistonlu pompa, disli pompa, vidal pompa, loblu
ve kanatl pompa gibi.
Pistonlu, plancerli ve diyaframl pompalar dogrusal hareketli pompalar olup
alsabilmeleri iin geri dndrmez valflere ihtiya duymaktadr. Disli, vida, loblu,
kanatl pompalar gibi diger dnel hareketli pompalar ise geri dndrmez valflere ihtiya
duymazlar.
Hacimsel pompalarn bir zelligi de ks taraflar almadg srece basnlarnn ok
yksek degerlere ulasmasdr. Bu nedenle de ks taraflarnn kapal kalmas gibi
durumda pompaya zarar gelmemesi iin bu pompalara emniyet (by-pass) valfleri monte
edilmektedir.

68
3.1 DNEL (DARESEL HAREKETL) POMPALAR
Dnel pompalar, dairesel hareketle alsmakta olup saftn her dnsnde sabit
miktardaki bir akskan alp basmaktadr. Bu sabit miktardaki akskann yer degistirmesi
genellikle disli, vida, lob ve kanat (palet) gibi elemanlarla yaplmaktadr. Elemanlarn
birbirlerinden ayrldg yerde hacim artmaya baslamakta ve saglanan vakum ile akskan
pompaya emilmektedir. Elemanlarn birbirlerine yaklastklar yerde ise hacim azalmaya
ve akskan da baslmaya baslanmaktadr.
ekil 3.1 Helisel rotorlu pompa
Dnel pompalarda aks dzgn ve sreklidir. Pozitif deplasmanl dnel pompalar ok
sk i bosluklara sahiptir, bylece basma tarafndaki akskann emme tarafna geme
olaslg en aza indirilmis olmaktadr. Bu nedenle dnel pompalar olduka verimlidir.
Dnel pompalar ok genis viskozite aralgndaki akskanlarda kullanlabilmekte ve
zellikle de yksek viskoziteli akskanlarda tercih edilmektedir. zellikle hidrolik
sistemlerde kullanlan dnel pompalarn bir ksm sabit, bir ksm da degisken debili
olabilmektedir.
ekil 3.2 Radyal pistonlu pompa

69
3.1.1 DL POMPA SORUNLARI
Disli pompalar, yaplar bakmndan dstan disli ve iten disli pompalar olmak zere
ikiye ayrlmaktadr.
3.1.1.1 Dtan Dili Pompalar
Tipik bir dstan disli pompa Sekil 3.3te grlmektedir. Bu pompalarn dislileri dz,
helisel veya balksrt seklinde olabilmektedir. En ok kullanlan ise dz disli seklinde
olandr. Helis ve balksrt seklindeki disliler daha sessiz alsmalarna karsn daha
pahaldrlar.
Dstan disli pompada akskann tasnmas birbirine gemis iki dislinin disleri ile gvde
(keys) arasnda olmaktadr. Dislilerden biri elektrik motorundan hareket almakta ve
"tahrik dilisi" olarak adlandrlmakta, diger disli ise tahrik dislisi tarafndan
dndrlmektedir. Birlikte alsan bu dislilerin n ve arka yzeyleri asnma (basn)
plakalaryla kapatlmaktadr.
Birbirlerine geerek alsan dislilerin, birbirlerinden ayrlmasyla pompa girisinde ksmi
vakum yaratlmakta ve akskan, vakum olusturulan bu hcreye alnmaktadr. Disliler ile
gvde arasnda tasnan sv daha sonra, dislilerin tekrar yaknlasmaya baslamas ile
birlikte azalan hacim nedeniyle basnl bir sekilde devreye baslmaktadr.
ekil 3.3 Dtan dili pompa
Disli pompalarn hacimsel verimleri en iyi kosullarda % 93e kadar ykselmektedir.
Disli yzeyleri, dis tepeleri ve yuva arasndaki alsma bosluklar, belirlenmis basntaki
alsmalarda bir miktar sabit kayp yaratmaktadr. Bu demektir ki, dsk devirlerdeki
hacimsel verim ve aks zayftr. Bu nedenle disli pompalar en yksek devirlerine yakn
degerlerde alstrlmaldr.
Dstan disli pompalar, akskan iindeki karsmlara bir dereceye kadar bagsktr. Ancak
bu, asnma oranlarn artrp verimi dsrmesine karsn, aniden hasar veya zarar verme
seklinde olmamaktadr.

70
Sorun
Olas Neden ve zmler
T1R1 Pompann havasn al.
T1C2 Emme ve/veya basma valfi kapal.
T1R2 Valfleri a.
T1C3 Yanls dns yn.
T1R3 Yn degistir.
T1C4 Tkal emme devresi.
T1R4 Tkanklg gider.
T1C5 Emme devresinde hava kaag.
T1C7 Motor kablolar yanls baglanms.
T1R7 Devre semasndan kablolar kontrol et.
Sorun
T2 Baslan akskan miktar az.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Basma basnc beklenilenden yksek.
T2R1 Basnc dsr.
T2C3 Dns hz (devir) yanls.
T2R3 Devir saysn ve kablolar kontrol et.
T2C4 Asnms pompa ve hasarl i paralar.
T2R4 Kontrol et, gerekirse onar veya degistir.

71
Sorun
T3 Pompa yavas yavas hava yapyor.
Olas Neden ve zmler
T3R2 Emme basncn artr.
T3C3 Akskan iinde hava veya gaz.
T3R3 Hava veya gaz kar.
T3C4 Asnms veya hasarl pompa.
T3R4 Kontrol et, onar veya gerekirse degistir.
Sorun
T4 Pompa grltl alsyor.
Olas Neden ve zmler
T4C1 Pompa kavitasyonu.
T4R1 Yeterli net pozitif emme yksekligi (NPSH) saglamak iin emme basncn
artr.
T4C2 Asnms veya hasarl pompa.
T4R2 Kontrol et, onar veya gerekirse degistir.
T4C3 Akskan iinde hava veya gaz.
T4R3 Hava veya gaz kar.
T4C4 Akskan iinde yabanc maddeler.
T4R4 Emme devresindeki filtreyi temizle.
Sorun
T5 Motor scak alsyor veya asr ykte.
Olas Neden ve zmler
T5C1 Asr ykte olmadg zaman motorun scak olmas normal.
T1R1 Motorun ektigi amperi kontrol et.
T5C2 Basma basnc ok yksek.

72
T5R2 Basnc dsr, emniyet valfinin ayarn ve basn gstergesini kontrol et.
T5C3 Akskan viskozitesi beklenilenden yksek.
T5R3 Akskan starak incelt veya daha byk bir motor kullan.
T5C4 Dns hz ok yksek.
T5R4 Motor devrini dsr.
T5C5 Pompa i paralarnda zorlanma.
T5R5 Kontrol et ve zorlanmay kaldr.
T5C6 Motor baglants yanls.
T5R6 Devre semasndan baglantlar kontrol et.
Sorun
T6 Seal (szdrmazlk eleman) karyor.
Olas Neden ve zmler
T6C1 Pompa kuru alsyor.
T6R1 Valfleri a ve pompann havasn al.
T6C2 Akskan iinde kat paracklar.
T6R2 Emme devresine filtre tak (rnegin 100 m hassasiyette).
T6C3 Malzeme, akskanla uyumlu degil.
T6R3 reticiye dans.
T6C4 Viskozite.
T6R4 reticiye dans.
3.1.1.2 ten Dili Pompalar
Iten disli pompalar kendi arasnda iki snfa ayrlmaktadr; iten eksantrik (hilalli iten
disli) pompalar ve gerotor pompalar.
Iten eksantrik (hilalli iten disli) pompalar Sekil 3.4te grldg gibi avara dislisi
denilen bir i disli ile bu disliye hareket veren bir ds disliye veya rotora sahiptir. Avara
dislisi rotor dislisinden daha kk olup sabit bir pin zerinde ve rotor dislisinin iinde
alsmaktadr. Dis saylar birbirinden farkl olan bu disliler birbirlerinden uzaklastg
anda ksmi vakum yaratlarak akskan pompaya emilmekte, dislilerin tekrar
yaknlasmaya basladg yerde hacim azalmakta oldugundan akskan ks haznesine
baslmaya zorlanmaktadr.
Hilal denilen sabit para, pompa baslgnn ayrlmaz bir paras olup akskann basma
haznesinden emme haznesine kamasna engel olmaktadr.

73
ekil 3.4 ten eksantrik dili pompa
Gerotor pompa da, kayarak birbirine temas iinde olan bir ift disliye sahiptir. Ds
dislinin dis says iteki disliden bir dis daha fazladr ve her iki disli ayn ynde
dnmektedir. Dislilerin birbirinden ayrldg yere akskan emilmekte, dislilerin tekrar
kavusmaya basladg yerde ise akskan devreye baslmaktadr. Szdrmazlk, kayan
temas ile saglanmaktadr. Genellikle dsk devirlerde bu pompalarn hacimsel verimi,
hilalli tipte olan iten disli pompalardan daha yksektir. Bu pompalarn hacimsel ve
genel verimleri neredeyse dstan disli pompalarla ayndr. Bununla birlikte bu
pompalarn kir hassasiyeti daha yksektir.
ekil 3.5 Gerotor pompa
Sorun
T1 Aks yok, pompa havaszlandrlmams.
Olas Neden ve zmler
T1R1.1 Pompa ve emme tank arasndaki fark azalt.

74
T1R1.2 Emme borusunun apn bylt.
T1R1.3 Uzunlugu azalt ve emme borusunu sadelestir.
T1C2 Emme hattnda hava kaag.
T1C3 ok dsk viskozite.
T1R3 Pompann devrini artr ve eksenel boslugu azalt.
T1C4 Emme filtresi tkal.
T1C5 Onarmdan sonra pompa gvdesi montaj yanls yaplms.
T1R5 Pompa gvdesini dogru olarak monte et.
T1C6 Motorun dns yn yanls.
T1R6.1 Motor baglantlarn kontrol et ve degistir.
T1R6.2 Emme ve basma devrelerini kontrol edip gerekirse degistir (Emniyet
valfinin yerine dikkat et).
Sorun
T2 Pompa duruyor ya da dzensiz aks.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Emme tankndaki akskan seviyesi ok dsk.
T2R1.1 Tanktaki akskan seviyesini ykselt.
T2R1.2 Samandra ve alarm kullan.
T2C2 Kapasite ok yksek.
T2R2.1 Pompann devrini dsr ya da daha kk bir pompa kullan.
T2R2.2 Geri dndrmez valfli bir by-pass devresi ilave et.
T2C3 Hava emisi var.
T2R3.1 Emme devresindeki kaag bul ve onar.
T2R3.2 Mekanik seali kontrol et veya degistir.
T2R3.3 Mekanik sealin sogutma devresini kontrol et, yoksa sogutma devresi yap.
T2R3.4 Szdrmazlk kutusundaki basnc ykseltmek iin basma devresine valf
ilave et.
T2C4 Kavitasyon.

75
T2R4.2 Uzunlugu azalt ve emme borusunu sadelestir (mmknse daha az fitting ve
dirsek kullan).
T2C5 Akskan pompa iinde veya devresinde buharlasyor.
T2R5.1 Scaklg kontrol et.
T2R5.2 Akskann buharlasma basncn kontrol et.
T2R5.3 Pompann devrini dsr, gerekirse daha byk pompa kullan.
Sorun
T3 Kapasite yetersiz.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Pompa devri ok dsk.
T3R1 Pompa devrini artr, ancak azami devri asmamaya dikkat et ve net pozitif
emme yksekligini (NPSH) kontrol et.
T3C2 Hava emisi var.
T3R2.1 Emme devresindeki kaag bul ve onar.
T3R2.2 Mekanik seali kontrol et veya degistir.
T3R2.3 Mekanik sealin sogutma devresini kontrol et, yoksa sogutma devresi yap.
T3R2.4 Szdrmazlk kutusundaki basnc ykseltmek iin basma devresine valf
ilave et.
T3C3 Kavitasyon.
dirsek kullan).
T3C4 Kars basn ok yksek.
T3R4.1 Basma devresini kontrol et.
T3R4.2 Borunun apn byt.
T3R4.3 alsma basncn dsr.
T3R4.4 Donanmlar kontrol et (filtre, s degistirici vb.).
T3C5 Emniyet valfi ayar ok dsk.
T3R5 Ayar dogru yap.
T3C6 Viskozite ok dsk.

76
T3R6.1 Pompa devrini artr, ancak azami devri asma ve net pozitif emme
yksekligini (NPSH) kontrol et.
T3R6.2 Gerekirse daha byk pompa kullan.
T3C7 Eksenel bosluk.
T3R7 Eksenel boslugu kontrol et ve dzelt.
T3C8 Gaz aga kyor.
T3R8.1 Pompa devrini artr, ancak azami devri asma ve net pozitif emme
yksekligini (NPSH) kontrol et.
T3R8.2 Gerekirse daha byk pompa kullan.
Sorun
T4 Pompa ok grltl.
Olas Neden ve zmler
T4C1 Pompa devri ok yksek.
T4R1 Pompa devrini dsr, gerekirse daha byk pompa kullan.
T4C2 Kavitasyon.
dirsek kullan).
T4C4 Kaplin ekseninde degil.
T4R4 Kontrol et ve eksene al.
T4C5 Dsekte veya borularda vibrasyon.
T4R5 Daha agr dsek kullan ve dsek ile borular sabitle.
T4C6 Hasarl rulman.
T4R6 Rulman degistir.
Sorun
T5 Pompa ok fazla g harcyor veya snyor.

77
Olas Neden ve zmler
T5R1 Pompa devrini dsr, gerekirse daha byk pompa kullan.
T5C2 Kaplin ekseninde degil.
T5R2 Kontrol et ve eksene al.
T5C3 Viskozite ok yksek.
T5R3.1 Eksenel boslugu artr.
T5R3.2 Pompay st.
T5R3.3 Pompa devrini dsr.
T5R3.4 Basma devresi boru apn byt.
Sorun
T6 Hzl asnma.
Olas Neden ve zmler
T6C2 Akskan iinde kat paracklar.
T6R3.1 Pompann kuru alsmamas iin akskan sagla.
T6R3.2 Samandra, alarm ve kuru alsma koruyucusu kullan.
T6R3.3 Akskan st.
T6R3.4 Hava emisini azalt veya engelle.
T6C4 Korozyon.
T6R4 Pompa malzemesini degistir veya dogru alsma kosullarn sagla.
Sorun
T7 Motor asr yklenmis.

78
Olas Neden ve zmler
T7R2.1 Eksenel boslugu artr.
T7R2.2 Pompay st.
T7R2.4 Basma devresi boru apn byt.
Sorun
T8 Pompa kaag.
Olas Neden ve zmler
Sorun
T9 Mekanik sealin hzl asnmas.
Olas Neden ve zmler
T9R1 Pompay st.
T9C2 Havaszlandrma olmams veya kuru alsma.
T9R2.1 Pompay akskanla doldur.
T9R2.2 Emniyet valfinin konumunu kontrol et.
T9C3 Scaklk ok yksek.
T9R3.1 Scaklg dsr.
T9R3.2 Uygun mekanik seal kullan.
T9C4 Havaszlandrma sresi ok uzun veya kuru alsma.
T9R4.1 Emme devresini ksalt.
T9R4.2 Kuru alsma koruyucu sistem kullan.

79
T9R4.3 Mekanik seal iin kuru alsma azami hzn kontrol et.
T9C5 Akskan, asndrc madde ieriyor.
T9R5 Filtre kullan.

80
3.1.2 VDALI POMPA SORUNLARI
Vidal pompalar; tek vidal pompalar (helisel rotorlu pompalar), iki (ikiz) vidal
pompalar ve vidal pompalar olmak zere snfa ayrlmaktadr.
3.1.2.1 Tek Vidal Pompalar (Helisel Rotorlu Pompalar)
Helisel rotorlu pompa adyla da anlan tek vidal pompa, yksek viskoziteli akskanlarda
ve hatta nemli miktarda imento, kum ve yapskan ieren akskanlarda
kullanlabilmektedir. Bu pompa; iten iki disi olan bir stator ile dstan tek disi olan bir
rotora sahip olup hareketli olan rotor, sabit olan stator iinde dnerken bir boslukta
hacim azalmakta karssndaki boslukta ise ayn miktarda hacim artmaktadr. Bunun
sonucunda her ikisinin toplam olan basma, sabit bir hacimde oldugundan bu da
pompadaki aksn titresimsiz olmas sonucunu dogurmaktadr.
Stator, genellikle dogal veya yapay lastik, elik ve plastik malzemeden yaplmaktadr.
Rotor is genellikle eliktir. Rotora verilecek sekil ve rotor apyla birlikte kademelerin
ikiye karlmas basnc da iki kat artrmaktadr.
ekil 3.6 Helisel rotorlu pompa
Sorun
T1 Pompa da emis yok.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Yanls dns yn.
T1C2 Emme devresinde veya pompa bogaznda kaak.
T1R2 Kaag gider.
T1C3 Emme yksekligi (derinligi) ok fazla.
T1R3 Emme derinligini (basncn) vakum ler (vakum gstergesi) ile kontrol et,
emme borusunun apn byt, daha genis filtre kullan.
T1C4 Akskan viskozitesi ok yksek.
T1R4 Akskan starak viskoziteyi dsr ve olmas gereken verileri sagla.

81
T1C5 Pompa ksmen veya tamamen kuru alsyor.
T1R5 Emme tarafnda aks kontrol et, kuru alsma koruyucusu kullan.
T1C6 Devir ok dsk.
T1R6 Devri artr (emme performans gerekiyorsa ve akskan ok ince ise).
T1R7 Devri dsr (akskan viskozitesi ok yksek ise).
T1C8 Pompada yabanc maddeler.
T1R8 Pompay sk, yabanc maddeleri temizle veya asnms paralar degistir.
T1C9 Stator veya rotor asnms.
T1R9 Pompay sk ve hasarl paralar degistir.
T1C10 Ek yeri paralar asnms.
T1R10 Paralar degistir.
T1C11 Emme devresi ksmen veya tamamen tkal.
T1R11 Emme devresini temizle.
T1C12 Pompalanan akskann scaklg ok yksek.
T1R12 Statorda asr genlesme var, scaklg kontrol et ve gerekirse daha kk
apl rotor kullan.
T1C13 Glend contas ok fazla sklms veya asnms.
T1R13 Gevset veya sklg ayarla, hasarl contalar degistir.
T1C14 Kat maddeler var ya da kat maddelerin byklg fazla.
T1R14 Pompa devrini dsr ve uygun gzenekli filtre kullan, akskan orann artr.
T1C15 Scaklk belli bir snrn altna indiginde akskan sertlesiyor.
T1R15 Pompay st.
T1C16 Pompann alsmadg durumlarda kat maddeler pompa iine yerlesip
sertlesiyorlar.
T1R16 Pompay temizleyip basnl bir sekilde yka.
Sorun
T2 Dzensiz basma.
Olas Neden ve zmler
T2R1 Kaaklar gider.

82
T2R2 Emme derinligini (basncn) vakum ler (basn gstergesi) ile kontrol et,
T2C4 Akskan iinde hava.
T2R4 Pompalanan akskan iinde hava bulundurmaktan kan.
T2R6 Devri dsr (akskan viskozitesi ok yksek ise).
Sorun
T3 Kapasite (debi) yeterli degil.
Olas Neden ve zmler
T3R1 Kaag gider.
T3C4 Pompa devri yanls.
T3R4 Pompa devrini verilere uygun sekilde ayarla.
T3C5 Akskan iinde hava.
T3R5 Pompalanan akskan iinde hava bulundurmaktan kan.
T3C6 Basn yksekligi (yk) ok fazla.
T3R6 Basn yksekligini basn gstergesinden kontrol et. Basma borusunun
apn byterek veya uzunlugunu ksaltarak basn ykn dsr.
T3C8 Devir ok dsk.

83
T3R8 Devri artr (emme performans gerekiyorsa ve akskan ok ince ise).
T3C9 Pompa iinde yabanc maddeler.
T3R9 Pompay sk ve yabanc maddeleri temizle, asnms paralar degistir.
T3C12 Emme borusu ksmen veya tamamen tkal.
T3R13 Gevset veya sklg ayarla ya da hasarl contalar degistir.
Sorun
T4 Basn degismiyor.
Olas Neden ve zmler
Sorun
T5 Akskan pompalanmas baslatlamyor.
Olas Neden ve zmler
T5C1 Rotor ve stator arasnda asr yapskanlk var.
T5R1 Rotor ve stator arasn yag, sabun gibi bir nesne ile yagla ve pompay bir
alet yardmyla dndr.
T5C2 Yanls pompa devri.
T5R2 Pompa devrini olmas gereken verilere uygun ayarla.
T5C3 Basn yksekligi ok fazla.
T5R4 Pompay sk ve yabanc maddeleri temizle, asnms paralar degistir.

84
apl rotor kullan.
T5C7 Kat maddeler var ya da kat maddelerin byklg fazla.
T5R7 Pompa devrini dsr ve uygun gzenekli filtre kullan, akskandaki sv
orann artr.
T5C8 Stator sismis ve pompalanan akskan iin uygun degil.
T5R8 Uygun bir stator malzemesi se ya da daha kk apl bir rotor kullan.
T5R9 Pompay st.
sertlesiyorlar.
Sorun
T6 Pompada akskan basma isleminde tutukluk.
Olas Neden ve zmler
T6C1 Emme borusu ve pompa bogaznda kaak.
T6R3 Emme tarafnda aks kontrol et, kuru alsma koruyucusu nleyici kullan.
T6R4 Pompay sk ve yabanc maddeleri temizle. Asnms paralar degistir.

85
apl rotor kullan.
T6C9 Kat maddeler ya da kat maddelerin byklg fazla.
T6R10 Pompay st.
Sorun
T7 Pompa grltl alsyor.
Olas Neden ve zmler
T7C1 Emme borusu veya pompa bogaznda kaak.
T7R1 Kaag onar.
T7C2 Emme derinligi ok fazla.
T7C3 Kaplin veya pompa saft eksende degil.
T7R3 Kaplin dislisinin asnp asnmadgn kontrol et, gerekirse yenile. Kaplin ve
pompa saftn eksene al.
T7R4 Pompalanan akskan viskozitesi yksek oldugu zaman devri dsr.
T7C5 Kaplin rod baglantsnda eksenel asnma veya gevseklik.
T7R5 Burcun dogru takldgn kontrol et.
T7C7 Pompann tahrik mekanizmasndaki yatak asnms veya hasarl.
Sorun
T8 Motor ok snyor.

86
Olas Neden ve zmler
T8C1 Rotor ve stator arasnda asr yapskanlk var.
T8R1 Rotor ve stator arasn yag, sabun gibi bir nesne ile yagla ve pompay bir
alet yardmyla dndr.
T8C2 Yanls pompa devri.
T8R2 Pompa devrini olmas gereken verilere uygun ayarla.
T8C4 Kaplin veya pompa saft eksende degil.
T8R4 Kaplin dislisinin asnp asnmadgn kontrol et, gerekirse yenile. Kaplin ve
pompa saftn eksene al.
apl rotor kullan.
Sorun
T9 Stator erken asnyor.
Olas Neden ve zmler
T9R2 Emme tarafnda aks kontrol et, kuru alsma koruyucusu nleyici kullan.
T9C3 Pompada yabanc maddeler.
T9R3 Pompay sk, yabanc maddeleri temizle ve asnms paralar degistir.

87
apl rotor kullan.
T9C6 Kat maddeler ya da kat maddelerin byklg fazla.
sertlesiyorlar.
T9R8 Pompay st.
Sorun
T10 Mekanik seal karyor.
Olas Neden ve zmler
sertlesiyorlar.
T10R3 Pompay st.
T10C4 Pompa tahrik mekanizmasndaki yatak hasarl.
T10C5 Hasarl mekanik seal.
T10R5 Seal yzeylerini ve O ringleri kontrol et. Gerekirse hasarl paralar
degistir.

3.1.2.2 ki (kiz) Vidal Pompalar
Iki vidal pompa; iki paralel saft zerinde monte edilmis birbirine geerek alsan iki
vidadan olusmakta olup vidalardan biri sag, digeri ise sol dislidir. Saftlardan biri tahrik
saft olup zamanlama dislisi ile diger saft hareket ettirmektedir. Disliler, vidalar
arasndaki boslugu korumay saglamakta ve bylece sessiz bir alsmaya yardm

88
etmektedir. Vidalar st ste binmis iki yakn silindir iinde dnmektedir. Pompadaki
tm bosluklar ok kk olup vidalarn arasnda ve vidalarla silindir duvarlar arasnda
gerek bir temas bulunmamaktadr.
ekil 3.7 kiz vidal pompa
Ikiz vidal pompalar, zellikle ok dsk mevcut emme basnc uygulamalarna
uygundur ve aks oranlar yksektir. vidal pompalarn kullanldg yerlerde
kullanlabilmektedir; ham petrol boru hatt, artmevi, viskoz rn islemleri, bar
(mayna) tahliyesi, fuel-oil transfer, yapskan rnler vb.
3.1.2.3 Vidal Pompalar
vidal pompalar, iki vidal pompalarn ayn elemanlarna sahip oldugu gibi
alsmalar da benzemektedir. Bu vida birbirine zt biimde kullanlmakta ve
silindir iinde dnmektedir. Ortadaki vida g rotoru olup zamanlama dislisi
kullanmadan diger iki avara vidasn hareket ettirmek iin kullanlmaktadr.
ekil 3.8 vidal pompa

89
Ana yataklar, rotorun agrlgn destekleyip eksenel konumunu korumay saglamaktadr.
Pompalanacak akskan ak olan emme tarafndan pompaya sokulmakta, rotor yuvas
etrafndaki geitlerden ve vidalar sayesinde, her bir vidann ucundan ters bir ynde
merkezdeki ks haznesine akmaktadr, bu da hidrolik srast (bask) dengesizligini yok
etmektedir. Vidal pompalar; viskoz akskanlarn zellikle de yaglama yaglarnn,
hidrolik yaglarn ve fuel-oilin pompalanmasnda kullanlmaktadr.
Sorun
T1 Aks kayb veya dsk kapasite.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Sistem elemanlar arzal.
T1R1 Tm sistem elemanlarn kontrol et, arzalar gider ve emme ile basma
devrelerindeki valflerin ak ve dogru ynde olduklarndan emin ol.
T1C2 Pompa havaszlandrlmams.
T1R2 Tanktaki akskan seviyesini kontrol et, gerekirse tank doldur ve pompadan
havay at.
T1C3 Dsk pompa devri.
T1R3 Motorun normal oldugunu kontrol et.
T1C4 Pompann dns yn yanls.
T1R4 Motorda yanls baglant.
T1C5 Devrelerde tkanklk.
T1R5 Devreleri ve tm sistem valflerini kontrol et, tkanklg kaldr.
T1C6 Asnms rotor veya blok.
T1R6 Asnms rotor veya blogu degistir.
T1C7 Sistemde by-pass var.
T1R7 Tm sistemdeki by-pass valflerini ve emniyet valfini kontrol et, kaak
varsa onar.
T1C8 Yetersiz giris basnc.
T1R8 Tkanklg gider, emme filtresini temizle veya i elemann degistir.
T1C9 Mekanik sealden kaak.
T1R9 Glendi sk ya da yeni conta kullan, mekanik seali kontrol et ve hasarlysa
degistir.
T1C10 Emme hattnda kaak.
T1R10 Kaag gider, emniyet valfini ayarla ve seal borusunu degistir.

90
Sorun
T2 Emme kayb.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Emme devresi kapal, tkal veya karyor.
T2R1 Emme devresindeki valflerin ak oldugunu gr, emme devresindeki
flenler ile valflerin tkal olmadgn ve bunlardan kaak olup olmadgn
kontrol et, kaak varsa gider, filtreyi temizle veya degistir.
T2C2 Asnms pompa rotoru.
T2R2 Asnms paralar ve gerekirse blogu degistir.
T2C3 Asr viskozite.
T2R3 Pompay veya akskan starak viskoziteyi dsr.
T2C4 Emme filtresi kirli.
T2R4 Filtreyi temizle veya degistir.
T2C5 Mekanik sealden kaak.
T2R5 Glendi sk ya da yeni conta kullan, mekanik seali kontrol et ve hasarlysa
degistir.
T2R6 Kaag gider, emniyet valfini ayarla ve seal borusunu degistir.
T2C7 Pompann dns yn yanls.
T2R7 Motorda yanls baglant.
Sorun
T3 Dsk basma basnc.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Tanktaki akskan miktar az.
T3R1 Akskan miktarn kontrol et, gerekirse tank doldur.
T3C2 Sistemde hava.
T3R2 Sistemin havaszlandrldgna ve emme devresinin akskanla
doldurulduguna emin ol.
T3C3 Asnms rotor veya blok.
T3R3 Asnms rotor veya blogu degistir.
T3C4 Devrede tkanklk.

91
T3R4 Devreyi, emme ve basma valflerini kontrol ederek tkanklg bul ve
temizle.
T3C6 Sistemde by-pass var.
T3R6 Tm sistemdeki by-pass valflerini ve emniyet valfini kontrol et, kaak
varsa onar.
Sorun
T4 Asr veya alslmams ses (grlt) veya vibrasyon.
Olas Neden ve zmler
T4R1 Pompa ve motorun eksende olup olmadgn kontrol et ve gerekirse eksene
al.
T4C2 Kstlanms (tkal) emme devresi.
T4R2 Emme devresini kontrol et ve tkanklg kaldr.
T4C3 Sistemde hava.
T4R3 Sistemin havaszlandrldgna ve emme devresinin akskanla
doldurulduguna emin ol. Tm devrelerin, flenlerin, conta ve baglantlarn
karp karmadgn kontrol et, gerekirse onar.
T4C5 Emniyet valfi takrdyor veya karyor.
T4R5 Emniyet valf ayarn kontrol et, yeniden ayarla, onar veya emniyet valfini
degistir.
T4C6 Pompa i elemanlarnda srtme.
T4R6 Asnms elemanlar degistir ve pompa ile motoru yeniden eksene al.
T4C7 Mekanik problem.
T4R7 Gevsek veya konumunu kaybetmis kaplin, kesik saft, asnms yatak varsa
onar veya degistir.
Sorun
T5 Pompada hzl asnma.

92
Olas Neden ve zmler
T5C1 Akskanda asndrc madde.
T5R1 Akskan asndrc maddelerden temizle, emme devresinde filtre kullan.
Gerekirse akskandan rnek al ve test et.
T5R2 Pompa ve motorun eksende olup olmadgn kontrol et ve gerekirse eksene
al.
T5C3 Yetersiz akskan.
T5R3 Pompa kapasitesinin dsk olup olmadgn ve kayplar kontrol et.
Sorun
T6 Asr g kullanm.
Olas Neden ve zmler
T6C1 Akskan viskozitesi belirtilenden ok yksek.
T6R1 Akskan dogru viskoziteye getirene kadar st ve scaklg ayarla.
T6C2 Pompa emme ve basma devreleri kapal veya tkal.
T6R2 Pompa emme ve basma devrelerinin ak olduguna emin ol, tkanklk
varsa temizle veya kaldr.
T6C3 Pompa i elemanlarnda srtme.
T6R3 Asnms elemanlar degistir ve pompa ile motoru yeniden eksene al.
T6C4 Asr pompa devri.
T6R4 Pompa devrini dizayn degerine uygun olacak sekilde dsr.
T6C5 Mekanik problem.
T6R5 Gevsek veya konumunu kaybetmis kaplin, kesik saft, asnms yatak varsa
onar veya degistir.
Sorun
T7 Pompa arzas.
Olas Neden ve zmler
T7C1 Pompada yabanc madde.
T7R1 Pompay ters ynde dndr ve pompay basnla yka, gerekirse pompay
sk ve iini temizle.
T7C2 Asr snmadan dolay i paralarda genlesme.

93
T7R2 Pompann sogumasn bekle, pompa el ile dnyorsa tekrar alstr.
T7C3 Hasarl yatak veya zamanlama dislileri.
T7R3 Disli kutusunda yetersiz yag. Pompay sk ve gerekli paralar degistir.
T7C4 Akskan katlasyor.
T7R4 Pompay ve devreleri st.
T7R5 Kaplinin asal ve paralel ayarlarn (merkezlenmesini) kontrol et ve
yeniden eksene al.
T7C6 Asr devre yk.
T7R6 Yke neden olan kosullar kaldr ve gider.

94
3.1.3 KANATLI (PALETL) POMPA SORUNLARI
Kanatl pompa, hacimsel tipte bir pompa olup bir tarafnda emme, diger tarafnda basma
hcresi olan silindirik apl bir yuvaya sahiptir. Bu silindirik yuva iinde daha kk
apl silindirik bir rotor bulunmaktadr. Bu rotor silindir merkezinin st tarafndaki bir
eksende bulunarak hareket etmektedir. Silindir ile rotor arasndaki bosluk st ksmda
kk, alt ksmda ise byktr. Rotorun tasdg kanatlar, rotor ve silindir i duvar
arasnda ieri-dsar hareket ederek szdrmazlk olusturmakta ve svy tasmaktadr.
Kanatlar, hacmin artmasyla emme tarafndan aldklar akskan, hacmin azalmaya
baslamasyla birlikte basma tarafndaki hcreden devreye yollamaktadr. Bu kanatlar,
rotor zerindeki yarklarda bulunup merkezka kuvvetle veya yay ile hareket
ettirilmektedir.
ekil 3.9 Kanatl pompa
Sorun
T1 Pompa, kapasitesinin altnda (dsk debi ile) alsyor.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Giris veya i filtreler kstlanms veya tkal.
T1R1 Giris hattn temizle, giris veya i filtre varsa % 20den fazla tkanklk
oldugunda temizle, pompa iine filtreden kirli paracklarn gelmesine izin
verme.
T1C2 Pompa dns yn yanls.
T1R2 Motor baglantlarn degistir.
T1C3 Motor devri dsk.
T1R3 Motorun dogru alstgn, voltaj ve frekans kontrol et.
T1C4 Pompa i elemanlar, akskandaki yabanc ve asndrc maddeler nedeniyle
asnms.
T1R4 Emme devresinde uygun filtre kullan.

95
T1C5 Emniyet valf ayar yanls.
T1R5 Emniyet valfini yeniden ayarla.
Sorun
T2 Pompa karyor.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Mekanik seal ya da O ring hasarl.
T2R1 Mekanik seal ya da O ringi degistir.
T2C2 Emniyet valfi kapag veya filtre kapag karyor.
T2R2 Karan kapaklar sk.
T2C3 Emniyet valfi kapag veya filtre kapak O ringi hasarl.
T2R3 Hasarl conta veya O ringi degistir.
T2C4 Emme ve basma hcrelerinin baglantlar gevsek veya szdrmazlk
elemanlar karyor.
T2R4 Fittinglerde conta kullan veya teflon bant sararak yeniden bagla.
Sorun
T3 Pompa grltl.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Emme devresi veya emme filtresi kstlanms veya tkal.
T3R1 Emme devresini temizle, alc filtre varsa % 20den fazla tkanklk
oldugunda temizle, pompa iine filtreden kirli paracklarn gelmesine izin
verme.
T3C2 Emniyet valfi zerindeki trtll veya tal somun ya da filtre kapag gevsek.
T3R2 Emniyet valfi zerindeki somunu ve filtre kapagn sk.
T3C3 Emniyet valfi zerindeki trtll veya tal somun ya da filtre kapagnn
contas veya O ringi hasarl.
T3R3 Conta veya O ringi degistir, emniyet valfinin ayaryla oynama.
T3C4 Kaplin, montaj cvatalar ve V kelepe gevsek.
T3R4 Motoru durdur ve elektrigi kes, pompay motordan ayr. Daha sonra
pompay tekrar motora baglayarak eksene al ve eksende olduguna emin ol.
T3C5 Pompa ve motor eksende degil.

96
Sorun
T4 Motor duruyor ya da asr ykten trip atyor.
Olas Neden ve zmler
T4C2 Ksr ve madeni keltiler pompada i srtnmelere neden oluyor.
T4R2 Pompann bakmn yap, pompa iindeki ksr ve madeni keltileri
temizle.
T4C3 Motor arzal olabilir.
T4C4 Motorda yanls voltaj veya baglant olabilir.
T4R4 Voltaj ve baglantlar kontrol et.

97
3.1.4 LOBLU POMPA SORUNLARI
Loblu pompa temelde bir esit disli pompa olup disliler yerine eleman olarak loblar
kullanlmaktadr. Bir yuva iindeki iki rotorun birbirlerine kars (ters) dns ile
akskan pompalanmaktadr. Rotorlar dsarda bulunan bir disli kutusundaki safta bagl
olup burada ayrca yataklarla da desteklenmektedir. Tahrik saft bir disli ile donatlms
olup avara saftna hareketi yine bu zamanlama dislisi vastasyla vermektedir. Rotorlar
birbirlerine temas etmeden es zamanl olarak dnmektedir.
Loblar dndg zaman loblardan biri digerinden uzaklasmakta oldugundan emme
tarafndaki bosluk bymektedir. Bu da ksmi bir vakum yaratarak akskann pompa
iine ekilmesini saglamaktadr. Loblarn birbiri ardna hareketi ile akskan emme
tarafndan alnarak basma tarafndaki hcreden dsar baslmaktadr. Loblarn arasnda
ve loblarla gvde arasnda ok kk bosluklar bulunmakta ve pompalanan akskann
hareketi loblarla gvde arasnda olmaktadr.
ekil 3.10 Loblu pompa
Sorun
T1 Motor asr ykte.
Olas Neden ve zmler
T1R1 Gerekirse, basma valfinin apn byterek basnc dsr.
T1C2 Akskann viskozitesi ok yksek.
T1R2.2 Akskan st.
T1R3 Pompa devrini dsr.
T1C4 Asnms yataklar.
T1R4 Yataklar degistir, pompay kontrol et.

98
T1C5 Yetersiz yag seviyesi.
T1R5 Yag ilave ederek yagn seviyesini artr.
T1C6 Uygun olmayan yaglama yag.
T1R6 Uygun yag kullan.
T1C7 Loblar srtyor.
T1R7.1 Scaklg dsr.
T1R7.2 Basma basncn dsr.
T1R7.3 Bosluk miktarn ayarla.
T1C8 Kaplin eksende degil.
T1R8 Eksene al.
T1C9 Boru devrelerindeki gerginlik.
T1R9 Boru devrelerinden pompaya gerginligin yansmamasn temin et.
T1C10 Dsek zerinde pompa ve elektrik motoru sabit degil.
T1R10 Pompa ile elektrik motorunu sabitle ve borularn gergin olmadgn kontrol
et, kaplini yeniden eksene al.
Sorun
T2 Aks miktar yetersiz.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Yetersiz net pozitif emme yksekligi (NPSH).
T2R1.1 Mevcut net pozitif emme yksekligini (NPSH
A
) artr.
T2R1.2 Emme tankn ykselt.
T2R1.3 Pompay bulundugu yerden daha asagya al.
T2R1.4 Devri dsr.
T2R1.6 Emme devresini ksalt ve sadelestir.
T2C2 Kavitasyon.
T2R2 Emme basncn ykselt.
T2C3 Pompa hava emiyor.
T2R3 Emme borusunu ve tm baglantlar kontrol et.
T2C4 Emniyet valf ayar yanls.

99
T2R4 Emniyet valf ayarn kontrol et.
T2R6.2 Akskan starak viskoziteyi dsr.
T2C7 Akskan viskozitesi ok dsk.
T2R7.1 Pompa devrini artr.
T2R7.2 Akskan sogutarak viskozitesini artr.
T2R8 Akskan sogutarak scaklg dsr.
T2C9 Asnms loblar.
T2R9 Loblar degistir.
T2C10 Pompa devri ok dsk.
Sorun
T3 Basma tarafnda basn yok.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Yanls dnme yn.
T3R1 Dnme ynn degistir.
A
) artr.
T3R2.4 Devri dsr.
T3R3 Pompann havasn al veya pompay akskanla doldur.
T3C4 Emme borusu tkal.

100
T3R4 Emme borusunu ve filtreyi kontrol et.
T3C5 Yanls emniyet valfi ayar.
T3R5 Emniyet valfi ayarn kontrol et.
Sorun
T4 Dzensiz basma miktar veya basn.
Olas Neden ve zmler
A
) artr.
T4R1.4 Devri dsr.
T4C2 Kavitasyon.
Sorun
T5 Grlt ve vibrasyon.
Olas Neden ve zmler
A
) artr.

101
T5R1.4 Devri dsr.
T5C2 Kavitasyon.
T5C10 Asnms loblar.
T5R10 Loblar degistir.
T5C12 Asnms disliler.
T5R12 Degistir ve dislileri ayarla.
T5C13 Yetersiz yaglama yag seviyesi.
T5R13 Tanka yag alp seviyeyi ykselt.

102
T5C15 Loblar srtyor.
T5R15.1 Scaklg dsr.
T5R16 Eksene al.
T5R18 Alc devrede filtre kullan.
T5C19 Pompa ve/veya elektrik motoru dsek zerinde sabit degil.
T5R19 Pompa ile motoru sabitle ve borularn gergin olmadgn kontrol et, kaplini
yeniden eksene al.
Sorun
T6 Pompada tkanma veya tkanklk.
Olas Neden ve zmler

103
T6C8 Loblar srtyor.
T6R8.1 Scaklg dsr.
T6R10 Alc devrede filtre kullan.
yeniden eksene al.
Sorun
T7 Pompa asr snyor.
Olas Neden ve zmler

104
T7C9 Loblar srtyor.
T7R9.1 Scaklg dsr.
T7R10 Eksene al.
yeniden eksene al.
Sorun
T8 Anormal asnma.
Olas Neden ve zmler
T8C1 Kavitasyon.
T8C4 Akskan iinde asndrc miktar ok fazla.
T8R4 Sertlestirilmis malzemeden yaplan loblar kullan.

105
T8R8 Emme devresinde filtre kullan.
Sorun
T9 Mekanik sealde kaak.
Olas Neden ve zmler
T9C1 Asnms veya hasarl mekanik seal.
T9C2 O ringler akskan iin uygun degil.
T9R2 Akskan iin uygun O ringleri kullan.
T9C3 Mekanik seal yaynn basnc ok dsk.
T9R3 Basnc, kullanma klavuzundaki gibi ayarla.

106
3.1.5 EVRESEL PSTONLU POMPA SORUNLARI
evresel pistonlu pompalar da pozitif deplasmanl dnel pompalardandr. Bu
pompalarn pek ok avantaj bulunmaktadr; ok hassas bir sekilde hza bagl aks
ayarlamas, akskan viskozitesi ya da basn farkndaki degisimden bagmsz aks,
kendiliginden havaszlanma, en az titresim, aks ynnn degistirilebilmesi vb.
evresel pistonlu pompalarn zamanlamas loblu pompalarda oldugu gibidir. Rotor
kanatlar (pistonlar) pompa yuvasndaki hazne iinde dnmekte oldugundan bu da en az
kayp akskanla byk bir szdrmazlk yzeyi saglamaktadr.
Akskan, emme tarafndan basma tarafna, piston yzeyleri ve gvde arasndan
pompalanmaktadr. Bu pompada da rotor yzeyleri arasnda szdrmazlk temas
bulunmamaktadr. Her rotor bir ya da daha fazla piston elemanna sahip olabilmektedir.
ekil 3.11 evresel pistonlu pompa
Sorun
T1 Pompa dnmyor.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Motor alsmyor.
T1R1 Devre salterlerini ve sigortalarn kontrol et.
T1C2 Kama kesmis veya asnms.
T1R2 Kamay degistir.
T1C3 Kays kayyor veya kopmus.
T1R3 Ayarla veya degistir.
T1C4 Saft veya disliler kesmis.
T1R4 Degistir.

107
Sorun
T2 Pompa dnyor, aks yok.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Yanls dns yn.
Sorun
T3 Pompa havaszlandrlamyor, aks yok.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Alc valf kapal.
T3R1 Valfi a.
T3C2 Emme devresi tkal.
T3R2 Devreyi ve filtreyi temizle.
T3C3 Kt szdrmazlk eleman ve/veya kt devre baglantsndan dolay hava
kaag.
T3R3 Szdrmazlk elemann degistir, baglantlar kontrol et.
T3C4 Pompa devri ok yavas.
T3R4.1 Devri artr, alc devreyi svyla doldur.
T3R4.2 Geri dndrmezli alc valf kullan.
T3C5 Akskan bosalyor.
T3R5 Geri dndrmezli alc valf kullan.
T3C6 Hava veya gaz cebi olusuyor.
T3R6 Pompa yaknndaki devreye havay atabilmek iin hava memesi tak.
T3C7 Rotorlarla gvde veya kapak arasnda asr bosluk.
T3R7 Pompa devrini artr, geri dndrmezli alc valf kullan, pompay yeniden
dizayn et.
T3C8 Net emme basnc ok dsk.
T3R8 Pompadaki mevcut ve gerekli net emme basncn kontrol et, hesap ederek
gerekli degisikligi yap.
T3C9 Ilk alstrmada pompa girisine atmosferik geri aks oluyor.
T3R9 Basma devresinde geri dndrmez valf kullan.

108
Sorun
T4 Aks yok.
Olas Neden ve zmler
T4C1 Emniyet valfi dogru ayarlanmams ya da valfe giren yabanc maddeler valfi
ak tutuyor.
T4R1 Valfi ayarla veya temizle.
Sorun
T5 Akskann buharlasmas (pompa girisi).
Olas Neden ve zmler
T5C1 Filtreler, valfler ve devreler tkal.
T5R1 Temizle.
T5C2 Giris devresi ok kk ya da ok uzun, ok fazla valf veya baglant
eleman var, filtre ok kk.
T5R2 Gerekli degisikleri yap.
T5C3 Pompada mevcut net emme basnc ok dsk.
T5R3.1 Tanktaki akskan seviyesini ykselt ya da tank basnlandr.
T5R3.2 Gerekli emme basnc dsk (NPSH
R
) olan daha byk bir pompa kullan.
Sorun
T6 Akskann buharlasmas.
Olas Neden ve zmler
T6C1 Pompalanan akskann viskozitesi beklenilenden daha yksek.
T6R1 Pompa devrini dsr (daha dsk aksa neden olacak) ya da sistemi
degistir.
T6C2 Akskann scaklg beklenilenden daha yksek.
T6R2 Akskan sogut, pompa devrini dsr ve mevcut emme basncn
ykseltmek iin sistemde degisiklik yap.
Sorun
T7 Yetersiz aks.
Olas Neden ve zmler
T7C1 Devir ok dsk.

109
T7R1 Devri artr.
T7C2 Kt szdrmazlk eleman ve/veya kt devre baglantsndan dolay hava
kaag.
T7R2 Szdrmazlk elemann degistir, baglantlar kontrol et.
T7C3 Emniyet valfi ayarlanmams veya ak kalms.
T7R3 Ayarla veya temizle.
T7C4 Sistemde geri aks var.
T7R4 Sistem valflerini kontrol et.
T7C5 Scak bosluk ayarl rotorlar sogukta ya da dsk viskoziteli akskanla
kullanlyor.
T7R5 Rotorlar standart olanla degistir.
T7C6 Asnms pompa.
T7R6 Devri artr veya pompay yenile.
T7C7 Basn ok yksek.
T7R7 Sistemi degistir.
Sorun
T8 Grltl alsma.
Olas Neden ve zmler
T8C1 Yksek viskoziteli akskan, yksek buharlasma basnc veya yksek
scaklk nedeniyle kavitasyon.
T8R1 Devri ve/veya scaklg dsr, sistemi degistir.
T8C2 Mevcut emme basnc, gerekli emme basncndan daha kk.
T8R2 Sistemi degistir.
T8C3 Sistem kaaklarndan dolay sistemde hava veya gaz.
T8C4 Erimis gaz ya da dogal olarak havalandrlms rnler (akskanlar).
T8R4 Basma basncn dsr, devri ve/veya scaklg azalt ya da sistemi degistir.
T8C5 Rotor, pompa gvdesine temas ediyor.
T8R5.1 Rotor bosluklarn kontrol et ve gerekirse bu bosluklar sim koymak
suretiyle ayarla.
T8R5.2 Borularn montaj nedeniyle pompada kaslma olup olmadgn kontrol et.

110
T8R5.3 Pompay yeniden topla ve/veya devreleri yeniden bagla.
T8C6 Hesaplanandan daha yksek basn.
T8R6 Basnc dsr.
T8C7 Asnms yataklar veya disliler.
T8R7 Degistir ve dzenli yaglama sagla.
T8C8 Egrilmis saft, kesmis kama, gevsek veya zamanlamas bozulmus disliler
nedeniyle rotorlarn birbirine temas edip grlt karmas.
T8R8 Gereken paralar yenile.
T8C9 Emniyet valfi takrdyor.
T8R9 Yeniden ayarla, onar veya degistir.
T8C10 Tahrik elemanlar.
T8R10 Yagla, onar veya gerekirse yenile.
Sorun
T9 Pompa asr snyor, duruyor, asr akm ekiyor (trip ve sigortalar atyor).
Olas Neden ve zmler
T9C1 Akskan viskozitesi beklenilenden daha yksek.
T9R1 Eger pompa hesaplara gre dogruysa, motoru daha gl olanla degistir.
T9C2 Basn beklenilenden daha yksek.
T9R2 Devri dsr, devrenin apn byt.
T9C3 Akskan beklenilenden daha soguk.
T9R3 Akskan ve devreleri st, alsma bosluklarn artr.
T9C4 Pompann durmas srasnda akskan grltl ses karyor.
T9R4 Devreleri yalt veya st, devridaim (yeniden dolasm) devresi kullan,
pompann ilk hareketini daha az akskanla yap veya sistemi baska bir
akskanla yka.
Sorun
T10 Pompa mr umulan kadar uzun degil.
Olas Neden ve zmler
T10R1 Eksene al.

111
T10C2 Akskan iinde asndrc madde.
T10R2 Dsk devirde daha byk pompa kullan.
T10C3 Yataklarda ve dislilerde yaglama yok.
T10R3 Yaglama kurallarn uygula.
T10C4 Devir ve basn hesaplanandan daha yksek.
T10R4 Devri ve basnc dsr.
T10C5 Pompa korozyonu.
T10R5 Pompada daha kaliteli malzeme kullan.

112
3.1.6 HORTUMLU (TPL) POMPA SORUNLARI
Hortumlu pompalarn daha sonra karacak, tkanacak, korozyona ugrayacak ve
degistirilecek szdrmazlk elemanlar, valfleri, diyaframlar, statorlar ve pistonlar
bulunmamaktadr. Bu pompalar; bakm yaplmayan, belli bir mr olan, arza sresi,
yedek paras ve maliyetleri az veya dsk olan pompalardr. Genelde az miktardaki
akskanlarn transferinde kullanlrlar.
Hortumlu pompalarn kapasitesi, vinil (yapay plastik malzeme) tpn (hortum) tipine
gre 1 litre/dakika ile 80 m
3
/saat arasnda degismektedir. Bu pompalar 20 ile 200
devir/dakika arasndaki devirlerde asndrc madde ieren veya ellendiginde zarar gren
ok hassas akskanlarda lmleme iin kullanlmaktadr. Makarann hortum zerinde
gezinmesi ile alsan bu pompalarn en iyi zelligi ok iyi lm veya dozaj ayar
yapabilmesidir.
Kimyasal uyumluluk tmyle hortuma (tpe) bagl oldugundan bu pompalarn
hortumlar pek ok farkl malzemeden yaplabilmektedir. Hortumun mr malzemeye
ve alsma kosullarna bagldr. Bu sre birka yz saatten birka bin saate kadar
degisebilmektedir. Hortum zarar grmedigi srece bu pompalar kaaksz
alsabilmektedir. atlama, asnma, sisme ya da sertlik gibi zellikler grlr grlmez
hortum (tp) derhal degistirilmelidir.
ekil 3.12 Hortumlu (tpl) pompa
Sorun
T1 Emme zayf ya da yok.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Emme tp pompaya dogru sekilde baglanmams (pompa hava emiyor).
T1R1 Tp dogru sekilde bagla.
T1C2 Emme tp ya da pompa baslg tp delik veya atlak.
T1R2 Tp degistir.

113
T1C3 Aks tpnde asr veya erken asnma.
T1R3 Skstrma kolunda basncn yksek olmadgn kontrol et, gerginlik
cvatasn sadece aks retecek sekilde sk.
T1C4 Asnms veya hatal pompa baslg.
T1R4 Pompa baslgn degistir.

114
3.1.7 ESNEK ELEMANLI POMPA SORUNLARI
Esnek elemanl pompann alsma prensibi, kanatl pompann alsma prensibine
benzemektedir. Ancak kayan kanatlar yerine pompa iinde esnek bir eleman
bulunmaktadr. Akskann pompalanmas ve szdrmazlk olay esnek elemann esneklik
derecesine bagl olup bu esnek eleman bir tp, kanat veya impeller olabilmektedir.
Esnek impellerli pompa, pozitif deplasmanl pompann emis zelligi ile santrifj
pompann transfer yetenegini birlestirmektedir. Hem ince hem de viskoz akskanlarn
pompalanmasnda kullanlabilen bu pompalar, dsk devirlerde oldugu gibi, yksek
devirlerde de ve herhangi bir ada kullanlabilmektedir. Ayrca titresimsiz aksa ve tm
viskozitelerde hza bagl aks miktarna (debiye) sahiptir.
Esnek kanat veya impeller, eksantrik kemden ayrldg zaman bir vakum yaratmakta ve
bylece akskann pompa iine alnmas saglanmaktadr. Esnek kanatlar veya impellerin
dns hareketiyle emilen akskan, pompa iinde tasnarak devreye baslmaktadr.
ekil 3.13 Esnek elemanl (impellerli) pompa
Sorun
T1 Yetersiz aks (debi).
Olas Neden ve zmler
T1R1 Degistir.
T1C2 Egilmis, eksik, asnms veya yrtlms kanatlar.
T1R2 Degistir.
T1C3 Asnms kem, kapak plakas veya asnma plakas.
T1R3 Degistir.
T1C4 Hava kaag.

115
T1R4 Tm hortumlar, kelepeleri, baglant elemanlarn, contalar ve pompa
szdrmazlk elemann kontrol et.
Sorun
T2 Pompann havas alnamyor.
Olas Neden ve zmler
T2R1.1 Degistir.
T2R1.2 Kstlanms bir emme veya kapal olan bir basma devresiyle pompay kuru
alstrma.
T2R1.3 Emme filtresini dzenli bir sekilde temizle.
T2C2 Egilmis, eksik, asnms veya yrtlms kanatlar.
T2R2.1 Degistir.
T2R2.2 Pompay alstrmadan nce akskan giris valfinin ak olduguna emin ol.
T2C3 Asnms kem, kapak plakas veya asnma plakas.
T2R3 Degistir.
T2C4 Hava kaag.
T2R4 Tm hortumlar, kelepeleri, baglant elemanlarn, contalar ve pompa
szdrmazlk elemann kontrol et.

116
3.1.8 DNEL PSTONLU POMPA SORUNLARI
Dnel pistonlu pompalar kendi arasnda eksenel pistonlu ve radyal pistonlu olmak zere
iki snfa ayrlmaktadr.
3.1.8.1 Eksenel Pistonlu Pompalar
Eksenel pistonlu pompa; pistonlar, silindir blogu ve sabit emme-basma hcrelerine
sahip olan valf plakasn dndren bir tahrik saftna sahiptir. Tahrik saftnn ekseni
silindir bloguna belli bir ada olup tahrik saftnn dnmesi pistonlarn ve silindir
blogunun dnmesine neden olmaktadr. Pistonlarn hareketi sonucunda, baz pistonlar
valf hcrelerine yaklasrken bazlar da uzaklasmakta ve alsma sresince bu mesafe
devaml degismektedir. Diger bir ifadeyle alsma esnasnda pistonlarn yars valf
hcrelerine yaklasrken, diger yars da uzaklasmaktadr.
Valf hcreleri, valf blogu zerine oyularak almstr. Pistonlarn uzaklasmas ile olusan
hacim artmas ve dolaysyla meydana getirilen vakum nedeniyle emme hcresi
almakta ve akskan ieri alnmaktadr. Pistonlar valf bloguna yaklastklarnda ise
azalan hacim nedeniyle daha nce emmis olduklar akskan basma hcresini aarak
devreye basmaktadr. Egik eksenli pompalar sabit ve degisken deplasmanl olabilirler,
ancak bu pompalarda tersine dns mmkn degildir.
ekil 3.14 Eksenel pistonlu (eik eksenli) pompa
Sorun
Olas Neden ve zmler
T1R1 Havaszlandr.

117
T1C2 Valfler kapal ya da emme ve/veya basma devresi tkal.
T1R2 Valfleri a ve tkanklg gider.
T1C3 Alc borunun agz akskan iinde degil.
T1R3 Tank akskanla doldur.
T1R4 Pompa iin gerekli ve mevcut net emme basncn kontrol et, sistemi
hesaplayarak gerekli degisikligi yap.
T1C5 By-pass valfi ak.
T1R5 Valfi gerektigi kadar kapatarak dogru ayarla.
T1C7 Filtre tkal.
T1R7 Temizle veya gerekirse yenile.
T1C8 Pompa, piston ve silindirler kt bir sekilde asnms.
T1R8 Degistir.
T1C9 Gevsek kaplin, kesik saft ve arzal pompa.
T1R9.1 Kaplini sk veya onar.
T1R9.2 Saft degistir.
T1R9.3 Pompay degistir.
Sorun
T2 Baslan akskan miktar (debi) dsk.
Olas Neden ve zmler
T2R1 Pompa iin gerekli ve mevcut net emme basncn kontrol et, sistemi
hesaplayarak gerekli degisikligi yap.
T2C2 Filtre ksmen veya tamamen tkal ya da yetersiz alan.
T2C4 Conta yznden hava kaag.
T2R4 Contay yenile.

118
T2C5 Alc borunun agz akskan iinde degil ve bu nedenle pompaya hava
giriyor.
T2R5 Tank akskanla doldur.
T2C6 By-pass valfi ksmen ak.
T2R6 Valfi dogru ayarla.
T2C7 Devir ok dsk, motor yanls baglanms olabilir.
T2R7 Devri artr, motoru dogru bagla.
T2C8 Pompa, piston ve silindirler asnms.
T2R8 Degistir.
T2C9 Emme borusu yanls yere baglanms.
T2R9 Dogru yere bagla.
Sorun
T3 Asr g harcam.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Pompa devri ok fazla.
T3R1 Devri dsr.
T3C2 Akskann viskozitesi belirlenenden daha yksek.
T3R2 Akskan st.
T3C3 Basma basnc hesaplanandan daha yksek.
T3R3 Basnc dsr.
T3C4 Dzensiz ayarlanms veya ok sklms salmastra glendi pompa saftnn
hareketini engelliyor.
T3R4 Glendi dogru ayarla ve gerekirse saft degistir.
T3C5 Eksenden kaklk nedeniyle pompann dnen elemanlarnn hareketlerinde
zorlanma.
T3R5 Eksene al.
T3C6 Akskan viskozitesi iin pompann dnen elemanlarndaki bosluk miktar
yetersiz.
T3R6 Bosluklar yeniden ayarla.
Sorun
T4 Asr grlt ve vibrasyon.

119
Olas Neden ve zmler
T4C1 Emme devresinde buharlasma nedeniyle kavitasyon.
T4R1.1 Pompa ve emme tank seviyesi arasndaki mesafeyi azalt.
T4R1.2 Emme devresini sadelestir ve devrenin uzunlugunu azalt (mmknse daha
az baglant eleman ve dirsek kullan).
T4C2 Pompada yksek viskoziteli akskan.
T4R2 Akskan st.
T4R3 Yeniden eksene al.
T4R4 Yeniden ayarla, onar veya valfi yenile.
T4C5 Dsek cvatalar gevsek.
T4R5 Cvatalar sk.
T4C6 Yataklar (ve egik disk) hasarl.
T4R6 Degistir.
T4C7 Borular yeterince desteklenmemis.
T4R7 Dogru bir sekilde destekle.
Sorun
T5 Hzl pompa asnmas.
Olas Neden ve zmler
T5C1 Akskan iinde asndrc madde.
T5R1 Temizle ve akskan filtreden geir.
T5C2 Pompa elemanlarnn korozyonu.
T5R2 Temizle veya degistir.
T5C4 Pompa kuru alsyor ve srtnmeden dolay asr snyor.
T5R4 Akskan olmakszn pompay alstrmaktan sakn.
T5C5 Yaglama yok.
T5R5 Yaglamay sagla.

120
T5C6 Yksek basma basnc.
T5R6 Basnc dsr.
3.1.8.2 Radyal Pistonlu Pompalar
Radyal pistonlu pompalarn pistonlar, silindir blok iine radyal olarak yerlestirilmis
olup saft merkezine dikey olarak hareket etmektedir. Bu pompalarn silindirik sekilli
pistonlar ve bilye seklindeki pistonlar olmak zere genelde iki tip pistonu
bulunmaktadr. Bu pompalar ayn zamanda emme ve basma valflerinin sekillerine gre
de ikiye ayrlmaktadr; geri dndrmez valfli olanlar ve igne valfli olanlar.
Radyal pistonlu pompalar, asr basn altnda dahi ok dzgn bir aks
retebilmektedir. Bu pompalar genelde degisken deplasmanldr. Deplasmann
degistirilmesi; dnen pistonlar tutan saftn gvdeye olan hareketinin degistirilmesi veya
gvdenin hareket ettirilmesi gibi farkl sekillerde olabilmektedir. Ayrca dns hznn
degistirilmesi ile de debi degistirilebilir. Sekil 3.15te gsterildigi gibi gvde/disk
(krmz renkle gsterilen), sola dogru hareket ettirilirse aks (debi) sfra inmektedir.
Eger daha da sola dogru harekete devam edilirse aks tersine dnmektedir.
ekil 3.15 Radyal pistonlu pompa
Sekilde (sar renkle gsterilen) igne valflerin altnda iki adet (siyah renkli) emme
hcresi ile valflerin stnde iki adet basma hcresi mevcuttur. Yksek basn alanlar
ak mavi renkle gsterilmektedir.
Pistonlarn dsar harekete zorlanmas genellikle yaylarla olmaktadr. Ieri hareketleri
ise, akskann gvde tarafndan dsar atlmasyla olmaktadr. Dzgn bir hidrolik denge
iin de genellikle tek sayda piston kullanlmaktadr.

121
Sorun
Olas Neden ve zmler
T1R1 Pompa ks tarafndaki hava alma tapasn a ve akskan gelene kadar
bekleyip pompann havasn kar.
T1C2 nite yanls yne dnyor.
T1C3 Emme ve basma devrelerinde bir tkanklk var ya da valfler kapal.
T1R3.1 Flenlerin arasndaki contalarn ortasnn kesik (ak) oldugunu kontrol et.
T1R3.2 Valfleri a.
T1C4 Pompann alc ucu akskan iinde degil.
T1R4.1 Emme borusunun akskan iindeki uzunlugunu artr.
T1R4.2 Tank iindeki akskan miktarn artr.
T1C5 Geri dndrmez valfte tutukluk var.
T1C6 Filtre tkal.
T1R6 Temizle.
T1R7.1 Tanktaki akskan seviyesini artr.
T1R7.2 Tkanklklar gider.
T1R7.3 Emme filtresini temizle.
T1C10 Salmastra kutusu negatif basn altnda oldugu iin salmastra havann
sisteme girmesine izin veriyor.
T1R10 Salmastralar yenile veya salmastra yerine mekanik seal kullan.
T1C11 Pompa asnms ve kritik bosluklar artms.

122
T1C12 Krk pompa elemanlar.
T1R12 Saft, kaplini, i elemanlar vb. kontrol et ve gerekirse degistir.
T1C13 Pompaya g iletilmiyor.
T1R13 Motoru kontrol ederek alsmasn temin et.
Sorun
T2 Dsk kapasite (debi).
Olas Neden ve zmler
T2C1 Pompann i bosluklar artms.
T2C2 Net emme basnc ok dsk, pompada kavitasyon.
T2R2.1 Tanktaki akskan seviyesini artr.
T2R2.2 Emme hattndaki engelleri veya ykleri kaldr veya azalt.
T2R2.3 Emme filtresini temizle.
T2C3 Emme filtresi ksmen tkal.
T2C4 Devir ok dsk.
T2C5 Tank havalandrmas ksmen donmus oldugundan dolay kapal.
T2R5 Buzu kaldrp veya eritip havalandrmay a.
T2C6 By-pass devresi ksmen ak.
T2R6 By-pass valfini yeniden ayarla.
T2C7 Emniyet valfi ksmen ak.
T2R7 Emniyet valfini yeniden ayarla.
T2C8 Alc boru hasarl.
T2R8 Alc boruyu yenile.
T2C9 Alc boruda korozyon keltisi.
T2R9 Temizle veya alc boruyu yenile.
T2C10 Salmastradan kaak.
T2R10 Eski salmastralar kaldr ve yeni salmastra at.

123
Sorun
T3 Pompa bir sre alstktan sonra yine hava yapyor.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Akskan yok.
T3R1 Tank seviyesini ve samandray kontrol et.
T3C2 Akskan hz arpc sekilde artms.
T3R2 Akskan hzn dsr.
T3C3 Akskan pompa girisinde buharlasyor.
T3C4 By-pass devresi gelen akskanla snyor.
T3R4 By-pass valfini yeniden ayarla.
T3C5 Alc devrede hava kaag.
T3R5 Kaak olan yeri bul ve onar.
Sorun
T4 Pompa ok fazla g harcyor.
Olas Neden ve zmler
T4C2 Akskan viskozitesi beklenilenden daha yksek.
T4R2 Akskan st.
T4C3 Kapasite (debi) hesaplanandan daha fazla.
T4R3 Kapasiteyi (debiyi) dsr.
T4C4 Salmastralar asr sklms.
T4R4 Glendi gevseterek sklg dogru sekilde ayarla.
T4C5 Dnen elemanlarda zorlanma, eksenden kaklk ya da boslugun az oldugu
bir yere bir nesne skst ve hareketi engelliyor.
T4R5.1 Yeniden eksene al.
T4R5.2 Asnms elemanlar degistir.
Sorun
T5 Asr grlt ve vibrasyon.

124
Olas Neden ve zmler
T5R1 Yeniden ayarla, onar veya degistir.
T5C2 Dsek cvatalar gevsek.
T5R2 Cvatalar sk.
T5C3 Pompa ve motor eksenden kak.
T5R3 Eksene al.
T5C4 Boru devresi dogru desteklenmemis.
T5R4 Borular daha iyi destekle.
T5R5.1 Akskann scaklgn kontrol et.
T5R5.2 Tank stcsnn alsp alsmadgn kontrol et.
T5C6 Kavitasyon.
T5R6.1 Emme basncn artr.
T5R6.2 Akstaki hz azalt.
T5R6.3 Giriste scaklg dsr.
T5R6.4 Pompa ve emme tank seviyesi arasndaki fark azalt.
T5R6.5 Alc borunun apn byt.
T5R6.6 Emme devresini sadelestir ve devrenin uzunlugunu azalt (mmknse daha
az baglant eleman ve dirsek kullan).
Sorun
Olas Neden ve zmler
T6R1.1 Akskan filtreden geir.
T6R1.2 Daha byk bir pompa kullan.
T6R1.3 Devri dsr.
T6C2 Bir veya daha fazla pompa elemannda korozyon var.
T6R2 Degistir.
T6C3 Yaglama yok.

125
T6R3 Iyi bir yaglama sagla.
T6C4 Filtre problemi.
T6C5 Eksenden kaklk ok fazla.
T6R5 Dogru sekilde eksene al.
T6R6 Pompay kuru alstrmaktan kan.

126
3.2 DORUSAL HAREKETL POMPALAR
Dogrusal hareketli pompalar, akskanlar pompa iindeki hacmi degistirerek
tasmaktadr. Emme ve basma taraflarnda mutlaka geri dndrmez valflere gereksinimi
olan bu pompalarn kapasitesi devir ve strok uzunlugunun degistirilmesiyle birlikte
degismektedir.
ekil 3.16 Pistonlu ve plancerli pompa
ekil 3.17 Diyaframl pompa

127
3.2.1 PSTONLU POMPA SORUNLARI
Piston veya pistonlar bu pompada bir silindir iinde dogrusal hareket ederek akskan
basmaktadr. Pistonun st ksmn alt ksmndan ayrmak iin szdrmazlk eleman
olarak piston segmanlar (keeleri) kullanlmaktadr. Pistonun alt ksm, motorun dnel
hareketinin kranksaft ile dogrusal harekete evrildigi mekanizmaya sahiptir. Akskann
pompalanmas islemindeki etken elemanlar piston, piston segmanlar (keeleri) ve
silindirdir. Bu pompalarn alsabilmesi iin emme ve basma taraflarnda geri
dndrmez valflere ihtiya vardr.
ekil 3.18 Pistonlu pompa
Sorun
Olas Neden ve zmler
T1R1 Havaszlandr.
T1C2 Derinlik ok fazla.
T1R2.1 Tank doldur.
T1R2.2 Pompay daha asagya monte et.
T1C3 Dnme yn yanls.
T1R3 Dnme ynn degistir.
T1C4 Geri dndrmez valf ters baglanms.
T1R4 Dogru bagla.
Sorun
T2 Dsk basn.

128
Olas Neden ve zmler
T2C1 Kays kayyor.
T2R1 Sklg ayarla ya da kays degistir.
T2C2 Asnms pompa.
T2C3 alsmayan geri dndrmezli (dip) valf.
T2R3 Valfi onar.
T2C4 Reglatr (dzenge) dogru ayarlanmams.
T2R4 Reglatr (dzenge) dogru basnca ayarla.
T2C5 Giris filtre eleman tkal.
T2C6 Asnms szdrmazlk elemanlar.
T2R6 Degistir.
T2C7 Emme veya basma hortumu dogru lde degil.
T2R7 Tesisat aks miktarna uygun olarak degistir.
T2C8 Karncalanms valfler.
T2R8 Valfleri degistir.
T2C9 Giriste hava kaag.
Sorun
T3 Degisken basn, pompa dzensiz alsyor.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Asnms titresim azaltc.
T3R1 Yeniden doldur veya akmlatr degistir.
T3C2 Emme veya basma valflerinde yabanc maddeler.
T3R2 Valfleri temizle.
T3C3 Asnms valf veya valf yuvas.
T3R3 Valf yuvasn veya valfi degistir.
T3C4 Akskan scaklg yksek.

129
T3C5 Asnms szdrmazlk eleman.
T3R5 Szdrmazlk elemann degistir.
T3C6 Motor kasnag yanls lde.
T3R6 Dogru lde kasnak kullan.
Sorun
Olas Neden ve zmler
T4C1 Akskan iinde kir veya pislik tanecikleri.
T4C2 Boru filtresi pompann tutmasna neden oluyor.
T4R2 Temizle.
T4C3 Asnms pompa-motor kaplini.
T4R3 Onar veya gerekirse degistir.
T4C4 Pompa kuru veya yetersiz akskanla alsyor.
T4R4 Pompay asla kuru alstrma.
Sorun
T5 Pompa ksa bir sre basyor ve aks kesiliyor.
Olas Neden ve zmler
T5C1 Giriste kaak.
T5C2 Alc borunun agz akskandan kyor.
T5R2 Onar veya tank doldur.
T5C3 Akskanda hava veya gaz.
T5R3.2 Akskan viskozitesini ve scaklgn kontrol et.
T5R3.3 Tank doldur.
T5C4 Akskanda asndrc maddeler.
T5C5 Giriste akskann buharlasmas.

130
T5R5.1 Scaklg kontrol et.
T5R5.2 Akskann buharlasma basncn kontrol et.
T5R5.3 Pompa devrini dsr, gerekirse daha byk pompa kullan.
T5C6 Alc devrede hava veya gaz.
T5R6.2 Tank doldur.
Sorun
T6 Pompa ok fazla g gerektiriyor.
Olas Neden ve zmler
T6C1 Akskann viskozitesi ok yksek.
T6R1 Akskan st.
T6C2 Egik saft pompa elemanlarnn hareketini zorluyor.
T6R2 Saft degistir.
T6C3 Pompa-motor eksende degil.
T6R3 Pompa-motor kaplinini eksene al.
Sorun
T7 Pompa ok sk havaszlandrma istiyor.
Olas Neden ve zmler
T7C1 alsmayan geri dndrmezli alc (dip) valf.
T7R1 Onar.
T7C2 alsmayan geri dndrmez valf.
T7C3 Pompa kavitasyonu.
T7R3.1 Pompa ile emme tank arasndaki mesafeyi azalt.
T7R3.2 Emme boru apn byt.
T7R3.3 Emme devresini sadelestir ve uzunlugunu azalt (mmknse daha az
baglant eleman ve dirsek kullan).
T7C4 Devrede hava kaaklar.
T7C5 Pompa szdrmazlk elemanlar karyor.

131
T7R5 Szdrmazlk elemanlarn degistir.
T7C6 Derinlik ok yksek.
Sorun
T8 Motor dnmyor ya da aralkl olarak dnyor.
Olas Neden ve zmler
T8C1 Motora elektrik gelmiyor.
T8R1 Elektrik sagla.
T8C2 Motor asr ykte.
T8R2 Asr ykn nedenini bul, rleyi, motoru ve gerekirse pompay degistir.
T8C3 Hasarl pompa.
T8C4 Hasarl motor.
T8R4 Degistir.
Sorun
T9 Karterde su.
Olas Neden ve zmler
T9C1 Asnms dsk basn szdrmazlk elemanlar.
T9R1 Szdrmazlk elemanlarn degistir.
T9C2 Eger su, st gibi ise ve karter yag seviyesi ykselmiyorsa bu sadece
yogusma demektir.
T9R2 Yag daha sk degistir.
Sorun
T10 Szdrmazlk elemannn mr ksa.
Olas Neden ve zmler
T10C1 Hasarl saft burcu.
T10R1 Saft burcunu degistir.
T10C2 Hasarl konnektin rod.
T10R2 Konnektin rodu degistir.

132
T10C3 Asr basn.
T10R3 Basnc nerilen seviyeye dsr.
T10C4 Yksek akskan scaklg.
Sorun
T11 Vuruntu.
Olas Neden ve zmler
T11C1 Gevsek konnektin rod cvatalar.
T11R1 Cvatalar nerilen moment ile sk.
T11C2 Hasarl kranksaft.
T11R2 Kranksaft degistir.
Sorun
T12 Grltl alsma.
Olas Neden ve zmler
T12C1 Yetersiz akskan.
T12R1 Akskan sagla.
T12C2 Alc boruda hava kaaklar.
T12C3 Giriste hava veya gaz.
T12R4 Eksene al.
T12C5 Asnms kaplin.
T12R5 Kaplini degistir.
Sorun
T13 Yatak mr ksa.

133
Olas Neden ve zmler
T13C1 Kays asr gergin.
T13R1 Kays gerginligini azalt.
T13C2 Pompa ve motor eksenden kak.
T13C3 Yag dzenli degistirilmemis.
T13R3 Yag kullanma klavuzunda nerildigi gibi degistir.
Sorun
T14 Yag kaag.
Olas Neden ve zmler
T14C1 Asnms veya atlak gzetleme cam veya contas.
T14R1 Karterde gzetleme camn veya contay degistir.
T14C2 Gevsek arka kapak saplamalar.
T14R2 Saplamalar sk.
T14C3 Asnms arka kapak contas.
T14R3 Contay degistir.
T14C4 Asnms kranksaft keesi.
T14R4 Keeyi degistir.
T14C5 Asr gergin kays.
T14R5 Kays gerginligini azalt.
T14C6 Karter asr yag dolu.
T14R6 Yag dogru seviyeye kadar bosalt.
Sorun
T15 Pompada akskan kaag.
Olas Neden ve zmler
T15C1 Pompa baglant elemanlar gevsek.
T15R1 Baglant elemanlarn sk veya degistir.
T15C2 Asnms pompa mekanik seali.

134
T15C3 Bozuk emniyet valfi.
T15R3 Onar ve yeniden ayarla.
T15C4 Pompa zerinde akskan kaag.
T15R4 Conta veya salmastray degistir.
T15C5 Asnms pompa O ringleri.
T15R5 O ringleri degistir.

135
3.2.2 PLANCERL POMPA SORUNLARI
Plancerli pompalar, pistonlu pompalara olduka benzemektedir. Piston ve piston
segmanlar (keeleri) yerine, hassas bir sekilde islenmis ve pompalanacak akskana
szdrmazlk saglamak iin ok kk bosluga sahip plancerler kullanlmaktadr. Bu
plancerler iyi bir sekilde parlatlms olup ancak ok az bir akskan bu bosluklardan
kaabilmektedir. Pompalama stroku kranksaft vastasyla, geri dns stroku ise yay ile
olmaktadr.
Plancerli pompa, diger pompalarda olmayan iki zellik sunmaktadr. Bunlardan ilki
emme ve basma arasnda daha yksek pozitif szdrmazlga sahip olup kaagn
azlgndan dolay daha yksek basnca izin vermesidir. Digeri ise piston ve silindir
dsnda kalan hareketli paralarn pompalanan akskandan bagmsz olarak
yaglanmasdr. Bu nedenle de zayf yaglama zelligi olan akskanlarn
pompalanmasnda bile kullanlabilmektedir. Hacimsel verimleri eksenel ve radyal
pistonlu pompalarn hacimsel verimlerine yakndr.
ekil 3.19 Plancerli pompa
Sorun
T1 Pompa alsyor ama ayarlanan basnca ulasamyor.
Olas Neden ve zmler
T1R1 Emme devresini kontrol et ve hava geirmez olduguna emin ol.
T1C2 Valfler asnms.
T1C3 Ayarlama valf yuvas asnms.

136
T1C4 Nozul yetersiz veya asnms.
T1C5 Szdrmazlk elemanlar asnms.
Sorun
T2 Pompa emis yapamyor.
Olas Neden ve zmler
T2C2 Emme seviyesi ok dsk.
T2R2 Su veya akskan giris seviyesini kontrol et.
T2C3 Emme valfleri kirli.
T2R3 Sk ve valfleri temizle.
Sorun
T3 Dzensiz basn.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Giris ve/veya ks valfleri asnms.
T3C2 Valflerin islevlerini bozan yabanc maddeler.
T3R2 Kontrol et ve valfleri temizle.
T3C4 Asnms su keeleri.
T3R4 Kontrol et ve keeleri degistir.
Sorun
T4 Basnta dsme.
Olas Neden ve zmler
T4C1 Nozul asnms.
T4R1 Nozulu degistir.

137
T4C2 Giris ve/veya ks valfleri asnms.
T4R2 Kontrol et ve/veya degistir.
T4C3 Valflerin islevlerini bozan yabanc maddeler.
T4R3 Kontrol et ve valfleri temizle ya da ayarlama valfinin yuvasn degistir.
T4C4 Asnms ayarlama valf yuvas.
T4R4 Ayarlama valf yuvasn degistir.
T4C5 Asnms su keeleri.
T4R5 Keeleri degistir.
T4C6 Kays gevsek veya asnms.
T4R6 Kays gerginligini ayarla veya kays degistir.
Sorun
T5 Asr grlt.
Olas Neden ve zmler
T5C1 Pompa akskanla iyi beslenmiyor.
T5R1 Emme seviyesinin ok dsk olmadgn, emme borularnn ve filtrenin
tkal olmadgn kontrol et.
T5C3 Giris ve/veya ks valf yaylar hasarl veya krk.
T5R3 Valf yaylarn degistir.
T5C4 Giris ve/veya ks valflerinde yabanc maddeler.
T5R4 Kontrol et ve giris ve/veya ks valflerini temizle.
Sorun
T6 Yagda su belirtisi.
Olas Neden ve zmler
T6C1 Tmyle asnms su keelerinden dolay asr kaak.

138
T6C2 Havada yksek nem oran.
T6R2 Yag nerilenden iki kez daha sk degistir.
Sorun
T7 Karter ve baslk arasndan su szyor.
Olas Neden ve zmler
T7C1 Su keeleri asnms.
T7C2 Hasarl piston.
T7R2 Pistonu degistir.
T7C3 Piston cvatas O ringi asnms.
Sorun
T8 Karter ve baslk arasndan yag szyor.
Olas Neden ve zmler
T8C1 Asnms yag keeleri.
T8R1 Yag keelerini degistir.
Sorun
T9 Su keelerinin erken veya sk sk asnmas.
Olas Neden ve zmler
T9C1 Pistonlar (plancerler) hasarl veya izik.
T9R1 Pistonlar degistir.
T9C2 Akskan iinde yabanc madde.
T9R2 Emme tarafna filtre monte et.
T9R3 Akskan scaklgn kontrol et.
T9R4 Pompay kuru alstrmaktan sakn.
T9C5 Uzun sredir by-pass konumunda alsyor.

139
T9R5 By-pass sresini 5 dakikay asmayacak sekilde ayarla.
Sorun
T10 ks hortum veya borusunda asr vibrasyon.
Olas Neden ve zmler
T10C1 Titresim krc (damper) bosalms.
T10R1 Titresim krcdaki basnc kontrol et.
T10C2 Asnms veya kirli valfler.
T10R2 Valfleri temizle veya degistir.
T10C4 Su keeleri asnms.
T10R4 Su keelerini degistir.

140
3.2.3 DYAFRAMLI POMPA SORUNLARI
Dogrusal hareketli hacimsel pompalardan biri de su endstrisinde kullanlan diyaframl
pompalardr. Bu pompa, pistonlu pompa gibi alsmaktadr, ancak bu pompada silindir
iinde hareket eden piston yerine, kapal bir alan iinde ne ve arkaya hareket eden
esnek bir veya iki adet diyafram bulunmaktadr. Geri dndrmez valfler ise ayn tarzda
alsmaktadr.
Diyaframl pompa, hata istemeyen durumlarn gerektigi yerde ve ogunlukla selenoid
valf ile kullanlmakta olup bu valf ile dakikadaki hareket says diger bir ifadeyle
frekans ayarlanabilmektedir. Ayn zamanda strok uzunlugu da akskanla dolan kapal
alann boyutlar degistirilerek ayarlanabilmektedir.
ekil 3.20 Hava kumandal iki diyaframl pompa

141
3.2.3.1 Hava Kumandal Diyaframl Pompa
Sorun
T1 Pompa suyu ekemiyor.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Bir ya da daha fazla valf, yuvasna dzgn oturmuyor.
T1R1 Valfi kaldr ve valf yuvalarn kontrol edip dknty temizle.
T1C2 Emme hatt tkal.
T1R2 Emme hattn kontrol et.
T1C3 Tkal filtre.
Sorun
T2 Dzensiz aks.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Titresim krcnn dolumu dogru degil.
T2R1 Titresim krcdaki basnc kontrol et (alsma basncnn % 10u).
T2C2 Bir ya da daha fazla valf, yuvasna dzgn oturmuyor.
T2R2 Valfi kaldr ve valf yuvalarn kontrol edip dknty temizle.
Sorun
T3 Verim azalyor ve pompa grltl.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Yag seviyesi ok dsk.
T3R1 Dogru seviyeye (yarya) kadar yag ilave et.
Sorun
T4 Yag, ks hcresine geliyor ya da yag, st gibi bulank bir renkte.
Olas Neden ve zmler
T4C1 Bir ya da daha fazla diyafram yrtk.
T4R1.1 Manifold ve baslklar kaldr.
T4R1.2 Yag bosalt ve karteri sudan temizle.

142
T4R1.3 Diyaframlar, baslklar ve manifoldu degistir.
T4R1.4 Yeniden yag ile doldur.
3.2.3.2 Elektrik Kumandal Diyaframl Pompa
Sorun
T1 Pompa alsyor, akskan baslamyor.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Emme devresi tkal.
T1R1 Emme valfini veya filtreyi kontrol et.
T1C2 Emme hattnda, pompa girisi ile akskan arasnda hava kaag var.
T1R2 Emme valfi ve yuvasn, emme devresindeki kaaklar kontrol et.
T1C3 Emme ve/veya basma valfleri alsmyor.
T1R3 Valfleri onar.
T1C4 Diyaframda kaak var.
T1R4 Degistir.
T1C5 Emme veya basma devresi ok yksek.
T1R5 Pompann pozisyonunu degistir.
Sorun
T2 Diyafram beklenenden daha abuk asnyor.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Baslan akskan, diyafram malzemesiyle uyumlu degil.
T2R1 Uygun diyafram kullan.
T2C2 Basma ve/veya emme kars basnc ok yksek.
T2R2 Kars basnc dsr.
Sorun
T3 Pompa ve/veya devreler kat nesnelerle doluyor.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Kat nesnelerin askda kalabilmesi iin devre hz ok yavas.
T3R1 Devre hzn artr.

143
T3C2 Kat nesnelerin yzdesi ok fazla.
T3R2 Akskan filtreden geir ve filtreyi daha sk temizle.
3.2.3.3 Mekanik Kumandal Diyafram Pompas
Sorun
T1 Pompa alsmyor.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Kaplin bagl degil.
T1R1 Kaplini bagla.
T1C2 Arzal g kaynag.
T1R2 G kaynagn kontrol et.
T1C3 Atk sigorta veya salter.
T1R3 Degistir ve asr yk kaldr.
T1C4 Kopmus kablo.
T1R4 Bul ve onar.
T1C5 Yanls baglant.
T1R5 Diyagrama gre dogru baglanty yap.
T1C6 Boru hatt kapal.
T1R6 Valfleri a.
Sorun
T2 Aks yok.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Motor alsmyor.
T2R1.1 G kaynagn kontrol et.
T2R1.2 Elektrik devre diyagramn kontrol et.
T2C2 Akskann bulundugu tank bos.
T2R2 Tank doldur.
T2C3 Devreler tkal.
T2R3 Temizle ve yka.
T2C4 Kapal valfler.

144
T2R4 Valfleri a.
T2C5 Bilye tipi geri dndrmez valfler kat nesne sebebiyle ak kalms.
T2R5 Temizle ve kontrol et.
T2C6 Kavitasyon.
T2C7 Havaszlanma kaybolmus.
T2R7 Yeniden havaszlandr ve kaaklar kontrol et.
T2C8 Tkal filtre.
T2R8.1 Sk ve temizle.
T2R8.2 Gerekirse degistir.
Sorun
T3 Dsk aks.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Motor devri ok dsk.
T3R1 Voltaj, frekans ve baglantlar kontrol et.
T3C2 Geri dndrmez valfler kirli veya asnms.
T3R2 Temizle ve hasarlysa degistir.
T3C3 Sistem ayarlama hatas.
T3R3 Yeniden degerlendirme yap ve dzelt.
T3R4.2 Pompa ve/veya devre boyutlarn artr.
T3C5 Kavitasyon.
T3R5.1 Emme basncn artr.
T3R5.2 Gerekirse akskan sogut.
Sorun
T4 Aks miktar kademeli olarak azalyor.
Olas Neden ve zmler
T4C1 Geri dndrmez valf kaag.

145
T4R1 Temizle, hasarlysa degistir.
T4C3 Kirli filtre.
T4C4 Akskan degisikligi.
T4R4 Viskoziteyi kontrol et.
T4C5 Tank hava firar tkal.
T4R5 Tkanklg gider ve hava firar a.
Sorun
T5 Degisken aks.
Olas Neden ve zmler
T5C2 Kavitasyon.
T5C3 Akskanda hava veya gaz.
T5R3 Nedenini bul ve gider.
T5C4 Motor devri degisken.
T5R4 Voltaj ve frekans kontrol et.
T5C5 Tkal geri dndrmez valfler.
T5R5 Temizle, gerekirse degistir.
Sorun
T6 Aks miktar (debi) hesaplanandan fazla.
Olas Neden ve zmler
T6C1 Emme basnc basma basncndan daha yksek.
T6R1 Kars basn valfi monte et.
T6C2 Kars basn valfi ok dsk ayarlanms.
T6R2 Ayar ykselt.

146
T6C3 Kars basn valfi karyor.
T6R3 Onar, temizle veya degistir.
Sorun
T7 Pompa ieriden yag kaybediyor.
Olas Neden ve zmler
T7C1 Diyafram yrtk.
T7R1 Degistir.
T7C2 Szdrmazlk elemannda kaak.
T7R2 Degistir.
T7C3 Baslk contasnda kaak.
T7R3 Degistir ya da sk.
T7C4 Pompa asr dolu.
T7R4 Fazla yag kaldr.
Sorun
T8 Dislide grlt ve vuruntu.
Olas Neden ve zmler
T8R1 Basnc dsr.
T8C2 Su ekilemesi.
T8R2 Titresim krc kullan.
T8C3 Ksmen ayarlanan strok uzunlugu.
T8R3 Bozucu olmayan vuruntu pompa hareket kaybnn karakteristigidir.
T8C4 Yag yok veya seviye dogru degil.
T8R4 Degistir veya yag doldur.
Sorun
T9 Devrede grlt.
Olas Neden ve zmler
T9C1 Devre ls ok kk.
T9R1.1 Devrenin apn artr.

147
T9R1.2 Titresim krc kullan.
T9C2 Devre ok uzun olarak alsyor.
T9R2 Devrede titresim krc kullan.
T9C3 Kaynama haznesi tasms.
T9R3.1 Hava ya da inert gaz ile degistir.
T9R3.2 Titresim krc kullanlrsa, diyafram degistir.
T9C4 Kaynama haznesi yok.
T9R4 Titresim krc kullan.
Sorun
T10 Motor asr snyor.
Olas Neden ve zmler
T10C1 Pompa asr ykl.
T10R1 Pompa dizayn alsma kosullarn kontrol et.
T10C2 Yksek veya dsk voltaj.
T10R2 G kaynagn kontrol et.
T10C3 Gevsek kablo baglants.
T10R3 Gevsek baglanty bul ve dzelt.
T10C4 Asr basma basnc.
T10R4 Pompa alsma kosullarnn aslmadgn kontrol ederek dogrula.

148

149

Blm 4
Ya-Yakt Separatr (Ayrtrcs)
Sorunlar

150

151
Blm 4
Ya-Yakt Separatr (Ayrtrcs) Sorunlar
Yag veya yakt iinde karsms olarak bulunan ama istenmeyen (su gibi) sv ve (amur
gibi) kat nesneleri ayrstrmak iin yerekimi veya merkezka sistem kullanlmaktadr.
Merkezka sistemle yag ve yakt iindeki istenmeyen nesneleri ayrma islemine
"separasyon" veya "ayrtrma", bu islemi yapan cihazlara da "separatr" veya
"ayrtrc" ad verilmektedir.
Separatrle diger bir ifadeyle merkezka sistemle yaplan ayrstrma islemi, yerekimi
ile yaplan ayrstrmadan binlerce kez daha byk ve verimlidir.
Su, amur vb. nesnelerin yogunluklar, iinde bulundugu yag ve yakttan farkldr.
Burada yag ve yakta "hafif faz", su ve amura ise "ar faz" ad verilmektedir. Bu farkl
yogunluktaki akskanlar separatrde merkezka kuvvet kullanlarak ayrstrlrken bir
"ara yzey" olusturulmaktadr. Farkl yogunlukta olan bu karsm halindeki
akskanlardan, agr olan su ve amurun dsar atlabilmesi iin "gravite diski" ad verilen
bir disk kullanlmakta ve bu disk sayesinde "anak" iinde ayarlanan ara yzey sabit
olarak tutulmaktadr.
Ayrstrma etkinligini artrmak iin anak iinde, st taraf kesilmis koni biiminde
belirli sayda "disk grubu" (taslar) kullanlmaktadr. Ayrstrlacak akskan "datc"
iinden geerek tas grubuna gelmekte burada taslardan geerek temizlenen yag veya
yakt hafif faz ksndan servis tankna baslmaktadr.
Yanma atklar, yaglama yag tarafndan askda tutulup ayrstrlmas daha sonradan
zorlasacagndan yaglama yag iin srekli ayrstrma gerekmektedir. Ana makina stop
edildikten sonra yaglama yag sogumaya baslayp yogusma olusacagndan dolay en az
12 saat daha yaglama yagnn ayrstrlma islemine devam edilmelidir.
Gemilerde iki esit ayrstrma islemi kullanlmaktadr. Bunlardan ilkinde yaglama yag
ve yaktta bulunan su gibi sv maddelerin ayrstrlmas yaplmakta olup bu isleme
"sv-sv ayrtrmas" ve bu ayrstrmay yapan separatre de "sv ayrtrcs" ad
verilmektedir. Diger ayrstrma isleminde ise yaglama yag ve yaktta bulunan amur
gibi kat maddelerin ayrstrlmas yaplmakta olup bu isleme de "sv-kat ayrtrmas"
ve bu ayrstrmay yapan separatre de "kat ayrtrcs" ad verilmektedir.
Yag ve yakt separatrnde sorunlar ve olas zmleri benzer zellikte oldugu iin
separatr ve akskanlar ayr ayr irdelenmeyip yaglama yag veya yakt yerine hangisi
kullanlyorsa "ya-yakt" seklinde belirtilip kullanlan veya ayrstrlan akskan
anlaslmaldr.

152
ekil 4.1 Alfa Laval model separatr
Sorun
T1 Agr faz (su), hafif faz (yag-yakt) ieriyor, yani gemideki ifadesiyle
"separatr dar veriyor".
Olas Neden ve zmler
T1C1 Seal suyu bozuk veya bozulmaya yakn;
a- Baslangta ok hzl doldurma (yksek debi),
b- ok az seal suyu.
T1R1 Eger ayrstrlacak yag-yaktn en az % 25i su ise seal suyu vermeye
gerek yok.
T1C2 Yag-yakt ks valfi kapal.
T1R2 Valfi a.
T1C3 Gravite diski ok byk.
T1R3 Diski daha kk olanyla degistir.

153
T1C4 Kapasite (debi) ok yksek.
T1R4 Beslemeyi azaltarak kapasiteyi (debiyi) dsr.
T1C5 Gravite diski altndaki O ring hasarl veya karyor.
T1C6 Degisen yogunluktan dolay degisen ayrstrma scaklg.
T1R6 Daha kk gravite diski kullan.
T1C7 Kars basn yksek (merkezka pompa ieren anak iin).
T1R7 Kars basnc dsr (hafif faz yani yag-yakt ksndan).
Sorun
T2 Hafif faz (yag-yakt), agr faz (su) ieriyor yani gemideki ifadesiyle "ya-
yakta su karyor".
Olas Neden ve zmler
T2C1 Gravite diski ok kk.
T2R1 Diski daha byk olanyla degistir.
T2C2 Su ks kapal.
T2R2 Valfi a.
T2C4 amur ks taraf dolu.
T2R4 anak daha sk bosaltlmal, daha sk sok yaplmal.
Sorun
T3 Yag-yakt iindeki su ayrstrlamyor.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Sv ayrstrc anak paralar yerine kat ayrstrc paralar taklms.
T3R1 Kontrol et ve paralar dogru olanlaryla degistir.
T3C2 amur mahalli tmyle dolu.
T3R2 anag bosalt (separatr sok yap).
T3C3 Kapal kalms valfler.
T3R3 Kontrol et ve valfleri a.

154
Sorun
T4 Zayf sv-kat ayrstrmas.
Olas Neden ve zmler
T4C1 Yanls ayrstrma scaklg.
T4R1 Scaklg dogru ayarla.
T4C2 amur mahalli tmyle dolu.
T4R2 anak daha sk bosaltlmal (sok yaplmal).
T4C4 Yag-yaktta su var.
T4R4 Ayrstrcy sv-sv ayrstrma metodu ile alstr.
T4C5 Kat ayrstrc anak paralar yerine sv ayrstrc paralar taklms.
T4R5 Kontrol et ve paralar dogru olanlaryla degistir.
Sorun
T5 Separatr durdurma zaman ok uzun.
Olas Neden ve zmler
T5C1 Fren balatas asnms veya yagl.
T5R1 Degistir veya temizle.
Sorun
T6 anak, amur ile dolup tkanyor.
Olas Neden ve zmler
T6C1 Ykama (seal) suyu uygun degil veya yanls uygulanyor.
T6R1 Dogru uygula.
T6C2 amur viskozitesi asr yksek.
T6R2 anak daha sk bosaltlmal.
T6C3 Gvde, amur ile dolu.
T6R3 Gvdeyi temizle ve sok aralklarn ksalt, sok yaplacag zaman amur
kapagn basnla yka.
T6C4 amur tank dolu.

155
T6R4 amur tankn bosalt ve gvdedeki anak gvdesini temizle.
T6C5 Hasarl filtre.
T6R5 Kat paracklarn anak taslar (diskleri) arasnda yapsms olup
olmadgn kontrol et.
Sorun
T7 amur iinde yag-yakt var.
Olas Neden ve zmler
T7C1 Sok yaplrken yag-yakt valfi kapatlmams.
T7R1 Sok yapmadan nce yag-yakt valfini kapat.
T7C2 anak baslg (st anak) ve kayc anak altlg arasnda kaak var.
T7R2 Kontrol et ve aradaki teflon szdrmazlk elemann degistir, gerekirse
kayc anak altlgn hafife dndr.
T7C3 anak tam olarak kapanmams.
T7R3 Operasyon (kapama) suyunu ve otomasyon sistemini kontrol et.
Sorun
T8 Separatrde vibrasyon var.
Olas Neden ve zmler
T8C1 Devir tutana kadar olan vibrasyon olmas normal.
T8R1 Hibir sey yapma.
T8C2 anak dengesi (balans) bozuk (kt temizleme, yanls montaj, byk
skma somunu yanls sklms, anak paralar baska separatr zerinden
alnms).
T8R2 Hemen separatr durdur ve nedenini bul, kt sklms byk somun
lmcl tehlikelere yol aabilir.
T8C3 Vibrasyon yastgnn lastikleri esnekligini kaybetmis.
T8R3 Lastikleri degistir.
T8C4 st rulman yaylar krk.
T8R4 Tm yaylar degistir.
T8C5 Dsek ok zayf.
T8R5 Dsegi takviye ederek kuvvetlendir.

156
Sorun
T9 Gaz ks var (pompas yani yakt diski olan anak iin).
Olas Neden ve zmler
T9R1 Kars basnc artr.
Sorun
T10 Devir ok yksek.
Olas Neden ve zmler
T10C1 Takometre yanls gsteriyor.
T10R1 Karter kapag zerindeki devir saycdan kontrol et.
T10C2 Yanls baglant.
T10R2 Separatr derhal durdur, baglantnn dogru olup olmadgn ya da varsa
kays ile kasnag kontrol et.
T10C3 Motor devri uygun degil.
T10R3 Separatr derhal durdur ve motoru uygun devirli olan ile degistir.
Sorun
T11 Devir ok dsk ya da devir ge tutuyor.
Olas Neden ve zmler
T11C1 Fren takl kalms.
T11R1 Freni bosalt.
T11C2 Devir balatalar asnms ya da yagl.
T11R2 Degistir veya tm balatalar temizle.
T11C3 Voltaj dsk.
T11C4 Rulmanlarda hasar var.
T11R4 Tespit et ve hasarl rulmanlar degistir.
T11C5 Baz hasarl paralar (disli gibi).
T11R5 Separatr derhal durdur ve anagn el ile dnp dnmedigini kontrol et.
T11C6 Motor arzas.

157
T11R6 Motoru onar veya degistir.
Sorun
T12 Ilk alstrma iin harcanan g ok dsk.
Olas Neden ve zmler
T12C1 Ampermetre bozuk.
T12R1 Degistir.
T12C2 Kavrama balatalar asnms veya yagl.
T12R2 Degistir veya tm balatalar temizle.
Sorun
T13 Ilk alstrma iin harcanan g ok fazla.
Olas Neden ve zmler
T13C1 Ampermetre bozuk.
T13R1 Degistir.
T13C2 Motor arzas.
T13R2 Motoru onar veya degistir.
T13C3 Rulman arzas.
T13R3 Tespit et ve hasarl rulmanlar degistir.
T13C4 Baz hasarl paralar.
T13R4 Separatr derhal durdur ve anagn el ile dnp dnmedigini kontrol et.
Sorun
T14 Disli kutusunda su.
Olas Neden ve zmler
T14C1 Yogusum.
T14R1 Suyu bosalt.
T14C2 Eksenel szdrmazlk elemanlar (keeler) bozuk veya yerinden oynams.
T14R2 Szdrmazlk elemanlarn (keeleri) degistir veya yerine oturt.
T14C3 st yatak nedeniyle kaak.
T14R3 Keeleri degistir ve eksenel ayar dogru yap.

158
Sorun
T15 Disli kutusunda ses veya grlt.
Olas Neden ve zmler
T15C1 Yag miktar yanls.
T15R1 Yag miktarn ve kalitesini kontrol et.
T15C2 Yatay veya dikey disli asnms.
T15R2 Tm dislileri degistir.
T15C3 Asnms veya hasarl rulman.
T15R3 Rulman degistir.
Sorun
T16 Kavramadan gelen ses veya grlt.
Olas Neden ve zmler
T16C1 alstrma ve durdurma esnasnda srtnme bloklar (balatalar) nedeniyle
ses gelmesi normal.
T16C2 Kaplin kasnag ve esnek plaka arasndaki bosluk miktar yanls.
T16R2 Ayarla.
T16C3 Devir ok dsk.
T16R3 Bkz. "Devir ok dk."
Sorun
T17 Srtme veya metal asnma benzeri sesler.
Olas Neden ve zmler
T17C1 Yanls ykseklik ayar.
T17R1 Separatr durdur ve ykseklik ayarlarn yeniden yap.
Sorun
T18 Koku.
Olas Neden ve zmler
T18C1 Srtnme bloklarnn (balatalarn) kaymasndan dolay ilk alstrma ve
durdurma esnasnda yank kokusu normal.

159
T18C2 V-kayslar veya dz kayslar kayyor.
T18R2 Kayslar temizle ve gerginligini ayarla.
T18C3 Yatak scak alsyor.
T18R3 Separatr dinle ve gzle, dogru yeri tespit ederek yatag degistir.
T18C4 Motor asr snms.
T18R4 Nedenini arastr, gerekirse asr akm rlesini ayarla.

160

161

Blm 5
Sintine Separatr
(Yal Su Ayrtrcs) Sorunlar

162

163
Blm 5
Sintine Separatr (Yal Su Ayrtrcs)
Sorunlar
Sintine separatr, sintine suyunun denize baslmadan nce yagnn ayrstrlarak
temizlenmesinde kullanlmaktadr. Makina dairesindeki sintine; genellikle pompalardan,
valf glendlerinden, yag-yakt ve su kaaklarndan, ykama sularndan, hava tplerinin ve
hava sogutucularnn tahliyesinden vb. diger kaynaklardan olusmakta olup bir sre
sonra da sintine kuyular dolmakta ve tahliye edilmeleri gerekmektedir.
ekil 5.1 Sintine separatr
Sintine separatr, sintine suyu iindeki ok kk yag zerrelerinin daha byk
damlalar haline dnstrlerek ayrstrlmas prensibiyle alsmaktadr. Sintine suyu

164
iindeki yag zerreleri ayrstrlarak yeterince byk yag damlalar haline geldiginde
yogunlugunun dsk olmas nedeniyle sintine separatrnn en st ksmnda
toplanmaktadr. Alt tarafta kalms ve iindeki yagdan arndrlms olan temiz su iindeki
kirlilik 15 ppm (milyonda parack) altna dstgnde denize baslmakta, st tarafta
toplanan yaglar ise amur tankna gnderilmekte ve limana gelindigi zaman atk yag
veya amur toplama teknelerine verilmektedir.
Sintine separatrleri, nitenin basma ksmnda sintine suyu iindeki yag miktarn
(kirliligi) okuyan yag okuyucu (OCD) bir cihazla donatlmslardr. Bu okuyucu, kontrol
paneline bagl olup kontrol paneli de tanka (veya sintineye) dns ve denize basma
selenoid valflerine kumanda etmektedir. Iindeki yagdan ayrstrlms olan sintine suyu
iindeki kirlilik oran 15 ppmden az ise denize basma selenoid valfi alarak sintine
suyu denize baslmaktadr. Sintine suyu iindeki yag oran 15 ppmden fazla ise yag
okuyucusu tarafndan kontrol paneline gnderilen bir sinyal ile denize basma selenoid
valfi kapatlarak tanka veya sintineye geri dns selenoid valfi almaktadr.
ekil 5.2 Sintine separatr devre emas
Sorun
T1 Motor korumas trip atms.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Motor yanms.
T1R1 Degistir.

165
T1C2 Motor veya elektrik tablosundaki kablolarda ksa devre.
T1R2 Her ikisini de kontrol et.
T1C3 Koruma anahtar yanls ayarlanms.
T1R3 Ayar dzelt.
T1C4 Pompa rotoru tutmus.
T1R4 Nedenini bul, rotor ve/veya statoru degistir.
T1C5 Pompa saft tutmus.
T1R5 Salmastra kutusunun glend cvatalarn gevset.
Sorun
T2 Pompa alsmyor.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Voltaj yok.
T2R1 Elektrik sagla.
T2C2 Sigorta atms.
T2R2 Degistir.
T2C3 Pompa saft kazklams.
T2R3 Salmastra kutusunun glend cvatalarn gevset ve pompay el veya bir
anahtar ile dndrmeye als.
T2C4 Sintine separatr, ppm yksek iken stop edilmis, otomatik durdurma
cihaz pompay stop konumunda tutuyor.
T2R4 Yag okuyucuyu (OCD) temizle.
T2C5 Pompa kaplini kesmis veya kaplin lastigi kopmus.
T2R5 Degistir.
Sorun
T3 Sintine separatr ile sintine denize baslamyor.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Denize ks valfi kapal.
T3R1 Valfi a.
T3C2 Denize ks selenoid valfi kapal.
T3R2.1 Elektrik problemi veya gevsek kablo olup olmadgn kontrol et.

166
T3R2.2 Sintine suyunun 15 ppm zerinde olup olmadgn kontrol et.
T3C2.3 Denize ks selenoid valf piston veya diyaframnn tutmus olup olmadgn
kontrol et.
T3R2.4 Selenoid bobininin yank olup olmadgn kontrol et, yanksa degistir.
T3R2.5 Yag okuyucusunun dogru okuma yapp yapmadgn kontrol et ve
okuyucuyu temizle.
T3C3 Kirli filtre.
T3C4 Pompa yetersiz.
T3R4.1 Statoru veya pompay degistir.
T3R4.2 Separatr veya pompa alc filtresi tkal, temizle.
T3C5 amur (yag) selenoid valfi ak.
T3R5 Valfin kapanmasn bekle.
T3C6 Sintine alc valfi kapal.
T3R6 Valfi a.
Sorun
T4 Pompalama performans dsk.
Olas Neden ve zmler
T4C1 Sintine separatr iindeki filtreler kirli.
T4C2 Pompa alc filtresi kirli.
T4R2 Temizle.
T4C3 Yetersiz pompa.
T4R3 Statoru veya asnms paralar degistir.
T4C4 Pompa girisi tkal.
T4R4 Temizle.
Sorun
T5 Separatr sintineyi yksek ppm nedeniyle basamyor.
Olas Neden ve zmler
T5C1 Ppm gerekten yksek (15 ppm zerinde) yani sintine ok kirli.

167
T5R1 Sintineyi temizle veya onu tanka transfer ederek dinlendir.
T5C2 Okuyucuya gelen numune suda hava var.
T5R2 Havasn kar veya okuyucuya yeni bir hava firar devresi monte et.
T5C3 Separatr iinde hava var.
T5R3 Separatr su ile doldur ve havasn at.
T5C4 Okuyucu (OCD) okuma hatas.
T5R4 Okuyucuyu temizle.
T5C5 Okuyucunun elektronik sistem elemanlarnda gevseklik.
T5R5 Gevsek elemanlar sk.
T5C6 Sintine temiz grnmesine karsn ila (kimyasal madde) dklms.
T5R6 Sintineyi tanka transfer et ve limana gelindiginde sintine ve amur alan
liman teknelerine ver.
T5C7 Separatr filtreleri kirli.
T5C8 Yag (amur) samandras alsmyorsa, amur haznesindeki yag devreye
giderek yksek ppme neden oluyor.
T5R8 Onar veya samandray degistir.
Sorun
T6 Sintine temiz olmasna karsn baslamyor.
Olas Neden ve zmler
T6C1 Okuyucuya gelen numune suda hava var.
T6R1 Havasn kar veya okuyucuya yeni bir hava firar devresi monte et.
T6C2 Separatr iinde hava var.
T6R2 Separatr su ile doldur ve havasn at.
T6C3 Sintine temiz grnmesine karsn ila (kimyasal madde) dklms.
T6R3 Sintineyi tanka transfer et ve limana gelindiginde sintine ve amur alan
liman teknelerine ver.
T6C4 Okuyucu (OCD) okuma hatas.
T6R4 Okuyucuyu temizle.
T6C5 Yag (amur) samandras alsmyorsa, amur haznesindeki yag devreye
giderek yksek ppme neden oluyor.

168
T6R5 Onar veya samandray degistir.
Sorun
T7 Yag (amur) valfi amyor.
Olas Neden ve zmler
T7C1 Normal.
T7R1 Hibir sey yapma, yag haznesindeki amur miktar az olabilir.
T7C2 Elektrik problemi.
T7R2 Kablolar ve elektrik devresini kontrol et.
T7C3 Samandra (prob) alsmyor.
Sorun
T8 Istma yok.
Olas Neden ve zmler
T8C1 Istma eleman alsmyor.
T8R1 Degistir.
T8C2 Yanls veya kopmus baglant.
T8R2 Kontrol et veya baglanty yenile.
T8C3 Scaklk okuyucu yanls ayarlanms veya arzal.
T8R3 Dogru ayarla veya degistir.
T8C4 Atk sigorta.
T8R4 Degistir.
Sorun
T9 Separatr iindeki filtrelerde yksek basn fark.
Olas Neden ve zmler
T9C1 Separatr filtreleri kirli.
T9R1 Filtreleri temizle veya degistir.

169

Blm 6
Hava Kompresr Sorunlar

170

171
Blm 6
Hava Kompresr Sorunlar
Gemilerde ana makina ve dizel jeneratr alstrabilmek iin 12-30 bar arasndaki
basnl havaya ihtiya bulunmaktadr. Ayn zamanda kontrol sistemi, servis, ddk ve
temizlik gibi islemler iin de 6-8 bar arasnda basnl hava gerekmektedir. Hava
kompresrleri, gemilerdeki bu uygulamalar iin gerekli basnl havay saglamada
kullanlmakta ve bunun iin de atmosferdeki havay alarak basnlandrdktan sonra
depolamak zere hava tpne gndermektedir.
ekil 6.1 Pistonlu tip hava kompresr

172
Hava kompresrleri, pozitif deplasmanl (hacimsel) ve dinamik tipte olabilmektedir.
Gemilerin pek ogunda iki kademeli pistonlu kompresrler kullanlmakta olup bu
kompresrlerin ogu tatl su veya deniz suyu sogutmaldr. Baz gemilerde ise hava
sogutmal kompresrler de kullanlmaktadr.
ekil 6.2 ki kademeli pistonlu ve hava soutmal hava kompresr
Sorun
T1 Kompresrn alsma sresi ok uzun.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Asr hava kaaklar.
T1C2 Hava emis filtresi tkal.
T1R2 Temizle veya gerekirse degistir.
T1C3 Valfler kirli, asnms veya krk.
T1R3 Temizle veya asnms ya da krk valfleri degistir.
T1C4 Kays kayyor.
T1R4 Kays skarak gerginligini ayarla.

173
T1C5 Devir dsk.
T1R5 Devri artr.
T1C6 Karan piston segmanlar.
T1R6 Segmanlar degistir.
T1C7 Asr silindir asnmas.
T1R7 Silindir gmlegini ve gerekirse piston ve segmanlar da degistir.
T1C8 Asr silindir baslk boslugu.
T1R8 Uygun conta kullanarak boslugu ayarla.
T1C9 Kontrol cihaz (basn salteri) alsmyor veya arzal.
T1R9 Onar veya kontrol cihazn ayarla.
T1C10 Sogutma su miktar yetersiz.
T1R10 Su miktarn artr.
T1C11 Giris scaklg ok yksek.
T1R11 Kulerdeki sogutma su miktarn ve scaklgn kontrol et.
T1C12 ks basnc ok yksek.
T1R12 Kontrol cihazn yeniden ayarla.
T1C13 Arzal ykszlestirici veya kontrol cihaz.
T1R13 Arzal cihaz degistir.
Sorun
T2 Kompresr paralar asr snyor.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Yetersiz yaglama.
T2R1.1 Yag seviyesini ykselt.
T2R1.2 Yag basncn ayarla.
T2R1.3 Dogru viskoziteli yag kullanldgna emin ol.
T2C2 Ortam scaklg ok yksek.
T2R2.1 Ortam scaklgn dsr.
T2R2.2 Havalandrmay artr.
T2C3 Valfler kirli.
T2R3 Valfleri temizle.

174
T2C4 Kayslar k sk.
T2R4 Kays gerginligini yeniden ayarla.
T2C5 Conta veya szdrmazlk elemanlar ok sk.
T2R5 Sklg yeniden ayarla.
T2C6 ks basnc ok yksek.
T2R6 ks basncn dsr.
T2C7 Hava filtresi tkal.
T2C8 Asnms veya krlms valfler.
T2R8 Valfleri degistir.
T2C9 Karan contalar.
T2C10 Ykszlestirici veya alstrma/durdurma (start/stop) kontrolleri arzal.
T2R10 Ykszlestirici veya alstrma/durdurma kontrollerini degistir.
T2C11 Ykszlestirici ayar bozuk.
T2R11 Ykszlestiriciyi yeniden ayarla.
T2C12 Kompresr paralar asnms.
T2R12 Kompresr paralarn degistir.
T2C13 Kaver veya kuler kirli.
T2R13 Temizle.
T2C14 Yetersiz sogutma suyu.
T2R14 Sogutma su miktarn artr.
T2C15 Kays veya kaplin eksende degil.
T2R15 Paralar eksene al (merkezle).
T2R16 Yataklar ayarla.
T2C17 Yag seviyesi ok yksek.
T2R17 Yag seviyesini ayarla.
Sorun
T3 Birinci kademenin asr snmas.

175
Olas Neden ve zmler
T3C1 Birinci kademe valfler kirli veya hasarl.
T3R1 Temizle ve kontrol et, krk paralar degistir.
Sorun
T4 Ikinci kademenin asr snmas.
Olas Neden ve zmler
T4C1 Ikinci kademe valfler kirli veya hasarl.
T4R1 Temizle ve kontrol et, krk paralar degistir.
Sorun
T5 Ara kuler basnc normalin altnda.
Olas Neden ve zmler
T5C1 Sistem hava gereksinimi daha fazla.
T5R1 Daha gl kompresr kullan.
T5C2 Asr sistem kaaklar.
T5R2 Kaaklar tespit et ve gider.
T5C3 Hava emis filtresi tkal.
T5R3 Filtreyi temizle veya gerekirse degistir.
T5C4 Valfler asnms veya krk.
T5R4 Asnms ve krk valfleri degistir.
T5C5 Ykszlestirici ayar yanls.
T5R5 Ykszlestirici ayarn dzelt.
Sorun
T6 Ara kuler basnc normalin stnde.
Olas Neden ve zmler
T6C1 Valfler asnms veya krk.
T6R1 Asnms ve krk valfleri degistir.
T6C2 Valfler yuvasna oturmams veya yanls yerlestirilmis.
T6R2 Dogru oturt veya dogru yerlestir.

176
T6C4 Ara kuler tkal.
T6R4 Kuleri temizle.
T6C5 Yetersiz su.
T6R5 Su miktarn artr.
Sorun
T7 Ikinci kademe emniyet valfi atyor.
Olas Neden ve zmler
T7C1 Kompresr ks devresindeki geri dndrmez valf kapal.
T7R1 Geri dndrmez valfi a.
T7C2 Hava tp dolu.
T7R2 Kompresr durdur.
Sorun
T8 Birinci kademe emniyet valfi atyor.
Olas Neden ve zmler
T8C1 Ikinci kademe emme veya basma valfi kirli veya hasarl.
T8R1 Valfleri skerek temizle ve krk paralar yenile.
Sorun
T9 Hava tp basnc normalin stnde.
Olas Neden ve zmler
T9C1 Ykszlestirici veya basn kontrol cihaz arzal.
T9R1 Onar veya arzal olanlar degistir.
T9C3 Kontrol hava devresinde kaaklar.
T9R3 Kaaklar gider.
T9C4 Kontrol hava devresi tkal.
T9R4 Hava devresini temizleyip a.

177
Sorun
T10 Sogutma suyu ks scaklg normalin stnde.
Olas Neden ve zmler
T10C1 Silindir, kaver ya da ara kuler kirli.
T10R1 Kompresr sistem paralarn temizle.
T10C2 Su miktar yetersiz.
T10C3 Kompresr devri ok yksek.
T10R3 Kompresr devrini dsr.
Sorun
T11 Valflerin ok sk temizlenmesi gerekiyor.
Olas Neden ve zmler
T11C1 Asr snma.
T11R1 Valfleri, piston segmanlarn ve sogutma suyunu iyi konumda tut ve tm
baglantlarn sk olduguna emin ol.
T11C2 Birinci kademe pistona ok fazla yag gidiyor.
T11R2 Birinci kademe pistonun yag segmanlarnn asnmadgna veya yuvalarnda
gevsek olmadgna emin ol. Yag kanallarnn tkal olmadgn kontrol et,
gerekirse yag segmanlarn degistir.
T11C3 Yuvalarda asr nem.
T11R3 Birinci ve ikinci kademe valf kapaklar ile silindir bloklar arasndaki
baglantlarn sk oldugunu kontrol et, sogutucuyu zaman zaman tahliye et.
T11C4 Kompresre kir ve toz giriyor.
T11R4 Filtreyi temizle ve gerekirse yenile.
Sorun
T12 Hava tpnde ok nem var.
Olas Neden ve zmler
T12C1 Nem ayrstrc (su separatr) tahliye yapmyor.
T12R1 Tkanklg gider veya ayrstrcnn tahliyesini onar.
T12C2 Hava kulerleri etkin degil.

178
T12R2 Kuler ksnda scaklg kontrol et.
T12C3 Yetersiz sogutma suyu aks.
T12R3 Sogutma suyu basncn kontrol et.
Sorun
T13 Hava tpnde yag.
Olas Neden ve zmler
T13C1 Tkal hava filtresi.
T13R1 Temizle veya hava filtre elemann degistir.
T13C2 Krk piston ve/veya segmanlar.
T13R2 Krk paralar degistir.
T13C3 Yag seviyesi ok yksek.
T13R3 Yag seviyesini dogru ayarla.
T13C4 Yag viskozitesi yanls.
T13R4 Dogru viskoziteli yag ile degistir.
T13C5 Yanls yag.
T13R5 Dogru yag kullan.
T13C6 Ykszlestiricinin alsma zaman ok uzun.
T13R6 Otomatik alstrma ve durdurma (start/stop) kullan.
Sorun
T14 Dagtm havasnda dalgalanma.
Olas Neden ve zmler
T14C1 Dizayn edilen en az akstan bile daha az hava ile alsma.
T14R1.1 Kompresr kapasitesini artr.
T14R1.2 ks tarafna, dalgalanma iin kontrol valfi monte et.
Sorun
T15 Kompresrde grlt veya vuruntu.
Olas Neden ve zmler
T15C1 Hava ks basnc ok yksek.
T15R1 ks basncn dsr.

179
T15C2 Kays kayyor.
T15R2 Kays gerginligini yeniden ayarla.
T15C3 V-kayslar veya kaplin eksende degil.
T15R3 Eksene al.
T15C4 Kasnak veya volan gevsek.
T15R4 Kasnak veya volan sk.
T15C5 Motor veya kompresr ayak cvatalar gevsek.
T15R5 Cvatalar sk.
T15C6 Yetersiz yaglama.
T15R6.1 Yag seviyesini veya basncn artr.
T15R6.2 Dogru viskoziteli yag kullan.
T15C7 Ara kulerde vibrasyon.
T15R7 Gevsek yerleri kontrol et.
Sorun
T16 Kompresrde asr vibrasyon.
Olas Neden ve zmler
T16C1 Gevsek montaj cvatalar.
T16R1 Montaj cvatalarn sk.
T16C2 Kays kasnag veya kaplin eksende degil.
T16C3 Yataklar ayarsz veya asr asnms.
T16R3 Ayarla veya yataklar degistir.
Sorun
T17 Hareket annda vuruntu.
Olas Neden ve zmler
T17C1 Gevsek konnektin rod veya ana yatak.
T17R1 Ayarla veya yataklar degistir.
Sorun
T18 Hava ksnda asr snma.

180
Olas Neden ve zmler
T18C1 Sogutma sistemi dogru alsmyor.
T18R1 Tkanklg temizle veya pompann havasn al.
Sorun
T19 Karterde asr snma.
Olas Neden ve zmler
T19C1 Sistem sogutmasz ok uzun alsmaya devam ediyor.
T19R1 Iyi bir sogutma sagla.
Sorun
T20 Yag basnc dsk.
Olas Neden ve zmler
T20C1 Giris filtresi tkal.
T20R1 Yag filtresini temizle.
T20C2 Karterde yetersiz yag.
T20R2 Yag seviyesini kontrol et ve dogru seviyeye ayarla.
T20C3 Yag devresinde krk boru.
T20R3 Boruyu degistir.
T20C4 Yag pompas tahrik mekanizmas kopuk.
T20R4 Tahrik mekanizmasn degistir.
T20C5 Yag pompasnn bakma ihtiyac var.
T20R5 Pompann bakmn yap.
T20C6 Asr yatak bosluklar.
Sorun
T21 Geri dndrmez valf karyor.
Olas Neden ve zmler
T21C1 Hasarl valf yuvalar.
T21R1 Temizle, valf yzeylerini ve yuvalarn alstr.

181
Sorun
T22 Sogutma devresinde su kavitasyonu.
Olas Neden ve zmler
T22C1 Besleme su seviyesi ok dsk.
T22R1 Tanktaki su seviyesini ykselt.
T22C2 Alc boruda hava kaag.
T22R2 Kaaklar gider.

182

183

Blm 7
Buzluk (Soutma) Sistemi Sorunlar

184

185
Blm 7
Buzluk (Soutma) Sistemi Sorunlar
Sogutma; nesne ve alanlardan snn kaldrlmas ile onlar iinde bulunduklar ortam
scaklgndan daha dsk bir derecede tutma islemidir. Gemilerde personelin kahvalt,
gle ve aksam yemeklerinde yiyecekleri st, peynir, et, balk, sebze vb. gdalarn soguk
bir ortamda saklanp korunmas gerekmektedir. Bu gdalarn saklandg soguk odalara
"soutma odalar", "buzluk odalar" veya ksaca "buzluk" ad verilmektedir.
Buzlukta farkl gdalar iin farkl odalar bulunmaktadr. Bu nedenle de bu odalarn
scaklklar farkl degerlerdedir. rnegin sebzelik +2C ile +6C, kuru kumanyalk
+10C ile +20C ve etlik -18C ile -30C arasndadr.
ekil 7.1 Buzluk sistemi devre emas
,1-1,2 bar
18 bar
Kurutucu
Filtre
Yag
Ayristiricisi
Buharlastirici
Selenoid ValI
YB-gaz
YB-sivi
AB-gaz
YB-sivi
AB-gaz
Yogusturucu (ve Resiver)
S
AB-gaz
S
Buharlastirici
Fan
Kompresr
S
Fan
SEBZELIK E1LIK
+2/+5
o
C -18/-21
o
C
3,4 bar
Selenoid ValI
Isi Degistirici
Isi Duyarli
Kisilma ValIi
Isi Duyarli
Kisilma ValIi

186
Gemilerdeki buzluk sistemlerinde sogutucu gaz olarak daha ok R22 (Montreal
Protokol geregince kullanm kstlanms olup 2030 ylnda kullanm yasak) ve R134a
kullanlmakta olup R404A, R407A ve R410A gazlar da kullanlabilmektedir. Sekil
7.1deki buzluk devresinde sogutucu gazn alak basn (AB), yksek basn (YB), sv
ve gaz durumlar aka gsterilmektedir.
Sorun
T1 Kompresr alsamyor.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Kontrol akm devresi; devreden karma, termostat, motor koruma cihaz
ve buzlanma zc (defrost) zaman ayarlaycs nedeniyle ak.
T1R1 Devreyi ak brakan nedeni dogru olarak belirle.
T1C2 Yksek basn devreden karma cihaz (basn salteri/presostat) devreyi
kesiyor.
T1R2 Yksek kondenser (yogusturucu) basncnn nedenini bul ve gider, yksek
basn devreden karma cihazn resetle (sfrla).
T1C3 Alak basn devreden karma cihaz (basn salteri/presostat) devreyi
kesiyor.
T1R3 Alak basn tarafndaki gaz basnc, ayarlanan degere ulasmadka
kompresr yeniden alsamaz.
T1C4 Yag basnc devreden karma cihaz (basn salteri/presostat) devreyi
kesiyor.
T1R4.1 Cihaz resetle (sfrla).
T1R4.2 Yagda kprme varsa karterdeki yag seviyesini kontrol et.
T1C5 Salter kapal.
T1R5 Salteri a.
T1C6 Alak veya yksek basn devreden karma cihazlarnn ayar noktalarnda
pislik.
T1R6 Kontrol et ve temizle.
T1C7 Alak basn tarafnda emme yok.
T1R7 Sistemde sogutucu gaz yok, kaag bularak gider ve sisteme tekrar gaz
ektir.
Sorun
T2 Kompresr ok sk alsyor ve duruyor.

187
Olas Neden ve zmler
T2C1 Yksek basn devreden karma cihaz devreyi kesiyor.
T2R1.1 Yogusturucu (kondenser) basnc yksek.
T2R1.2 Yogusturucudaki sogutmay kontrol et.
T2R1.3 Arzal yksek basn kontrol cihazn degistir.
T2R1.4 Yksek basn kontrol cihazn dogru basnca ayarla.
T2C2 Alak basn devreden karma cihaz, yanls basnta devreyi kesiyor.
T2R2 Alak basn devreden karma cihazn dogru basnca ayarla.
T2C3 Alak basn devreden karma cihaznda devreden karma ve devreye
sokma arasndaki basn fark ok dsk.
T2R3 Basn farkn artr.
T2C4 Kompresr kapasitesi ok yksek.
T2R4 alsma kosullarn kontrol et ve kapasiteyi azalt.
T2C5 Emme hattndaki filtre tkal.
T2R5 Kompresr zerindeki emme filtrelerini kontrol et ve temizle.
T2C6 Sv hattndaki selenoid valf skca kapatmyor.
T2R6.1 Aks ynn kontrol et.
T2R6.2 Arzal valfi degistir.
T2C7 Kompresr zerinde basma valfleri karyor.
T2R7 Kompresrn devreden kmas durumunda emme ve basma devrelerindeki
basn abucak esitleniyor.
T2C8 Sistemde ok fazla sogutucu gaz var (yksek basn nedeniyle kompresr
devreden kyor).
T2R8 Bir miktar gaz tahliye et.
T2C9 Tkanms (karlanms) serpantinler.
T2R9 Buzu erit (defrost et).
T2C10 Kslma valfinin s duyar hissetmiyor (alak basn nedeniyle kompresr
devreden kyor).
T2R10 Is duyarn elinle tut ve sogutucu gazn aksn gzle. Eger aks varsa,
s duyar alsyor demektir; aks yoksa, kslma valfini degistir.
T2C11 Yetersiz sogutucu gaz (alak basn nedeniyle kompresr devreden
kyor).
T2R11 Kaag bulup gider ve yeniden gaz ektir.

188
T2C12 Kslma valfi ok az ak (alak basn nedeniyle kompresr devreden
kyor).
T2R12 Gerekirse valfi a.
Sorun
T3 Kompresr devreye giriyor ama derhal devreden kyor.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Motor korumas devreyi kesiyor.
T3R1 Asr yklenmenin nedenini ara ve gider.
T3C2 Alak basn devreden karma cihaz (basn salteri/presostat) devreyi
kesiyor.
T3R2 Emme tarafnda kapal olan valfi a.
T3C3 Arzal yag basnc devreden karma cihaz (basn salteri).
T3R3 Basn salterini degistir.
T3C4 Yag miktar yetersiz.
T3R4 Yag tamamla.
T3C5 Yagdaki kprmeden dolay yag basnc hatas.
Sorun
T4 Kompresr srekli alsyor.
Olas Neden ve zmler
T4C1 Termostat veya alak basn devreden karma cihaz, ok dsk scaklkta
devreyi kesmiyor.
T4R1 alsma degerlerini ayarla.
T4C2 Serpantinlere kstl gaz gidiyor ve kompresr ok dsk alak basnta
alsyor.
T4R2 Filtreleri temizle ve kslma valfinin alsmasn gzle.
T4C3 Sogutucu gaz yetersiz.
T4R3 Sisteme gaz ektir.
T4C4 Basma valfi karyor.
T4R4 Silindir kaverini skerek valfi onar veya degistir.

189
Sorun
T5 Kompresrden gelen anormal ses veya grlt.
Olas Neden ve zmler
T5C1 Ilk alsma srasnda kompresr kapasitesi ok yksek.
T5C2 Yag basnc ok dsk.
T5R2 Yag seviyesini ve kprmeyi kontrol et.
T5C3 Alak basn devresinde sogutucu gaz sv halde.
T5R3 Sv strok, kslma valfini ayarla.
T5C4 Motor ve kompresr eksende degil.
T5R4 Eksene al.
T5C5 Kaplin cvatalar gevsek.
T5R5 Cvatalar tork anahtaryla sk.
T5C6 Asnms veya hasarl yataklar.
T5R6 Bakmn yap veya degistir.
T5C7 Sistemde ok fazla yag dolastg iin kompresr karterindeki yag seviyesi
ok dsk.
T5R7 Yag seviyesini kontrol et. Selenoid valf, filtre veya yag dns devresi tkal
olabilir. Karan emme valfi plakalar, piston segmanlar ve asnms silindir
byle bir yag harcamna neden olabilir.
T5C8 Kapasite ayar, yag basn hatasndan dolay geziniyor.
T5R8 Dsk yag basnc.
T5C9 Gevsek dsek cvatalar (vibrasyon).
T5R9 Cvatalar sk.
Sorun
T6 Kompresr kapasitesi ok dsk.
Olas Neden ve zmler
T6C1 Yetersiz yag.
T6R1 Yag tamamla.
T6C2 Karlanms serpantinler.
T6R2 Buzlar erit, gerekirse buzlar eritme zamann ayarla.

190
T6C3 Arzal yag pompas ve hatal yag basnc.
T6R3 Yag pompasn onar veya degistir.
T6C4 Kapasite ayarlama sistemi arzal.
T6R4 Yag basnc veya yagdaki sogutma gaz hatasn gider.
Sorun
T7 Ilk alstrma esnasnda kompresrde sv strok.
Olas Neden ve zmler
T7C1 Bir yanda yagda kprme olurken basntaki azalma yznden yagdaki
gazn emilmesi.
T7R1 Kompresr kapasitesini dsr ya da kompresr kslms emme valfi ile
alstr.
T7C2 Sogutucu gaz emme devresinde veya karterde yogusuyor.
T7R2 Karterdeki stma eleman kompresr alstrlmadan 6-8 saat nce devreye
alnmal, bylece yag iindeki sogutucu gaz kompresr alsmadan nce
kaynayabilir.
Sorun
T8 alsma esnasnda kompresrde sv strok.
Olas Neden ve zmler
T8C1 Sv hattnda sogutucu gaz.
T8R1 Kslma valfi kararsz.
T8C2 Kslma valfinin asr stmas ok dsk ayarlanms.
T8R2 Asr stmay normalde 5-8C olacak sekilde ayarla.
Sorun
T9 Asr yksek yogusturucu (kondenser) basnc.
Olas Neden ve zmler
T9C1 Asr miktarda sogutucu gaz.
T9R1 Sogutma gaz yogusturucuyu doldurur ve onun etkin alann azaltr.
T9C2 Yetersiz sogutma suyu.
T9C3 Sogutma suyu scak.

191
T9C4 Yogusturucu borular tkal veya kirli.
T9R4 Temizle.
T9C5 Yogusturucuda (kondenserde) yogusmayan gazlarn bulunmas.
T9R5 Yogusturucudaki havay dsar at.
Sorun
T10 ok dsk yogusturucu basnc.
Olas Neden ve zmler
T10C1 Yogusturucuda (kondenserde) asr sogutma.
T10R1 Yogusturucudaki sogutmay azalt.
T10C2 Sogutma suyu ok soguk.
T10R2 Yogusturucuya giren su miktarn azalt.
T10C3 Hasarl piston segmanlar ve asnms silindirler.
T10R3 Hasarl veya asnms paralar degistir.
T10C4 Basma valfleri hasarl veya karyor.
T10R4 Valf plakalarn ve piston segmanlarn kontrol et.
T10C5 Kompresr kapasitesi azalms.
T10R5 Kompresr kapasitesinin sistem ykn karslayp karslamadgn kontrol
et, yogusturucudaki sogutmay azalt.
T10C6 Kompresrn alak basn ve yksek basn taraflar arasnda by-pass var.
T10R6 Kompresr i kaaklarn tespit et.
T10C7 Is duyar gevsek.
T10R7 Kontrol et ve sabitle.
Sorun
T11 Asr yksek emme basnc.
Olas Neden ve zmler
T11C1 Kslma valfinin ayar yanls, emme devresinde sogutma gaz sv
durumunda.
T11R1 Ayarla, onar veya kslma valfini degistir.
T11C2 Emme valfleri karyor.

192
T11R2 Valf plakalarn kontrol et ve gerekirse yenile.
T11C3 Kompresrn emme tarafnda by-pass. Emniyet valfi karyor veya
erken ayor.
T11R3 Sistemde by-pass kontrol yap, karan valfi ayarla veya onar.
T11C4 Kompresr kapasitesi azalms.
T11R4.1 Tm silindirlerin alsp alsmadgn kontrol ederek kompresr
kapasitesini ayarla.
T11R4.2 Kapasite ayarlaycsnn islevini kontrol et.
T11C5 Kslma valfinde ok fazla sogutucu gaz.
T11R5 Kslma valfini ayarla ve s duyarn kontrol et.
Sorun
T12 ok dsk emme basnc.
Olas Neden ve zmler
T12C1 Serpantinde yag.
T12R1 Yag ektir.
T12C2 Yetersiz sogutucu gaz miktar.
T12R2.1 Gaz miktarn kontrol et.
T12R2.2 Kaag bul ve gider.
T12R2.3 Sisteme gaz ektir.
T12C3 Kslma valfinde buzlanma (donma) var.
T12R3 Scak ve slak bez ile kslma valfindeki buzu erit.
T12C4 Is duyarl kslma valfi dolulugunu kaybetmis.
T12R4 Valf aamadg iin degistir.
T12C5 Emme gaznn asr stmas ok yksek.
T12R5 Kslma valfini daha yksek kapasiteye ayarla.
T12C6 Kstlanms veya kirli filtre.
T12C7 Serpantinlerin % 25i veya daha fazlas tkal.
T12R7 Buzlar erit.

193
Sorun
T13 Yag scaklg ok dsk.
Olas Neden ve zmler
T13C1 Kompresr karterinde ok az yag.
T13R1 Yag tamamla.
T13C2 Kompresr karterindeki yag kpryor.
T13R2 18 no.lu soruna bak.
T13C3 Arzal yag pompas.
Sorun
T14 Basma devresi scaklg ok yksek.
Olas Neden ve zmler
T14C1 Serpantinlere verilen sogutma gaznn azlgndan dolay asr emme
scaklg.
T14R1.1 Sogutma gaz miktarn kontrol et.
T14R1.2 Kslma valflerini kontrol et.
T14C2 Basma valfleri karyor.
T14R2 Karan basma valfleri snn dogup artmasna neden oldugu iin hasarl
valfleri degistir.
T14C3 Kompresrn alak ve yksek basn taraflarnda by-pass.
T14R3 By-pass olan yeri belirle ve kaaklar gider.
Sorun
T15 Basma devresi scaklg ok dsk.
Olas Neden ve zmler
T15C1 Serpantinlerdeki asr sv sogutma gaz nedeniyle dsk emme scaklg.
T15R1 Asr stmay ykselterek kslma valfini ayarla.

194
Sorun
T16 Karterdeki yag seviyesi azalyor.
Olas Neden ve zmler
T16C1 Selenoid valfteki filtre veya yag dns hattndaki meme tkal.
T16R1 alsma srasnda yag dns hatt scak olmal, filtreyi temizle.
T16C2 Emme devresindeki ve karterdeki sogutma gaznn sv halde olmas yagn
kprmesine neden olur, bu da yag harcamn artrr.
T16R2 Serpantinleri ve emme gaznn asr stmasn kontrol et.
T16C3 Asnms piston segmanlar ve silindirler.
T16R3 Asnms elemanlar degistir.
T16C4 Yag dns devresindeki selenoid valf arzal.
T16R4.1 Selenoid valf bobini arzalysa bobini degistir.
T16R4.2 Elektrik kontrol sinyali yoksa elektrik baglantlarn kontrol et.
Sorun
T17 Sistemden dsar aks saglamak imkansz.
Olas Neden ve zmler
T17C1 Selenoid valf karyor.
T17R1 Valfi degistir.
T17C2 Hasarl piston segmanlar.
T17R2 Kontrol et ve hasarl paralar degistir.
T17C3 Hasarl basma valfleri.
T17C4 Hasarl emme valfleri.
Sorun
T18 Karterde terleme veya buzlanma.
Olas Neden ve zmler
T18C1 Emme devresinde sogutma gaz sv halde.
T18R1 Serpantinleri ve emme gaznn asr stmasn (kslma valfini) kontrol et.

195
T18C2 Kslma valfinin s duyar yanls yere baglanms.
T18R2 Is duyarn kontrol et.
T18C3 Kslma valfinde ok fazla sv.
T18R3 Is duyarl kslma valfinde asr stmay ykselt.
Sorun
T19 Sogutucu gaz kaag var.
Olas Neden ve zmler
T19C1 Mekanik sealde kaak var.
T19C2 Valf glendlerinde ve gzetleme camnda kaak.
T19R2 Contalar veya szdrmazlk elemanlarn yenile.
T19C3 Yogusturucu borularnda kaak.
T19R3 Borular tapala.
T19C4 Kslma valfinin giris ya da ks baglantlarnda kaak.
T19R4 Baglant elemanlarn kontrol et.
T19C5 Serpantinlerde kaak.
T19R5 Onar veya yenile.
Sorun
T20 Kompresrn emme borusunda karlanma.
Olas Neden ve zmler
T20C1 Kslma valfi ok ak.
T20R1 Valfi ks.
T20C2 Fanlar alsmyor.
T20R2 Havalandrma fanlarn alstr (normal sartlarda fan alsmadgnda
kompresr stop etmelidir).
T20C3 Serpantinlerde karlanma veya buzlanma.
T20R3 Buzlar erit.

196

197

Blm 8
Tatl Su reticisi
(Evaporatr) Sorunlar

198

199
Blm 8
Tatl Su reticisi (Evaporatr) Sorunlar
Uzun seferlere kan gemiler makina, kazan ve temizlik ihtiyac iin kullanlacak olan
tatl suyu genellikle kendileri retmek zorundadrlar. Bunun iin gemilere deniz suyunu
tatl suya eviren cihazlar konulmustur. Bu cihazlara "evaporatr" (buharlastrc) veya
"tatl su reticisi" ad verilmektedir.
ekil 8.1 Tp borulu ve plakal (levhal) evaporatr
Tatl su retmek iin en ok kullanlan yntem deniz suyunun, ana makina tatl suyu ile
atmosfer basnc altnda stlarak buharlastrlmas yntemidir. Evaporatr iindeki
havann alnp atmosfer altndaki basnca dslmesiyle birlikte suyun kaynama noktas
dsmekte, bylelikle deniz suyunun 50-60Cde bile kaynamas mmkn hale
gelmektedir. Ana makina tatl suyu, atmosfer basnc altndaki deniz suyunu kaynatmak
iin yeterli olan bu scaklga sahiptir. Ana makina tatl suyu ile atmosfer basnc altnda
stlarak buharlastrlan deniz suyu, daha sonra yogusturucuya (kondensere)
gnderilerek yogusturulup tatl su olarak tanka pompalanmaktadr.
Yogusturucuda sogutucu akskan olarak deniz suyu kullanlmaktadr. Deniz suyunun
stldg ksm olan s degistirici ile yogusmann yapldg ksm olan yogusturucu, tp
boru veya plakalar (levhalar) seklinde olabilir.

200
Sorun
T1 retilen tatl su iinde asr miktarda tuz var.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Salinometre (tuzluluk ler) ayar bozuk.
T1R1 Dogru ayarla.
T1R2 Ana makina tatl su by-pass valfini bir miktar aarak kapasiteyi dsr.
T1C3 Dsk buharlasma scaklg (yksek vakum).
T1R3 Vakum krc valfi bir miktar a ve yogusturucuya gelen deniz suyu by-
pass valfini de bir miktar aarak deniz suyu miktarn dsr.
T1C4 Separatrde deniz suyu miktar fazla.
T1R4.1 Ejektr sistemini kontrol et (bkz. "Ejektr sistemde kapasite ok dk").
T1R4.2 Besleme suyu sistemini kontrol et (bkz. "Besleme suyu miktar ok fazla").
T1C5 Kondenser borularnda delik var.
T1R5 Delik borular degistir veya tapala.
Sorun
T2 Kapasite ok dsk.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Is degistiriciye verilen tatl suyun scaklg yetersiz.
T2R1 Ana makina tatl su by-pass valfini ks.
T2C2 Is degistiricinin tatl su tarafnda hava var.
T2R2 Is degistiriciden havay at.
T2C3 Is degistiriciye verilen besleme suyu ok az.
T2R3 Bkz. "Besleme suyu miktar ok az".
T2C4 Is degistiriciye verilen besleme suyu ok fazla.
T2R4 Bkz. "Besleme suyu miktar ok fazla".
T2C5 Buharlasma scaklg ok yksek.
T2R5 Bkz. "Buharlama scakl ok yksek".
T2C6 Is degistiricinin borularnda ksr var.
T2R6 Borular ilala (kimyasal madde ile) temizle.

201
T2C7 Yetersiz vakumdan (% 93n altnda) dolay buharlasma yok.
T2R7 Hava ejektrn kontrol et (bkz. "Ejektr sistemde kapasite ok dk").
T2C8 Salinometre alarmndan dolay tuzlu su selenoid valfi ak konumda
kalms.
T2R8 Bkz. "retilen tatl su iinde ar miktarda tuz var".
T2C9 Tuzlu su selenoid valfi tamamen kapanmyor.
T2R9 Selenoid valfin kirli olup olmadgn kontrol et.
T2C10 Is degistiricinin tatl su borularnn ds taraf kirli.
T2R10 Borularn ds tarafn kaynat.
Sorun
T3 Buharlasma scaklg ok yksek (45Cnin zerinde).
Olas Neden ve zmler
T3C1 Termometre yanls gsteriyor.
T3R1 Termometreyi kontrol et ve gerekirse degistir.
T3C2 Vakum krc valf ok ak.
T3R2 Valfi kapat.
T3C3 Yogusturucuya giden deniz suyu ok scak veya ok az.
T3R3 Yogusturucuya daha soguk ve daha ok deniz suyu sagla.
T3R4 Is degistiriciye verilen ana makina tatl suyun miktarn by-pass valfini
aarak dsr.
T3C5 Yogusturucu (kondenser) borular tkal.
T3R5 Yogusturucu borularn temizle.
T3C6 Yogusturucunun deniz suyu sogutma devresinde hava var.
T3R6 Yogusturucudan havay at.
T3C7 Artlms su (distile su) pompas, yeterince su basmyor ve yogusturucu su
ile dolu hale geliyor.
T3R7 Pompay gzden geir.
T3C8 Hava ejektrnn kapasitesi ok dsk.
T3R8 Bkz. "Ejektr sistemde kapasite ok dk".
T3C9 Evaporatrde kaaklar.

202
T3R9 Evaporatr test et ve kaaklar gider.
Sorun
T4 Ejektr sistemde kapasite ok dsk.
Olas Neden ve zmler
T4C1 Ejektrlerden nceki basn ok dsk (gerekli olan basntan dsk,
rnegin 3,5 bar).
T4R1 Ejektr pompasn kontrol et, pompann bakmn yap ve gerekirse asnma
ringlerini degistir).
T4C2 Ejektrlerde kars basn ok yksek.
T4R2 Denize ks valfini tmyle a, gerekirse valfin bakmn yap ve ks
borularnn kirli olup olmadgn kontrol et.
T4C3 Ejektr pompas hi basn retmiyor.
T4R3 Pompann dns ynn kontrol et, pompann havasn kar. Gerekirse
ayn valf sandgndan deniz suyu kullanan diger pompalar devreden kar
ve nce ejektr pompasn, sonra da diger pompalar devreye al.
T4C4 Ejektrlere giren su ok scak.
T4R4 Mmknse ejektrlere giren deniz suyunun soguk olmasn sagla.
T4C5 Ejektrlerden birinin alc devresindeki geri dndrmez valf arzal veya
hasarl.
T4R5 Geri dndrmez valfin bakmn yap, valf iindeki kanadn (klapenin) rahat
ve kolayca alstgna emin ol.
T4C6 Ejektrn nozulu asnms.
T4R6 Nozulu degistir.
T4C7 Ejektr iindeki nozul (kaynak apag, cvata vb.) herhangi bir nesne ile
tkanms.
T4R7 Ejektr skerek iinin ak oldugunu kontrol et.
T4C8 Herhangi bir borunun krleme tapas veya herhangi bir madde,
(evaporatrn devreye alnmas durumunda) ejektr suyunun besleme ve
basma devresinde veya yogusturucudan hava emme devresinde unutulmus.
T4R8 Bul ve kar.
Sorun
T5 Besleme suyu miktar yetersiz.

203
Olas Neden ve zmler
T5C1 Besleme suyu basnc ok dsk (gerekli olan basntan dsk, rnegin 3,5
bar).
T5R1 Besleme suyu devresindeki filtreyi temizle.
T5C2 Besleme suyu basnc yok, ama su basnc besleme devresindeki filtrede.
T5R2 Besleme su hattndaki emniyet valfini kontrol et, gerekirse bakmn yap.
T5C3 Besleme devresindeki delik (orifis) tkal veya hasarl.
T5R3 Orifisi kar ve bakmn yap, gerekirse yenile.
Sorun
T6 Besleme suyu miktar ok fazla.
Olas Neden ve zmler
T6C1 Besleme suyu basnc ok yksek (rnegin 6 bardan fazla, ejektr pompas
asr basnl bir devreden emiyor).
T6R1 Ejektr pompasnn emis yaptg asr basn tarafna bir orifis tak ve
basnc alsma durumunda 4-6 bara dsr).
T6C2 Besleme devresindeki delik (orifis) hasarl.
T6R2 Orifisi kar ve bakmn yap, gerekirse yenile.
Sorun
T7 Is degistirici borularnda ksr.
Olas Neden ve zmler
T7C1 Buharlasma scaklg ok yksek.
T7R1 Bkz. "Buharlama scakl ok yksek".
T7C2 Sistemin kapasitesi ok fazla.
T7R2 Ana makina tatl su by-pass valfini aarak kapasiteyi dsr.
T7C3 Is degistiriciye verilen besleme su miktar yetersiz.
T7R3 Bkz. "Besleme suyu miktar yetersiz".
Sorun
T8 Artlms (distile) su pompas hi su almyor veya yeterli su basmyor.
Olas Neden ve zmler
T8C1 Pompa tm gcn kullanmyor.

204
T8R1 Pompann devrini kontrol et, gerekirse pompann bakmn yap ve asnma
ringlerini degistir.
T8C2 Artlms su ks valfi ak degil.
T8R2 Valfi a ve valfin tutmus olmadgna emin ol.
T8C3 Debi lerdeki filtre tkal.
T8C4 Pompann salmastra kutusunda kaak var.
T8R4 Salmastra glendini sk.
T8C5 Pompann alc tarafnda pislikler var.
T8R5 Pislikleri temizle.
T8R6 Kars basnc dsr.
T8C7 Pompa kars basn olmakszn alsyor.
T8R7 Pompadan sonraki valfi ks.
T8C8 Pompada hi su yok.
T8R8 Pompay devreden kar ve vakumu kr, bylece su pompaya akar.

205

Blm 9
Dmen Sistemi Sorunlar

206

207
Blm 9
Dmen Sistemi Sorunlar
Geminin yn dmen sistemi ile kontrol edilmekte diger bir ifadeyle gemi denizde
giderken k taraftaki yekenin as geminin gidecegi yn belirlemektedir. Modern
gemilerde elektrik ve hidrolik tahrikli dmen sistemleri kullanlmaktadr.
Geminin ynlendirilmesi kprstnden yaplmaktadr. Gerekli olan yeke as
kprstnden elektrik ve/veya hidrolik olarak dmen sistemine, buradan da yekeye
iletilmektedir.
ekil 9.1 ki silindirli dmen sistemi
Hidrolik gc kullanmak iin alsk olunan birka yntem bulunmaktadr. Bunlar; iki
silindirli, drt silindirli ve dnel kanatl tipte olan dmen sistemleridir. Bu hidrolik
sistemlerin en nemli eleman degisken debili pompalardr. Bu pompalarn kontrol
rnegin bir kontrol saft ile yaplabilmektedir. Bu pompa sabit devirli bir elektrik
motoru ile tahrik edilmektedir. rnegin, kontrol saftnn merkez noktasndan
uzaklastrlmasyla pompa stroku artmakta ve akskan bir ynde baslmaya
baslanmaktadr. Saftn merkezden daha da uzaklastrlmasyla daha fazla akskan
pompalanmakta ve silindirlere hareket vermek iin daha fazla basn saglanmaktadr.
Kontrol saftnn ilk konumuna dndrlp daha sonra ters yne hareketiyle birlikte

208
akskann da ters yne pompalanmasna baslanmaktadr. Bylece silindirlerdeki hareket
de ilkinin tersi ynde olmaktadr.
Yeke istenilen aya geldiginde geri besleme nitesi kullanlarak pompa kontrol ubugu
(saft) ilk konumuna dnmekte ve pompalama durmaktadr. Bylece yeke istenilen
ada tutulabilmektedir. Kprstndeki dmen tekerinin ters tarafa hareketi ile yeke,
ilk durumuna diger bir ifadeyle sfr asna geri dnmektedir.
ekil 9.2 Drt silindirli dmen sistemi
Sorun
T1 Sistemde basn olusmuyor veya basn ok dsk.
Olas Neden ve zmler
T1C1 Elektrik motorunun dns yn yanls.
T1R1 Elektrik baglantlarn degistir.
T1C2 Pompa giris devrelerindeki baglantlar gevsek.
T1R2 Baglantlar sk.
T1C3 Alc devrede yabanc maddeler veya paracklar.
T1R3 Yabanc maddeleri temizleyip kaldr.
T1C4 Tanktaki yag miktar yeterli degil.
T1R4 Tanka yag doldur.

209
T1C5 Kavrama veya tahrik saft krk.
T1R5 Degistir.
T1C6 Pompa arzal.
T1R6 Degistir.
T1C7 Basn gstergesi arzal.
T1R7 Degistir.
T1C8 Basn snrlandrma valfinin ayar kayms veya valf arzal.
T1R8 Yeniden ayarla veya degistir.
Sorun
T2 Her iki tarafta basn oldugundan yeke hareket edemiyor.
Olas Neden ve zmler
T2C1 Yn kontrol valfinin srgs sksms oldugundan yag dns devresinde
aks yok.
T2C2 Fren valfinin srgs sksms oldugundan yag dns devresinde aks yok.
T2C3 Yn kontrol valfinin selenoidine uyar gelmiyor.
T2R3 Elektrik devre semasn kontrol et.
Sorun
T3 Pompa yag basamyor.
Olas Neden ve zmler
T3C1 Yag seviyesi ok dsk.
T3R1 Tekrar yag doldur.
T3C2 Kaaklar.
T3R2 Kaaklar bul ve szdrmazlgn sagla.
T3C3 Doldurma ve havalandrma filtreleri tkal.
Sorun
T4 Yeke ok yavas hareket ediyor.

210
Olas Neden ve zmler
T4R1 Valfi kapat.
T4C2 Yn kontrol valfi tam olarak alsmyor.
T4R2.1 Piston (srg) strokunu kontrol et .
T4R2.2 Valflerin selenoidine gelen uyary (elektrik devresini) kontrol et.
T4C3 Silindir piston keeleri karyor.
T4C4 Basn snrlandrma valfi arzal veya kirli.
T4R4 Valfi skerek temizle veya degistir.
T4C5 Yeke momenti (torku) ok yksek.
T4R5 Tersaneye dans.
T4C6 Elektrik motor devri ok dsk.
T4R6 Gemideki frekans kontrol et.
T4C7 Sistem boyutlar olmas gerektigi gibi degil.
T4R7 Tersaneye dans.
Sorun
T5 Asr ses veya grlt ya da tankta kprme.
Olas Neden ve zmler
T5C1 Dolasmda hava var.
T5R1 Sistemi havaszlandr.
T5R2 Alc devreleri veya dirseklerde atlak olup olmadgn kontrol et.
T5C3 Tanktaki yag yeterli degil.
T5R3 Tanka yag doldur.
T5C4 Arzal pompa.
Sorun
T6 Motor alsmyor.

211
Olas Neden ve zmler
T6C1 Hasarl sigorta.
T6C2 Motor korumas devrede.
T6R2 Motor korumasnn ayarlarn kontrol et, gerekirse yeniden ayarla.
T6C3 Kontaktr alsmaya engel oluyor.
T6R3 Kontaktr kontrol et.
Sorun
T7 Motorda hrlama sesi var ve yksek amper ekiyor.
Olas Neden ve zmler
T7C1 Hasarl motor sargs.
T7C2 Bir faz eksik.
T7R2.1 Sigortay kontrol et.
T7R2.2 Kontaktr kontrol et.
Sorun
T8 Yanls yne dns.
Olas Neden ve zmler
T8C1 Motor yanls baglanms.
T8R1 Iki fazn baglantsn yer degistir.
Sorun
T9 Sigortalar atyor veya motor kontaktr hemen harekete geiyor.
Olas Neden ve zmler
T9C1 Kablolarda ksa devre.
T9R1 Ksa devreyi kaldr.
T9C2 Gemi bnyesine ksa devre.
T9R2 Ksa devreyi kaldr.
T9C3 Motor yanls baglanms.
T9R3 Baglanty kontrol et.

212
Sorun
T10 Motor ok scak.
Olas Neden ve zmler
T10C1 Net voltaj, motorun nominal voltajndan % 5 daha fazla degisiyor.
T10R1 Net voltajn dogru olduguna emin ol.
T10C2 Sogutma hava miktar ok az veya fan tkal.
T10R2 Hava giris ve ksnn kstlanmams olduguna emin ol.
T10C3 Sogutma havas nceden stlms.
T10R3 Normal hava sagla.

213

Blm 10
Irgat Sistemi Sorunlar

214

215
Blm 10
Irgat Sistemi Sorunlar
Baglama vinci (rgat), alslms bir gemi manevra donanmdr. Bu sistem bir motor, bir
tambur, bir dz disli ve palamar halatn iermektedir. Tambur, halatlarn ve demir
zincirinin mayna ve viras iin kullanlmaktadr.
Demir rgat, geminin bas tarafnda bulunan demirleme veya demir alma/atma esnasnda
demirin mayna ve virasn; liman manevrasnda ise halatlarn mayna ve virasn
saglayan donanmdr. K rgat ise, geminin k stnde veya k altnda bulunmakta,
manevralarda k taraftaki halatlarn mayna ve virasn saglamaktadr.
Bas ve k rgatlarn (vinlerin) hepsi birer kontrol valf nitesi ile kontrol edilmektedir.
Bu nite; aks kontrol valfi, yn kontrol valfi, basn dengeleme valfi ve basn kontrol
valfinden olusmaktadr.
Aks kontrol valfi, motorun devrini; yn kontrol valfi, en dsk devirden en yksek
devire kadar mayna ve viray kontrol etmektedir. Basn dengeleme valfi, vincin
maynas esnasnda asr hz nlerken basn kontrol valfi de, motoru asr yke kars
emniyete almaktadr.
ekil 10.1 Irgat

216
1. MEKANK TAHRK ELEMANLARI
Sorun
T1 Asr grlt.
Olas Nedenler
T1C2 Kaplin gevsek.
T1C3 Hasarl kaplin.
T1C4 Pompa ve motor montaj cvatalar gevsek.
T1C5 Diger tahrik elemanlar hasarl (V-kays, disli).
T1C6 Arzal pompa ve motor.
T1C7 Dns yn yanls.
T1C8 Vibrasyon nleyici kullanlmams.
Sorun
T2 Yetersiz kuvvet ve moment ks (yetersiz basn).
Olas Nedenler
T2C1 G iletimi arzal.
T2C2 V-kays veya trtll kays kayyor.
T2C3 Dns yn yanls.
T2C4 Arzal motor.
T2C5 Motor veya pompa zerindeki kama krlms.
Sorun
T3 Sarsntl silindir veya motor hareketi (basn ve aks dalgalanmalar).
Olas Nedenler
T3C2 Kaplin gevsek.
T3C3 Hasarl kaplin.

217
T3C7 Dns yn yanls.
Sorun
T4 ks tahrik eleman alsmyor veya ok yavas (yetersiz aks veya hi aks
yok).
Olas Nedenler
T4C2 Kaplin gevsek.
T4C3 Hasarl kaplin.
T4C7 Dns yn yanls.
2. EMME DEVRES
Emme devresinde asr diren;
Sorun
T1 Asr grlt.
Olas Nedenler
T1C1 Emme valfi kapal veya ksmen ak.
T1C2 Emme devresi tkal veya karyor.
T1C3 Akskan seviyesi ok dsk.
Sorun
Olas Nedenler
Sorun

218
Olas Nedenler
Sorun
T4 ks tahrik eleman alsmyor veya ok yavas (yetersiz aks veya hi
aks yok).
Olas Nedenler
Sorun
T5 Akskann kprmesi.
Olas Nedenler
T5C3 Yanls tank dizayn.
3. POMPA
Sorun
T1 Asr grlt.
Olas Nedenler
T1C2 Pompa azami basnc aslms.
T1C3 Mekanik seal ya da emme taraf keeleri hasarl.
T1C4 Hasarl pompa.
T1C5 Basma ve dns devreleri ters baglanms.
T1C6 Kontrol sistem dalgalanmas.
T1C7 Vibrasyon nleyici kullanlmams.

219
Sorun
Olas Nedenler
T2C1 Asnmadan dolay i kaak.
T2C2 Uygun olmayan tip pompa.
T2C3 Hasarl pompa.
T2C4 Kontrol basnc ok dsk ayarlanms ya da arzal kontrol cihaz.
Sorun
Olas Nedenler
T3C1 Degisken deplasmanl pompa ayarlaycs hasarl.
T3C2 Hasarl pompa.
T3C3 Sistemden pompa ayarlaycsna ters etki.
T3C4 Uygun olmayan uyarma (pilot) valfleri.
Sorun
aks yok).
Olas Nedenler
T4C1 Asnmadan dolay i kaak.
T4C2 Hasarl pompa.
T4C3 Basma ve dns devreleri ters baglanms.
Sorun
T5 Asr alsma scaklg.
Olas Nedenler
T5C1 Asnmadan dolay verim dsmesi.
T5C2 Degisken debili pompann ayarlaycs hasarl.
T5C3 Asr devir veya debi.

220
Sorun
T6 Akskann kprmesi.
Olas Nedenler
T6C1 Mekanik seal ya da emme taraf keeleri hasarl.
T6C2 Karan devre akskan iinde degil.
Sorun
T7 Pompa ok sk devreye giriyor ve devreden kyor.
Olas Nedenler
T7C1 Hasarl pompa.
T7C2 Akmlatr sistemlerindeki pompa ok kk.
4. BASMA DEVRES
Sorun
T1 Asr grlt.
Olas Nedenler
T1C1 Boru mesnetleri gevsek veya mesnet yok.
T1C2 Yanls montaj.
T1C3 Yetersiz kesit alan.
T1C4 Sistem havas tam alnmams.
Sorun
Olas Nedenler
T2C1 Kaaklar.
T2C2 Asr devre direnci.
Sorun
Olas Nedenler

221
Sorun
aks yok).
Olas Nedenler
T4C1 Kaaklar.
Sorun
Olas Nedenler
T5C1 Yetersiz kesit alan asr srtnme direnci veriyor.
Sorun
T6 Asr alsms, tkenmis silindir.
Olas Nedenler
T6C1 Hortumlar ok esnek.
T6C2 Devre havas tam alnmams.
Sorun
T7 Kontrol alsmas esnasnda devre ekilemesi.
Olas Nedenler
T7C2 Yanls montaj.
T7C5 Asr devre is hacmi.
5. DN DEVRES
Sorun
T1 Asr grlt.
Olas Nedenler

222
T1C2 Yanls montaj.
T1C5 Dns borusu akskann iinde degil.
T1C6 Dns filtresi tkal.
Sorun
Olas Nedenler
T2C2 Filtre tkal.
Sorun
Olas Nedenler
T3C2 Filtre tkal.
Sorun
aks yok).
Olas Nedenler
T4C2 Filtre tkal.
Sorun
Olas Nedenler
T5C1 Yetersiz kesit alan asr srtnme direnci veriyor.
Sorun
T6 Akskann kprmesi.

223
Olas Nedenler
T6C1 Dns borusu akskann iinde degil.
T6C2 Kt montajdan dolay girdap.
Sorun
Olas Nedenler
T7C1 Gevsek boru.
6. BASMA VALFLER
Sorun
T1 Asr grlt.
Olas Nedenler
T1C1 Kirli ve hasarl yuvadan dolay valf takrdyor.
T1C2 Yetersiz snmleme (uygun olmayan tip nedeniyle).
T1C3 alsrken aks sesleri.
T1C4 Uygun olmayan zellikler.
T1C5 Kt dizayn.
Sorun
Olas Nedenler
T2C1 alsma basnc ok dsk ayarlanms.
T2C2 Asnmadan dolay i kaaklar.
T2C3 Valf yuvas kirli veya hasarl.
T2C4 Krk yay.
T2C5 Uygun olmayan tip (yetersiz ayar aralg).
Sorun
Olas Nedenler
T3C1 Kirli ve hasarl yuvadan dolay valf takrdyor.

224
T3C2 Yetersiz snmleme (uygun olmayan tip nedeniyle).
T3C3 Asr snmsz uzaktan kontrol devresi.
T3C4 Uygun olmayan uzaktan kumanda devresi.
Sorun
aks yok).
Olas Nedenler
T4C1 alsma basnc ok dsk ayarlanms.
T4C3 Valf yuvas kirli veya hasarl.
T4C4 Krk yay.
T4C5 Sral kontrollerde uygun olmayan tip (yetersiz ayar aralg).
T4C6 Ilk hareket valfi hasarl veya ok yksek degere ayarl.
Sorun
Olas Nedenler
T5C1 Asr srekli aks.
T5C2 Uygun olmayan valf tipleri (yetersiz kesit alan).
T5C3 Basn ayar ok yksek.
T5C4 Asr yant sresi.
Sorun
Olas Nedenler
T6C1 Kontrol islevleri ok hzl.
T6C2 Hasarl ksclar veya orifisler.
Sorun
T7 Pompa ok sk devreye giriyor ve devreden kyor.

225
Olas Nedenler
T7C1 alstrma veya durdurma (start/stop) valfi yanls ayarlanms ya da hasarl.
7. AKI VALFLER
Sorun
T1 Asr grlt.
Olas Nedenler
T1C1 Valf vibrasyonu ve bu nedenle diger kontrol cihazlarn etkileme.
T1C2 Aks sesi.
T1C3 Kontrol sistem dalgalanmas.
Sorun
Olas Nedenler
T2C1 Asr basn dsmesi.
T2C2 Yanls ayar.
T2C3 Hasarl valf.
T2C4 Uygun olmayan tipte valf.
Sorun
Olas Nedenler
T3C1 Kirli valf.
T3C2 Valf vibrasyonu ve bu nedenle diger kontrol cihazlarn etkileme.
Sorun
aks yok).
Olas Nedenler
T4C1 Aks ayar ok dsk.
T4C2 Uygun olmayan tip (yetersiz ayar aralg).
T4C3 Kirli veya tkal valf.

226
Sorun
Olas Nedenler
T5C1 Aks ayar ok dsk (emniyet valfinden geen asr miktarda akskan).
T5C2 Hasarl valf.
8. KONTROL VALFLER
Sorun
T1 Asr grlt.
Olas Nedenler
T1C1 Hasarl selenoid veya dsk voltaj nedeniyle valf takrdamas.
T1C2 Kir veya asnmadan dolay valf hatas.
T1C3 Asr miktarda aks.
T1C4 Kontrol basncnn inip kmas (dalgalanmas).
T1C5 Ayarlanabilir snmlemeli valflerdeki yanls ayarlama.
T1C6 Elektrik kontrol sistemini gzden geir.
Sorun
Olas Nedenler
T2C1 Yanls elektrik verme noktas (rnegin sfr basnta elektrik kesilmiyor).
T2C2 Hasarl selenoid.
T2C4 Asr aks direnci.
T2C5 Sksms valf.
Sorun
Olas Nedenler
T3C1 Hasarl selenoid veya dsk voltaj nedeniyle valf takrdamas.
T3C2 Kir veya asnmadan dolay valf hatas.

227
T3C3 Asr miktarda aks.
T3C4 Kontrol basncnn inip kmas (dalgalanmas).
T3C5 Ayarlanabilir snmlemeli valflerdeki yanls ayarlama.
T3C6 Elektrik kontrol sistemini gzden geir.
Sorun
aks yok).
Olas Nedenler
T4C1 Yanls elektrik verme noktas (rnegin sfr basnta elektrik kesilmiyor).
T4C4 Asr aks direnci.
T4C5 Sksms valf.
T4C6 Kk el valfleri (musluklar) aks ynnde degil.
Sorun
Olas Nedenler
T5C1 Asr kaak kayb.
T5C2 Sfr basnta dolasm devrede degil, alsmyor.
T5C3 Sksms valf.
Sorun
Olas Nedenler
T6C1 Ap kapama sresinin ayar ok yavas.
T6C3 Valf kirli.
Sorun

228
Olas Nedenler
T7C1 Ap kapama sresinin ayar ok hzl.
T7C2 Uygun olmayan tip (yatay kesitte ok hzl degisim).
9. AKIKAN
Sorun
T1 Asr grlt.
Olas Nedenler
T1C1 Dsk akskan seviyesi ve yksek viskoziteden dolay emme zorluklar
(dsk scaklk).
T1C2 Kirli akskann hasar vermesi ve donanm tkamas.
T1C3 Akskann kprmesi.
Sorun
Olas Nedenler
T2C1 Viskozite ok dsk oldugundan dolay asr kaak.
T2C2 Viskozite ok yksek oldugundan dolay asr aks direnci.
Sorun
Olas Nedenler
T3C1 Kirlenmis akskan.
Sorun
aks yok).
Olas Nedenler

229
Sorun
Olas Nedenler
Sorun
T6 Akskann kprmesi.
Olas Nedenler
T6C1 Uygun olmayan tipte akskan.
Sorun
Olas Nedenler
10. TAHRK SSTEM (MOTOR, SLNDR)
Sorun
T1 Asr grlt.
Olas Nedenler
T1C1 Yzey asnmas.
T1C2 Kontrol sisteminde dalgalanma.
Sorun
Olas Nedenler
T2C1 I kaaklar (rnegin silindir keelerinin asnmas).
T2C2 Yzey asnmas.

230
T2C4 Asr i srtnme (zayf verim).
Sorun
Olas Nedenler
T3C1 Silindir keelerindeki asr srtnmeden dolay sksp kayma etkisi.
T3C2 Hidrolik motor iin en dsk devrin bile altnda olan devir.
Sorun
aks yok).
Olas Nedenler
T4C1 I kaaklar (rnegin silindir keelerinin asnmas).
T4C2 Yzey asnmas.
T4C5 Tutukluk yapan tahrik eleman (rnegin tutukluk yapan piston).
Sorun
Olas Nedenler
T5C1 Asnmadan dolay azalms verim.
T5C3 I kaak kayb.
Sorun
Olas Nedenler
T6C1 I kaaklar.
T6C2 Yetersiz havaszlandrma.
Sorun

231
Olas Nedenler
T7C1 Asr ktleler ve kuvvetler.
T7C2 Snmleme yok.
11. MUHTELF
Sorun
Olas Nedenler
T1C1 Basn kontroll sistemlerin kontrol devrelerinde hata.
T1C2 Hasarl cihaz.
Sorun
Olas Nedenler
T2C1 Motorun veya silindirin ksnda yetersiz kars kuvvet (rnegin azalan
ksc, basn dsrme valfi).
Sorun
aks yok).
Olas Nedenler
T3C1 Ilk alstrma gereksinimleri tatmin edici degil (hasar ayarlayc).
T3C2 Sinyal cihazlar yanls ayarlanms veya hasarl (rnegin basn salterleri),
snrlama anahtarlar alsmyor.
Sorun
Olas Nedenler
T4C1 Sistemin sogutma kapasitesi ektigi gce veya alsma sresine oranla
yetersiz.
T4C2 Pompann alstg asr alsma aralklarnda sfr basn dolasm yok.
T4C3 Sistemde yetersiz akskan.
T4C4 Sogutma su valfi alsmyor.

232
T4C5 Termostat ok yksek bir degere ayarl.
T4C6 Sogutma suyu yok veya hasarl fan.
T4C7 Sogutma su scaklg ok yksek.
T4C8 Ortam scaklg ok yksek.
T4C9 Sogutucuda kir veya tkanklk.
T4C10 nceki nedenlerden dolay yetersiz s kayb.
Sorun
Olas Nedenler
T5C1 Uzaktan kumandal geri dndrmez, yuva kontrol hatas veya pislikten
dolay hemen kapatmyor.
T5C2 Snrlandrma anahtar asr alsms ve asnms.
Sorun
Olas Nedenler
T6C1 Akmlatr sistemlerindeki valflerin durum degistirmesinden nce ksma
yaplmyor.
Sorun
T8 Pompa ok sk devreye girip devreden kyor.
Olas Nedenler
T8C1 Akmlatr sistemlerinde; gaz dolum basnc ok dsk, diyafram hasarl
ve basn salter ayar yanls.

233

Blm 11
Hidrolik Kreyn Sorunlar

234

235
Blm 11
Hidrolik Kreyn Sorunlar
Gemilerde yk islemlerinin (ykleme veya tahliye) yaplmas bumbal yk vinleri ile
olmaktadr. Bunlar genellikle elektrik ve hidrolik tahrikle yklerin ykleme, tahliye ve
tasnmasnda kullanlmaktadr. Gemilerin pek ogu gverte kreynleriyle (vinleriyle)
donatlmslardr. Kreynler, platformlarn zerinde 360 derece dnebilecek sekilde
yerlestirilmis olup bazen ortak bir platform zerine iki kreyn yerlestirilmektedir. Bu iki
kreyn ayr ayr veya birlikte alstrlabilmektedir.
Kreynlerdeki hidrolik sistemler devreye ayrlmaktadr. Her bir devre (vin) basnl
bir yag pompasna sahip olup bu basnl yag ile asagdaki islemleri yapmaktadr:
1- Bumba vinci, kreyn bumbasn mayna ve vira etmektedir,
2- Yk vinci, kreyn kancasn mayna ve vira etmektedir,
3- Dndrme mekanizmas, kreyn blogunu ve bumbay dndrmektedir.
Kreyn operatr kabininde iki adet kontrol kolu bulunmaktadr. Bu kontrol kollarndan
biri ile yk vincine, digeri ile de bumba vincine ve dndrme mekanizmasna kumanda
edilmektedir. Yk vinci, bumba vinci ve dndrme mekanizmasnn islevleri dsk
devirli ve yksek momentli (torklu) hidrolik motorlarla yerine getirilmektedir.
ekil 11.1 Hidrolik kreyn ve tambur

236
11.1 MEKANK PARALAR
Sorun
T1 Kontrol kolu kreynin asagdaki hareketlerini kontrol edemiyor:
1. Hidrolik motorun ivmelenmesi ok yavas.
2. Hidrolik motorun hz kontrol kolunun durumuyla orantsz.
3. Hidrolik motorun hz degisken.
4. Hidrolik motor yksek hzlara erisemiyor.
5. Hidrolik motorun hz ok fazla.
6. Hidrolik motor alstrldktan ksa bir sre sonra stop ediyor.
Olas Neden ve zmleri
T1C1 Kontrol kolu ve kontrol edicinin bostaki durumlar devre ds kalms.
T1R1 Bostaki pozisyon yeniden ayarlanmal.
T1C2 Spiral elik tel ve dislisi sksms.
T1R2 Temizlik yaplmal, hasar varsa degistirilmeli.
T1C3 Kontrol kolu sksms.
T1R3 Overhol edilmeli.
Sorun
T2 Operasyon srasnda hidrolik motor alsmyor.
T2C1 Kontrol kolu sksms.
T2C2 Birbirine baglama dgmesi veya kolu devre ds kalms.
Sorun
T3 Elektrik motoru, kontrol kolu harekete geirildiginde stop ediyor.
T3C1 Snrlama anahtarlar devreye girmis.

237
T3R1 Kontrol kolu ters yne dogru ekilerek by-pass dgmesine baslmal
(eger elik halat gevseklik snrlama anahtar devredeyse tamburlarn
konumu kontrol edilmeli).
T3C2 Hidrolik yag scaklg 5Cden az.
T3R2 Kontrol kolu bosa alnmal ve pompa bosta alstrlarak krmz lambann
snmesi beklenmeli.
Sorun
T4 Kontrol kolu hareket ettirildiginde anormal sesler geliyor.
T4C1 Kreyn hzl sekilde hareket ettirilmis.
T4R1 Operasyon daha yumusak bir sekilde yaplmal.
T4C2 Hidrolik sistemde hava var.
T4R2 Sistem havaszlandrlmal.
Sorun
T5 Fren serbest kalmyor.
T5C1 Kontrol kolundaki mikro anahtar baglantsnda sorun var.
T5R1 Baglantlara baklmal ve mikro anahtar yeniden ayarlanmal.
T5C2 Elektrik ekipmanlarnda (dgme, rle vb.) sorun var.
T5R2 Kontroller ve ayarlamalar yaplmal.
T5C3 Fren selenoid valflerinde sorun var.
T5R3 Kontrol edilmeli ve bakm yaplmal.
T5C4 Fren emniyet valfi sksms veya yay krlms.
T5R4 Kontrol edilmeli ve bakm yaplmal.
T5C5 Vira freni acil durdurma valfi kapal.
T5R5 Valfin ak olup olmadg kontrol edilmeli.
Sorun
T6 Fren grevini yerine getirmiyor.
T6C1 Baglant veya pinlerde arza veya kopukluk var.

238
T6R1 Onarlmal veya degistirilmeli.
T6C2 Frenin yay krlms.
T6R2 Degistirilmeli.
Sorun
T7 Vira islemi srasnda bum titreme yapyor.
T7C1 elik tel tambura yanls sekilde donatlms.
T7R1 elik tel tambura yeniden sarlmal.
T7C2 Yk egimli olarak kaldrlms.
T7R2 Yk dik olarak kaldrlmal.
Sorun
T8 Tel, makaradan kyor.
T8C1 Telin yerinden kmasn engelleyen koruma yanls pozisyonda.
T8R1 Tel korumas ile makara arasndaki bosluk ayarlanmal.
T8C2 Yk egimli olarak kaldrlms.
T8R2 Yk, kreyne zarar vermemek iin daima dik olarak kaldrlmal.
Sorun
T9 elik tel tambura karsk biimde dolanms.
T9C1 Kreyn hzl bir sekilde hareket ettirilmis.
T9R1 Operasyon daha yumusak bir sekilde yaplmal.
T9C2 Halat ok uzun veya uygun llerde halat kullanlmams.
T9R2 Halat degistirilmeli.
Sorun
T10 Mekanik paralardan anormal sesler geliyor.
T10C1 Hareketli paralar birbirine degiyor.

239
T10R1 Onarm ve ayarlar yaplmal.
T10C2 Cvata veya somunlarda gevseme var.
T10R2 Cvatalar torklarna gre sklmal.
T10C3 Yetersiz ve kt yaglama.
T10R3 Kullanma klavuzu tavsiyesine gre dogru yag kullanlmal ve devreler
kontrol edilmeli.
T10C4 Yataklarda ve pinlerde hasar var.
T10R4 Bakm yaplmal, hasar oksa yenilenmeli.
T10C5 Dislilerle ilgili problem var.
T10R5 Overhol yaplmal, hasar oksa yenilenmeli.
Sorun
T11 elik tel mr ok ksa.
T11C1 zel ykleme.
T11R1 Tel, asnma limitlerine ulastgnda degistirilmeli.
T11C2 elik tel klavuzu yay kuvveti yeterli degil.
T11R2 Yay kuvveti ayarlanmal.
T11C3 Yetersiz ve kt yaglama.
T11R3 Teller yeterli biimde greslenmeli.
Sorun
T12 Bumba veya bum hareket etmiyor.
T12C1 Asr ykleme veya ykn kreyne gre ok yatk pozisyonda olmas.
T12R1 Emniyetli alsma ykne (SWL) uygun ykleme yaplmal.
11.2 HDROLK PARALAR
Sorun
T1 Hidrolik pompadan anormal sesler geliyor.

240
T1C1 Yag tankndan pompa emis devresine gelen devredeki stop valf kapal.
T1R1 Valf tam ak konumda tutulmal.
T1C2 Emis devresinde kavitasyon olusmus.
T1R2 Filtre temizlenmeli.
T1C3 Hidrolik sistemde hava var.
T1R3 Sistem havaszlandrlmal.
T1C4 Hidrolik pompann kanatlarnda sorun var.
T1C5 Hidrolik pompa ile elektrik motoru kaplinlerinde kaklk var.
T1R5 Kaplinlerin merkezlenmesi (eksene alma) yaplmal.
T1C6 Kem ring asnms.
Sorun
T2 Hidrolik yagn scaklg anormal biimde artyor.
T2C1 Yag kulerinin fan motoru alsmyor.
T2R1 Elektrik baglantlarna, kablolarn durumuna ve termal rlenin trip atp
atmadgna baklmal.
T2C2 Kulerin sogutma kapasitesi kirlilikten dolay azalms.
T2R2 Kuler, basnl hava veya kzgn buhar ile temizlenmeli.
T2C3 Kulerin fan krlms veya deforme olmus.
T2C4 Kulerin tkal olmas veya by-pass valfinin arzal olmas nedeniyle
kulerden yag geisinin azalmas.
T2R4 Kuler temizlenmeli, by-pass valfinin bakm yaplmal.
T2C5 Kreynin asr ykte uzun sre kullanlmas.
T2R5 Normal kullanma snrlarna dnlmeli.
Sorun
T3 Yag basnc istenilen degerlere ulasmyor.

241
T3C1 Ortam scaklg 40
o
Cden fazla.
T3R1 Hidrolik pompa dsk hzda alstrlmal.
T3C2 Hidrolik pompa yanls sekilde montaj yaplms.
T3R2 Pompann montaj kontrol edilmeli.
T3C3 Pompann dns yn ters.
T3R3 Elektrik motorunun baglantlar dzeltilmeli.
T3C4 Emniyet valfinin ayar cvatas gevsemis, yay krlms veya valf pislikten
dolay tkanms.
Sorun
T4 Hidrolik motor arzas; dsk yklerde vira islemi yaplyor, fakat agr
yklerde yaplamyor ve istenilen hza ulaslamyor.
T4C1 Emniyet valfi arzal.
T4C2 Hidrolik motorun gvdesi ve rotoru asnms.
Sorun
T5 Hidrolik motor, dsk yklerde yksek hza erisemiyor.
T5C1 Hz degisim valfi sksms.
T5C2 Hidrolik pompa arzas.
Sorun
T6 Bum asagdayken yk yere dsyor.
T6C1 Kars basn ayar valfi sksms.

242
T6R1 Kars basn valfi dogru sekilde ayarlanmal (rnegin 3 bar).
Sorun
T7 alstrma srasnda kreyn ani dns yapyor.
T7C1 Hidrolik motor emniyet valfinin ayar basnc ok yksek.
T7R1 Valf basnc yeniden ayarlanmal.
T7C2 Kars basn ayar valfi sksms.
T7R2 Kars basn valfi dogru sekilde ayarlanmal (rnegin 3 bar).
Sorun
T8 Stop etme srasnda kreyn ani dns yapyor.
T8C1 Dndrme mekanizmas fren silindirinin geri dndrmezli ksma valfi
arzal.
T8C2 Hidrolik motorun kontrol mekanizmalarnda sorun var.
T8R2 Ayarlama yaplmal.

243

Blm 12
p Yakma Kazan
(ncineratr) Sorunlar

244

245
Blm 12
p Yakma Kazan (nsineratr) Sorunlar
Deniz kirliligi ile ilgili uluslararas kat kurallar ve snrlamalar islem grmemis
(temizlenmemis) atk sularn, atk yaglarn ve amurun denize baslmasn
yasaklamaktadr. Bu atklar denize basmamann en iyi yolu p yakma kazan
(insineratr) kullanmaktr. p yakma kazannda, yaklacak nesneler iin ayr ayr
nozullar bulunmaktadr. stp ve khne bez gibi kat atklarn yaklmas iin
otomasyona gerek yoktur.
ekil 12.1 p yakma kazan (insineratr)
amurun yaklmas islemi iin kazann nceden stlmas gerekmektedir. Ayrca
yaklacak olan amur, nceden ayr bir amur tanknda toplanarak stlmakta ve
iindeki su tahliye edilmektedir. Sudan arndrlms olan amur, bir amur transfer
pompas yardmyla dozaj pompasna, buradan da amur nozuluna gnderilmektedir.
Tuvalet atklarn imha etmek iin de ayn nozul kullanlmaktadr. Daha nceden dizel-
oil nozulu ile gnderilen yakt ieride yaklarak kazann ii belli bir scaklga kadar
stlmakta ve bu islemin ardndan amur, basnl hava veya buharla amur nozulu
vastasyla pulvarize edilerek yaklmaktadr. Yakt harcamn en aza indirmek iin
islemler termostatla kontrol edilmektedir. Yanmay hzlandrmak iin baca tarafna bir
adet baca gaz fan monte edilmekte ve amur yaklrken fan damperi ile ayarlama
yaplarak kazan iinde belirli bir vakum saglanmaktadr.

246
ekil 12.2 p yakma kazan devre emas
Yanmann ardndan sistemde kalan klleri alabilmek iin kazann alt tarafna bir adet
kl kapag konmustur. Kl kapagnn stnde ise kat nesneleri ieriye koyabilmek iin
bir kapak daha bulunmaktadr. Emniyet amacyla bu kapak kapatlmadan kazanda
herhangi bir seyi yakmak mmkn degildir.
Insineratr sistemi genellikle; bir amur tank, bir amur transfer veya dolasm pompas,
bir dozaj pompas, basnl hava veya buhar devresi ve p yakma kazanndan
olusmaktadr. p yakma kazannda ise brlr fan, birinci ve ikinci kademe dizel-oil

247
nozulu, amur nozulu, damper ve baca gaz fan ile baz emniyet cihazlar
bulunmaktadr. Bu emniyet sistemleri; amur pompas, dozaj pompas, hava veya buhar
ve dizel-oil iin basn salterleri (presostat) ve baz scaklk salterleri (termostat) olup
ayrca amur devresinde bir de basn ayarlama valfi bulunmaktadr.
Sorun
T1 G (elektrik) yok.
T1C1 Hatal g (elektrik) tablosu.
T1R1 Ana tablodan elektrik gelip gelmedigini kontrol et.
T1C2 Acil durum dgmesi ak.
T1R2 Dgmeyi kontrol et.
T1C3 Hasarl sigorta.
T1R3 Sigortalar kontrol et.
T1C4 Hatal transformatr (dnstrc).
T1R4 Transformatr (dnstrcy) kontrol et.
T1C5 Rlede yanls g.
T1R5 Rleyi kontrol et.
Sorun
T2 Baca gaz fan alsmyor.
T2C1 Motor devre salteri trip atms.
T2R1 Salteri a.
T2C2 Arzal kontaktr.
T2C3 Arzal motor.
T2R3 Motoru kontrol et, gerekirse degistir.
T2C4 Arzal dgme.
Sorun
T3 Brlr kontrol edicisi (kontrol paneli) ("Dizel-oil kademe 1") alsmyor.

248
T3C1 Aktif olan alarm gstergelerinden biri devrede.
T3R1 Alarm devresini kontrol et ve alarm resetle (sfrla).
T3C2 Ykleme kapag emniyeti aktif degil.
T3R2 Kapag skca kapat.
T3C3 Kontrol edicide atms sigorta.
T3R3 Sigortay kontrol et.
T3C4 Brlr kontrol edicide arza.
T3R4 Kontrol ediciyi gzden geir.
T3C5 Arzal "Dizel oil brlr" dgmesi.
T3R5 Brlr ve dgmeyi kontrol et.
Sorun
T4 Brlr motoru alsmyor (ama brlr kontrol edici alsyor).
T4C1 Brlr motoru devre salteri trip atms ("Motor ar ykte" alarm yanyor).
T4R1.1 Salteri resetle (sfrla).
T4R1.2 Salter iin ayar degerini kontrol et.
T4R1.3 Motoru kontrol et.
Sorun
T5 Brlr motoru alstktan sonra "Dizel-oil basnc dk" alarm.
T5C1 Dizel-oil saglanamyor.
T5R1 Devre valflerini kontrol et.
T5C2 Dizel-oil (D/O) basn salteri aktif degil.
T5R2.1 Basn salterini kontrol et (rnegin, ayar basnc 5 bar).
T5R2.2 Dizel-oil basncn kontrol et (rnegin, normalde 11 bar).
T5R2.3 Pompay kontrol et.
Sorun
T6 Brlr motoru alstktan sonra "Alev yok" alarm.

249
T6C1 Atesleme kvlcm yok.
T6R1.1 Atesleme elektrotlarn, konumunu ve kvlcm aralgn kontrol et.
T6R1.2 Atesleme kablosunu kontrol et.
T6R1.3 Atesleme transformatrne gelen gc kontrol et.
T6C2 Dizel-oil selenoidleri ak degil.
T6R2.1 Selenoidlere gelen gc kontrol et.
T6R2.2 Selenoidleri kontrol et.
T6C3 Kirli yakt memesi.
T6R3 Meme filtresini temizle veya degistir.
T6C4 Brlre gelen ilk hava ok fazla.
T6R4 Brlr hava damperi en az konumunda degil, damperi en az konumuna
getir.
T6C5 Brlr yeniden alstracak kontrol rlesi aktif degil.
T6R5 Kontrol rlesini gzden geir.
T6C6 Arzal fotosel.
T6R6.1 Fotoseli kontrol et.
T6R6.2 Kirliyse temizle.
T6C7 Dizel-oilin kalitesi kt.
T6R7.1 Dizel-oili kontrol et.
T6R7.2 Dizel-oil basncn artr (rnegin, en fazla 14,5 bar)
Sorun
T7 Dgme "Dizel oil brlr" pozisyon 2 iken "Alev yok" alarm (kademe 1
iken alsyor, ama kademe 2 yapldgnda snyor).
T7C1 Brlrde ilk hava ok fazla.
T7R1 Damperden ayarlayarak havay azalt.
T7C2 "D/O kademe 2" alstrlmadan nce hava damperi ok fazla ak.
T7R2 "D/O kademe 2" yi alstrmak iin damper motoru zerindeki kemi ayarla.

250
Sorun
T8 "Dizel oil brlr kademe 2" yanmyor.
T8C1 Kademe 2de kirli yakt memesi.
T8R1.1 Meme zerindeki filtreyi temizle.
T8R1.2 Memeyi degistir.
T8C2 "Kademe 2 dizel-oil" selenoidi amyor.
T8R2.1 Selenoide gelen gc kontrol et.
T8R2.2 Selenoidi kontrol et.
T8C3 Baca gaz scaklg ok yksek (normali 350C).
T8R3 Baca gaz scaklgn kontrol et ve gerekirse ayarla.
T8C4 Yanma odas scaklg ok yksek (normali 1200C).
T8R4 Yanma odas scaklgn kontrol et ve gerekirse ayarla.
T8C5 Brlr zerinde arzal hava damper motoru.
T8R5 Arzal hava damper motorunu kontrol et.
T8C6 "D/O kademe 2" iin arzal dgme.
Sorun
T9 amur (dolasm) pompas alsmyor.
T9C1 amur tank bos.
T9R1 Tanktaki amur seviyesini kontrol et.
T9C2 Motor devre salteri trip atms ("Motor ar ykte" alarm yanyor).
T9R2 Devre salterini resetle (sfrla).
T9C3 Arzal kontaktr.
T9C4 Arzal motor.
T9R4 Motoru kontrol et.
T9C5 Arzal basn salteri (presostat).
T9R5 Basn salterini kontrol et.

251
Sorun
T10 amur dozaj valfi (pompas) alsmyor.
T10C1 amur dolasm pompas alsmyor.
T10R1 Pompay kontrol et.
T10C2 Yanma odas scaklg ok dsk (normali 600C).
T10R2 Scaklg kontrol et ve gerekirse ayarla.
T10C3 amur yakma kontrol rlesi hatal.
T10C4 Frekans eviriciyi aktif hale getirmede kullanlan kontrol rlesi hatal.
T10C5 amur brlrnn basn salteri hatal.
T10R5 Basn salterini kontrol et.
T10C6 Baca gaz scaklgnn kontrol edicisi (termostat) hatal.
T10R6 Scaklk kontrol edicisini (termostat) gzden geir.
T10C7 Arzal frekans eviricisi.
T10R7 Frekans eviriciyi kontrol et.
T10C8 Arzal motor.
Sorun
T11 amur dozaj valfi (pompas) alsyor, ama bir sre sonra devreden kyor.
T11C1 Yanma odas scaklg ayar degerinin altna dsyor (normali 600C).
amurun sl degeri dsk, iinde su var.
T11R1 Scaklg kontrol et ve gerekirse ayarla, suyu bosalt.
T11C2 amur dozaj valfi (pompas) motoru asr ykte.
T11R2.1 Termal asr yk ayarn kontrol et.
T11R2.2 Gerekirse termal asr yk ayarn degistir.
Sorun
T12 amur brlrnde alev yok (ama amur dozaj pompas alsyor).

252
T12C1 Arzal buhar/hava selenoidi.
T12R1 Selenoidi kontrol et.
T12C2 Arzal amur dozaj valfi (pompas).
T12R2 Dozaj valfini, stator ve rotoru kontrol et.
T12C3 amur veya hava/buhar valfi ak degil.
T12R3 amur veya hava/buhar valflerini a.
T12C4 Arzal amur valfi.
T12R4 amur valfini kontrol et.
T12C5 amur iinde ok fazla su var.
T12R5 amuru kontrol et, amur tankndaki suyu tahliye et ya da amuru D/O
kademe 1 ve 2 ile yak.
T12C6 amur memesine giden hava ok fazla.
T12R6 Havay azalt.
T12C7 Hasarl veya kt amur memesi.
T12R7 amur memesini kontrol et, gerekirse temizle ve ayarla.
Sorun
T13 "Baca hava ekimi (draft) hatas" alarm.
T13C1 Yanma odasnda ok dsk negatif basn.
T13R1 Yanma odasndaki basnc kontrol et.
T13C2 El/otomatik dgmesi "El" konumunda.
T13R2 Dgme "El" konumunda ise baca gaz damperi otomatik olarak
ayarlanmayacag iin dgmeyi "Otomatik" konumuna getir.
T13C3 Basn kontrol edicinin (basn salterinin) ayar degerleri normal snrlarn
dsnda.
T13R3 Degerleri kontrol et ve gerekirse ayarla.
T13C4 Basn kontrol edicinin sigortas hatal.
T13C5 Arzal basn kontrol edici.
T13R5 Kontrol ediciyi degistir.

253
T13C6 Arzal baca gaz damper motoru.
Sorun
T14 "Baca gaz scakl yksek" alarm.
T14C1 Baca gaz scaklg ok yksek (normali 400C).
T14R1 Baca gaz scaklgn kontrol et ve gerekirse ayarla.
T14C2 Arzal scaklk kontrol edicisi (termostat).
T14C3 Arzal termokapl (s pili).
T14R3 Termokapl kontrol et.
Sorun
T15 "Yanma odas scakl yksek" alarm.
T15C1 Yanma odas scaklg ok yksek (normali 1200C).
T15R1 Yanma odas scaklgn kontrol et ve gerekirse ayarla.
T15C2 Arzal scaklk kontrol edicisi (termostat).
T15C3 Arzal termokapl (s pili).
T15R3 Termokapl (s pilini) kontrol et.
Sorun
T16 "Motor ar ykte" alarm.
T16C1 Motor devre salterlerinden biri trip atms.
T16R1 Salterleri, motoru ve ayar degerini kontrol et.
Sorun
T17 "amur/buhar basnc dk" alarm.

254
T17C1 amur basnc dsk (rnegin, normali 0,5-1 bar).
T17R1 Basnc kontrol et ve gerekirse ayarla.
T17C2 Buhar/hava basnc dsk (rnegin, normali 6-9 bar).
T17R2 Basnc kontrol et ve gerekirse ayarla.
T17C3 amur devresindeki valfler kapal.
T17R3 Valfleri kontrol et.
T17C4 Buhar/hava devresindeki valfler kapal.
T17R4 Valfleri kontrol et.
T17C5 amur basn salteri arzal.
T17R5 Basn salterini kontrol et (rnegin, ayar degeri 0,2 bar).
T17C6 Buhar/hava basn salteri arzal.
T17R6 Basn salterini kontrol et (rnegin, ayar degeri 2 bar).
T17C7 amur ve hava kontrol rlesi arzal.

255

Blm 13
Pis Su reticisi Sorunlar

256

Blm 13
Pis (Atk) Su nitesi Sorunlar
Tuvalet atklarnn islem grmeden (temizlenmeden) snrlandrlms sularda denize
baslmas yasaktr. Islem grmemis tuvalet atklar snrlandrlms sularda denize
basldgnda, en sonunda suyun kendi kendini ayrstrabilme ve temizleyebilme
yeterliligini yok ederler. Ayrca sudaki oksijeni tketirler ve bylece aerobik bakteriler
yasayamazlar. Oksijen miktar tkendigi zaman anaerobik bakteri ortaya kar ve
hidrojen slfit, metan ve amonyak retirler. Bu gazlar ya ok zehirli ya da yanabilir olup
bazen de her iki zelligi birden tasrlar. Islem grms tuvalet atklar denize
basldklarnda oksijen ihtiyacn yneterek baz snrlara uyum gstermelidirler.
Aerobik bakterilerin kullandg oksijen ihtiyac BOI (biyolojik oksijen ihtiyac) ad
verilen testlerle saptanr.
ekil 13.1 Pis (atk) su nitesi
Pis su nitelerinde; fiziksel, biyolojik ve kimyasal olmak zere esit temizlik ve
artma islemi yaplmaktadr. Islem nitesinin genellikle, iinde en az blme ieren bir

258
tank bulunmaktadr. Bu blmeler havalandrma tank, dinlendirme tank ve klorlama
tankdr. Tuvalet atg olan pis su, ncelikle bir filtreden geirilerek fiziksel temizleme
yapldktan sonra aerobik bakteriler tarafndan sindirilen havalandrma tankna
girmektedir. Buraya bir fan veya kompresrle hava verilmekte, tank oksijence
zenginlestirilip atk madde ve bakteriler bir dizi boru ve memelerle karstrlarak
harekete geirilmektedir. Bylece retilen bakteriler atk maddeyi aerobik sindirimle
amura dndrmektedir. Atk, dinlendirme tankna getigi zaman amur burada dibe
kmekte, temiz akskan da yasayan bakterileri ldrmek amacyla klorlama tankna
gitmektedir.
ekil 13.2 Pis su nitesi devre emas
Sorun
T1 Tahliye (denize basma) pompas alsmyor.
T1C1 Arzal motor.
T1C2 G (elektrik) yok.
T1R2 Elektrik sistemini kontrol et.

259
T1C3 Otomatik sigortalar kapal.
T1R3 Sigortalar normale getirmeden nce kapal olma nedenini bul.
T1R4 Impellerin boslugunu l ve gerekirse degistir.
T1C5 Arzal samandra.
T1R5 Samandray ve elektrik devresini kontrol et.
Sorun
T2 Tahliye pompas devreden kmyor.
T2C1 Hatal samandra.
T2C2 Sisteme giren atk su miktar ok fazla.
T2R2 Pompann devrede kalmas normal.
Sorun
T3 Tahliye pompas alsyor ama basmyor.
T3C1 Dns yn yanls.
T3R1 Elektrik motorundaki fazlar degistir.
T3C3 ks tarafndaki valfler kapal veya hasarl.
T3R3 Basma devresindeki valfleri kontrol et.
Sorun
T4 Sistem tasyor.
T4C1 Hasarl tahliye pompas.
T4R1 By-pass valfini a ve tahliye pompasn onar veya degistir.
T4C2 Sisteme giren atk su miktar ok fazla, tasnt sintineye veya belirlenmis
bir tanka gidiyor.

260
T4R2 Normal.
T4C3 Aktivasyon blmesindeki filtre tkal.
Sorun
T5 Hava fan (veya kompresr) alsmyor.
T5C1 Zamanlama yanls ayarlanms.
T5R1 Kontrol et ve zaman ayarla.
T5C2 G (elektrik) yok.
T5R2 Elektrik sistemini kontrol et.
T5C3 Otomatik sigortalar kapal.
T5R3 Sigortalar normale getirmeden nce kapal olma nedenini bul.
T5C4 Arzal motor.
T5C6 Hasarl geri dndrmez valf ve hava fannda su.
T5R6 Onar veya valfi degistir, suyu bosalt.
Sorun
T6 Hava fan alsyor, fakat yeterli aks yok.
T6C1 Hasarl geri dndrmez valf.
T6R1 Onar veya valfi degistir.
Sorun
T7 Hava fan alsyor, fakat basn dsk.

261
T7C1 Dns yn yanls.
T7R1 Elektrik motoru zerindeki fazlar degistir.
Sorun
T8 Hava fan alsyor, ama tank yzeyinde kpk veya kabarcklar yok.
T8C1 Hasarl hortum veya boru.
T8C2 Hava dagtcs tkal veya hasarl.
T8R2 Hava dagtcsn temizle veya degistir.
Sorun
T9 Sistemden koku geliyor.
Olas Sorun ve zm
T9C1 ok fazla mineral amur.
T9R1 amur ierigini kontrol et ve gerekirse tahliye et.
T9C2 Bakteriler lms (Kahverengi amur normal bakteri yasamn ifade eder,
siyah amur ise bakterilerin ldgn gsterir).
T9R2 Tank kapaklarn aarak hava fannn islevini kontrol et, fann alsmas
srasnda yzeyde kpk veya kabarcklar grlmeli.
Sorun
T10 Tahliye edilen su kirli.
T10C1 Sisteme giren atk su miktar ok fazla, bu da ok fazla hidrolik yk
yaratyor.
T10R1 Yaplacak bir sey yok.
T10C2 Sistem yeni alstrlms, bakteriler henz olusmams.
T10R2 alstrma zamann kontrol et, sistemin yeni alstrlmasnda bakteri
olusumu iin yaklask haftaya ihtiya var.

262
T10C3 Bakteriler lms.
T10R3 Bkz. " Sistemden koku geliyor".
Sorun
T11 Dinlendirme tanknn yzeyinde ok fazla pislik var.
T11C1 Byk sistemlerde, kpk alc dzgn ve yeterli alsmayabilir.
T11R1 Kontrol et ve kpk alc iindeki su seviye valfini ayarla (rnegin,
yaklask su seviyesinin 40 mm altnda)
Sorun
T12 Dinlendirme tank yzeyinde ok fazla siyah amur.
T12C1 amur dns pompasnn alsmas yetersiz.
T12R1.1 Kontrol et ve amur dns valfini ayarla.
T12R1.2 amur dns borusuna bagl hava hortumunu kontrol et.
T12R1.3 Blmedeki amuru tahliye et.
Sorun
T13 Tahliye edilen suda klor yok.
T13C1 Dozaj pompas alsmyor.
T13R1 Pompa islevlerini kontrol et.
T13C2 Dezenfektan (klor) tank bos.
T13R2 Tank doldur.
T13C3 Dozaj oran ok dsk.
T13R3 Dozaj pompasn ayarlayarak oran artr.

SZLK

Trke ngilizce
1. kademe basma valfi : 1st stage delivery valve
1. kademe emme valfi : 1st stage suction valve
2. kademe basma valfi : 2nd stage delivery valve
2. kademe emme valfi : 2nd stage suction valve
ak impeller : open impeller
acil durdurma : emergency stop
acil durum : emergency
al plakal eksenel pistonlu pompa : swash plate piston pump
asal ayarlama (eksenleme) : angular alignment
ama suyu : opening water
ar faz : heavy phase
ak kontrol valfi : flow control valve
akmlatr : accumulator
alc boru : suction pipe
alc devre : suction line, suction pipe

264
ana makina : main engine, M/E
anafor : vortex
ara kuler : inter cooler
arza : trouble, defect, failure
arzal : defective, faulty
arka kapak : rear cover
andrc : abrasive
anma halkas : wearing ring, casing ring
anma ringi : wearing ring, casing ring
anma : wearing
ar akm : over current
ar stma : superheat
ar yk : overload
ayarlama valfi : regulating valve
ayrtrc : separator
baca gaz fan : flue gas fan
balata : pad, clutch plate, clutch disk, brake lining
basn : pressure
basn dengeleme valfi : pressure counterbalance valve
basn drme valfi : pressure reducing valve
basn fark : differential pressure
basn alteri : pressure switch
basn snrlandrma valfi : pressure relief valve

265
basma ykseklii : discharge head
birikinti : deposit
birinci kademe : 1st stage
biyolojik oksijen ihtiyac : biochemical oxygen demand
boaltma : drain
boluk : clearance
brlr : burner
buharlama : vaporize
buharlama basnc : vapor pressure
buharlama scakl : evaporation temperature
bum : boom
bumba : derrick
buzlar zme, eritme : defrost
buzluk kompresrs : refrigeration compressor
buzluk odas : provision store
altrma/durdurma : start/stop
amur memesi : sludge nozzle
amur pompas : sludge pump
amur valfi : sludge valve
anak : bowl
anak bal : bowl hood
evresel pistonlu pompa : circumferential piston pump
k valfi : delivery valve, discharge valve

266
cvata : bolt
ok kademeli pompa : multistage pump
conta : gasket
p yakma kazan : incinerator
datc : distributor
datm havas : distribution air
dalg pompas : submersible pump
debi (ak) ler : flowmeter
deitirme, (bir eyi yedeiyle) : replace
denge : balance
dengeli kanatl pompa : balanced vane pump
dengesiz kanatl pompa : unbalanced vane pump
deniz suyu : sea water
devir sayc : revolution counter
devreden karma cihaz : cut out device
difzrl pompa : diffuser pump
dikey dili (separatr) : worm
dikey pompa : vertical pump
dikey trbin pompas : vertical turbine pump
dinamik pompalar : dynamic pumps
dinlendirme tank : settling tank
dip valfi : foot valve
dili pompa : gear pump

267
dtan dili pompa : external gear pump
diyaframl pompalar : diaphragm pumps
dorusal hareketli pompalar : reciprocating pumps
dnel hareketli pompalar : rotary pumps
dntrc : transformer
dek : foundation
dozaj pompas : dosage pump
dme : switch
dmen sistemi : steering gear
dmen tekeri : steering wheel
dk kapasite : low capacity
dz eksenel hareketli pistonlu pompa : inline, axial piston pump
eik aftl eksenel pistonlu pompa : bent axis piston pump
eik : bent
ejektr pompas : ejector pump
eksenden kaklk : misalignment
eksene alma : alignment
eksenel akl pompa : axial flow pump
eksenel boluk : axial clearance
eksenel pistonlu pompa : axial piston pump
eksenel pompa : axial pump
elastik elemanl pompa : flexible member (impeller) pump
elastik hortumlu pompa : peristaltic pump

268
emme basnc : suction pressure
emme derinlii : suction lift
emme filtresi : suction filter
emme ykseklii : suction head
emniyet valfi : relief valve, safety valve
emniyetli alma yk : safety working load (SWL)
etkili : effective
etkisiz : ineffective
evaporatr : fresh water generator, distilling plant
fotosel : photocell
frekans evirici : frequency inverter
fren : brake
gerginlik : tension
geri dndrmez valf : non-return valve, check valve
gevek : loose
giri valfi : suction valve, inlet valve
gzetleme cam : sight glass, inspection glass
gravite diski : gravity disc
g harcam : power consumption
grltl : noisy
hafif faz : light phase
hava ekimi : draft
hava fan : air fan, air blower

269
hava firar : air vent, tank vent
hava kompresr : air compressor
hava kuleri : air cooler
hava soutmal : air cooled
hava tp : air bottle, air receiver
havalandrma tank : aeration tank
havasn alma veya havasn karma : prime
hidrolik kreyn : hydraulic crane
hilal sealli pompa : crescent seal pump
hz deiim valfi : speed change valve
iten dili pompa : internal gear pump
iten eksantrik pompa : crescent seal pump
iki diyaframl pompa : double diaphragm pump
iki emili pompa : double suction pump
iki kademeli : two staged
iki pistonlu pompa : duplex pump
iki vidal pompa : two screw pump
ikinci kademe : 2nd stage
impeller : impeller
rgat : capstan, windlass, mooring winch
s deitirici : heat exchanger
s duyucu u : bulb
s pili : thermocouple

270
iskele taraf : port side
kaak, sznt : leak, leakage
kama : key
kanatl pompa : vane pump
kapal impeller : closed impeller
kapama suyu : closing water, make up water
kapasite ayarlayc : capacity regulator, capacitor
kaplin : coupling
kark akl pompa : mixed flow pump
kar basn : back pressure
karter : crankcase
kasnak : pulley
kat ayrtrc : clarifier
kaver : cylinder head
kavrama balatalar : pads of clutch
kayc anak altl : sliding bowl bottom
kee : seal ring, oil seal
kem ring : cam ring
keys : case
ksa devre : short circuit
kslma valfi : expansion valve
kstlanm sular : restricted waters
ksma valfi : throttle valve

271
klorlama tank : chlorine tank
konnektin rod : connecting rod
kontaktr : contactor
kontrol cihaz : control device
kontrol edici : controller
kpr st . bridge
korozyon : corrosion
krankaft : crankshaft
kl : ash
kuler : cooler
kuru alma koruyucusu : dry running protection
loblu pompa : lobe pump
mayna : lowering
mekanik seal : mechanical seal, shaft seal
meme : nozzle
merkezka : centrifugal
merkezleme : alignment
mikro anahtar : microswitch
motor korumas : motor protection
nem ayrtrc : moisture separator
nem : humidity
net pozitif emme ykseklii veya yk : net positive suction head
nozul : nozzle

272
NPSH
A
: net positive suction head available
NPSH
R
: net positive suction head required
onarma : repair
orifis : orifice
otomatik durdurma cihaz : automatic stopping device
paletli pompa : vane pump
paralel ayarlama (eksenleme) : parallel alignment
pis su nitesi : sewage unit, sewage plant
piston segman : piston ring
pistonlu pompa : piston pump, reciprocating pump
plancer : plunger
plancerli pompa : plunger pump, reciprocating pump
pompa ayarlaycs : pump regulator
pompa hz : pump speed
pozitif deplasmanl pompa : positive displacement pump
radyal akl pompa : radial flow pump
radyal pistonlu pompa : radial piston pump
radyal pompa : radial pump
rle : relay
rulman : ball bearing
aft burcu : shaft sleeve
salnan plakal pistonlu pompa : wobble plate piston pump
alter : breaker

273
amandra : float switch
sancak taraf : starboard side
santrifj pompa : centrifugal pump
saplama : stud
seal suyu : seal water
serpantin : evaporating coil
sigorta : fuse
silindir gmlei : cylinder liner
silindir : cylinder
snrlama anahtar : limit switch
snrlandrlm sular : restricted waters
sv ayrtrc : purifier
sv-kat ayrtrma : clarification
sv-sv ayrtrma : purification
szdrmazlk kutusu : stuffing box
sznt (kaak) : leakage
soutma suyu : cooling water
soutucu gaz : refrigerant
skme : disassemble
somun : nut
srast : thrust
strok : stroke
su ii pompa : wet pit pump

274
su keesi : water seal
su seviyesi : water level
tahliye pompas : discharge pump
takometre : tachometer
takoz : chock
tatl su : fresh water
tek diyaframl pompa : single diaphragm pump
tek emili pompa : single suction pump
tek etkili pompa : single stroke pump
tek kademeli pompa : single stage pump
tek kademeli : single stage
tek pistonlu pompa : simplex pump
tek vidal pompa : single screw pump, progressive cavity pump
termostat : thermostat
tkal : clogged, blocked
titreim azaltc : pulsation dampener
toplam ykseklik : total head
tutuk : blocked
tuzluluk ler : salinometer
vidal pompa : three screw pump
utan emili pompa : end suction pump
st anak : bowl hood
stten emili pompa : top suction pump

275
vakum krc : vacuum breaker
valf yuvas : valve seat
vibrasyon nleyici : anti-vibration mounting
vidal pompa : screw pump
vira : hoisting
viskozite : viscosity
V-kay : V-belt
volan : flywheel
volt hcreli pompa : volute pump
yabanc madde : foreign matter
ya keesi : oil seal
ya kuleri : oil cooler
ya okuyucu : oil content detector (OCD)
ya pompas : oil pump
yalama : lubrication
yal su ayrtrcs : oily water separator (OWS)
yal su : oily water
yandan emili pompa : side suction pump
yar ak impeller : semi open impeller
yar kapal impeller : semi closed impeller
yatak : bearing
yatay dili (separatr) : worm wheel
yatay pompa : horizontal pump

276
yay : spring
yeke : rudder
yenileme : renew
younluk : density
youturucu : condenser
yn kontrol valfi : directional control valve, changeover valve
ykleme kapa : loading door
ykseklik ayar : height adjustment
ykszletirici : unloader
zaman ayarlayc : timer

KAYNAKLAR

1. Premier Fluid Systems; Canadian Home Travaini Pumps; March 2002
2. Diagno Pump Your Must Handy Guide to Pump Troubleshooting; 2000-
2002
3. Installation, Operation and Maintenance Manual for Kirloskar Pump; Dewas
4. Shin Nippon Machinery CO. LTD.; 1997
5. Johnston Pump Company, Vertical Turbine Installation, Operation and
Maintenance Manual; Texas; 19.02.2004
6. Pulsafeeder Engineered Pump Operations, Installation Operation
Maintenance Instruction; Bulletin No.Img-96, New York
7. Instruction Manual Internal Gear Pumps; Johnson Pump; Brussels; 01.12.2000
8. General Installation, Operation, Maintenance and Troubleshooting Manual
For IMO Pump Two Screw Products; July 1998
9. Procon Troubleshooting Tips; January 08, 2002
10. Inoxpa, Installation Service and Maintenance Instructions; Svenska Pump
Development AB, Sweden; 10.12.1998
11. Wright Pump, Installation and Maintenance Manual for Universal I Series
Pump Models, WI-USA, November 2003

278
12. Jabsco Flexible Impeller Pump, Troubleshooting Guide; Depco Pump Marine
Catalog
13. Load Banks and Fuel Supply System, Simplex, Springfield, IL
14. Installation Operation Maintenance Instruction Pulsar Shadow Mechanical
Diaphragm Metering Pump; Pulsafeeder; New York; 2003
15. Sewage Treatment Unit MSP III; RWO Water Technology; Bremen-
GERMANY; 26.06.2000
16. Alfa Laval Separation, MOPX 205 TGT Manual, 1999
17. Instruction Manual for Reciprocating Compressors; SABROE Marine Service
Agent; 01.10.1995
18. ATLAS Freshwater Generators; Copenhagen; 20.06.1971
19. Deck Machinery Volume-1; Aker Maritime, Maritime Pusnes AS;
28.11.2001
20. KGW Steering Gear Documentation; Schwerin
21. English for Marine Engineering Studies; Behet lhan-Cengiz Demir; Kocaeli;
2004
22. Oily Water Separator SKIT S Type; RWO Water Technology; Bremen-
GERMANY; 04.10.1998
23. Teamtec-Golar Incinerators, OG 200; GJEVING-NORWAY; 12.10.1995

DZN

A
ar faz........................................... 156, 158
ak kontrol valfi.................................... 222
anafor....................................................... 60
ara kuler................................................. 183
ara yzey ............................................... 156
anma22, 72, 73, 80, 89, 96, 108, 116, 117,
119, 120, 163, 209, 211, 246
ar stma ..................... 196, 199, 200, 201
ar yk...12, 25, 32, 35, 38, 40, 41, 44, 46,
53, 62, 74, 81, 100, 101, 136, 148, 152,
159, 222, 247, 255, 257, 258, 259, 260
ayrtrc...................64, 156, 158, 159, 184
B
basn dengeleme valfi .......................... 222
basn kontrol cihaz...................... 182, 193
basn kontrol valfi ................................ 222
basn alteri ....50, 179, 192, 194, 255, 258,
259, 261
basma basnc .......18, 47, 94, 124, 151, 152
basma valfi 53, 73, 101, 103, 105, 106, 107,
182
basma ykseklii ..................................... 17
boluk 25, 30, 34, 37, 48, 49, 53, 54, 56, 57,
59, 60, 79, 98, 101, 112, 113, 123, 163,
245
brlr ............................. 254, 255, 256, 257
buharlama ......16, 29, 33, 73, 78, 114, 123,
128, 135, 136, 207, 208
buharlama basnc ..16, 29, 33, 73, 78, 114,
128, 135, 136
buharlama scakl .............................. 207
bumba.................................................... 242
buzluk............................................ 191, 192
by-pass .. 70, 77, 93, 95, 144, 197, 198, 200,
207, 208, 210, 244, 247
C
conta............. 51, 53, 54, 93, 94, 95, 99, 179

alma basnc .......................................146
amur tank .................... 169, 252, 254, 259
amur valfi .............................................259
anak.... 56, 57, 61, 156, 158, 159, 160, 161
p yakma kazan...........................252, 254
D
debi . 41, 42, 57, 85, 98, 119, 122, 125, 127,
128, 150, 157, 158, 159, 227
defrost ............................................192, 193
deiken deplasman .......................121, 125
devir ........... 14, 73, 116, 131, 161, 227, 237
dtan dili pompa ..............................72, 76
difzr......................................................24
dinamik pompa.....................................3, 55
dinlendirme tank ...................................265
dip valf ..................... 13, 28, 29, 32, 33, 133
disk.........................................124, 125, 156
disk grubu ..............................................156
dili pompa............... 70, 72, 73, 75, 76, 101
diyaframl pompa................. 4, 70, 145, 146
dorusal hareketli pompa .............4, 70, 131
dnel hareketli pompa....................4, 70, 71
dn hz...............................................125
dek. 25, 31, 35, 37, 39, 80, 106, 107, 108,
195
dmen ............................................214, 215

280
dk basn .............................. 32, 41, 136
E
ejektr............................................ 209, 210
ejektr pompas ............................. 209, 210
eksenden kaklk .................................. 128
eksene alma ........................................... 247
eksenel ak.................................... 3, 10, 41
eksenleme.................................... 23, 53, 54
emme basnc .....74, 92, 112, 113, 114, 121,
122, 126, 127, 198
emme derinlii................................... 21, 42
emme filtresi.................... 18, 47, 49, 93, 99
emme valfi............................... 14, 195, 196
emniyet valfi....52, 75, 93, 94, 95, 100, 104,
105, 107, 139, 182, 210, 233, 244, 249
evaporatr.............................................. 206
F
filtre...13, 14, 21, 22, 25, 52, 57, 58, 64, 75,
79, 80, 81, 84, 85, 87, 88, 89, 90, 96, 98,
99, 106, 107, 109, 112, 133, 144, 146,
149, 150, 160, 171, 184, 193, 195, 199,
200, 211, 267
fitting......................... 17, 21, 22, 24, 78, 79
frekans ............................... 20, 59, 146, 258
G
genleme valfi.194, 195, 198, 199, 200, 201
geri dndrmez valf.15, 50, 65, 66, 70, 112,
125, 131, 132, 135, 149, 150, 182, 209,
267
gerotor pompa.......................................... 75
glend.........................30, 33, 36, 61, 63, 170
gravite diski ................................... 156, 158
gres ........................................ 31, 35, 37, 39
g rotoru ................................................ 92
H
hacimsel verim .......................... 72, 76, 140
hafif faz ................................. 156, 157, 158
hava alma............................................... 126
hava kompresr ........................... 177, 178
hava tp ............................................... 177
havalandrma tank .................................265
havaszlanma..........................................110
helisel rotorlu pompa ...............................83
I
rgat ........................................................222
s deitirici......................... 79, 80, 81, 206

iten dili pompa................................72, 76
iki (ikiz) vidal pompa..............................83
impeller ... 10, 12, 14, 16, 18, 19, 24, 25, 43,
44, 45, 47, 48, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 65,
118, 119, 266, 267, 268
K
kanatl pompa...................................70, 118
kapasite 41, 57, 93, 125, 127, 207, 208, 209
kaplin .. 22, 95, 96, 122, 138, 170, 180, 185,
223, 224
karbon ....................................50, 61, 62, 63
kark ak ...............................3, 10, 55, 56
kar basn ....................................209, 211
kasnak ....................................................134
kat ayrtrc .................................156, 158
kavitasyon ...................... 114, 123, 127, 247
kayc anak altl .................................160
keys ..... 10, 11, 30, 34, 37, 53, 72, 101, 110,
125
klerens..........................................11, 18, 24
klorlama tank ........................................265
kondenser ....................... 192, 193, 197, 208
krankaft......................... 132, 137, 138, 140
kreyn ..............................................242, 249
L
loblu pompa ...........................................110
M
mayna.......................................92, 222, 242
mekanik seal . 14, 22, 26, 50, 82, 91, 93, 94,
109, 126, 139

281
N
nozul........................................ 10, 209, 252
NPSH...15, 16, 17, 61, 74, 78, 79, 102, 103,
104, 105
P
paralel ayar .............................................. 97
pervane pompa .......................................... 3
pistonlu pompa ....5, 72, 110, 120, 125, 140,
145
plancerli pompa ..................................... 131
pozitif deplasmanl pompa.. 3, 4, 6, 70, 118,
145
ppm.........................169, 170, 171, 172, 173
presostat......................... 192, 194, 254, 258
R
radyal ak ........................................... 3, 10
radyal pistonlu pompa ........................... 140
rezonans............................................. 25, 60
rotor ...25, 75, 83, 84, 86, 87, 88, 90, 91, 93,
95, 98, 110, 170
rulman...................................... 80, 161, 163
S
sabit kanat.......................................... 10, 24
salmastra..13, 30, 34, 36, 37, 123, 126, 128,
211
salyangoz........................................... 10, 55
santrifj pompa...................... 3, 11, 28, 118
seal suyu ................................................ 157
selenoid valf ..145, 169, 171, 193, 200, 208,
244
separatr .......................... 64, 156, 157, 160
seselim..................................................... 25
sv ayrtrc ................................. 156, 159
szdrmazlk eleman..15, 18, 50, 51, 61, 62,
63, 75, 111, 113, 119, 120, 132, 134, 160
szdrmazlk kutusu...................... 30, 34, 36
sigorta...............64, 148, 173, 218, 254, 255
sintine separatr................................... 169
soutma suyu...30, 34, 37, 50, 52, 180, 183,
184, 197
srast ............................................. 46, 54, 93
stator .................. 83, 87, 88, 89, 90, 91, 259

aft10, 13, 22, 23, 24, 25, 30, 34, 36, 37, 46,
49, 50, 51, 53, 60, 61, 91, 95, 96, 114,
122, 125, 135, 137
aft burcu.................. 30, 34, 36, 37, 50, 137
amandra.........................................66, 266
ok..........................................158, 159, 160
T
tahrik dilisi..............................................72
tahrik eleman...... 25, 44, 46, 224, 225, 226,
228, 229, 231, 232, 234, 235, 237, 238
tas156
tek vidal pompa.......................................83
termostat.................................192, 254, 260
titreim azaltc.......................................133
toplam ykseklik......................................55
trip..... 40, 65, 100, 114, 169, 247, 254, 255,
257, 260

vidal pompa........................................83
V
vakum . 14, 71, 72, 76, 84, 85, 89, 101, 119,
121, 207, 253
vibrasyon50, 53, 80, 95, 105, 123, 129, 144,
160, 185, 195
vidal pompa ..........................70, 83, 91, 92
vira .................................................242, 248
viskozite.................................26, 71, 77, 94
V-kay........................... 164, 185, 223, 224
volt .........................................................10
Y
yabanc madde .... 12, 15, 22, 24, 29, 33, 46,
59, 60, 61, 63, 74, 84, 86, 87, 88, 90, 96,
106, 107, 109, 112, 133, 141, 142, 143,
215
ya basnc .............................194, 195, 196

282
ya kuleri........................................... 50, 52
ya pompas............... 51, 52, 196, 199, 242
ya scakl........................................... 244
yalama ...22, 25, 27, 50, 53, 54, 62, 70, 93,
102, 106, 107, 108, 114, 115, 130, 140,
156, 157, 179, 185, 246
yalama ya50, 53, 54, 102, 106, 107, 108,
156, 157
yatak ..12, 21, 25, 53, 54, 60, 89, 91, 95, 96,
97, 163, 186
youturucu ................... 192, 197, 206, 208
yn kontrol valfi .................................... 222
yksek basn ....11, 42, 114, 173, 192, 193,
197, 200
ykseklik ayar ...................................... 163
ykszletirici........................................ 179

Kitap 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kitap 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NSZ

Gemi yardmc makinalar denildiinde ilk akla gelenler pompalar, ya ve yakt

You might also like