NASKAH TEATER

ARWAH-ARWAH
KARYA W.B. YEATS
TERJEMAHAN SUYATNA ANIRUN
BENGKEL TEATER
PPPG KESENIAN YOGYAKARTA
2004
ARWAH-ARWAH
KARYA W.B. YEATS
TERJEMAHAN SUYATNA ANIRUN
RERUNTUHAN RUMAH, SEBATANG POHON TAK BERDAUN
PEMUDA : Setengah pintu, pintu tengah
Kesana e!a"i siang #an !a$a!
Me!iu$ %e%an, e %uit #an e $e!%ah
Men#enga" au %i&a"a sa'a.
(RAN) TUA : Pe"hatian "u!ah itu. Kuingat isah #an $e$u&*nn+a. Kuingat apa +ang
#iataan si pe$a+an epa#a si pen'aga !a%u pa#a pe"tengahan
(t*%e", tapi au ta %isa. Di!ana isah #an $e$u&*n se%uah "u!ah
a$au a!%ang pintun+a #ipaai !e!pe"%aii an#ang %a%i,
PEMUDA Kau pe"nah ena$ 'a$an ini,
(RAN) TUA : Bu$an %e"sina" #i atas 'a$an, %a+angan a-an 'atuh #i atas atap "u!ah.
Itu$ah $a!%ang. .ihat$ah p*h*n itu/ Sepe"ti apa "upan+a,
PEMUDA : ("ang tua $upa ingatan/
(RAN) TUA : Au !e$ihatn+a tahun +ang $a$u %*ta sepe"ti sea"ang. Maa upi$ih
e"'a +ang pa$ing %ai. Au !e$ihatn+a $i!a pu$uh tahun +ang $a$u
se%e$u! peti" !e!%e$ahn+a. Daun0#aun hi'au, #aun0#aun tua, #aun0
#aun sege!u !entega, hi#up ge!u #an %e"$e!a. Be"#i"i #i situ #an
$ihat$ah/ Ka"ena a#a *"ang #i "u!ah itu.
PEMUDA : Ta se*"angpun #i sini.
(RAN) TUA : A#a *"ang #i situ/
PEMUDA : .antai su#ah hi$ang, 'en#e$a hi$ang #an #i!ana seha"usn+a a#a atap,
han+a $angit +ang !e!%entang. Dan #i sini pun pe&ahan u$it te$u" 'atuh
#a"i sa"ang %u"ung gaga.
(RAN) TUA : Tapi a#a %e%e"apa +ang ti#a pe#u$i pa#a apa +ang hi$ang atau pa#a apa
+ang a#a. A"-ah0a"-ah #a"i a$a! %a"1ah +ang e!%a$i e "u!ah #an
te!pat +ang !e"ea ena$.
PEMUDA : Kau se#ang !e$antu" $agi/
(RAN) TUA : Untu !e"asaan $agi #*sa0#*sa !e"ea. Ti#a sea$i tapi %e"u$ang0
u$ang. Ahi"n+a !e"ea tahu ai%at #a"i #*sa0#*sa itu. Atas *"ang $ain
ataupun atas #i"in+a sen#i"i. Atas *"ang $ain, *"ang $ain %isa !en*$*ng.
Tapi a$au atas #i"in+a sen#i"i ta a#a pe"t*$*ngan e&ua$i atas #i"i
sen#i"i #an pa#a %e$as asihan Tuhan.
PEMUDA : 2uup su#ah/ Bi&a"a$ah pa#a %u"ung0%u"ung a$au au ha"us %i&a"a
'uga/
(RAN) TUA : Be"henti/ Du#u #i situ/ Itu$ah "u!ah #i!ana au #i$ahi"an.
PEMUDA : Ru!ah tua +ang te"%aa" itu,
(RAN) TUA : I%uu atau nene!u !e!i$ii tanah #i #ae"ah ini. Kan#ang0an#ang
an'ing #an u#a. Ia pun+a u#a #i $a#ang te"na #an #isana %e"te!u
#engan a+ahu, %u#a #i an#ang u#a. Sa$ing pan#ang, $a$u !e"ea
a-in. Tapi e!u#ian i%uu ta !au !engena$n+a $agi.
PEMUDA : Apa +ang %ena" #an apa +ang sa$ah, Kaeu !en#apatan ga#isn+a
%ese"ta uangn+a.
(RAN) TUA : A+ahu !e!%*"*san se!ua !i$i i%uu. I%uu ta pe"nah tahu +ang
te"'e$e a"ena ia !eningga$ -atu !e$ahi"an au. Tapi sea"ang ia
tahu se!uan+a a"ena ia te$ah !ati. ("ang0*"ang %esa" hi#up #an !ati
#i "u!ah ini. Patih0patih, De!ang0#e!ang #an Hai!0hai!,
P*ngga-a0p*ngga-a #an pe"-i"a +ang #u$u %e"te!pu" #i se!enan'ung
#an !ua"a. Me"ea +ang te$ah pe"gi #engan tugas pe!e"intah pu$ang
untu !ati atau #atang #a"i se%e"ang tiap a-a$ !usi! e!a"au untu
!enin'au %unga0%unga #i %u$a! Mei #a$a! ta!an. Me"ea !en&intai
p*h*n0p*h*n +ang #ite%ang a+ahu untu !e!%a+a" ea$ahan #i !e'a
'u#i atau #engan u#a, !inu!an atau pe"e!puan. Me"ea !en&intai
se!ua $*"*ng +ang a#a #i "u!ah ini. Me!%inasaan "u!ah #i!ana
*"ang0*"ang %esa" !en'a#i #e-asa, a-in #an !eningga$. Kun+ataan
#isini, te$ah %e"$angsung suatu e'ahatan +ang $anat/
PEMUDA : Wah, tapi au %e"untung. Paaian !e-ah, !ungin u#a gagah untu
#itunggangi.
(RAN) TUA : Supa+a au ti#a $e%ih unggu$ #a"in+a, a+ahu ti#a pe"nah !engi"i!
au e se*$ah. Tapi !asih a#a *"ang +ang &inta a"ena au 'uga ana
i%uu. Ist"i pen'aga !enga'a" au !e!%a&a, Pa Pa#"i !enga'a" au
%ahasa. Ban+a %uu0%uu %e"ha"ga #engan 'i$i#an !e-ah a%a# $a$u.
Buu0%uu !*#e"n #an un*. Be"i%u0"i%u %uu.
PEMUDA : Dan au au %e"i pen#i#ian apa,
(RAN) TUA : Ku%e"i au pen#i#ian +ang patut %agi ana ha"a! +ang ga!pang.
Ketia au %e"u!u" ena! %e$as tahun, a+ahu !e!%aa" "u!ah0"u!ah
itu #a$a! !a%un+a.
PEMUDA : Itu usiau ena! %e$as tahun.
(RAN) TUA : Dan se$u"uhn+a te"%aa" ha%is. Buu0%uu, pe"pustaaan #an sega$an+a.
PEMUDA : Apa %ena" 'uga +ang u#enga" sepan'ang 'a$an %ah-a au !e!%unuh
a+ah!u #i "u!ah +ang te"%aa" itu.
(RAN) TUA : Ta a#a se*"angpun #isini e&ua$i ita,
PEMUDA : Ta se*"angpun a+ah.
(RAN) TUA : Kutia! #ia #engan pisau. Pisau +ang seha"i0ha"i %iasa ita paai.
Sete$ah itu utingga$an #ia #i tengah api +ang se#ang %e"*%a".
Me"ea !ene!uan !a+atn+a. Sese*"ang !ene!uan %eas pisau tapi
ta %e"ani !e!astian a"ena !a+at itu hangus %agai a"ang. Be%e"apa
te!an pe!a%un+a %e"su!pah untu !engha#apan au e penga#i$an,
!en#a$ihan an&a!an +ang pe"nah #i$*nta"an. Pen'aga !e!%e"ian
paaian tua, au !e$a"ian #i"i, %ee"'a #i!ana0!ana, hingga au
!en'a#i pen'ua$ #a"i 'a$an e 'a$an. Buan pee"'aan %ai, tapi &uup
%ai. Ka"ena au ana a+ahu. Ka"ena apa +ang #ia $auan %isa au
$auan. Denga"/ Denga"$ah/ De"ap u#a/ Denga"/
PEMUDA : Au ti#a !en#enga" apa0apa.
(RAN) TUA : Ja$an te"us/ Ja$an te"us/ Ma$a! ini a#a$ah pe"ingatan !a$a! pe"a-inan
i%uu atau !a$a! au #ian#ung, a+ahu nai u#a #a"i te!pat !inu!.
Se%*t*$ a"a #i tangan+a.
DI JENDELA MUNCUL WANITA MUDA
(RAN) TUA : .ihat #i 'en#e$a/ I%uu %e"#i"i #i situ, !en#enga". Pe$a+an0pe$a+an
su#ah ti#u". I%uu sen#i"ian. A+ahu pu$ang 'auh #itengah !a$a!
a"ena ia %e"'u#i #an !a%u0!a%uan #i e#ai !inu!.
PEMUDA : Ta a#a apa0apa e&ua$i $u%ang *s*ng pa#a te!%*. Kau #usta. Ti#a,
au gi$a/ Kau !ain gi$a tiap ha"i/
(RAN) TUA : Sua"a itu !ain e"as a"ena ia !e$e-ati 'a$an %e"e"ii$ +ang ini
#itutupi "u!put. Sua"a #e"ap %e"henti. Ia pe"gi e %e$aang "u!ah,
!engan#angan u#an+a. I%uu tu"un !e!%ua pintu, !a$a! ini ia ta
$e%ih s*pan #a"i sua!in+a +ang te"hu+ung a"ena !a%u. I%uu te"gi$a0
gi$a pa#an+a. Ma"ea nai tangga. I%uu !e!%a-an+a e te!pat ti#u".
Itu$ah a!a" pe"a-inan !e"ea #an itu$ah "an'ang pe"a-inan !e"ea.
Jen#e$a su#ah setengah ge$ap e!%a$i. Jangan %ia"an #ia !en'a!ahu/
Ti#a %ena" %ah-a sua!i !a%u ta %isa !e!%uahi #an a$au ia !u$ai
%e"hasi$, au ha"us !enga!%i$ %enih pe!%unuhn+a. Tu$i/ Tu$i/
Ke#uan+a tu$i/ Bahan 'ia u$e!pa" a+u atau %atu !e"ea ta
!en#enga". Itu$ah %uti pii"anu su#ah sait. Tapi a#a satu s*a$, i%uu
ha"us !enga$a!i sea$i $agi se!ua %ahan sega$an+a. Di#*"*ng *$eh
"asa sesa$. Tapi %isaah ia %e"e$a!in $agi #an ta !ene!uan epuasan
#i#a$a!n+a. Bi$a eti#apuasan ha"us %e"sa!a0sa!a, !ana +ang $e%ih
uat/ Au tanpa #i#ian. Pe"gi$ah/ Panggi$ pe"tu$ian/ Ia #an au aan
!engu"aian sega$an+a se!enta"a e#ua *"ang itu %e"%a"ing #i "an'ang,
!e!%uahi #an !engan#ung au.
PEMUDA MENGADUK-ADUK KANTONG LALU MEMBAWANYA
(RAN) TUA : Ke!%a$i/ Ke!%a$i/ Kau i"a au %isa !e$a"ian #i"i #engan %ungusan
uangu #i tangan!u, Dii"an+a se!enta"a au %i&a"a ta !e$ihat au
!enga#u0a#u %unta$an itu,
PEMUDA : Kau ta pe"nah !e!%e"iu %agian.
(RAN) TUA : Jia u%e"ian, ana !u#a sepe"ti au aan !engha%isann+a pa#a
!inu!an.
PEMUDA : Ka$au au !enghen#ain+a, Au %e"ha !enggunaan uangu
se!aun+a.
(RAN) TUA : Be"ian %ungusan itu #an tutup !u$ut!u/
PEMUDA : Ti#a !au/
(RAN) TUA : Aan uhan&u"an 'a"i0'a"i!u.
MEREKA MEMPEREBUTKAN KANTUNG. DALAM
PERKELAHIAN KANTUNG ITU LEPAS DAN UANGNYA
BERHAMBURAN. ORANG TUA ITU TERHUYUNG TAPI TIDAK
JATUH. MEREKA BERDIRI SAMBIL MEMANDANG JENDELA.
TAMPAK TERANG. TAMPAK SEORANG LELAKI SEDANG
MENGISI GELASNYA DENMGAN WHISKEY.
PEMUDA : Bagai!ana a$au au u%unuh, Kau !e!%unuh aeu a"ena au
!u#a #an ia tua. Sea"ang au +ang !u#a #an au +ang tua.
(RAN) TUA : (MELIHAT KE JENDELA) Kini $e%ih 'e$as. Ena!%e$as tahun itu.
PEMUDA : Apa +ang au *&ehan,
(RAN) TUA : .e%ih !u#a. Pa#aha$ pe"e!puan itu ha"us tahu %ah-a $e$ai itu %uan
!a&a!n+a.
PEMUDA : Apa +ang au ataana, Hentian/ Hentian/
ORANG TUA ITU MENUNJUK KE JENDELA
PEMUDA : Tuhanu/ Jen#e$a itu te"ang #an sese*"ang %e"#i"i #i situ.
(RAN) TUA : Jen#e$a itu te"ang $agi. A+ahu #atang untu !en#apatan sege$as
-hise+. Ia %e"san#a" #i sana sepe"ti %inatang +ang epenatan.
PEMUDA : ("ang !ati #i%unuh +ang hi#up e!%a$i.
(RAN) TUA : 3Dan "an'ang pengantin 'auh pa#a A#a!4. Di!ana u%a&a ata0ata itu.
Pa#aha$ ti#a a#a sesuatupun +ang te"san#a" #i 'en#e$a itu se$ain
%a+angan +ang a#a #i epa$a i%uu +ang !ati esepian #a$a! sesa$n+a.
PEMUDA : Tu%uh +ang !en'e$!a se%e$u! #i$ahi"an. Menge"ian/ Menge"ian/
(MENUTUP WAJAHNYA)
(RAN) TUA : Ma$u itu taan tahu apa0apa, a"ena %uan apa0apa, 'ia u%unuh
*"ang #i %a-ah 'en#e$a itu, ia %ahan taan se!pat !e!uta"
epa$an+a.
ORANG TUA MENIKAM ANAK MUDA ITU
(RAN) TUA : A+ahu #an anau *$eh pisau +ang sa!a. Ini !engahi"i.
ORANG TUA MENIKAM BERULANG-ULANG, JENDELA JADI
GELAP
PEMUDA : I%uu sa+ang, 'en#e$a itu ge$ap e!%a$i. Tapi au a#a #a$a! &aha+a
se%a% te$ah use$esaian sega$a ai%atn+a. Ku%unuh ana itu a"ena ia
te$ah tu!%uh. Ia aan !e!atahan nasi% se*"ang pe"e!puan,
!e!%uahin+a #an !e$an'utan e*na"an.
SELESAI