PLC s7 200 e GRE Ders Notlari Ve Rnekleri PDF

KOU T.E.F.
PLC KURS NOTU

1

1. Giri .............................................................................................................................. 3
2. PLC Yaps ................................................................................................................... 4
2.1. Merkezi lem Birimi (CPU) ................................................................................. 5
2.2. Giri k Ara Birimleri ....................................................................................... 6
2.2.1. Ayrk I/O ........................................................................................................ 6
3. PLC ile Rle Sistemi Arasndaki Fark ......................................................................... 8
Kumanda Sistemi Analizi................................................................................................. 8
4. PLC Seim ltleri..................................................................................................... 8
5. S7-200 PLC ve Genel zellikleri................................................................................. 9
6. letim Sistemi ............................................................................................................ 10
7. PLC Programlanmas................................................................................................. 10
7.1.Ladder (Merdiven) Programlama dili.................................................................. 11
7.2. Boolean (Deyimsel) Programlama dili ................................................................ 11
7.3. S7-200 PLC Programlanmas .............................................................................. 11
7.4. PLC Kumanda Komutlar .................................................................................... 12
7.5. Komutlarn Yrtlmesi ve Lojik Yn ............................................................. 12
8. Zamanlayclar ve Sayclar........................................................................................ 13
8.1. Giri ..................................................................................................................... 13
8.2. Zamanlayclar ..................................................................................................... 13
8.2.1. Gecikmeli alan Zamanlayc ................................................................... 13
8.2.2. Kalc Gecikmeli alan Zamanlayc......................................................... 15
NOT : Aklama ..................................................................................................... 15
8.2.3 ki Zaman Rlesi Tipi Arasndaki Fark......................................................... 16
8.3. Sayclar............................................................................................................... 16
8.3.1. leri Sayclar ................................................................................................ 16
8.3.2. leri - Geri Sayclar..................................................................................... 18
9. Matematiksel lemler ................................................................................................ 20
9.1. Tam Say Toplama............................................................................................... 20
9.2. Tam Say karma............................................................................................... 20
9.3. Tam Say arpma ................................................................................................ 21
9.4. Tam Say Blme .................................................................................................. 21
9.5. Bayt Arttr........................................................................................................... 22
9.6. Bayt Azalt........................................................................................................... 22
10. Program Ak Denetim Komutlar........................................................................... 23
Son.......................................................................................................................... 23
Dur .......................................................................................................................... 23
Gzetleyiciyi Resetle.............................................................................................. 23
Sra........................................................................................................................ 24
Etiket....................................................................................................................... 24
ar ....................................................................................................................... 25
Altprogram ............................................................................................................. 25
Geri Dn ................................................................................................................. 25
For........................................................................................................................... 26
Next ........................................................................................................................ 26
lem Yok ............................................................................................................... 26
TAI/DOLDUR/TABLO....................................................................................... 27

KOU T.E.F. PLC KURS NOTU

2
Bayt Ta................................................................................................................. 27
Bayt Blok Ta ........................................................................................................ 27
Bayt Saa Kaydr................................................................................................... 28
Bayt Saa Dndr ................................................................................................. 28
Shift Register Bit .................................................................................................... 29
Hafzay Doldur ...................................................................................................... 29
NTERRUPT.............................................................................................................. 30
Interrupt likilendir ............................................................................................... 30
Interrupt likisini Kaldr........................................................................................ 30
Interrupt Altprogram ............................................................................................. 31
Interruptlara zin Ver.............................................................................................. 31
Interrupt znini Kaldr............................................................................................. 31
Interrupttan Dn.................................................................................................. 32
V. UYGULAMA RNEKLER .................................................................................... 33
UYGULAMA 1-A...................................................................................................... 33
UYGULAMA 1-B...................................................................................................... 35
UYGULAMA - 2........................................................................................................ 37
UYGULAMA - 3........................................................................................................ 39
UYGULAMA - 5........................................................................................................ 44
UYGULAMA - 6........................................................................................................ 48
UYGULAMA - 7........................................................................................................ 49
UYGULAMA - 8........................................................................................................ 50
UYGULAMA - 9........................................................................................................ 52
UYGULAMA - 10...................................................................................................... 56
UYGULAMA - 11...................................................................................................... 58
UYGULAMA - 12...................................................................................................... 61
UYGULAMA - 13...................................................................................................... 64
UYGULAMA - 14...................................................................................................... 67

.


3
1. Giri

Endstriyel otomasyon sistemleri, her geen gn, artan bir hzla gelimekte ve retim
srecindeki ilevleri artmaktadr. Otomasyon sistemlerinin tasarm ve etkin kullanm
iin gerekli olan temel unsur bilgi ve bilgiye eriim hzdr.

Gnmzde, en iyi, en hzl ve en verimli retimi salamann temel zm olan
endstriyel otomasyon, btn dnyada byk bir hzla gelimekte ve
yaygnlamaktadr. Bu durum, bu konuda her geen gn yetimi insan gcne olan
gereksinimi arttrmaktadr. lkemizde de retimi dnyadaki gelimi lkeler seviyesine
ykseltmek iin endstriyel otomasyona nem verilmeli ve "retim nasl arttrlmal?"
sorusuna cevap aranmaldr. te bu soruya verilen cevaplardan biriside seri retim ve
seri retim bantlarnn kontroldr. Bant sistemlerinin yerinden ve yeni gelien
teknoloji sayesinde internet aracl ile bir merkezden kontrol ve bu ilem iin hangi
yntemin kullanlacann tespitidir. te PLC (Programmable Logic Controller:
Programlanabilir Lojik Denetleyici) bize bu isteklerimize cevap verebilecek bir
otomasyon cihazdr.

Gnmzde endstriyel otomasyon cihazlar denilince ilk akla gelen cihaz PLCdir.
Teknolojinin gelimesine bal olarak da PLC ler de gelimi ve ilk PLClere gre
epey gelimeye uramtr. Teknik gelimeler ile PLC lere eklenen yeni zellikle ise;
PID denetin kontroln yapabilmesi ,
Denetim yerinden farkl mesafelerden PLClere internet aracl ile kontrol
verilerinin retici firma tarafndan belirlenen belirli protokoller aracl ile
aktarlabiliyor olmas,
Step motor denetiminin ayr src sistemlerine ihtiya duyulmada PLCye ilave
edilecek ilave modller araclyla direkt olarak yaplabiliyor olmas,
Termokupl gibi scaklk alglayclarnn ilave modller araclyla PLCye
dorudan balanabilmesi,
Hzl darbe reten sensrlerin, yaklam anahtarlar v.b. gibi cihazlarn rettikleri
darbeleri alglamak iin gelitirilen modller,
Ve en nemlisi ise PLCnin endstriyel otomasyonda yaygnlnn artmas iin
firmalar tarafndan hazrlanan paket yazlm programlarnn teknik elemanlarn daha
kolay anlayabilecei ve kullanabilecei hale getirilmesi.

te bu gelimeler sayesinde PLCler otomasyon sistemlerinde dier sistemlere kar
ciddi bir rakip olarak, teknolojik evrimini srdrmektedirler.

PLCler eitli sanayi kurulularnn denetim ihtiyalar dnlerek, zel bilgisayar
kontrol sistemi olarak gelitirilmitir. Bu yntem kullanlarak kontrol ilemi olduka
basitletirilmitir. PLCler sanayinin kumanda ihtiyacnn duyulduu her blmde
kullanlabilmektedir.

PLCler giri ve k terminalleri bulunan basit bir kutu grnmndedir. Bunun
yannda bir programlama nitesi ve ihtiyaca gre giri ve klarn saysn arttrmak
iin ilave modller bulunabilmektedir.


4
Gnmzde endstriyel otomasyon sistemlerinin nemli bir alann oluturan kumanda
ve geri beslemeli kontrol sistemleri programlanabilir lojik denetleyici (PLC) veya
Programlanabilir Denetleyici (PCs) olarak adlandrlan aygtlar ile gerekletirilir. PLC,
bu tr sistemlerin uygulanmas iin gerekli yazlm ve donanm zelliklerini tar.
Kumanda sistemlerinin gereklemesinde, lojik anahtarlama, zamanlama ve sayma gibi
ilevleri salayan yazlm zellikleri ve kumanda iaretlerinin dntrmesini salayan
giri-k birimleri kullanlr. Geri beslemeli kontrol sistemlerinde ise analog giri-k
birimleri, kontrol algoritmasnn gereklemesi iin matematik ilem komutlar ve
kontrol algoritmasnn n grlen rnekleme zamanlarnda iletilmesini salayan ek
zellikler aranr.

Bir PLC, dier saysal veri ileme makineleri gibi merkezi ilem birimi, bellek birimi ve
giri-k birimlerinden oluur. Ayrca, program yedeklemek yada baka bir PLC ye
aktarmak iin ayrlabilir bir EEPROM bellei, giri-k saysn artrmak iin ayrk
genileme birimi, analog giri-k birimi, enerji kesilmeleri durumunda PLC yi
besleyen yedek g kayna gibi birimler de bulunur.

Merkezi ilem birimi, PLCnin almasn dzenleyen aritmetik ve lojik ilemleri
gerekleyen, zamanlama, sayma gibi ilevleri salayan en nemli birimdir.

Bellek birimi; Giri grnt bellei, veri bellei, program bellei gibi ksmlara ayrlm
olup, bu bellek alanlar farkl ilevler iin kullanlr.

Giri birimi, kontrol edilen sistemle ilgili alglama ve kumanda elemanlarndan gelen
elektriksel iaretleri PLC de ilenecek lojik gerilim seviyelerine dntren birimdir.
Kontrol edilen sisteme ilikin basn, seviye, scaklk alglayclar, kumanda dmeleri
snr ve yaknlk anahtar gibi elemanlardan gelen iki deerli iaretler (var-yok , 1 veya
0) giri birimi zerinden alnr. Giri birimi iaret seviyesi deerleri 24V, 48V, 100V-
120V, 200V-240V doru veya alternatif akm olabilir.

k birimi, PLC de hesaplanan k noktalarna ilikin lojik gerilim seviyelerini,
kontrol edilen sistemdeki kontaktr, rle, selenoid gibi kumanda elemanlarn srmeye
uygun elektriksel iaretlere dntren birimdir. k birimi rle, triyak yada
transistrl devrelerden oluabilir. Yksek hzl ama ve kapama gerektiren
durumlarda, doru akmda transistrl, alternatif akmda triyakl k birimleri dier
durumlarda genellikle rleli k birimleri kullanlr.

Her bir PLC, bir programlayc birimi ile programlanr. Programlayc birimi, kumanda
devresine ilikin programn yazlmas, PLC ye aktarlmas yada PLC deki programn
alnmas ve yeniden dzenlenmesi gibi amalar iin kullanlan bir el programlaycs
yada kiisel bilgisayarlarda alan bir programlama yazlm olabilir. Her PLC reticisi
firma, zellikle kumanda devreleri ile ilgili kiilerin ok hzl ve kolay uyum
salayabilecekleri programlama yazlmlar gelitirmilerdir.

2. PLC Yaps


5
PLCnin iinde bir mikroilemci vardr. Yaplacak ilemler bir program haline getirilip
bellekte saklanr. Bellek eleman olarak RAM, ROM PROM, EPROM veya EEPROM
kullanlr. Bellekte saklanlan program mikroilemci tarafndan okunarak ileme konur.

PLC ye programlar teknolojideki gelimelere bal olarak FAX-MODEM kullanlarak
telefon hattndan, klasik bir yntem olan tu takm kullanlarak veya bilgisayar (PC)
ile RS 232 zerinden aktarlabilir.

PLC Kumanda Sisteminin Yaps

PLC kumanda sistemi ana ksmdan oluur.
A Giri Eleman
B Kontrol nitesi
C k Eleman

PLCleri drt temel blmden olumaktadr.
1) Merkezi lem Birimi ( CPU )
2) Bellek Birimi ( RAM,ROM, PROM vb.. )
3) Giri Birimi ( IN )
4) k Birimi ( OUT )

2.1. Merkezi lem Birimi (CPU)

CPU, bellekle birlikte bir PLCye zeka veren ksm olup bellekte sakl programn
gerektirdii btn aritmetik, mantk ve veri ileme gibi operasyonlar bu birimde
gerekletirilir. Temelinde mikroilemci denilen, ok yksek oranda tmleik devre
teknolojisinin bir rn yer alr. ki ayr yapmc ayn mikroilemciyi kullanabilir, fakat
deiik iletim sistemleri nedeni ile sonu PLC lerin yetenekleri farkl olabilir. letim
sistemi yapmc tarafndan hazrlanm olup genelde PLC kullancsna ak deildir.
letim sistemi diyagnostik prosedrleri de ierir. Bu prosedrler genelde ilk
balangta kendinden alan veya kullanc tarafndan altrlan olmak zere iki
genel tre ayrlrlar. Birinci tr diyagnostikler, genelde, sadece iletim sisteminin
kulland bellei test ederler.Kullanc tarafndan gelitirilen diyagnostikler ise btn
bellei ve iletiim kaplar gibi dier unsurlar teste tabi tutarlar.
Anahtarlar Butonlar Sensrler Kontrol Sinyalleri
Giri Eleman

Giri terminalleri
PLC
k birimleri
k Elemanlar
Motor Selenoid Src Elemanlar Ykler
LCD
program
layc
GSTERGE


6

Yukarda belirtilen btn operasyonlar baz PClerde bir tek mikroilemci ile
gerekletirilir. Gnmzde daha yaygn olan yaklam iletim sisteminin grevlerini
birka mikroilemci arasnda blmektir. Bu yaklamda (multi-processing) her-bir
mikroilemcinin belirli grevleri vardr. Yaygn olarak kullanlan ift mikro-ilemcili
yaklamda mikroilemcilerden biri denetim dieri ise mantk ilemlerini stlenir.
Denetim mikroilemcisi denetim evirimindeki denklemleri, operatrle etkileim gibi
daha karmak hesap ve veri ilemlerini yapar. Dieri ise zamanlama, mantk ve sayma
gibi ilemlerle birlikte uygulama programnn taramasn gerekletirir. Programn bir
yerinde kendi yeteneinin stne kan bir ilemle karlarsa bunu denetim
mikroilemcisine aktarr ve taramaya devam eder.

Son yllarda ortaya kan yeni bir gelime de akll I/O arabalardr. Bu I/Olarn bir
mikroilemcisi ve bellei ve de uygulama programna bal olmayan bir mini iletim
program vardr. Byle akll bir modle rnek olarak PID (Proportional Integral
Derivative ) denetim modl gsterilebilir.

2.2. Giri k Ara Birimleri

2.2.1. Ayrk I/O

En yaygn olarak kullanlan arabirim tr ayrk I/O arabirim olup CPU nun 1 veya
0 tr k olan giri elemanlar veya 1 veya 0 trl bir kla denetlenebilecek
anahtarlar, limit anahtarlar, dzey anahtarlar, motor kontaktr veya rle kontaklar,
seici anahtarlar, fotoelektrik gzler saylabilir. Ayrk I/O arabirim ile denetlenebilecek
k elemanlar iin ise alarmlar, denetim rleleri, selenoidler, motor starterleri, fanlar,
v.b. birer rnek olarak gsterilebilir.

Giri/k elemanlarnn eitli dzeyde gerilimlerle beslenmesi gerekebileceinden I/O
arabirimlerinin nominal gerilimi (A.A. veya D.A.) deerleri de eitlilik gsterir. ekil
2.1 de A.A. veya D.A. besleme gerektiren giri elemanlar ile TTL dzeyde k veren
elemanlarn araba balant ekli gsterilmitir. ekil 2.2de ise k elemanlarnn
arabaa balantlarnn tipik olarak nasl yapldn aklamaktadr.

CPU

L
E
T

M
I/O ileme

Diagnostikler

Denetim prog.
altrlmas
Denetim
Uygulama
Program


7

ekil 2.1 Giri eleman iin balant ekli.
a. A.A. veya D.A. besleme gerektiren elemanlar
b. TTL dzeyde k gerektiren elemanlar

ekil 2.2 k eleman iin balant ekli.

a. A.A. veya D.A. besleme gerektiren elemanlar
b. TTL dzeyde giri gerektiren elemanlar

L1
1
2
C
A.A. veya
D.A. besleme
+V
1
2
-V
V
1
2
-V
1
2
3
C
A.A. veya
D.A. besleme


8
3. PLC ile Rle Sistemi Arasndaki Fark

Rle sistemlerinde her trl kumanda ilemleri rlelerle yaplrken, PLC de bu ilemler
mikroilemci tarafndan gerekletirilmektedir. Mikroilemcinin bir entegre olduu
dnlrse kaplad alan ve kullanm kolayl asndan rleli sistemlerden ok stn
olduu grlmektedir.

Bir kumanda sistemini analiz edersek, temel elemanlar unlardr:
1) kumanda edecek elemanlar (giri elemanlar)
2) kumanda edilecek elemanla, kumanda eden elemanlar arasndaki kontrol
blm (kontrol nitesi)
3) kumanda edilecek elemanlar (k elemanlar)

Kumanda Sistemi Analizi

Rleli sistemlerde kontrol blm rle balantlar ile yaplr. PLC sisteminde ise bu
ilem mikroilemci ve bellekten oluan bir elektronik devre ile yaplmaktadr.

Rleli sistemler ile yaplacak kontrol ilemleri rle balantlar ile snrldr. Karmak
ilemlerde kullanlan rle saysnn artmas sebebiyle kontrol ileminin hacmi bym
olur. Ayrca mevcut sitemde bir deiiklik yapmak olduka zordur.

PLC sisteminde kontrol nitesinin yapabilecei ilem miktar PLC iindeki
mikroilemci ve bellek kapasitesine bal olarak deiir. PLC sistemlerinde rleli
sistemlerde bulunmayan sayc, zamanlayc, shift register, flip-flop vb. elemanlar
kontrol nitesi tasarmn kolaylatrr.

4. PLC Seim ltleri

Bir kumanda sistemi iin PLC seiminde gz nne alnmas gereken zellikler u
ekilde sralanabilir;
- ki seviyeli kumanda iaretlerinin baland ayrk (lojik, dijital) giri-k
noktas says ve elektriksel zellikleri,
- Program ve veri bellei kapasitesi,
- Komut ileme hz,
- Zamanlayc ve sayc says,
- Gerek-zaman saati,
- Kesme iletim yetenei,
- letiim olanaklar,
- Program yedekleme olana,

Kumanda Edecek
Elemanlar

Kontrol Blm

Kumanda Edilecek
Elemanlar


9
- ifre korumas,
PLC nin geri beslemeli kontrol sistemlerinde kullanm iin ayrca analog giri-k
says, matematik ilem yetenei ve komutlarn ilenme hzlar gibi zellikler de aranr.

5. S7-200 PLC ve Genel zellikleri

SIMATIC S7-200 ailesi programlanabilir denetleyicileri, maksimum 64 giri, 64 k
noktas bulunan kk boyutlu otomasyon sistemlerinin kumanda devreleri ve 12
analog giri, 4 analog k noktas gerektiren geri beslemeli kontrol devrelerinin
gereklemesi iin gelitirilmi bir otomasyon aygtdr.

S7-200 serisinin CPU-210, CPU-212, CPU-214, CPU-215, CPU-216 olarak be ayr
modeli vardr. CPU-210 modeli, ok kk boyutlu basit kumanda devrelerinin
gereklemesinde kullanlr. Dier modeller hem kumanda devreleri hem de geri
beslemeli kontrol devrelerinin gereklemesi iin kullanlabilir. Ancak, CPU-214, CPU-
215 ve CPU-216 modellerinde gerek saylar zerinde matematiksel ilem yapabilme
olana salayan komutlar bulunduundan geri beslemeli kontrol algoritmalar veya
saysal filtre yazlmlar daha kolay gerekleebilir. CPU-215, CPU-216 modellerinde
ise endstriyel kontrol sistemlerinde yaygn olarak kullanlan PID denetleyici ilevini
dorudan gerekleyen PID fonksiyon komutu bulunur.

S7-200 serisi birok otomasyon uygulamalarn zebilecek ekilde retilmi ve kendi
iinde farkl CPUlar (Central Processing Unit = Merkezi leme nitesi) ihtiva eden
ok kullanl bir PLCdir. Optimum tasarm, geniletilebilir niteleri, fiyat avantaj ve
gl komut seti ile S7-200 geni uygulamalarda ok iyi sonular vermektedir.

S7-200 ailesi kullanclara geni bir CPU yelpazesi sunmaktadr. Tablo 1de S7-200
ailesinin kapasiteleri, birbirinden farkl olan CPU niteleri genel olarak verilmitir.

Tablo 1. S7-200 CPU zellikleri.

zellik CPU 212 CPU 214 CPU 215 CPU 216
Giri/k
Says
8 Giri
6 k
14 Giri
10 k
14 Giri
10 k
24 Giri
16 k
Geniletme
nitesi(max)
2 modl 7 modl 7 modl 7 modl
Lojik komut
ileme hz
1.2 sn 0.8 sn 0..8 sn 0.8 sn
Sayc/zamanla
yc
64/64 128/128 256/256 256/256
Dahili hafza
biti
128 256 256 256


10

6. letim Sistemi

Kalc ve yalnz okunabilir bir bellek alanna retici firma tarafndan yazlm olan
iletim sistemi program, PLCnin almasn dzenler ve kullanc programnn
yrtlmesini salar. Genel olarak bir iletim sistemi program;

1- Giri noktalarndaki iaret durumlarnn giri grnt belleine yazlmas
2- Programn yrtlmesi
3- Haberleme isteklerinin gerekletirilmesi
4- lemci, evre birimleri ve bellek durumlarnn incelenmesi
5- k grnt belleindeki deerlerin k birimine aktarlmas gibi ilevleri
yerine getirir. Denetleyici, altrldktan (RUN) sonra durma (STOP) moduna
alnncaya kadar bu ilemler srekli tekrarlanr ve bu bir tarama evrimi (scan) olarak
adlandrlr.

Programn yrtlmesi, birinci komuttan, son komuta kadar (END) btn komutlarn
srayla ilenmesi biiminde olur. Alt program kullanlmas durumunda, alt programn
iletilmesine ilikin koullar salandnda program ak alt programa geer, alt
programa yazlan komutlar srayla ilendikten sonra tekrar ana programa dnlr.
Kesme ile iletilen alt programlar kesme koullar saland anda, program tarama
evriminin herhangi bir yerinde iletilebilir.

Program tarama sresinden hzl deien iaretlerin deerlendirilmesi ve belirli
kumanda iaretlerinin iletilmesi iin yksek hz sayclar veya d (donanm) kesme
iaretleri ile iletilen kesme alt programlar kullanlr.

7. PLC Programlanmas

PLC programlama yntemleri genel olarak drt temel balk altnda toplanabilir.
Bunlar;
1 Ladder ( Merdiven ) Programlama dili,
2 Boolean ( Deyimsel ) Programlama dili,
3 levsel Bloklar ( Lojik Kaplar ) ile Programlama,
4 ngilizce Bildirimler ile Programlama,

lk iki programlama dili temel programlama dili olup en ok kullanlan PLC
programlama dilleridir.

Programlama teknikleri yazl biimine gre, dorusal programlama ve yapsal
programlama olarak iki gruba ayrlabilir. Dorusal programlamada btn komutlar
ardarda yazlr ve yazl srasna gre yrtlr. Yapsal programlamada ise program
bloklar biiminde yaplar kullanlr. Her iki programlama tekniinde de ilem


11
komutlar ile programlanan ve merdiven diyagram ile programlama biimleri
kullanlabilir. Merdiven diyagram biiminde programlama, kontakl kumanda
devrelerinin ANSI standartlar devre simgeleri ile gsteriliine benzeyen bu grafiksel
programlama yntemi olup program girii grafiksel olarak yaplr. Bu programlama
tekniinde komutlar yerine normalde ak kontak, normalde kapal kontak, hatlar, rle
bobini, zamanlayc ve sayc gibi elemanlar simgeleyen kutular kullanlr.

7.1.Ladder (Merdiven) Programlama dili

Rleli kumanda sisteminde sistemin dizaynnda kullanlan rleli kontrol diyagramna
ok benzer. Bu yzden teknik elemanlarn bir ou programlamada bu metodu
kullanmay tercih etmektedir. Fakat rle diyagramlarnda bulunmayan birok ilave
fonksiyonlar ve ilevsel bloklar bu yntemde bulunmaktadr. rnein zamanlayc,
sayc, matamatiksel ilevler ve PID gibi st dzey otomasyon komutlar.

Simatic S-7 ile programlama yaplrken dikkat edilmesi gereken nemli bir zellik ise
her network iinde sadece bir temel ak diyagramnn olmasdr.

7.2. Boolean (Deyimsel) Programlama dili

Bu programlama dilinde, denetim uygulama program ilk olarak rleli sistem olarak
tasarlanr. Daha sonra uygun deyimsel komutlar kullanlarak program boolean diline
evrilir. Bu dilin uygulamasnn g olmasna karn tercih edilmesinin en nemli
sebebi PLC terminalinin yannda PC bulunmamasdr. Bu yzden PLC programlama
arac olarak kullanlan tu takm ile programlamada genelde bu programlama dili
kullanlr. En byk dezavantaj ise her PLC markasnda boolean dilindeki komut
karlklarnn farkl olmasdr.

7.3. S7-200 PLC Programlanmas

S7-200 serisi denetleyicilerini programlamak iin hem komut (deyim) listesi (statement
list, STL) hem de merdiven diyagram (ladder diyagram,LAD) programlama teknikleri
bulunan programlama yazlmlar kullanlr.

S7 serisi PLC lerde DOS ortamnda alan STEP 7-MICRO/DOS ve Windows
ortamnda alan MICROWIN/WINDOWS programlama yazlmlar ile hem komut
listesi (STL) hem de merdiven diyagram (LAD) teknii kullanlarak programlama
yaplabilir. Programlama iin kullanlan yazlmlar programlama dnda, programn
ileyiini gzlemek, veri alanndaki eitli adreslerin ieriini gzlemek, deitirmek
gibi amalarla da kullanlabilir.

Kullanc program veri bolluu ve denetleyiciye ilikin konfigirasyon verilerini
denetleyiciye yklenmesi iin programlama yazlm editr mensnden
DOWNLOAD , denetleyici RAM belleinde bulunan program editre alnmas iin
UPLOAD seenei kullanlr.


12
RAM bellee yklenen kullanc program, konfigrasyon verileri ve veri blounda
kalc (retentive) olarak tanmlanan alanlar, ayn zamanda EEPROM belleine aktarlr.
Bylece, denetleyicinin uzun sreli enerjisiz kalmas durumunda kullanc program,
konfigrasyon bilgileri ve kalc veri alan korunur. Kalc veri alanlar (retentive range)
programlama yazlm ile tanmlanr. Denetleyici RAM bellei, yksek kapasiteli bir
kondansatr ile beslendiinden, RAM belleindeki btn veriler CPU-212 modelinde
50 saat ve CPU-214, CPU-215 ve CPU-216 modellerinde 190 saate kadar korunabilir.

7.4. PLC Kumanda Komutlar

Rleli geleneksel kumanda devreleri, rle kontaklarndan oluan lojik anahtarlama
devreleri olup, bu tr devreler VE (AND), VEYA (OR) ve DEL (NOT) gibi lojik
ilem komutlar kullanlarak gereklenebilir. Aadaki izelgede anahtarlama
devrelerinin gereklemesine ilikin komutlar verilmitir.

KOMUT ADI KOMUT SMGES (S7-200)
Ykle (LOAD) LD
Tmleyenini Ykle (LOAD NOT) LDN
VE (AND) lemi A
Tmleyenine VE (AND NOT) lemi AN
VEYA (OR) lemi O
Tmleyenine Veya (OR NOT) lemi ON
Lojik Tmleyen (NOT) NOT
ka Atama =
Kurma (SET) S
Silme (RESET) R
VE Blok (AND BLOCK) ALD
VEYA Blok (OR BLOCK) OLD
Program Sonu MEND

Bu komutlara ek olarak, zamanlayc, sayc ve karlatrma ilevlerini yerine getiren
komutlar kullanlarak, her trl geleneksel kumanda devresi PLC ile gereklenebilir.

7.5. Komutlarn Yrtlmesi ve Lojik Yn

S7-200 PLCde komutlar, koullu iletilen ve koulsuz iletilen komutlar olarak iki
gruba ayrlr. Koulsuz iletilen komutlar ilem sras geldiinde hibir koula bal
olmadan yrtlen komutlardr. Koullu iletilen komutlar ise, lojik yn belleinin
birinci seviyesindeki deere baklarak yrtlen komutlardr. Bu tr komutlar, ilem
sras geldiinde ynn birinci seviyesinin ierii bir ise yrtlr, sfr ise yrtlmez.
imdi bu komutlar ayrntl olarak inceleyelim;


13

8. Zamanlayclar ve Sayclar

8.1. Giri

Programlanabilir denetleyiciler ile gerekletirilen kumanda devrelerinde geleneksel
kumanda devrelerindeki zaman rlelerinin ilevi zamanlayclar ile elektro-mekanik
veya elektronik sayclarn ilevi ise sayclar ile gereklenir. Bilindii gibi
zamanlayclar zamana bal, sayclar ise olay saylarna bal kumanda iaretlerinin
retilmesinde kullanlr. Bu blmde zamanlayc ve sayc komutlar tantlacaktr.

8.2. Zamanlayclar

S7-200 PLCde iki tr zamanlayc vardr. Gecikmeli alan (on- delay timer) ve kalc
gecikmeli alan zamanlayc (retentive on-delay timer). Zamanlayc ierii 16 bitlik
bir veri alannda tutulur ve zamanlayc durumu ayn simgelerle adreslenen 1 bitlik bir
veri alannda bulunur.

Zamanlayc adresleri ile ilgili bir ilem yaplrken uygulanan komuta bal olarak
zamanlayc ierii yada zamanlayc biti kullanlr. rnein, 1 bitlik ilem yapan
komutlar yrtldnde zamanlayc biti, 16 bitlik ilem yapan komutlar
yrtldnde zamanlayc kaydedicisi ierii (16 bit) ile ilgili ilem yaplr.

8.2.1. Gecikmeli alan Zamanlayc

TON Txxx,PT

Gecikmeli alan zamanlayc yukardaki komut ile programlanr. Bu komutun etkin
olmas (iletilmesi) iin yn bellei birinci seviyesindeki deerin 1 olmas gerekir.
Komut iletildiinde Txxx adresindeki zamanlayc ierii belirli zaman aralklar ile
artar. Txxx>=PT olduunda zamanlayc biti Txxx=1 olur. PT istenen gecikme sresine
bal olarak 1 ile 32767 arasnda herhangi bir tamsay ya da 16 bitlik bir veri adresi
(VW, T, C, IW, QW....) olabilir. Txxx yerine;

Txxx:T32~T63 (T32,T33,...,T63) ( CPU-212)
Txxx:T32~T63, T96~T127 (T96, T97, ... ,T127) (CPU-214)
Txxx:T32~T63, T96~T255 (T96, T97, ... ,T255) (CPU-215 ve CPU-216)

Zamanlayc adresleri kullanlr. Zamanlayc komutu koullu iletilen bir komut
olduundan, zamanlayc kaydedicisi, yn belleinin birinci seviyesindeki deer 1 ise
etkin duruma geer ve ierii belirli zaman deerleri ile artar. Zamanlayc kaydedicisi
ierii;


14
znrlk Maksimum Zaman CPU 212 CPU 214 CPU 215/216

1 ms 32.767 sn T32 T32, T96 T32,T96

10 ms 327.67 sn T33-T36 T33-T36 T33-T36
T97-T100 T97-T100

100 ms 3276.7 sn T37-T63 T37-T63 T37-T63
T101-T127 T101-T255

Operandlar: PDS 210:
Txxx (word): Tx: T0 - T3
CPU 212: 32-63
CPU 214: 32-63, 96-127
CPU 215/216: 32-63, 96-255

PT (word):
VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, SW, AC, AIW, Sabit, *VD, *AC
PT: 0

NOT : CPU 212, 214, 215, 216 iin Aklama:
Gecikmeli alan zaman rlesi (TON) kutusu, tetikleyen giri (IN) geldiinde
maksimum zaman deerine kadar alr. Eer Txxx >= Ayar Deeri (PT) ise, k biti
T set edilir. Sayma esnasnda IN girii 0 olursa sayma durur ve rle sfrlanr. Aadaki
tabloda CPU 'lardaki zaman rlesi numarasna gre sayma kademesi (veya znrlk)
grlmektedir. Zaman rlesinin ayar PT deeri ile bu kademenin arplmasyla oluur.

rnein T32 iin PT= 10000 ise, bu 10.000 x 1 ms= 10 sn'ye karlk gelir. Yani zaman
rlesi IN girii geldii srece 10 sn bekleyecek (ama bu esnada 1 ms'lik kademeler
halinde sayacak), sonra k 1 olacaktr.

Sayma her durumda maksimum deere ulalnca durur ki bu da PT deerinin
alabilecei en yksek deerdir (32767). Bir baka deyile bir zaman rlesini en fazla
3276.7 sn (yakl. 54 dakika)'ye ayarlayabilirsiniz.

Durum tablosunda, zaman rlesi ve sayc deerlerini bit veya word olarak
izleyebilirsiniz. Bit olarak izlediinizde k durumu (ak veya kapal) grntlenir.
Word olarak izlediinizde anlk deer grntlenir.


15

8.2.2. Kalc Gecikmeli alan Zamanlayc

TONR Txxx,PT

Kalc gecikmeli alan zamanlayc yukardaki komut ile programlanr. Burada PT, 1
ile 32767 deerleri arasnda herhangi bir tamsay yada 16 bitlik veri adresi ve Txxx ise;

CPU-212 iin; Txxx:T0~T31 (T0, T1, ..., T31)
CPU-214 iin; Txxx:T0~T31,T64~T95 (T64, T65,..., T95)
CPU-215 ve
CPU-216 iin; Txxx:T0~T31,T64~T95 (T64, T65, ..., T95)
Adresleri ile eriilen zamanlayc veri alanlardr. Bu zamanlaycda kaydedici ierii;

znrlk Maksimum Zaman CPU 212/214 CPU 214/215/216
1 ms 32.767 sn T0 T64
10 ms 327.67 sn T1-T4 T65-T68
100 ms 3276.7 sn T5-T31 T69-T95

Operandlar:

Txxx (word): CPU 212: 0-31
CPU 214/215/216: 0-31, 64-95
PT (word): VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, SW,
AC, AIW, Sabit, *VD, *AC

NOT : Aklama

Gecikmeli alan zaman rlesi (TON) kutusu, tetikleyen giri (IN) geldiinde
maksimum zaman deerine kadar alr. Eer Txxx >= Ayar Deeri (PT) ise, k biti
T set edilir. Sayma esnasnda IN girii 0 olursa sayma durur ancak rle sfrlanmaz, yani
IN girii gelince saymaya kald yerden devam eder. Aadaki tabloda CPU 'lardaki
zaman rlesi numarasna gre sayma kademesi (veya znrlk) grlmektedir.
Zaman rlesinin ayar PT deeri ile bu kademenin arplmasyla oluur. rnein T0 iin
PT= 10000 ise, bu 10.000 x 1 ms= 10 sn'ye karlk gelir. Yani zaman rlesi IN girii
geldii srece 10 sn bekleyecek (ama bu esnada 1 ms'lik kademeler halinde sayacak),
sonra k 1 olacaktr.


16
Sayma her durumda maksimum deere ulalnca durur ki bu da PT deerinin
alabilecei en yksek deerdir (32767). Bir baka deyile bir zaman rlesini en fazla
3276.7 sn (yakl. 54 dakika)'ye ayarlayabilirsiniz.


8.2.3 ki Zaman Rlesi Tipi Arasndaki Fark

S7-200 iki ayr zaman rlesi sunar: Gecikmeli alan (TON) ve alc gecikmeli alan
(TONR). ki zaman rlesi tipi arasnda girie verilen tepkiye gre farkllk vardr.

Her iki zaman rlesi de giri varken sayar.
ki zaman rlesi de giri yokken saymaz.

Giri gittiinde TON sfrlanr. Oysa, TONR sfrlanmaz, daha nce sayd sayma
(veya zaman) deerini saklar. TONR zaman rlesi tekrar enerjilendiinde (enable)
nceki sayma deerinin zerine ekleyerek alr.

O halde, TON zaman rlesi tek bir araln zaman kontrolu iin uygunken, TONR
birden ok araln zaman kontroluna daha yatkndr.

8.3. Sayclar

8.3.1. leri Sayclar

S7-200 denetleyicisinde ileri sayma iin CTU ve ileri/geri sayma iin CTUD komutlar
kullanlr. Her sayc veri alan ayn simge ile gsterilen iki ksmdan oluur: Birinci
ksm sayc kaydedicisi ieriin bulunduu 16 bitlik alan ve ikinci ksm 1 bitlik sayc
biti alandr. Herhangi bir ilem yaplrken hangi verinin kullanlaca, zamanlayclarda
olduu gibi, yrtlen komutla belirlenir. rnein, bit ilemi yapan komutlar
yrtldnde sayc biti, kelime ilemi yapan komutlar yrtldnde sayc ierii
(16 bit) ilenir.

S7-200 CPU-212 modelinde toplam 64 sayc (C0~C63)
S7-200 CPU-214 modelinde toplam 128 sayc (C0~C128)
S7-200 CPU-215 ve S7-200 CPU-216 modellerinde ise toplam 256 sayc
(C0~C256) bulunur.

leri saycda (CTU), yn belleinin ikinci seviyesindeki verinin 0dan 1 deerine her
geiinde sayc kaydedicisi ierii 1 artar. Yn belleinin birinci seviyesindeki deer
1 olduunda sayc ierii ve sayc biti sfrlanr. Sayc ierii PV (preset value )
deerine eit ve byk olduunda sayc biti bir deerini alr. Sayc kaydedicisi


17
ieriinin geerli en byk deeri 32767 olup bu deere ulaldnda, sayc
ieriindeki art durur.

Yukar Sayc (CTU) kutusu, CU giriinin her pozitif ykselen kenarnda (0'dan 1'e
dnnde) sayar. Eer Cxxx >= Ayar Deeri (PV) ise, k biti set edilir. Reset (R)
girii gelirse sfrlanr. Maksimum sayma ve ayar deeri 32767'dir.


LD I0.0 //ileri sayma
LD I0.1 //sayc ieriini silme
CTU C0.5 //C0 ileri saycs PV=5


18
Biiminde veya merdiven diyagram programlama teknii ile aadaki gibi
programlanr. Sayc PV deeri iin 16 bitlik herhangi bir veri adresi de kullanlabilir.

8.3.2. leri - Geri Sayclar

leri geri saycda (CTUD), yn belleinin nc seviyesindeki deerin 0dan 1e
her geiinde, sayc kaydedicisinin ierii 1 artar; yn belleinin ikinci seviyesindeki
deerin 0dan 1 deerine her geiinde sayc ierii 1 azalr. Yn belleinin birinci
seviyesindeki deer 1 olduunda sayc ierii ve sayc biti sfrlanr. Sayc ierii PV
(preset value) deerine eit ve byk olduunda sayc biti 1 deerini alr. Sayc
kaydedicisi ierii en kk -32767, en byk 32767 deerlerini alabilir.

leri geri sayc komutu kullanldnda sayc ierii, ileri saycdan farkl olarak, -
32767 ve 32767 deerleri arasnda deiebilir. Sayc ileri saymda iken, en byk
iaretli tam say olan +32767 deerine ulaldktan sonra sayc ieriinin alaca deer,
en kk iaretli tam say olan 32767 deeridir. Bu deerden sonra sayc ierii
artarak (-32767, -32766, -32765,...,0,...,+32765, +32766, +32767) deiir. Sayc geri
saymda iken, -32768 deeri aldnda sayc ierii en byk iaretli tam say olan
32767 deerini alr ve bu deerden sonra azalarak deiir.

Bir leri geri sayc, CTUD komutu ile ;
LD I0.0 //ileri sayma
LD I0.1 //geri sayma
LD I0.2 //sfrlama
CTUD C48,3 //C48 saycs PV=3

biiminde programlanr. Bu program yrtldnde I0.0 giriine uygulanan iaretin
her ykselen kenar ile C48 sayc kaydedicisi ierii bir artar, I0.1 giriine uygulanan


19
iaretin her ykselen kenar ile 1 azalr. I0.2 giriine iaret uygulandnda (I0.2=1)
sayc ierii ve sayc biti sfrlanr.

leri geri saycnn merdiven diyagram programlama teknii aadaki ekilde
grld gibidir;

Yukar/Aa Sayc (CTUD) kutusu, yukar say (CU) giriinin her pozitif ykselen
kenarnda (0'dan 1'e dnnde) yukar sayar. Aa say (CD) giriinin her pozitif
ykselen kenarnda aa sayar. Reset (R) girii gelirse sfrlanr.

CPU 212, 214, 215, 216: Eer Cxxx >= Ayar Deeri (PV) ise, k biti set edilir.
Maksimum sayma ve ayar deeri 32767'dir. Yukar sayma maksimum deere (32,767),
aa sayma minimum deere (-32,768) ulanca durur.


CPU 210: Maksimum sayma deerine ulatktan sonra gelecek bir yukar say girii
sayma deerini minimum (-32,768) yapar. Minimum sayma deerine ulatktan sonra
gelecek aa say girii sayma deerini maksimum (32,767) yapar.

.


20

9. Matematiksel lemler

9.1. Tam Say Toplama

Sembol:

Operandlar:

IN1, IN2 (word): Bu iki deer toplanacak olan tamsay deerleridir. Bu deerler sabit
say olduu gibi bir word adresinden de atama yaplabilir.

OUT (word): Sonu burada belirtilen adreste saklanr.

Bu kutu, iki tane 16 bit tam sayy (IN1, IN2), toplar ve sonucu 16 bit olarak ka
(OUT) yazar, yani: IN1 + IN2 = OUT

Not: ADD komutu tam say, double word ve gerel say toplama ilemlerinde de
kullanlr.

9.2. Tam Say karma

Sembol:

Operandlar:

IN1, IN2 (word): Bu iki deer karlacak olan tamsay deerleridir. Bu deerler sabit
say olduu gibi adresten de atama yaplabilir.

Aklama:
Bu kutu, iki tane 16 bit tam sayy (IN1, IN2) karr ve sonucu 16 bit olarak ka
(OUT) yazar, yani: IN1 - IN2 = OUT
ADD_I
EN

IN1

IN2 OUT
SUB_I
EN

IN1

IN2 OUT


21
Not:
OUT negatif olursa SM 1.2 (negatif) biti set edilir.
Not: SUB komutu tam say, double word ve gerel say toplama ilemlerinde kullanlr.

9.3. Tam Say arpma

Sembol:

Operandlar:

IN1, IN2 (word): Bu iki deer arplacak olan tamsay deerleridir. Bu deerler sabit
say olduu gibi adresden de atama yaplabilir.


Aklama:
Bu kutu, iki tane 16 bit tam sayy (IN1, IN2) arpar ve sonucu 32 bit olarak ka
(OUT) yazar, yani: IN1 * IN2 = OUT

Not:k ve giri operandlar arasndaki akmalar komutu geersiz klar.

9.4. Tam Say Blme

Sembol:

Operandlar:

IN1, IN2 (word): Bu iki deer blnecek olan tamsay deerleridir. Bu deerler sabit
say olduu gibi adresden de atama yaplabilir.


Aklama:
MUL
EN

IN1

IN2 OUT
DIV
EN

IN1

IN2 OUT


22
Bu kutu, iki 16 bit tam sayy (IN1, IN2) bler ve sonu ve kalan 32 bit olarak OUT'a
yazar, yani IN1/IN2=OUT. OUT double word'nn kk word' kalan, byk word'
blm ierir.

Not:k ve giri operandlar arasndaki baz akmalar komutu geersiz klar.
32 bit sonu (OUT) ikinci girile (IN2) ayn adrese sahip olamaz.

9.5. Bayt Arttr

Sembol:

Operandlar:

IN (byte): Deeri arttrlacak olan say deeri sabit olarak veya bir adresten atanabilir.
OUT (byte): Sonu burada belirtilen adrese atanr.

Aklama:
Bu komut, giri bayt deerine (IN) 1 ilave eder ve k baytna (OUT) yazar. Yani, IN
+ 1 = OUT
Not: Bu komut bayt , word ve double word ilemleri iinde gerekletirebilir.

9.6. Bayt Azalt

Sembol:

Operandlar:

IN (byte): Deeri azaltlacak olan say deeri sabit olarak veya bir adresten atanabilir.
OUT (byte): Sonu burada belirtilen adrese atanr.
Aklama:

Bu kutu, giri bayt deerinden (IN) 1 kartr ve k baytna (OUT) yazar. Yani, IN - 1
= OUT

Not: Bu komut bayt , word ve double word ilemleri iinde gerekletirilebilir.

INC_B
EN

IN OUT
DEC_B
EN

IN OUT


23
10. Program Ak Denetim Komutlar

Son

Semboller:

Aklama:
Koullu Son, nceki manta gre (bobine enerji geliyorsa) program bitirir.
Koulsuz Son, kullanc programn bitirmek iin kullanlr. Her zaman iin ana
programn (alt programlar hari) son devresini oluturur.
Bir programda Koullu Son (END) bulunmayabilir veya birden ok bulunabilir, ancak
mutlaka ve yalnzca bir adet Koulsuz Son bulunmaldr.

Dur

Sembol:

Aklama:
CPU'yu STOP konumuna getirerek program akn keser.
Not:
CPU'nun tekrar RUN konumuna geirilmesi elle (programlama paketinden ya da
CPU'nun zerindeki anahtardan) yaplaca iin ok dikkatli kullanlmaldr.
Eer STOP komutu bir interrupt alt program iersinde altrlrsa, alt program annda
sonlandrlr, btn dier bekleyen interruptlar ihmal edilir. Ana program sonuna kadar
icra edilir ve o tarama sonunda RUNdan STOPa geilir.

Gzetleyiciyi Resetle

Sembol:

Aklama:
Program tarama sresinin belli bir sreyi (300 milisaniye) amas durumunda dahili
Gzetleyici devreye girer ve CPU'yu STOP konumuna sokar. Gzetleyiciyi Resetle,
Gzetleyicinin sayd sreyi sfrlayarak program tarama sresinin uzatlmasn salar.

STOP

END

END
Koullu Son

Koulsuz Son

WDR


24

Not:
Bir dng ierisine yerletirilecek Annda Giri Konta ve Gzetleyiciyi Resetle
kyla CPU'nun hibir ilem yapmadan o girii beklemesi salanabilir.

Uyar:
Tarama sresinin hi gzetlenmeden snrsz olarak uzatlmasna izin verilmesi
girilerin ge okunmasna ya da hi okunmamasna neden olabilir. Bu da hayati ya da
maddi tehlike yaratabilir.

Program taramasnn 300 msnyi amasn ya da bir interrupt olgusunun ana programa
dn 300 msnden daha ok geciktireceini dnyorsanz bu komutu
kullanabilirsiniz.
Aadaki ilemler taramann sonunda yapldndan, programn bir dngye sokulmas
bu ilemleri engelleyecektir:

letiim (freeport modu hari)
Giri/k gncelleme (annda giri/klar hari)
Forse gncelleme
SM bitleri gncelleme (SM0, SM5 ila SM29 gncellenmez)
Runtime hatalar tehisi
25 saniyeyi geen tarama sreleri iin 10 ms ve 100 mslik zaman rleleri dzgn
almaz
Interrupt alt program iersindeki STOP komutu

Not: CPU zerindeki anahtarn STOP konumuna alnmas STOP konumuna 1.4 saniye
iinde geilmesiyle sonulanacaktr.

Sra
Sembol:

Bu komut, program iersinde belirtilen etikete (n) atlama salar.

Etiket

Sembol:

Etiket, Atla (JMP) komutuyla yaplacak atlamann hedefini (n) gsterir.

.
n

JMP
LBL
n


25
ar

Sembol:

Program ak kontrolunu n numaral alt programa aktarr.

Altprogram

Sembol:

n numaral alt programn balangcn gsterir.

Geri Dn

Semboller:

Aklama:
Koullu Geri Dn, nceki manta gre (komuta enerji geliyorsa) alt program bitirir.
Koulsuz Geri Dn, alt programn bitirmek iin kullanlr. Her zaman iin alt
programn son devresini oluturur.
Bir alt programda Koullu Geri Dn bulunmayabilir veya birden ok bulunabilir, ancak
mutlaka ve yalnzca bir adet Koulsuz Geri Dn bulunmaldr.

.

SBR
n

RET

RET
Alt programdan
koullu dn

Alt programdan
koulsuz dn
n

CALL


26
For

Sembol:

Aklama:

NEXT kutusuyla birlikte kullanlan bu kutu, ikisi arasnda yer alan komutlarn
dngsn salar. Balang deeri (INITIAL) ile son deer (FINAL) arasndaki fark
kadar dng tekrarlanr. Dngnn her icrasnda kutu, INDEX deerini bir arttrr.
INDEX deeri FINAL deerinden byk olduu anda dng sona erer. FINAL deeri
32766'dan byk olamaz.
Balang deeri, son deerden bykse komut icra edilmez.
rnein, INITIAL deeri 1, FINAL deeri 10 olsun. Bu durumda, FOR ve NEXT
kutular arasndaki komut(lar) 10 defa icra edilir ve her dngde INDEX deeri 1,2,...10
eklinde arttrlr.

Her FOR komutu bir NEXTi gerektirir. FOR/NEXT dnglerini 8 kademeye kadar
dallandrabilirsiniz (Dng iersinde bir baka FOR/NEXT dngs).

ok fazla sayda dng, program tarama sresinin uzamasna ve CPU'nun Gzetleyici
tarafndan STOP konumuna sokulmasyla sonulanabilir.

Next

Sembol:

FOR ile tanmlanan dngnn sonunu gsterir.

lem Yok

Sembol:

Aklama:
FOR
EN

INDEX

INITIAL

FINAL

NEXT
n

NOP


27
Kullanc programnn icras zerinde hibir etkisi yoktur. n says 1 ila 255 arasnda
olabilir.

TAI/DOLDUR/TABLO

Bayt Ta

Sembol:

Operandlar:
IN (bayt): Tanacak olan deer sabit veya adresi burada bildirilir.

OUT (bayt): Tanlacak olan adres burada bildirilir.

Aklama:
Bu kutu, giri baytn (IN) k baytna (OUT) tar. Giri bayt tamadan etkilenmez.

Not: bu ilem bayt, word, double word ve gerel saylar iin gerekletirilebilir.

Bayt Blok Ta

Sembol:

Aklama:
Bu kutu, IN baytndan balayan N adet bayt OUT adresinden balayan blgeye yazar.
N, 1 ila 255 arasnda olabilir. Giri, tamadan etkilenmez.
Not: bu ilem bayt, word, double word ve gerel saylar iin gerekletirilebilir.

.
BLKMOV_B
EN

IN

N OUT
MOV_B
EN

IN OUT


28
Bayt Saa Kaydr

Sembol:

Aklama:

Bu kutu, bayt deerini (IN) N adet bit kadar saa kaydrr, sonu k baytna (OUT)
yazlr. Tama alannn dnda kalan bitler sfrlanr. N, 8den byk olsa bile
kaydrma ilemi 8 bitle snrlandrlr.

SM1.0 (sfr) = 1 eer OUT = 0

SM1.1 (tama) = 1 dar kaydrlan son bit = 1

Not: IN OUT iken:
Eer N endirekt bir adresse ve OUT, endirekt adres pointer'nn bir baytn kapsayan bir
direkt adresse, komut geersizdir. Eer N ve OUT endirekt adres pointer'larysa ve
pointer'lar eitse, komut geersizdir.

Bayt Saa Dndr

Sembol:

Aklama:
Bu kutu, bayt deerini (IN) saa doru N bit kadar dndrr (dar atlacak bitler dier
baa yazlr) ve sonu k baytna (OUT) yazlr.
Eer N, 8e eit veya bykse, Nin 8li modu alnr. Sonu deeri zerinden dndrme
yaplr.
SM1.0 (sfr) = 1 eer OUT = 0
SM1.1 (tama) = 1 dndrlen son bit = 1
Not: IN OUT iken:

Eer N endirekt bir adresse ve OUT, endirekt adres pointer'nn bir baytn kapsayan bir
direkt adresse, komut geersizdir. Eer N ve OUT endirekt adres pointer'larysa ve
pointer'lar eitse, komut geersizdir.

SHR_B
EN

IN

N OUT
ROR_B
EN

IN

N OUT


29
Shift Register Bit

Sembol:

Aklama:

Malzeme ve veri ak kontrolu iin byk kolaylk salayan bu komut, bir bit (DATA)
deerini N ve S_BIT ile tanmlanan kte (register) yazar ve kaydrr. S_BIT, ktn
balang adresini, N ise bit olarak uzunluunu tanmlar. N pozitif olursa ktn son
biti S_BIT + N'dir ve DATA(lar)'n hareket yn kk adresten bye dorudur. N
negatif olursa ktn son biti S_BIT - N'dir ve hareket yn terstir. rnein, S_BIT=
V100.0 ve N=4 olsun. Bu durumda ktn ilk adresi (DATA'nn yazlaca yer)
V100.0, ve son adresi de V100.3'tr. Bu iki adres arasndaki bitlerin durumuna gre
rnein drt sensrden geen bir bant hattndaki malzemelerin takibi yaplabilir. Shift
registerin maksimum deeri pozitif veya negatif 64dr. Bir taramada en fazla bir
kaydrma yaplabilir.

Hafzay Doldur

Sembol:

Aklama:

Bu komut, balang adresi OUT ile tanmlanan blgeye IN word'ndeki deer N word
kere yazlr. N'in deeri 1 ila 255 arasnda olabilir.

.

SHRB
EN

DATA

S_BIT

N
FILL_N
EN

IN

N OUT


30
NTERRUPT

Interrupt likilendir

Sembol:

Operandlar:

INT (bayt): CPU 212: 0-31
CPU 214/215/216: 0-127

EVENT (bayt): CPU 212: 0, 1, 8-10, 12
CPU 214: 0-20
CPU 215: 0-23
CPU 216: 0-26
Aklama:
Bu komut, bir interrupt olgusunu (EVENT) bir interrupt altprogramyla (INT)
ilikilendirir ve interrupt olgusuna izin verir. Interruptlar ncelik grubuna gre CPU
tarafndan ilk gelen ilk hizmet alr prensibiyle ilenir. Bir anda sadece bir interrupt
aktif olabilir. Bir interrupt alrken baka biri oluursa (ncelii olsa bile) sonraki
sraya alnr (kaybolmaz). Eer sistemin tayacandan daha fazla sayda interrupt
oluursa, interrupt grevi tama zel hafza biti set edilir. Grev alan boalnca ve
program ak kontrolu ana programa dnnce bu bit resetlenir.

Bir tama olumadan, grev iin aadaki sayda interrupt bekleyebilir.
Interrupt Tipi CPU 212 CPU 214 CPU 215 CPU 216
letiim 4 4 4 8
Giri/k 4 16 16 16
Zaman kontrollu 2 4 8 8

Interrupt likisini Kaldr

Sembol:

Operandlar:
EVENT (bayt): CPU 212: 0, 1, 8-10, 12
CPU 214: 0-20
ATCH
EN

INT

EVEN
DTCH
EN

EVEN


31
CPU 215: 0-23
CPU 216: 0-26
Aklama:

Bu komut, bir interrupt olgusunun (EVENT) btn interrupt altprogramlaryla ilikisini
keser ve interrupt olgusunu engeller.

Interrupt Altprogram

Sembol:

Operandlar:

n (word): CPU 212: 0-31
CPU 214/215/216: 0-127
Aklama:

Interrupt altprogram (n) balangcn gsterir.

Interruptlara zin Ver

Sembol:

Bu bobin, ilikilendirilmi btn interrupt olgularnn ilenmesine izin verir.

Interrupt znini Kaldr

Sembol:

Aklama:

Btn interruptlarn ilenmesini engeller.
INT
n

ENI

DISI


32
Interrupttan Dn

Sembol:

Aklama:

Koullu dn bobini, ncesindeki mantk 1 ise interrupt altprogramn sona erdirir. (CPU
210 tarafndan desteklenmez.)
Koulsuz geri dn bobini her interrupt programnn son devresi olarak bulunmaldr.

RET
I

RET
I

Koullu Geri Dn

Koulsuz Geri Dn


33
V. UYGULAMA RNEKLER

UYGULAMA 1-A

UYGULAMA : KONTAK EMNYETL ASENKRON MOTORLARIN K
YNDE ALITIRILMASI

Teorik Bilgi ;
fazl asenkron motorlarn devir ynlerinin deitirilmesi, iki fazn yerlerinin
deitirilmesi ile olmaktadr. Motor bir yne doru dnerken, motorun enerjisi
kesilmeden dier yne dndrlmeye allmas motorlara zarar vermektedir. Bu
nedenle kontak emniyetli altrma kullanlr. Bu zm ile motorun enerjisinin
kesilmeden dier ynde altrlmas engellenmi olur.

Programn Yazlmas ( LADDER VE STL ) ;

Uygulamann Yapl ;

Yukardaki ekilden de anlalaca gibi, merdiven diyagram (LADDER) veya boolean
dili (STATEMENT LIST STL) kullanlarak program yazlr. PLC zerinde Q0.0
k ileri kontaktrne, Q0.1 k geri kontaktrne balanr. I0.1ileri yn start
butonunun NA konta zerine balanr. I0.2 geri yn start butonunun NA konta


34
zerine balanr. I0.0 stop giriidir ve stop butonunun NK konta zerinden balanr.
Stop butonlarnn PLC yazlmnda NA kontak olarak gsterilmelerinin sebebi, stop
butonlarnn NK kontaklar zerinden balanyor olmalardr. Program PLC ye
gnderilerek (Download edilerek) programn almas PLC ye bal kontaktrlerin
almalarndan takip edilir.

I0.0 STOP BUTONU
I0.1 LER YN BUTONU
I0.2 GER YN BUTONU
Q0.0 LER YN IKII
Q0.1 GER YN IKII

.


35
UYGULAMA 1-B

UYGULAMA ADI : BUTON EMNYETL ASENKRON MOTORLARIN K
YNDE ALITIRILMALARI

Teorik Bilgi ;

ki yollu butonlar arasnda yaplan balantya, buton kilitleme denir. Byle bir
devrede ileri dn kontaktrnn akm (geri) butonunun st kontaklarndan, geri
dn kontaktrnn akm da (ileri) butonunun st kontaklarndan devresini tamamlar.
Buton kilitlemeli bir balantda, (STOP) butonuna basmadan motorun dn yn
deitirilebilir. Yalnz bu durumda motorun dn yn ani olarak deiir. Ani olarak
dn ynnn deitirilmesi, g yol alan motorlara uygulanmaz. Aksi takdirde motor
ebekeden ok byk akm eker.

Programn Yazlmas (LADDER VE STL) ;

.


36
Uygulama Yapl ;

Yukardaki ekilden de anlalaca gibi, merdiven diyagram (LADDER) veya boolean
dili (STATEMENT LIST STL) kullanlarak program yazlr. PLC zerinde I0.2
butonunun kapals ile Q0.0 k ileri kontaktrne, I0.1 butonunun kapals ile Q0.1
k geri kontaktrne balanr. I0.1ileri yn start butonunun NA konta zerine
balanr. I0.2 geri yn start butonunun NA konta zerine balanr. I0.0 stop giriidir
ve stop butonunun NK konta zerinden balanr. Stop butonlarnn PLC yazlmnda
NA kontak olarak gsterilmelerinin sebebi, stop butonlarnn NK kontaklar zerinden
balanyor olmalardr. Program PLC ye gnderilerek (Download edilerek) programn
almas PLC ye bal kontaktrlerin almalarndan takip edilir.

I0.0 STOP BUTONU
I0.1 LER YN BUTONU
I0.2 GER YN BUTONU
Q0.0 LER YN IKII
Q0.1 GER YN IKII

.


37
UYGULAMA - 2

UYGULAMA ADI : ASENKRON MOTORA YILDIZ - GEN YOL VERME

Teorik Bilgi ;

zellikle byk gl motorlarn kalknma annda ektikleri akm olduka yksektir
(Yaklak nominal akmn 3 kat yksek akm ekerler). Bu dezavantajdan kurtulmak
iin, motor ilk nce yldz altrlr. Bylece motor sarglarna daha dk gerilim
uygulanm olur( Anma gerilimi 380V olan bir motor iin 220V olur). Bylece motora
yol verilirken daha az akm ekmesi salanm olur. Motor belli bir sre altktan
sonra (3 sn-5 sn aras uygundur) bir zaman rlesi ile gen almaya otomatik olarak
alnr.



38
Uygulama Yapl ;

Yukardaki ekilden yararlanarak LADDER veya STATEMEN LIST ten yararlanarak
programn yazlmn yapnz. TIMER n nasl kullanldn hatrlamak iin
zamanlayclar konusunu tekrar gzden geirebilirsiniz. Devrede program alt
zaman motor Yldz yol alacak ve Timera bal olarak ayarlam olduunuz zaman
gerei 5sn sonra motor gen yol alp almasna devam edecektir.

I0.0 //STOP
I0.1 //START
Q0.1 //YARDIMCI KONTAKTR IKII (K1)
Q0.0 //YILDIZ KONTAKTR IKII (K3)
Q0.2 //GEN KONTAKTR IKII (K2)

G Devresi ;


39
UYGULAMA - 3

UYGULAMA ADI : ZAMANLAYICILARIN RENLMESNE LKN BR
KUMANDA DEVRES ZM

Problem ;

Start butonuna basldnda M1 motoru devreye girerek yol almaktadr. M1
balandktan 15 Sn sonra M2 motoru, M2 balandktan 30 Sn sonra M3 motoru, M3
balandktan 45 Sn sonra M4 motoru devreye girmektedir.

Stop butonuna basld zaman, M1, M2, M3, M4 motorlar 3er Saniye aralklarla
devreden kmaktadr.

Sistemin almas ;

Start butonuna baslmas ile M1 kontaktr almaktadr. Dolays ile Q0.0 knn da
kontaklar yer deitirir ve T37 zamanlaycs devreye girer ve saymaya balar. 15inci
saniyede T37 kontaklar konum deitirir ve M2 kontaktr alr. Dolays ile Q0.1
k da devreye girerek kontaklar konum deitirir ve T38 zamanlaycs devreye
girerek saymaya balar. T38 30uncu saniye sonunda M3 kontaktrn altrr.
Dolaysyla Q0.2 k da devreye girerek kontaklar konum deitirir ve T39
zamanlaycs devreye girerek saymaya balar. T39 45inci saniye sonunda M4
kontaktrn devreye alr. Dolaysyla Q0.3 k da devreye girerek kontaklar konum
deitirir ve devrenin alma noktas salanm olur.

Stop butonuna baslmasyla yardmc kontaktr devreye girer. Dolaysyla Q0.4 k
etkin olarak kontaklar konum deitirir ve T39un enerjisini keserek, T39 un
kontaklar tekrar eski konumuna dner ve M4 motorunun enerjisini keserek motoru
devreden kartr. Q0.4 k ayn zamanda T33 zamanlaycsn devreye alarak
saymaya balamasn salar. T33 3nc saniye sonunda kontaklar konum deitirerek
T34 zamanlaycsn devreye alp T38 zamanlaycsna bal kontan aarak, T38
zamanlaycsnn enerjisiz kalmasn salar. Bu anda T38 devreden kp ilk andaki
konuma gelen kontaklar nedeni ile M3 motorunun da enerjisi kesilmi olur. Bylece
M3 motoru devreden km olur. T34 zamanlaycs da 3nc saniye sonunda
kontaklar konum deitirecei iin T37 zamanlaycsnn enerjisi kesilir ve T37
kontaklar ilk konumlarna dnerken M2 motorunun da enerjisi kesilmi olur ve
devreden kar.T34n enerjilenmesi srasnda T35 i de devreye alarak enerjilenip
saymaya balamasn salar. T35 zamanlaycs 3nc saniye sonunda kontaklar
konum deitirir ve M1 motorunun enerjisiz kalmasna, dolays ile M1in de devreden
kmasn salam olur.

Bylece evrim tamamlanm olur ve sistemin grevini yerine getirdii grlr.

I0.0 //START BUTONU
I0.1 //STOP BUTONU
Q0.0 //M1 KONTAKTR IKII


40
Q0.1 // M2 KONTAKTR IKII
Q0.4 //YARDIMCI KONTAKTR IKII



41


42


43
UYGULAMA - 4

UYGULAMAN ADI : SAYICI VE ZAMANLAYICI TEMELNDE ALIAN
KUMANDA DEVRESNN PROGRAMLANMASI

Problem ;

M1, M2, M3 motorlar 10ar saniye aralklarla devreye girecektir. birden 10 saniye
sreyle alacaktr. Sonra birden on saniye sreyle duracaktr. Bu ilemlerden
sonra yine ayn srayla ayn olay tekrarlanacaktr. Beinci (5) evrim sonunda sistem
kendiliinden duracaktr. Sistemin tekrar almas iin resetleme yaplacaktr.

Sistemin almas ;

Start butonuna baslmas ile M1 kontaktr enerjilenir. M1 kontaktrnn kontaklar
konum deitirir, dolaysyla T37 zamanlaycs devreye girmi olur. T37
zamanlaycsnn 10 Sn sonra kontaklar konum deitirerek M2 kontaktr devreye
girer. M2 kontaktrnn kontaklar konum deitirerek T36 zamanlaycsn devreye
alr. T36 zamanlaycs 10uncu saniye sonunda kontaklarnn yer deitirmesi ile M3
kontaktrnn devreye girmesini salam olur. Bylece motorlarn hepsini 10ar
saniye aralklarla devreye alm olduk. Ayn anda (M3 devreye girdii anda) T35
zamanlaycs da devreye girmi olur ve 10uncu saniye sonunda kontaklar konum
deitirerek motoru da devreden karm olur. Ayn anda T35, T32 zamanlaycsnn
da devreye girmesini salam oldu. T32 zamanlaycs 10 saniye saydktan sonra
kontaklarnn konumlarn deitirerek, T35 zamanlaycsn devreden kartt. Devre 1
de bulunan NA konta zerinden sistemi yeniden balatt. Counterin nnde bulunan
T35 zamanlaycsnn NA konta, T35 her aktif olduunda Counter up 1 artrarak,
ayarlanan 5inci evrimi tamamlad zaman devre 1de bulunan C1 kontan aarak,
ayn anda kendini de resetleyerek sistemi ve tm motorlar durdurmu olur. Counter ilk
konumuna dnm olur.

T35 : RESETLEME BUTONU
I0.0 : START BUTONU
Q0.0 : M1 MOTORU KONTAKTR IKII



44

UYGULAMA - 5


45

UYGULAMA ADI : ZAMAN RLEL TRAFK LAMBASI KUMANDASININ
PLC LE DENETM

Teorik Bilgi ;

PLC ler ve Flip-Flop devreleri yaygnlamadan nce trafik lambas sistemleri klasik
otomatik kumanda yntemleri ile yaplmaktayd. Bu yntemde kontaktrler ve sra
zaman rleleri kullanlmaktayd. Bu yntem hem maliyet, hem de iilik asndan, hem
de hantal grnm nedeni ile yeni araylara yol at. Bylece PLC li ve Flip-Flop lu
devreler ortaya kmtr. PLC ler ; klarnn direk 220Va balanabilmesi, zaman
rlelerini kendi iinde bulundurabilmesi nedeniyle ok pratik zmler retmi ve
kullanm yaygnlamtr. Bugn teknoloji devi haline gelen birok lkede PLC lerin,
birbirlerine balanabilmeleri, Network alabilmeleri gibi avantajlarla tm ehrin trafik
dzenleri bir merkezden yaplabilmektedir.

Sistemin almas :

Start butonuna baslmas ile birlikte sistem almaya balar. lk olarak krmz lamba
yanar, ayn anda T37 almaya balar. 20nci saniye sonunda T37 kontaklar konum
deitirerek sar lamba yanar, ayn anda devre 1deki T37 NK konta alarak krmz
lambay sndrr. Bu srada T37, T38ide enerjilendirmitir. T38 20nci saniye sonunda
kontaklar konum deitirir ve yeil lambay yakar. Ayn anda sar lambay sndrr ve
T39 devreye girmitir. T39 20nci saniye sonunda T37yi devreden karr. T37nin
devreden kmas ile yeil lamba sner. Ayn anda devre 1de bulunan T37nin NK
konta ilk konuma gelerek enerjinin gemesine izin verir ve bylece evrim tekrar
balam olur.

Bu uygulamada Q0.1 yardmc kontaktr ucu bo braklr. Bilindii gibi bu kn
kontaklar PLC iinde mevcuttur. Eer klarmz yeterli olmasa idi, bu k
FLAGlara atayabilirdik.

I0.0 : STOP BUTONU
I0.1 : START BUTONU
Q0.1 : YARDIMCI KONTAKTR
Q0.0 : KIRMIZI LAMBA
Q0.2 : SARI LAMBA
Q0.3 : YEL LAMBA


46


47


48
UYGULAMA - 6

UYGULAMA ADI : BR KUMANDA BUTONU LE ALITIRIP
DURDURMA

Teorik Bilgi :

Bu uygulamada bir butonun hem start hem de stop butonu olarak kullanlmas
renilecektir. Balanacak buton NA konta zerinden start butonuymu gibi
balanacaktr. Bu alma sisteminde butona ilk basmz start, ikinci basmz stop
olarak deerlendirilir.



49
UYGULAMA - 7

UYGULAMA ADI : SET-RESET KOMUTLARININ NCELENMES

Teorik Bilgi ;

PLC lerde normal bobin klarnn yan sra, bir ok zel ilemler yapan eitli
bobinler de bulunur. SET-RESET bobinleri de bunlardan biridir. Sete giri yaplmas
ile bobin kurulmu olur, kontaklarnn konumlarn deitirir. Reset e giri yaplmas
ile bobin yeniden ilk durumuna dndrlm olur.

Sistemin almas ;

Set butonuna baslmas ile Set-Reset bobini enerjilenir ve Q0.1 kn aktif yapar.
Reset butonuna baslmas ile Set-Reset bobini ilk halini alr ve Q0.1 kn keser.


I0.0 : SET BUTONU
I0.1 : RESET BUTONU
Q0.0 : SET-RESET BOBN
Q0.1 : IKI KONTAKTR


50
UYGULAMA - 8

UYGULAMA ADI : DEK GR ELEMANLARI LE MOTORLARA YOL
VERME

Problem ;

Devrede NA push-start, NK push-stop, bir adet basn sensr, bir adet scaklk
sensr, ayr lamba, iki adet motor bulunmaktadr.

Starta basldnda M1 ve M2 motorlar almaya balyor,
Scaklk sensrnden sinyal geldiinde sar lamba 1 Sn aralklarla yanp snmektedir,
Hem basn hem de scaklk sensrnn her ikisinden sinyal gelmesi halinde krmz
lamba 1 sn aralklarla yanp snmektedir,
Scaklk ve basn sensrlerinden herhangi birinden sinyal gelmesi durumunda ise yeil
lamba 1 Sn aralklarla yanp snmektedir.

Sistemin almas ;

Devre 1 ve Devre 2 blounda grlen T37 ve T38 zamanlayclarndan (timer) oluan
blok standarttr ve bir eit Flip-Flop grevi yapmaktadr. Bu balant iki
zamanlaycnn birbirini 1 Sn aralklarla devreye girip karmasn salar. Bunlarn
herhangi birinin, herhangi bir konta lamba nne balanrsa, bu; lambann
zamanlayclarn sresi ile e zamanl olarak yanp sndn gsterir.

Start butonuna baslmas ile her iki motorun kontaktr enerjilenir ve motorlar kalknr.
Programdan anlald gibi scaklk sensrnn aktif olmas ile sar lamba yanp sner.
Birbirine seri bal scaklk ve basn sensr ancak ikisinin birden aktif olmas ile
enerjiyi geirir ve krmz lamba yanp snmesini salar. Son satrda yaplan paralel
balant ile scaklk veya basn sensrlerinden herhangi birinden sinyal gelmesi
durumunda enerji geiine izin verir ve yeil lambann yanmasn salar.

Bunlardan ayr olarak devre ak emasna gre her iki sensrden (scaklk ve basn
sensrleri) sinyal gelmesi durumunda her lamba yanp sner. Yalnz basn
sensrnden sinyal gelmesi ile krmz ve yeil lamba yanp sner. Yalnz scaklk
sensrnden sinyal gelmesi durumunda sar ve yeil lamba beraber yanp sner.

I0.0 : STOP BUTONU
I0.1 : START BUTONU
I0.2 : SICAKLIK SENSR
I0.3 : BASIN SENSR
Q0.2 : SARI LAMBA IKII
Q0.3 : KIRMIZI LAMBA IKII
Q0.4 : YEL LAMBA IKII


51


52
UYGULAMA - 9

UYGULAMA ADI : AYRI POZSYONA SAHP DNER
ANAHTARLARLA MOTORU KUMANDA EDLEN BR KAPININ
OTOMASYONU

Teorik Bilgi ;

Bu program rneinde, ayr pozisyona sahip, dner anahtarlarla motoru kumanda
edilen bir kapnn otomasyonu gsterilmektedir. Kapnn ak veya kapal olduunu
gstermek zere iki ayr anahtar kullanlmtr. Bu anahtarlardan ve kumanda
anahtarlarndan gelen sinyallere gre kap kumanda edilir. Acil kapanma dmesi ise
sistemi her durumda kapatr.

Gerekletirilmesi Gereken Kontroller ;

KLT ;

-Kap kapal olduu halde kapanma komutu verilirse motor altrlmaz
-Kap ak olduu halde ama komutu verilirse motor altrlmaz.

ACL KAPANMA ;

ACL KAPANMA dmesine basld takdirde btn CPU klar sfrlanr ve
motorlar durdurulur.

I0.0 : Kapy kapa sinyali-dner anahtar sola getirildiinde
I0.1 : Kapy ama sinyali-dner anahtar saa getirildiinde
I0.2 : Kapanma pozisyonunu gsteren anahtar
I0.3 : Kapnn aldn gsteren BERO yaklam anahtar
I0.4 : ACL KAPANMA anahtar

Q0.0 : Motora kapatma ilemi komutu
Q0.1 : Motora ama ilemi komutu
Q0.3 : Kapnn hareket halinde olduunu gsteren 1 Sn aralkl Flar
Q0.4 : Kap kapal lambas k
Q0.5 : Kap ak lambas k

Programn Algoritmas ;

Yukarda da akland zere kapnn alma ve bavurduu kontrol nitelerini
algoritma ak diyagram, aada da grld gibi daha iyi anlalacaktr.


53


Program Balangc

Dnmeli Anahtar
A veya Kapat
Pozisyona Getirildi
mi?
Kilit altrld
m?
END
END
Dner Anahtar
KAPAT
Pozisyonunda m?
MotoruKapanma
Ynnde altr.
k Q0.0 1 Yap
Flar Q0.3 altr.
Eer Q0.5=1 ise Flar
Resetle.
Kap Kapand m?
Dner Anahtar
AMA
Pozisyonunda m?
Motoru Ama Ynnde
altr. k Q0.1 1
Yap Flar Q0.3
altr. Eer Q0.4=1 ise
Flar Resetle.
Kap Ald m?
END
Motoru Kapat
k Q0.1i
sfrla flar
durdur k
Q0.5i 1 yap
Motoru Kapat k
Q0.1i sfrla falar
durdur k Q0.4 1
yap
END


54


55


56
UYGULAMA - 10

UYGULAMA ADI : MERDVEN AYDINLATMA SSTEMNN PLC LE
DENETM

Teorik Bilgi ;

Bu program rnei merdiven aydnlatma sistemlerini ele almaktadr. Katlardaki ON
(AIK) dmeleri, kontrol nitesinin I0.0 giriine balanmtr. ON (AIK) push
butonuna basldktan sonra, klandrma, 30 saniye sreyle yaklr (Q0.0). Bu sre
ierisinde ON (AIK) push butonuna tekrar baslrsa, 30 saniyelik sre yeniden
balatlr ve bylece klar, klarn yakld ilk andan itibaren 30 saniye sonra
snmez.

Sistemin almas ;

Giri I0.0 a, ON (AIK) iareti uygulandnda (I0.0=lojik1), zamanlayc biti T37
resetlenir, bylece T37 zamanlaycs, sfrlanr ve ayn zamanda, k Q0.0 1 ise
yaplr. 30 saniye getikten sonra, zamanlayc biti T37 yi de 1 yapar ve bu da k
Q0.0 resetler (0 yapar).

Programn Algoritmas ;

Ana
Program
Balat
ON
Butonuna
Basld m?

Ik Zamanlaycsn Tekrar altr.
Zamanlaycya zin Ver
Sre
Doldu mu?

Iklar Sndr
END


57



58
UYGULAMA - 11

UYGULAMA ADI ; YAYA GED OLAN BR YOLDAK TRAFK
IIKLARININ PLC LE DENETM

Teorik Bilgi ;

Bu programda, bir yaya geidinde trafik klarnn uygulanmasn greceiz.
Tasarlayacamz sistemde, aralar iin KIRMIZI-SARI-YEL lambalar ve yayalar
iin KIRMIZI-YEL olmak zere toplam 5 lamba ile bunlarn yannda yayalarn
kardan karya gemek istediklerini iletmek iin bir dmeye ihtiya vardr.

Normalde, aralar iin YEL yanan trafik lambas, yayalar iin ise doal olarak
KIRMIZI dr. Yayalar kardan karya gemek istediklerinde dmeye basarak komut
verip, aralara yanan n srayla YEL-SARI-KIRMIZI yanmasn salarlar. Daha
detayl olarak incelersek eer;

Yayalar dmeye basarlar,
Aralara 10 Sn SARI k yaklr,
Aralara 30 Sn KIRMIZI k yaklr,
Yayalara 30 Sn YEL k yaklr,
Yayalara KIRMIZI k yaklr,
10 Sn bekledikten sonra YEL k yaklr.

Kullandmz giri ve klar listelersek;

I0.0 : Yayalarn karya gemek iin bast dme,
Q0.0 : Aralara YEL k,
Q0.1 : Aralara SARI k,
Q0.2 : Aralara KIRMIZI k,
Q0.3 : Yayalara YEL k,
Q0.4 : Yayalara KIRMIZI k


59


60


61
UYGULAMA - 12

UYGULAMA ADI : BR REKLAM PANOSUNDAK LAMBALARI SIRAYLA
YAKMAK

leme Balama ;

Lambalar srayla yakma ilemi, start dmesine baslmas ile balar.

lemi Sona Erdirme ;

Start giriinin enerjisi kesildikten sonra lambalarn yanma sras tamamlanr ve daha
sonra btn ilem kesilir.

Sembol Operatr Aklama
B1 I0.0 Anahtar
L1 Q0.0 S
L2 Q0.1 I
L3 Q0.2 M
L4 Q0.3 A
L5 Q0.4 T
L6 Q0.5 I
L7 Q0.6 C
T41-T47 Zamanlayclar


62


63


64
UYGULAMA - 13

UYGULAMA ADI ; BR PRESN PLC LE DENETM

Teorik Bilgi ;

Bu rnekte, bir presin kullancy korumak zere birok gvenlik metodu ile ayn anda
ynetildii bir sistemi greceiz.

Tasarlayacamz presin alma prensiplerini aadaki gibi listelersek eer;

Sktrma kafasn aaya indirmek ;

Biraz evvel ak olan gvenlik anahtarlarnn (S6 veya S7 limit anahtarlar) ikisinin
birlikte kapanm olmas,
Presin en tepe pozisyonda bulunmas yani S8 limit anahtarnn aktif edilmi olduu
pozisyon,
Pres duruyorken, S1 ve S2 anahtarlarnn ikisinin birden aktif hale getirilmesi.

Sktrma kafasn ve presi aaya inerken durdurmak ;
ki tanesinin birden alma srasnda baslmas gereken anahtarlardan (S1 ve S2)
herhangi birinin braklmas,
Gvenlik ekrannn almas,
Sktrma kafas,

Sktrma kafasn yukarya ekme ;

Eer sktrma kafas en alt pozisyona geldiyse, ekzantrik src tarafndan yukarya
kaldrlr. Bu sre zarfnda gvenlik ekrannn almas ilemi durdurmaz.

Makinenin alma evrimi Presin sktrma kafas en yukarya knca sona erer.
Programda kullanlan elemanlarn sembolik tablosu ;

Sembol Operatr Aklama
S8 I0.0 Pres kafasnn en yksek pozisyonda olduunu
gsteren limit anahtar.
S1 I0.1 ki elle baslmas gereken anahtarlardan 1ncisi
S2 I0.2 ki elle baslmas gereken anahtarlardan 2ncisi
S3 I0.3 Pres kafasnn en alt pozisyonda olduunu gsteren
limit anahtar.
S6 I0.4 Gvenlik limit anahtarlarndan 1incisi.
S7 I0.5 Gvenlik limit anahtarlarndan 2incisi.
M Q2.0 Motor srcs.
M1.0 Presin bir devrini tamamladn gsteren indikatr.
M1.1 Presin aaya indiini gsteren indikatr.
M1.2 Presin yukarya ktn gsteren indikatr.


65
Presin alma Sistemi (Basite) ;


66


67

UYGULAMA - 14

UYGULAMA ADI ; KAPI KUMANDA SSTEM

Teorik Bilgi ;

Bir kapnn herhangi bir ekilde aldktan sonra 10 Sn iinde otomatik olarak kapamay
istediimizi dnelim. Bu sistemi gerekletirmek iin gerekenler;
Bir kap,
Kap kapannca baslarak elektrik gemesine sebep olacak dme,
Kapy dndrmek iin bir dme,
Motorun kapy dndrebilmesi iin gerekli dililer,
Uygun miktarda kablo,

Motoru dililerle kapy dndrebilecek ekilde monte ettikten sonra CPU ile
balantlarn yapn. CPU klarndan Q0.0 motoru kumanda etmek iin kullanrsak
eer, Q0.0 kn ve CPU nun ntr ucunu motora balamamz gerekir. Kap
kapandnda, kapnn kapandn CPU ya bildiren, yani CPU ya 24V kapand
sinyalinin gelmesine sebep olan dmeyi de CPU nun girilerinden I0.0 a balamay
unutmayalm.

Btn bu balantlar dikkatli bir ekilde yaptktan sonra kontrol edip, (zellikle kap
ak-kap kapal sinyali veren dmelerin balantlar doru yaplmaldr) programn
yazlmas ve CPU nun Run edilmesi sistemin almasn balatacaktr.



68

PLC s7 200 e GRE Ders Notlari Ve Rnekleri PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PLC s7 200 e GRE Ders Notlari Ve Rnekleri PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KOU T.E.F.

PLC KURS NOTU

You might also like