1 1

HIN
T#$NG
C&M )NG
+IN T,
HI
HI

N
N
T#
T#
$
$
NG
NG
C
C
&
&
M
M
)
)
NG
NG
+I
+I

N T
N T
,
,
MICHAEL FARADAY (1791 1867)
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
2 2
N.i dung
v Hi-n t/ng c0m 2ng 4i-n t5
Hi-n t/ng c0m 2ng 4i-n t5.
$6nh lu8t Lenx.
Su9t 4i-n 4:ng c0m 2ng.
$6nh lu8t Faraday.
v ;ng d=ng:
M:t s( 2ng d=ng trong cc m+ch khc nhau
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
3 3
0
N S
I. I. Hi Hi1 1n n t3 t34 4ng ng c c6 6m m 9 9ng ng :i :i1 1n n t t; ;: :
1. 1. C C c Th c Th nghi nghi1 1m m
n n L L8 8p p TN TN nh nh h h nh nh v v? ?: :
Kim Kim 4i 4i- -n n k kA A
Trong Trong m m+ +ch ch
n n $a $a nhanh nhanh nam nam chm chm l l+ +i i g gB Bn n ho hoC Cc c ra ra
xa xa vng vng dy dy: :
Kim Kim 4i 4i- -n n k kA A
Trong Trong m m+ +ch ch
ch chE E s s( ( 0. 0.
khng khng c c dng dng 4i 4i- -n n. .
l l- -ch ch. .
xu xu9 9t t hi hi- -n n dng dng 4i 4i- -n n. .
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
4 4
0
n n Thay Thay 4 4G Gi i di di- -n n t t ch ch vng vng dy dy d dI In n: :
Kim Kim 4i 4i- -n n k kA A
Trong Trong m m+ +ch ch
ch chE E s s( ( 0. 0.
khng khng c c dng dng 4i 4i- -n n. .
l l- -ch ch. .
xu xu9 9t t hi hi- -n n dng dng 4i 4i- -n n. .
B
n n L L8 8p p TN TN nh nh h h nh nh v v? ?: :
Kim Kim 4i 4i- -n n k kA A
Trong Trong m m+ +ch ch
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
5 5
n n
Hi
Hi
-
-
n
n
t
t
/
/
ng
ng
x
x
0
0
y
y
ra
ra
trong
trong
2
2
th
th

nghi
nghi
-
-
m
m
trn
trn
g
g
%
%
i
i
l
l

hi
hi
-
-
n
n
t
t
/
/
ng
ng
c
c
0
0
m
m
2
2
ng
ng
4i
4i
-
-
n
n
t
t
5
5
.
.
n n
Dng
Dng
4i
4i
-
-
n
n
xu
xu
9
9
t
t
hi
hi
-
-
n
n
trong
trong
vng
vng
dy
dy
d
d
I
I
n
n
g
g
%
%
i
i
l
l

dng
dng
4i
4i
-
-
n
n
c
c
0
0
m
m
2
2
ng
ng
.
.
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
6 6
C
C

c
c
th
th

nghi
nghi
-
-
m
m
trn
trn
c
c

chung
chung
4
4
C
C
c
c
4i
4i
K
K
m
m
:
:

C
C

s
s
L
L
bi
bi
A
A
n
n
thin
thin
c
c
M
M
a
a
t
t
5
5
thng
thng

qua
qua
di
di
-
-
n
n
t
t

ch
ch
gi
gi
N
N
i
i
h
h
+
+
n
n
b
b
O
O
i
i
vng
vng
dy
dy
d
d
I
I
n
n
.
.

Dng
Dng
4i
4i
-
-
n
n
c
c
0
0
m
m
2
2
ng
ng
ch
ch
E
E
xu
xu
9
9
t
t
hi
hi
-
-
n
n
trong
trong
th
th
!
!
i
i
gian
gian
c
c

s
s
L
L
bi
bi
A
A
n
n
thin
thin
c
c
M
M
a
a
t
t
5
5
thng
thng

qua
qua
di
di
-
-
n
n
t
t

ch
ch
gi
gi
N
N
i
i
h
h
+
+
n
n
b
b
O
O
i
i
vng
vng
dy
dy
d
d
I
I
n
n
...
...
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
7 7
Khi c sL biAn thin cMa t5 thng
qua di-n tch giNi h+n bOi m:t m+ch
4i-n kn th trong m+ch xu9t hi-n
dng 4i-n c0m 2ng.
Khi
Khi
c
c

s
s
L
L
bi
bi
A
A
n
n
thin
thin
c
c
M
M
a
a
t
t
5
5
thng
thng
qua
qua
di
di
-
-
n
n
t
t

ch
ch
gi
gi
N
N
i
i
h
h
+
+
n
n
b
b
O
O
i
i
m
m
:
:
t
t
m
m
+
+
ch
ch
4i
4i
-
-
n
n
k
k

n
n
th
th

trong
trong
m
m
+
+
ch
ch
xu
xu
9
9
t
t
hi
hi
-
-
n
n
dng
dng
4i
4i
-
-
n
n
c
c
0
0
m
m
2
2
ng
ng
.
.
+
+
<
<
nh
nh
lu
lu
>
>
t
t
c
c
6
6
m
m
9
9
ng
ng
:i
:i
1
1
n
n
t
t
;
;
:
:
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
8 8
t t+ +o ra dng 4i o ra dng 4i- -n c n c0 0m m 2 2ng ng
n n
C
C

c c
c c

ch bi
ch bi
A
A
n thin t
n thin t
5
5
thng
thng
Thay 4 Thay 4G Gi B i B
Thay 4 Thay 4G Gi g i g c gi c giP Pa B v a B v Ph Ph p tuy p tuyA An vng n vng
dy dy
Thay 4 Thay 4G Gi di i di- -n t n t ch S c ch S cM Ma vng dy a vng dy
T T5 5 thng qua m thng qua m+ +ch ch
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
9 9
0
N S
Chi
Chi
?
?
u
u
c
c
@
@
a
a
dng
dng
:i
:i
1
1
n
n
c
c
6
6
m
m
9
9
ng
ng
:
:
Kh Kh6 6o o s s t t chi chi ti tiB Bt t th th nghi nghi1 1m m: :
T T5 5 tr tr! !ng ng c cM Ma a dng dng 4i 4i- -n n
c c0 0m m 2 2ng ng ch ch( (ng ng l l+ +i i s sL L tQng tQng
c cM Ma a t t5 5 thng thng g gO Oi i qua S. qua S.
B
c
B
c
0
N S
T T5 5 tr tr! !ng ng c cM Ma a dng dng 4i 4i- -n n
c c0 0m m 2 2ng ng ch ch( (ng ng l l+ +i i s sL L gi gi0 0m m
c cM Ma a t t5 5 thng thng g gO Oi i qua S. qua S.
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
10 10
Dng Dng 4i 4i- -n n c c0 0m m 2 2ng ng trong trong m m+ +ch ch 4i 4i- -n n k k n n
ph ph0 0i i c c chi chiR Ru u sao sao cho cho t t5 5 tr tr! !ng ng m m n n sinh sinh
ra ra ch ch( (ng ng l l+ +i i s sL L bi biA An n thin thin c cM Ma a t t5 5 thng thng qua qua
m m+ +ch sinh ra n ch sinh ra n . .
Chi
Chi
?
?
u
u
c
c
@
@
a
a
dng
dng
:i
:i
1
1
n
n
c
c
6
6
m
m
9
9
ng
ng
:
:
+ +< <nh nh lu lu> >t t Lenz Lenz
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
11 11
n n Hi Hi- -n n t t/ /ng ng 4i 4i- -n n t t5 5 l l m m xu xu9 9t t hi hi- -n n dng dng 4i 4i- -n n c c0 0m m 2 2ng ng
g g% %i i l l hi hi- -n n t t/ /ng ng c c0 0m m 2 2ng ng 4i 4i- -n n t t5 5. .
n n Hi Hi- -n n t t/ /ng ng c c0 0m m 2 2ng ng 4i 4i- -n n t t5 5 ch ch2 2ng ng t tS S: : nh nh! ! t t5 5 tr tr! !ng ng
ta ta c c th thK K t t+ +o o ra ra dng dng 4i 4i- -n n. .
n n Khi Khi c c s sL L bi biA An n thin thin c cM Ma a t t5 5 thng thng qua qua di di- -n n t t ch ch gi giN Ni i
h h+ +n n b bO Oi i m m: :t t m m+ +ch ch 4i 4i- -n n k k n n th th trong trong m m+ +ch ch xu xu9 9t t hi hi- -n n
dng dng 4i 4i- -n n c c0 0m m 2 2ng ng. . ( ($ $6 6nh nh lu lu8 8t t c c0 0m m 2 2ng ng 4i 4i- -n n t t5 5) )
n n Dng Dng 4i 4i- -n n c c0 0m m 2 2ng ng trong trong m m+ +ch ch 4i 4i- -n n k k n n ph ph0 0i i c c
chi chiR Ru u sao sao cho cho t t5 5 tr tr! !ng ng m m n n sinh sinh ra ra ch ch( (ng ng l l+ +i i s sL L
bi biA An n thin thin c cM Ma a t t5 5 thng thng qua qua m m+ +ch ch. . ( ($ $6 6nh nh lu lu8 8t t Lenz) Lenz)
HI
HI

N T#
N T#
$
$
NG C
NG C
&
&
M
M
)
)
NG +I
NG +I

N T
N T
,
,
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
12 12
Su
Su
9
9
t 4i
t 4i
-
-
n 4
n 4
:
:
ng c
ng c
0
0
m
m
2
2
ng
ng
n n Maxwell sau khi phn t Maxwell sau khi phn t ch c ch c c th c th nghi nghi- -m c m cM Ma a
Faraday v Faraday v ch ch 4 4A An chi n chiR Ru dng 4i u dng 4i- -n c n c0 0m m 2 2ng ng
trong 4 trong 46 6nh lu nh lu8 8t Lenz, t Lenz, 4 tr 4 tr nh b nh b y c y c c k c kA At qu t qu0 0
4 4 d dN Ni d i d+ +ng to ng to n h n h% %c c
d
dt

:
: Su Su9 9t 4i t 4i- -n 4 n 4: :ng c ng c0 0m m 2 2ng xu ng xu8 8t hi t hi- -n trong m n trong m+ +ch k ch k n n
d
dt

T T( (c 4 c 4: : bi biA An thin t n thin t5 5 thng qua m thng qua m+ +ch ch

Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
13 13
$
$
6
6
nh lu
nh lu
8
8
t Faraday
t Faraday
d
dt

=
Th ThA A 4i 4i- -n 4 n 4: :ng c ng c0 0m m 2 2ng trong m ng trong m+ +ch k ch k n b n bT Tng v ng vR R
tr tr6 6 s s( ( nhng tr nhng tr i d i d9 9u v u vN Ni t i t( (c 4 c 4: : bi biA An thin t n thin t5 5
thng qua di thng qua di- -n t n t ch m ch m+ +ch ch
N NA Au m u m+ +ch c ch c N vng k N vng k n th n th khi 4 khi 4 : :
d
N
dt

=
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
14 14
;
;
ng d
ng d
=
=
ng
ng
n n T T m chi m chiR Ru dng 4i u dng 4i- -n c n c0 0m m 2 2ng trong c ng trong c c m c m+ +ch sau: ch sau:
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
15 15
n n Chuy ChuyK Kn 4 n 4: :ng c ng cM Ma pin a pin
trong t trong t5 5 tr tr! !ng 4 ng 4R Ru u
;
;
ng d
ng d
=
=
ng(tt)
ng(tt)
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
16 16
X
X

t m
t m
:
:
t thanh chuy
t thanh chuy
K
K
n 4
n 4
:
:
ng trong
ng trong
t
t
5
5
tr
tr
!
!
ng 4
ng 4
R
R
u
u
Trn thanh s? c xu9t 4i-n 4:ng c0m 2ng
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
17 17
X
X

t thanh chuy
t thanh chuy
K
K
n 4
n 4
:
:
ng 4
ng 4
R
R
u trong t
u trong t
5
5
tr
tr
!
!
ng
ng
t
t
+
+
o th
o th

nh m
nh m
+
+
ch k
ch k

n
n
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
18 18
T5 Thng qua m+ch kn :
p d=ng 46nh
lu8t Faraday:
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
19 19
L LL Lc t c t5 5 t t c d c d= =ng ln thanh ng ln thanh
Thanh chuy Thanh chuyK Kn 4 n 4: :ng 4 ng 4R Ru u
Tr!ng $ai h%c Qu(c Gia TpHCM
$+i h%c Bch Khoa
20 20
Tm tDt
v Hi-n t/ng c0m 2ng 4i-n t5: hi-n t/ng xu9t hi-n dng
4i-n trong m+ch kn khi t5 thng qua m+ch biAn thin.
v $6nh lu8t Lenx: ChiRu dng 4i-n c0m 2ng c chiRu sao cho
t5 thng do n sinh ra chng l+i sL biAn thin t5 thng sinh ra
n.
v Su9t 4i-n 4:ng c0m 2ng: Khi c Khi c s sL L bi biA An thin c n thin cM Ma t a t5 5 thng thng
qua di qua di- -n t n t ch gi ch giN Ni h i h+ +n b n bO Oi m i m: :t m t m+ +ch 4i ch 4i- -n k n k n th n th trong m trong m+ +ch ch
xu xu9 9t hi t hi- -n dng 4i n dng 4i- -n c n c0 0m m 2 2ng ng
v $6nh lu8t Faraday
d
N
dt