Trn lm sng, vic chm t hiu qu hay khng, ph thuc kh nhiu vo vic xc nh ng v tr huyt, v c nhiu khi, chn on ng bnh nhng chm khng ng huyt th hiu qu cng khng th t c.. V vy, cn phi nm vng phng php ly huyt cho chnh xc. Bng nhng kinh nghim t m v lu di, cc nh chm cu xa v nay tm ra 1 s phng php gip ly huyt nh sau: h.1- Phng Php o Ly Huyt Phng php ny c 2 cch: a) Chia on Tng Phn C Th: phng php ny gi l 'Ct Php' c ghi t m trong thin 'Ct ' (Linh Khu 14). theo : + C th con ngi c chia 38 phn ngang v dc. +Chiu cao mi ngi t u n chn l 75 thn. +Thn c phn bng 1/75 chiu cao ca mi ngi. C th c phn chia nh sau: Mc V Tr Ca C Th n V o Theo Linh Khu +T chn tc trn n chn tc gy 12 thn +Gia 2 gc tc trn ( 2 huyt u Duy) 09 thn +Gia chn tc trn n chn tc gy 12 thn +Gia 2 lng my (n ng) n chn tc trn 03 thn + Chn tc gy n huyt i Chy 03 thn + Gia 2 huyt Hon Ct (gia 2 mm trm chm) 09 thn +T b trn xng c (huyt Thin t) n gc 2 cung sn (huyt Trung nh) 09 thn +T huyt Trung nh n gia rn (huyt Thn Khuyt) 08 thn +Gia rn n b trn xng mu (huyt Khc Ct) 6, 5 thn +Khong cch gia 2 u v 08 thn +Khong cch ca 2 gc trn -trong xng b vai 06 thn + nh ca nch ti b xng ct (huyt Chng Mn) 12 thn +T huyt Chng Mn n huyt Hon Khiu (ngang mu chuyn ln) 09 thn +T huyt Hon Khiu n nh ngang b trn xng bnh ch (huyt Hc nh) 19 thn +T huyt i Chy (di mm gai t sng c 7) n b di xng cng 30 thn +T ngang u np nch trc n ngang khp khy tay 09 thn +T ngang u np nch sau n ngang khp khy 09 thn +Ln ch c tay n ln ch khp khy trc 12, 5 thn +Ngang khp khy sau n ngang khp c tay 12 thn +Ln ch c tay n khp bn tay 04 thn +T huyt Khc Ct n ngang b trn li cu trong xng i 18 thn T huyt m Lng Tuyn (Ngang b di li c trong xng chy) n nh cao mt c chn trong 13 thn +T np nhng chn (huyt y Trung) n nh mt c chn ngoi 13 thn +T b sau gt chn n u ngn chn th 2 12 thn +T ngang li cu cao nht ca mt c chn trong n mt t 03 thn Cch phn chia theo tit on ny tng i d ly v nh huyt 1 cch nhanh chng, ngoi ra, cn trnh c sai lch do s cu tao ca thn th ngi bnh v thy thuc. Th d ngi bnh c tay chn qu di, ly theo thn tay d b sai lc. b) Cch Dng Cc Phn Ngn Tay Ngi Bnh o Cch o ny, ngi xa gi l 'ng Thn Thn'. + ng Thn Thn l g? Bo ngi bnh co u ngn tay gia vo cho chm u ngn tay ci thnh hnh vng trn, ch tn cng b ngang ca 2 ln ch lng gia ngn tay tr c gi l 1 ng thn thn, v thng c gi tt l 1 thn. +Chiu ngang 4 ngn tay: bo ngi bnh dui bn tay, p st 4 ngn tay (tr ngn ci ra), b ngang tnh t ngng t n ngn tr c tnh l 3 thn. Cch o ny thng dng ly nhng huyt c b di khong cch 3 thn, th d: huyt Tam m Giao (cch nh mt c chn trong 3 thn - 4 ngang ngn tay ln nh mt c chn trong, cui ca 4 ngang ngn tay ny l huyt), Huyn Chung (.39)... +Chiu ngang ca 3 ngang ngn tay (tr ngn ci v ngn t) c coi l 2 thn. Cch ny dng ly cc huyt c khong cch 2 thn nh huyt Th Tam L (tr.10), Phc Lu (Th.7), Ni Quan (Tb.6)... +Chiu ngang ca 2 ngn tay gia v tr tng ng 1, 5 thn. +Chiu ngang qua gc ngn tay ci (ch cao nht khi gp ngn tay li), tng ng 1 thn, cng gi l 1 khot. Theo tp ch Thng Tin YHCTDT s 45/1984 v cc loi thn o i vi ngi Vit Nam cao trung bnh 1m58 th: . Chiu di trung bnh thn ca t ngn tay gia (thn): 2, 11cm. . Chiu di trung bnh thn ngang 4 ngn tay: 2, 2cm. . Chiu di trung bnh thn ngang ngn ci (khot): 2, 0cm. T s chnh lch gia cc loi thn trn l vo khong 0, 1cm (0, 5%), v i vi thng k hc, th t s chnh lch ny khng ng k v c th chp nhn c. Tuy nhin, trong khong cch ngn th cn t sai s v chnh lch nhng cng nhiu th t s cng ln v sai st cng nhiu. V vy, nn dng cch o ny khi cn o khong cch ngn m thi. c) Phng Php Dng Cc Mc Gii Phu Hoc Hnh Th T Nhin C rt nhiu v tr gn lin vi 1 mc im ca gii phu c th, v vy, c th dng ngay nhng v tr xc nh lm chun nh huyt cho chnh xc. c.1) Da Vo Cc Cu To C nh: Tai, mt, mi, ming... Th d: Huyt Tnh Minh (Bq.1), st kho mt trong. Huyt Tha Tng (Nh.24) y ch lm gia mi di. c.2) Da Vo Cc Np Nhn Ca Da Lm Mc Th d: Huyt i Lng (Tb.7) gia np gp c tay trong. Huyt y Trung (Bq.40) gia np gp nhng chn. c.3) Da Vo c im Xng Lm Mc Th d: Huyt Dng Kh (tr.5) u mm trm quay. Huyt i Chu (c.14) di u mm gai t sng c th 7 ... c.4) Da Vo Gn, C Lm Chun Th d: Huyt Tha Sn (Bq.57) nh gc to nn bi 2 thn c tip gip nhau v cng bm vo gn gt chn. Huyt T Nhu (tr.14) ngang ch bm ca c Delta vo xng cnh tay. c.5) Ly Huyt Da Vo T Th Hot ng Ca 1 B Phn Phng php ny i hi ngi bnh phi thc hin 1 s ng tc nht nh nh co tay li, ci u xung... Th d: Co tay vo ngc ly huyt Khc Tr (tr.11). ng thng ngi, tay p vo i ly huyt Phong Th (.31). Ci u xung ly huyt Mn (c.15). e) Ly Huyt Da Vo Cm Gic Ca Ngi Bnh e.1) Theo Cm Gic Ca Ngi Bnh: v huyt l ni d nhy cm v c phn ng khi c bnh, do , khi s n ln vng huyt, ch no c biu hin au nhiu nht, thng l v tr huyt r nht. e.2) Theo Cm Gic Ca Thy Thuc: Khi c th c bnh, huyt l ni thng tin mnh nht, v vy, n c th thay i 1 s hnh thi m dng mt thng hoc cm gic tay c th nhn bit c: ch huyt mm hn, cng hn, nng ... Phng php da trn cm gic tng i kh d nhng cn nhiu hn ch: . Khng th p dng cho tr nh v chng cha trnh m t chnh xc cc cm gic khi c hi. . Thy thuc khng c kinh nghim kh c th nhn thy nhng thay i c bit ni cc huyt trong c th bnh. g) Da Vo Cc My Mc K Thut Hin i g.1) Da vo c tnh thay i ca tng huyt, nht l s thay i in tr ca huyt, cc nh nghin cu ch ra cc my o in tr tm ra v tr ca huyt 1 cch tng i nhanh chng v chnh xc. Phng php ny bo m nhiu mt thiu st ca thy thuc nhng khng phi l mi thy thuc u c iu kin sm my cng nh khng phi my no cng c chnh xc cao. g.2) Da vo c im thay i cm gic ca huyt, nht l cc du hiu au khi n vo huyt, ngi ta ch ra cc loi que d gip d n tm ra v tr huyt, nht l khi tm kim huyt c v tr \ng knh nh nh huyt vng mt (din chm) hoc loa tai (nh chm)... Trong thc t lm sng, mun chn huyt nhanh v chnh xc, phi tu theo v tr huyt m chn dng 1 trong s nhng phng php nu trn hoc phi hp cng lc 2 - 3 cch h tr cho nhau. Th d: tm huyt Ni Quan (Tb.6): . C th dng 3 ngang ngn tay (2 thn) o t gia ln ch c tay trong ln. . Gp bn tay vo cng tay cho gn c gan tay ln v c gan tay b ni r di mt da d ly huyt. Nh vy, va phi hp c cch ly huyt theo YHCT va theo cch ly huyt theo gii phu hc ca YHH.