BINCANG DAN HURAIKAN GENRE-GENRE YANG TERDAPAT DI DALAM SENI

PERSEMBAHAN MELAYU DAN KESANNYA TERHADAP MASYARAKAT MELAYU

DALAM MEMPOPULARKAN PERSEMBAHAN MELAYU.
PENGHARGAAN
Bismillahirahmanirrahim...
Alhamdulillah,bersyukur ke hadrat Ilahi kerana dengan limpah dan kurnianya serta nikmat
tenaga,masa,nyawa dan segala sesuatu yang telah dianugerahkan kepada saya,dapat juga
saya menyiapkan tugasan saya ini yang bertajuk genregenre yang terdapat di dalam seni
persembahan melayu dan kesannya terhadap masyarakat melayu dalam memp!pularkan
persembahan ini dengan jayanya.
Pertama sekali,saya ingin mendedikasikan sekalung penghargaan saya kepada penyarah
saya iaitu En"ik #haipuddin bin $uhannad kerana berkat tunjuk ajar serta ilmu bimbingan
daripada beliau membuka jalan luas kepada saya untuk menyiapkan tugasan ini dengan
suksesnya.
#elain itu,tidak dilupakan u"apan ribuan terima kasih kepada tulang belakang saya iaitu
kedua ibu bapa saya yang telah banyak memberi bantuan dari segala aspek m!ral dan
%i&ikal dan se"ara tidak langsung memb!lehkan saya menyiapkan tugasan ini dalam waktu
yang telah ditetapkan !leh pensyarah saya. $ereka telah memberikan segala kemudahan
yang diperlukan dalam pr!ses menyiapkan tugasan ini sehinggalah tugasan ini disiapkan
dengan sempurna.
'"apan penghargaan ini juga saya tujukan khas kepada rakanrakan seperjuangan saya
yang juga bertungkus lumus dalam menyiapkan tugasan indi(idu ini . $ereka selalu
mengingatikan saya akan sesuatu supaya saya tidak lali dan alpa. $ereka juga telah
men!l!ng saya serba sedikit dalam menyiapkan tugasan ini dengan menjawab semua
s!alan yang saya ajukan kepada mereka.
Akhir madah penghargaan ini, saya mengu"apkan sekalung terima kasih kepada mereka
yang terlibat se"ara langsung atau tidak dalam pr!ses pembikinan kerja kursus ini. )erima
kasih.

Bangsa $elayu mempunyai sejarah pembentukan identitnya yang tersendiri Gaya
kehidupan yang penuh dengan tatasusuial dan adat resam adalah sin!nim dengan bangsa
$elayu. *arisan kesenian $elayu sangat meluas dan merangkumi keseluruhan aspek
kehidupan. +epelbagaian bangsa, agama dan budaya menjadikan bangsa $elayu kaya
dengan warisan kesenian yang unik. #eni persembahan melayu merupakan salah satu
elemen penting dalam mata pelajaran yang perlu diambil !leh pelajar yang mengambil
jurusan #arjana $uda Pengajian *arisan. Bidang kesenian merupakan salah satu elemen
penting yang amat dan dianggap bernilai dalam kalangan penggiat seni tanah air. $ereka
begitu teliti dalam memartabatkan bidang kesenian ini.
Pelbagai langkah berkesan yang telah diambil. Bidang #eni Persembahan $elayu ini
menjadi nadi kepada penggiat seni. #etelah dik!rek dengan lebih terperin"i tentang #eni
Persembahan $elayu ini, saya dapati terdapat pelbagai isi yang tersirat disebaliknya.
Antaranya terdapat genregenre yang mempunyai pelbagai elemen dan ragam. Genre
genre ini juga b!leh dibedah siasat untuk mengetahui rahsia disebaliknya. )erdapat
pelbagai genregenre yang terdapat di dalam seni persembahan melayu yang kita dapat
lihat se"ara jelas dan nyata. Antara genregenre yang terdapat di dalam seni persembahan
melayu adalah #eni ,ak!n, #eni $u&ik, -rama )ari, #eni #uara, #eni $ainan Rakyat, #eni
)ari, #eni Pertahan -iri dan #eni Pengaruh #!si!.
)erdapat pelbagai elemen yang termasuk dalam #eni ,ak!n ini seperti teater
bangsawan, teater m!den, teater mu&ikal, main puteri dan B!ria. #eterusnya dalam elemen
#eni $u&ik dan ,agu adalah seperti gamelan, gha&al dan ker!n"!ng. -alam -rama )ari
pula, "!nt!hnya ialah $ak .!ng. $anakala dalam #eni Pertahan -iri pula seperti #ilat
Pe"ak, elemen #yair, Gurindam dan #el!ka pula termasuk dalam elemen #eni #uara.
#eterusnya, #eni Pengaruh #!si! Budaya pula elemen yang dimasukkan ialah elemen
perkahwinan dalam sk!p adat istiadat masyarakat melayu dan juga permainan tradisi!nal
masyarakat melayu. #eni $ainan Rakyat pula terdapat pelbagai "!nt!h seperti gasing,wau
dan "!ngkak. Akhir sekali yang dapat saya !lah dari segi pengenalan elemenelemen ini
ialah #eni )ari yang mempunyai )arian /apin, Randai, Inang dan 0!get.
-i sini saya akan menghuraikan dan memb!ngkar segala elemenelemen ini yang
menaung di bawah satu sk!p yang agak menarik dan sk!p ini juga akan di!lah !leh semua
pelajar warisan yang mengambil subjek *arisan #eni dan Persembahan $elayu. #aya akan
berusaha bersungguhsungguh dan men"uba sebaik mungkin untuk meng!lah se"ara
terperin"i segala maklumat yang saya per!lehi tentang semua elemen tersebut.
DRAMA TARI (MAK YONG)

Pertama sekali saya akan meng!lah bahagian -rama )ari. -rama )ari ini amat p!pular
dari dahulu lagi sampai ke hari ini. -rama )ari yang dipilih ialah $ak .!ng. #eperti yang kita
semua maklum, tarian $ak .!ng telah dip!pularkan dan telah ditarikan sejak &aman dahulu
lagi. +ini, tarian $ak .!ng masih lagi menjadi salah satu sumber hiburan !leh masyarakat
melayu. $ak y!ng atau mak yung merupakan satu bentuk tradisi!nal tarian drama dari
utara $alaysia, terutama negeri +elantan . -ari hasil kajian saya, saya telah menemui satu
bentuk ayat yang mengatakan bahawa tarian ini telah diharamkan !leh Parti Islam Pan
$alaysia pada tahun 1221 kerana animis dan akar Hindu Buddha yang pra tarikh Islam di
rantau Asia setakat ini. #eterusnya, pada tahun 3445 'NE#67 mengisytiharkan mak y!ng
yang 8 +arya 7% )he ,isan -an tidak ketara *arisan 7% Humanity 8. 6ik .ang lewat Ning
adalah se!rang mak y!ng terkemuka pelaku pada 1294an.
$ak y!ng dianggap wakil yang paling sahih dan kursus seni $elayu kerana ia adalah
kebanyakannya tidak disentuh !leh sumber luar. *alaupun kebanyakan tarian tradisi!nal
$elayu telah dipengaruhi !leh India, 0awa dan bahagianbahagian lain di Asia )enggara ,
nyanyian mak y!ng dan himpunan mu&ik adalah unik. -aripada "erita"erita utama yang
dilakukan dalam mak y!ng , kebanyakan berasal dari +elantan Pattani mit!l!gi. Antara
yang diper!lehi dari luar rantau ini $alayan )hai sekarang telah meninggal dunia di tempat
lain seperti Anak Raja G!ndang , "erita yang berasal dari "erita 0ataka tetapi kini hampir
tidak diketahui sama ada berada di India atau di mana.
Persembahan $ak .!ng ini dimulakan dengan tarian. )arian ini dimulakan dengan
membayar sesuatu kepada sesuatu banda yang berkenaan dengan r!hr!h : #emah
kumpung ; dalam persembahan ini. Ini diikuti dengan menari , bertindak dan dial!g sp!ntan.
6erita telah dibentangkan dalam satu siri tiga persembahan jam selama beberapa malam.
Pak .!ng dipimpin !leh sese!rang dan berpakaian seperti se!rang raja. Barisan pelak!n
biasanya termasuk ratu mendahului kedua, kanakkanak perempuan istana. #e"ara
tradisinya, semua penghibur adalah wanita ke"uali badut yang perlu dimainkan !leh !rang
lelaki. #atu kumpulan yang dikenali 0!ng -!ngdang menyanyi dan menari di antara bab dan
di tutup "erita ini .$ak y!ng !rkestra ke"il dengan instrumen utama yang dimainkan seruling
menjadi tiga bertali berduri , gendang : gendang ; dan sepasang g!ng. Ia juga b!leh
termasuk seruling : serunai ; , gendang keduk dan simbal ke"il : kesi ;.
$ak .!ng ini terdapat sejarahnya yang tersendiri. $ak y!ng asalnya telah ditubuhkan
pada kerajaan Pattani yang kini merupakan wilayah )hailand. 'mur sebanar tarian $ak
.!ng ini tidak dapat disahkan se"ara sahih kerana saya dapati ilmu $ak .!ng ini
diperturunkan kepada generasi ke satu generasi se"ara lisan, jadi tiada bukti hitam putih
yang dapat dit!nj!lkan. *alau bagaimanapun, hakikat bahawa ia adalah kebanyakannya
bebas daripada pengaruh luar akan menjadikan ia berusia sekurangkurangnya 944 tahun
dan berkemungkinan lebih tua usianya . Ahliahli sejarah tidak pasti sama ada mak y!ng
berkembang sebagai tradisi rakyat atau teater istana.Pelbagai "ara yang digunakan !leh
semua lapisan masyarakat untuk memberikan pengh!rmatan kepada r!hr!h, bersyukur
untuk tuaian atau menyembuhkan sese!rang. Pada &aman dahulu, tarian $ak .!ng
ditarikan kerana mereka ingin memberi pengh!rmatan kepada r!hr!h, menunjukkan tanda
kesyukuran kerana hasil tuaian menjadi dan sebagai salah satu ritual dalm pr!ses
menyembuhkan penyakit sese!rang. Pada pandangan saya, apabila saya memba"a
bahagian ini, saya dapat simpulkan bahawa tarian $ak .!ng ini mempunyai pelbagai %ungsi
yang b!leh di!lah dan digunakan serta se"ara tidak langsung dapat memberi hiburan
kepada penduduk kampung.
$enurut Hikayat Patani pula, $ak y!ng telah dibawa ke +elantan lebih sejak 344 tahun
yang lalu. )elah berabad lamanya $ak .!ng ini mun"ul dalam kalangan masyarakat $elayu
-ari sana ia merebak ke +edah. $ak y!ng kebanyakannya dilakukan untuk r!yalti sehingga
itu tetapi tahun 1234 ia lebih kerap dilihat di kalangan rakyat biasa. $anakala teater istana
men"erminkan keanggunan r!yalti, penghibur petani digubal kehidupan pekerja di sawah
padi. Apa yang saya ketahui, pergerakan dalam tarian $ak y!ng amat halus dan s!pan
sekali.
+ini mak y!ng jarang dilakukan pada persembahan kebudayaan kerana keutamaan
diberikan kepada tarian $elayu m!den seperti 0!get . Ia kadangkadang masih dipentaskan
di majlis perkahwinan , untuk meraikan kemerdekaan keadaan atau berd!a untuk sepanjang
hayat raja. )etapi persembahan m!den dipendekkan dilu"utkan satu ritual animis lama dan
mu&ik mereka adalah mudah kerana lagulagu yang dimainkan begitu jarang. )erdapat
hanya beberapa r!mb!ngan meninggalkan yang melakukan y!ng mak tradisi!nal di
kampungkampung +elantan dan )erengganu.
#eperti banyak bentuk $elayu lama yang lain teater, mak y!ng pernah digunakan untuk
tujuan penyembuhan. Penyembuhan mak y!ng dipanggil mak puteri dan melibatkan tarian
berkhayal dan pemilikan r!h. Ia adalah berkaitan rapat dengan satu lagi kaedah
penyembuhan tradisi!nal dipanggil puteri utama. Ini ritual penyembuhan masih diamalkan di
beberapa bandar yang lebih tradisi!nal. Persembahan Ritual adalah lebih rumit daripada
yang dipentaskan untuk hiburan , menggabungkan #hamanisme , berpesta r!hr!h dan
teater tarian. , Ia men"erminkan kepentingan mistik yang dalam "erita dan tarian dan
matlamat asalnya untuk berkhidmat sebagai saluran kepada dunia r!h.


SENI TARI (ZAPIN)

#eterusnya dari segi #eni )ari pula, k!mp!nen yang saya ambil ialah )arian /apin.
/apin juga mempunyai sejarahnya yang tersendiri sama juga dengan tarian yang lain.
)arian /apin adalah satu bentuk tarian yang p!pular di Ind!nesia dan di $alaysia
:terutamanya di negeri 0!h!r , Pahang dan #elang!r; , terutamanya di wilayah $elayu
penduduk di #umatera : Riau , wilayah 0ambi , +epulauan Riau , #umatera 'tara, dan
Bangka Belitung +epulauan ; dan +alimantan Barat. Ia diper"ayai telah diperkenalkan !leh
Arab, para mubaligh dari )imur )engah pada abad keempat belas. Apa yang saya tahu,
apabila ber"akap sahaja mengenai tarian /apin ini, perkara pertama yang terlintas dalam
%ikiran saya adalah negeri 0!h!r. Pengaruh seni mu&ik tari, seni mu&ik dan gurindam arab
telah tersebar ke 0!h!r melalui kawasan pesisir pantai barat 0!h!r dan ke pedalaman
melalui sungaisungai bersamasama penempatan Arab yang terletak di kampungkampung
melayu pada ketika itu.
Pada &aman dahulu, hanya lelaki dibenarkan untuk melaksanakan menari. Hari ini,
penari perempuan juga telah dibenarkan untuk melakukan tarian ini. +ini, tarian ini telah
dim!di%ikasikan dengan penyertaan g!l!ngan wanita. Ia digunakan untuk dilakukan semata
mata untuk upa"ara agama tetapi melalui tahuntahun ia telah menjadi satu bentuk hiburan
tradisi!nal , !leh itu penyertaan penari perempuan adalah dibenarkan. Penari biasanya
melaksanakan di pasang dan ditemani !leh alat mu&ik tradisi!nal yang biasanya terdiri
daripada gambus, ak!rdi!n, Rebab, $arwas : b!ng!s ;, rebana :gendang ; dan d!k .
)erdapat pelbagai jenis &apin yang telah dikenalpasti dan masih p!pular ditarikan pada
masa ini. )erdapat banyak jenis &apin , dan setiap jenis berbe&a mengikut pergerakan dan
gaya tarian seperti /apin $elayu 0!h!r,/apin Pulau,/apin )englu.,/apin )englu 3,/apin
,enga,/apin Pekajang,/apin Arab,/apin +amp!ng +!h : *ilayah 0ambi ;,/apin
#ingapura,/apin #indang :#arawak;,/apin #ekaki : #umatera 'tara ; dan /apin pesisir
:+epulauan Riau /apin )E$B'NG :+alimantan Barat;.
/apin melayu j!h!r unik kerana telah mempunyai pengaruh kesenian arab sambil
men"ipta kesenian melayu dan %alsa%ah kesenian Islam. Pada &aman dahulu kesenian &apin
melayu bukan hanya dipersembahkan di halaman atau di anjung rumah dan di persekitaran
masjid juga surauuntuk menyambut perayaan $aulidurrasul #.A.*. dan lainlain.
6ara"ara untuk melakukan tarian &apin ini ialah (ersi paling asas adalah gerakan
mengikut alunan mu&ik dalam kiraan 1,3,< dan =. Apabila sampai kiraan keempat, kaki
dilunjurkan ke belah kiraan terakhir dibuat. Ia b!leh dilakukan setempat atau gerakan ke
depan atau ke belakang. #emasa melakukan pergerakan, k!ndisi tubuh penari biasanya
dalam keadaan tegak dan agak sedikit mendada.
Apa yang saya ketahui, dalam tarian &apin tiada peraturan yang tetap diperlukan untuk
membuat sesuatu persembahan Namun, perkara yang paling penting ialah penari harus
berinteraksi antara satu sama lain. )arian ini dilakukan se"ara berpasangan dalam gandaan
dua. Penaripenari b!leh berinteraksi dengan pasangan masingmasing se!lah!lah seperti
bergurau, men"abar atau menikmati alunan mu&ik dan lengg!k tarian pasangan masing
masing. #aya telah "uba belajar sendiri tarian &apin ini, mulamula saya "uba memulakan
tarian, saya dapati agak susah tetapi apabila saya berlatih setiap hari saya sudah mula %asih
melakukan tarian ini.
)erdapat banyak bentuk tarian /apin dan semuanya telah bere(!lusi daripada ragam
yang asal. Antara (ariasi tarian yang p!pular ialah )arian )engliu yang berasal dari $ersing.
>ariasi )engliu telah diilhamkan dari para nelayan yang sering turun ke laut dan mereka
mereka menari di atas kapal dengan mengikut arus !mbak laut. >ariasi ini penari se!lah
!lah sedang menari sambil badannya terhuyunghayang ke kiri dan kanan sambil tangannya
memegang tali kapal. Gerakan (ariasi )engliu banyak melakukan gerakan yang disangka
sangka seperti pusingan badan dan pinggang diikuti dengan hentian mengejut dengan kaki,
tangan dan bahu.


CONTOH TARIAN ZAPIN



SENI PERMAINAN RAKYAT (GASING)

#etelah siap menghuraikan tentang tarian /apin, sekarang saya akan "uba meng!lah
pula tentang genre #eni Permainan Rakyat. Elemen yang saya ambil dalam ruang lingkup
ini adalah permainan gasing. #aya memilih permainan gasing ini kerana saya dapati
permainan ini agak unik dan klasik serta terserlah aura tradisi!nalnya kerana ianya
merupakan permainan yang dikatakan "ukup p!pular pada &aman dahulu.
Pertama sekali saya akan menerangkan maksud sebenar gasing ini. Gasing merupakan
sejenis permainan yang b!leh berputar pada paksinya, sambil mengimbang pada satu titik.
Gasing merupakan permainan tradisi!nal !rang!rang $elayu sejak dahulu lagi. Biasanya
dimainkan selepas musim menuai. Permainan gasing dipertandingkan antara kampung
kampung. Pemenang dikira berdasarkan temp!h masa gasing mampu berputar.
Asal usul permainan gasing memper!leh nama ialah menurut sumber dari )erengganu,
gasing berasal daripada permainan memusing buah berembang. Buah berembang
berbentuk bulat, li"in dan agak leper. Buah yang mudah ditemui di pesisir pantai ini selalu
digunakan !leh ahli silat sebagai satu latihan untuk menguatkan tangan. -i sesetengah
tempat, buah berembang juga dikenali sebagai buah perepat :s!nneratia alba;.
Buah berembang ini juga dijadikan sebagai permainan. -alam permainan buah
berembang, buah ini akan dipusingkan dengan menggunakan tangan. Buah berembang
yang berpusing paling lama dan paling ligat dikira paling gah dan pemusingnya dianggap
sebagai pemenang.Gasing di"ipta berdasarkan bentuk buah berembang. Perkataan gasing
berasal daripada gabungan dua perkataan iaitu ?gah berpusing@. Gah dalam istilah
permainan gasing bermaksud berpusing dengan ligat dan tegak.
)erdapat pelbagai akti(iti yang dikaitkan dengan gasing ini. Gasing yang berasal daripada
Permainan ,aga )elur pula menyatakan bahawa sumber dari +edah ada menyatakan
bahawa permainan gasing berasal daripada permainan ?laga telur ayam@. Permainan
memusing dan melagakan telur ayam ini menjadi permainan kegemaran kanakkanak pada
masa dahulu. +emudian barulah timbul idea untuk menghasilkan gasing mengikut rupa
bentuk telur. Paksi ditambah agar gasing berputar dengan laju dan tegak. Gasing yang
diputar dengan tangan kurang ligat berputar dan pusingannya tidak tahan lama. 7leh itu tali
digunakan supaya dapat memusingkan gasing dengan lebih ligat dan lama.
Gasing berasal daripada Peralatan $emburu Binatang pula ialah pemain gasing (eteran
dari #ungai Pahang menyatakan bahawa gasing dahulunya merupakan senjata untuk
memburu binatang. Gasing yang berbentuk leper dan bulat akan berputar dengan ligat
apabila dilemparkan ke badan binatang buruan. Idea permainan gasing dikatakan datang
daripada akti(iti masa lapang para pemburu, yang pada mulanya bertujuan menguji
ke"ekapan melempar gasing ke sasaran.
Gasing dibuat daripada kayu bebaru, kemuning, merbau, rambai, durian atau kundang
+ayu tersebut akan ditakiktakik dan dikikis sehingga menjadi bentuk gasing.
)ali gasing dibuat daripada kulit p!k!k bebaru. )api sekarang tali gasing dibuat daripada tali
nil!n. Panjang tali gasing biasanya bergantung kepada panjang tangan sese!rang.
Biasanya 1 meter panjang. $inyak kelapa digunakan untuk meli"inkan pergerakan tali
gasing.
Pelbagai jenis gasing yang terdapat di $alaysia antaranya ialah Gasing )!y!l, Gasing
begelen, Gasing berembang, Gasing buku benang, Gasing jantung, Gasing kelamar, Gasing
kepala duri, Gasing kun!, Gasing lang laut, Gasing leper, Gasing leper +elantan, Gasing
pa"itan, Gasing pangkah, Gasing piring, Gasing pinang, Gasing tanjung, Gasing tel!r,
Gasing 6ina, Gasing $elayu, Gasing uri dan Gasing bawang.
#eperti kita semua maklum,permainan gasing ini agak sedikit rumit "ara untuk
bermainnya. Hanya !rang yang mahir dan %asih sahaja mampu untuk menewaskan gasing.
-i sini juga lampirkan "ara"ara yang khusus untuk bermain gasing. #aya sendiri pun belum
pernah men"uba untuk bermain gasing ini.
+aedah bermain gasing dahulu dan sekarang tidak banyak perbe&aannya. #ebelum
tahun 12A4, permainan gasing di $alaysia tidak teratur dan berlainan antara satu daerah
dengan daerah yang lain. Pelbagai bentuk, sai& dan kegunaan gasing membe&akan si%at
gasing dan membentuk sistem permainan yang turut berbe&a. -alam permainan gasing,
semua pemain mesti mempunyai kemahiran memusing, memangkah, mengangkat,
menegak dan membela uri gasing.
-i sini saya juga selitkan "ara"ara untuk bermain gasing. Pertama sekali "ara adalah
"ara untuk melilit tali. )erdapat 3 "ara untuk melilit tali iaitu dengan "ara melilit di lengan
atau melilit di jari kelingking. +eduadua kaedah ini penting sebelum memulakan permainan
kerana tali yang kemas dan tidak terlalu panjang akan menghasilkan pusingan gasing yang
baik. 6ara yang pertama dipakai dengan memasukkan pergelangan tali ke dalam lengan
pemain dan "e"in"in iaitu hujung tali yang diikat membulat akan menjadi penyimpul hidup.
Ini akan memudahkan pemain kerana apabila ditarik ia tidak mudah terurai. Pusingan tali
pada lengan pula bergantung kepada pemain sama ada dililit pada tangan kanan atau
tangan kiri. Pusingan lilitan bergantung kepada pemain untuk memastikan pemain selesa
dengan lilitan tali tersebut. ,ilitan tali biasanya dilakukan sendiri.
+aedah yang kedua pula dilakukan dengan membuat lilitan pada jari kelingking pemain.
Pemilihan jari kelingking sama ada sebelah kanan atau kiri bergantung pemain. 6e"in"in
pada hujung tali akan dimasukkan pada jari kelingking !leh pemain seterusnya tali tadi akan
dililit pada tapak tangan. Biasanya "ara ini banyak dilakukan !leh pemain yang telah berusia
kerana dengan "ara ini tali akan menjadi lebih panjang dan menghasilkan "engkaman yang
lebih kuat pada gasing. 'ntuk memudahkan lilitan pada leher gasing, pemain perlu
melilitkan kesemua tali di lengan dengan meninggalkan beberapa sentimeter:"m; untuk
memudahkan pemain mengesan kelembapan, kelembutan dan ketegangan tali. #elepas
balingan gasing dibuat, tali akan dililit pada lengan atau tapak tangan sehingga habis bagi
memudahkan tugas mengangkat atau menegak uri.
#eterusnya ialah "ara"ara untuk melilit gasing. )erdapat dua "ara melilit pada gasing
yang biasa diamalkan, iaitu melilit pada lengan dahulu kemudian barulah dililit di sekeliling
gasing. 6ara lain adalah seperti yang diamalkan !leh pemain gasing tradisi!nal iaitu melilit
gasing dengan mengikat pada p!k!k kayu supaya lilitan menjadi lebih kemas bagi
menghasilkan pusingan yang lama. #emua gasing yang akan dililit hendaklah dipastikan
bahu, labu dan pataknya supaya dalam keadaan rata, jika keadaan labu tidak rata, kerja
meratakannya haruslah dilakukan dengan mengikir, mengetuk atau mengg!s!k dengan
kertas ka"a. Bagi menghasilkan "engkaman yang kuat biasanya pemain gasing akan
menyapu kanji di bahagian bahu gasing.
'ntuk melilit, gasing mestilah dipegang dengan tangan kiri dan tangan kanan pula
bersedia untuk melilit. Ibu jari kiri digunakan untuk menekan rambu pada leher gasing.
,ilitan tali pada gasing adalah melawan arah pusingan jam dan tali hendaklah ditarik dengan
ketat dan kuat. ,ilitan kedua dan ketiga hendaklah dilakukan seperti lilitan pertama. ,ilitan
berikutnya pula hendaklah sentiasa men"e"ah ke bahu gasing untuk mendapatkan lilitan
yang kemas, padat dan sejat. #emasa melilit, pastikan yang tali tidak bertindih atau
bersilang. 0ika ini berlaku, gasing akan b!r!t dan membahayakan semua !rang.
)erdapat berbagaibagai gaya dalam memusing gasing. $emusing mengikut "ara yang
betul akan menghasilkan pusingan yang tegak, kuat, ligat dan tetap. 'ntuk menghasilkan
pusingan seperti ini, langkah yang disusun hendaklah mengikut "ara yang betul supaya
gasing tidak jatuh mengiring, meleret atau b!r!t. 'mumnya terdapat dua jenis pusingan
yang biasa diamalkan, iaitu pusingan s!r!ng tarik dan pusingan sentap. 'ntuk pusingan
s!r!ng tarik, gasing hendaklah dipegang se"ara mengiring dan dihayun ke belakang.
#erentak dengan itu mata mestilah tertumpu ke arah sasaran di hadapan. +edudukan
gasing hendaklah sentiasa mengiring semasa gerakan ini. #emasa menghayun, gasing
mestilah dalam kedudukan mengiring sehingga gasing tiba di hadapan, barulah gasing
ditegakkan sebelum dilepaskan. +edudukan badan mestilah rendah dan kaki berada tidak
jauh dari sasaran yang hendak dipusingkan. Hayunan tangan pemain hendaklah mengikut
hayunan gasing dan badan memb!ngk!k kirakira =5 darjah. Pusingan gaya ini agak rendah
dan dekat.
Bagi pusingan sentap, gaya pusingan ini menghasilkan pusingan yang tegak, ligat dan
kuat. Pemain memegang gasing dengan kedudukan tegak, iaitu kepala gasing menghala ke
atas dan diangkat tinggi. +edudukan tangan kirakira <4 darjah dari paras lengan. )angan
dihayunkan ke arah sasaran dengan kedudukan gasing tegak sehinggalah tiba ke hadapan,
sebelum dilepaskan. #etelah gasing terpa"ak ke bumi, sedikit sentapan dikenakan dan
pastikan ia berada dalam keadaan tegak. 0ika tidak gasing akan meliuk dan pusingan akan
menjadi kurang ligat. Gasing diangkat paras bahu sebelum dilepaskan.
$emangkah adalah satu gerakan yang penting dalam permainan gasing. )umpuan,
perhatian dan hayunan hendaklah tepat mengenai sasaran supaya gasing akan
menghasilkan uri yang ligat, tegak dan kuat. )edapat empat gaya pangkahan yang biasa
digunakan !leh pemain dalam apa juga pertandingan, iaitu pangkah t!t!k, pangkah hentak,
pangkah layang dan pangkah tebang.
6ara Pangkah )!t!k dapat dikesan dengan pangkahan dilakukan dari jarak dekat dan
pemain perlu memb!ngk!kkan badan. +emudian gasing mestilah di paras bahu dan siku,
separas pula dengan bahu pemangkah. #asarannya pula ialah pada bahagian labu, kepala
atau bahu gasing. Pangkahan ini bertujuan untuk menghalakan gasing lawan keluar dari
gelanggang. 0ika menggunakan gasing yang agak berat, pangkahan jenis ini kurang sesuai.
Gasing yang berbentuk tinggi adalah sesuai dengan jenis pangkahan ini.
#eterusnya,Pangkah Hentak. 'ntuk melakukan pangkah hentak, badan pemangkah
mestilah tegak. )angan pula diletakkan tegak atas kepala dengan memegang gasing se"ara
tegak. Gasing dihayun tegak serta kuat ke arah sasaran. Hayunan ini akan dilepaskan ke
sisi kiri atau kanan pemangkah. #asarannya ialah pada kepala, labu atau bahu gasing. 0ika
tepat mengenai sasaran, kesannya amat ketara kerana ia b!leh meme"ahkan gasing lawan.
#ebab itulah dalam latihan biasa pangkahan ini tidak digalakkan. 0enis gasing yang sesuai
untuk melakukan pangkah hentak ialah gasing berembang dan gasing leper. Pangkahan ini
bertujuan mematikan dan mer!sakkan gasing lawan.
+aedah seterusnya ialah Pangkah ,ayang. +edudukan tubuh pemangkah mestilah tegak.
)angan pula hendaklah tegak di atas kepala dengan memegang gasing se"ara tegak.
Gasing dihayunkan ke arah sasaran dengan kuat, "epat dan ken"ang. Pangkahan ini
selalunya menghasilkan pusingan yang ligat dan terus keluar dari sasaran selepas
memangkah. #asaran pangkahan jenis ini ialah bahagian bahu, labu, kepala atau tengkuk
gasing.
#elepas itu, "ara Pangkah )ebang Pangkahan ini bertujuan mengeluarkan gasing lawan
jauh dari sasaran dan ia juga merupakan pangkahan jarak jauh. 'ntuk menghasilkan
pangkahan yang kuat, kedudukan pangkah mestilah tegak. Gasing pemangkah akan
mengenai labu gasing lawan serentak dengan paksinya men"e"ah ke bumi. Gasing yang
paling sesuai untuk tujuan ini ialah gasing lipat kajang, gasing tanjung dan gasing "!n"!rd
kerana si%atnya yang berat dan pepat.
#eterusnya ialah kaedah $engangkat Gasing. #etelah gasing dipusingkan atau
dipangkah, ia perlu pula diangkat ke tapak uri yang sesuai untuk menjamin keligatannya
agar terus terpelihara. $engangkat gasing memerlukan kemahiran, kesabaran dan
ke"ekapan yang tinggi.

#ebelum gasing diangkat, pemain mestilah terlebih dahulu menentukan liuk arah
pusingan dan kedudukan gasing. $enentukan liuk bermakna men"ari liuk atau kedudukan
pusingan terendah bahagian patak dengan bumi. Bahagian terendah inilah yang akan
diangkat. Arah pusingan perlu ditentukan untuk disesuaikan dengan arah pusingan badan
ketika membawa gasing. $engangkat gasing dilakukan dengan menggunakan tali dan
"!k!k. 6!k!k digunakan untuk gasing yang berbentuk leper dan berat. +edudukan gasing
semasa hendak diangkat hendaklah berada dakam keadaan tegak kerana jika
kedudukannya mengiring ia akan menjejaskan keligatan gasing. )ali yang digunakan untuk
mengangkat gasing mestilah tegang dan ketika mengangkat patak akan dielakkan dari
tersentuh tali kerana ini akan mengurangkan keligatan.

+esimpulan yang dapat saya simpulkan dari permainan gasing ini ialah terdapat
pelbagai langkah yang diambil kira dan dititik beratkan sebelum permainan ini dimulakan.
#atu persatu "ara tersebut memang penting dan tidak b!leh melakukan sedikit pun
kesalahan sekiranya kita ingin melihat gasing kita itu menari ligat dalam temp!h masa yang
agak lama.
GAMBAR GASING


SENI SUARA (SYAIR)

#eterusnya dari segi #eni #uara, saya memilih #yair. #yair merupakan
sejenis puisi berlagu. Ia berasal dari Parsi dan telah dibawa masuk ke Nusantara bersama
sama dengan kedatangan Islam. #yair telah diubahsuaikan mengikut kesesuaian Bahasa
$elayu +lasik ketika itu. Namun begitu, A. )eeuw berpendapat bahawa syair merupakan
puisi $elayu lama yang telah sedia wujud tetapi namanya telah ditukar.
)erdapat bukti bahawa bentuk syair itu sendiri telah wujud sebelum kejatuhan +erajaan
$elaka, sebagaimana yang tersurat dalam katakata yang tertulis pada sebuah batu nisan
tua yang telah dijumpai di $inye )ujuh, A"heh, bertarikh kirakira pada ).$. 1<94 itu, ialah
berbentuk syairB bagitu juga hasilhasil sastera yang berbentuk syair bait, sel!ka, gurindam,
istimewa pula pantun, harus telah sedia di ketahui !leh !rang $elayu sebelum &aman
kejatuhan $elaka atau pun tatkala buku #ejarah $elayu di karangB buktinya b!leh di
pastikan dalam kisah 8$eminang Puteri Gunung ,edang8 di dalam buku #ejarah $elayu itu,
yang menyebutkan demikian 8CC.segala burung di dalam taman itu pun berbunyi, pelbagai
bunyinya, ada yang seperti !rang bersiul, ada yang seperti !rang berbangsi, ada yang
seperti !rang bersyair, ada yang seperti !rang berbait, ada yang seperti !rang bersel!ka,
ada yang seperti !rang bergurindam 8
#yed NaDuib alAttas berpendapat bahawa syair di"ipta !leh Ham&ah Eansuri sendiri
selepas kedatangan Islam iaitu pada tahun F44 $asihi. /a@aba pula mendakwa bahawa
syair berasal daripada perkataan 8syir8 yang membawa maksud perasaan serta pengenalan
dengan pan"aindera yang selalunya membangkitkan pelbagai perasaan dan pengalaman
serta mempunyai bahasa yang indah dan menarik.
#yair disampaikan dalam bentuk rangkap dan menjadi kegemaran masyarakat $elayu
lama. #yair tidak mempunyai pemilik atau penulis yang khusus. #yair dianggapa milik
bersama !leh masyarakat $elayu lama. Ham&ah Eansuri telah menghasilkan syair yang
lebih bersi%at $elayu dan menyebabkan syair $elayu sudah menyimpang daripada bentuk
syair Arab.
6iri"iri syair ialah terdiri daripada = baris serangkap :tetapi sesetengah syair b!leh juga
dihasilkan dalam 3 atau rangkap;, syair tidak mempunyai pembayang maksud :berbe&a
dengan pantun;, setiap baris dalam syair mempunyai makna yang berkaitan dengan baris
baris terdahulu. #ebuah syair biasanya men"eritakan suatu kisah, bilangan perkataan
dalam setiap baris adalah sama iaitu = perkataan dan 913 suku kata dalam satu baris dan
syair b!leh terdiri daripada syair r!mantik, syair sejarah, syair ibarat dan juga syair
keagamaan.
Bahasa puisi saperti syair ini disukai !leh masyarakat lama kerana "erita dalam bentuk puisi
adalah lebih menarik dan merdu selain senang masyarakat memahaminya. Bentuk syair
juga menggunakan bahasa yang terikat pada irama yang menyebabkan ia senang diikuti.
Hasil maklumat yang saya dapati bahawa syairsyair ini banyak memperlihatkan
pengaruh India dan Parsi. Banyak daripada syairsyair ini men"eritakan kisah
pengembaraan anak raja atau raja, raja diusir dari negeri, burung garuda, nenek kebayan,
penyiksaan dan penderitaan serta penyamaran sebagai lelaki dan akhirnya watak tersebut
mendapat kebahagiaan.
)erdapat juga syairsyair sejarah atau juga dikenali sebagai )awarikh danada dua atau
tiga daripadanya dianggap penting. 'mumnya, isinya mengenai sejarah, tetapi tidaklah
sebegitu penting baik dari segi sejarah mahupun sastera. #alahsatu syair sejarah yang
terpenting ialah #yair Em!p yang mengisahkan se!rang Gaben!r0eneral Belanda, >an
Inh!%%. #yair ini juga dikenali dengan nama syair +!mperi *!lnada Berperang -engan 6ina
mengenai peristiwa di Betawi pada tahun 1A=4 $.
)idak ketinggalan syair yang ber"!rak keagamaan juga dimasukkan sebagai medium
untuk memberi m!ral dan pengajaran. #yair ini juga mengandungi renungan yang dalam
dan benar serta member %aedah. 6!nt!h syair jenis ini ialah #yair Burung, #yair Bayan
Budiman, #yair Haji, #yair Hari +amat dan #yair A&ab -alam Neraka.
SENI LAKON (BORIA)

#eterusnya,dari segi #eni ,ak!n pula saya memilih B!ria untuk dijadikan bahan kajian.
B!ria merupakan #ejenis Persembahan Pentas G)eater yang -iperkenalkan di
#emenanjung )anah $elayu dan p!pular di negeri utara sepeti di Pulau Pinang. B!ria ini
telah diiktira% !leh masyarakat umum sebagai suatu bentuk kesenian daerah bahagian utara
semenanjung $alaysia. B!ria merupakan sejenis persembahan hiburan yang mempunyai
bentuk dan "!rak persembahan tersendiri dan berbe&a dengan tariantarian lain di $alaysia.
B!ria terbahagi kepada dua bahagian iaitu lak!nan dan nyanyian.
Asal usul perkataan B!ria ialah daripada $elalui perkataan Hindustan :tikar; dan timbul
kerana kumpulan b!ria menggunakan pakaian yang diperbuat daripada tikar untuk
menggambarkan kesengsaraan #aidina Hussein r.a di +arbala. 0uga melalui perkataan
b!rai :gila G sasau; sepeti kelakuan pemain serta pakaian mereka semasa persembahan
seperti !rang gila . $anakal melalui perkataan B!ri pula dari satu kaum yang berasal di
Gujerat, India, mereka berpindah serta menetap di Pulau Pinang dan kaum ini memulakan
permainan b!ria di Pulau Pinang.. #elain itu, Nama b!ria lahir hasil dari gabungan
perkataan b!ri dan ria maka terjadi b!ria.
#elain itu dari segi lain pula b!ria b!leh dide%inisikan sebagai sejenis Persembahan
Pentas G)eater yang diperkenalkan di #emenanjung )anah $elayu serta p!pular di negeri
utara terutamanya di Pulau Pinang. #aya mendapati bahawa B!ria ini telah diiktira% !leh
masyarakat umum sebagai suatu bentuk kesenian daerah bahagian utara semenanjung
$alaysia. Ianya merupakan sejenis persembahan hiburan yang mempunyai bentuk dan
"!rak persembahan tersendiri dan amat berbe&a dengan tariantarian lain di $alaysia.
B!ria ini terbahagi kepada dua bahagian iaitu lak!nan dan nyanyian.
6ara"ara permainan b!ria ialah para pelak!n b!ria adalah lelaki sahaja manakala
watak wanita yang timbul akan dilak!nkan !leh se!rang lelaki yang memakai pakaian
wanita sambil merendahkan suaranya agar tidak selantang suara lelaki. ,ak!nan akan
dipenuhi dengan lawak jenaka yang sengaja direka. 0umlah pelak!n biasanya enam !rang.
Apabila babak lak!nan berakhir, mu&ik dimainkan menandakan bermulanya bahagian kedua
iaitu nyanyian . +etua penyanyi diigelar #i )ukang +arang dan nyanyian dimulakan se"ara
s!l! !leh )ukang +arang.
#aya akan menerangkan serba sedikit "ara b!ria (ersi lak!nan. Peringkat awal
perkembangan b!ria adalah tidak guna skrip,lak!nan se"ara sp!ntan berdasarkan senari!
yang ditetapkan. $ulamula,pengarah memberitahu tajuk dan jalan "erita sahaja. )ukang
karang dan pelak!n perlu kreati% untuk menjayakan lak!nan yang perlu dilak!nkan. -ripada
lak!nan ini, keistimewaan pihak pelak!n mematahkan "akap lawan dapat dilihat ketika itu.
-ial!g penuh sindiran akan digunakan dan akan mendapat resp!n pen!nt!n ketika itu.
-apat disimpulkan bahawa unsur kelu"uan merupakan %akt!r yang amat penting bagi setiap
persembahan b!ria.
#elain itu, dari segi nyanyian pula, )ukang karang mendahului para kelasi dan pemu&ik.
)erdapat kelasi membawa payung dan t!ngkat panjang yang mempunyai genta di
hujungnya. #eterusnya, mereka menyanyi dan menari sambil memutarkan payung untuk
menyerikan persembahan. )!ngkat dihentakkan ke lantai ini menyebabkan bunyi genta di
hujung t!ngkat saling bertingkah dengan irama mu&ik yang dimainkan mengiringi b!ria.

CONTOH BORIA






SENI PERTAHANAN DIRI (PENCAK SILAT)

-ari segi #eni Pertahanan -iri saya mengambil Pen"ak #ilat sebagai bahan kajian saya
dalam tugasan ini. Pen"ak silat atau silat adalah suatu seni beladiri tradisi!nal yang berasal
dari Ind!nesia. Pen"ak silat sebagai bagian dari kebudayaan Ind!nesia berkembang sejalan
dengan sejarah perkembangan masyarakat Ind!nesia. #eni beladiri pen"ak silat se"ara luas
telah dikenal di Ind!nesia, bahkan mulai berkembang ke negara tetangga seperti $alaysia,
Brunei, #ingapura, Eilipina selatan, dan )hailand selatan, tepatnya di pr!(insi Pattani,
sesuai dengan penyebaran dan perkembangan suku bangsa $elayu Nusantara.
#elain itu, ada juga sumber lain yang b!leh menghuraikan Pen"ak #ilat ini. Pen"ak
#ilat ini berasal dari dua kata iaitu pen"ak dan silat. Pen"ak bererti gerak dasar bela diri
yang terikat pada peraturan. #ilat bermaksud gerak bela diri sempurna yang bersumber
pada ker!hanian. Istilah #ilat dikenal se"ara menyeluruh dan meluas di Asia )enggara, akan
tetapi di Ind!nesia, istilah yang digunakan ialah Pen"ak #ilat. Istilah ini digunakan sejak
tahun 12=9 untuk mempersatukan pelbagai aliran seni bela diri tradisi!nal yang berhubung
di Ind!nesia. Nama Pen"ak digunakan di 0awa, #emenanjung $alaya dan +alimantan.
-alam perkembangan kini, dua istilah pen"ak lebih mengedepankan unsure seni dan
penampilan keindahan gerakan, sedangkan silat adalah inti ajaran bela diri dalam
pertandingan. $enurut $ary!n! pada tahun 1222, menyimpulkan bahawa yang menjadi
"riteria untuk membe&akan erti Pen"ak dan #ilat adalah apakah sebuah gerakan itu b!leh
dipert!nt!nkan.
SENI PENGARUH SOSIO-BUDAYA (ADAT PERTUKARAN MAKANAN DALAM
HANTARAN PERKAHWINAN

Genre ketujuh yang saya ingin huraikan ialah dari segi #eni Pengaruh #!si! Budaya.
Elemen yang saya ambil ialah perkahwinan dan saya kajise"ara terperin"i lagi dari segi adat
tentang pertukaran makanan dalam perkahwinan $elayu serta jenis makanan yang
dijadikan hantaran. $akanan yang perlu ada dalam hantaran ialah pulut, telur semangat,
sirih junjung, kek dan buahbuahan.
#aya telah meng%!kuskan bahagian genre ini dalam kalangan masyarakat negeri
+elantan. 7rang $elayu +elantan masih mengamalkan adat member makanan sebagai
sebahagian daripada bahan hantaran perkahwinan mereka. 0umlah bahan hantaran ini
mestilah dalam angka ganjil. $akanan yang menjadi hantaran terdiri daripada nasi pulut dan
telur semangat, sirih junjung, buahbuahan, kueh muih dan lauk pauk :hanya daripada pihak
pengantin perempuan;. $akanan itu diletakkan di atas pahar :iaitu talam berkaki yang
dibuat daripada gangsa atau tembaga; dan dihias "antik mengikut kemampuan keluarga
pengatin. Pemberian ini dinamakan hantaran dan selalunya dalam bentuk barang keperluan
peribadi keduadua pengantin :seperti baju, alat pers!lekan, barang kemas; dan makanan.

0umlah hantaran mesti dalam angka ganjil, baik daripada segi bilangan mahupun
gabungan setiap bahan yang digunakan, iaitu lima, tujuh, sembilan, 11 atau 1<.
7rang$elayu +elantan per"aya bahawa angka ganjil memiliki unsur kebaikan dan
keberkatan.Angka genap dikaitkan dengan unsur kejahatan dan ke"elakaan. #e!rang $ak
Andam di#ungai Peria memberitahu bahawa keper"ayaan ini selaras dengan kebanyakan
peraturan ibadat dalam Islam seperti sembahyang lima waktu sehari, rukun Islam adalah
lima dan tawa% semasa mengerjakan Haji atau umrah adalah tujuh kali. 0umlah sebenar
hantaran yang semestinya dalam angka ganjil ini bergantung kepada persetujuan antara
keluarga keduadua pengantin. -alam kesemua 34 upa"ara perkahwinan yang diperhatikan,
didapati jumlahnya adalah dalam angka ganjil, iaitu maj!ritinya dalam jumlah sembilan
hantaran. -aripada sembilan hantaran ini, lima adalah dalam bentuk makanan, iaitu dalam
bentuk telur dan pulut semangat, buahbuahan, kek, sirih junjung dan manisan seperti
halwa, buah hulu, jala mas,tahi itik, nasi manis, d!d!l atau "!klat. #aya dapati sebab yang
berkaitan dengan jumlah bilangan hantaran amat tepat sekali.

#eterusnya ialah dari segi makanan hantaran ini selalunya digubah "antik dan diletak
dalam bekas yang juga "antik dan mahal. $akanan hantaran yang digubah dan diletak
dalam bekas ini diletak di atas paha dan dipamerkan kepada tetamu, terutama tetamu
wanita. Bagi pengantin yang bersanding, hantaran ini diatur di hadapan pelamin, iaitu
sebelah untuk hantaran pengantin lelaki dan sebelah lagi untuk balasan daripada pihak
pengantin perempuan. Bagi pengantin yang tidak bersanding, hantaran daripada pihak lelaki
dan balasan daripada pihak perempuan diatur dalam bilik tidur pengantin atau di tengah
rumah. )etamu selalunya akan melihat barangan hantaran dan balasan ini serta membuat
penilaian mereka berdasarkan apa yang mereka perhatikan, misalnya dari segi kekayaan
keluarga pengantin lelaki dan kemampuan pihak pengantin perempuan untuk membalasnya.

)elur dan pulut digunakan sebagai hantaran dalam semua kenduri kahwin dalam
kalangan !rang $elayu yang diperhatikan. )elur dan pulut ini dinamakan telur dan pulut
semangat. )elur dan pulut ini apabila dijadikan bahan hantaran sudah memiliki kualiti mistik
dan berstatus tinggi. 7rang $elayu +elantan per"aya bahawa telur dan pulut mempunyai
semangat yang kuat dan keberkatan. #emangat yang kuat dan keberkatan ini diper"ayai
b!leh melindungi pengantin dan keluarga mereka daripada gangguan makhluk ghaib.
Gangguan makhluk ghaib amat ditakuti !leh !rang $elayu +elantan kerana mereka b!leh
menganggu perjalanan upa"ara perkahwinan. #emangat yang dimiliki !leh telur dan pulut
b!leh melindungi keduadua pengantin daripada segala gangguan. #emangat dan
keberkatan telur dan pulut semangat diperteguhkan lagi melalui warnawarna
yang digunakan untuk mewarnai keduaduanya. $engikut kesemua ketua tukang
gulai, warna yang kerap digunakan untuk telur dan pulut semangat ialah merah, putih atau
kuning. *arnawarna ini mesti ada dalam telur dan pulut semangat.
Pulut semangat dihiasi dengan memasukkan telur yang telah dihiasi dengan bunga telur
ke dalamnya. Perbuatan memasukkan telur semangat ke dalam pulut semangat
melambangkan kerjasama dan ikat yang padu yang sukar untuk dileraikan antara kedua dua
pengantin dan keluarga keduadua belah pihak. 0umlah telur semangat yang diletakkan di
atas pulut semangat juga adalah dalam angka ganjil. 0enis bunga telur yang digunakan
melambangkan status pemberi dan penerima. Ada satu kenduri kahwin yang pihak lelaki
tidak puas hati dengan bunga telur yang dijadikan balasan !leh pihak pengantin perempuan
kerana dikatakan terlalu murah dan tidak "antik. *akil pihak pengantin lelaki telah meminta
supaya telur semangat mereka tidak perlu ditukar. Perbuatan tersebut telah menimbulkan
rasa hina pada pihak pengantin perempuan, tetapi wakilnya telah menunaikan permintaan
mereka untuk tidak menimbulkan kemarahan. $engikut $ak Andam yang terlibat,
perbuatan pihak lelaki tadi b!leh dita%sirkan sebagai terlalu berkira, tidak ada t!lak ansur,
angkuh dan kurang ajar.
7rang $elayu +elantan juga menganggap telur dan pulut semangat sebagai meta%!ra
bagi kesuburan melalui nyawa dan semangat yang ada di dalam telur dan pulut. +esuburan
yang ada dalam telur diharap akan berjangkit kepada pasangan pengantin. +esuburan
pengantin, terutama pengantin perempuan, amat penting kerana melalui anakanak yang
bakal dilahirkan pengantin perempuan b!leh mengukuhkan kedudukan mereka dalam
masyarakat. +etidakupayaan pengantin perempuan melahirkan anak bukan sahaja
dipers!alkan !leh suami tetapi juga !leh keluarganya. +esuburan lelaki jarangjarang
dipers!alkan !leh !rang $elayu di ketigatiga tempat kajian. -alam kebanyakan kes,
pasangan yang tidak mendapat anak, kesuburan isteri yang dipertikaikan !leh keluarga,
terutama keluarga suami. Isteri jugalah !rang yang selalu berusaha untuk mendapat anak,
manakala suami selalunya mengambil jalan mudah, iaitu berkahwin satu lagi atau berdiam
diri. Ada satu kes yang suami telah berkahwin lain setelah isteri pertamanya tidak dapat
melahirkan anak setelah berkahwin selama l4 tahun. Pasangan pengantin diharap akan
memper!lehi &uriat melalui k!ntaks dengan telur dan pulut semangat.
Gabungan rasa masin, lemak dan manis yang terdapat dalam pulut semangat disamakan
dengan rasa dalam kehidupan yang bakal ditempuh !leh keduadua pengantin
dalam mengharungi alam rumah tangga. -engan memperkenalkan kepada rasa yang el!k,
iaitu masin, lemak dan manis diharapkan kehidupan keduadua pengantin akan sentiasa
berada dalam keharm!nian dan kebahagiaan. +epentingan rasarasa ini dapat diperhatikan
dalam satu upa"ara perkahwinan. +eke"uhan telah berlaku, dengan $ak Andam pada
sebelah pengantin lelaki marah dan mengatakan keluarga pengantin perempuan tidak tahu
adat kerana tidak menyediakan asam, garam dan gula untuk upa"ara menyuap semangat.
#elain itu, saya dapati bahawa pulut semangat ini diper"ayai !leh !rang $elayu +elantan
sebagai mempunyai keberkatan. +eberkatan yang ada pada pulut ini diharapkan akan
berpindah kepada keduadua pengantin. $ereka yang diberkati mempunyai kehidupan yang
aman damai serta re&eki yang murah.
#elain itu, ayam g!lek juga dijadikan balasan !leh pihak pengantin perempuan,
walaupun tidak dimasak !leh pengantin perempuan. Ianya melambangkan kepandaian,
keb!lehan, keupayaan dan keperihatinan keluarga pengantin perempuan dalam hal masak
memasak. +epandaian, keb!lehan dan keupayaan keluarga pengantin perempuan dalam
hal masak memasak juga disamakan dengan kepandaian pengantin perempuan. +eadaan
ini menandakan yang pengantin perempuan telah dididik dan dilatih !leh keluarganya dalam
hal masak memasak. #angatlah wajar bagi pengantin perempuan untuk menunjukkan
bahawa dia bukan sahaja berupaya untuk memasak makanan harian tetapi juga makanan
istimewa. Ayam g!lek yang dijadikan bahan hantaran menjadi ukuran tentang kepandaian
pengantin perempuan. +epandaian dan keb!lehan pengantin perempuan dalam hal masak
memasak amat penting kerana mereka se"ara !t!matik bertanggungjawab untuk memasak
makanan bagi suami sebaik sahaja kahwin.
+ek ising juga digunakan sebagai bahan hantaran semasa kenduri perkahwinan.
Penggunaan kek ising sebagai hantaran dalam kenduri kahwin merupakan %en!mena baru
di +elantan. +ek ising dijadikan hantaran dalam kesemua kenduri kahwin yang diperhatikan.
)radisi yang dimulakan !leh masyarakat Barat telah diamalkan !leh !rang $elayu +elantan
pada hari ini. Amalan ini dianggap sebagai sesuatu yang m!den. 7rang $elayu sejak
dahulu lagi menganggap masyarakat Barat sebagai lebih m!den dan superior berbanding
mereka. +ebanyakan kek ising yang dijadikan hantaran tidak dibuat sendiri !leh keduadua
belah pihak tetapi dibeli dari kedai kek di sekitar +elantan. Nilai kek di sini tidak sama
dengan nilai kek perkahwinan dalam masyarakat Barat. -alam kalangan masyarakat Barat,
kek mempunyai nilai simb!lik yang berkaitan dengan kesuburan dan keberkatan.
#aya juga dapati makanan hantaran berupa buahbuahan juga diberikan dalam adat
pertukaran dalam perkahwinan masyarakat tradisi!nal +elantan. +ita semua telah sedia
maklum, sememangnya buahabuahan telah lama dijadikan barang hantaran dan jelas
buahbuahan ini masih lagi dikekalkan sebagai barang hantaran.
Buahbuahan yang banyak digunakan !leh !rang $elayu +elantan dalam hantaran terdiri
daripada buah pisang, anggur, limau sunskist dan buahbuahan yang diimp!rt. Buah
buahan yang digunakan ini mempunyai kualiti meta%!ra yang tersendiri. Pisang dikatakan
p!k!k ajaib kerana p!k!k itu tidak sama dengan p!k!k buahbuahan lain yang memerlukan
biji benih untuk tumbuh. P!k!k pisang b!leh beranak tanpa memerlukan biji benih. Buah
pisang juga dikaitkan dengan kesuburan dan baka yang baik kerana pisang berbuah lebat
dan tidak bermusim. 7leh itu, buah pisang banyak digabungkan dengan buahbuahan
imp!rt yang dijadikan sebagai hantaran semasa perkahwinan. Buahbuahan yang diimp!rt,
iaitu gabungan anggur, limau sunkist dan epal mempunyai martabat yang lebih tinggi
berbanding buahbuahan tempatan. Anggur, melalui si%atsi%atnya yang berbuah lebat dan
melekatlekat antara satu sama lain, dikatakan akan mempengaruhi kesuburan pasangan
yang berkahwin. -iharapkan anakanak yang bakal dilahirkan !leh pasangan pengantin juga
ramai sebagaimana banyaknya buah anggur. ,imau sunkist pula melambangkan kebesaran
kerana warnanya kekuningan.

+esimpulan yang dapat saya buat berdasarkan sk!p ini ialah makanan hantaran dalam
upa"ara perkahwinan membawa makna kesuburan, kekuatan, keberkatan, kesatuan,
kesu"ian, kepandaian dan !bligasi keduadua belah pihak pengantin. $akanan yang
digunakan sebagai hantaran dalam perkahwinan !rang $elayu memiliki kualiti meta%!rikal
yang diper"ayai b!leh dipindah kepada manusia melalui penggunaannya. $akanan
hantaran daripada pihak pengantin lelaki dan makanan balasan daripada pihak pengantin
perempuan melambangkan kesepakatan dan penerimaan hubungan yang dihulurkan !leh
keduadua belah pihak, iaitu pengantin lelaki dengan perempuan dan keluarga pengantin
lelaki dengan keluarga pengantin perempuan. $ereka diterima sebagai sebahagian
daripada ahli keluarga dalam keduadua keluarga. Hubungan timbal balik antara keduadua
belah keluarga yang dinyatakan melalui hantaran dan balasan, melambangkan rasa h!rmat
mengh!rmati dan penerimaan tanggungjawab antara g!l!ngan yang terlibat.


SENI MUZIK (GAMELAN)
Genre terakhir yang saya akan !lah ialah genre #eni $u&ik. #aya memilih Gamelan
untuk dimasukkan ke dalam ruang lingkup ini. $enurut +amus -ewan, $u&ik dide%inisikan
gubahan bunyi yang menghasilkan suatu bentuk dan irama yang indah dan menyenangkan.
-ari segi seni mu&ik adalah satu daya tarikan kepada manusia. Ahliahli Ealsa%ah
berpendapat bahawa setiap manusiamempunyai minat terhadap mu&ik.
$u&ik adalah satu penghayatan isi hati manusia yang diungkapkan dalam bentuk bunyi
yang teratur dengan mel!di atau ritme serta mempunyai unsur atau keselarasan yang indah
:#unart!,1292;. $u&ik adalah gerakan bunyi dan mu&ik merupakan t!talitas %en!mena
akustik yang apabila diuraikan terdiri daripada tiga unsur iaitu pertama unsur yang bersi%at
material. +edua, unsur yang bersi%at spiritual dan ketiga unsur yang bersi%at m!ral
:$ary!t!,1292H2;. $u&ik bukanlah sekadar em!si atau rasa akan tetapi juga rasi! atau akal
budi. Bentuk lagu adalah suatu kesatuan yang utuh dari satu atau beberapa kalimat dengan
penutup yang menyakinkan. +alimatkalimat mu&ik dapat disusun dengan berma"am
ma"am bentuk.
-i sini saya akan menerangkan asal usul Gamelan terlebih dahulu. -aripada ilmu yang
saya ada, saya dapati Gamelan ini berasal dari bahasa 0awa, iaitu IGamelJ yang membawa
maksud memukul atau menabuh. Gamelan ini mula tersebar se"ara meluas di )erengganu,
Pahang dan 0!h!r.
+edatangan !rang 0awa ke 0!h!r telah menyebabkan Gamelan ini mula dikenali di
negeri tersebut. $anakala di Pahang pula, Gamelan ini diperkenalkan semasa
pemerintahan #ultan Ahmad. Akhir sekali di )erengganu pula, Gamelan ini diperkenalkan
menerusi perkahwinan, iaitu perkahwinan di antara anak #ultan Ahmad dengan #ultan
)erengganu.
Gamelan ini merupakan kesatuan alat mu&ik yang dimainkan bersama. #ebagai "!n!th
segala alat mu&ik yang ada dalam persembahan gamelan ini dimainkan bersama se"ara
seragam sehingga mengeluarkan alunan mu&ik yang memukau. Gamelan ini lebih berunsur
klasik. )etapi dari ke%ahaman saya, unsure klasik ini merupakan unsure yang digunakan
pada &aman dahulu. #ekarang Gamelan ini telah pun dimasukkan unsur ran"ak mengikut
arus perubahan kini. Gamelan juga telah mengharungi arus pem!denan.
Pada &aman dahulu, Gamelan ini hanya dimainkan untuk upa"ara istana sahaja seperti
upa"ara pertabalan, ketibaan raja, upa"ara istana dan majlismajlis rasmi. )etapi, kini
Gamelan digunakan latar belakang mu&ik tarian seperti di $ajlis +!n(!kesyen. Gamelan
juga dilakukan unutk iringan dalam nyanyian. Alat mu&ik yang penting dalam Gamelan ialah
B!nang yang memainkan peranan paling penting dalam alunan mu&ik. #elain itu, G!ng juga
digunakan dalam alunan Gamelan ini. Pemalu g!ng yang dibalut dengan kain turut
digunakan untuk menghasilkan bunyi yang merdu.
#etelah saya berhasil meng!lah dan menghuraikan kesemua elemenelemen yang
penting dalam *arisan #eni Persembahan ini, saya akan menghuraikan pula tentang
kesankesan terhadap masyarakat melayu dalam memp!lpularkan persembahan ini.
Apabila genregenre ini dimainkan dalam kalangan masyarakat, sudah tentu terkena
masyarakat setempat terkena tempias sama ada dari sudut negati% dan juga p!siti%. +edua
dua elemen ini membantu membina diri kita dan mampu bergerak seiring.
+esan yang jelas kelihatan apabila genregenre ini dip!pularkan dalam kalangan
masyarakat, se"ara tidak langsung warisan seni persembahan tidak akan pupus ditelan
&aman. Apabila seni persembahan tersebut sentiasa dimainkan, ditarikan dan
dipert!nt!nkan akan menyebabkan semua g!l!ngan muda kenal akan elemenelemen
tersebut. *arisan seni persembahan ini akan diteruskan dari generasi ke generasi yang
seterusnya. Perkara yang dapat saya lihat ialah genregenre ini sentiasa segar dan besar
kemungkinan akan dim!denkan dan diberi na%as baru yang akan diselitkan di dalamnya
mengikut arus perm!denan. Ini merupakan salah satu kesan p!siti% yang dianggap mampu
member impak yang besar kepada masyarakat kelak.
#eterusnya, impak yang diper!leh daripada genregenre yang terdapat di dalam #eni
Persembahan $elayu ini apabila pr!ses memp!pularkannya berlaku ialah kebudayaan dan
kesenian adalah identiti sesebuah bangsa dan perlu diberikan perhatian khusus se"ara
berterusan demi memastikan kelangsungan warisan tersebut untuk generasi akan datang.
Hala tuju kita sekarang adalah menyedarkan bangsa $elayu tentang kepentingan
menjaga dan memulihara semua kha&anah warisan budaya dan seni persembahan melayu.
Apabila kesedaran ini wujud dan semangat men"intai kha&anah warisan menebal di jiwa
!rang $elayu, maka usaha mempr!m!sikan dan memartabatkan warisan $elayu ke
peringkat yang lebih tinggi akan menjadi mudah. +ertas kerja ini mengimbas tentang #eni
Persembahan $elayu demi men"ari hala tuju bagi memulihara kha&anah *arisan #eni
Persembahan $elayu.
+esimpulannya, dari keseluruhan penghuraian yang telah dibuat, saya berharap dengan
arus pem!denan yang pesat membangun ini, g!l!ngan remaja kini masih lagi b!leh
mengenali dan mengetahui tentang semua elemenelemen yang terdapat dalam #eni
Persembahan $elayu ini. +ha&anah yang amat bernilai ini tidak dapat dinilai dengan wang
ringgit sematamata. Ianya mempunyai nilai estetikanya yang tersendiri. #aya juga berharap
agar minat dapat dipupuk dan ditanam dalam diri mereka semua. #ekiranya perkara yang
diharapkan berlaku, sudah tentu g!l!ngan ini akan meneruskan legasi yang ditinggalkan
!leh nenek m!yang mereka. #e"ara tidak langsung, +ha&anah ini akan terus hidup
bersamasama masyarakat $elayu selamalamanya.





ISI KANDUNGAN
BI, +AN-'NGAN $'+A #'RA)
1 PENGHARGAAN -AN PEN-AH','AN 4143
3 #ENI -RA$A )ARI 4<45
< #ENI )ARI 454A
= #ENI PER$AINAN RA+.A) 4A13
5 #ENI #'ARA 1<1=
F #ENI ,A+7N 1=1F
A #ENI PER)AHANAN -IRI 1A
9 #ENI PENGAR'H #7#I7B'-A.A 1933
2 #ENI $'/I+ 333=
14 +E#AN+E#AN -AN +E#I$P',AN 3=
11 BIB,I7GRAEI 35