N.

KRUPSKAYA'NIN LK RUS BASIMINA

NSZ
Dnyay Sarsan On Gn, ite John Reed'in bu
artc kitabna verdii ad. Bu yapt, Ekim Devrimi'
nin ilk gnlerini olaanst bir doruluk ve canllkla
yeniden yaatyor. Karmzda olaylarn basit bir s
ralamas, bir belgeler dkm deil, fakat ylesine
yaanm tipik olaylar dizisi var ki devrimin iinde
bulunan herkese kendisinin de yer ald benzeri sah
neleri hatrlatmaktan geri kalmyor. Sca scana i
zilen bu tablolar, kitlelerin olaylar nasl hissettiklerim
son derece gzel yanstarak bylece byk devrimin
farkl olaylarndaki gerek olguyu da yakalamaya yar
dmc oluyorlar.
lk bakta, bu kitabn memleketin dilini ve tre
lerini bilmeyen bir yabanc, bir Amerikal tarafndan
yazlm olmas garip gzkebilir. Her admda en g
ln yanllklara debilecei, olaylarn en byk fak
trlerini unutabilecei dnlebilir.
Yabanclar, Sovyet Rusya hakknda byle yazlar
kaleme almazlar. Ya olaylardan hi bir ey anlama
makta ya da hi bir zaman tipik olmayan bamsz
olaylar genelletirmektedirler. ahsen Devrimin tan
olanlarn sayca ok az olduu da dorudur.
John Reed ise ilgisiz bir gzlemci olmamtr. So
nuna kadar devrimci komnist olup olaylarn ve byk
kavgann gerek anlamn kavramtr. Gr keskin
lii de buradan ileri geliyor zaten, yoksa bylesine bir
kitap yazmak olasln bulamazd.
Ruslar da Ekim Devrimi'nden byle bahsetmez1

ler. Ya onun hakknda bir yarg verirler ya da tan

olduklar olaylar anlatmakla yetinirler. Reed'in kitab,
halk ynlarnn bakaldrn gerekte olduu gibi
tm bir tablo halinde vermekte olup bu yzden genlik
iin, gelecek kuaklar iin ve Ekim Devrimi'nin artk
bir tarih olaca gelecekteki insanlar iin ayrcal bir
anlam tamaktadr. Reed'in kitab kendi trnde bir
destandr. John Reed, Rus Devrimine kopmaz balarla
balyd. Kendisine yakn hissettii Sovyet Rusya'da
tifse yakalanarak ld ve imdi Kremlin'deki Kzl
Duvar'n dibinde son uykusunu uyumaktadr. Devrim
kurbanlarnn cenazelerini anlatan John Reed gibi bi
risine de bu onur lykt.
N. KRUPSKAYA

zal satamalar). Bolevik kkrtclar birer demagogtur.

Bu sz zerine salon kahkahaya bouldu.
Bir an iin snf mcadelesini unutalm...
Daha fazlasn syleyemedi, bir ses haykrd: Da
ha ok beklersin sen...
Petrograd, o zamanlar garip bir grnteydi. Fab
rikalarda, komite odalar tfekle doluydu. Postaclarn
biri gelip biri gidiyor, kzl koruyucular eitim yap
yor, tm klalarda her gece mitingler dzenleniyor ve
gnler tkenmek bilmeyen ateli tartmalarla geiyor
du. Sokaklar, akam olmaya balad m kalabalkla
yor, Nesvki caddesine doru ar dalgalar halinde ya
ylyor, gazeteler tartlyordu. Yayalara saldr o de
rece younlamt ki yan sokaklara girilemiyordu. Bir
gn leden sonra Sadovaya'da, yzlerce kiiden olu
an bir kalabaln hrszlk yaparken yakalanan bir
askeri dvp tekmelediklerini grdm. Garip tavrl
adamlar, ekmek ve st kuyruklarnda titreip bekleyen
kadnlarn etrafnda dolayor, onlara, yahudilerin er
zak stoklar yaptklarn, halk alktan lrken Sovyet
yelerinin bolluk iinde yzdklerini fsldyorlard...
Smolni de, giri ve d parmaklkta, nbetiler ser
best giri kartlarnz inceden inceye kontrol ediyordu.
Toplant salonlarnda, gece. gndz srekli toplantlar
yaplyor, bitmeyen bir uultu her yan kaplyor, yz
lerce ii ve asker demelerin stnde bir yol bulup
uyuyordu. lk kattaki byk salonda, binlerce dinleyici
Petrograd Sovyetinin kavgal toplantlarnda bulun
mak iin itiip kakyordu...
Sabahn krnden akama dek, klplerde lgnca
kumar oynanyor, ampanyalar oluk gibi akyor, or
taya konan paralar yirmi bin rubleyi buluyordu. e
hir merkezindeki sokak ve kahveler, pahal krk ve
mcevherlerle rtl orospulardan geilmiyor, monarist komplocular, Alman casuslar, planlar kuran ka
aklar ortalkta fink atyordu.
Gri bir gn altnda, souk ve yamurda kayna
yan koca ehir kouyor, kouyordu, ama nereye?

John Reed'in "Dnyay Sarsan On Gn" adl kitabn

sonuna kadar ayn dikkat ve byk bir ilgiyle okuduk
tan sonra bu yapt tm lkelerin iilerine yrekten ne
ririm. Bu kitabn milyonlarca baslarak tm dillere evril
mesini istedim, zira proletarya diktatrln ve proleter
devrimin ne,olduunu anlamak iin ylesine byk bir
nemi tayan olaylarn doru ve son derece canl bir
tablosunu vermektir. Bu gn bu sorular genel olarak bir
tartmay oluturmakla birlikte bu fikirleri kabul ya da
red etmeden nce hangi taraf tutulacaksa o tarafn tm
olgularn anlamak gerekir. Kukusuz ki John Reed'in
kitab, dnya ii hareketinin bu temel sorunu zerine
k tutmaya yardm edecektir.
1919 sonu
V. I. LENN