Traktati i Bashkimit Evropian 

ose Traktati per Unionin Evropian, TUE (anglisht Treaty on

European Union - TEU), u miratua ne mbledhjen e Këshillit Evropian, ne Mastriht, me 9 - 10
dhjetor te vitit1991 dhe u nenshkrua pas tre muajsh, po ashtu ne Mastriht. Pasi qe u ratifikua nga
te gjitha parlamentet kombëtare, TUE-ja hyri ne fuqi, me 1 Nëntor te vitit 1993,

Traktati per Unionin Evropian, i cili eshte i ndare ne gjashte pjese, e cili po ashtu permban nje
numer te madh shtrsash dhe protokolleve, ne esence perbehet nga mandamentet e Traktatit te
Romes, Provizionet kryesore te Traktatot ne Mastrihtit jane:

 BE-ja u zotua qe te realizonte unionin ekonomik dhe monetar, duke perfshire edhe
njesine monetare te perbashket (monedhen - Euro) e cila do te kontrollohej nga Banka
Qendrore e pavarur. Kjo do te arrihet ne tri faza. Faza e trete duhet te filloje me se voni, me 1
janar te vitit 1999, e jo me heret se 1 janar te vitit 1997, kur shtetet anetare t'i plotesonin
kriteret lidhur me inflacionin, deficitin buxhetor, shkallen e shkembimit valutore dhe shkallen e
interesit, vetem atehere ato mund te vazhdojne procesin e adaptimit te valutes se
perbashket.

 Ne lidhje me zhvillimin e politikes se perbashket ne politiken e jashtme dhe mbrojtjen

ushtarake, u vendos qe çeshtjet ne lidhje me mbrojtjen ushtarake se pari te subkoordinohen
ne UNionin Evropes Perendimore, UEP (Western European Union - WEU), i cili ishte i hapur
per çdo anetare te interesuar te BE-se.

 Formulimi i nenshtetesise evropiane, me ç'gje do te definoheshin te drejtat dhe obligimet

e qytetareve. Kjo perfshine te drejten ne levizje, te drejten ne rezidence, te drejten e votes
dhe te votimit si kandidate ne zgjedhjet Evropiane dhe te drejten e mbrojtjes diplomatike
jashte unionit.

 Autoriteti i BE-se ne fushat si edukimi, kultura, shendetesia, industria, mbrojtja e

konsumatoreve she zhvillimi i kooperimit u konfirmua dhe u zgjerua.

 Krijimin e Fondit Kohesiv per transferin e resurseve nga anetaret me te pasura ne ato me
te varfra.

 Forsimin e kooperimit policor, legjislativ si dhe çeshtjen e imigrimit brenda shteteve

anetare ne baze interqeveritare.
 Marrveshjen midish njembedhjete anetareve (duke perjashtuar Britanine) per te perdorur
mekanizmin e BE-se per implementimin e masave qe dalin nga Karta Sociale, e vitit 1989, ne
lidhje me mbrojtjen e punetoreve nepune, shendet, siguri, kushter pune, informim dhe
konsultimin e punetoreve, trajtimin e barabarte dhe integrimin e personave jashte tregur te
punetoreve.

 Nderrimet duke perfshi zgjerimin e autoritetit legjislativ te Parlamentit Evropian, zgjatjen e

kohes sherbyese te Komisionit... nga kater ne pese vjet dhe Gjykates se Drejtesise iu dha e
drejta qe ti denonte (financiarisht) shtetet te cilat nuk i respektonin vendimet e saj.