2.1.1.

Geografski poloaj

Kanton Sarajevo je smjeten u planinskom masivu Dinarida, na kontaktu dviju velikih

prirodno-geografskih cjelina: Podunavlja i Jadranskog mora. Zauzima povrinu od 1.268,5
km2 to ini 2,5% teritorije BiH. U saobraajno-geografskom smislu ovakav poloaj ima
poseban znaaj, presjecaju ga vitalne komunikacijske veze, prije svih pravac sjever-jug. Tim
pravcem, koji ide dolinama rijeka Bosne i Neretve, Kanton je povezan sa srednjeevropskom i
mediteranskom makroregijom. Kanton Sarajevo se nalazi izmeu 43035' i 4407' sjeverne
geografske irine, te izmeu 1800' i 18038' istone geografske duine sa centrom Kantona (u
blizini aerodroma) ije su tane geografske koordinate 43049'55''s.g.. i 18020'04'' i.g.d.
Rastojanje izmeu najsjevernije take Kantona i najjunije iznosi 62 km, a izmeu zapadne i
istone take duina je 52,5 km. Ukupna duina granice Kantona Sarajevo je 303,5 km. Sa
geomorfolokog aspekta Kanton Sarajevo predstavlja izrazitu planinsku oblast gdje se 78%
prostora nalazi u rejonu iznad 700 m n.v., brdskom rejonu od 550 do 700 m pripada 13%, dok
nizijskom rejonu pripada svega 9% teritorije. Analizom karte nagiba terena, 24% prostora
Kantona otpada na nagibe preko 45% to predstavlja limitirajui faktor za izgradnju.
Najpovoljniji tereni, sa aspekta nagiba, nalaze se u opinama Novo Sarajevo, Novi grad i
Ilida dok se najvei dio teritorija sa nagibima preko 45% nalazi u opinama Vogoa, Centar
i Trnovo. Tereni sa nagibom do 10%, zazimaju 15% teritorija Kantona i najvie ih se nalazi u
opini Novo Sarajevo (40,7%), a najmanje u opini Stari grad (7,0%). U opini Centar tereni
ovog nagiba zauzimaju 12,7%, u Hadiima 11,1%, na Ilidi 37,4%, u Ilijau 14,6%, u
Novom gradu 36,5%, u Trnovu 8,1% i Vogoi 9,6% od ukupne povrine opine. Teren
Kantona orijentisan prema sjeveru u procentu od 34,1%, a prema jugu 32,7%. Prema istoku je
okrenuto 12,5%, a prema zapadu 11,9% terena. Ravni dijelovi Kantona zauzimaju 8,8%
povrine. Najpovoljnije june orijentacije ima: opina Centar sa 41,7% teritorija, Vogoa sa
41,3%, Stari grad 40,7%, Novi grad 39,4%, Trnovo 37,4%, Novo Sarajevo 32,4%, Ilija
31,6%, Gradske optine sainjavaju Grad Sarajevo, jedinicu lokalne samouprave unutar
Kantona. U Kantonu Sarajevo ivi priblino 450.000 stanovnika. Podruje Sarajeva nalazi se
pod uticajem srednje-evropske kontinentalne klime sa sjevera i mediteranske klime sa juga.
Isprepletenost ovih uticaja, kao i raznovrsnost reljefa daju ovom podruju odlike umjereno
kontinentalne klime.

Vremenska zona:
CET (Evropa)
GMT + 01:00
2.1.2. Geoloko-geomorfoloke karakteristike
U geolokoj grai srednje Bosne, u kojoj se nalazi Sarajevo, uestvuju metamorfne i
magmatske stijene, ali su zastupljeni i mezozojski krenjaci i dolomiti. Ovaj dio Bosne i
Hercegovine se odlikuje planinama zaobljenih vrhova i zaravnjenih bila, ija je prosjena
visina od 1000-1500 m. Iznad njih izdiu se vrhovi od otpornih stijena visine od 1500-2000
m. Ove planine pripadaju zapadnoj zoni mladih vjenanih planina, odnosno Dinaridima
(Markovi, 1967).
Sarajevo se nalazi u Sarajevskom polju, koje je sastavni dio prostrane Sarajevsko-zenike
kotline, najveu u Bosni i Hercegovini. Nii dijelovi kotline prekriveni su rijno-jezerskim
sedimentima nataloenim u toku tercijera, dok su neto vii obodni dijelovi, visine od 550-700
m, izgraeni od slatkovodnih sedimenata iz kvartara, te predstavaljaju rijeno-jezerske terase,
na kojima su nastala stara, istoimena naselja: Bistrik, Sedrenik, Vinjik, Vraca, Mojmilo
Sarajevo je okrueno planinama u vidu visoke barijere: Igman (1504 m)Bjelanica(2067 m),
Treskavica (2088 m), Jahorina (1913 m), Romanija (1647 m), Ozren (1452 m) i Trebevi
(1629 m). Izgraene su od trijaskih krenjaka i dolomita, ponegdje sa izraenim krakim
reljefom, pa se javljaju peine, vrtae, jame, ali i omanja kraka polja. U viim planinskim
predijelima zapaaju se i tragovi ledenog doba, a naroito na sjevero-istonim padinama
Bjelanice, u vidu morenskog materijala i ostataka cirkova. Meutim Treskavica je daleko
poznatija po glacijalnim tragovima, jer se na njoj nalazi pet glacijalnih jezera, a to su: Veliko,
Bijelo, Crno, Platno i Malo jezero.
Na osnovu fiziko-geografskih karakteristika svojih planina Sarajevo je izraslo u veoma
znaajan zimski sportsko-rekreativni centar, a 1984.g bilo je organizator zimskih olimpijskih
igara. Pored ubrzanog razvoja ski turizma Olimpijada je uticala na opti razvoj turizma, tako
da je Sarajevo postalo poznato svjetskoj turistikoj javnosti. Najznaajnije olimpijske planine
oko sarajeva su: Jahorina, Bjelanica, Igman i Trebevi.

Jahorina se nalazi 30 km jugoistono od Sarajeva. Najvii vrhovi su joj Sjenite (1910 m),
Ogorelica (1908 m), Kouta (1907 m), Crni vrh (1788 m), Borovac (1750 m), Krievac (1319
m). Izgraena je od paleozojskih kriljaca u osnovi i krenjaka i dolomita u povlati, dok u
geostrukturnom pogledu predstavlja navlaku. Pod uticajem egzogenih sila na pojedinim
mjestima krenjak je potpuno erodiran, pa se javljaju znatne povrine pod kriljcima. To je
izuzetno pogodovalo gradnji i ureenju skijakih staza, jer su ovakvi tereni najpovoljniji u
tom pogledu. Krajem XIX vijeka izgraena je na njoj prva planinska kua, a nakon toga
ureeni su skijaki tereni i smjetajni kapaciteti. Godine 1937. tu je odran Prvi slet smuara
Jugoslavije. Nagli razvoj zimskog turizma omoguila je organizacija XIV ZOI , kada su na
planini izgraeni savremeni hoteli i pratei objekti, kao i staze za spust, slalom i veleslalom,
gdje su odravana takmienja u alpskom skijanju za ene (Enciklopedija Jugoslavije 2,
Buatlija, 1988).
Igman predstavlja talasastu povr jugozapadno od Sarajeva i ini sjeveroistono krilo planine
Bjelanice. Najvii vrhovi su Crni vrh (1647 m), Guvno (1607 m), urino (1533 m).
Izgraena je od krenjaka i dolomita tercijerske starosti, koji su navueni preko flinih
naslaga jursko-kredne starosti. Skarena je, te ima brojne krape, vrtae, i uvale, preko kojih
mjestimino dolaze morenske naslage. Teren Igmana je bezvodan, a vode se pojavljuju u vidu
snanih vrela u podnoju (Vrelo Bosne). Za Olimpijadu izgraeni su tereni za zimske
sportove, tanije mala i velika skakaonica, za skokove i letove (Buatlija, 1988). Ova planina
je znaajna i po dogaajima iz Drugog svjetskog rata i velikoj epopeji iz Narodnooslobodilake borbe, poznatoj pod nazivom Igmanski mar.
Bjelanica se nalazi jugozapadno od Sarajrvskog polja. Predstavlja karstifikovanu visoravan
koja se prua na duini od 15 km u pravcu sjeveroistok-jugozapad, u kom pravcu je i nagnuta.
Sjeverni dio visoravni ima prosjenu visinu od 1900 m. Tu su i najvii vrhovi Bjelanice:
Bjelanica Zvjezdara (2067 m), Krvavac (2062 m), Vlahinja (2057 m). Juni dio visoravni
je nii, ija prosjena visina iznosi 1200 m. Najvei dio planine izgraen je od tercijerskih
krenjaka i dolomita, dok je samo zapadni dio sastavljen od kriljaca i pjeara trijaske
starosti. Krenjako dolomitske mase su isprepucale brojnim pukotinama, usljed kojih se
atmosferske padavine brzo gube u podzemlju, pa je Bjelanica openito posmatrano
bezvodna. Vrlo je atraktivna za ljetnji i zimski turizam. Tu su bile izgraene staze za spust,
slalom i veleslalom za mukarce (Enciklopedija Jugoslavije 2, Gaparovi, 1982).

Trebevi se nalazi jugoistono od Sarajeva, a predstavlja sjeverozapadni ogranak Jahorine sa

najviim vrhom od 1629 m. To je popularno izletite Sarajlija. Na trebevi se moglo stii i
autobusom i uspinjaom koja je kretala iz centra grada i kojom se za 12 min stizalo na preko
1100 m nadmorske visine. Za odravanje Olimpijade izgraena je bob staza. Izgraeni su i
pratei objekti poput hotela i planinarskih domova. Na vrhu je bio postavljen radio-televizijski
relej.
Od geomorfolokih objekata u okolini Sarajeva, koja je bogata naslagama krenjaka, znaajne
su i peine. Neke od njih su Bijambarska peina, Orlovaa, peina Starine Novaka, peina
Litovac u dolini Miljacke i druge.
Bijambarska peina se nalazi 43 km od Sarajeva, na putu prema Tuzli. Peinu ine tri
speoloka objekta: Gornja Bijambarska peina, Srednja Bijambarska peina, koja se sastoji od
etiri dvorane koje su bogate peinskim ukrasima. U etvrtoj dvorani, koja je i najvea, nalaze
se brojni stalaktiti i strop je prekriven nakitom. Po ukrasima, koji su raznovrsni po obliku i
veliini, ova peinska dvorana je jedna od najljepih u BiH. Peina je duga 418 m, od ega je
1965 ureeno 360 m za turistiku posjetu. Ovaj interesantni geomorfoloki fenomen ima etiri
dvorane i vie hodnika koji su ukraeni stalaktitima i stalagmitima. U blizini peine je i potok
Bradi sa jezerom i vodenicom, te potok Bjelila, koji presjeca bijambarske ume i proplanke.
Peina orlovaa se nalazi na legendarnoj planini Romaniji, 15 km od Sarajeva. Peina je duga
vie od 3000 m, od ega je 2500 m ureeno za turistiku posjetu 1986. g. Po duini hodnika
ova peina je na drugom mjestu u Bosni i Hercegovini poslije Vjetrenice. Ima bogato
ukraene dvorane i hodnike, a okolina je vrlo ivopisna.

2.1.3. Klimatoloke karakteristike

Sarajevo se nalazi u srednjoj Bosni, u Sarajevsko-zenikoj kotlini. Ima umjerenokontinentalnu klimu, sa dobro izraena etiri godinja doba, ali i estim pojavama
temperaturne inverzije. S obzirom da je Sarajevo od Jadranskog mora udaljeno oko 150 km
bilo bi za oekivano da postoji vei uticaj maritimne klime, meutim nije tako. Naime, grad je
sa juga okruen planinskim masivima Igmana, Bjelanice, Treskavice i Ivan planinom, ime
je zatvoren prolaz toplog i vlanog vazduha sa Jadrana. U vezi s tim, postojali su planovi da
se buenjem tunela na Ivan planini, kojim bi se omoguila i mnogo bolja saobraajna veza
sa Mostarom i Neumom, obezbijedi prodor vazdunih masa sa juga i na taj nain zime uine

toplijim, te grad nebi imao problema sa velikim snijenim pokrivaem, ali bi se omoguilo i
opte strujanje vazduha, pa bi se rijeio problem smoga, koji je u Sarajevu izuzetno izraen.
Sa druge strane, na sjeveru, nalaze se Zvijezda, Romanija i Jahorina na zapadu, ime je
onemoguen prodor otrijih kontinentalnih masa, te tako izolovano nastaju uslovi za
formiranje lokalne, mikro-klime.
Tabela 1. Srednje mjesene i godinje temperature vazduha u C u Sarajevu (1975-1984).
I

II

III

IV

VI

VII

VIII

IX

XI

XII

Sred.

1,2

5,9

8,5

14

16,9

18,5

17,6

14,9

10,9

4,2

1,1

9,4

god.
-0,2

Iz tabele 1. se moe zakljuiti da je januar najhladniji mjesec je januar sa 0,2 C, a zatim

slijedi decembar i februar sa 1,1, odnosno 1,2C. Juli mjesec je najtopliji sa srednjom
temperaturom od 18,5C i avgust sa 17,6C. Srednja godinja temperatura u periodu od 19751984. godine iznosi 9,4C.
Zanimljivo je da se zimske temperature mogu spustiti i ispod 10, pa i do -20C. Za
posljednjih 120 godina, od kada se vre meteoroloka mjerenja, najnia temperatura je
izmjerena 21. 2. 1946. godine i iznosila je 26,4C, dok je najvia izmjerena dvije godine
kasnije 8. avgusta u iznosu od 40C (www.sarajevo.ba).
U Sarajevu i njegovoj blioj okolini vjetar nije suvie izraen. Najvjetrovitiji mjeseci su mart,
april i februar, a najdominantiji vjetrovi su sjeverni i juni. Prosjena jaina vjetra, po
Boforovoj skali iznosi 1,35 F.
Prosjena vlanost vazduha za period od 1975-1984. g. je iznosila 71,4 %. Najvea vlanost
vazduha je u decembru, januaru i novembru, kada iznosi 80 %, a najmanja u martu, aprilu i
maju oko 60 % (Savezni hidrometeoroloki zavod).
Tabela 2. Srednja mjesena i godinja insolacija (u asovima) za Sarajevo (1975-1984).
I

II

III

IV

VI

VII

VIII

IX

XI

87,4

135,4 143,8 178,7 198,9 253,6 205,7 179,6 135,8 71,5

XII

Sred

39,9

1695

god.
64,7

Iz tabele se moe zakljuiti da je insolacija najmanja u decembru mjesecu kada iznosi svega
39,9 h, kada je, logino oblanost najvea 331,9 h. Insolacija je najvia u mjesecu julu u
iznosu od 253,6 h, dok je oblanost u istom mjesecu najmanja 106,4 h. U ukupnom godinjem
prosjeku za navedeni period insolacija je iznosila 1695 h, dok je oblanost u prosjeku iznosila
2685 h, iz ega se moe zakljuiti da, u prosjeku, u Sarajevu ima vie oblanih (224 dana), u
odnosu na sunane (141 dan), odnosno 1000 h oblanosti vie nego sunca.
Tabela 3. Srednje mjesene i godinje sume padavina (u mm) u Sarajevu (1975-1984).
I

II

III

IV

VI

VII

VIII

IX

XI

XII

Sred.

61,3

65,1

75,5

82,6

93,5

81,9

73,3

79,3

80,7

85,2

79

931,8

god.
74,4

Iz tabele se moe oitati da najvie atmosferskih izluevina padne u junu mjesecu 93,5 mm,
dok je sekundarni maksimum u novembru 85,2 mm, u kom periodu je i oblanost najvea.
Najmanja koliina padavina karakteristina je za februar mjesec, kada iznosi 61,3 mm, dok je
prosjena godinja suma padavina za period od 1975-1984. godine iznosila 931,8 mm. Takoe
je uoljivo prilino ravnomjerno izluivanje padavina tokom godine. Znaajno je i to da se
snijeg u gradu zadrava oko 60 dana godinje.
Ovakvi povoljni klimatski uslovi su povoljno uticali na razvoj turizma, naroito zimskog.
Snijeni pokriva se na okolnim planinama zadrava u prosjeku 200 dana, zbog ega ski
sezona traje sve do poetka maja.
Na kraju treba istai da je prva meteoroloka opservatorija u Bosni i Hercegovini podignuta
na Bjelanici 1894. godine.
2.1.4. Pedoloke karakteristike
Za Sarajevsko-zeniku kotlinu, kao i za iru okolinu Sarajeva karakteristino je vie tipova
zemljita, ali se u osnovi svodi na nekoliko varijeteta smeeg tla. To su, prije svega smea tla
na krenjaku i dolomitu, kiselo smea tla, lesivirano tlo.
Naravno, u dolinama rijeka se javljaju aluvijalne ravni, gdje su zastupljena aluvijalna tla sa
semiglejom. Po svojstvima su veoma razliita. Ima ih vrlo plitkih, ali i veoma dubokih. Po
pravilu sadre malo humusa (oko 1 %). Kako zauzimaju ravniarska podruja, ova tla su

veoma pogodna u uzgoj svih kultura, a uz navodnjavanje daju veoma visoke prinose. Podruja
grada oko rijeka Miljacke, eljeznice i Bosne nalazi se na ovom tlu.
U prostoru oko njih dolaze lesivira tla. Nastaju iz smeeg tla ispiranjem estica gline iz
povrinskih u dublje horizonte, koji su zbog toga slabije vodopropusni od povlatnih. Ova tla
su kisela (pH 5-6,5), a sadre oko 2 % humusa. Zahtjrvaju agrotehnike mjere: kalcifikacije,
fosfatizacije i humizacije i svrstavaju se u tla srednje plodnosti.
ire podruje grada se nalazi u zoni smeeg tla na krenjaku i dolomitu. Ova tla imaju slabo
kiselu reakciju, a stepen zasienosti bazama je vei od 50 %. Po teksturi su ilovaste glinue i
glinue, ali su dobro vodopropusna, jer im je struktura poliedrina. Svrstavaju se u srednje
duboka tla, a preteno se nalaze u brdskim i planinskim podrujima.
Kiselo smea tla nastaju na kiselim stijenama i imaju kiselu reakciju, gdje je stepen
zasienosti bazama nii od 50 %. Sadre 2-5 % humusa, ali su siromana fosfatima. Srednje
su dubine i pogoduju za uzgoj krompira, rai, jema i zobi. Potrebna im je fosfatizacija,
kalcifikacija i unoenje azotnih ubriva (Enciklopedija Jugoslavije 2, Kavi, Resulovi,
1982).
2.1.5. Hidroloke karakteristike
Grad Sarajevo, kao i njegovo ire podruje, veoma su bogati vodom, najvie u obliku rijenih
tokova i izvora. Kroz sam grad itavom njegovom duinom protie rijeka Miljacka, inei na
taj nain njegovu kimu. Miljacka nastaje spajanjem Paljanske i Mokranjske Miljacke, koje
su duboko usjekle svoja korita, kao i Miljacka, u vidu kanjona, u duini od nekolik
kilometara, prije njenog ulaska u grad. Vodu odvodnjavaju sa Jahorine i Romanije. Tee kroz
grad ureenim koritom, podzidanim i regulisanim poslije dolaska Austrougara. irokim oko
35 m i dubokim oko 1,5 m. U Miljacku se uliva i nekoliko potoka od kojih su najvei
Koevski, Veleiki, Bistriki potok i Moanica iji je izvor u potpunosti kaptiran i
iskorien za vodosnabdijevanje grada, jo u doba Turaka. Svi su oni regulisani i veim ili
manjim dijelom teku ispod ulica grada. Miljacka nakon Alipainog mosta naputa grad i
poslije nekoliko kilometara se uliva u Bosnu.
Bosna, zapravo neprotie kroz grad. Ona nastaje na vrelu Bosne, od nekoliko vrela koji izviru
u podnoju Igmana, na nadmorskoj visini od 492 m. Bosna se na svom putu dugom oko 230
km uliva u Savu kod Bosanskog amca. Bosna neposredno poslije izvorita prima nekoliko
pritoka: eljeznicu, Dobrinju, Miljacku.

eljeznica izvire podno Treskavice. Ona protie kroz sarajevsko naselje i optinu Ilidu, gdje
se i uliva u Bosnu. Rijeka Dobrinja, u svom gornjem dijelu Tilava, izvire ispod Trebevia.
Protie kroz naselja Lukavicu i Nearie, a zatim pod nazivom Dobrinja kroz istoimeno
naselje, koje poput novosadskim Limanima, nosi numeraciju od 1 do 4. Neto nizvodnije se
uliva u Bosnu.
Sarajevo je poznato i po mineralnim vodama. Tu je prije svega banja Ilid, ije i ime to
potvruje (ilida na turskom znai banja). Sastoji se od nekoliko izvora tople,
hidrokarbonatne i sulfatne vode sa temperaturom od 58C. Bila je poznata jo u doba
Rimljana. Ilida je jedna od najpoznatijih banja u Bosni i Hercegovini, a specijalizovana je za
lijeenje reumatskih, nervnih i enskih bolesti.
Drugi poznati mineralni izvori u blizini Sarajeva su Blauj i Kiseljak, u kome se flaira
poznata kisela voda Sarajevski kiseljak.
Od drugih hidrografskih zanimljivosti treba izdvojiti pet glacijalnih jezera na Treskavici koja
predstavljaju najizrazitije tragove ledenog doba na ovoj planini. Jezera predstvljaju pravu
prirodnu rijetkost i planinarsku atrakciju, a nalaze se iznad 1500 m nadmorske visine.
Glacijalna jezera na Treskavici: Veliko, Bijelo, Crno, Platno i Malo jezero predstavljaju
vrijedne ekosisteme sa specifinom florom i faunom. Krajem pedesetih godina ova jezera su
vjetaki poribljena, ali je eksperiment uspio samo u Velikom jezeru, u kojem ima ribe
pastrmke. Veliko jezero je najvee i najljepe ( dugo 220 m, iroko 185 m, a duboko 6 m)
nalazi se na nadmorskoj visini od 1548 m. Kristalno ista jezerska voda i nedirnuta okolina
nude nezaboravne trenutke, posebno u vrelim ljetnim danima, mada i u ostalim godinjim
dobima ljepota i atraktivnost jezera nije nita manja.
Vodopad Skakavac se nalazi 12 km sjeverno od Sarajeva, iznad sela Nahorevo. To je jedan od
najveih i najljepih vodopada u BiH i predstavlja pravu turistiku atrakciju. Vodopad je visok
98 metara i smjeten je u pejsau izuzetne ljepote. Na plitkim karbonatnim tlima, u
neposrednoj blizini vodopada, razvijene su termofilne ume i ikare crnog graba i jesenje
aike, te crnog graba i crnog jasena. Posebno interesantna je vegetacija na stijenama oko
vodopada, koja obiluje endeminim i relikatnim vrstama. Vodopad Skakavac, po mnogo emu
izuzetan, predstavlja jedan od najatraktivnijih turistikih motiva u neposrednoj blizini
Sarajeva.

Na rijeci eljeznici, na lokalitetu iznad Trnova, nalazi se izuzetno lijep i rijedak prirodni
fenomen, poznat pod nazivom Kazani na eljeznici. Kazani predstavljaju najatraktivnije
mjesto u kanjonu eljeznice. Na ovom lokalitetu voda je dugim nizom godina, jakim
kretanjem i materijalom koji nosi, izdubila u svom dnu, u stjenovitoj podlozi, okrugla
udubljenja, kazane lonce, te se ima utisak kao da na tim mjestima voda kljua. Kazani su
duboki od pola do jednog metra, promjera 0,30 do 0,70 cm, i esto se susreu u koritu rijeke.
Ovaj vrijedan prirodni fenomen ujedno predstavlja znaajnu turistiku atrakciju.
2.1.6. Biogeografske karakteristike
Vegetacija na podruju Sarajeva prepada srednjeevropskoj zoni. Po umama i livadama nalaze
se formacije centralnoevropske zone, a to su : hrast, bijeli grab, omorika, jela, bukva, bor,
topola, lipa. Kao granica mediteranske flore javlja se crni bor, munika, estika, crveni javor. U
vertikalnom pravcu se zapaaju tri vegetaciona pojasa. Najnii dolinski predstavlja Sarajevsko
polje, slijedi potplaninski pojas do 1700 m i na kraju planinski pojas iznad pomenute visine
(kari, 1985).
Trebevi, planina na domak Sarajeva, najomijljenije je izletite Sarajlija. Ljepotu Trebevia,
koji je ukras Sarajeva, karakterie itav niz specifinosti kao to su: vie stotina vrsta drvea,
grmlja, zeljastih biljaka koje su ovdje prirodno zastupljene, zasaene stogodinje kulture
Panieve omorike, crnog i bijelog bora, munike, molike, aria, limbe, zatim planinska
botanika bata Alpinetum, koja je osnovana 1948. godine ispod samog vrha Trebevia, te
itav niz endeminih vrsta (Knantia sarajevoensis, Iris bosniaca, Primula auricula,
Hieracium trebevicianum, Iris bosniacum i dr.) (www.sarajevo.ba).
Atraktivno etalite od banjsko turistikog naselja Ilida do Vrela Bosne, zasaeno stablima
platana i kestena u duini od 3,5 km, predstavlja najljepi drvored u BiH. Aleju sainjavaju
726 stabala javorolisnog platana, saenih u 2 reda 1892. godine, te desetine stabala divljeg
kestena koji su saeni 1888. godine. Ovaj zeleni tunel oduvijek je predstavljao pravu
turistiku atrakciju i svojevrstan spomenik prirode. Slinu atrakciju predstavlja stogodinji
drvored lipa na keju uz Miljacku, poznat pod nazivom Omladinsko etalite.
Botaniki vrt se nalazi u centralnom dijelu grada i ini sastavni dio kompleksa Zemaljskog
muzeja. Jedini je spomenik ove vrste u Sarajevu. Osnovan je 1913. godine, a njegov osniva
bio je istaknuti botaniar Karlo Maly. Povrina botaninog vrta iznosi 14.270 m2 i u njemu se
uzgaja vie od 2000 biljnih vrsta. Vrt sadri vrlo vrijedne zbirke: endeminih vrsta, tercijalnih

relikta, naih floristikih rijetkosti. U prekrasnom ambijentu se na jednom mjestu mogu

vidjeti brojne egzotine vrste drvea, kao to su: japanska trenja (Prunus serrulata),
mamutovac (Sequoia), ginko (Ginkgho biloba) i dr. Posebnu atrakciju predstavlja fontana u
centralnom dijelu vrta, okruena bujnom vegetacijom, koja doprinosi da vrt na posjetioca
ostavlja utisak romantinog cvijetnog parka (www.sarajevo.ba).
U samom gradu se nalazi i vie zelenih povrina u vidu parkova. Najznaajniji je svakako
Veliki park u strogom centru grada, preko puta stare zgrade Zemaljske vlade i Skuptine BiH i
Doma Milicije. Takoe je znaajna Pionirska dolina, park, zabavni park i zooloki vrt grada
Sarajeva. Tu su, zatim ureena izletita Vrelo Bosne i Stojevac, kao i banja Ilida.
Na okolnim planinama mogu se nai razne vrste divljai. Najznaajniji su: vuk, mrki
medvjed, lisica, divokoza, veliki tetreb, divlja svinja, srna, jelen, kuna.