Heksokinaza i glukokinaza

Poreenja krivih zasienja supstratom za heksokinazu i glukokinazu.

 U razliitim tkivima nalaze se razliiti izozimi (izoenzimi)

heksokinaze.
U veini tkiva prisutni izozimi heksokinaze imaju nisku K m za
glukozu (<0,1 mM) u poreenju sa koncentracijom glukoze u krvi (~
5 mmol/L) i snano ih alosteriki inhibira proizvod reakcije koju
kataliziraju, glukoza 6- fosfat.
Uvijek kada se koncentracija glukoza 6-fosfata u eliji povea
iznad normalnog nivoa, heksokinaza se privremeno inhibira,
odravajui brzinu stvaranja glukoza 6-fosfata u ravnotei sa
njegovim iskoritenjem. To je od posebne vanosti jer je sprijeeno
da heksokinaza, u obliku fosforiliranih heksoza, dri sav P i prisutan
ueliji.
U ove izozime spada i heksokinaza miocita.

elije jetrenog parenhima jedinstvene su po tome to sadre

glukokinazu, izoenzim heksokinaze, koji se po kinetikim
svojstvima znaajno razlikuje od drugih heksokinaza.

Glukoza 6-fosfat ne inhibira glukokinazu.

Glukokinaza ima mnogo veu Km za glukozu (~10 mmol), u
poreenju sa drugim heksokinazama, koja je vea i od
normalne koncentracije glukoze u krvi (4 - 5 mmol/L).
Zbog znatno slabijeg afiniteta prema glukozi, u poreenju sa
drugim
izozimima heksokinaze, glukokinaza e glukozu
fosforolirati samo onda kada glukoze ima u izobilju.
Jetra djelovanjem glukokinaze "puferuje" nivo glukoze
krvi.

 Uloga glukokinaze je da obezbijedi glukoza 6-fosfat za sintezu

glikogena, u ijem se obliku skladiti glukoza, odnosno za
sintezu masnih kiselina. Time je sprjeen gubitak glukoze kada
je prisutna u izobilju.
Nizak afinitet prema glukozi koju ima glukokinaza prisutna u
jetri ostavlja mogunost mozgu i miiima da prvi koriste
glukozu u uslovima njenog ogranienog snabdijevanja.
Nizak Km heksokinaza prisutnih u mozgu i miiima dobar je
izbor za ova tkiva, jer omoguava fosforilaciju glukoze i u
uslovima kada su koncentracije glukoze u krvi veoma niske.

Glukokinaza je inducibilan enzim.

U razliitim fiziolokim uslovima koliina glukokinaze se poveava
odnosno smanjuje indukcijom odnosno represijom sinteze enzima.

Inzulin poveava koliinu glukokinaze tako to poveava

transkripciju gena za glukokinazu.
Povienje nivoa glukoze u krvi dovodi do poveanog izluivanja inzulina iz elija pankreasa. Povieni nivoi inzulina u krvi pokreu transkripciju gena za
glukokinazu i nivo jetrene glukokinaze se poveava. Jetra u kojoj je glukokinaza
inducirana vie doprinosi snienju nivoa glukoze u krvi.
Odsusutvo inzulina ini jetru dijabetinih osoba deficitarnom sa glukokinazom,
uprkos povienim nivoima glukoze u krvi. To je jedan od razloga zato jetra
dijabetiara ima slabije pufersko djelovanje na nivo glukoze u krvi.

 Glukokinazu inhibira fruktoza 6-fosfat, koji je u ravnotei sa

glukoza 6- fosfatom djelovanjem enzima fosfoglukoza izomeraze.
U parcijalnoj inhibiciji glukokinaze fruktoza 6 - fosfatom posreduje
protein regulator (inhibitor) glukokinaze.
Fruktoza 6 - fosfat pokree vezivanje ovog inhibitornog proteina na
glukokinazu.

Fruktoza 1- fosfat aktivira glukokinazu u jetri.

Fruktoza 1- fosfat inhibira vezivanje inhibitornog proteina na glukokinazu.
Protein inhibitor glukokinaze ima afinitet prema fruktoza 1- fosfatu, koji se takmii
sa fruktoza 6- fosfatom i ponitava njegovo inhibitorno djelovanje. Poto je
fruktoza 1- fosfat prisutan je u jetri samo kada se u fruktoza nalazi u krvi, ovo
svojstvo proteina inhibitora glukokinaze objanjava opaanje da ingestirana
fruktoza stimulira fosforilaciju glukoze u jetri.