JU UNIVERZITET U TUZLI

FARMACEUTSKI FAKULTET

ODREIVANJE ZETA POTENCIJALA I ZNAKA

NAELEKTRISANJA KOLOIDNE ESTICE
POMOU ELEKTROFOREZE

Vjeba_______priznata
asistenta_________________

potpis

UVOD
Elektrokinetike pojave se mogu upotrijebiti za prouavanje prirode i osobina
dvosloja. Te osobine zavise od strukture povrine estice, adsorpcije jona i dr.
estica, znaka i gustine naelektrisanja adsorbovanih jona, potencijalne
razlike u adsorpcionom i difuzionom sloju, tj. zeta- potencijala i dr.
Elektrokinetike pojave nastaju kad dolazi do kretanja jedne faze u odnosu
na drugu u nekom koloidnom ( disperznom ) sistemu. Neke su izazvane
vanjskim EMS kao elektroforeza i elektroosmoza , a kod nekih mehaniko
kretanje izaziva nastajanje EMS ( potencijal sedimentacije i potencijal
proticanja ).
Elektroforeza je pojava kod koje dolazi do kretanja disperzne faze u odnosu
na nepokretnu tenu fazu pod uticajem vanjske EMS.
Elektroosmoza je obratan proces, tj. kada u elektrinom polju dolazi do
kretanja tene faze u odnosu na nepokretnu vrstu fazu.
Brzina kretanja koloidnih estica cilindrinog oblika data je izrazom :
v=

E
4 L

(m/sec)

gdje je:
E potencijal izmeu elektroda (V)
L rastojanje izmeu elektroda
- dielektina konstanta ( F/m)
viskozitet disperzne sredine za vodu na 25 C ( 10-3 Nsec/m2)
zeta potencijal (V)
Potencijal koji se javlja na granici izmeu dvije faze zove se elektrokinetiki ili
zeta- potencijal. to je vie jona suprotnog naboja u adsorpcionom sloju i u
vezi s tim to je manja debljina difuzionog sloja u kojem se nalaze joni
suprotnog naelektrisanja, to je manji i zeta potencijal u dvostrukom
elektrinom sloju, tj. u odnosu na termodinamski potencijal, Zeat potencijal
je direktno neizmjerljiva veliina, ali se moe posredno odrediti iz brzine
kretanja koloidne estice ili disperzne sredine u elektrinom polju koritenjem
gore navedene jednaine.

ZADATAK VJEBE
Odrediti znak naelektrisanja i zeta potencijal koloidnih estica u
pripremljenom koloidnom rastvoru.

METODA RADA
Za izvoenje elektroforeze postoje apaarture raznih konstruktivnih
karakteristika najee u obliku U cijevi. Mi koristimo aparaturu za
slobodnu elektroforezu. Ovakva aparatura sa nepolariziranim bakarnim
elektrodama pogodna je i za odreivanje apsolutne brzine kretanja obojenih
jona. Aparatura ima jednu slavinu sa malim promjerom , manjim od 0,5 mm,
ime je omogueno polagano proticanje koloidnog rastvora i dobijanje otre
granice izmeu dvije tenosti. Koloidni rastvor koji smo mi pripremili sadri :
10 ml 0,02 M NaCl, 14 ml vode i 16 ml AgNO3. Ovaj rastvor treba uliti u
loptasti rezervoar, zatim trokraku slavinu postaviti u poloaj koji omoguava
istiskivanje vazduha i isticanje malo rastvora u au. U bone U cijevi treba
do naznaenog nivoa naliti destilovanu vodu, a zatim pomou pipete
uronjene do dna uliti toliko 10% CuSO4 ,da se otra granica izmeu tenosti
podigne do nivoa na kojem je bila dest. voda. Dodavajui dest. vodu treba
spojiti nivoe tenosti u U cijevi. U krajnje krakove aparature uroniti bakrene
elektrode tako da se krajevi nalaze blizu dna i prikljuiti na izvor istosmjerne
struje napona 270 V i posmatrati kako e se pomjeriti granica sola u
vremenskom intervalu od 25 min. Napon mjerimo voltmetrom koji je
prikljuen paralelno sa elektrodama, a rastojanje izmeu elektroda je 0,69m.

PRORAUN
1. Napon izmeu elektroda E = 270 V
Vrijeme trajanje eksperimenta t = 25 min = 1500 sec
Pomak granice sola s= 2 mm = 0,002 m
Rastojanje izmeu elektroda l = 0,69 m
Viskozitet disperzne sredine = 10-3 Nsec/m2
Dielektrina konstanta = 8,9 F/m

2. Zeta potencijal rauna se po formuli :

= av (V)

gdje je :
a=

6 (4 0,001)
81 1,1 1010

= 8457912,458

Za vodu na temperaturi od 25C brzina elektroforeze je:

sl
v = tE

v=

( m2 sec
0,002 0,69
1500 270

-1

V-1 )

= 310-9 m2 sec

-1

V-1

= av = 0,0288 V
3. Znak naelektrisanja se odreuje prema smjeru kretanja koloidne

estice. Kolodni rastvor je za vrijeme trajanja reakcije skrenuo u desno,

to znai da je koloid negativno nabijen.