sakarya niversitesi ilahiyat fakltesi dergisi 6 1 2092

k el am

MUCiZE
Alastair McKINNON* 1 Tre:. M.ustaja AKAY'*

Mucizei:n

iki temel fevkalade

anlam vardr.

Bunlardan biri, mucizenin ta-

biat kanunun geici olarak iptalini gerektiren bir olay olmas; dieri de onun
bizim tabiat
ile

anlaymzla elien

bir olay

olmasdr.

Biz bu

anlamlarn

birincisi

balayacaz.

Bizim itirazmzrr z olduka basittir: Tabii kanunun geici olarak iptali

fikri kendi iinde

dr.

elikilidir.

Bu eliki, kavramn kendi manasndan domakta

Tabii kanun, ou kez zannedildii gibi, tabiatn kanun vazeden ve belki ::le

zellikle yasaklayc bir gce sahip olan bir tr kodu deildir. Bu tarz bir anlay,
miadru doldurmu,

asdr.

hibir

kabul edilemez ve tamamen bilimsel olmayan bir

Tabiat kanunlar, medeni kanunlarla hibir benzerlik taunazlar ve orlar

ekilde tabiatr ak..n

istisnai de olsalar, asla

ekte vuku bulan
doru anlalm

kar

zorlamazlar. Onlar herhangi bir

eye,

acayip ve

koymaz ve mukavemet gstermezler. Onlar, ger-

eylerin nasl

rilmi ksa tas\ri.rle:idir.

bak

vuku

(Bu, bir

bulduunun

yanlgdr,

fakat

basit, byk lde

imdilik i

genelleti

grr.) Binaenaleyh

tabiat kanununun asla istisnalar olamaz veya burada tannlan

gibi mucize, kendi iinde bir eliki ierir.

Biz, tabiat kanununu bu zel

anlam

iinde

anlaynca

bylesi kanunun, -onu

bizim idrakimizden farkl olarak- asli yaps itibariyle bozulamaz olduunu gr-

.-\.lastair McKinnon'a ait bu makale Richard Swinburne'nin

"Ivfuacles" Macmian
Publishing Com. New York, 1989, p. 49-53.lar arasnda yer alnaktaclr.
Saka-ya niv. ilahiyat Fak. slam 1vfezhepler Tarilli .-\.nabilim Dal retim yesi, Yrd.
Do .Dr.

209

ey -apak

rz. Bu iti.barla vuku bulan bir

harikulade_bir olay bile olsa- belli bir

kanuna gre meydana gelir yada olumsuz adan bakdnda gerek bir olayn
herhangi bir tabiat kanununu ihlal etmesi muhtemel
ramn u

anda bizim ilgilenmekte

olamaz yada daha az

tanmlanabilen
ayet

lursak, bu

yanluc

olduumuz

bu

deildir.

anlamna

tabiatt;

olarak, gerek

Bu sebeple, kav-

gre hibir mucize

bu terirole

doru

olarak

bir olayn olmas imkanszdr.

biz, tabiat kanunu yerine

eliki

daha net bir

"olaylarn

ekilde

fiili seyri" ifadesini kullanacak o-

grlebilir. Bu takdirde mucize, "

olaylarn

fiili seyrinin geici olarak iptalini gerektiren olay" olarak tanmlanabilir. yleyse,
bir olayn mucize olarak tanmlanmasnda srar eden bir kimse, mucizenin olayn

fiili seyrine

aykr

bir ekilde vuku bulduuna dair olduka tuhaf bir iddiada

bulunmu olacaktr.

Birinci anlamda mucize, sadece kendi terminolojisi iinde

kat

ayn

bu

elikili

linde

kullanmda

zamanda o,

da

durumu, mucize olarak

grz.

eliki

olarak ifade edilebilen bir

anlalan

karlaan

bir olayla

eydir.

tasdik edebilir ve onun iptal

"kanunlar"

tasdik edebilir ve sz konusu

pamayaca ey,

hem bu mucize

olayn

kiinin,

kabul etmektir. Bu,

anst/ mucize olduunu ayn

ettii "kanunlar"
ol-ay

Biz

olayn

reddedebilir veya bu

inkar edebilir. Ancak, onun ya-

hem de bu

sz konusu

fa-

kimsenin ha-

Byle bir kimse bir ikilem ile yz yzedir. O, bu mucizevi

gerekliini

brlkte

elikili deil,

olayn

oiayn

ihlal ettii "kanunlan"

hem gerek hem de ola-

anda kabullenemeyeceini sylemektir.

Mesele daha farkl bir ekilde de ifade edilebilir. Bir olaya nanmak, onun
vuku

billduuna

inanmakur. Bir

olayn

tabiat kanununu geici olarak iptal

mucize

ettiine inanmaktr.

bu tr ihlaller imkanszdr. Binaenaleyh mucize

olarak onun gerek

olduu

olduuna

veya mmkn bile

inanmak ise o

olayn

grld

zere

Fakat

olduu varsaylan
olmadna

bir olayla ilgili

inanmak

arasnda

bir

seim-yapmak zorundayz. Bizim inanamadmz ve inanmann anlamsz olduu ey,

gerek veya farazi bir

bylesi bir
ildir.
rn

yaklam,

bu anlamda bir mucize

tecrbi bir dnyada olaylann

Bu, olsa, olsa mucize

basite ortaya

olayn

kavramnn

ak

kendi iindeki

karmaktr.

210

olmasdr.

Tabi ki

iin kanun koymak deyapsal elikili

sonula-

anlam

Mucizenin birinci
at

anlaymzia elien

alap ikinci

anlamyla

ile ilgili bu

bir olay

imdi,

kafidir. Ancak

olmas anlamndaki

bizim tabikarmak

mucizenin daha

ilgili ne diyebiliriz? Bu anlam tarafindan ortaya konulan

uyumazlk,

birincisinde (yani birinci

atn

deildir.

iinde

kadar

Aksine bu

anlamna

uyumazlk,

gre mucizede)

olduu

gibi tabi-

mucizevi olayla bizim tabiat

anlay

mz arasndadr. Bu gibi bir uyumazlk dncesi, bir eliki deildir. stelik

bu gibi

uyumazlklar,

nadir

olmad

itibarla mucizenin bu anlamda

Mesela, " x, beni hayrete

meru

drr."

tabiat kanunu bilmiyorum."

aslsz

gibi, her zaman

olarak

kullanlabilecei

veya " x'in sebebini

anlamnda

da

deildir.

Bu

durumlar olabilir.

aklayabilen

hibir

"x, bir mucizeclir" ifadesini kullanabili-

rim. Keza, benim b~n sylemek istediim ey buysa ve yegane dncem bu

konudaki

anlay eksikliimi

gi olarak

tanmladm

ilgili iki husus

vardr.

gstermekse, bu takelirde ben,

kpeimi

kahveren-

zaman ki kadar dakunulamaz olabilirim. Fakat burada

Demek istenilen orijinal ifade, bylesi bir olayla ilgili

tam tersine benim ona

kar

deil,

olan reaksiyonumla ilgilidir; ki burada mucize kav-

ram, tanmlayc stlahi anlamndan ziyade zel olarak kullanlmaktadr. kinci

olarak, dorusu, insanlar bu kavram sadece smrlandnm/stlahi ekliyle

h.-ullanmazlar. Onlar bu

kavram,

sadece, ilgili bir tabiat kanunu bilmediklerini

sylemek iin kullanmazlar, aym zamanda byle bir kanunun

inanlarm

ifade etmek iin de

kullanrlar.

olmadna

Onlar, bunu sadece kendi

dair

anlay

yeter~izliklerini gstermek iin deil, fakat ayn zamanda anialamaz belki de

anlalnasna gerekolmayan bir olaya olan inanlarn ima etmek iin de kulla-

. nrlar.

ayet

insanlar bu ka.v-ramJ

hangi bir zel anlama sahip

bir gce sahip

olduunu

ska kullanmasalard,

olabildiini

ve

onun

kavramn nasl

nasl apak

her-

zel dini

grmek gleecekti.

Her ne kadar bu kavram zel anlamda

olay' tanmlamak

dahas

bu

iin kullanldnda

kullanld

elikilidir.

yoluyla kullanan bir kimse, mucizeyle

elien

zaman masum ise de bir

Bylece mucize

kavramn

ima

tabiat fikrini kabul edebilir. Fakat

o, herri vuku bulmu mucievi olaya hem de mucizeyle elien tabiat fkrinin
doru olduuna

birlikte

olarak kendisiyle

eliir.

inananaz.

Bunu yapmaya

kalktncia

Bu durumda o, "Evet, bu kedi

211

bu

beyazdr."

kii,

zorunlu

diye syleyen

ve

peinden

rrn."

olduuna inan

usulca " fakat ben, yine de btn kedilerin siyah

diye ilave .eden bir kimse gibidir.

Bylesi kimseden, makul olarak ya mucizevi

elitiini

tabiat fikrinin mucize ile

mucize olan tarihi

olayn

olayn

tarihi

gerekliini

ya da

kabul etmesi istenilebilecektir. Fakat, szde

savunucusu olarak o, ilk ifade edilen hususu kolayca

yapamaz ne de sz konusu tarihi mucizevi olaya dair yeterli delil bile olsa byle.:
yapmas
ini

gerekir. Bundan dolay o, uramakta olduu tabiat fikrinin yetersizli-

kabul etmek zorundadr. Bunu yapmak, tabiata istisnalar koymak ve onu

tedavlden kaldrmaktr. Bu ise tabiatn kontroln geici olarak kaldrmak veya

tamamen iptal etmek demektir. Fakat byle yapmakla bu
iptal edilmesine yol aacak ba
dayan~ olduu
ekliici

kabul

koparm

olur ve

kii,

balangta

bu

btn

yapnn

tanm

zerine

zemini reddetmi olur. Durum aktr: bir olayn tarilli ger-

etnek,

onun mucize

olmasn salayan

alt yapnn yok edilmesi-

dir.
Tabi ki burada,

kurbarumza

tabiat fikrinden yetersiz

olduu

bir

ak

hareket

alan

daha

iin vazgemek yerine,

vardr. K.ii,

tabiat

gerek ve

kendi
doru

bir kopya olarak ilan edebilir. Byle yapmakla bu kimse bir kere daha tabiat
alan

iine

elikiyi yerletirmi

ve kendisiyle

tabiatn etkilenecei onarlmaz elikilere

O halde bu hakikat
nmlamada srar
karya kalr:

Mesela,

ayet

ortaya

ayn

bu

koymaktadr

tekrar geri getirir.

ki bir

kii, olay

zorlanr. Eer

mucize olarak ta-

iki altematifle
aklamaya

bu termi.nolojiden (mucize
o, bunun yerine

paras olduunu

runda brakr. Bu gibi bir kimse,

ilcinci anlama gre

etrafnda

hem de

tekil

kalkarsa

anlama gre

eden

olmadn

kar

kavramndan)

olay birirci

kalkarsa, bu takdirde kendi kendini, problem

gerek seyricin bir

olay

derecede in-lcinsz olan

mant tarafndan

tamamen vazgemeye
olaylarn

unu

eden kimse,

kendi konumunun
aklamaya

olur. Fakat bu dumm, kendisini birinci anlama

olayn

hem

sylemek zo-

bir ok yol bulunan fakat hibir

bulunmayan !.i.'mcek a iindeki sinek gibidir.

Bu meselecin sonucu paradoksal olarak yle ifade edilebilir: Mucizecin
uygun olarak saptanm btn anlamlan mantki olarak uygun deildir.

212