Professional Documents
Culture Documents
Phn 2
Fuzzy?
Nhng hnh di y c mu g?
Fuzzy?
Cc c gi p?
Fuzzy?
Ti v bn, ai cao?
Fuzzy logic
Khi nim v fuzzy logic c thai nghn
bi gio s Lotfi Zadeh ca i hc UC
Berkeley vo nm 1965
Cho php gii quyt vn thng tin
khng chnh xc (imprecision) hay khng
chc chn (uncertain)
L thuyt fuzzy cung cp mt c ch x l
cc thng tin c tnh ngn ng (linguistic)
nh l nhiu, thp, trung bnh, rt
Cung cp mt cu trc suy lun tng t
nh kh nng lp lun ca con ngi.
GV: L Hoi Long
Fuzzy logic
L lun chnh xc ch l mt trng hp gii
hn ca l lun xp x (approximate
reasoning)
Mi th ch l vn ca mc (matter of
degree)
Kin thc ch l mt tp hp ca cc rng
buc m c tnh n hi trn mt tp hp
cc bin
Suy lun ch l mt qu trnh lan truyn
ca cc rng buc n hi
Bt c mt h lun l (logic) no cng c
th lm m (fuzzify)
GV: L Hoi Long
Fuzzy set
Gi X l mt tp khng rng
(nonempty set)
Mt tp fuzzy A trong X c c
trng bi mt hm thnh vin
(membership function) A (hay l A)
A : X [0,1]
GV: L Hoi Long
Fuzzy set
V d: Nu gi chiu cao t 1,7m l
cao trong tp crisp (cng nhc), tp
fuzzy ca ngi c coi l cao c
c trng bi hm thnh vin nh
sau
0
1,5
1,7
GV: L Hoi Long
Chiu cao
9
Bi tp 1
Vi iu kin no c chp nhn,
hy v hm thnh vin ca tp fuzzy
th hin gi bn mt xe t l r
0
Gi tin
GV: L Hoi Long
10
Fuzzy set
Nu X={x1, x2,,xn} l mt tp hu
hn (finite) v A l mt tp fuzzy,
chng ta c th s dng k hiu sau
trnh by:
A 1 / x1 2 / x2 ... n / xn
i/xi th hin mc thnh vin ca xi
trong tp fuzzy A
11
Fuzzy set
V d nu ta c X={-2,-1,0,1,2,3} v
A l mt tp fuzzy c th trnh by
nh sau:
A 0.0 / 2 0.3 / 1 0.6 / 0 1.0 / 1 0.6 / 2 0.0 / 3 0.0 / 4
?
GV: L Hoi Long
12
Support
-cut
Tp fuzzy li (convex)
Tp fuzzy thng (normal)
S fuzzy
13
Support ca tp fuzzy
Gi A l mt tp fuzzy thuc X, support
ca A (k hiu supp(A)) l mt tp con
cng (crisp) ca X sao cho:
supp( A) {x X A( x) 0}
A
1
supp( A) ....................
0
x1
x2
GV: L Hoi Long
14
-cut
L mt tp phi fuzzy (k hiu l [A])
c nh ngha nh sau:
{t X A(t ) } if 0
A
cl (supp(A)) if 0
15
Bi tp 2
Hy tm -cut (0<0.3; 0.3<0.6;
0.6<1) nu ta c X={-2,-1,0,1,2,3,4}
v A l mt tp fuzzy nh sau:
A 0.0 / 2 0.3 / 1 0.6 / 0 1.0 / 1 0.6 / 2 0.0 / 3 0.0 / 4
Hy tm -cut ti =0.5
0
1,5
1,7
GV: L Hoi Long
Chiu cao
16
17
Tp Fuzzy thng
Mt tp fuzzy c gi l thng
(normal) nu tn ti gi tr xX sao
cho A(x) = 1.
18
Fuzzy number
Mt s fuzzy A l mt tp fuzzy vi
hm thnh vin lin tc, li v thng
19
Fuzzy number
20
a t
if a - t a
1
a t
A(t ) 1
if a t a
0 otherwise
-cut ti =0.5?
GV: L Hoi Long
21
a t
if a - t a
1
1 if a t b
A(t )
1 a t
if b t b
0 othewise
-cut ti =0.5?
GV: L Hoi Long
22
Cc s fuzzy khc
S fuzzy dng tam gic v hnh thang
hay c s dng.
Cc s fuzzy khc u c th s dng
trong cc trng hp ph hp khc
Bell
Gaussian
Sigmoid
23
24
for all t X
25
Php hp 2 s fuzzy
Hp ca 2 s fuzzy A v B c nh
ngha nh sau:
for all t X
26
Php b ca s fuzzy
Phn b ca tp fuzzy c nh
ngha nh sau (-A hoc ):
( A)(t ) 1 A(t )
A ( A) .........?
A ( A) .........?
GV: L Hoi Long
27
Tnh
Tnh
Tnh
Tnh
Tnh
Tnh
Tnh
28
A B B A
A B B A
Tnh kt hp (associativity)
A ( B C ) ( A B) C
A ( B C ) ( A B) C
Tnh phn phi (Distributivity)
A ( B C ) ( A B) ( A C )
A ( B C ) ( A B) ( A C )
GV: L Hoi Long
29
A A A and A A A
Tnh ng nht (Identity)
A A and A X A
A and A X X
Tnh bc cu (Transitivity)
if A B C then A C
Tnh cun (Involution)
(( A)) A
GV: L Hoi Long
30
Luyn tp
1 0 .5 0 .6 0 .2 0 .6
A
4
5
6
2 3
0.5 0.8 0.4 0.7 0.3
B
3
4
5
6
2
Tm phn b ca A v B v giao ca A v B
A B
31
Extension principle
Ta c mt tp fuzzy A trn X v
y=f(.) l mt hm s nh x t X qua
Y.
( xn )
(
x
)
(
x
)
1
2
A
...
x1
x2
xn
Lc ny nh ca A trn Y qua php
nh x f(.) l tp fuzzy B c dng:
( xn )
(
x
)
(
x
)
1
2
B f ( A)
...
y1
y2
yn
GV: L Hoi Long
32
Extension principle
Nh vy tp fuzzy kt qu B c th
c xc nh thng qua cc gi tr ca
f(xi)
Nu f(.) l mt hm nh x many-toone th s tn ti gi tr xm, xn thuc X
sao cho f(xn)=f(xm)=y, y thuc Y. Lc
ny gi tr hm thnh vin ca tp B s
l gi tr ln nht ca (A(xn),A(xm))
B ( y ) max A ( x)
x f 1 ( y )
33
Extension principle
V d: hy tm nh x ca A qua
f(x)=x2 - 3
A 0.1
0.4
34
Extension principle
Nu hm f l mt nh x t khng gian
n chiu X1X2Xn ti khng gian Y
sao cho y=f(x1,x2,,xi) v A1,A2, , An
l n tp fuzzy trong X1, X2, , Xn. Tp
fuzzy B l kt qu ca nh x f c
nh ngha bi:
-1
max
min
(
x
)
,
if
f
( y)
i
Ai
i
( x1 , x2 ,..., xn ),( x1 , x2 ,..., xn ) f 1 ( y )
B ( y)
0,
if f -1( y )
35
36
R R ( x, z ) max min R ( x, y ), R ( y, z )
1
y R1 ( x, y ) R2 ( y, z )
GV: L Hoi Long
37
Max-product composition
Gi R1 l quan h gia nhng thnh
phn t X n Y. Gi R2 l quan h
gia nhng thnh phn t Y n Z.
Max-product composition ca R1 v
R2 c nh ngha
R R ( x, z ) max R ( x, y ), R ( y, z )
1
y R1 ( x, y ) R2 ( y, z )
GV: L Hoi Long
38
R ( x, y ), R ( x, y ) ( x, y ) X Y
GV: L Hoi Long
39
Quan h fuzzy
V d mt s cc quan h fuzzy:
x gn bng y (nu x v y l con s)
x ph thuc vo y (nu x, y l cc s
kin)
x tng ng y
Nu x bng (l) tnh cht 1, th y l tnh
cht 2 (lut if then)
40
Bi tp 3
Nu ta c nhit phng (A) c 3 mc
nhit ln lt x={x1,x2,x3} v
tng ng l tnh trng iu chnh my
iu ha nhit (B) y={y1,y2}, trnh
by mi quan h fuzzy ca nhit tnh trng iu ha
0.4 0.7 0.1
A
x1 x 2 x3
0.5 0.8
B
y1 y 2
GV: L Hoi Long
41
42
Bi tp 4
V d chng ta c quan h R1 gia
nhit -tnh trng my (v d trn)
v quan h R2 gia tnh trng mytin in tr (C), hy tm kt qu ca
tng hp 2 mi quan h ny (nhit
-tin in) (c Max-min v Maxproduct)
0.4 0.8
C
z1 z 2
GV: L Hoi Long
43
Php
Php
Php
Php
cng (addition)
tr (subtraction)
chia (division)
nhn (multiplication)
Gi s chng ta c 2 s fuzzy A v B,
cc kt qu ca 4 php ton gia
chng c th c nh ngha theo
cc cng thc
GV: L Hoi Long
44
45
A+B=(a1+b1,a2+b2,a3+b3,a4+b4)
A-B=(a1-b4,a2-b3,a3-b2,a4-b1)
AB=(a1b1,a2b2,a3b3,a4b4)
A/B=(a1/b4,a2/b3,a3/b2,a4/b1)
(ka1, ka 2, ka3, ka 4) if k 0
kA
(ka 4,ka3,ka 2,ka1 ) if k 0
GV: L Hoi Long
46
Bi tp 5
Tnh ton cc php +,-,*,/ cho 2 s
fuzzy c dng A=(1,2,3,4) v
B=(3,4,5,6)
Hai s fuzzy c dng A=(2,3,4,5) v
B=(3,4,5)
47
48
49
Bi tp 6
Hy thit lp cng thc tnh ton cho
2 s fuzzy tam gic dng c dng
(a1,b1,c1) v (a2,b2,c2)
Hy tnh cc kt qu +,-,*,/ cho 2 s
fuzzy sau (-4,-2,0) v (-2,0,2)
50
1
Aav A1 A2 ... An
n
51
52
Rt tr - T<15
Tr - 12T<30
Trung nin - 25T<50
Gi - 45T<65
Rt gi T>60
53
54
55
Khuch i
Khuch i c xem nh l th bin
i ca bin ngn ng ban u v
c nh ngha nh sau:
A A ( x) / x
k
56
Khuch i
V d: Nu chng ta c bin fuzzy ri
ro th chng ta c th tm c:
t ri ro = Dil(ri ro) (k=0.5)
rt ri ro = Con(ri ro) (k=2)
cc k ri ro = Con(Con(ri ro))
(k=2*2=4)
57
Khuch i
V d: nhn nh gc gi, chng ta
c th dng cch khuch i tm
tng i gi, rt gi
58
59
60
61
M rng:
Rule:
if (x is A) then (y is B)
Fact:
x is A
Conclusion: y is B
Nu A gn nh A, v B gn nh B
GV: L Hoi Long
62
63
B
B
x
GV: L Hoi Long
y
64
B
B
A1
x1
A2
GV: L Hoi Long
x2
y
65
66
A2
B1
B1
A2
A1
A2
A1
A1
x1
B2
A2
x2
B2
y
B
y
67
Bi tp 7
Cho tp fuzzy hnh thang A=(1,2,3,4)
ca mt nh gi yu t ri ro v tp
fuzzy B=(1,2,3) ca hu qu ca mc
nh gi ri ro . Mt lut ni rng
nu ri ro l A th hu qu s l B.
Hy v minh ha quan h fuzzy cho ri
ro ny
Nu ri ro thc t c nh gi l
A=(1.5,2,3.5,4). Hy v minh ha hu
qu ca nh gi ri ro ny
GV: L Hoi Long
68
Bi tp 8
By gi hu qu trn l kt hp ca
mc nh gi yu t ri ro A v mc
nh gi ca yu t ri ro
A1=(2,3,4,5).
Hy v minh ha quan h fuzzy ny
Nu ri ro thc t c nh gi cho A l
A=(1.5,2,3.5,4) v A1=(2,3,4.5,5). Hy
v minh ha hu qu ca nh gi ri ro
ny
69
70
Mamdanis
M hnh Mamdanis c th c gi l
m hnh singleton output
membership function
Sau qu trnh x l vi fuzzy, c cc
tp fuzzy cho tng bin u ra m
chng ta cn phi gii m
c s dng rt rng ri
71
Mamdanis
V d:
72
Mamdanis - Ph m
(Defuzzification)
Kt qu ca x l, tnh ton m bn
thn n m
Sau khi tnh ton v x l vi fuzzy
set, cng vic cui cng l phi ph
m kt qu cui cng c th s
dng n
Kt qu gii m l a ra mt con s
trn tp crisp
73
Mamdanis - Ph m
(Defuzzification)
Mt s phng php gii m
Smallest of Max
Largest of Max
Mean of Max
Centroid of Area (Center of mass gravity)
Bisector of Area
74
Mamdanis - Ph m
(Defuzzification)
Smallest of Max: l gi tr nh nht
ca cc gi tr c gi tr thnh vin
ln nht
Largest of Max: l gi tr ln nht ca
cc gi tr c gi tr thnh vin ln
nht
y
SoM
LoM
GV: L Hoi Long
75
Mamdanis - Ph m
(Defuzzification)
Mean of Max: l gi tr trung bnh ca
cc gi tr c gi tr thnh vin ln
nht
y
MoM
76
Mamdanis - Ph m
(Defuzzification)
Bisector of Area: l gi tr ti din
tch c chia lm 2 phn bng nhau
Centroid of Area: l v tr tm trng
trng tm qun tnh(??) (gravity)
ca phn cn gii m (thng s
dng)
y
BoA
CoA
77
Bi tp 9
Hy ph m kt qu bi tp 7 v 8
phn trc
78
79
Sugenos
Cn gi l m hnh Takagi-Sugeno
Lut c bn ca m hnh:
IF x is A and y is B THEN z=f(x,y)
Trong f(.) l hm crisp
80
Sugenos
Hm f(.) c th c nhiu bc:
Bc 0 (zero-order)
f(x,y) = C
Bc 1 (first order)
f(x,y) = ax+by+C
(Rt t khi s dng)
81
Sugenos
Mi lut trong m hnh s c 1 u ra
l crisp
Kt qu u ra cui cng l bnh qun
trng s (weighted average) ca cc
u ra ca cc lut
Trng s l kt qu ca ton t p
dng ln cc hm thnh vin ca lut
IF
82
Sugenos
Nguyn l ca m hnh Sugenos
83
Sugenos (v d)
84
Sugenos (v d)
M hnh singleinput
IFx is small THEN y 0.1x 6.4
85
Bi tp 10
Hy v minh ha m hnh Sugenos
cho m hnh single-input slide
trc. Hy t thm cc thng tin cn
thit.
Hy v minh ha m hnh Sugenos
cho m hnh 2-input single-output
slide trc. Hy t thm cc thng tin
cn thit.
86
Tsukamotos
Tp fuzzy ca pht biu THEN c i din
bi mt hm thnh vin n iu
Mi lut trong m hnh s c 1 u ra l
crisp l gi tr ca hm thnh vin
Kt qu u ra cui cng l bnh qun
trng s (weighted average) ca cc u ra
ca cc lut
Trng s l kt qu ca ton t p dng ln
cc hm thnh vin ca lut IF
t c s dng
GV: L Hoi Long
87
Tsukamotos
V d: 2-input single-output
A1
B1
C1
w1
x
A2
z1
B2
C2
w2
z
GV: L Hoi Long
z2
w1 z1 w2 z2
w1 w2
88
89
90
91
92
93
94
c tnh cc hm s t d liu mu
Khng yu cu m hnh ton
L mt h ng
Chuyn cc u vo s thnh cc u ra s
X l thng tin khng chnh xc
Cng khng gian trng thi
To ra cc tn hiu b chn
Hot ng nh mt b nh c tnh lin kt
95
96
97