"Slubeni list SFRJ", br.

41/85
"Slubeni list SCG", br. 56/2003
PANJA - PRAVILNIKOM o kvalitetu i uslovima upotrebe aditiva u
namirnicama i o drugim zahtevima za aditive i njihove meavine - "Sl. list
SCG", br. 56/2003 od 26. decembra 2003. godine propisano je (lanom 41.
stav 2.) - da danom stupanja na snagu tog pravilnika PRESTAJU DA VAE
ODREDBE KOJE SE ODNOSE NA USLOVE UPOTREBE ADITIVA U OVOM
PRAVILNIKU.
"Slubeni list SCG", br. 4/2004
PANJA - PRAVILNIKOM o deklarisanju i oznaavanju upakovanih namirnica
- "Sl. list SCG", br. 4/2004 od 23. januara 2004. godine propisano je
(lanom 34.) - da danom stupanja na snagu tog pravilnika PRESTAJU DA
VAE ODREDBE KOJE SE ODNOSE NA DEKLARISANJE I OZNAAVANJE
UPAKOVANIH NAMIRNICA U OVOM PRAVILNIKU.

Na osnovu lana 32. stav 1. i lana 81. stav 2. Zakona o standardizaciji ("Slubeni
list SFRJ", br. 38/77 i 11/80), u saglasnosti sa predsednikom Saveznog komiteta za
poljoprivredu, predsednikom Saveznog komiteta za rad, zdravstvo i socijalnu politiku
i saveznim sekretarom za trite i opte privredne poslove,
direktor Saveznog zavoda za standardizaciju propisuje

PRAVILNIK
O KVALITETU BELANEVINASTIH PROIZVODA I
MEAVINA BELANEVINASTIH PROIZVODA ZA
PREHRAMBENU INDUSTRIJU
I. OPTE ODREDBE
lan 1.
Ovim pravilnikom propisuju se minimalni uslovi koje u pogledu kvaliteta moraju
ispunjavati belanevinasti proizvodi i meavine belanevinastih proizvoda za
prehrambenu industriju (u daljem tekstu: proizvodi), kao i minimalni uslovi za
odreivanje i ouvanje kvaliteta tih proizvoda.
Uslovi propisani ovim pravilnikom moraju biti ispunjeni u proizvodnji i prometu
proizvoda.
lan 2.

Za proizvode za koje ovim pravilnikom nisu propisani uslovi u pogledu kvaliteta i

uslovi za obezbeenje i ouvanje kvaliteta, shodno vae uslovi propisani ovim
pravilnikom za grupu srodnih proizvoda iz ovog pravilnika.
Za proizvode za koje ovim pravilnikom nisu propisani uslovi u pogledu kvaliteta,
proizvoa je duan da donese proizvoaku specifikaciju pre poetka proizvodnje.
Proizvoaka specifikacija mora sadrati sve podatke iz deklaracije navedene u lanu
3. ovog pravilnika, kratak opis tehnolokog postupka proizvodnje, izvetaj o izvrenoj
laboratorijskoj analizi sastava i o organoleptikim svojstvima, a za meavine
belanevinastih proizvoda - vrstu i koliinu upotrebljenih belanevinastih proizvoda.
Organizacija udruenog rada vodi evidenciju o donesenim proizvoakim
specifikacijama i u nju unosi sledee podatke:
1) evidencijski broj specifikacije;
2) naziv proizvoda i njegovo trgovako ime, ako ga proizvod ima;
3) datum donoenja specifikacije;
4) datum izvrenog ispitivanja sastava proizvoda;
5) datum poetka proizvodnje po odnosnoj specifikaciji;
6) grupu kojoj proizvod pripada.
lan 3.
Ako za pojedine proizvode ovim pravilnikom nije drukije propisano, svi proizvodi koji
se stavljaju u promet u originalnom pakovanju moraju na omotu, sudu ili etiketi imati
deklaraciju.
Deklaracija mora sadrati sledee podatke:
1) naziv proizvoda i njegovo trgovako ime, ako ga proizvod ima;
2) firmu, odnosno naziv i sedite proizvoaa;
3) datum proizvodnje, odnosno datum pakovanja;
4) neto-koliinu (masu) proizvoda;
5) rok trajanja ili: "upotrebljivo do";
6) osnovne hemijske sastojke (koliina vode, belanevina, pepela, masti) i druge
hemijske i bioloke sastojke karakteristine za proizvod (laktoza, celuloza,
ureaza), a za meavine belanevinastih proizvoda, pored osnovnih hemijskih
sastojaka, i sastojke proizvoda po redosledu koliinske zastupljenosti;
7) grupu i koliinu upotrebljenih aditiva za proizvode predviene ovim pravilnikom;

8) nain upotrebe i nain uvanja proizvoda.

Deklaracija mora biti lako uoljiva, jasna i itka.
Slova kojima su odtampani naziv proizvoda i firma, odnosno naziv proizvoaa
moraju biti vea od slova ostalog teksta deklaracije.
lan 4.
Ako proizvod ne pakuje proizvoa, deklaracija mora sadrati, pored podataka iz
lana 3. ovog pravilnika, firmu, odnosno naziv i sedite organizacije udruenog rada
koja je proizvod pakovala.
lan 5.
Ako ovim pravilnikom nije drukije propisano, zabranjeno je bojenje, zaslaivanje i
aromatizovanja proizvoda vetakim aromama kao i konzervisanje proizvoda
hemijskim sredstvima.
lan 6.
Proizvodi navedeni u ovom pravilniku mogu se stavljati u promet samo u originalnom
pakovanju i u asortimanu razliitom po masi.
Za pakovanje proizvoda iz stava 1. ovog lana moe se koristiti ambalaa kojom se
obezbeuje ouvanje kvaliteta i higijenske ispravnosti proizvoda do momenta
otvaranja.
Privesnice koje se stavljaju na vree u koje se pakuje punomasno sojino brano ili
punomasna sojina krupica (griz) i malomasno sojino brano ili malomasna sojina
krupica (griz) moraju biti izraene od odgovarajueg dovoljno vrstog materijala tako
da se ne mogu lako skinuti.
U pogledu oblika i boje, privesnica, zavisno od vrste proizvoda iz stava 3. ovog lana,
mora biti:
- za umereno tostovano meko brano - pravougaona i bela;
- za potpuno tostovano meko brano - pravougaona i ukasta;
- za umereno tostovano otro brano - ovalna i bela;
- za potpuno tostovano punomasno otro brano - ovalna i ukasta;
- za umereno tostovanu punomasnu krupicu (griz) - pravougaona i bledoruiasta;
- za potpuno tostovanu punomasnu krupicu (griz) - pravougaona i crvena.

II.

BELANEVINASTI PROIZVODI ZA PREHRAMBENU

INDUSTRIJU
lan 7.

Belanevinasti proizvodi za prehrambenu industriju, u smislu ovog pravilnika, jesu

proizvodi sa visokim sadrajem belanevina, dobijeni iz sirovina prirodnog porekla
odgovarajuim postupkom prerade.
Proizvodi iz stava 1. ovog lana koriste se kao delimina zamena ukupnih
belanevina u prehrambenim proizvodima, za obogaenje prehrambenih proizvoda
belanevinama, a mogu imati i odreena funkcionalna svojstva.
Sirovine prirodnog porekla koje se koriste za dobijanje belanevinastih proizvoda za
prehrambenu industriju jesu:
1) jaja;
2) kvasci;
3) krv;
4) mleko;
5) sirovine biljnog porekla bogate belanevinama;
6) uljarice (soja);
7) itarice.
lan 8.
Belanevinasti proizvodi za prehrambenu industriju jesu:
1) belanevinasti proizvodi od jaja;
2) belanevinasti proizvodi od kvasaca;
3) belanevinasti proizvodi od krvi;
4) belanevinasti proizvodi od mleka;
5) belanevinasti proizvodi biljnog porekla;
6) belanevinasti proizvodi od uljarica (soje);
7) strukturne belanevine;
8) hidrolizati biljnih belanevina;

9) belanevinasti proizvodi iz ita.

1. Belanevinasti proizvodi od jaja

lan 9.
Belanevinasti proizvodi od jaja, u smislu ovog pravilnika, jesu proizvodi od jaja
dobijeni odreenim tehnolokim postupkom.
Belanevinasti proizvodi od jaja, u smislu ovog pravilnika, jesu:
1) sueni melan (jaja u prahu);
2) sueno belance (belance u prahu);
3) sueno umance (umance u prahu).

2. Belanevinasti proizvodi od kvasaca

lan 10.
Belanevinasti proizvodi od kvasaca, u smislu ovog pravilnika, jesu pastasti ili
prakasti proizvodi dobijeni od kvasaca.
Belanevinasti proizvodi od kvasaca su:
1) inaktivisani kvasci u prahu;
2) ekstrakti kvasaca u pasti i ekstrakti kvasaca u prahu;
3) hidrolizati kvasaca.

Inaktivisani kvasci u prahu

lan 11.
Inaktivisani kvasci u prahu, u smislu ovog pravilnika, jesu proizvodi dobijeni
preradom inaktivisanog odgorenog pivskog kvasca, inaktivisanog pekarskog kvasca
ili kvasca alkoholnog vrenja.
Inaktivisani kvasci u prahu moraju ispunjavati sledee uslove:
1) da sadre najmanje 45% sirovih belanevina, raunato na suvu materiju (N.
6,25);
2) da sadre najvie 8% vode;

3) da sadre najvie 11% sirovog pepela, raunato na suvu materiju.

Ekstrakti kvasaca
lan 12.
Ekstrakti kvasaca (u pasti i prahu), u smislu ovog pravilnika, jesu proizvodi dobijeni
zgunjavanjem ili suenjem elija kvasaca, pri emu se izdvaja opna elije.
Ekstrakti kvasaca mogu se proizvoditi plazmolizom, autolizom ili kombinacijom
plazmolize i autolize pekarskog, alkoholnog ili odgorenog pivskog kvasca.
Ekstrakti kvasaca u obliku paste (plazmolizati i autolizati) moraju ispunjavati sledee
uslove:
1) da sadre najmanje 45% sirovih belanevina, raunato na suvu materiju (N.
6,25);
2) da sadre najvie 30% vode;
3) da sadre najvie 25% natrijum-hlorida, raunato na suvu materiju;
4) da sadre najvie 36% ukupnog sirovog pepela sa natrijum-hloridom.
Ekstrakti kvasaca u obliku praha moraju ispunjavati sledee uslove:
1) da sadre najmanje 43% sirovih belanevina, raunato na suvu materiju (N.
6,25);
2) da sadre najvie 8% vode;
3) da sadre najvie 25% natrijum-hlorida, raunato na suvu materiju;
4) da sadre najvie 36% ukupnog sirovog pepela sa natrijum-hloridom, raunato
na suvu materiju.

Hidrolizati kvasaca
lan 13.
Hidrolizati kvasaca u obliku paste, u smislu ovog pravilnika, jesu proizvodi dobijeni
hidrolizom hlorovodoninom kiselinom odgorenog pivskog kvasca, pekarskog kvasca
ili kvasca alkoholnog vrenja.
Hidrolizati kvasaca u obliku paste moraju ispunjavati sledee uslove:
1) da sadre najmanje 40% sirovih belanevina, raunato na suvu materiju (N.
6,25);

2) da sadre najvie 30% vode;

3) da sadre najvie 18% natrijum-hlorida, raunato na suvu materiju;
4) da sadre najvie 29% ukupnog sirovog pepela, sa natrijum-hloridom, raunato
na suvu materiju.

3. Belanevinasti proizvodi od krvi

lan 14.
Belanevinasti proizvodi od krvi zaklane stoke, u smislu ovog pravilnika, jesu
prakasti proizvodi dobijeni od krvi ili od njenih komponenti, koji su obraeni
sredstvima za stabilizaciju.
Sredstva za stabilizaciju koja se mogu koristiti za proizvode iz stava 1. ovog lana
jesu: natrijum-monofosfat, natrijum-difosfat, natrijum-trifosfat, natrijum-polifosfat,
odnosno njihove meavine i natrijum-citrat.
Belanevinasti proizvodi od krvi jesu:
1) krv u prahu i obezbojena krv u prahu;
2) krvna plazma u prahu;
3) hemoglobin u prahu i obezbojeni hemoglobin u prahu.

Krv u prahu i obezbojena krv u prahu

lan 15.
Krv u prahu, u smislu ovog pravilnika, jeste proizvod tamnosmee boje, dobijen
suenjem stabilizovane krvi.
Obezbojena krv u prahu je proizvod utosmee boje, dobijen suenjem stabilizovane
i obezbojene krvi.
Krv u prahu i obezbojena krv u prahu moraju ispunjavati sledee uslove:
1) da sadre najmanje 80% sirovih belanevina, raunato na suvu materiju (N.
6,25):
2) da sadre najvie 10% vode;
3) da sadre najvie 10% sirovog pepela, raunato na suvu materiju.

Krvna plazma u prahu

lan 16.
Krvna plazma u prahu, u smislu ovog pravilnika, jeste proizvod utoruiaste do
ruiaste boje, dobijen suenjem odvojenog tenog dela stabilizovane krvi.
Krvna plazma u prahu mora ispunjavati sledee uslove:
1) da sadri najmanje 65% sirovih belanevina, raunato na suvu materiju (N.
6,25);
2) da sadri najvie 10% vode:
3) da sadri najvie 20% sirovog pepela, raunato na suvu materiju.

Hemoglobin u prahu i obezbojeni hemoglobin u prahu

lan 17.
Hemoglobin u prahu, u smislu ovog pravilnika, jeste proizvod tamnosmee boje,
dobijen suenjem uoblienih krvnih elemenata, izdvojenih separacijom stabilizovane
krvi.
Obezbojeni hemoglobin u prahu je proizvod utosmee boje, dobijen suenjem
obezbojenih uoblienih krvnih elemenata, izdvojenih separacijom stabilizovane krvi.
Hemoglobin u prahu i obezbojeni hemoglobin u prahu moraju ispunjavati sledee
uslove:
1) da sadre najmanje 85% sirovih belanevina, raunato na suvu materiju (N.
6,25);
2) da sadre najvie 10% vode;
3) da sadre najvie 5% sirovog pepela, raunato na suvu materiju.

4. Belanevinasti proizvodi od mleka

lan 18.
Belanevinasti proizvodi od mleka, u smislu ovog pravilnika, jesu: natrijum-kazeinat,
kalijum-kazeinat, kalcijum-kazeinat, mleko u prahu i obrano mleko u prahu.

5. Belanevinasti proizvodi biljnog porekla

lan 19.

Belanevinasti proizvodi biljnog porekla, u smislu ovog pravilnika, jesu proizvodi

dobijeni primenom odgovarajueg tehnolokog postupka, iz sirovina biljnog porekla
iz kojih se izdvajaju neproteinske materije (voda, ulje, skrob i drugi ugljeni hidrati),
tako da sadraj belanevina iznosi najmanje 40%, raunato na suvu materiju.
Belanevinasti proizvodi biljnog porekla dobijaju se preradom zdravog, istog zrna ili
delova biljaka bez primesa.
lan 20.
Belanevinasti proizvodi biljnog porekla moraju ispunjavati sledee uslove:
1) da sadre najmanje 40% sirovih belanevina, raunato na suvu materiju (N.
6,25);
2) da sadre najvie 9% vode;
3) da sadre najvie 7% sirovog pepela, raunato na suvu materiju;
4) da sadre najvie 0,3% pepela nerastvorljivog u HCl, raunato na suvu materiju;
5) da sadre najvie 10% ulja u proizvodima dobijenim ceenjem, a najvie 2% u
proizvodima dobijenim postupkom ekstrakcije, raunato na suvu materiju;
6) da sadre najvie 8% sirove celuloze, raunato na suvu materiju.

6. Belanevinasti proizvodi od uljarica (soje)

lan 21.
Belanevinasti proizvodi od uljarica (soje), u smislu ovog pravilnika, jesu proizvodi
dobijeni preradom kvalitetnog, zdravog, istog i oljutenog zrna soje, odreenim
tehnolokim postupkom, pri emu se izdvajaju neproteinske materije (voda, ulje,
skrob i drugi ugljeni hidrati).
Belanevinasti proizvodi od soje, u smislu ovog pravilnika, jesu: punomasno sojino
brano i krupica (griz), malomasno sojino brano i krupica (griz), obezmaeno
sojino brano i krupica (griz), koncentrovana belanevina soje, izolovana belanevina
soje i strukturna belanevina soje.
lan 22.
Sve vrste sojinog brana i krupice, prema nainu dobijanja i podvrgavanja
hidrotermikom procesu "oplemenjivanja", razvrstavaju se na:
1) enzimski aktivne;
2) umereno tostovane;

3) potpuno tostovane.
Enzimski aktivno sojino brano i enzimski aktivna sojina krupica (griz) moraju biti
svetle boje, a mirisa i ukusa svojstvenog soji.
Umereno tostovano sojino brano i umereno tostovana sojina krupica moraju biti
bledozlataste boje, neutralnog svojstvenog mirisa, prijatnog, malo sladunjavog
ukusa.
Potpuno tostovano sojino brano i potpuno tostovana sojina krupica (griz) moraju biti
ujednaene ukaste do zatvorenoukaste boje, neutralnog, svojstvenog mirisa i
prijatnog, malo sladunjavog ukusa.
lan 23.
Prema usitnjenosti estica enzimski aktivno, umereno tostovano i potpuno tostovano
sojino brano i enzimski aktivna, umereno tostovana i potpuno tostovana krupica
(griz) stavljaju se u promet po tipovima, i to:
1) ekstrameko brano;
2) meko brano;
3) otro brano;
4) sitna krupica (griz);
5) srednja krupica (griz);
6) krupna krupica (griz).
Ekstrameko brano mora sadrati najmanje 90% estica koje propadaju kroz sito
veliine otvora 0,075 mm.
Meko brano mora sadrati najmanje 90% estica koje propadaju kroz sito veliine
otvora 0,160 mm.
Otro brano mora sadrati najmanje 90% estica koje propadaju kroz sito veliine
otvora 0,250 mm.
Sitna krupica (griz) mora sadrati najmanje 90% estica koje propadaju kroz sito
veliine otvora 0,180 mm ili do 0,245 mm.
Srednja krupica (griz) mora sadrati najmanje 90% estica koje propadaju kroz sito
veliine otvora 0,425 mm do 0,850 mm.
Krupna krupica (griz) mora sadrati najmanje 90% estica koje propadaju kroz sito
otvora veliine 0,850 mm do 1,700 mm.

Punomasno sojino brano, punomasna sojina krupica (griz) i

enzimski aktivno sojino brano

lan 24.
Punomasno sojino brano, punomasna sojina krupica (griz) i enzimski aktivno sojino
brano moraju ispunjavati sledee uslove:
1) da sadre najmanje 38% sirovih belanevina, raunato na suvu materiju (N.
6,25);
2) da sadre najvie 8% vode;
3) da sadre najmanje 18% sirovih masti, raunato na suvu materiju;
4) da sadre najvie 4,5% sirove celuloze, raunato na suvu materiju;
5) da sadre najvie 5,5% sirovog pepela, raunato na suvu materiju;
6) da aktivnost ureaze bude najvie
brano.

0,3 pH, osim za enzimatski aktivno sojino

Malomasno sojino brano i malomasna sojina krupica (griz)

lan 25.
Malomasno sojino brano i malomasna sojina krupica (griz) moraju ispunjavati
sledee uslove:
1) da malomasno sojino brano sadri najmanje 45% sirovih belanevina, a
malomasna sojina krupica (griz) najmanje 44% sirovih belanevina, raunato na
suvu materiju (N. 6,25);
2) da sadre najvie 8% vode;
3) da sadre najvie 9% sirovih masti, raunato na suvu materiju;
4) da sadre najvie 3,5% sirove celuloze, raunato na suvu materiju;
5) da sadre najvie 6,5% sirovog pepela, raunato na suvu materiju.

Obezmaeno sojino brano i obezmaena sojina krupica (griz)

lan 26.
Obezmaeno sojino brano i obezmaena sojina krupica (griz) moraju ispunjavati
sledee uslove:

1) da sadre najmanje 47% sirovih belanevina, raunato na suvu materiju (N.

6,25);
2) da sadre najvie 8% vode;
3) da sadre najvie 2% sirovih masti, raunato na suvu materiju;
4) da sadre najvie 3,5% sirove celuloze, raunato na suvu materiju;
5) da sadre najvie 6,5% sirovog pepela, raunato na suvu materiju.

Koncentrovana belanevina soje

lan 27.
Koncentrovana belanevina soje, u smislu ovog pravilnika, jeste proizvod dobijen iz
zrna soje, odreenim tehnolokim postupkom, pri emu se izdvajaju neproteinske
materije ulja.
Koncentrovana belanevina soje mora ispunjavati sledee uslove:
1) da sadri najmanje 65% sirovih belanevina, raunato na suvu materiju (N.
6,25);
2) da sadri najvie 8% vode;
3) da sadri najvie 2% sirovih masti, raunato na suvu materiju;
4) da sadri

najvie 5% sirove celuloze, raunato na suvu materiju;

5) da sadri najvie 7% sirovog pepela, raunato na suvu materiju.

Izolovana belanevina soje

lan 28.
Izolovana belanevina soje, u smislu ovog pravilnika, jeste proizvod dobijen iz zrna
soje odstranjivanjem ulja i neproteinskih materija.
Izolovana belanevina soje mora ispunjavati sledee uslove:
1) da sadri najmanje 86% sirovih belanevina, raunato na suvu materiju (N.
6,25);
2) da sadri najvie 6% vode;
3) da sadri najvie 1% sirovih masti, raunato na suvu materiju;
4) da sadri najvie 0,5% sirove celuloze, raunato na suvu materiju;

5) da sadri najvie 7% sirovog pepela, raunato na suvu materiju.

Strukturna belanevina soje

lan 29.
Strukturna belanevina soje dobijena iz obezmaenog sojinog brana ili krupice
(griza) mora ispunjavati sledee uslove:
1) da sadri najmanje 47% sirovih belanevina, raunato na suvu materiju (N.
6,25);
2) da sadri najvie 8% vode;
3) da sadri najvie 2% sirovih masti, raunato na suvu materiju;
4) da sadri najvie 6,5% sirovog pepela, raunato na suvu materiju;
5) da sadri najvie 3,5% sirove celuloze, raunato na suvu materiju.
lan 30.
Strukturna belanevina dobijena iz koncentrovane belanevine soje mora ispunjavati
sledee uslove:
1) da sadri najmanje 65% sirovih belanevina (N. 6,25), raunato na suvu
materiju;
2) da sadri najvie 8% vode;
3) da sadri najvie 1% sirovih masti, raunato na suvu materiju;
4) da sadri najvie 5% sirove celuloze, raunato na suvu materiju;
5) da sadri najvie 7% sirovog pepela, raunato na suvu materiju.
lan 31.
Strukturna belanevina dobijena iz izolovane belanevine soje mora ispunjavati
sledee uslove:
1) da sadri najvie 86% sirovih belanevina, raunato na suvu materiju (N.
6,25);
2) da sadri najvie 6% vode;
3) da sadri najvie 1% sirovih masti, raunato na suvu materiju;
4) da sadri najvie 0,5% sirove celuloze, raunato na suvu materiju;

5) da sadri najvie 7% sirovog pepela, raunato na suvu materiju.

7. Strukturne belanevine
lan 32.
Strukturne belanevine, u smislu ovog pravilnika, jesu proizvodi dobijeni iz
belanevina biljnog ili ivotinjskog porekla i kvasaca ili njihovih meavina. U procesu
dobijanja strukturnih belanevina mogu se koristiti sredstva za vezivanje, dozvoljene
prehrambene boje i arome i sredstva za poboljanje ukusa. Proizvodi se mogu
obogaivati dodavanjem vitamina, mineralnih materija i aminokiselina.
lan 33.
Strukturne belanevine moraju ispunjavati sledee uslove:
1) da sadre najmanje 40% sirovih belanevina, raunato na suvu materiju (N.
6,25);
2) da sadre najvie 9% vode;
3) da sadre najvie 10% sirovih masti, raunato na suvu materiju kod proizvoda
dobijenih presovanjem, a 2% kod proizvoda dobijenih ekstrakcijom;
4) da sadre najvie 8% sirove celuloze, raunato na suvu materiju;
5) da sadre najvie 0,3% pepela nerastvorljivog u hlorovodoninoj kiselini,
raunato na suvu materiju.
lan 34.
Sredstva za vezivanje koja se mogu koristiti u procesu proizvodnje jesu: agar-agar,
pektin, alginska kiselina i njene soli (Na, Ca, K), propilen-glikol-alginat, amonijumalginat-karagenat, karboksimetil-celuloza, gumiarabika, karuba-guma (brano od
rogaa), guar-guma, tragakant-guma, natrijum-kazeinat i derivati
visokomolekularnih prirodnih materija (metil-celuloza, metil-etil-celuloza,
karboksimetil-celuloza).

8. Hidrolizati biljnih belanevina

lan 35.
Hidrolizati biljnih belanevina, u smislu ovog pravilnika, jesu proizvodi u obliku paste
ili praha, koji se dobijaju hidrolizom kiselinskim ili enzimskim putem.

Hidroliza kiselinskim putem obavlja se zagrevanjem odgovarajuih biljnih belanevina

ili sirovina bogatih belanevinama, pomou kiselina, u prisustvu vode. Osim toga,
vri se neutralizacija i filtracija, a, no potrebi, proizvodi se koncentriu i dehidriraju.
Hidroliza enzimskim putem obavlja se enzimskim sredstvima biljnog, ivotinjskog ili
mikrobnog porekla, pri emu se izdvajaju neproteinski sastojci.
Hidrolizati biljnih belanevina dobijaju se iz sledeih biljnih sirovina: penice,
kukuruza, pirina, kikirikija; suncokreta, soje i drugih biljnih sirovina. Sirovine
moraju biti iste i zdrave.
lan 36.
Hidrolizati biljnih belanevina dobijeni hidrolizom kiselinskim putem moraju
ispunjavati sledee uslove:
1) da budu svetloute do tamnobraon boje;
2) da sadre najmanje 2,75% ukupnog azota, raunato na suvu materiju:
3) da sadre najmanje 2% aminoazota, raunato na suvu materiju;
4) da sadre najvie 60% natrijum-hlorida, raunato na suvu materiju;
5) da hidrolizati biljnih belanevina u obliku paste sadre najvie 30% vode, a u
obliku praha - najvie 10% vode.
lan 37.
Hidrolizati biljnih belanevina dobijeni hidrolizom enzimskim putem moraju
ispunjavati sledee uslove:
1) da budu svetloute do tamnobraon boje;
2) da sadre najmanje 9,6% ukupnog azota, raunato na suvu materiju;
3) da sadre najvie 7% vode;
4) da sadre najvie 60% natrijum-hlorida, raunato na suvu materiju.
lan 38.
U procesu dobijanja hidrolizata biljnih belanevina mogu se koristiti dozvoljeni
stabilizatori, sredstva za vezivanje i zgunjavanje, dozvoljena sredstva protiv
zgrudnjavanja, karamel (prirodan) i prirodne boje.
Hidrolizati biljnih belanevina u prakastom obliku mogu sadrati jestive masti, radi
spreavanja zgrudnjavanja.

9. Belanevinasti proizvodi iz ita

lan 39.
Belanevinasti proizvodi iz ita, u smislu ovog pravilnika, jesu proizvodi dobijeni
preradom zdravog i istog zrna ita odgovarajuim tehnolokim postupkom.
Pod belanevinastim proizvodima iz penice podrazumeva se nativno glutensko
brano.
lan 40.
Nativno glutensko brano, u smislu ovog pravilnika, jeste proizvod dobijen iz zrna
penice ili peninog brana, odgovarajuim tehnolokim postupkom, pri emu se
odstranjuju skrob, drugi ugljeni hidrati i voda, tako da se dobija proizvod bogat
belanevinama.
Nativno glutensko brano mora ispunjavati sledee uslove:
1) da fino usitnjene estice propadaju kroz sito veliine otvora 0,250 mm;
2) da kapacitet vezivanja vode iznosi najmanje 150%;
3) da sadri najvie 12% vode;
4) da sadri najmanje 77% sirovih belanevina, raunato na suvu materiju (N.
6,25);
5) da sadri najvie 2% sirovog pepela, raunato na suvu materiju;
6) da sadri najvie 2% sirovih masti, raunato na suvu materiju;
7) da sadri najvie 1% sirove celuloze, raunato na suvu materiju.

III. MEAVINE BELANEVINASTIH PROIZVODA

lan 41.
Meavine belanevinastih proizvoda, u smislu ovog pravilnika, jesu proizvodi dobijeni
meanjem dva belanevinasta proizvoda ili vie belanevinastih proizvoda navedenih
u lanu 8. ovog pravilnika, kao i meavine jednog ili vie balanevinastih proizvoda
sa zainima, ekstraktima zaina, aditivima (izuzev nitrata, polifosfata i nitrita) i
dodatnim sirovinama.
Meavina belanevinastih proizvoda mora sadrati najmanje 40% sirovih
belanevina, raunato na suvu materiju.
lan 42.

Dodatne sirovine koje se mogu koristiti u meavini belanevinastih proizvoda jesu:

kuhinjska so, eeri, ita i proizvodi od ita, povre i proizvodi od povra, voe i
proizvodi od voa.
lan 43.
Ovaj pravilnik primenjivae se po isteku tri meseca od dana objavljivanja u
"Slubenom listu SFRJ".
Br. 50-15206/1
19. oktobra 1984. godine
Beograd
Direktor
Saveznog zavoda
za standardizaciju,
Vukain Dragojevi, s. r.