Spt-Taşima Gücü

UKUROVA NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS
YKSEK LSANS TEZ
lker Gkhan AHN
ADANA YUMURTALIK SERBEST BLGES TERSANE

SAHASI JEOLOJK VE ZEMN ETD
JEOLOJ MHENDSL ANABLM DALI
ADANA, 2011
UKUROVA NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS
ADANA YUMURTALIK SERBEST BLGES TERSANE
SAHASI JEOLOJK VE ZEMN ETD
lker Gkhan AHN
YKSEK LSANS TEZ
JEOLOJ MHENDSL ANABLM DALI
Bu Tez ..../...../... Tarihinde Aadaki

Oybirlii/Oyokluu le Kabul Edilmitir.
Jri
yeleri
Tarafndan
..
.
Do.Dr. Altay ACAR Do.Dr. Ergl YAAR Yrd. Do.Dr. Hakan GNEYL
DANIMAN
YE
YE
Bu Tez Enstitmz Jeoloji Mhendislii Anabilim Dalnda Hazrlanmtr.

Kod No:
Prof. Dr. lhami YENGL

Enstit Mdr
Not: Bu tezde kullanlan zgn ve baka kaynaktan yaplan bildirilerin, izelge, ekil ve fotoraflarn
kaynak gsterilmeden kullanm, 5846 sayl Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hkmlere
tabidir.
Z
YKSEK LSANS TEZ
ADANA YUMURTALIK SERBEST BLGES TERSANE SAHASI
JEOLOJK VE ZEMN ETD
lker Gkhan AHN
UKUROVA NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS
JEOLOJ MHENDSL ANABLMDALI
Danman: Do. Dr. . Altay ACAR
Yl:2011, Sayfa:95
Jri
: Do. Dr. . Altay ACAR
Do. Dr. Ergl YAAR
Yard. Do. Dr. Hakan GNEYL
Yumurtalk blgesi nmzdeki yllar ierisinde yaplacak sanayii ve turizm
yatrmlar ile yaplama asndan n plana kacak bir blgedir. Bu alma Adana
ili Yumurtalk ilesi, Adana Yumurtalk Serbest Blgesi, iinde kalan yaklak 65.00
hektar alann jeolojik ve zemin etd iin hazrlanmtr.
almann amac incelenen araziyi temel zemini ve temel inaat ynnden
irdelemek, elde edilen verileri deerlendirerek yaplamaya ynelik sonu ve
nerileri sunmaktr. Arazi almalar esnasnda ett alan ve yakn civarnn jeolojik
zellikleri detayl olarak incelenmitir. Daha sonra blgenin depremsellii gz
nnde bulundurularak olas deprem sonularnn etkisi belirlenmitir.
Anahtar Kelimeler: Terzaghi, Tersane, Yumurtalk Serbest Blgesi, Akdeniz
Gemicilik
ABSTRACT
MSc THESIS
THE GEOLOGICAL AND SITE INVESTIGATION FOR
SHIPYARD AREA IN YUMURTALIK FREE ZONE OF ADANA
lker Gkhan AHN
UKUROVA UNIVERSITY
INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES
DEPARTMENT OF GEOLOGICAL ENGINEERING
Supervisor
Jury
: Assoc. Prof. Dr. . Altay ACAR

Year: 2011, Pages: 95
: Assoc. Prof. Dr. . Altay ACAR
: Assoc. Prof. Ergl YAAR
: Asst. Prof. Dr. Hakan GNEYL
The Yumurtalk region will come to the forefront by the constructions and
investments will be done in the near future.
This study of thesis was done for the area, which is 650.000 sqm surface, in
Adana, Yumurtalk Free Zone, for geological and soil survey.
The purpose was to analyse the area for foundation soil and groundworks
criterias and to comment on the results for constructions.
During the period, the geological properties of the etude area were
investigated in details.
Besides, the earthquake parameters were analysed all and the probable results
were determined.
Key Words: Terzaghi, Shipyard,Yumurtalk Free Zone, Akdeniz Shipping.
II
TEEKKR
Bu alma 2009-2010 retim Ylnda,ukurova niversitesi MhendislikMimarlk Fakltesi, Jeoloji Mhendislii Blm retim yelerinden Sayn
Doc.Dr. Altay Acar ile hazrlanmtr.
almalarm Sresince Beni Ynlendiren Ve Manevi Desdeklerini
Esirgemeyen Deerli Hocam Sayn Doc.Dr. Altay Acara teekkrlerimi sunarm.
almalarmz boyunca birlikte altm arkadam Jeo. Mh. Abdullah
AFATa ofis almalarnda bana verdii destekten dolay statistik ve Veri
Deerlendirme Uzm. . Kerem BCKe ve tm sre boyunca beni destekleyen
aileme teekkr ederim
III
NDEKLER
SAYFA
Z .......................................................................................................................... I
ABSTRACT ............................................................................................................ II
TEEKKR ........................................................................................................... III
NDEKLER .......................................................................................................IV
ZELGELER DZN ...........................................................................................VI
EKLLER DZN ................................................................................................. X
1.
GR ................................................................................................................ 1
1.1
AMA ......................................................................................................... 1
1.2
NCELEME ALANININ TANITILMASI .............................................................. 2
1.2.1 Jeomorfoloji ve evresel Bilgiler ............................................................ 2

1.2.2 Projeye Ait Bilgiler ................................................................................. 4
1.2.3 mar Durumu .......................................................................................... 4
2.
NCEK ALIMALAR ................................................................................. 5
3.
MATERYAL VE METOT ................................................................................ 9

3.1
MATERYAL ................................................................................................. 9
3.2
METOT ........................................................................................................ 9
3.2.1 Literatr Taramas ................................................................................... 9

3.2.2 Arazi almalar .................................................................................. 10
3.2.3 Laboratuar almalar .......................................................................... 14
3.2.4 Yeralt ve Yerst Sular ....................................................................... 15
4.
ARATIRMA BULGULARI .......................................................................... 17

4.1
ALIMA ALANI VE YAKIN CVARININ JEOLOJS-TEKTON ..................... 17
4.1.1 Genel Jeoloji ......................................................................................... 17

4.1.2 Tektonik ve Depremsellik ..................................................................... 21
4.1.3 nceleme Alan Lokal Jeoloji................................................................. 32
4.2
ALIMA ALANININ MHENDSLK JEOLOJS............................................. 34
4.2.1 Arazi Deneyleri: Standart Penetrasyon Deneyi (SPT) Sonular ............ 35

4.2.2 Kara ve Deniz Ksm Alan Zeminlerin Fiziksel ve Mekanik zellikleri 41
4.2.3 MHENDSLK ANALZLER VE DEERLENDRME ................... 54
IV
4.2.4 Svlama ve Yanal Yaylma Analizi ve Deerlendirilmesi .................... 74

4.2.5 Oturmaime Potansiyelinin Deerlendirilmesi................................... 79
4.2.6 Doal Afet Risklerinin Belirlenmesi...................................................... 79
4.2.7 Kara ve Deniz Yaplar in nerilen Dolgu Malzemeleri zellikleri .... 80
5.
SONULAR ................................................................................................... 87
KAYNAKLAR ....................................................................................................... 91
ZGEM ........................................................................................................... 95
ZELGE DZN
SAYFA
izelge 1.1. nceleme Alan Ke Koordinatlar ...................................................... 2

izelge 3.1. alma alannda kullanlan TSE standartlar........................................ 7
izelge 3.2. SPT-N deerlerine gre kumlu zemin zellikleri (Bowles,1996) .......... 9
izelge 3.3. SPT-N deerlerine gre killi zemin zellikleri (Bowles,1996) ............ 10
izelge 3.4. Kara ve Deniz sondajlarnn zellikleri ............................................... 11
izelge 4.1. Deprem blgelerine gre olas maksimum yer ivmesi deerleri
(DAD, 1996) ....................................................................................... 22
izelge 4.2. nceleme alanndaki lokal ve blgesel deprem kaynaklar .................... 24
izelge 4.3. Boore ve di. (1997)ye gre Kara ve Deniz yaplar iin olas
ivme deerleri ..................................................................................... 26
izelge 4.4. Sadigh ve di. (1997)ye gre Kara ve Deniz yaplar iin olas
ivme deerleri ..................................................................................... 27
izelge 4.5. Campbell ve di. (1997)ye gre Kara ve Deniz yaplar iin olas
ivme deerleri .................................................................................... 27
izelge 4.6. Kara ve Deniz Yaplar iin olas ortalama ivme deerleri ................... 28
izelge 4.7. SSE ve OBE iin olaslk deerleri ...................................................... 28
izelge 4.8. Deterministik analizde SSE iin elde edilen ortalama deerler ............. 29
izelge 4.9. Kara sondaj SKK-01den elde edilen SPT-N deerleri
ve tanmlamalar ................................................................................... 32
ve tanmlamalar .................................................................................... 32
ve tanmlamalar .................................................................................. 32
VI
izelge 4.12. Deniz sondaj SKD-01den elde edilen SPT-N deerleri

ve tanmlamalar ................................................................................. 33
ve tanmlamalar .................................................................................. 33
ve tanmlamalar ................................................................................... 34
ve tanmlamalar .................................................................................. 34
ve tanmlamalar .................................................................................. 35
ve tanmlamalar ................................................................................... 35
ve tanmlamalar .................................................................................. 36
ve tanmlamalar ................................................................................. 36
ve tanmlamalar .................................................................................. 37
izelge 4.21. Kil Serbest Basn deneyi sonular ................................................... 40
izelge 4.22. Kil Konsolidasyon deneyi sonular .................................................. 40
izelge 4.23. Zemin Gruplar (AIGM, 2007) .......................................................... 50
izelge 4.24. Yerel zemin snflar ve spektrum karekteristik periyotlar
(AIGM, 2007) .................................................................................. 51
izelge 4.25. Terzaghi Yntemine gre tama gc deerleri ............................... 52
izelge 4.26. Meyerhof Yntemine gre tama gc deerleri ............................. 53
VII
izelge 4.27. Hansen Yntemine gre tama gc deerleri ................................. 54

izelge 4.28. Tama gc toplu sonular .............................................................. 55
izelge 4.29. Zemin Gruplar (AIGM, 2007) .......................................................... 56
izelge 4.30. Yerel zemin snflar ve spektrum karekteristik periyotlar
(AIGM, 2007) .................................................................................... 57
izelge 4.31. Deniz taban kumlar iin zemin emniyet gerilmesi ve yatak
katsays deerleri ............................................................................. 58
izelge 4.32. SPT-N=4 deeri iin tama gc hesaplar (ok gevek KUM) ......... 59
izelge 4.33. SPT-N=8 deeri iin tama gc hesaplar (gevek KUM) ............... 61
izelge 4.34. SPT-N=15 deeri iin tama gc hesaplar (orta sk KUM) ........... 63
izelge 4.35. SPT-N=35 deeri iin tama gc hesaplar (sk KUM) .................. 65
izelge 4.36. SPT-N=50 deeri iin tama gc hesaplar (ok sk KUM) ............ 67
izelge 4.37. Deniz taban kumlar iin zemin emniyet gerilmesi ve yatak
katsays deerleri .............................................................................. 69
izelge 4.38. Svlama analizi (su derinlii 1,00m ve derinlik 5,00m) ................... 70
izelge 4.39. Svlama analizi (su derinlii 1,00m ve derinlik 10,00m).................. 71
izelge 4.40. Svlama analizi (su derinlii 1,00m ve derinlik 20,00m).................. 72
izelge 4.41. Killi zeminlerin ime potansiyelinin deerlendirilmesi ..................... 74
izelge 4.42. Kara yaplarnda ar ykler iin dolgu zellikleri ............................. 75
izelge 4.43. ASTM D 3282-93e gre kara yaplarnda hafif yap temeli alt
dolgusu zellikleri ............................................................................. 76
izelge 4.44. BS 6031e gre kara yaplarnda temel alt i dolgunun zellikleri .... 77
izelge 4.45. Deniz yaplar temeli alt taban dolgusu zellikleri ............................. 77
izelge 4.46. DIN 18134 (2002)e gre edilmesi gereken deerler.......................... 78
izelge 4.47. ASTM 3282 ve BS 6031e gre elde edilmesi gereken deerler......... 78
VIII
IX
EKLLER DZN
SAYFA
ekil 1.1.
nceleme alannn denizden genel grnm ........................................ 3
ekil 1.2.
nceleme alannn karadan genel grnm .......................................... 3
ekil 3.1.
Denizde yaplan sondajlarn genel grnm ....................................... 8
ekil 4.1.
Trkiye genelinde 2006-2007 dneminde oluan depremler (Boazii

niversitesi Kandilli Rasathanesinin Web sayfasndan alnmtr ...... 23
ekil 4.2.
Kat-ok Kat KLin sondajlardan elde edilen numune rnei (SKK01-SPT02) .......................................................................................... 38
ekil 4.3.
Kat-ok Kat KLin sondajlardan elde edilen numune rnei (SKK01-SPT02) .......................................................................................... 39
ekil 4.4.
Kat-ok Kat KLde serbest basn ve konsolidasyon deneyleri ....... 41
ekil 4.5.
Sondajlardan elde edilen gzenekli-gzeneksiz bazalt rnekleri ......... 42
ekil 4.6.
Sondajlardan elde edilen bazalt karot rnekleri ................................... 43
ekil 4.7.
Ayrm kilta-kumtann sondajlardan elde edilen numune rnei

(SKD-01-SPT03) ............................................................................... 44
ekil 4.8.
Gevek KUMun sondajlardan elde edilen numune rnei (SKD-02SPT01) ............................................................................................... 46
ekil 4.9.
Orta sk KUMun sondajlardan elde edilen numune rnei (SKD-02SPT02) ............................................................................................... 47
ekil 4.10. Sk KUMun sondajlardan elde edilen numune rnei (SKD-02SPT03) ............................................................................................... 47
ekil 4.11. Sk KUMun sondajlardan elde edilen numune rnei (SKD-05SPT05) ............................................................................................... 48
ekil 4.12. ok sk KUMun sondajlardan elde edilen numune rnei (SKD-02SPT04) ............................................................................................... 48
ekil 4.13. Deniz taban kumlarda tane dalm yzdeleri .................................... 49
ekil 4.14. SPT-N=4 deeri iin kumlarda zemin emniyet gerilmesi-temel
genilii ilikileri ................................................................................ 60
genilii ilikileri ................................................................................ 62

genilii ilikileri................................................................................ 64
XI
lker Gkhan AHN
1. GR
1.
GR
Bu alma, ukurova niversitesi Fen Bilimleri Enstitsne bal Jeoloji

Mhendislii Anabilim Dalnda Yksek Lisans Tezi olarak hazrlanmtr.
Giri ana bal altnda, almann amac ile Adana ili Yumurtalk ilesi,
Adana Yumurtalk Serbest Blgesi, iinde kalan yaklak 65.00 hektar alann jeolojik ve
zemin etd iin hazrlanmtr.
1.1
Ama
almann amac incelenen araziyi temel zemini ve temel inaat ynnden
irdelemek, elde edilen verileri deerlendirerek yaplamaya ynelik sonu ve

nerileri sunmaktr. Bu almann ilk aamasnda inceleme alan yerinde grlerek
jeolojik ve jeoteknik adan ilk veriler elde edilmitir. Arazi almalar srasnda
karotlu sondajlarn yaplmas, yerinde deneylerin yaplmas, numune alnmas ve
laboratuar deneylerinin yaplmas Trk Standartlar Enstitsnn ilgili standartlarna
uygun olarak gerekletirilmitir. alma kara ve deniz olmak zere iki ksmdan
olumaktadr. Karada toplam derinlikleri 60.00m olan 3 adet karotlu sondaj ve
denizde toplam derinlikleri 208.20m olan 9 adet karotlu sondaj Haziran-Austos
2007 dneminde almtr. Ayrca kara yaplarnda zeminin yaps ve arazi verilerini
desteklemek amacyla 1 adet aratrma ukuru almtr. Elde edilen veriler kara ve
deniz yaplar iin ayr ayr deerlendirilmitir.
Arazi almalar esnasnda ett alan ve yakn civarnn jeolojik zellikleri
detayl olarak incelenmitir. Daha sonra blgenin depremsellii gz nnde
bulundurularak olas deprem sonularnn etkisi belirlenmitir.
lker Gkhan AHN
1. GR
nceleme Alannn Tantlmas
1.2
1.2.1 Jeomorfoloji ve evresel Bilgiler

nceleme alan Dou Akdeniz Blgesinde Adana ili Yumurtalk ilesi snrlar
ierisinde Adana Yumurtalk Serbest Blgesinde yer almaktadr. 1/25000 lekli
Trkiye Topografik haritalarnda Mersin O35 b2 paftasnda bulunmaktadr. Kara
alan ve denizalan koordinatlar izelge 1.1.de ve genel grnm ekil 1.1. ve
1.2.de verilmitir. Adana Yumurtalk Serbest Blgesi, skenderun Krfezi'nde,
Adana-Hatay illerinin birleimindedir. Ulam asfalt karayolu veya otoyol ile her
mevsim olanakldr. Blge Akdeniz ikliminin etkisi altndadr. Yazlar scak ve kurak,
klar lk ve yaldr. Morfolojik bakmdan dz bir topografyaya sahip olan arazide
ykselim ok az olmakla birlikte gneyden kuzeye dorudur.
izelge 1.1. nceleme alan ke koordinatlar
KARA ALANI KOORDNATLARI

X (Dou)
Y (Kuzey)
499.227,00
4.088.262,00
499.313,00
4.088.308,00
499.253,00
4.088.399,00
499.400,00
4.088.488,00
499.572,00
4.088.203,00
499.347,00
4.088.068,00
DENZ ALANI KOORDNATLARI

X (Dou)
Y (Kuzey)
499.347,00
4.088.068,00
499.653,00
4.087.580,00
499.875,50
4.087.721,00
499.572,00
4.088.206,00
lker Gkhan AHN
1. GR
ekil 1.1 nceleme alannn denizden genel grnm
ekil 1.2. nceleme alannn karadan genel grnm
Adana ilinde nemli fizyografik birimler dalar ve ovalardr. Yumurtalk

Serbest Blge Alannda dalk araziler kuzeydouda Misis dalar ile balar ve
kuzey-kuzeydou: gney-gneybatya doru uzanrlar. Adana ilinin kuzeyi tamamen
dalk gneyi ise ovalktr. Ovalar ve dalar arasnda ise hafif ve orta engebeli gei
blgesi vardr. Seyhan ve Ceyhan blgenin btn drenajn salayan iki nemli
nehirleridir. Adana ilinde genel olarak iki tip iklim grlr. Bunlar ky ve ovalardaki
Akdeniz iklimi, ikincisi yksek yerlerdeki karasal iklimdir. Bitki rts olarak,
ovalk kesimlerde tarm yapld iin doal bitki rts yoktur. Ovalardan sonra
lker Gkhan AHN
1. GR
balayan dk ykseltili, hafif ve orta eimli yerlerde seyrek allk, orman veya her
ikisinin karm grlr. Yksekliin artmas ile bitki rts ormana dnr.
nceleme alannda kara yaplarnn yaplaca alanda en dk kot 03.30 m ve
en yksek kot da 09.00 mdir. Kot fark sadece 5.70 mdir. Yksek kotlar inceleme
alannn kuzeybat kesiminde yer alrken sahann gneydou kesimi daha dk
kotlar ve deniz ky kenar hatt boyuncadr. Arazinin genel eimi %10dan dktr.
Sahada tamamyla bitkisel rt yer almaktadr. Jeolojik birimler rt birimi dnda
yzeyde gzlenmemektedir.
nceleme alannda deniz yaplarnn yaplaca alanda en yksek kot 03.30 m
ve en dk kot da -08.50 mdir. Kot fark 11.80 mdir. Deniz taban morfolojisinin
genel eimi %10dan dktr. Jeolojik birimler gncel deniz taban rt birimi
dnda deniz taban yzeyinde gzlenmemektedir.
1.2.2 Projeye Ait Bilgiler
Adana ili Yumurtalk ilesi, Yumurtalk Serbest Blgesi Mersin O35 b2

paftas 9/2Ada Akdeniz Gemi naa Sanayi A. . tarafndan tersane inaat
yaplacaktr. Ylda 7000-15000 ton arl arasnda orta ve byk apta alt gemi
ina edilerek suya indirilmesi planlanmaktadr. Proje kapsamnda yaplacak inaat ile
genel altyap ve evre dzenlenmesi planlanmaktadr. Projeye ait bilgiler EK-2de
verilmitir.
1.2.3 mar Durumu
nceleme alan Adana li Yumurtalk lesi, Yumurtalk Serbest Blgesi
ierisinde yer almaktadr.
lker Gkhan AHN
2. NCEK ALIMALAR
2. NCEK ALIMALAR
Uurlu (1996), agrega retiminde ortaya kan taununun beton zellikleri

zerine etkisini belirlenmitir. Su-imento oran yksek olan betonlarn taunu
eklenmesi ile zelliklerinin iyiletii belirlenmitir. Ayrca taunu fazla olan beton
karmlarnda beton geirgenliinin, su emme orannn ve porozitesinin azald,
basn dayanmnn artt saptanmtr. nce agrega ierisindeki ince malzemenin
(kil hari) ykatlmadan beton tasarmda kullanlmas gerektii belirtilmitir.
Halili (2003), krma-eleme tesis tasarmlarn incelemi ve kaliteli agrega
retimi iin uygun tesis donanmlar belirlemitir. Agrega kalitesini etkileyen
faktrlerin banda tan krlma (sktrarak krma, arptrlarak krma) ile ocak
malzemesinin litolojik, yapsal ve fiziksel zellikleri geldiini belirlemitir. Kaliteli
ve kbik malzeme retimi iin arptrma zellikli dey milli krclarn
kullanlmasnn verimi artrd sonucuna varmtr. Krma tesislerindeki krc
baklarnn dkmnde kullanlan kimyasal karmn, tan litolojisine ve alma
ortamnn hidrojeolojik ve hidrolojik durumuna gre ayarlanmas gerektiini
belirtmitir. Bylece bak ve astardaki anma en aza indirilmektedir. Kireta,
kumta, bazalt gibi farkl kayalarda ayr zellikte krc gelitirilmesi, krma-eleme
kalite ve verimini artrarak retim maliyetini drd sonucu bulunmutur.
Uluz ve di. (2004) krma-eleme tesislerinde inceleme yaparak krma kum
ierisindeki ta unu miktar artyla, kilin krma kum ierisine giri nedenleri
incelemitir. Krma-eleme tesislerinden alnan rnekler zerinde laboratuar deneyleri
yaplarak ta ocann, krma tesisinde retilen agregalarn karakteristik zellikleri
belirlenmitir. Krma kum ierisindeki taunu ve kil miktarlarndaki deimeler
dikkate alnarak beton tasarmlar yaplm bu srada alnan rnekler zerinde yaplan
deneyler, beton kalitesi karlatrlmal olarak deerlendirilmitir. Bileiminde
taunu ve kil bulunduran krma kumun beton retiminde kullanlmas durumunda
karlalacak kalite sorunlar belirlenmesi amac ile deneme retimleri yaplmtr.
Aratrmaclar, krma kumda bulunan ince madde miktarnn ve zelliklerinin bu
agregayla retilecek betonun kalitesini dorudan etkilediini belirlemilerdir. Krma
kum ierisindeki taunun, beton kalitesine belli bir lde katkda bulunduu fakat
lker Gkhan AHN
2. NCEK ALIMALAR
orann artmasyla birlikte kalite sorunlarna neden olduu saptanmtr. Krma kumda
bulunan kilin ise beton iin nemli kalite sorunlarna neden olduu bulunmutur.
avuolu ve di. (2005) Harit ayndan elde edilen ve Kukayas krmaeleme tesisinde retilen krlm dere agregasnn beton dayanmna etkisi
aratrmtr. Yksek ince madde miktarnn zgl yzey alannda bir art meydana
getirerek beton karmnn su ihtiyacn nemli lde arttrd ve beton basn
dayanmn olumsuz ynde etkiledii belirlenmitir. Bu almada kullanlan krlm
dere agregasnn, yaplan alma sonrasnda beton agregasn olarak kullanlabilecei
sonucuna varlmtr.
Topu ve di. (2006), Eskiehir blgesinde farkl agrega ocaklarndan alnan
ve hazr beton santrallerinde ince malzeme olarak kullanlan ince agregalarn metilen
mavisi deerleri belirlemitir. Bu agregalarla retilen beton rneklerinin metilen
mavisi deerleri ile fiziksel ve mekanik zellikler arasnda iliki kurulmaya
allmtr. ok ince malzeme ierii, ince agregann beton zerine olumlu etkisini
tek bana yanstmad saptanmtr. Bu yzden ok ince malzeme kalitesini
belirlemek iin metilen mavisi deneyi yaplmas ve ok ince malzeme ierii ile
metilen mavisi deney sonular birlikte incelenmesi gerektii belirtilmitir.
Arslan ve di. (2006), Krehir yresi ta ocaklarndan salanan krmatalarn
beton agregas olarak kullanlabilirlii incelenmitir. Standartlara uygun olarak
retilen sertlemi beton gruplar zerinde gerekletirilen beton deneyleri
sonularna gre; basn dayanm, zgl arlk, yarmada ekme dayanm, elastisite
modl yksek betonlarn, agrega zgl arlk ve birim arlnn yksek, anma
ve kusurlu tane orannn dk olduu bulunmutur. Beton basn dayanm dk
olanlarnsa, agrega zgl arlk ve birim arlnn dk, anma ve kusurlu tane
orannn yksek olduu belirlenmitir.
zgan (2005), krmata ierisinde bulunan taununun beton basn
dayanmna olan etkisi aratrmtr. almada, %0, %5, %10, %15 oranlarnda
taunu ieren beton rneklerinin basn dayanmlar arasnda nemli lde fark
olduu, taunu miktar arttka beton basn dayanmnn artt saptanmtr.
Uar (2008), agrega retiminde amalanan kalitenin salanabilmesi iin ocak
iletmeciliinden balayarak gerekli en kk ilemler ayrntl olarak incelenmitir.
lker Gkhan AHN
2. NCEK ALIMALAR
Mersin ili Tarsus ilesinde yer alan krma-eleme tesisinde retilen krma talarn TS
706 EN 12620 standardna uygunluu aratrlmtr. Yaplan deneyler sonucunda
krma-eleme tesisinde retilen krma talarn standarda uygun olduu ve beton
santrallerinde kullanlabilecei grlmtr.
Ksack (2009), Bu almada Adana evresinde alt farkl agrega ocandan
alnan ve hazr beton santrallerinde kullanlan ince agregalarn alnd ocaklarn
formasyon zellikleri (zellikle kil ierii), krma-eleme tesis donanmlar ile 0.063
mmlik kare gz elekten geen ince madde miktar ve metilen mavisi deerleri
belirlenmitir. nce agregalarn alnd ocaklarn formasyon zellikleri, krma-eleme
tesis donanm ile ince madde miktar ve metilen mavisi deerleri arasnda
karlatrmalar yaplmtr. Ayrca sz konusu ta ocaklarnda, krma-eleme tesis
donanmnn ince agrega ierisindeki kil orannn azaltlmasnda etkili olduu
belirlenmitir. Yaplan almalar sonucunda ayn formasyondan alm yapan fakat
ayn donanm kullanmayan ocaklarn ince agregadaki ok ince malzeme ierii ve
metilen mavisi deerleri farkllklar gsterdii, kil ierii ok fazla olan bir ocakta
uygun donanm seimi yapldnda sonu rnde kil ierii byk oranda azald
ve taunu miktarnn artm olduu saptanmtr. nce agregalardaki ok ince
malzeme ierii, agregann beton iin uygunluunu tek bana yanstmamaktadr.
ok ince malzeme kalitesini belirlemede yardmc olan metilen mavisi deneyinin
yaplmas gerekmektedir. Hazr beton santrallerinde agrega kabulnde ok ince
malzeme ierii ve ayn malzemenin metilen mavisi deerleri incelenerek karar
verilmelidir.
lker Gkhan AHN
2. NCEK ALIMALAR
lker Gkhan AHN
3. MATERYAL VE METOD
Bu balk ad altnda, alma sresince yararlanlan materyallerin neler

olduklar, yine aratrma kapsamnda kullanlan metotlarn ierikleri hakknda
bilgiler verilmektedir.
3.1. Materyal
Bu almada, Adana-Yumurtalk (Serbest Blge) blgesinde yaplacak

tersane jeolojik ve zemin etdne ynelik arazi ve laboratuar deneyleri yaplmtr.
Arazi almalarnda; kara ve denize ynelik karotlu sondaj makineleri
kullanlmtr. Laboratuar almalar iin ise; kompas, elek seti, casagrande aleti,
hassas elektronik terazi, zgl arlk seti (piknometre), konsolidasyon aleti, serbest
basn aleti kullanlmtr. Bro almalarnda ise bilgisayar ve yazlm
programlarndan yararlanlmtr.
3.2. Metot
Bu alma genel olarak; literatr taramas, arazi almalar, laboratuar

almalar, bro almalar ve tez yazm olmak zere be aamada tamamlanmtr.
3.2.1. Literatr Taramas
Aratrma her aamasnda nceki almalar incelenmitir. alma konusu ile

ilgili literatr taramas, ilgili kurumlarn ktphaneleri ve elektronik ktphane
arivleri incelenerek yaplmtr. Ayrca aratrma ile ilgili tezler, bilimsel makaleler,
rapor ve basl dkmanlardan yararlanlmtr.
lker Gkhan AHN
3.2.2. Arazi almalar
Bu blmn amac, incelenen araziyi temel zemini ve temel inaat ynnden

irdeleyerek elde edilen arazi verilerinin deerlendirilmesi sonucu yaplamaya
ynelik sonu ve neriler sunmaktr.
lk aamada inceleme alan yerinde grlerek jeolojik ve geoteknik adan ilk
veriler elde edilmitir. Arazi almalar srasnda karotlu zemin sondajlar ve
deneylerin yaplmas, laboratuar deneyleri iin rselenmi ve rselenmemi
numunelerin alnmas, zeminlerin yerinde tanmlanmas ve laboratuar deneylerinden
sonra snflandrlmas TSE standartlarna uygun olarak gerekletirilmitir (izelge
3.1.).
izelge 3.1.
Aratrmada kullanlan TSE standartlar
Kullanlan TSE standartlar

TS 5744 (1988) naat mhendisliinde temel zemini zelliklerinin yerinde lm
TS 1500 (2000) naat mhendisliinde zeminlerin snflandrlmas
TS 1900-1 (2006) naat mhendisliinde zemin laboratuvar deneyleri-Blm 1:
Fiziksel zelliklerin tayini
TS 1900-2 (2006) naat mhendisliinde zemin laboratuvar deneyleri-Blm 2:
Mekanik zelliklerin tayini
3.2.2.1. Karotlu Zemin Sondajlar
Arazide yatay ve dey zemin profilinin, zemine ait indeks ve mhendislik

zelliklerinin elde edilmesi amacyla EK 5de verilen mhendislik jeolojisi
haritasnda iaretlenen lokasyonlar da 22 Haziran-3 Eyll 2007 tarihleri arasnda
karotlu zemin sondaj almalar yaplmtr. Karada toplam derinlikleri 60.00m olan
3 adet karotlu sondaj (SKK-01:20.00m, SKK-02:23.00m ve SKK-03:17.00m) ve
denizde toplam derinlikleri 208.20m olan 9 adet karotlu sondaj (SKD-01: 23.25m,
10
lker Gkhan AHN
SKD-02:24.25m,
SKD-03:23.70m,
SKD-04:24.50m,
SKD-05:21.00m,
SKD-
06:20.00m, SKD-07:19.00m, SKD-08:25.00m ve SKD-09:27.50m) almtr (ekil

3.1.). Sondaj loglarnn detayl sonular EK-6da verilmitir. Ayrca kara yaplarnda
zeminin yaps ve arazi verilerini desteklemek amacyla 1 adet aratrma ukuru
almtr.
ekil 3.1. Denizde yaplan sondajn genel grnm
Sondajlar esnasnda derinlikle birlikte zemin deiimini belirlemek amacyla

her 1.50mde Standart Penetrasyon Deneyi (SPT) yaplarak zemin dayanm ve
kvamna ynelik veriler elde edilmitir. Ayrca her SPTden sonra laboratuar
analizleri iin zemin numuneleri alnmtr. Sondajlar esnasnda yaplan yerinde
Standart Penetrasyon Deneyi sonularnda elde edilen vuru says (N) ve buna bal
olarak elde edilen jeoteknik zelliklerin belirlenmesi iin izelge 3.2 (iri taneli
zeminler) ve izelge 3.3 (ince taneli zeminler) kullanlmtr.
11
lker Gkhan AHN
SPT deney sonular zemin mukavemeti hakknda genel bir fikir vermektedir.
Deneyde standart bir u (ayn zamanda numune alc) zerine 63.5kg arlndaki
ahmerdann 0.75 m ykseklikten serbest drlmesi ile, zemine 15cmlik
kademelerle toplam 45 cm girdirilinceye kadar, gereken darbe adedi tespit edilir.
Dolgudan dolay ilk 15cmlik ksm dikkate alnmaz ve son iki kademedeki d
saylar toplam zeminin SPT-N says (darbe says) olarak deerlendirilir. Blok ya
da akl boyutunda daneler ieren zeminlerle ok sk (sert) zeminlerde deney
yaplmas halinde hedeflenen derinliklere girilemedii durumlarda T.S. 5744de
belirtildii ekilde deneye son verilir. Byle durumlarda deney sonucu ref (R)
olarak belirtilir.
izelge 3.2.
Darbe
Says
(SPT-N)
SPT-N deerlerine gre kumlu zemin zellikleri (Bowles, 1996)
Tanmlama
Sklk
Durumu
(Terzaghi ve
Peck, 1967)
Rlatif Sklk
veya Rlatif
Younluk (ID)
(Gibbs ve
Holtz, 1957)
Tij Enerjisine
Gre SPT
(N1)70
Suya
Doygun
Birim Hacim
Arlk
(kN/m3)
0-4
ok gevek
%0-%15
0-3
11-16
4-10
Gevek
%15-%35
3-8
14-18
10-30
Orta Sk
%35-%65
8-25
17-20
30-50
Sk
%65-%85
25-42
17-22
>50
ok Sk
%85-%100
42-58
20-23
12
Srtnme As
(derece)
nce
Orta
Kaba
nce
Orta
Kaba
nce
Orta
Kaba
nce
Orta
Kaba
nce
Orta
Kaba
26-28
27-28
28-30
28-30
30-32
30-34
30-34
32-36
33-40
33-38
36-42
40-50
>50
lker Gkhan AHN
izelge 3.3.
SPT-N deerlerine gre killi zemin zellikleri (Bowles, 1996)
Kvam
Tanmlamas
Darbe Says
(SPT-N)
ok
Yumuak
0-2
Normal
Konsolide (1)
Yumuak
3-5
Normal
Konsolide (2)
Orta
6-9
Normal
Konsolide (3)
Kat
10-16
Ar Konsolide
(4)
ok Kat
17-30
Ar Konsolide
(5)
Sert
> 30
Ar Konsolide
(6)
Konsolidasyon Durumu
Serbest
Basn
Dayanm
(kg/cm2)
< 0.25
(1)........(6)
deerleri kilin
konsolidasyon
derecesindeki
art
tanmlamaktad
r
0.25-0.50
0.50-1.0
1.0-2.0
2.0-4.0
> 4.0
Kara ksmnda yaplan sondajlar esnasnda rselenmemi numune almak iin

UD tp kullanlmtr. Denizde ki sondajlarda zemin yaps nedeniyle rselenmemi
numune alma imkan olmamtr. Gerek denizde gerekse karada zellikle
bazaltlardan laboratuar deneyleri iin rselenmemi-karot numuneleri alnmtr.
Karada yaplan her bir sondaj sonras sondaj kuyularnn tabanna kadar alt ksm
delikli PVC boru indirilmi ve bu sayede yeralt suyu en az 1 hafta sreyle lm
yaplmak suretiyle takip edilmitir.
izelge 3.4.de kara ve zemin sondajlarnn zellikleri verilmitir.
13
lker Gkhan AHN
izelge 3.4.
Kara ve deniz sondajlarnn zellikleri

KARA SONDAJLARI
Sonda
j No
1
2
3
SKK01
SKK02
SKK03
Sonda
j No
4
5
6
7
8
9
1
0
1
1
1
2
SKD01
SKD02
SKD03
SKD04
SKD05
SKD06
SKD07
SKD08
SKD09
X
Koordinat
Y Koordinat
Z kot
(m)
Derinlik
(m)
499.407,900
4.088.130,000
3.50
20.00
499.490,000
4.088.251,450
4.60
23.00
499.420,500
4.080.300,000
6.30
17.00
X
Koordinat
499.348,606
499.391,000
499.339,800
499.495,000
499.652,500
499.589,900
499.501,100
499.605,600
499.722,000
Taban
Kotu
(m)
16.50
18.40
10.70
DENZ SONDAJLARI
Z kot
Toplam Taban
(m)
Y Koordinat
Derinlik Kotu
deniz
(m)
(m)
taban
4.087.965,485 -3.25
20.00
23.25
4.087.913,900 -4.25
20.00
24.25
4.087.966,150 -3.70
20.00
23.70
4.087.895,000 -4.50
20.00
24.50
4.088.024,500 -4.50
15.50
21.00
4.087.985,500 -4.40
15.60
20.00
4.087.985,800 -3.90
15.10
19.00
4.087.815,600 -5.60
19.40
25.00
4.087.769,500 -7.20
20.30
27.50
Balama
Tarihi
Biti
Tarihi
05/07/2007
08/07/2007
08/07/2007
12/07/2007
13/07/2007
17/07/2007
Balama
Tarihi
Biti
Tarihi
22/06/2007
25/06/2007
26/06/2007
28/06/2007
18/07/2007
23/07/2007
23/07/2007
23/08/2007
23/08/2007
26/08/2007
26/08/2007
30/08/2007
30/08/2007
31/08/2007
31/08/2007
01/09/2007
01/09/2007
03/09/2007
3.2.3. Laboratuar almalar
Temel ett sondaj kuyular ile yaplan arazi almalar srasnda alnan
rselenmi ve rselenmemi zemin numuneleri zerinde, Bayndrlk Bakanl 124
no onayl ZEMKA Zemin Mekanii ve Yap Malzemeleri Kalite Kontrol
Laboratuarnda gerekli grlen tm deneyler yaplmtr.
14
lker Gkhan AHN
rselenmi ve rselenmemi numuneler iin su ierii, tabii birim hacim

arlk, kuru birim hacim arlk, zgl arlk, elek analizi, Atterberg limitleri,
serbest basn ve konsolidasyon (dometre) deneyleri yaplmtr. Deney sonular
detayl olarak EK 7de verilmitir.
Kara alan ierisinde gzlemsel ve sondajl alma sonucu kil, bazalt ve
ayrm kilta-kumta olmak zere ana zemin birimi tanmlanmtr. Laboratuar
deneyleri kil ana birimi ve tabanda yer alan ayrm kilta-kumta birimleri
zerinde yaplmtr
Deniz alannda ise kum, bazalt ve ayrm kilta-kumta olmak zere
ana birim tanmlanmtr. Labaratuar deneyleri zellikle gncel deniz taban kumlar
zerinde younlamtr.
Gerek karada gerekse denizde sondajlarda kesilen bazalt birimi iin birim
hacim arlk ve tek eksenli skma dayanm deneyleri yaplmtr.
Laboratuar deneyleri sonularna gre sondajlarda tanmlanan (EK-6)
birimlerin genel korelasyonu zemin snflar ve derinlikleri ile birlikte EK-8de
verilmitir.
3.2.4. Yeralt ve Yerst Sular
nceleme alannn kara ksmnda yer alt suyu kil-bazalt kontanda

gzlenmektedir. Karada bu derinlik 5.00-9.00m arasnda deimektedir.
Kara alannda sondajla geilen
litolojik
birimlerin
geirgenliklerini
belirlemek amacyla yaplan szma ve basnl su deneyleri aada verilen

formllerle deerlendirilmitir;
Eer yer alt suyu mevcut deilse
K=
Q
H 4 ( H1 + H 2 )
Eer yer alt suyu mevcutsa
K=
Q
H 4 ( H1 + H 3 )
15
lker Gkhan AHN
K=
V
3.48 x104
H
V=
Q
t
Bu eitliklerde;
Q=Kuyuya verilen su miktar (m3)
t=Deneyin sresi (dakika)
H=h1+h2 K=Geirgenlik katsays (m/sn)

Q=Toplam su kayb (m3)
(H1)=Sabit tutulan seviyenin zeminden ykseklii (m)
(H2)=Muhafaza borusunun alt ucu ile zemin arasnda mesafe (m)
(H3)=Yeralt suyunun zemine olan mesafesi (m)
(H4)=Deney boyu uzunluu (m)
h1=Su bal ile kuyu taban aras mesafe (m)
h2=Manometre basnc x 10.3
Szdrma ve basnl su deneyleri ile ilgili sonular EK-9da verilmitir.
16
lker Gkhan AHN
4. ARATIRMA BULGULARI
4.
ARATIRMA BULGULARI
Adana Yumurtalk Serbest Blgesi Tersane Sahas Jeolojik ve Zemin Etd

ana bal ad altnda hazrlanan ve bu almayla elde edilen arazi, laboratuar ve
bro almalarnn sonular aratrma bulgular blmnde balklar halinde
verilmitir.
4.1
alma Alan ve Yakn Civarnn Jeolojisi-Tektonii
4.1.1 Genel Jeoloji
Yumurtalk ve yakn civar (Ceyhan-Adana) Paleozoyik-Mesozoyik yal

Metamorfik
bloklar,
Paleosen-Orta
Eosen
yal
Bodrumkale
formasyonu,
Dokuztekne volkano sedimanlar ve bu birimlerle ayn dnemde oluan Doruk yesi,

st Eosen-Oligosen yal Bulgurkaya Olistostromu, Miyosen yal Kzldere
formasyonu, Alt-Orta Miyosen yal Karata formasyonu, Alt Miyosen yal Aslanta
formasyonu, Orta Miyosen yal Karata formasyonu ve birimle ayn dnemde ayn
dnemde kelen Sarmaz yesi, Kuvaterner dnemde oluan Delihalil volkanitleri
ve alvyonlardr (EK-3).
4.1.1.1 Metamorfik Bloklar (PM)
Paleozoyik-Mesozoyik yal Metamorfik bloklar genelde pelitik itler ve

rekristalize karbonatlardan olumaktadr. Tersane sahasnn da yer ald EK-3de
verilen jeolojik haritada inceleme alannn kuzeybatsnda yer almaktadr. Harita
mesafesi 10 km civarndadr. Ulam olanaklar gz nne alnrsa 20 kmlik bir
mesafede yer almaktadr.
17
lker Gkhan AHN
4.1.1.2 Dokuztekne Volkano-Sedimanterleri (Ktd)
Birim tabanda spilitk yapda volkanitlerle balamakta olup daha sonra orta
volkanitlere ve ste doru tfit ve aglomeralara gei yapmaktadr. Bu kaya trleri
istif iinde ardalanmal olarak tekrarlanmaktadr. stifin iinde yer yer marn, killikumlu kireta ve aklta-kumta seviyeleri bulunmaktadr. Birim bir btn olarak
deerlendirildiinde, bazik volkanitlerin egemenliinde, krmz-koyu krmzkahverengi renkli, yer yer manganl, rtl ve fosilli mikrit ara seviyeleri ieren,
volkanit-tfit-aglomera ardalanmasndan olutuu grlmektedir. Doruk kasabas
civarnda geni yzeyleme veren bu mikritler EK-3de verilen jeolojik haritada
Doruk yesi (Ktdd) olarak isimlendirilmitir.
Birim Akdeniz Gemi na A.. Yumurtalk Tesileri alanna 10-15 km harita
uzaklnda ve karayolundan 20-25 km mesafede Sarkeili-Sarlar yerleim
alanlarnn kuzeydousu-kuzeyinde yer almaktadr. Ayrca hemen hemen ayn
mesafelerde EK3de verilen jeolojik haritann bat ksmlarnda da gzlenmektedir.
4.1.1.3 Bodrumkale formasyonu (KTb)
Ceyhan ilesinin gneydou yresinde yaygn olarak izlenmektedir. Birim,

volkanit ve aglomera bloklu, krmz renkli, kumlu amurta matriksli olistostromal
bir seviye ile birlikte balamakta, koyu gri ve kahve renkli bol volkanit elemanl
kumtalar ile devam etmekte olan istif, bu kumtalar ile ardalanan olistostromal
seviyelerden sonra kumta, krmz renkli amurta ve krntl kiretana
gemektedir.
uzaklnda ve karayolundan yaklak 25 km mesafede inceleme alannn
kuzeydousunda yer almaktadr.
18
lker Gkhan AHN
4.1.1.4 Bulgurkaya Olistostromu (Tbul)
Blgede zellikle Misis-Nur Danda yzlek veren Bulgurkaya Olistostromu

(Tbul) ilk defa Kozlu (1982) tarafndan tantlmtr. Misis-Andrn havzasnda st
Eosen-Oligosen yal denizel bir matriks iinde Misis-Andrn melanjna ait bloklar
kapsayan kaotik istif, ok aktif tektono-sedimanter ortamn rndr. inde bol
olistolit bulunduran mega-bre, killi-kumlu aklta seviyeleri ile ardalanmal
kelen, trbidit zellikli kumta-kalkarenit ve kumlu marn kaya trleri
bulunmaktadr.
uzaklnda ve karayolundan yaklak 25 km mesafede inceleme alannn
kuzeydousunda yer almaktadr.
4.1.1.5 Kzldere Formasyonu (Mkl)
Eski
Yumurtalk-Yumurtalk
kylarnda,
Yumurtalk
faynn
gneydousunda yzlek veren Alt-Orta Miyosen yal Kzldere formasyonu (Tkl)

ilk defa Schmidt (1961) tarafndan adlandrlmtr. Formasyon genel olarak gri
renkli orta-kaln tabakal kumta ve eyl (kilta) seviyeleri ardalanmasndan
olumaktadr. Birim KD-GB dorultusunda 60-80 derece kuzeybatya eimlidir.
Birim Akdeniz Gemi na A.. Yumurtalk Tesisleri alannda yzeyde
gzlenmezken sondajlarda gzlenen en alttaki birimdir. Buna karlk Tersane
alannn kuzeydou ksmlarnda yzeyde de gzlenmektedir.
4.1.1.6 Aslanta (Ta) ve Karata Formasyonlar (Tka)
Alt-Orta Miyosen yal bu formasyonlar inceleme alan yakn civarnda

trbiditik istiflerden olumaktadr. Blgede KD-GB boyunca geni yzlekler vererek
uzanmaktadr. EK-3de verilen jeolojik haritann nemli ksmn oluturmaktadr.
Aslanta formasyonu aklta-kumta-eyil seviyelerinin hemen hemen eit
19
lker Gkhan AHN
ardalanmndan olumaktadr. Karata formasyonu gri renkli ince-orta ve yer yer

kaln tabakal kumtalar ile, orta-kaln tabakal, laminal eyllerin dzenli ve eit
ardalanmndan olumaktadr. Karata formasyonunun Sarmaz yesi (Tksa) KD-GB
boyunca geni yzlekler veren Aslanta ve Karata formasyonlarnn arasnda ayn
dorultuda yzlekler vermektedir. Genel olarak kalsi trbiditlerden olumaktadr.
nceleme alanna en yakn alanlar birka kmlik mesafe uzaklktadrlar.
4.1.1.7 Delihalil Volkaniti (Tf-Bazalt-Q)
Misis-Andrn Havzas ile skenderun Havzas snr kuanda, Yumurtalk

bindirme (fay) hatt boyunca ve yakn evresinde, bazik kkenli volkanit ve tfler
yzeylenmektedir (). Toprakkale batsndaki Delihalil Tepede bu volkanitlerin
k merkezlerine ait volkan konileri izlenebilmektedir. Birim Yumurtalk civarnda
Bota tesislerinin bulunduu alan da dahil olmak zere geni bir blgede
yzlenmektedir. Genelde gen tektonik hatlar boyunca yark erpsiyonu olarak kan
bu volkanitler, gzenekli, siyah renkli bazaltlar ve krmzms-gri ve siyah renkli
tflerin ardalanmas eklindedir. Yer yer Kuvaterner alvyonlar tarafndan rtl
olan birimin erpsiyon ya olarak Kozlu (1996) tarafndan st Pliyosenin hemen
sonras olaca belirtilmitir.
EK-3de verilen jeolojik haritada bazalt olarak gsterilen alan genel olarak
ayrm bazalt, ayrmam bazalt, piroklastikler, bazaltik tf, kl, cruf, volkanik
kumta ve killerden olumaktadr. Asal uyumsuzlukla Miyosen yal Karata ve
Kzldere formasyonlarn ince, kaln tabakal olarak rtmektedirler. Piroklastikler
genel olarak tutturulmam ve gevrektirler. Piroklastiklerin zerine bazaltik lavlar
gelmektedir. Yumurtalk Serbest Blge yakn civarnda bazaltlar lav dzlkleri
olarak grlmektedir. Lav tabakalarnn kalnl 5-20 m arasnda deimektedirler.
Fakat kuzeydeki yol yarmalarnda bu kalnln 100 m civarnda olduu grlmtr.
Bazaltlar koyu gri ve siyah renklidirler ve genelde gaz boluklar ierirler. Bu
boluklar yer yer kalsit dolguludur. Masif grnml bazaltlar yer yer volkan
konilerinin yaknnda piroklastlarla ara tabakaldr ve bu seviyeler tephra
(pirokilastik moloz) olarak tanmlanmtr. Ceylan Tepe, Kara Tepe ve Turunlu
20
lker Gkhan AHN
civarlarnda bu birim aka mostra vermektedir. Tephra imentolanmam taneli

yapya sahip olup kl ve tflerden olumaktadr. Sar, kahverengi tf seviyeleri,
limonit tarafndan renklendirilmitir. Kaba piroklastikler baz lokasyonlar da
aglomeralar tarafndan rtlmtr. Tephrann volkan konilerinin yaknlarnda
kalnl artmaktadr.
Lav akntlar sonucu olutuundan kalnl lokasyondan lokasyona
deimektedir. nceleme alannda karada yzeyde alvyon rtnn hemen altnda yer
almaktadr. Ky eridinde yzeyde gzlenmektedir. Gncel deniz dolgusu altnda da
farkl kalnlklarda gzlenmektedir.
4.1.1.8 Alvyon (Qal)
Adana baseninde, Adana ovasn oluturan eski alvyonlar ile dere

boylarnda gelimi gen alvyonlar (Qa) bulunmaktadr. Eski alvyonlar genellikle
bitkisel toprak ile rtl bulunmaktadr. Yeni alvyonlar ise dere boylarnda gelimi
olup genelde kt boylanm, tutturulmam akl, kum, silt ve kil malzemesinden
olumaktadr. Seyhan ve Ceyhan Nehirlerinin menderesli yaplar, ok iri taneli
malzemeden ziyade iri-ince taneli (kum-silt-kil) malzemelerin kelmelerine imkan
vermektedir. Bu nehirlerin eski yataklarnda gnmzde bir ok yerleim alan
mevcuttur.
nceleme alannda yzey genelde alvyon kkenli kil kellerinden
olumaktadr. Kalnl topografik yapya bal olarak deimektedir. Kara yaplar
bu birimin zerinde yer alacaktr.
4.1.2 Tektonik ve Depremsellik
4.1.2.1 Dou Akdeniz Blgesi Tektonii
Trkiye, Alp-Himalaya orojenik kuann Akdeniz ksmnda yer almaktadr.

Alp orojenesi Avrupa ve Afrika ktalar arasndaki kompresyonel (sktrma)
21
lker Gkhan AHN
hareketler sonucu oluurken, Himalaya orojenesi ise Hindistan-Asya arpmas ile

meydana gelmitir. zellikle Adana ve yakn civar Afrika, Arap ve Avrasya olarak
isimlendirilen byk levhalarla birlikte Anadolu, Kuzey Dou Anadolu ve Karadeniz
gibi kk levhalarn arasndaki hareket ilikilerinden etkilenmektedir.
Alp-Himalaya sisteminde sismisite dalm olduka heterojendir. Sismik
faliyetler genelde levha kenarlarnda younlamaktadr. Akdeniz blgesinde ana
levha aktif rol oynamaktadr (Morgan, 1968; LePichon, 1968; McKenzie, 1970).
Bunlar, Afrika, Avrasya ve Arap levhalardr. Bu sismik aktivitiler gz nne
alndnda, Dou Akdeniz blgesinde irili ufakl bir ok levhann bulunduu ortaya
kmaktadr ve blgedeki yerel sismisite artlar daha kk ve hzl hareket eden bu
levhalara balanmaktadr (McKenzie, 1970 ve 1972: Dewey ve engr, 1979).
Mckenzie (1970 ve 1972)ye gre bu plakalardan birisi Ege, Yunanistann bir ksm,
Girit ve Trkiyenin byk bir ksm ve Kbrs ierir (Trkiye veya Anadolu
Levhas). Dewey ve engr (1979) Dou Anadoluda nc bir levha tanmlamlar
ve bunu "Van Levhas" olarak isimlendirmilerdir.
Anadolu
Levhasnn
kuzey
snr,
Kuzey
Anadolu
Fay
(KAF)
tanmlanmaktadr. KAF dou-bat uzantl ve sa ynl dorultu atmldr. Ayrca

Anadolu Levhasnn kuzeyinde yer alan Karadeniz Levhasnn da gney snrn
tanmlar. McKenzie (1972)ye gre Anadolu Levhasnn gney snr, gneybat
Trkiyenin gneyinde Ege Levhasnn gney snr ile birleerek Kbrsn
gneyinden skenderun krfezine, oradan da KAF ile birleerek Erzincann
dousuna (Karlovann 10 km dousu) uzanan skenderun krfezi ile Karlova
arasnda, aktif sol ynl dorultu atml Dou Anadolu Fayn (DAF) izler.
Batda ise Ege ve Anadolu levhalar arasndaki snr yeterince aklkla
tanmlanmtr. McKenzie (1972) bu snr Bat Anadoludaki dou-bat graben
sistemlerinin biraz dousundan geirmektedir. Ancak, Alptekin (1973) Bat
Anadoludaki graben sistemlerini oluturan byle bir snra ait mekanizmay
reddederek her iki levhay birlikte yorumlayp "Ege-Trkiye Levhas" olarak
tanmlar. Papazachos (1974) blgede oluan depremler ve fay dzlemi zmlerine
gre Ege Blgesinde kuzeyden gneye doru bir ka kk levha daha
tanmlamtr. Bunlar srasyla, Rodop, Olimpus, Sarus, Kuzey Anadolu, Bat
22
lker Gkhan AHN
Trkiye, Toros ve Ege olarak adlandrlmtr. Dewey ve engr (1979), McKenzie

(1972)nin Ege Levhas ile birlikte Anadolu Levhasnn batsnda Peleponnes
Levhasnn varlndan sz etmilerdir. Bu levhann kuzeyinde ayrca Makedonya
levhasn tanmlamlardr.
Afrika ve Arap levhalar kuzeye doru Anadolu levhasn sktrmaktadr.
Arap levhasnn, Anadoluya gre, l Deniz transform fay boyunca kuzeye doru
olan hareketi Arap-Avrasya levhalarnn yaknlamasn salamaktadr. Bu hareket
Dou Anadolu yaklama zonu, gneydou Trkiyede Bitlis Bindirme Kua,
randa Zagros bindirme kua, tarafndan tmyle karlanmaktadr. Arap levhas,
Bitlis Bindirme Kua boyunca kuzey-gney skmasna neden olmaktadr. Bu
arada Dou Anadolu zonundan Anadolu levhas kopup batya doru uzaklarken
Dou Anadolu levhas da douya doru hareket etmektedir. Bunun sonucunda Kuzey
Anadolu Fay, Dou Anadolu Fay ve Kuzey Dou Anadolu Fay olmak zere
yeni levha snr olumutur. Bu fay zonlar, Anadolu ve Kuzeydou Anadolu
levhalar arasndaki snrlar oluturmaktadr.
4.1.2.2 nceleme Alan Yakn Civar Tektonik Hatlar ve Sismik Kaynak
Zonlar
Adana ve yakn civarndaki depremleri ana veya byk levhalar olarak

tanmlanan Avrasya-Afrika-Arap levhalar arasndaki hareketler belirlemektedir.
Arap ve Afrika levhalarnn Anadolu levhas ile olan snr, Dou Anadoludaki
Bitlis Bindirme Kua, dieri ise skenderun Krfezinin gneyinden Kbrsa doru
bir yay izerek Antalya Krfezine ulaan Kbrs Dalma-Batma kuadr. Bu iki
farkl sismotektonik kua ayran ve sol yanl hareket eden l Deniz Fay kuzeygney dorultusunda ilerleyerek skenderun krfezinin kuzeydousunda Kbrs
yayna ular. Dou Toroslar blgesinde Mara civarlarnda l Deniz Fay, Dou
Anadolu Fay ve Kbrs Yaynn kuzeydou uzantsnda kesierek "Mara l
Birlemesi" olarak bilinen bir l eklem oluturmaktadrlar. Arap ve Afrika
levhalarnn Anadolu levhasna doru olan hareketleri bu fay kuaklar zerindeki
23
lker Gkhan AHN
neotektonik deformasyonlar oluturmakta ve blge aktif bir depremsellik karakteri

kazanmaktadr.
27 Haziran 1998 depreminin olutuu fay zonu Karata ve Yumurtalk ileleri
arasnda balayp KD-GB dorultusunda Maraa kadar uzanmaktadr. Bu zon
deiik aratrmaclar tarafndan farkl isimlendirilmitir. Daha ok KarataYumurtalk Fay zonu olarak bilinen bu tektonik hat, arolu ve dierleri (1992)
tarafndan hazrlanan "Trkiye Diri Fay Haritas" nda Karata-Osmaniye Fay Zonu
olarak gsterilmitir. Kozlu (1996)da bu blgedeki tektonik hatlar ayr ayr
haritalayarak Aslanta Fay Zonu, Yumurtalk Fay (Bindirme), Sarkeili-Karatepe
Fay (Bindirme), Karata ve Zeytinbeli Faylar olarak tanmlayarak haritalamtr.
Blgedeki tektonik hatlar olas bir depremdeki sismik kaynak zonlardr.
Blgede balca yedi sismik kaynak zonu belirlenmitir. Aadaki blmlerde bu
aktif tektonik yaplar topluluu ksaca zetlenmektedir.
(1) Misis-Yumurtalk Fay Zonu: Bu zon Karata-Osmaniye, Yumurtalk,
Misis-Ceyhan ve Kozan faylarnn sismo-tektonik aktivitelerini iermektedir. Kuzey
ve kuzeydouya doru Kahramanmaraa uzanmaktadr. Bu zondaki faylarn
yzeyde ksa uzunluklarla izlenmesi tarihsel dnemde ve gelecekte manyitd
7.0dan byk deprem oluturma olasln azaltmaktadr.
(2) iekli-Gksu Fay Zonu: Anadolu Blounun isel deformasyonunun
bir ksmn alan bu zon sol atml iekli-Gksu fay sisteminden olumaktadr ve
yaklak 170 km uzunluundadr. Baz lokasyonlar da 35-40 km srama
gstermektedir.
(3) Ecemi Fay Zonu: Kuzeydou-gneybat uzanml sol atml bu fay zonu
yaklak 100 kmlik bir uzunlua sahiptir. Erciyes dalarndan balayp Akdenize
kadar uzanmaktadr. Sismik aktivitesi ok ak olmamakla birlikte daha ok
morfolojik makro sismik zelliklerden belirlenebilmektedir.
(4) Dou Anadolu Fay Zonu: Dou Anadolu Fay ve Bitlis Bindirme
kuann gneybat ucundan olumaktadr. Hareket hz 0.8 cm/yldr. MaraOsmaniye segmenti Glbandan Osmaniyeye kadar uzanmaktadr.
24
lker Gkhan AHN
(5) Hatay Fay Zonu: Arap ve Trk levhalar arasndaki snrdr ve yaklak
1000 km uzunluundadr. Kuak l Deniz Fay, Dou Anadolu Fay ve Kbrs
kemer Zonu etkisi altndadr.
(6) l Deniz Fay Zonu: Yaklak Kuzey-gney dorultusunda Dou
Akdeniz Blgesinde l Denizden uzanan sismik kua temsil eder.
(7) Kbrs Yay Zonu: Nispeten dk sismik aktivite ieren Kbrs Yay
Zonunu ve kuzeydou-gneybat uzanml skenderun Fayn iermektedir.
4.1.2.3 nceleme Alannn Genel Olarak Depremsellii
23.12.1972 tarihinden beri yrrlkte bulunan Trkiye Deprem Blgeleri
Haritas, mevcut bilgilerin altnda gnmz koullarna gre T.C. Bayndrlk ve
skan Bakanl Afet leri Genel Mdrl Deprem Aratrma Dairesi tarafndan
yeniden hazrlanm ve Bakanlar Kurulunun 18.4.1996 tarih ve 96/8109 sayl
kararyla yrrle girmitir.
Hissedilen ve beklenen en yksek iddet deerlerine gre deterministik esasa
dayanan nceki haritalardan, farkl olarak yeni harita olaslk hesaplarna gre
hazrlanmtr. Yeni harita iin iddet konturlar yerine, 475 yl dnm sresine
haiz eivme kontur haritas ve %90 gvenirlik seviyesi esas olarak alnmtr. Buna
gre 475 ylda bir meydana gelecek depreme gre hesab yaplan yap, 50 yllk
ekonomik mr iinde %90 ihtimal ile bu yklenmeye maruz kalmayacak, dier bir
ifadeyle 50 yllk bir sre iinde %10 alma ihtimaline sahip olacaktr.
Deprem Blgeleri Haritas, afet blgelerinde yaplacak yaplar hakknda
ynetmelik ile bir paralellik arz etmektedir. Zira haritada tanmlanan blgelere gre
anlan ynetmelikte yap tiplerine bal olarak kriterler gsterilmektedir. vme
konturlarna gre yeni blgeleme izelge 4.1.de verilmitir. nceleme alan 1.
Derece Deprem Blgesi iinde yer almaktadr.
ekil 4.1.de verilen harita Boazii niversitesi Kandilli Rasathanesinin
web sayfasndan alnmtr. Bu haritada son bir yl iinde Trkiye genelinde oluan
depremlerin lokasyonlar gsterilmektedir. ekil 4.1.den de grlecei gibi Dou
Akdeniz Blgesi youn bir sismik aktiviteye sahiptir.
25
lker Gkhan AHN
izelge 4.1. Deprem blgelerine gre olas maksimum yer ivmesi deerleri (DAD, 1996)
MAKSMUM YER VMES (amax)
DEPREM BLGES DERECES
amax 0.40g
1. Derece Deprem Blgeleri

0.30g amax<0.40g
0.20g amax<0.30g
0.10g amax<0.20g
amax< 0.10g
ekil 4.1.
Trkiye genelinde 2006-2007 dneminde oluan depremler (Boazii

niversitesi Kandilli Rasathanesinin web sayfasndan alnmtr)
4.1.2.4 nceleme Alann Etkileyecek Deprem Kaynaklar

nceleme alann etkileyecek deprem kaynaklar izelge 4.2.de verilmitir.
Bu kaynaklar kuvvetli deprem yer hareketinin modellenmesinde kullanlmtr.
26
lker Gkhan AHN
nceleme alanna en yakn lokal deprem kayna Karata-Osmaniye Fay Zonunun bir
segmenti olan Yumurtalk Fay (bindirme)dr. Bu fay hatt Yumurtalk Serbest
Blgesinin kuzey kenarnda yer almaktadr ve KD-GB uzanmldr. Dier lokal fay
hatt Dou Anadolu Fay Zonunun gneybat u kesimidir. nceleme alannn
yaklak 30.00 km dousunda KD-GB uzanml olarak skenderun ve Antakya
yerleim alanlarndan gemektedir. Baz kaynaklarda bu segment Karasu Fay olarak
da isimlendirilmektedir.
izelge 4.2. nceleme alanndaki lokal ve blgesel deprem kaynaklar

Deprem Kayna
Oluturabilecei
Maksimum Deprem
Manyitd
Notlar
l Deniz Fay
M7.0
Blgesel kaynak
Dou Anadolu Fay
M7.0
Blgesel kaynak
skenderun Fay
M7.0
Blgesel kaynak
mamolu Fay
M=6.50.2
Blgesel kaynak
Karaisal Fay
M=6.50.5
Blgesel kaynak
Ecemi Fay
M7.0
Blgesel kaynak
Kbrs Arc
M7.0
Dalma veya arpma deprem

kayna
Yumurtalk Fay
M=6.30.2
Lokal kaynak
Karata-Osmaniye
Fay
M=6.70.3
Lokal kaynak
4.1.2.5 Yer Hareketi Azalm likileri

Akdeniz Gemi naa Sanayi A. .nin Adana Yumurtalk Serbest Blgesinde
yapmay dnd tesisler, 1. Derece deprem blgesinde yer almas ve beklenen
ivme deerinin 0.40 gden byk olmas nedeniyle, bu ynetmelik dnda
27
lker Gkhan AHN
kalmaktadr. Afet Blgelerinde Yaplacak Ynetmeliin 6.4.4nc blmnde bu

durum gerekli durumlarda elastik tasarm ivme spektrumu, yerel deprem ve zemin
koullar gz nne alnarak yaplacak zel aratrmalarla belirlenebilir ile
aklanmtr (AGM, 2007).
nceleme alanna kurulacak kritik kara ve deniz yaplar iin NFPA (National
Fire Protection Association) Ynetmelikleri depreme neden olacak sismik
kaynaklarn belirlenmesi (Identification and Characterization of Seismic Sources and
Determination of Safe Shutdown Earthquake Ground Motion-SSE) ve bu
kaynaklarn yapnn mr boyunca oluturabilecei maksimum yer ivmesinin
tanmlanmasn (The Operating Basis Earthquake-OBE) gerektirmektedir. OBE ve
SSE olaslk hesaplamalar srasyla 500 ve 2500 yllk dnm periyotlarn temel
almaktadr. Deterministik esasa gre, sismoloji, jeoloji, saha ve blgenin sismik ve
jeolojik gemiine bal olarak SSE gz nne alnacak maksimum yer ivmesini
tanmlarken, OBE iin yerin hareketi SSE iin tanmlanan deerin yars olarak
aklanr. Bu tasarm kurallar, zellikle betonarme yaplar iin uygunluk
gstermektedir. Burada aklanan tasarm kurallarnn yan sra, ok az sayda
yrrlkte olan tasarm ynetmelikleri mevcuttur. Bunlardan FEMA 302 Code
(NEHRP Recommended Provisions for Seismic Regulations for New Buildings and
Other Structures, FEMA-302, 1997, Washington, DC) geni bir yap tipi yelpazesi
iermektedir. Bu nedenle yaplacak yap tiplerine gre belirlenen deprem
parametreleri (deprem ykleri ve dalmlar) tasarmlarda aynen kullanlmaktadr.
Pik yer ivmesi (PGA) tahmini iin Boore ve di. (1997), Sadigh ve di.
(1997) ve Campbell (1997) yntemleri kullanlrken Spektral vme (SA)
hesaplamalar iin de Boore ve di. (1997) ve Sadigh ve di. (1997) yntemleri
kullanlmtr. Hasar deerlendirmesi iin Boore ve di. (1997), Sadigh ve di.
(1997) ve Campbell (1997) azalm ilikileri iin NEHRP saha snf B kullanlmtr.
Sonular farkl dnm periyotlar iin elde edilmitir. lk seviye 500 yllk
dnm periyodunda oluacak depreme gre hesab yaplan yapnn 50 yllk
ekonomik bir mr ierisinde %98 ve %90 ihtimal ile bu yklenmeye maruz
kalmayacaktr. Baka deyile 50 yllk bir sre ierisinde %2 ve %10luk alma
ihtimaline sahip olacaktr. 0.2 san, 0.3 san ve 1.0 san periyotlarnda %5lik
28
lker Gkhan AHN
snmlenme tepki spektral ivmesindeki ivme deerleri bu duruma gre

hesaplanmtr ve bu yaklam metinde OBE (operating basis earthquake) olarak
isimlendirilmitir.
kinci seviye 2500 yllk dnm periyodunda oluacak depreme gre hesab
yaplan yapnn 50 yllk ekonomik bir mr ierisinde %98 ve %90 ihtimal ile bu
yklenmeye maruz kalmayacaktr. Baka deyile 50 yllk bir sre ierisinde %2 ve
%10luk alma ihtimaline sahip olacaktr. 0.2 san, 0.3 san ve 1.0 san periyotlarnda
%5lik snmlenme tepki spektral ivmesindeki ivme deerleri bu duruma gre
hesaplanmtr ve bu yaklam metinde SSE (safe shutdown earthquake) olarak
isimlendirilmitir.
Elde edilen deerler Boore ve di. (1997), Sadigh ve di. (1997) ve Campbell
(1997) sonular izelge 4.3, 4.4, 4.5 ve 4.6.da sunulmutur.
izelge 4.3 Boore ve di. (1997)ye gre Kara ve Deniz Yaplar iin olas ivme deerleri
Boore ve di. (1997) Kara Yaplar in Azalm likileri
50 yllk srede
Alma htimali
%2 / 50
%10 / 50
PGA
0.3764 g
0.2458 g
SA (T=0.2 san)
0.9566 g
0.6075 g
SA (T=0.3 san)
0.8479 g
0.5235 g
SA (T=1.0 san)
0.2750 g
0.1561 g
Boore ve di. (1997) Deniz Yaplar in Azalm likileri

50 yllk srede
Alma htimali
%2 / 50
%10 / 50
PGA
0.3741 g
0.2439 g
SA (T=0.2 san)
0.9491 g
0.6006 g
SA (T=0.3 san)
0.8408 g
0.5179 g
SA (T=1.0 san)
0.2749 g
0.1560 g
29
lker Gkhan AHN
izelge 4.4. Sadigh ve di. (1997)ye gre Kara ve Deniz Yaplar iin olas ivme deerleri
Sadigh ve di. (1997) Kara Yaplar in Azalm likileri
50 yllk srede
Alma htimali
%2 / 50
%10 / 50
PGA
0.6883 g
0.4082 g
SA (T=0.2 san)
1.5940 g
0.9551 g
SA (T=0.3 san)
1.3710 g
0.7944 g
SA (T=1.0 san)
0.4965 g
0.2722 g
Sadigh ve di. (1997) Deniz Yaplar in Azalm likileri

50 yllk srede
Alma htimali
%2 / 50
%10 / 50
PGA
0.6855 g
0.4042 g
SA (T=0.2 san)
1.5846 g
0.9450 g
SA (T=0.3 san)
1.3611 g
0.7852 g
SA (T=1.0 san)
0.4940 g
0.2705 g
izelge 4.5. Campbell ve di. (1997)ye gre Kara ve Deniz Yaplar iin olas ivme
deerleri
Campbell ve di. (1997) Kara Yaplar in Azalm likileri
50 yllk srede
Alma htimali
%2 / 50
%10 / 50
PGA
0.5289 g
0.3302 g
Campbell ve di. (1997) Deniz Yaplar in Azalm likileri

50 yllk srede
Alma htimali
%2 / 50
%10 / 50
PGA
0.5274 g
0.3275 g
30
lker Gkhan AHN
izelge 4.6. Kara ve Deniz Yaplar iin olas ortalama ivme deerleri
Kara Yaplar in Ortalama Azalm likileri
50 yllk srede
Alma htimali
%2 / 50
%10 / 50
PGA
0.5312 g
0.3281 g
SA (T=0.2 san)
1.2753 g
0.7813 g
SA (T=0.3 san)
1.1095 g
0.6590 g
SA (T=1.0 san)
0.3858 g
0.2142 g
Deniz Yaplar in Ortalama Azalm likileri

50 yllk srede
Alma htimali
%2 / 50
%10 / 50
PGA
0.5290 g
0.3252 g
SA (T=0.2 san)
1.2669 g
0.7728 g
SA (T=0.3 san)
1.1010 g
0.6516 g
SA (T=1.0 san)
0.3845 g
0.2133 g
izelge 4.7de SSE ve OBE seviyelerine gre elde edilen olaslk deerleri
verilmitir.
izelge 4.7. SSE ve OBE iin olaslk deerleri.

Yer Hareketi
Parametreleri
SSE %2 / 50
OBE %10 / 50
PGA
0.53 g
0.33 g
SA (T=0.2 san)
1.27 g
0.78 g
SA (T=1.0 san)
0.39 g
0.21 g
l Deniz faynn Karasu segmenti, Misis-Yumurtalk Fay ve Karata Fay

inceleme alan iin ana sismik kaynak zonlardr. Bu faylarn oluturaca depremler
31
lker Gkhan AHN
gz nne alndnda deterministik analizde SSE iin izelge 4.8de verilen

ortalama deerler elde edilmitir.
izelge 4.8. Deterministik analizde SSE iin elde edilen ortalama deerler
Pik Yer vmesi
0.51 g
0.2 saniye spektral ivme
1.11 g
1.0 saniye spektral ivme
0.52 g
4.1.3 nceleme Alan Lokal Jeoloji

nceleme alannn detayl jeolojik yaps karotlu sondajlardan sonra ortaya
konmutur. Kara ksm yzey ve deniz taban jeolojisi ksmen farkllk
gstermektedir. Deniz ve karada yer alan inceleme alan Alt-Orta Miyosen yal
Kzldere formasyonu ve Kuvaterner yal bazalt, alvyon ve deniz taban
kellerinden olumaktadr. nceleme alannn lokal genel jeolojik konumu EK-5te
mhendislik jeolojisi haritasnda verilmitir.
4.1.3.1 Kzldere Formasyonu (Mkl); Ayrm Kilta ve Kumta (C-S)

Tabanda yer alan ve inceleme sahasnn temel jeolojik birimini Alt-Orta
Miyosen yal Kzldere formasyonu oluturmaktadr. Formasyon adn OsmaniyeBahe yolu zerinde bulunan Kzldere kynden almtr. lk defa Schmidt (1961)
bu ismi kullanmtr. Bu birim skenderun krfezinin kuzeyinde, Bahe ve
Osmaniyede, Yumurtalk-Uzunkelli-Muttalip yrelerinde (Yumurtalk faynn
gneydousu boyunca) ve skenderun-Arsuz yresin de yzeyde geni yaylmlar
sunarak gzlenmektedir. Sz konusu yreler, formasyonun alt-st dokanak
ilikilerinin iyi incelenebildii ve net grld yerlerdir. Formasyonun genel kaya
tr, gri renkli orta-kaln tabakal kumta ve eyil (ince tabakalanmal kilta)
seviyelerinin ardalanmasndan olumaktadr. Birim KD-GB dorultusunda 60-80
derece kuzeybatya eimlidir.
32
lker Gkhan AHN
Birim inceleme alannda yzeyde gzlenmektedir. nceleme alannda

yaplana sondajlarda en alttaki birim olarak belirlenmitir. EK-5te verilen zemin
enine kesitlerinde ayrm kilta-kumta (C-S) olarak tanmlanmtr.
4.1.3.2 Delihalil Volkaniti (Bazalt-Q): Bazalt ()
Tabanda yer alan Kzldere formasyonu zerine Kuvaterner dnemde lav

aknts olarak yerlemitir. nceleme alannda yzeyde sahil eridi boyunca yer yer
gzlenmektedir. Kara ksmnda zeri gncel gen alvyonlarla ve deniz tabannda da
gncel deniz taban kumsal kumlar ve killeri ile rtldr. EK-5te verilene
mhendislik jeolojisi haritas ve zemin enine kesitlerde bu birim Bazalt () olarak
tanmlanmtr.
nceleme alan ve yakn evresinde yzeyde geni yaylmlar gstermektedir.
Yumurtalk bindirme (fay) hatt boyunca ve yakn evresinde, bazik kkenli volkanit
ve tfler olarak yzeylenmektedir ().Yumurtalk civarnda Bota tesislerinin ve
Yumurtalk Serbest Blgesi bat ksmnn da bulunduu alan da dahil olmak zere
geni bir blgede yzlenmektedir. Toprakkale batsnda Adana-skenderun
Otoyolunun kuzeydousunda ki Delihalil Tepede bu
volkanitlerin k
merkezlerine ait volkan konileri izlenebilmektedir. Genelde gen tektonik hatlar

boyunca yark erpsiyonu olarak kan bu volkanitler, gzenekli, koyu gri-siyah
renkli bazaltlar ve krmzms-gri ve siyah renkli tflerin ardalanmas eklindedir.
nceleme alannda gzenekli (gaz boluklu) ve gzeneksiz bazaltlar olarak yaplan
sondajlarda kesilmilerdir. Boluklar yer yer kalsit dolguludur. Blgede yer yer
Kuvaterner alvyonlar tarafndan rtl olan birimin erpsiyon ya olarak Kozlu
(1996) tarafndan st Pliyosenin hemen sonras olaca belirtilmitir.
Yumurtalk Serbest Blge yakn civarnda bazaltlar zellikle kuzeydouda
yer alan Turunlu ky civarlarnda lav dzlkleri olarak grlmektedirler. Lav
tabakalarnn kalnl 5-20 m arasnda deimektedirler. Fakat kuzeydeki yol
yarmalarnda bu kalnln 100 m civarnda olduu grlmtr. Lav akntlar
sonucu olutuundan kalnl lokasyondan lokasyona deimektedir. nceleme
33
lker Gkhan AHN
alannda karada yzeyde alvyon rtnn hemen altnda yer almaktadr. Ky

eridinde yzeyde gzlenmektedir. Gncel deniz dolgusu altnda da farkl
kalnlklarda gzlenmektedir.
4.1.3.3 Alvyon (Qal): Kat-ok Kat Kil (CH)
nceleme alannn kara ksm hemen hemen tamamyla akarsu kellerinden

olumaktadr. Akarsularn denizle birletii alanda ak enerjisini tamamyla
kaybetmesi sonucu kil+silt tane byklndeki sedimanlar kelmitir. % 80-90
oranndaki bu ince taneli keller ok az kum ve ok az akl iermektedir. Tahmini
kalnl 5.00-10.00m arasndadr. Kuzeyden denize doru kalnl azalmaktadr.
Karada yaplacak ve s temele sahip yaplar muhtemelen bu birim zerinde yer
alacaktr.
EK-5te verilen mhendislik jeolojisi haritas ve enine kesitlerde bu birim
kat-ok kat KL (CH) olarak tanmlanmtr.
4.1.3.4 Deniz Taban Kumu (Qal): ok Gevek-ok Sk KUM (SP)
Deniz tabannda bazaltlarn zerinde yer almaktadr. Genel olarak kt

derecelenmi-niform kumdan olumaktadr. Dalga etkisiyle halen gncel olarak
oluumu devam etmektedir. Kyda kalnl sfrlanrken inceleme alannn ierildii
deniz blgesinde kalnl 25.00 mye kadar kmaktadr. Derinliklerine bal olarak
gevek-ok sk konumdadr.
EK-5te verilen mhendislik jeolojisi haritas ve enine kesitlerde bu birim ok
gevek-ok sk KUM (SP) olarak tanmlanmtr. Deniz yaplar bu birim zerinde
yer alacaktr.
34
lker Gkhan AHN
4.2
alma Alannn Mhendislik Jeolojisi
4.2.1 Arazi Deneyleri: Standart Penetrasyon Deneyi (SPT) Sonular
Kara ksmnn tamamna yaknnda; bu almada incelenen derinliklerde,

alvyon kili-bazalt kayas ve kilta-kumta birimleri gzlenmitir.
Sondajlar
esnasnda
yaplan
yerinde
Standart
Penetrasyon
Deneyi
sonularnda elde edilen vuru says (SPT-N) ve buna bal olarak elde edilen ince
taneli birimler iin kvam ve iri taneli zeminler iinde sklk tanmlamalar
izelge
4.9.-izelge
tanmlamasnda
4.20.de
yararlanlmtr.
verilmitir.
Zemin
SPT-N
snfnn
deerlerinden
belirlenmesinde
zemin
labaratuar
deneyleri sonular kullanlmtr. Tama gc hesaplamalarnda kumlar iin SPT-N

deerleri kullanlrken killer iin laboratuar deneylerinden elde edilen sonular
kullanlmtr.
izelge 4.9. Kara sondaj SKK-01den elde edilen SPT-N deerleri ve tanmlamalar
Darbe Says
Derinlik
(m)
15cm
30cm
45cm
SPTN
SPT-01
1.50-1.95
11
SPT-02
3.00-3.45
SPT-03
4.50-4.95
SPT-04
11.0011.45
14
SPT-05
15.0015.45
SPT-06
16.5016.95
SPT-07
19.5019.45
SPT No
Zemin Snf
Tanmlama
(kvam/sklk)
Grup Ad
20
ok kat
orta plastisiteli KL ve az kum
CI
16
kat
yksek plastisiteli KL
CH
11
19
ok kat
yksek plastisiteli KL ve az
kum
CH
25
36
61
sert
akl
CH
11
20
orta sk
-----
---
50/12
ok sk
killi AKIL ve az kum
GC
50/10
ok sk
killi KUM ve az akl
SC
35
Simge
lker Gkhan AHN
izelge 4.10.
Kara sondaj SKK-02den elde edilen SPT-N deerleri ve tanmlamalar

Darbe Says
Derinlik
(m)
15cm
30cm
45cm
SPTN
SPT-01
1.50-1.95
SPT-02
3.00-3.45
SPT-03
4.50-4.95
SPT No
izelge 4.11.
Zemin Snf
Tanmlama
(kvam/sklk)
Grup Ad
14
kat
kum
CH
14
kat
CH
15
24
ok kat
CH
Simge
Kara sondaj SKK-03den elde edilen SPT-N deerleri ve tanmlamalar

Zemin Snf
Tanmlama
SPTN
(kvam/sklk) Grup Ad
15cm 30cm 45cm
Darbe Says
SPT
No
Derinlik
(m)
SPT01
1.50-1.95
17
ok kat
CH
SPT02
3.00-3.45
14
kat
CH
SPT03
4.50-4.95
13
20
ok kat
CH
SPT04
6.00-6.45
10
14
24
ok kat
CH
SPT05
7.50-7.95
11
20
ok kat
-----
---
SPT06
9.00-9.45
sert
CH
SPT07
10.5010.95
10
16
33
49
sert
CH
SPT08
12.0012.45
11
18
34
52
sert
yksek plastisiteli KL ve
az kum
CH
SPT09
13.5013.95
12
16
28
ok kat
CH
SPT10
15.0015.45
11
18
29
ok kat
CH
SPT11
16.5016.95
10
20
25
45
sert
CH
50/09
36
Simge
lker Gkhan AHN
izelge 4.12.
Deniz sondaj SKD-01den elde edilen SPT-N deerleri ve tanmlamalar

Darbe Says
Zemin Snf
Tanmlama
SPTN
(kvam/sklk) Grup Ad
15cm 30cm 45cm
SPT
No
Derinlik
(m)
SPT-01
3.40-3.85
orta kat
CH
SPT-01
3.40-3.85
gevek
gevek KUM
SP
SPT-02
4.70-5.15
sert
CH
SPT-03
12.4012.85
10
30
36
66
ok sert
akll orta plastisiteli KL

ve az kum
CI
SPT-04
14.7015.15
13
22
37
59
ok sert
orta plastisiteli KL ve az
kum
CI
SPT-05
16.7017.15
16
26
40
66
ok sk
niform KUM
SP
SPT-06
18.7019.15
20
30
34
64
sert
kumlu orta plastisiteli KL

ve az akl
CI
izelge 4.13.
50/10
Simge

Darbe Says
Zemin Snf
Tanmlama
SPTN
(kvam/sklk)
15cm 30cm 45cm
Grup Ad
SPT
No
Derinlik
(m)
SPT-01
4.25-4.70
10
gevek
niform KUM
SP
SPT-02
6.75-7.20
16
25
orta sk
niform KUM ve az akl
SP
SPT-03
8.25-8.70
18
27
45
sk
SP
SPT-04
9.25-9.70
30
50/13
ok sk
niform KUM
SP
SPT-05
11.2511.70
36
50/14
ok sk
niform KUM
SP
SPT-06
12.7513.20
gevek
niform KUM
SP
SPT-07
14.2514.70
10
17
22
39
sk
SP
SPT-08
16.2516.70
17
20
25
45
sk
SP
SPT-09
18.2518.70
17
22
28
50
ok sk
SP
SPT-10
20.2520.70
20
26
35
61
ok sk
SP
SPT-11
23.5023.95
37
ok sk
SP
50/5
37
Simge
lker Gkhan AHN
izelge 4.14.

Darbe Says
Zemin Snf
Tanmlama
SPTN
(kvam/sklk) Grup Ad
15cm 30cm 45cm
SPT
No
Derinlik
(m)
SPT-01
4.25-4.70
10
SPT-02
6.75-7.20
21
SPT-03
8.25-8.70
24
SPT-04
9.25-9.70
SPT-05
11.2511.70
13
izelge 4.15.
20
50/7
ok sk
niform KUM
SP
50/7
ok sk
SP
50/5
ok sk
niform KUM
SP
19
27
orta sk
niform KUM
SP
20
33
sert
orta plastisiteli KL
CI
Darbe Says
Zemin Snf
SPT
Derinlik
SPTTanmlama
No
(m)
N
(kvam/sklk) Grup Ad
15cm 30cm 45cm
SPT-01 6.00-6.45
4
6
6
12
orta sk
niform KUM
SPT-02 7.50-7.95
1
1
1
2
ok gevek
niform KUM ve az kil
SPT-03 9.00-9.45
9
24
18
42
sk
niform KUM
SPT-04 10.5010.95
11
14
17
31
sk
killi KUM
12.004
8
10
18
orta sk
niform KUM
SPT-05
12.45
13.50SPT-06
8
12
14
26
orta sk
niform KUM
13.95
15.00SPT-07
7
12
16
28
orta sk
killi KUM
15.45
16.50SPT-08
6
9
13
21
orta sk
killi KUM
16.95
18.00SPT-09
5
8
12
20
orta sk
killi KUM
18.45
izelge 4.16.
SPT
No
SPT01
SPT02
SPT03
SPT04
SPT05
SPT06
SPT07
SPT08
SPT09
SPT10
Simge
Simge
SP
SC
SP
SC
SP
SP
SC
SC
SC
Derinlik
(m)
Darbe Says
Zemin Snf
SPTTanmlama
N
(kvam/sklk) Grup Ad
15cm 30cm 45cm
Simge
4.50-4.95
gevek
SC
6.00-6.45
10
gevek
SC
7.50-7.95
11
20
orta sk
9.00-9.45
12
16
18
34
sk
10.5010.95
13
14
22
36
sk
12
15
19
34
sk
SP
11
12
33
sk
SC
10
13
16
29
orta sk
niform KUM
SP
11
14
15
29
orta sk
niform KUM
SP
14
18
23
41
sk
niform KUM
SP
12.0012.45
13.5013.95
15.0015.45
16.5016.95
18.0018.45
38
dzgn tane dalml

KUM ve az akl
dzgn tane dalml
KUM ve az akl
niform AKIL ve az
kum
SW
SW
GP
lker Gkhan AHN
izelge 4.17.
Deniz sondaj SKD-06dan elde edilen SPT-N deerleri ve tanmlamalar

Darbe Says
Zemin Snf
Tanmlama
SPTN
(kvam/sklk) Grup Ad
15cm 30cm 45cm
SPT
No
Derinlik
(m)
SPT01
4.50-4.95
ok gevek
niform KUM
SP
SPT02
6.00-6.45
gevek
SP
SPT03
7.50-7.95
10
gevek
niform KUM
SP
SPT04
9.00-9.45
gevek
niform KUM
SP
SPT05
10.5010.95
12
orta sk
niform KUM
SP
SPT06
12.0012.45
gevek
niform KUM
SP
SPT07
13.5013.95
17
orta sk
niform KUM
SP
SPT08
15.0015.45
12
14
17
31
sk

(SP/SC)
SP
SPT09
16.5016.95
11
14
16
30
sk
killi KUM
SC
SPT10
18.0018.45
15
17
19
36
sk
killi KUM
SC
izelge 4.18.
SPT
No
SPT01
SPT02
SPT03
SPT04
SPT05
SPT06
SPT07
SPT08
SPT09
Simge
Derinlik
(m)
Darbe Says
Zemin Snf
SPTTanmlama
N
(kvam/sklk) Grup Ad
15cm 30cm 45cm
Simge
4.50-4.95
gevek
niform KUM
(SP)
6.00-6.45
11
orta sk
niform KUM
(SP)
7.50-7.95
10
17
orta sk
niform KUM
(SP)
9.00-9.45
12
19
orta sk
(SP)
10.5010.95
10
13
23
orta sk
niform KUM
(SP)
11
15
16
31
sk
niform KUM
(SP)
12
15
17
32
sk
(SP)
14
16
17
33
sk
niform KUM
(SP)
15
17
29
46
sk
dzgn tane dalml

KUM ve az kil
(SC)
12.0012.45
13.5013.95
15.0015.45
16.5016.95
39
lker Gkhan AHN
izelge 4.19.

Darbe Says
Zemin Snf
Tanmlama
SPTN
(kvam/sklk) Grup Ad
15cm 30cm 45cm
SPT
No
Derinlik
(m)
SPT-01
6.00-6.45
gevek
niform KUM
SP
SPT-02
7.50-7.95
12
orta sk
niform KUM
SP
SPT-03
9.00-9.45
gevek
niform KUM
SP
gevek
niform KUM
SP
SPT-04 10.5010.95
Simge
SPT-05
12.0012.45
ok gevek
niform KUM
SP
SPT-06
13.5013.95
12
orta sk
niform KUM
SP
SPT-07
15.0015.45
16
orta sk

(SP/SC)
SC
SPT-08
16.5016.95
10
12
22
orta sk
niform KUM
SP
SPT-09
18.0018.45
11
11
22
orta sk
niform KUM
SP
SPT-10
19.5019.95
12
12
15
27
orta sk
niform KUM
SP
SPT-11
21.0021.45
10
12
12
24
orta sk
niform KUM
SP
SPT-12
22.5022.95
13
13
15
28
orta sk
niform KUM
SP
SPT-13
24.0024.45
50/01
Bazalt
40
lker Gkhan AHN
izelge 4.20.
Deniz sondaj SKD-09dan elde edilen SPT-N deerleri ve tanmlamalar

Darbe Says
Zemin Snf
Tanmlama
SPTN
(kvam/sklk) Grup Ad
15cm 30cm 45cm
SPT
No
Derinlik
(m)
SPT-01
7.50-7.95
ok gevek
niform KUM
SP
SPT-02
9.00-9.45
ok gevek
niform KUM
SP
ok gevek
niform KUM
SP
SPT-03 10.5010.95
Simge
SPT-04
12.0012.45
gevek
niform KUM
SP
SPT-05
13.5013.95
gevek
niform KUM
SP
SPT-06
15.0015.45
16
orta sk
niform KUM
SP
SPT-07
16.5016.95
10
17
orta sk
niform KUM
SP
SPT-08
18.0018.45
10
10
19
orta sk
niform KUM
SP
SPT-09
19.5019.95
10
12
22
orta sk
niform KUM
SP
SPT-10
21.0021.45
12
13
13
26
orta sk
killi KUM
SC
SPT-11
22.5022.95
18
orta sk
killi KUM
SC
SPT-12
24.0024.45
14
14
16
30
orta sk
niform KUM
SP
SPT-13
24.0024.45
19
ok sk
niform KUM
SP
SPT-14
27.0027.45
50/07
50/02
Bazalt
4.2.2 Kara ve Deniz Ksm Alan Zeminlerin Fiziksel ve Mekanik zellikleri
Kara ve deniz yaplama alannda yaplan sondajlar ve arazi gzlemleri

sonucu belirlenen 4 ana birimin (kat-ok kat kil, bazalt, deniz taban kumlar ve
ayrm kilta-kumta) fiziksel ve mekanik zellikleri bu blmde ele alnmtr.
41
lker Gkhan AHN
4.2.2.1 Kat-ok Kat Kil (CH)
Yzeyde yer alan ve arazi ve laboratuar deneylerine gre kat-ok kat KL

olarak tanmlanan birimin kalnl yaklak olarak 9.00 mye kadar kmaktadr.
SKK-01de kalnl 5.50m, SKK-02de kalnl 5.30m ve SKK-03de kalnl
8.80m olarak belirlenmitir. Kalnlk denize doru azalmakta ve deniz seviyesinde
sfrlanmaktadr.
Birimin ierdii akl boyutu taneler % 0.29-10.60, kum boyutu taneler %
2.53-11.17 ve ince taneler (kil+silt) % 81.96-92.40 arasnda deimektedir.
Laboratuar deneylerinde orta plastisite zellik gsteren seviyeleri yer mevcut
olmasna ramen genelde yksek-ok yksek plastisite zelliine sahiptir. Bu
nedenle zemin (CH) olarak snflandrlmtr. Standart Penetrasyon Deneyi N
deerine gre zemininin kvamll kat-ok kat arasnda deimektedir. Birimin
doal su ierikler % 24.54-26.11 arasnda, doal birim hacim arl 1.83 gr/cm3 ve
kuru birim hacim arl 1.48 gr/cm3 civarlarndadr (ekil 4.2. ve 4.3.).
ekil 4.2.
Kat-ok Kat KLin sondajlardan elde edilen numune rnei (SKK-01: SPT02)
42
lker Gkhan AHN
ekil 4.3. Kat-ok Kat KLin sondajlardan elde edilen numune rnei (SKK-01: SPT-02)
Kara alannda yzeyde yer alan killerden rselenmi numuneler sondajlardan

ve aratrma ukurundan elde edilmitir. Bu numuneler zerinde serbest basn ve
konsolidasyon deneyleri yaplmtr.
izelge 4.21.de kil biriminde yaplan serbest basn deney sonular
verilmitir. Derinlikle artan serbest basn deerleri 0.87-5.41 kg/cm2 (0.085-0.530
MPa) arasnda deimektedir (ekil 4.4. ve EK-7). Bu deerler sondajlar esnasnda
elde edilen SPT-N darbe saylar ile uyum gstermektedir (bknz izelge 3.3). Buna
gre kara alanndaki killer ar konsolide olmulardr.
Arazi almalarnda alnan rselenmemi kil zemin numunelerinde
konsolidasyon parametrelerini belirlemek amacyla Odometre deneyleri yaplmtr.
Deneyler sonucu elde edilen konsolidasyon parametreleri olan hacimsel skma
katsaylar, n konsolidasyon basnc ve jeolojik basn deerleri detayl olarak EK
7de verilmitir. Deneylerde jeolojik basn n konsolidasyon basncndan ok dk
kmtr (izelge 4.22.). Buna gre yksek plastik zellik gsteren kil biriminin
43
lker Gkhan AHN
ar konsolide olmutur. Sonular SPT-N ve serbest basn deneyi sonular ile

uyum gstermektedir.
izelge 4.21.
Kil serbest basn deneyi sonular

TS 1500
(qu) kg/cm2
SK-03 SPT-01
CH yksek plastisiteli KL
SK-03 SPT-02
SK-03 UD-01-1
SK-03 UD-01-2
SK-03 UD-01-3
SK-03 UD-02-1
SK-03 UD-02-2
SK-03 SPT-02
SK-03 SPT-04
izelge 4.22.
Kil konsolidasyon deneyi sonular
TS 1500
Serbest Basn Deneyi

(qu) kPa
(qu) MPa
5.41
1.58
530.00
155.00
0.53
0.155
1.22
120.00
0.12
0.87
85.00
0.085
1.07
105.00
0.1050
1.48
145.00
0.1450
1.07
105.00
0.1050
1.89
185.00
0.1850
1.25
123.00
0.1230
Odometre-Konsolidasyon Deneyi
hacimsel skma kats
jeolojik basn
n konsol basnc
mv (m2/kN)
Pj (kPa)
Pc (kPa)
SKK03UD1-1 2.00-2.50m CH
SKK03UD1-2 2.00-2.50m CH
0.000011-0.000489
0.000013-0.000320
41.56
42.16
375.00
295.00
3.00-3.50m CH
0.000011-0.00025
60.87
350.00
SKK03UD2-2 3.00-3.50m CH
0.000013-0.000403
62.07
410.00
SKK03UD2-1
Kil birimi iin elde edilen en dk n konsolidasyon basnc 295.00 kPa

(3.01 kg/cm2)dr. Ar konsolide killerde oturmalar n konsolidasyon basncnn
geilip geilmemesine baldr. Bu nedenle tama gc deerleri belirlenirken bu
deerin altnda kalnmasna dikkat edilmesi gerekmektedir. Tekil temellerde farkl
oturmalarn azaltlmas, msaade edilir tama gc deerlerinde verilen temel
boyutlarn artrlmas ile gerekleebilir.
44
lker Gkhan AHN
ekil 4.4.
Kat-ok KLde serbest basn ve konsolidasyon deneyleri
4.2.2.2 Bazalt ()
Magmatik kkenli lav aknts olarak oluan birimin sabit bir kalnl yoktur.
Kat-ok kat kil biriminin hemen altnda gzlenmektedir. Ky eridinde (0.00 m
kotu civarlarnda) yzeyde de gzlenmektedir. Minimum kalnlnn 0.35m olduu
dnlen birimin maksimum kalnlnn 15.00myi geebilecei dnlmektedir.
Daha kolay ayrma gsteren gaz boluklu-gzenekli bazaltlarn st seviyeleri
bu almada ayrm bazalt olarak isimlendirilmitir. Ayrm ksmlara gre
45
lker Gkhan AHN
daha az ve daha kk boyutlu gzenek ieren veya iermeyen bazaltn alt seviyeleri
de bu almada ayrmam bazalt olarak tanmlanmtr (ekil 4.5.). Ayrm
bazaltlarda tabii younluk deeri 2.60-2.70 gr/cm3 arasnda deimektedir. Serbest
basn dayanmlar 35.00-50.00 MPa arasndadr. Ayrmam bazaltlarda younluk
deeri 2.60-2.80 gr/cm3 ve serbest basn dayanm deerleri de 40.00-60.00 MPa
arasnda deimektedir. Yaplan sondajlarda ayrm bazaltlar genel olarak dk
RQD ve ayrmam bazaltlar yksek RQD deerleri vermitir (ekil 4.6.).
ekil 4.5.
Sondajlardan elde edilen gzenekli-gzeneksiz bazalt rnekleri
46
lker Gkhan AHN
ekil 4.6.
Sondajlardan elde edilen bazalt karot rnekleri
4.2.2.3 Ayrm Kilta-Kumta (C-S)
Kara ve deniz alanlarnda jeolojik olarak gzlenen en yal birimdir. Alt-Orta

Miyosen yal Kzldere formasyonunun ayrm seviyeleridir. Karada yzeyde ve
denizde tabanda gzlenmemektedir. Sondajlarda en alttaki birim olarak kesilmitir.
Kil ve kum seviyelerinin yan sra akll ara seviyeleri mevcuttur.
Birimin ierdii akl boyutu taneler % 0.10-62.10, kum boyutu taneler %
0.60-44.30 ve ince taneler (kil+silt) % 12.50-99.40 arasnda deimektedir. ok katsert kvamdaki killi seviyeler genel olarak yksek plastisiteli KL (CH), yksek
plastisiteli KL ve az kum (CH) ve yksek plastisiteli KL ve az akl (CH)olarak
tanmlanm ve snflandrlmtr. Kumlu seviyelere gei yapan ok sk akll ara
seviyeleri killi AKIL ve az kum (GC) ve ok sk kumlu seviyeleri de killi KUM
ve az akl (SC) olarak tanmlanm ve snflandrlmtr (ekil 4.7.).
47
lker Gkhan AHN
ekil 4.7.
Ayrm kilta-kumtann sondajlardan elde edilen numune rnei (SKD-01:

SPT-03)
4.2.2.4 ok Gevek-ok Sk KUM (SP)
Deniz taban gncel kellerinden oluan bu birim genel olarak ok gevekok sk aralndaki kumlardan olumaktadr. Deniz dalga enerjisine bal olarak
farkl kalnlklarda kelen ok gevek, gevek, orta sk, sk ve ok sk zellikte;
yer yer akll ve killi seviyeleri mevcut olan birim hemen hemen tamamyla kt
derecelenmitir. Bu nedenle niform KUM (SP) olarak tanmlanm ve
snflandrlmtr.
ok
gevek
kum
seviyelerinin
kalnl
1.50-3.00m,
gevek
kum
seviyelerinin kalnl 1.00-10.50m, orta sk kum seviyelerinin kalnl 1.5012.00m, sk kum seviyelerinin kalnl 1.00-6.00m ve ok sk kum seviyelerinin
kalnl 1.00-6.00m arasnda deimektedir. Deniz dalga enerjisine gre kelen
kumlar da en yksek kalnlk orta sk kum seviyelerinde belirlenmitir.
48
lker Gkhan AHN
ok gevek kum seviyelerinin ierdii akl boyutu taneler % 0.30-10.40,

kum boyutu taneler % 85.10-89.70 ve ince taneler (kil+silt) % 4.50-10.00 arasnda
deimektedir. ok gevek kumlar genel olarak kt derecelenmi olup niform
KUM (SP) ve ksmen de niform KUM ve az kil (SC) olarak tanmlanm ve
snflandrlmlardr. ok gevek zeminlerde doal su ierikleri %11.22-23.88 doal
birim hacim arlklar 1.50-1.57 gr/cm3 kuru birim hacim arlklar 1.21-1.41 gr/cm
ve zgl arlklar 2.6312.678 arasndadr.
Gevek kum seviyelerinin ierdii akl boyutu taneler % 0.10-17.30, kum
boyutu taneler % 78.10-99.71 ve ince taneler (kil+silt) % 0.16-10.90 arasnda
deimektedir. Gevek kumlar genel olarak kt derecelenmi olup niform KUM
(SP) ve ksmen de niform KUM ve az kil (SC)-niform KUM ve az akl (SP)
olarak tanmlanm ve snflandrlmlardr. Gevek zeminlerde doal su ierikler
%19.83-23.6 doal birim hacim arlklar 1.49-1.66gr/cm3 kuru birim hacim
arlklar 1.23-1.39 gr/cm3 ve zgl arlklar 2.5632.647 arasndadr (ekil 4.8.).
Orta sk kum seviyelerinin ierdii akl boyutu taneler % 0.10-29.91, kum
deimektedir. Orta sk kumlar genel olarak kt derecelenmi olup niform KUM
(SP), killi KUM (SC), niform KUM ve az akl (SP) niform KUM ve az kil
(SP/SC) ve dzgn tane dalml KUM ve az akl (SW)olarak tanmlanm ve
snflandrlmlardr. Orta sk zeminlerde doal su ierikler % 8.23-22.36 doal
birim hacim arlklar 1.481.64 gr/cm3, kuru birim hacim arlklar 1.23-1.42
gr/cm3 ve zgl arlklar da 2.5852.664 arasndadr (ekil 4.9.).
Sk kum seviyelerinin ierdii akl boyutu taneler % 0.10-48.70, kum
deimektedir. Sk kumlar genel olarak kt derecelenmi olup niform KUM ve
az akl (SP), niform KUM (SP), killi KUM (SC), dzgn tane dalml
KUM ve az akl (SW), niform KUM ve az kil (SC/SP), ve dzgn tane
dalml KUM ve az kil (SW-SC) olarak tanmlanm ve snflandrlmlardr. Yer
yer niform AKIL ve az kum (GP) olarak tanmlanan ve snflandrlan ara
seviyeleri mevcuttur. Sk zeminlerde doal su ierikleri % 6.85-23.16 doal birim
49
lker Gkhan AHN
hacim arlklar 1.501.66 gr/cm kuru birim hacim arlklar 1.22-1.55 gr/cm3 ve
zgl arlklar ise 2.5712.660 arasndadr (ekil 4.10. ve 4.11.).
ok sk kum seviyelerinin ierdii akl boyutu taneler % 0.70-21.30, kum
deimektedir. ok sk kumlar genel olarak kt derecelenmi olup niform KUM
(SP) ve yer yer de niform KUM ve az akl (SP) tanmlanm ve
snflandrlmlardr (ekil 4.12.).
Deniz taban kumlarda yksek oranda deniz kabuklar da mevcuttur. ekil
4.11de verilen rnekte bu aka grlmektedir. ekil 4.13.de sklklarna gre
snflandrlan deniz taban kumlarn tane dalm yzdeleri verilmitir.
ekil 4.8.
Gevek KUMun sondajlardan alnan numune rnei (SKD-02: SPT-01)
50
lker Gkhan AHN
ekil 4.9. Orta sk KUMun sondajlardan alnan numune rnei (SKD-02: SPT-02)
ekil 4.10. Sk KUMun sondajlardan alnan numune rnei (SKD-02: SPT-03)
51
lker Gkhan AHN
ekil 4.11. Sk KUMun sondajlardan alnan numune rnei (SKD-05: SPT-05)
ekil 4.12. ok sk KUMun sondajlardan alnan numune rnei (SKD-02: SPT-04)
52
lker Gkhan AHN
ok Gevek KUM - Tane Dalm Yzdeleri
Gevek KUM - Tane Dalm Yzdeleri

120
100
90
100
80
Yzde (%)
Yzde (%)
70
60
50
40
30
20
80
60
40
20
10
0
0
1
akl
Kum
Kil+Silt
akl
Kum
Kil+Silt
Sk KUM - Tane Dalm Yzdeleri
120
120
100
100
80
80
Yzde (%)
Yzde (%)
Orta Sk KUM - Tane Dalm Yzdeleri
60
40
20
60
40
20
0
1
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
Deney No
akl
Kum
Kil+Silt
akl
120
100
80
60
40
20
0
1
Deney No
akl
Kum
10
11
Deney No
ok Sk KUM - Tane Dalm Yzdeleri
Yzde (%)
Deney No
Deney No
Kil+Silt
ekil 4.13. Deniz taban kumlarda tane dalm yzdeleri
53
Kum
Kil+Silt
12
13
14
15
lker Gkhan AHN
4.2.3 MHENDSLK ANALZLER VE DEERLENDRME

4.2.3.1 Kara Sahasnda YapZemin likisinin Belirlenmesi
nceleme alannda kil birimleri (yksek plastisiteli kat KL) yap temellerinin
oturaca zemindir. Kil birimi, sondajlarda ayn kotlarda kesilmemitir. Bu yzden
yaplacak temel kazlarnda temel derinliine gre yap temelleri ksmen kil zerinde
olabilecei gibi denize doru bazalt seviyeleri zerinde de olacaktr. Bu durumda her
bir bamsz yap altnda kil ya da bazalt olmasna dikkat edilmelidir.
Alvyon kkenli ar konsolide olmu kil-CH olarak tanmlanan birim (C)
zemin Grubu ve (Z2) Yerel Zemin Snfdr. Zemin Spektrum Karakteristik
Periyotlar TA ve TB srasyla 0.15 saniye ve 0.40 saniyedir (izelge 4.23. ve 4.24.)
izelge 4.23.1 Zemin Gruplar (AGM, 2007)

Zemin
Grubu
(A)
Zemin Grubu Tanm
Stand.
Penetr.
(N/30)
Relatif
Sklk (%)
Serbest
Basn
Direnci (kPa)
Kayma
Dalgas
Hz (m/s)
Masif volkanik kayalar ve

ayrmam salam metamorfik
1
kayalar, sert imentolu tortul
kayalar.
>1000
>1000
>50
>32
85-100
-
>400
>700
>700
500-1000
700-1000
30-50
16-32
65-85
-
200-400
400-700
300-700
<500
400-700
10-30
8-16
35-65
-
100-200
200-400
200-300
<200
<10
<8
<35
-
<100
<200
<200
2 ok sk kum, akl
3 Sert kil ve siltli kil
(B)
(C)
(D)
Tf ve aglomera gibi gevek

volkanik kayalar, sreksizlik
1
dzlemleri bulunan ayrm
imentolu tortul kayalar
2 Sk kum, akl
3 ok kat kil ve siltli kil
Yumuak sreksizlik dzlemleri
bulunan ok ayrm
1
metamorfik kayalar ve
2 Orta sk kum, akl
3 Kat kil ve siltli kil
Yeralt su seviyesinin yksek
1 olduu yumuak, kaln alvyon
tabakalar
2 Gevek kum
3 Yumuak kil, siltli kil
54
lker Gkhan AHN
izelge 4.24. Yerel zemin snflar ve spektrum karakteristik periyotlar (AGM, 2007)
Yerel Zemin
Snf
izelge 28e Gre Zemin Grubu ve En

st Zemin Tabakas Kalnl (h1)
Spektrum Karakteristik Periyotlar

TA (saniye)
TB (saniye)
0.10
0.30
0.15
0.40
0.15
0.60
0.20
0.90
(A) grubu zeminler

Z1
h1 15 m olan (B) grubu zeminler

h1 > 15 m olan (B) grubu zeminler
Z2
h1 15 m olan (C) grubu zeminler

15 m < h1 50 m olan (C) grubu zeminler
Z3
h1 10 m olan (D) grubu zeminler
h1 > 50 m olan (C) grubu zeminler
Z4
h1 > 10 m olan (D) grubu zeminler
Zemin tama gc ve zemin emniyet gerilmesinin hesap edilebilmesi amac

ile nce tama gc ile ilgili zmler yaplmtr. Bu amala yzeysel temeller iin
Terzaghi, Meyerhof ve Hansen tarafndan nerilen bantlar ayr ayr kullanlmtr.
Tama gc analizleri yaplacak kaz dnlerek 1.00m temel derinlii iin
srasyla 1.50x2.00m, 1.50x12.00m ve 12.00x12.00m temel boyutlar iin
yaplmtr. Zemin fiziksel parametresi olarak kat-ok kat kil (CH)in deneylerden
elde edilen younluu 1.83 gr/cm3 (1.83 ton/m3) alnmtr. Serbest basn deneyinde
elde edilen en dk deer olan 0.87 kg/cm2 (8.70 ton/m2) gz nne almtr.
Yksek plastisite gsteren killerde serbest basn deerini yars drenajsz kesme
mukavemeti deerini vermektedir. Bu nedenle tama gc analizlerinde 0.435
kg/cm2 (4.35 ton/m2) kohezyon (c) mukavemeti parametresi olarak gz nne
alnmtr. Gvenlik katsays olarak 3.0 seilmitir. Seilen deerlere gre yaplan
zemin emniyet gerilmesine ynelik analizlerde farkl oturmalarn nne geebilmek
iin zeminin en dk n konsolidasyon basnc olan 295.00 kPa (3.01 kg/cm2)dan
daha dk bir deerde kalnmtr.
ncelenen arazideki mevcut zemin iin beklenen gvenilir kayma mukavemeti
parametreleri ile zme gidildiinde genelde en dk deerleri Terzaghi tarafndan
nerilen bant vermektedir ve gvenli tarafta kalmak amac ile bu deerler dikkate
55
lker Gkhan AHN
alnmtr (izelge 4.25.-izelge 4.28.). Buna gre en dk zemin emniyet

gerilmesi aral 0.91-1.01 kg/cm2dir.
Yaplacak yzeysel temellerde statik ve betonarme hesaplamalarna ynelik
olarak zemin emniyet gerilmesinin 1.00 kg/cm2 ve yatak katsaysnn da 1574.80
ton/m3 alnmas uygun olacaktr. Temel kaz derinliinin artrlmas durumunda bu
deerler ykselecektir.
Elde edilen bu sonulara gre karada yaplacak betonarme yaplar ncesi
mevcut zeminin slah edilmesi gerekmektedir.
izelge 4.25.
Terzaghi Yntemine gre tama gc deerleri
TERZAGH TAIMA GC YNTEM

TEMELN GENL (m)
TEMELN UZUNLUU (m)
TEMEL DERNL (m)
1 (ton/m)
2 (ton/m)
(derece)
c (ton/m)
ALFA
K1
K2
Nc
Nq
N
Gs
1,50
2,00
1,00
1,83
1,83
0,00
4,35
0,00
1,15
0,43
5,71
1,00
0,00
3,00
TEMELN GENL (m)

TEMELN UZUNLUU (m)
TEMEL DERNL (m)
1 (ton/m)
2 (ton/m)
(derece)
c (ton/m)
1,50
12,00
1,00
1,83
1,83
0,00
4,35
ALFA
K1
K2
Nc
Nq
N
0,5
TEMELN GENL (m)

TEMELN UZUNLUU (m)
TEMEL DERNL (m)
1 (ton/m)
2 (ton/m)
(derece)
c (ton/m)
12,00
12,00
1,00
1,83
1,83
0,00
4,35
0,00
1,03
0,49
5,71
1,00
0,00
3,00
ALFA
K1
K2
Nc
Nq
N
Gs
0,00
1,20
0,40
5,71
1,00
0,00
3,00
TEMELN TAIMA GC DEER

qu (ton/m)
qemn (ton/m)
30,42
10,14
qu (ton/m)
qemn (ton/m)
27,31
9,10
qu (ton/m)
qemn (ton/m)
31,66
10,55
qu (kN/m)
qemn (kN/m)
298,38
99,46
qu (kN/m)
qemn (kN/m)
267,90
89,30
qu (kN/m)
qemn (kN/m)
310,57
103,52
qu (kg/cm)
qemn (kg/cm)
3,04
1,01
qu (kg/cm)
qemn (kg/cm)
2,73
0,91
qu (kg/cm)
qemn (kg/cm)
3,17
1,06
56
lker Gkhan AHN
izelge 4.26.
Meyerhof Yntemine gre tama gc deerleri
MEYERHOF TAIMA GC YNTEM

TEMELN GENL (m)
1,50
TEMELN GENL (m)
1,50
TEMELN GENL (m)
12,00
TEMELN UZUNLUU (m)
2,00
TEMELN UZUNLUU (m)
12,00
TEMELN UZUNLUU (m)
12,00
TEMEL DERNL (m)
1,00
TEMEL DERNL (m)
1,00
TEMEL DERNL (m)
1,00
1 (ton/m)
2 (ton/m)
(derece)
c (ton/m)
ALFA
Sc
dc
ic=iq
Sq=S
dq=d
i
Nq
Nc
N
Gs
1,83
1,83
0,00
4,35
0,00
1,24
1,17
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
5,14
0,00
3,00
1 (ton/m)
2 (ton/m)
(derece)
c (ton/m)
1,83
1,83
0,00
4,35
ALFA
sc
dc
ic=iq
sq=s
dq=d
i
Nq
Nc
N
Gs
1 (ton/m)
2 (ton/m)
(derece)
c (ton/m)
3,00
ALFA
sc
dc
ic=iq
sq=s
dq=d
i
Nq
Nc
N
Gs
0,00
1,04
1,17
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
5,14
0,00
1,83
1,83
0,00
4,35
0,00
1,32
1,02
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
5,14
0,00
3,00
TEMELN TAIMA GC
qu (ton/m) dey
qu (ton/m) eik
qemn (ton/m)
34,36
34,36
11,45
qu (ton/m) dey
qu (ton/m) eik
qemn (ton/m)
29,06
29,06
9,69
qu (ton/m) dey
qu (ton/m) eik
qemn (ton/m)
32,08
32,08
10,69
qu (kN/m) dey
qu (kN/m) eik
qemn (kN/m)
337,03
337,03
112,34
qu (kN/m) dey
qu (kN/m) eik
qemn (kN/m)
285,05
285,05
95,02
qu (kN/m) dey
qu (kN/m) eik
qemn (kN/m)
314,68
314,68
104,89
qu (kg/cm) dey
qu (kg/cm) eik
qemn (kg/cm)
3,44
3,44
1,15
qu (kg/cm) dey
qu (kg/cm) eik
qemn (kg/cm)
2,91
2,91
0,97
qu (kg/cm) dey
qu (kg/cm) eik
qemn (kg/cm)
3,21
3,21
1,07
57
lker Gkhan AHN
izelge 4.27.
Hansen Yntemine gre tama gc deerleri
HANSEN TAIMA GC YNTEM

TEMELN GENL (m)
1,50
TEMELN GENL (m)
1,50
TEMELN GENL (m)
12,00
TEMELN UZUNLUU (m)
2,00
TEMELN UZUNLUU (m)
12,00
TEMELN UZUNLUU (m)
12,00
TEMEL DERNL (m)
1,00
TEMEL DERNL (m)
1,00
TEMEL DERNL (m)
1,00
1 (ton/m)
2 (ton/m)
(derece)
c (ton/m)
4,35
1 (ton/m)
2 (ton/m)
(derece)
c (ton/m)
4,35
1 (ton/m)
2 (ton/m)
(derece)
c (ton/m)
ALFA
0,00
ALFA
0,00
ALFA
0,00
BETA
0,00
BETA
0,00
BETA
0,00
0,00
0,00
0,00
Sq
1,00
Sq
1,00
Sq
1,00
Sc
1,15
Sc
1,02
Sc
1,19
0,70
0,95
0,60
dc
1,30
dc
1,30
dc
3,40
1,00
1,00
1,00
dq
1,00
dq
1,00
dq
1,00
Nq
1,00
Nq
1,00
Nq
1,00
Nc
5,14
Nc
5,14
Nc
5,14
0,00
0,00
0,00
Gs
3,00
Gs
3,00
Gs
3,00
1,83
1,83
0,00
1,83
1,83
0,00
1,83
1,83
0,00
4,35
TEMELN TAIMA GC
qu (ton/m)
qemn (ton/m)
35,15
11,72
qu (ton/m)
qemn (ton/m)
31,61
10,54
qu (ton/m)
qemn (ton/m)
92,66
30,89
qu (kN/m)
qemn (kN/m)
344,79
114,93
qu (kN/m)
qemn (kN/m)
310,12
103,37
qu (kN/m)
qemn (kN/m)
909,04
303,01
qu (kg/cm)
qemn (kg/cm)
3,51
1,17
qu (kg/cm)
qemn (kg/cm)
3,16
1,05
qu (kg/cm)
qemn (kg/cm)
9,27
3,09
58
lker Gkhan AHN
izelge 4.28.
Tama gc toplu sonular
TEMELN TAIMA GC : sonular

1,00
Temel Derinlii-Kaz Derinlii D (m)
Temel Genilii B (m)
1,50
METOD
TERZAGH
MEYERHOF
HANSEN
qu (kg/cm)
qemn (kg/cm)
3,04
3,44
3,51
1,01
1,15
1,17
Temel Genilii B (m)
1,50
Temel Uzunluu L (m)
Temel Uzunluu L (m)
2,00
12,00
METOD
TERZAGH
MEYERHOF
HANSEN
qu (kg/cm)
qemn (kg/cm)
2,73
2,91
3,16
0,91
0,97
1,05
Temel Genilii B (m)
12,00
METOD
TERZAGH
MEYERHOF
HANSEN
qu (kg/cm)
qemn (kg/cm)
3,17
3,21
9,27
1,06
1,07
3,09
Temel Uzunluu L (m)
12,00
nceleme alannda standart ve ynetmeliklere uygun olarak inas planlanan

tm yaplar, standart bir temel dolgusu ile birlikte zemine yzeysel temellerle
(srekli veya radye jeneral) tatlabilecektir.
Temel kazs yaplrken arazi almalarnda gzlenebilecek bir olumsuz
durumda tarafmza haber verilmeli ve bina temelleri mutlak surette tabi zemine
oturtulmaldr.
59
lker Gkhan AHN
4.2.3.2 Deniz Sahasnda YapZemin likisinin Belirlenmesi
Gncel deniz sediman kkenli ve genel olarak niform KUM (SP) olarak
tanmlanan birim genel olarak tek bir grupta toplanlrsa (C) zemin Grubu ve (Z2)
Yerel Zemin Snfdr. Zemin Spektrum Karakteristik Periyotlar TA ve TB srasyla
0.15 saniye ve 0.40 saniyedir (izelge 4.29. ve 4.30.).
izelge 4.29.
Zemin
Grubu
Zemin Gruplar (AGM, 2007)

Zemin Grubu Tanm
Stand.
Penetr.
(N/30)
Relatif
Sklk (%)
Serbest
Basn
Direnci (kPa)
Kayma
Dalgas
Hz (m/s)
>1000
>1000
Masif volkanik kayalar ve

ayrmam salam metamorfik
kayalar, sert imentolu tortul
kayalar.
ok sk kum, akl
>50
85-100
>700
Sert kil ve siltli kil
>32
>400
>700
Tf ve aglomera gibi gevek

volkanik kayalar, sreksizlik
dzlemleri bulunan ayrm
500-1000
700-1000
Sk kum, akl
30-50
65-85
400-700
ok kat kil ve siltli kil
16-32
200-400
300-700
Yumuak sreksizlik dzlemleri

bulunan ok ayrm
metamorfik kayalar ve
<500
400-700
Orta sk kum, akl
10-30
35-65
200-400
Kat kil ve siltli kil
8-16
100-200
200-300
Yeralt su seviyesinin yksek

olduu yumuak, kaln alvyon
tabakalar
<200
Gevek kum
<10
<35
<200
Yumuak kil, siltli kil
<8
<100
<200
(A)
(B)
(C)
(D)
60
lker Gkhan AHN
izelge 4.30.
Yerel Zemin
Snf
Yerel zemin snflar ve spektrum karakteristik periyotlar (AGM, 2007)

izelge 34e Gre Zemin Grubu ve En st
Zemin Tabakas Kalnl (h1)
Spektrum Karakteristik Periyotlar

TA (saniye)
TB (saniye)
0.10
0.30
0.15
0.40
0.15
0.60
0.20
0.90
(A) grubu zeminler

Z1
h1 15 m olan (B) grubu zeminler

h1 > 15 m olan (B) grubu zeminler
Z2
h1 15 m olan (C) grubu zeminler

15 m < h1 50 m olan (C) grubu zeminler
Z3
h1 10 m olan (D) grubu zeminler
h1 > 50 m olan (C) grubu zeminler
Z4
h1 > 10 m olan (D) grubu zeminler
Denizde yaplacak mendirek dolgusu ve dier deniz yaplar ok gevek-ok

sk KUMdan oluan zemin zerinde olacaktr. Denizde yaplan sondajlarda bu
birimden
rselenmemi
numune
alnamamtr.
Bu
nedenle
tama
gc
hesaplamalarnda Standart Penetrasyon deneyi esnasnda elde edilen darbe saylar

(SPT-N) kullanlmtr. ki ayr yaklamla zemin tama gc hesaplamalar
yaplmtr.
4.2.3.3 Terzaghi, Meyerhof ve Hansen Yntemlerine Gre Zemin Emniyet
Gerilmesi
Bu yntemde ncelikle Bowles (1996)da bahsedildii ekilde SPT-N
deerlerinden zeminin fiziksel ve mekanik zellikleri elde edilmitir. Elde edilen bu
deerlere gre yzeysel temeller iin Terzaghi, Meyerhof ve Hansen tarafndan
nerilen bantlar ayr ayr kullanlmtr. Tama gc analizleri deniz tabannda
1.00 m kaz dnlerek 1.00 m temel derinlii iin srasyla 1.50x2.00m,
1.50x12.00m ve 12.00x12.00m temel boyutlar iin yaplmtr. Denizde yaplacak
yaplarn karada yaplacak yaplara oranla daha fazla risk tamas ve deniz tabannda
olas faylarn deprem oluturma potansiyeli dikkate alnarak gvenlik katsays 4.0
olarak seilmitir. Zeminin maksimum oturma deeri 2.54 cm olarak alnmtr.
61
lker Gkhan AHN
izelge 4.31.de zemin tipine gre elde edilen en dk zemin emniyet gerilmesi ve
yatak katsays deerleri verilmitir.
Kaz derinliinin artmasyla zemin emniyet gerilmesi ve yatak katsays
deerleri artacaktr. Yaplacak kazlar dnlrse zemin emniyet gerilmesi ve yatak
katsays deerleri iin orta sk KUM deerlerinin gz nne alnmas tavsiye
edilir.
izelge 4.31. Deniz taban kumlar iin zemin emniyet gerilmesi ve yatak katsays
deerleri
SPT-N
Darbe
Says
Zemin Tanm
suya doygun birim srtnme

hacim arlk
as
3
(derece)
(ton/m )
zemin emniyet max oturma

2
(m)
gerilmesi (kg/cm )
yatak
katsays
3
(ton/m )
yatak
katsays
3
(kN/m )
0-4
ok gevek KUM
1,33
26
0,48
0,0254
755,91
7412,29
4-10
gevek KUM
1,63
28
0,73
0,0254
1149,61
11272,86
10-30
orta sk KUM
1,84
30
1,04
0,0254
1637,80
16059,97
30-50
sk KUM
1,94
33
1,58
0,0254
2488,19
24398,79
ok sk KUM
2,04
40
4,17
0,0254
6566,93
64394,28
>50
4.2.3.4 Zekkos-Bray-Kiureghan Yntemine Gre Zemin Emniyet Gerilmesi
Bu blmde Zekkos ve dierleri (2004) tarafndan gelitirilen SPT-N

deerlerine bal olarak Meyerhof (1956), Schmertmann (1975), Burland ve dierleri
(1984), Hatanaka ve Uchida (1996), ASTM D 6066-96 (1998), Mayne (2001) ve
Youd ve dierleri (2001)in almalarn temel alan yntem kullanlmtr.
Bu yntemde farkl yaklamlarn korelasyonlar gz nne alnmaktadr.
SPT-N deerleri dzeltmeleri Youd ve dierleri (2001) temel alnarak yaplmtr.
Oturma kriterinde dey gerilmeler istatiksel olarak hesaplanmtr. Bu nedenle (+)
ve (-) sapma deerleri de grafiklerde gsterilmitir. Denizde yaplacak yaplarn
karada yaplacak yaplara oranla daha fazla risk tamas ve deniz tabannda olas
faylarn deprem oluturma potansiyeli dikkate alnarak gvenlik katsays 4.0 olarak
seilmitir. Zeminin maksimum oturma deeri 2.54 cm olarak alnmtr. Mevcut
deniz taban kumlarn ok gevek-ok sk aralnda olumas nedeniyle her analiz
srasyla ok gevek kumlar iin SPT-N=4, gevek kumlar iin SPT-N=8, orta sk
62
lker Gkhan AHN
kumlar iin SPT-N=15, sk kumlar iin SPT-N=35 ve ok sk kumlar iin SPTN=50 deerleri iin tekrar edilmitir.
ok gevek kum iin birim hacim arlk 13.00kN/m3 (1.33 ton/m3), gevek
kum iin birim hacim arlk 16.00kN/m3 (1.63 ton/m3), orta sk kum iin birim
hacim arlk 18.00kN/m3 (1.84 ton/m3), sk kum iin birim hacim arlk
19.00kN/m3 (1.94 ton/m3) ve ok sk kum iin birim hacim arlk 20.00kN/m3 (2.04
ton/m3) deerleri analizlerde kullanlmtr. Temel genilii aralklar 0.50-3.00m
seilmitir.
Tama gc hesaplamalarnn detayl sonular izelge 4.32.-izelge 4.36.
ve ekil 4.14.-ekil 4.18.de verilmitir.
63
lker Gkhan AHN
izelge 4.32.
SPT-N=4 deeri iin tama gc hesaplamalar (ok gevek KUM)

S P T V E R L E R N E G R E T A IM A G C H E S A B I
A K D E N Z G E M N AA S AN AY A . .
G irile n d e e rle r
4 ,0 0
S o n d a j e ld e e d ile n S P T -N d a rb e sa y s (N )
S P T tiji e n e rji o ra n (E R )
5 0 ,0 0
S P T d ze ltm e fa k t rle ri
Cs
1 ,0 0
Cr
1 ,0 0
Cb
1 ,0 0
Ce
0 ,8 3
% 6 0 'l S P T tiji e n e rji o ra n d a rb e sa ys ( N 6 0 )
3 ,3 3 (A S T M D 6 0 6 6 -9 6 , 1 9 9 8 )
D /B
0 ,5 0
3
E fe k tif b irim h a cim a rlk (k N /m )
1 3 ,0 0
T e m e l G e n i li i (B - m )
0 ,5 0
1 ,0 0
1 ,5 0
2 ,0 0
E d e rin lik (m )
0 ,5 0
1 ,0 0
1 ,5 0
2 ,0 0
D e y E fe ktif G e rilm e ( v k P a )
6 ,5
13
1 9 ,5
26
L ia o & W itm a n d e rin lik d ze ltm e fa k t r
0 ,2 5 5 0
0 ,3 6 0 6
0 ,4 4 1 6
0 ,5 0 9 9
N 1 ,6 0
6 ,6 7
6 ,6 7
6 ,6 7
6 ,5 4
K U M L AR N T E R Z AG H I T A IM A G C E T L
U yg u la n a n G ve n lik K a tsa ys
4 ,0 0
H a ta n a k a & U c h id a ( 1 9 9 6 ), M a yn e (2 0 0 1 ) Y n te m i
S rt n m e A s ( d e r e ce )
3 0 ,1 3
3 0 ,1 3
3 0 ,1 3
3 0 ,0 3
N g a m m a N (C h e n )
2 8 ,2 4
2 8 ,2 4
2 8 ,2 4
2 7 ,8 1
N g a m m a N (B rin ch -H a n s e n )
1 5 ,3 9
1 5 ,3 9
1 5 ,3 9
1 5 ,1 5
N q (h e r y n te m i in a yn )
1 8 ,6 8
1 8 ,6 8
1 8 ,6 8
1 8 ,4 7
1 1 0 ,7 4
2 2 1 ,4 8
3 3 2 ,2 1
4 3 7 ,0 9
N ih a i T a m a G c (k P a )
Z e m in E m n iye t G e rilm e si (kP a )
2 7 ,6 8
5 5 ,3 7
8 3 ,0 5
1 0 9 ,2 7
2
Z e m in E m n iye t G e rilm e si (kg /c m )
0 ,2 8
0 ,5 6
0 ,8 5
1 ,1 1
D e M e llo (1 9 7 1 ), S c h m e rtm a n n (1 9 7 5 ) v e M a y n e (2 0 0 1 ) Y n te m i
S rt n m e A s ( d e r e ce )
3 1 ,8 5
3 1 ,0 4
3 0 ,3 1
2 9 ,6 5
N g a m m a (C h e n ) (ku lla n lm a d )
3 6 ,9 6
3 2 ,5 5
2 9 ,0 5
2 6 ,2 2
N g a m m a N (B rin ch -H a n s e n )
2 0 ,2 9
1 7 ,8 1
1 5 ,8 5
1 4 ,2 5
N q (h e r y n te m i in a yn )
2 2 ,7 7
2 0 ,7 3
1 9 ,0 7
1 7 ,6 9
1 3 9 ,9 5
2 5 0 ,5 5
3 4 0 ,4 6
4 1 5 ,2 9
3 4 ,9 9
6 2 ,6 4
8 5 ,1 1
1 0 3 ,8 2
2
0 ,3 6
0 ,6 4
0 ,8 7
1 ,0 6
T a m a G c in A m p irik M e ye rh o f (1 9 5 6 ) Y n t e m i
4 1 ,0 1
8 2 ,0 3
1 2 3 ,0 4
1 6 4 ,0 5
1 0 ,2 5
2 0 ,5 1
3 0 ,7 6
4 1 ,0 1
2
0 ,1 0
0 ,2 1
0 ,3 1
0 ,4 2
D E F O R M A S Y O N K R T E R
B u rla n d & B u rb rid g e (1 9 8 4 ) Y a k la m
G ve n li o tu rm a (m m )
2 5 ,4 0
O lu a n o rta la m a - g e rilm e (K P a )
7 1 ,7 1
4 4 ,1 4
3 3 ,2 4
2 7 ,1 7
2
O lu a n o rta la m a - g e rilm e (k g /cm )
0 ,7 3
0 ,4 5
0 ,3 4
0 ,2 8
O lu a n o rta la m a g e rilm e ( kP a )
1 3 0 ,4 9
8 0 ,3 3
6 0 ,4 8
4 9 ,4 5
2
O lu a n o rta la m a g e rilm e ( kg /c m )
1 ,3 3
0 ,8 2
0 ,6 2
0 ,5 0
O lu a n o rta la m a + g e rilm e (K P a )
2 3 7 ,4 6
1 4 6 ,1 7
1 1 0 ,0 5
8 9 ,9 8
2
O lu a n o rta la m a + g e rilm e (k g /cm )
2 ,4 2
1 ,4 9
1 ,1 2
0 ,9 2
64
3 ,0 0
3 ,0 0
39
0 ,6 2 4 5
5 ,3 4
2 9 ,0 7
2 3 ,9 5
1 2 ,9 8
1 6 ,5 7
5 7 6 ,0 9
1 4 4 ,0 2
1 ,4 7
2 8 ,4 9
2 1 ,9 3
1 1 ,8 3
1 5 ,5 4
5 3 3 ,6 9
1 3 3 ,4 2
1 ,3 6
2 4 6 ,0 8
6 1 ,5 2
0 ,6 3
2 0 ,4 6
0 ,2 1
3 7 ,2 3
0 ,3 8
6 7 ,7 5
0 ,6 9
lker Gkhan AHN
Zemin Emniyet Gerilmesi
Zemin Emniyet Gerilmesi, kPa
250
200
150
100
50
0
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
Temel genilii, m
Hatanaka Zemin Emniyet Gerilmesi
Schmertman Zemin Emniyet Gerilmesi
Meyerhoff Zemin Emniyet Gerilmesi
Burland ort gerilme
Burland ort- gerilme
Burland ort+ gerilme
Zemin Emniyet Gerilmesi, kg/cm2
3,00
2,50
2,00
1,50
1,00
0,50
0,00
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
Temel genilii, m


Burland ort gerilme
ekil 4.14. SPT-N=4 deeri iin kumlarda zemin emniyet gerilmesi-temel genilii
ilikileri
65
lker Gkhan AHN
izelge 4.33.
SPT-N=8 deeri iin tama gc hesaplamalar (gevek KUM)

SPT VERLERNE GRE TAIMA GC HESABI
AKDENZ GEM NAA SANAY A. .
Girilen deerler
Sondaj elde edilen SPT-N darbe says (N)
8,00
SPT tiji enerji oran (ER)
50,00
SPT dzeltme faktrleri
Cs
1,00
Cr
1,00
Cb
1,00
Ce
0,83
%60'l SPT tiji enerji oran darbe says (N60)
6,67 (ASTM D 6066-96, 1998)
D/B
0,50
Efektif birim hacim arlk (kN/m3)
16,00
Temel Genilii (B - m)
0,50
1,00
1,50
2,00
E derinlik (m)
0,50
1,00
1,50
2,00
8
16
24
32
Dey Efektif Gerilme (v kPa)
Liao&Witman derinlik dzeltme faktr
0,2828 0,4000
0,4899 0,5657
N1,60
13,33
13,33
13,33
11,79
KUMLAR N TERZAGHI TAIMA GC ETL
Uygulanan Gvenlik Katsays
4,00
Hatanaka & Uchida (1996), Mayne (2001) Yntemi
Srtnme As ( derece)
34,33
34,33
34,33
33,47
Ngamma N (Chen)
55,06
55,06
55,06
47,90
Ngamma N (Brinch-Hansen)
30,37
30,37
30,37
26,39
Nq (her yntem iin ayn)
30,65
30,65
30,65
27,61
Nihai Tama Gc (kPa)
244,09
488,18
732,27
864,13
Zemin Emniyet Gerilmesi (kPa)
61,02 122,04
183,07 216,03
Zemin Emniyet Gerilmesi (kg/cm2)
0,62
1,24
1,87
2,20
De Mello (1971), Schmertmann (1975) ve Mayne (2001) Yntemi
Srtnme As ( derece)
37,97
36,92
35,99
35,16
Ngamma (Chen) (kullanlmad)
101,49
84,85
72,51
63,07
55,87
46,78
40,01
34,81
48,73
42,50
37,72
33,95
Nihai Tama Gc (kPa)
418,39
714,20
932,73
1100,05
104,60 178,55
233,18 275,01
2
Zemin Emniyet Gerilmesi (kg/cm )
1,07
1,82
2,38
2,81
Tama Gc in Ampirik Meyerhof (1956) Yntemi
Nihai Tama Gc (kPa)
82,03 164,05
246,08 328,10
20,51
41,01
61,52
82,03
0,21
0,42
0,63
0,84
DEFORMASYON KRTER
Burland & Burbridge (1984) Yaklam
Gvenli oturma (mm)
25,40
Oluan ortalama- gerilme (KPa)
189,25 116,49
87,71
71,71
Oluan ortalama- gerilme (kg/cm2)
1,93
1,19
0,89
0,73
Oluan ortalama gerilme (kPa)
344,37 211,99
159,60 130,49
2
Oluan ortalama gerilme (kg/cm )
3,51
2,16
1,63
1,33
Oluan ortalama+ gerilme (KPa)
626,65 385,75
290,43 237,46
Oluan ortalama+ gerilme (kg/cm2)
6,39
3,93
2,96
2,42
66
3,00
3,00
48
0,6928
9,62
32,17
38,90
21,38
23,65
1080,72
270,18
2,76
33,70
49,71
27,40
28,39
1338,88
334,72
3,41
492,15
123,04
1,25
53,99
0,55
98,25
1,00
178,78
1,82
lker Gkhan AHN

700
600
500
400
300
200
100
0
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
Temel genilii, m
Burland ort gerilme
7,00
6,00
5,00
4,00
3,00
2,00
1,00
0,00
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
Temel genilii, m


Burland ort gerilme
ilikileri
67
lker Gkhan AHN
izelge 4.34.
SPT-N=15 deeri iin tama gc hesaplamalar (orta sk KUM)

Girilen deerler
15,00

Cs
Cr
Cb
Ce
D/B
E derinlik (m)
50,00
1,00
1,00
1,00
0,83
12,50 (ASTM D 6066-96, 1998)
0,50
18,00
0,50
1,00
1,50
2,00
0,50
1,00
1,50
2,00

9
18
0,3000 0,4243
N1,60
25,00
25,00
4,00
Srtnme As ( derece)
39,62
39,62
Ngamma N (Chen)
135,68 135,68
74,41
74,41
60,92
60,92
Nihai Tama Gc (kPa)
608,98
1217,97
152,25 304,49
1,55
3,11
Srtnme As ( derece)
43,88
42,69
299,68 238,38
161,76 129,35
113,15
94,49
Nihai Tama Gc (kPa)
1237,13
2014,52
309,28 503,63
3,15
5,14
Nihai Tama Gc (kPa)
153,80 307,59
38,45
76,90
0,39
0,78
DEFORMASYON KRTER
Gvenli oturma (mm)
25,40
456,28 280,87
2
Oluan ortalama- gerilme (kg/cm )
4,65
2,86
830,29 511,10
2
Oluan ortalama gerilme (kg/cm )
8,47
5,21
1510,88 930,05
15,41
9,49
68
3,00
3,00
27
0,5196
24,06
36
54
0,6000 0,7348
20,83 17,01
39,25
126,96
69,70
57,87
37,91
100,51
55,33
48,37
36,19
74,89
41,31
38,65
2159,06
1722,21
1866,56
430,55
4,39
466,64 539,76
4,76
5,51
41,63
195,50
106,52
80,90
40,68 39,04
164,22 122,30
89,77 67,17
70,63 56,23
2530,20
2887,18
632,55
6,45
721,79 832,98
7,36
8,50
3331,92
461,39
115,35
1,18
615,19 922,78
153,80 230,70
1,57
2,35
211,47
2,16
384,81
3,93
700,24
7,14
172,90 130,17
1,76
1,33
314,62 236,88
3,21
2,42
572,51 431,05
5,84
4,40
lker Gkhan AHN

1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
Temel genilii, m
Burland ort gerilme
18,00
16,00
14,00
12,00
10,00
8,00
6,00
4,00
2,00
0,00
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
Temel genilii, m


Burland ort gerilme
ilikileri
69
lker Gkhan AHN
izelge 4.35.
SPT-N=35 deeri iin tama gc hesaplamalar (sk KUM)

Girilen deerler
35,00

Cs
Cr
Cb
Ce
D/B
E derinlik (m)
50,00
1,00
1,00
1,00
0,83
29,17 (ASTM D 6066-96, 1998)
0,50
19,00
0,50
1,00
1,50
2,00
0,50
1,00
1,50
2,00

9,5
19
0,3082 0,4359
N1,60
58,33
58,33
4,00
Srtnme As ( derece)
49,97
49,97
Ngamma N (Chen)
1082,56 1082,56
565,06 565,06
317,40 317,40
Nihai Tama Gc (kPa)
4191,69
8383,38
1047,92 2095,85
10,69
21,38
Srtnme As ( derece)
51,99
50,77
1744,49 1303,92
898,81 677,15
469,33 369,52
Nihai Tama Gc (kPa)
6498,67
9943,41
1624,67 2485,85
16,57
25,36
Nihai Tama Gc (kPa)
358,86 717,72
89,71 179,43
0,92
1,83
DEFORMASYON KRTER
Gvenli oturma (mm)
25,40
1494,16 919,76
15,24
9,38
2718,92 1673,69
Oluan ortalama gerilme (kg/cm2)
27,73
17,07
4947,62 3045,62
2
Oluan ortalama+ gerilme (kg/cm )
50,47
31,07
70
3,00
3,00
28,5
0,5339
54,63
38
57
0,6164 0,7550
47,31 38,63
49,01
870,40
457,03
265,80
46,99 44,39
563,03 331,43
299,12 178,47
187,00 122,54
10300,31
9236,20
8578,64
2575,08 2309,05 2144,66

26,27
23,55 21,88
49,69
1014,59
530,52
301,07
48,71 46,99
814,45 562,73
428,42 298,96
251,86 186,92
11850,13
12925,30 13847,56
2962,53 3231,32 3461,89

30,22
32,96 35,31
1076,58 1435,44 2153,16
269,14 358,86 538,29
2,75
3,66
5,49
692,49 566,18 426,28

7,06
5,78
4,35
1260,12 1030,28 775,69
12,85
10,51
7,91
2293,04 1874,80 1411,53
23,39
19,12 14,40
lker Gkhan AHN
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
Temel genilii, m
Burland ort gerilme
60,00
50,00
40,00
30,00
20,00
10,00
0,00
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
Temel genilii, m


Burland ort gerilme
ekil 4.17.1 SPT-N=35 deeri iin kumlarda zemin emniyet gerilmesi-temel genilii
ilikileri
71
lker Gkhan AHN
izelge 4.36. SPT-N=50 deeri iin tama gc hesaplamalar (ok sk KUM)

Girilen deerler
50,00

Cs
Cr
Cb
Ce
D/B
3
Efektif birim hacim arlk (kN/m )
E derinlik (m)
50,00
1,00
1,00
1,00
0,83
41,67 (ASTM D 6066-96, 1998)
0,50
20,00
0,50
1,00
1,50
2,00
0,50
1,00
1,50
2,00

10
20
0,3162 0,4472
N1,60
83,33
83,33
4,00
Srtnme As ( derece)
55,82
55,82
Ngamma N (Chen)
4755,83 4755,83
2386,58 2386,58
1081,32 1081,32
Nihai Tama Gc (kPa)
17339,48 34678,97
4334,87 8669,74
2
Zemin Emniyet Gerilmesi (kg/cm )
44,22
88,43
Srtnme As ( derece)
55,24
54,01
4043,63 2910,45
2037,59 1479,18
943,73 717,11
Nihai Tama Gc (kPa)
14906,62 21962,94
3726,66 5490,73
38,01
56,01
Nihai Tama Gc (kPa)
512,66 1025,31
128,16 256,33
1,31
2,61
DEFORMASYON KRTER
Gvenli oturma (mm)
25,40
2461,84 1515,44
25,11
15,46
4479,80 2757,64
Oluan ortalama gerilme (kg/cm2)
45,69
28,13
8151,90 5018,08
83,15
51,18
72
30
0,5477
76,07
3,00
3,00
40
60
0,6325 0,7746
65,88 53,79
54,23
51,85 48,78
3079,36 1687,01 828,09
1562,71 869,99 435,40
751,61 456,55 255,27
34714,83
26530,86 20720,18
8678,71 6632,72 5180,04

88,52
67,65 52,84
52,92
51,93 50,19
2195,81 1717,59 1138,54
1124,36 885,32 593,46
567,55 463,36 330,73
25378,62
26973,60 27725,80
6344,66 6743,40 6931,45

64,72
68,78 70,70
1537,97 2050,63 3075,94
384,49 512,66 768,98
3,92
5,23
7,84
1140,97 932,86 702,35

11,64
9,52
7,16
2076,22 1697,53 1278,07
21,18
17,31 13,04
3778,11 3088,99 2325,70
38,54
31,51 23,72
lker Gkhan AHN

10000
9000
8000
7000
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
Temel genilii, m
Burland ort gerilme
100,00
90,00
80,00
70,00
60,00
50,00
40,00
30,00
20,00
10,00
0,00
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
Temel genilii, m


Burland ort gerilme
ilikileri
Yukardaki tama gc analizlerine gre en dk zemin emniyet gerilmesi

aralklar SPT-N=4 deerinde zemin emniyet gerilmesi 0.10-0.63 kg/cm2, SPT-N=8
deerinde zemin emniyet gerilmesi 0.25-1.25 kg/cm2, SPT-N=15 deerinde zemin
73
lker Gkhan AHN
emniyet gerilmesi 0.39-2.35 kg/cm2, SPT-N=35 deerinde zemin emniyet gerilmesi

0.92-5.49 kg/cm2 ve SPT-N=50 deerinde zemin emniyet gerilmesi 1.31-7.84 kg/cm2
arasnda deiim gstermektedir. izelge 4.37.de 1.00m temel kazs durumunda
gz nne alnacak zemin emniyet gerilmesi deerleri ve yatak katsays deerleri
verilmitir. Deniz taban kumlarna yk tatlmas durumunda zemin slah gerekli
olacaktr.
izelge 4.37. Deniz taban kumlar iin zemin emniyet gerilmesi ve yatak katsays
deerleri
SPT-N
Darbe
Says
Zemin Tanm
suya doygun birim

hacim arlk
3
(kN/m )
srtnme
as
(derece)
zemin emniyet max oturma

2
(m)
gerilmesi (kg/cm )
yatak
katsays
3
(ton/m )
yatak
katsays
3
(kN/m )
0-4
ok gevek KUM
13,00
26
0,21
0,0254
330,71
3242,88
4-10
gevek KUM
16,00
28
0,42
0,0254
661,42
6485,76
10-30
orta sk KUM
17,00
30
0,78
0,0254
1228,35
12044,97
30-50
sk KUM
18,00
33
1,83
0,0254
2881,89
28259,36
ok sk KUM
20,00
40
2,61
0,0254
4110,24
40304,34
>50
4.2.3.5 Zemin Emniyet Deerinin Seimi

Genel bir yaklamla yaplan analizlere gre zemin emniyet gerilmesinin 1.00
kg/cm2 ve yatak katsays deeri de 1638 ton/m3 tr.
4.2.4 Svlama ve Yanal Yaylma Analizi ve Deerlendirilmesi
Svlama, olas bir deprem esnasnda ani dngl dinamik yklenmelerde

suya doygun kum-silt boyutu zeminlerde boluk suyu basncnn ar artmas sonucu
meydana gelebilecek zemin deformasyonlardr. Genel olarak svlama potansiyeli
tayan zeminin kil gibi geirimsiz bir tabaka ile rtl olmas gerekmektedir.
Yaplan sondajlarda deniz tabannda yer alan kum seviyeleri zerinde herhangi bir
kil biriminin yer almamas svlama koullarnn olumama ihtimalini artrmaktadr.
Ayn zamanda kstl derinliklerde yaplan sondajlarda bu tip
74
bir
yap
lker Gkhan AHN
tanmlanmamtr. Fakat mevcut deniz taban koullar ve jeolojisi bu tip bir

ardalanmann daha derinde olabileceini gstermektedir.
Svlama analizi Seed ve Idriss (1971), Idriss (1999), Kayen ve dierleri
(1992), ve Day (2002)ye gre yaplmtr. zellikle svlama olacak zeminin ok
gevek-gevek karakterde olmas inceleme alannda svlama riskinin olabileceini
gstermektedir. Svlama analizinde Blm 1.3.5de bulunan 0.51glik pik ivme
deeri kullanlmtr. Svlama analizleri izelge 4.38., 4.39. ve 4.40.da verilmitir.
Yaplan analizlere gre svlama riski deniz alannda yksektir. Kara alannda
svlama riski yoktur.
75
lker Gkhan AHN
izelge 4.38. Svlama analizi (su derinlii 1.00m ve derinlik 5.00m)

DEVR SEL GERLM E ORANIN A G RE SIVILAM A AN ALZ
(Seed ve Idriss, 1971; Idriss, 1999; Kayen vd, 1992; Day, W.R.,2002)
Tarih
: 2001.09.2007
Proje
: Akdeniz G em i naa Sanayi A..
Lokasyon
Ko ordinatlar
: Yum urtalk Adana

: ----
Su T ablas Derinlii (m )
: 1
1. ZEM N TP
Tem iz KUM
Plastik O lm ayan Siltli KUM
Plastik O lm ayan SL T
AKIL
B irim Hacim
A rlk
(kN/m 3 )
Derinlik
(m )
Toplam
G erilm e
( v o, kP a)
B oluk S uyu
(u, kP a)
T oplam
Gerilm e
( vo , kP a)
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
18,00
5,00
90,00
39,24
50,76
* S eed vd (1983) kohezyonlu zem inlerin byk ounluunun deprem ler

esnasnda svlaam ayacan belirtm itir. B ununla birlikte koh ezyonlu zem inlerin
svm as iin aadaki kriterin tam am n karlam as gerekir.
1- 0.0 05 m m 'den geen tan e yzdesi < % 15
2- Likit lim it (LL) < 35
3- Z em inin su m uhtevas (w) > 0.9*LL
*sralam a en az direliden en fazla olana doru yaplm tr.

E fektif ap (D 1 0 )
% 30'a g re tan e bo yutu
n ifo rm lu lu k Katsays (Cu)
E rilik Katsays (Cc)
Zem in T anm
T ane Oran lar (% )

akl
K um
nce Tane
A klamalar:
2. YERALTI SU SEVYES
S vlam a potansiyeli o lan zem in, yer alt su seviyesinin altnda olm aldr. A yrca, gelecekte yer alt su seviyesinin ykselebilecei ve bu yolla
zem inin bir ekilde yer alt su seviyesinin altnda olaca bekleniyorsa svlam a analizi yaplr.
3. DEPREM NEDEN
Z em in ve koullarn yukardaki iki duru m u salam as du rum und a S eed ve Idriss (1971) kullanlabilir. B u yntem de ilk adm de prem in neden olaca
devirsel gerilm e oran (CS R) tespit etm ektir.
C S R

= 0 .6 5 rd

v 0
'
v 0
a m ax
.
g

rd = 1 0.012 z
Svlam a analizinin yapld derinlikte toplam d ey gerim e ( v0),kPa

Svlam a analizinin yapld derinlikte dey efek tif gerim e (v0),kPa
D erinlik azaltm a faktr; gerim e azaltm a katsays (birim siz, rd), Kayen vd (1992)
2
Yerekim i ivm esi (g: 9,81m/sn )
2
Pik yer ivm esi (a max, m/sn )*g
90,00
50,76
0,94
9,81
5,10
0,56
D evirsel gerilm e oran (CSR )
4. SIVILAM A DR ENC
Y ntem in bu aam asnda, arazideki devirse l diren orann belirlem ektir. D evirsel diren oran (CCR), arazideki zem inin svlam a direncini tem sil
eder. S vlam a direncini belirlem ek iin e n yaygn ve kullanl yol, standart penetrasyon deneyinden elde edilen verileri kullanm aktr.
A raziden llen S P T deeri (N)
ahm erdan Dzetlm esi (E m = 0.6 gvenli ahm erdan, E m =0.45 halka tipi ahm erd an)
K uyu ap dzeltm esi (65-115 m m iin Cb=1.0; 150 m m iin Cb= 1,05; 200 m m iin Cb= 1,15)
Tij uzun luu dzeltm esi (4 m 'ye kadar Cr= 0.75; 4-6 m iin Cr=0.85; 6-10 m iin Cr=0.95 ve 10 m 'den byk iin 1.00)
A razi deney prosedrleri iin dzeltilm i standart p enetrasyon Deneyi Deeri (N 60)
rt B asc dzeltm e F aktr (C N = (100/ v0 ) 0.5 )
A razi deney prosedrleri ve rt ba snc iin dzeltilm i standart penetrasyon Deneyi Deeri (N 1 ) 60
7.5 byklkten farkl deprem ler iin byklk lek faktr (M S F)
A razideki devirsel diren oran (C CR) (abak kullanlarak bulunur)
A razideki devirsel diren oran (C CR) ( ekil kullanlarak bulunur, 7.5 farkl deprem iin M S F ile arplr)
10,00
0,60
1,00
1,00
6,00
1,40
8,42
1,00
0,12
0,12
5. EM NYET KATSAYISI (FS)

S vlam a analizinde son adm , svlam aya kar em niyet faktrnn hesaplanm asdr. Deprem in neden olduu CS R'nin standart penetrasyon
deneyinden belirlenen CC R'den byk olm as durum unda svlam a olm as m uhtem eldir ve aksi durum da deildir.
Svlam aya kar gvenlik katsays (FS, CCR /CSR)

Sonu: Svlam a riski YK SEK
76
0,21
lker Gkhan AHN
izelge 4.39. Svlama analizi (su derinlii 1.00m ve derinlik 10.00m
DEVRSEL GERLME ORANINA GRE SIVILAMA ANALZ

Birim Hacim
Arlk
3
(kN/m )
Derinlik
(m)
Toplam
Gerilme
(vo, kPa)
Boluk Suyu
(u, kPa)
Toplam
Gerilme
(vo, kPa)
: Yumurtalk Adana
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
: ----
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
: 1
18,00
10,00
180,00
88,29
91,71
Tarih
: 2001.09.2007
Proje
: Akdeniz Gemi naa Sanayi A..
Lokasyon
Koordinatlar
Su Tablas Derinlii (m)
* Seed vd (1983) kohezyonlu zeminlerin byk ounluunun depremler

esnasnda svlaamayacan belirtmitir. Bununla birlikte kohezyonlu zeminlerin
svmas iin aadaki kriterin tamamn karlamas gerekir.
1- 0.005 mm'den geen tane yzdesi < %15
2- Likit limit (LL) < 35
3- Zeminin su muhtevas (w) > 0.9*LL
1. ZEMN TP
Temiz KUM
Plastik Olmayan Siltli KUM
Plastik Olmayan SLT
AKIL
*sralama en az direliden en fazla olana doru yaplmtr.
Efektif ap (D 10 )
%30'a gre tane boyutu
niformluluk Katsays (Cu)
Erilik Katsays (Cc)
Zemin Tanm
Tane Oranlar (%)

akl
Kum
nce Tane
Aklamalar:
Svlama potansiyeli olan zemin, yer alt su seviyesinin altnda olmaldr. Ayrca, gelecekte yer alt su seviyesinin ykselebilecei ve bu yolla
zeminin bir ekilde yer alt su seviyesinin altnda olaca bekleniyorsa svlama analizi yaplr.
3. DEPREM NEDEN
Zemin ve koullarn yukardaki iki durumu salamas durumunda Seed ve Idriss (1971) kullanlabilir. Bu yntemde ilk adm depremin neden olaca
devirsel gerilme oran (CSR) tespit etmektir.

C S R = 0 . 6 5 rd

v0
'
v 0
a m ax
.
rd =1 0.012 z
Svlama analizinin yapld derinlikte toplam dey gerime (v0),kPa

Svlama analizinin yapld derinlikte dey efektif gerime (v0),kPa
Derinlik azaltma faktr; gerime azaltma katsays (birimsiz, rd), Kayen vd (1992)
2
Yerekimi ivmesi (g: 9,81m/sn )
2
Pik yer ivmesi (amax, m/sn )*g
180,00
91,71
0,88
9,81
5,10
Devirsel gerilme oran (CSR)
0,58
4. SIVILAMA DRENC
Yntemin bu aamasnda, arazideki devirsel diren orann belirlemektir. Devirsel diren oran (CCR), arazideki zeminin svlama direncini temsil
eder. Svlama direncini belirlemek iin en yaygn ve kullanl yol, standart penetrasyon deneyinden elde edilen verileri kullanmaktr.
Araziden llen SPT deeri (N)
ahmerdan Dzetlmesi (Em= 0.6 gvenli ahmerdan, Em=0.45 halka tipi ahmerdan)
Kuyu ap dzeltmesi (65-115 mm iin Cb=1.0; 150 mm iin Cb= 1,05; 200 mm iin Cb= 1,15)
Tij uzunluu dzeltmesi (4 m'ye kadar Cr= 0.75; 4-6 m iin Cr=0.85; 6-10 m iin Cr=0.95 ve 10 m'den byk iin 1.00)
Arazi deney prosedrleri iin dzeltilmi standart penetrasyon Deneyi Deeri (N60)
0.5
rt Basc dzeltme Faktr (CN= (100/v0) )

Arazi deney prosedrleri ve rt basnc iin dzeltilmi standart penetrasyon Deneyi Deeri (N1)60
7.5 byklkten farkl depremler iin byklk lek faktr (MSF)
Arazideki devirsel diren oran (CCR) (abak kullanlarak bulunur)
Arazideki devirsel diren oran (CCR) (ekil kullanlarak bulunur, 7.5 farkl deprem iin MSF ile arplr)
10,00
0,60
1,00
1,00
6,00
1,04
6,27
1,00
0,12
0,12
5. EMNYET KATSAYISI (FS)

Svlama analizinde son adm, svlamaya kar emniyet faktrnn hesaplanmasdr. Depremin neden olduu CSR'nin standart penetrasyon
deneyinden belirlenen CCR'den byk olmas durumunda svlama olmas muhtemeldir ve aksi durumda deildir.
Svlamaya kar gvenlik katsays (FS, CCR/CSR)

Sonu: Svlama riski YKSEK
77
0,21
lker Gkhan AHN
izelge 4.40.
Svlama analizi (su derinlii 1.00m ve derinlik 20.00m
DEVRSEL GERLME ORANINA GRE SIVILAMA ANALZ

Tarih
: 2001.09.2007
Proje
Lokasyon
: Akdeniz Gemi naa Sanayi A..

: Yumurtalk Adana
Koordinatlar
: ----
Su Tablas Derinlii (m)
: 1
Birim Hacim
Arlk
3
(kN/m )
Derinlik
(m)
Toplam
Gerilme
(vo, kPa)
Boluk Suyu
(u, kPa)
Toplam
Gerilme
(vo, kPa)
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
18,00
20,00
360,00
186,39
173,61
* Seed vd (1983) kohezyonlu zeminlerin byk ounluunun depremler

esnasnda svlaamayacan belirtmitir. Bununla birlikte kohezyonlu zeminlerin
svmas iin aadaki kriterin tamamn karlamas gerekir.
1- 0.005 mm'den geen tane yzdesi < %15
2- Likit limit (LL) < 35
3- Zeminin su muhtevas (w) > 0.9*LL
1. ZEMN TP
Temiz KUM
Plastik Olmayan Siltli KUM
Plastik Olmayan SLT
AKIL
*sralama en az direliden en fazla olana doru yaplmtr.
Efektif ap (D 10 )
niformluluk Katsays (Cu)
Erilik Katsays (Cc)
Zemin Tanm
Tane Oranlar (%)

akl
Kum
nce Tane
Aklamalar:
Svlama potansiyeli olan zemin, yer alt su seviyesinin altnda olmaldr. Ayrca, gelecekte yer alt su seviyesinin ykselebilecei ve bu yolla
zeminin bir ekilde yer alt su seviyesinin altnda olaca bekleniyorsa svlama analizi yaplr.
3. DEPREM NEDEN
Zemin ve koullarn yukardaki iki durumu salamas durumunda Seed ve Idriss (1971) kullanlabilir. Bu yntemde ilk adm depremin neden olaca
devirsel gerilme oran (CSR) tespit etmektir.

C S R = 0 .6 5 rd

v 0
'
v 0
a m ax
.
g
rd = 1 0.012 z
Svlama analizinin yapld derinlikte toplam dey gerime (v0),kPa

Svlama analizinin yapld derinlikte dey efektif gerime (v0),kPa
Derinlik azaltma faktr; gerime azaltma katsays (birimsiz, rd), Kayen vd (1992)
2
Yerekimi ivmesi (g: 9,81m/sn )
2
Pik yer ivmesi (amax, m/sn )*g
360,00
173,61
0,76
9,81
5,10
Devirsel gerilme oran (CSR)
0,53
4. SIVILAMA DRENC
Yntemin bu aamasnda, arazideki devirsel diren orann belirlemektir. Devirsel diren oran (CCR), arazideki zeminin svlama direncini temsil
eder. Svlama direncini belirlemek iin en yaygn ve kullanl yol, standart penetrasyon deneyinden elde edilen verileri kullanmaktr.
Araziden llen SPT deeri (N)
ahmerdan Dzetlmesi (Em= 0.6 gvenli ahmerdan, Em=0.45 halka tipi ahmerdan)
Kuyu ap dzeltmesi (65-115 mm iin Cb=1.0; 150 mm iin Cb= 1,05; 200 mm iin Cb= 1,15)
Tij uzunluu dzeltmesi (4 m'ye kadar Cr= 0.75; 4-6 m iin Cr=0.85; 6-10 m iin Cr=0.95 ve 10 m'den byk iin 1.00)
Arazi deney prosedrleri iin dzeltilmi standart penetrasyon Deneyi Deeri (N60)
0.5
rt Basc dzeltme Faktr (CN= (100/v0) )

Arazi deney prosedrleri ve rt basnc iin dzeltilmi standart penetrasyon Deneyi Deeri (N1)60
7.5 byklkten farkl depremler iin byklk lek faktr (MSF)
Arazideki devirsel diren oran (CCR) (abak kullanlarak bulunur)
Arazideki devirsel diren oran (CCR) (ekil kullanlarak bulunur, 7.5 farkl deprem iin MSF ile arplr)
10,00
0,60
1,00
1,00
6,00
0,76
4,55
1,00
0,12
0,12
5. EMNYET KATSAYISI (FS)

Svlama analizinde son adm, svlamaya kar emniyet faktrnn hesaplanmasdr. Depremin neden olduu CSR'nin standart penetrasyon
deneyinden belirlenen CCR'den byk olmas durumunda svlama olmas muhtemeldir ve aksi durumda deildir.
Svlamaya kar gvenlik katsays (FS, CCR/CSR)

Sonu: Svlama riski YKSEK
78
0,23
lker Gkhan AHN
4.2.5 Oturmaime Potansiyelinin Deerlendirilmesi
Kara alannda kil birimi olarak isimlendirilen alvyon tabakasnda ve kumakl birimi bnyesinde yer alan killer iin ime potansiyeline ynelik olarak
hesaplamalar yaplmtr. lk aamada Plastisite indeksi 25den byk olan (CH
zeminler) ve doal su ierii nispeten dk olan killi zeminler ime riski
tayabilmektedir. Mevcut kil zeminlerin CH olmas ve doal su ierii deerlerinin
(w) %12.87-16.93 aralnda deimesi nedeniyle ime Potansiyeli Katsays (S)
deerlendirilmesini gz nne alan Seed ve dierleri (1962) yntemine gre
yaplmtr.
Seed ve dierleri (1962) ynteminde ime derecesi dk (0-1.5), orta (1.55), yksek (5-25) ve ok yksek (>5) olarak snflandrlmaktadr. ime potansiyeli
katsays ve ime Derecesinin belirlenen sonular izelge 4.41.de verilmitir.
nceleme alanndaki killi zeminlerde ime potansiyeli 11.98-55.82 arasnda
deimektedir. Bu sonulara gre inceleme alan kara ksmndaki kil birimlerin ime
potansiyeli derecesi yksek-ok yksektir. ime potansiyelinin azaltlmas iin
yaplama alan temel zeminine su girii nlenmelidir.
Kil zeminlerde zamana bal oturma zelliklerinin tespit edilmesi amacyla
bu birimlerden alnan rselenmemi numuneler zerinde Odeometre deneyleri
yaplmtr. Deney sonular EK 7da sunulmu olup, Blm 2.3.1de yaplan oturma
hesaplarnda ilgili oturma parametrelerinden yararlanlmtr. Bu zeminde kil zemin
seviyelerinde alnacak temel derinlikleri iin nerilen zemin emniyet gerilmelerinde
sonucu oturma limitleri belirlemitir. Deniz alanndaki kumlarda ime potansiyeli
sz konusu deildir. Kumlar, yklenmelerde ani oturma gsterecektir.
4.2.6 Doal Afet Risklerinin Belirlenmesi

nceleme alannda kaya dmesi, su baskn gibi doal afetlere neden
olabilecek doal bir yap mevcut deildir. Fakat zellikle karada yaplacak kazlarda
yzey drenaj ve ev stabilitesine dikkat edilmelidir.
79
lker Gkhan AHN
izelge 2
Killi zeminlerin ime potansiyelinin deerlendirilmesi
Derinlik
TS 1500
ime
Potansiy
eli
Plastisite
ndeksi
2.44
Sondaj No
PI
PI
ime
Derecesi
S
m
CI: orta plastisiteli KL ve az

kum
SKK-01
SPT-01
1.50-1.95
27,76
3326,16
0,0036
11,97
CH: yksek plastisiteli KL
SKK-01
SPT-02
3.00-3.45
47,97
12634,73
0,0036
45,49
CH: yksek plastisiteli KL ve az SKK-02

kum
SPT-01
1.50-1.95
36,95
6683,12
0,0036
24,06
SKK-02
SPT-02
3.00-3.45
37,95
7133,07
0,0036
25,68
SKK-02
SPT-03
4.50-4.95
52,17
15506,25
0,0036
55,82
1.50-1.95
33,20
5147,27
0,0036
18,53
Yksek
3.00-3.45
29,80
3954,46
0,0036
14,24
Yksek
ok
Yksek
ok
Yksek

SKK-03
SPT-01
SKK-03
SPT-02
SKK-03
SPT-03
4.00-4.50
39,00
7624,26
0,0036
27,45
SKK-03
SPT-04
6.00-6.45
44,30
10404,59
0,0036
37,46
Yksek
ok
Yksek
Yksek
ok
Yksek
ok
Yksek
4.2.7 Kara ve Deniz Yaplar in nerilen Dolgu Malzemeleri zellikleri
Karada ve denizde ki mevcut zeminlerin tama gcnn dk olmas

yaplacak yaplarn uygulayaca yklere gre izelge 4.42.-4.47.de verilen dolgu
malzemeleri belirlenen fiziksel ve mekanik zelliklere gre kullanlabilinir. Bu
durumda zemin emniyet gerilmesi deerinin ykseltilmesi mmkn olacaktr.
Kara yaplarnda temel alt dolgularnda kullanlacak malzeme izelge 4.42.,
4.43. ve 4.44.de ve deniz yaplar temel alt dolgularnda kullanlacak malzemeler
izelge 4.45.de verilmitir. Dolgu malzemesinin seimine labaratuarda yaplacak
elek analizleri ve kompaksiyon (Proktor) deneyleri sonucuna gre karar verilmelidir.
Dolgu malzemesi, arazi kompaksiyonu ncesi uniform enine kesite sahip
olacak ekilde maksimum 250 mm kalnlnda yerletirilmelidir. Dolgu, yap temeli
d kenarndan en az 0.50 darya doru uygulanmaldr. Sktrma sonunda dolgu
80
lker Gkhan AHN
kalnl kara yaplarnda en az 0.50m olmaldr. Deniz yaplarnda dolgu kalnl

uygulanacak yklere gre 1.00-3.00m arasnda olmaldr.
Dolgu yerletirme ileminden sonra optimum su ierii deeri elde edilene
kadar dolgu malzemesi sulanmaldr. Sulama iin kesinlikle temiz tatl su
kullanlmaldr. Deniz suyu kullanlmamaldr. Sktrma ilemi en az 10 ton arla
sahip titreimli silindirle minimum 8 pasla yaplmaldr. Kstl alanlarda kompaktr
kullanlmaldr.
izelge 4.42.3 Kara yaplarnda ar ykler iin dolgu zellikleri

Malzemenin Genel Tanmlamas
%15 veya daha az No 200 (0.075mm) eleinden

geen granler malzeme
Malzemenin Genel Snflandrmas
bloklu akl ve kum
No 1 (25.40mm) eleinden geen %
kaba akl
min % 60
max % 100
No 3/8 (9.52mm) eleinden geen %
orta akl
min % 30
max % 90
ince akl
min % 20
max % 60
orta kum
min % 10
max % 40
ince kum
min % 0
max % 15
No 40 (0.425mm) eleinden geen

Plastisite ndeksi
Max % 6
81
lker Gkhan AHN
izelge 4.43. ASTM D 3282-93e gre kara yaplarnda hafif yap temeli alt dolgusu
zellikleri
Malzeme Grup Snf
A-1
A-1-a
A-1-b
ta veya
akl
fragmanlar
akl ve kum
karm
%35 veya daha az No 200 (0.075mm)

eleinden geen granler malzeme
ri ta, akl ve kum

----------
Max % 50
----------
Max % 50
Max % 30
Max % 50
Max % 25
Max % 15
Max % 25
No 40 (0.425mm) eleinden geen Likit Limit
----------
----------
----------
No 40 (0.425mm) eleinden geen Plastisite

ndeksi
Max % 6
Max % 6
----------
A-3
A-2-4
A-2-6
plastik
olmayan ince
kum
siltli akl ve
kum
killi akl ve
kum
Malzeme Grup Snf
%35 veya daha az No 200 (0.075mm)

eleinden geen granler malzeme
ince kum
siltli veya killi akl ve kum
----------
----------
----------
min % 51
----------
----------
max % 10
max % 35
max % 35
No 40 (0.425mm) eleinden geen Likit Limit
----------
max % 40
max % 40
No 40 (0.425mm) eleinden geen Plastisite

ndeksi
plastik
olmayacak
max % 10
min % 11
82
lker Gkhan AHN
izelge 4.44.
BS 6031e gre kara yaplarnda temel alt i dolgunun zellikleri
Zemin Grubu Genel
ri Tanel Zemin: % 35ten daha az 0.06mmden kk ince

tane ieren
Zemin Grubu
akllar: iri malzemenin %50de fazlas akl boyutunda

(2mmden byk)
Tanmlama
Siltli AKIL
Grup Sembol
G-F
Alt Grup Sembol
Killi AKIL
G-M
GWM
G-F
GPM
GWC
0.06mmden kk olan incelerin

%
Casagrande Grup Sembol
Killi iyi/kt derecelenmi

AKIL
GC/GF
Taneler plak gzle rahatlkla gzlenebilir. Tane ekli ve
derecelenme tanmlanabilir. Orta-yksek kuru mukavemet
az miktarda kil mevcudiyetini gsterirken ihmal edilecek
kuru mukavemet kil olmadn gsterir.
Genel Tanmlama
izelge 4.45.
GPC
5-15
Siltli iyi/kt derecelenmi
AKIL
Alt Grup smi
G-C
Deniz yaplar yap temeli alt taban dolgusu zellikleri

%5 veya daha az No 200 (0.075mm) eleinden geen
granler malzeme

bloklu akl ve kum
3 (76.20mm) eleinden geen %
iri ta
1 (25.40mm) eleinden geen %
kaba akl
min % 30
max % 100
3/8 (9.52mm) eleinden geen %
orta akl
min % 0
max % 60
ince akl
min % 0
max % 40
ince kum
min % 0
max % 5
No 40 (0.425mm) eleinden geen

Plastisite ndeksi
Dolgu
sktrma
% 100
Max % 6
aamalarnn
tamamlanmasndan
sonra
dolgu
oluturulmasndaki baar 300 cm2lik levhann kullanld plaka ykleme deneyi ile
kontrol edilmelidir (etkin derinlik 400-600mm). Kullanlacak malzemede ortalama
83
lker Gkhan AHN
tane boyutunun yksek olmas durumunda 700 mm2 lik levha kullanlmaldr.
Uygulama sahasnda yaplacak olan deneyler DIN 18134 (2001) standard
kapsamnda yaplmaldr. Bu uygulama ile izelge 4.46. ve 4.47.de verilen kriterler
salanmaldr. Levha ykleme deneyleri kenar dolguda her sktrlm tabaka iin
kenar dolgu merkezinde olmak zere 250 m2 de yaplrken temel alt dolgusunda her
sktrlm tabakada 500 m2de bir adet olmak zere yaplmaldr. stenilirse deney
says artrlabilinir. Dolgu younluu iin kum konisi deneyi ile belirlenmelidir.
izelge 4.46.
DIN 18134 (2001)e gre elde edilmesi gereken deerler
Zemin Tipi
GW iyi derecelenmi akl
GP uniform akl
SW iyi derecelenmi kum
SP uniform kum
izelge 4.47.
100
Deformasyon
Modl EV2
(MPa)
100
98
80
2.5
97
70
2.6
100
80
2.3
70
2.5
60
2.6
Standart Proktor
Younluu (%)
98
97
EV2/EV1
2.3
ASTM D 3282 ve BS 6031e gre elde edilmesi gereken deerler
Min EV iin limit deer (MPa)
50-100
Gevek kum ve
akl
Min EV iin limit deer (MPa)
100-200
Sk kum ve akl
ASTM D
3282
BS 6031
izelge 4.46. ve 4.47.de verilen deformasyon modl EV, dolgu zeminin

deformasyon zelliklerini aklayan bir parametredir. Levha ykleme deneyinde
birinci ve ikinci ykleme dnglerinde elde edilen yk-oturma erilerinde 0.3omax
ve 0.7omax deerlerine karlk gelen erinin eiminden hesaplanr.
Dolgu yatak katsays ks, yk altndaki dolgunun veya zeminin elastik
davrann aklamaktadr. Levha ykleme deneyinde elde edilen birinci ykleme
dngsnden elde edilen yk-oturma erisinden hesaplanr.
84
lker Gkhan AHN
Dolguda sktrma ileminden sonra elastisite (deformasyon) modl en

azndan EV2 > 45 MN/m2 deerinde olmaldr. EV2/EV1 < 2.2 durumunda
deformasyon modl minimum 80 MN/m2 olmaldr.
Kenar dolgusu iin, laboratuar koullarnda Modifiye Proktor deneyi ile
yaplan kompaksiyonda elde edilen maksimum kuru younluk deerinin % 10398deeri sahada sktrma sonras elde edilmelidir. Sktrma sonras sahada
minimum kuru younluk 1.92 Mg/m3 elde edilmelidir. En st sktrma tabakasnda
EV2 deformasyon modl EV2/EV1 < 2.2 durumunda minimum 120 MN/m2
olmaldr. Kenar dolgusunun taban tabakasnda EV2 deformasyon modl EV2/EV1
< 2.2 durumunda minimum 80 MN/m2 olmaldr.
Yap temeli alt ve taban dolgularnda deformasyon modl EV2 /EV1 < 2.2
durumunda minimum 80 MN/m2 olmaldr. Sktrma sonras kuru younluk deeri
1.76 Mg/m3 olmaldr.
Standart Proktor Younluu, sahadaki sktrma ilemi sonucu elde edilen
kuru younluk deerinin laboratuarda yaplan kompaksiyon deneyinden elde edilen
maksimum kuru younluk deerine olan orandr. Arazide her sktrma
aamasndan sonra dolgu younluu ve birim hacim arl kum konisi deneyi ile
belirlenmelidir. Modifiye Proktor ile laboratuarda belirlenen kuru younluk ve kuru
birim hacim arlk deerleri arasnda izelge 4.46.da verilen deerler ile uyum
salanmaldr.
85
lker Gkhan AHN
86
lker Gkhan AHN
5. SONULAR
5. SONULAR
Bu alma AKDENZ GEM NAA SANAY TC. A. .nin EGE ZEMN
KAYA ARATIRMALARI VE MHENDSLK HZMETLER NAAT TAAH.
TC. LTD. T ne bavurusu zerine Adana ili Yumurtalk ilesi, Adana Yumurtalk
Serbest Blgesi, iinde kalan yaklak 65.00 hektar alann jeolojik ve zemin etd
iin hazrlanmtr
Bu almada inceleme sahasnn mevcut durumu jeomorfolojik, jeolojik,
hidrojeolojik ve geoteknik veriler gz nne alndnda, inaat almalarna ynelik
olarak yap temel sistemi ve temel zemininde aadaki nerilerin gz nne
alnmas gerekmektedir. Yaplama kara ve deniz olmak zere iki ayr ortamda
gerekletirilecektir.
nceleme alan Dou Akdeniz Blgesinde Adana ili Yumurtalk ilesi snrlar
ierisinde Adana Yumurtalk Serbest Blgesinde yer almaktadr.
nceleme alannda kara yaplarnn yaplaca alanda en dk kot 03.30 m ve en
yksek kot da 09.00 mdir. Kot fark sadece 5.70 mdir. Arazinin genel eimi
%10dan dktr. Sahada tamamyla bitkisel rt yer almaktadr.
nceleme alannda deniz yaplarnn yaplaca alanda en yksek kot 0.0 m ve en
dk kot da -08.50 mdir. Kot fark 08.50 mdir. Deniz taban morfolojisinin
genel eimi %10dan dktr.
nceleme alan kara ksm yzey ve deniz taban jeolojisi ksmen farkllk
gstermektedir. Deniz ve karada yer alan inceleme alan genel olarak kumtaeyil (kilta) ardalanmasndan oluan Alt-Orta Miyosen yal Kzldere
formasyonu ve Kuvaterner yal bazalt, alvyon ve deniz taban kum
kellerinden olumaktadr.
Bu birimler kat-ok kat kil, bazalt, deniz taban kumlar ve ayrm kiltakumta olarak tanmlanmtr.
nceleme alanna en yakn lokal deprem kayna Karata-Osmaniye Fay Zonunun
bir segmenti olan Yumurtalk Fay (bindirme)dr.
Dinamik yklenmelerde pik Yer vmesi-0.51 g, 0.2 saniye spektral ivme-1.11 g
ve1.0 saniye spektral ivme-0.52 g alnmaldr
87
lker Gkhan AHN
5. SONULAR
Kara yerleim alannda yaplan sondajlar ve arazi gzlemleri sonucu 3 ana birim
belirlenmitir. Bunlar srasyla kat-ok kat kil, bazalt ve ayrm kiltakumtadr.
Yzeyde yer alan ve arazi ve laboratuar deneylerine gre ar konsolide olmu
kat-ok kat KL (CH) olarak tanmlanan ve snflandrlan birimin kalnl
yaklak olarak 9.00 mye kadar kmaktadr. Birim kara yaplarnn temel
zeminini oluturacaktr.
Kara alannda alvyon kkenli ar konsolide olmu kat-ok kat KL (CH)
olarak tanmlanan birim (C) zemin Grubu ve (Z2) Yerel Zemin Snfdr. Zemin
Spektrum Karakteristik Periyotlar TA ve TB srasyla 0.15 saniye ve 0.40
saniyedir.
Tama gc analizleri yaplacak kaz dnlerek 1.00m temel derinlii iin
srasyla 1.50x2.00m, 1.50x12.00m ve 12.00x12.00m temel boyutlar iin
yaplmtr. Bu analizlerde en dk zemin emniyet gerilmesi 0.91-1.01
kg/cm2dir.
Yaplacak yzeysel temellerde statik ve betonarme hesaplamalarna ynelik
olarak zemin emniyet gerilmesinin 1.00 kg/cm2 ve dey dorultudaki yatak
katsaysnn da 1574.80 ton/m3 alnmas uygun olacaktr. Temel kaz derinliinin
artrlmas ve zeminin dolgu ile slah edilmesi durumunda bu zemin emniyet
gerilmesi 0.10-0.20 kg/cm2 aralnda ykselecektir.
Magmatik kkenli lav aknts olarak oluan bazaltn sabit bir kalnl yoktur.
Karada kat-ok kat kil biriminin denizde de gncel kumlarn hemen altnda
gzlenmektedir.
Kara ve deniz alanlarnda jeolojik olarak gzlenen en yal birim Alt-Orta
Miyosen yal Kzldere formasyonunun ayrm kilta-kilta seviyeleridir.
Deniz taban gncel kum kelleri ve bu birimin altnda bazalt ve ayrm
kumta-kilta mevcuttur.
Deniz taban sedimanlar genel olarak ok gevek-ok sk aralndaki

kumlardan olumaktadr. Deniz dalga enerjisine bal olarak farkl kalnlklarda
kelen ok gevek, gevek, orta sk, sk ve ok sk zellikte; yer yer akll ve
88
lker Gkhan AHN
5. SONULAR
killi seviyeler mevcut olan birim hemen hemen tamamyla kt derecelenmitir.

Bu nedenle niform KUM (SP) olarak tanmlanm ve snflandrlmtr.
Gncel deniz sediman kkenli ve genel olarak niform KUM (SP) olarak
tanmlanan birim genel olarak (C) zemin Grubu ve (Z2) Yerel Zemin Snfdr.
Zemin Spektrum Karakteristik Periyotlar TA ve TB srasyla 0.15 saniye ve 0.40
saniyedir
Deniz taban temel zemini iin yaplacak statik ve betonarme hesaplamalarnda
dikkate alnacak zemin emniyet gerilmesi 1.00 kg/cm2 ve yatak katsays deeri
de 1638 ton/m3tr. Deniz taban kumlarna yk tatlmas durumunda zemin
slah mutlaka yaplmaldr.
Yaplan analizlere gre svlama riski deniz alannda yksektir. Kara alannda
svlama riski yoktur.
nceleme alan kara ksmndaki kil birimlerin ime potansiyeli derecesi
yksek-ok yksektir. Zeminin kuru tutulmas durumunda ime potansiyeli
riski azalacaktr.
nceleme alannda kaya dmesi, su baskn gibi doal afetlere neden olabilecek
doal bir yap mevcut deildir. Fakat zellikle karada yaplacak kazlarda yzey
drenaj ve ev stabilitesine dikkat edilmelidir.
Karada ki mevcut zeminin tama gcnn ykseltilmesi iin, yaplacak yaplarn
uygulayaca yklere gre bu almada verilen dolgu malzemeleri kriterleri
dikkate alnarak dolgu slah uygun olacaktr.
Dolgu slahndan sonra arazide inas dnlen yaplarda yzeysel trde bir
temel sistemi (mtemadi ya da radye-jeneral) kullanlabilir.
Denizdeki mevcut zeminin tama gcnn ykseltilmesi iin, yaplacak
yaplarn uygulayaca yklere gre bu almada verilen dolgu malzemeleri
kriterleri dikkate alnarak dolgu slah ve kazk uygulamalar yaplabilir. Bu tip
uygulamalarda zemin tama gc analizi tekrar yaplmaldr.
Temel kazlarnda farkl bir tabakalama durumu ile karlalmas durumunda
tarafmza haber verilmelidir.
89
lker Gkhan AHN
5. SONULAR
Konu ile ilgili tm proje ve hesaplamalarda, temel ve yap ile ilgili ksmlarn
inaatnda yrrlkte olan yap ve deprem ynetmeliklerine, genel ve fenni
artnamelere uyulmaldr.
90
KAYNAKLAR
AGM (2007) Afet blgelerinde yaplacak yaplar hakknda ynetmelik. T.C.

Bayndrlk ve skan Bakanl Afet leri Genel Mdrl.
ASTM D 3282-93 (2004) Standard Practice for Classification of Soils and SoilAggregate Mixtures for Highway Construction Purposes. American Society for
Testing and Materials, 6p.
ASTM D 6066-96 (1998) Standard practice for determining the normalized
penetration resistance of sands for evaluation of liqueafaction potential.
American Society for Testing and Materials, 16p.
BOORE D. M AND JOYNER W. B. (1997) Site amplifications for generic rock
sites. Bulletin of the Seismological Society of America, Vol. 87, No:2, pp 327341.
BOWLES (1996) Foundation Analysis and Design, McGraw-Hill, New York, 5th
edition.
BS 6031 (1981) Code of practice for Earthworks. British Standards Institution,
London.
BURLAND, J.B., BURBDGE, M.C. (1984), Settlement of foundations on sand and
gravel, Proceedings of the Institution of Civil Engineers, Part 1, 1985, 78, Dec.,
1325-1381.
CAMPBELL K. W. (1997) Empirical near-source attenuation relationship for
horizontal and vertical components of peak ground acceleration, peak ground
velocity and pseudo-absolute acceleration response spectra,. Seismological
Research Letters, Vol. 68, No.1, pp154-179.
DADB (1996) Trkiye deprem blgeleri haritas. T. C. Bayndrlk ve skan
Bakanl Afet leri Genel Mdrl. Deprem Aratrma Dairesi Bakanl.
DAY, R. W. (2002). Geotechnical earthquake engineering handbook.McGraw-Hill.
DEWEY, J.F., AND SENGR, A. M. C. (1979) Aegean and surrounding regions:
Complex multi-plate and continuum tectonic in a convergent zone. Bull. Geol.
Soc. Am, V.90, 84-92.
91
DIN 18134 (2001) Determining the deformation and strength characteristics of soil
by the plate loading test. German Standarts.
FEMA-302, (1997) NEHRP Recommended Provsons For Sesmc Regulatons For
New Buldngs And Other Structures. The Building Seismic Safety Council
(BSSC), Washington, D.C.
HATANAKA, M., UCHDA, A. (1996) Empirical correlation between penetration
resistance and effective friction of sandy soil. Soils & Foundations, Vol. 36 (4),
1-9, Japanese Geotechnical Society.Idriss, I. M. (1999) "Geotechnical
Considerations for Evaluating Seismic Effects on Transportation Structures",
Presentation Notes, International Workshop on Mitigation of Seismic Effects
on Transportation Structures, NCREE, Taipei, Taiwan, July 12 14.
KAYEN, R. E., MTCHELL, J. K., SEED, R. B., LODGE, A., NSHO, S., AND
COUTNHO, R. (1992). "Evaluation of SPT-, CPT-, and shear wave-based
methods for liquefaction potential assessment using Loma Prieta data." Proc.,
4th Japa-U.S. Workshop on Earthquake-Resistant Des. of Lifeline Fac. and
Countermeasures for Soil Liquefaction, 177-204.
KOZLU, H. (1982) skenderun Baseni Jeolojisi ve Petrol Olanaklar. TPAO Rapor,
no.1921
KOZLU, H. (1996) Dou Akdeniz Blgesinde Yer Alan Neojen Basenlerinin
(skenderun,Misis Andrn) Tektono Stratigrafi Birimleri ve Bunlarn
Tektonik Geliimi. Doktora Tezi, .., Adana (yaynlanmam)
LE PCHON, X. (1968) Sea floor spreading and continental drift. J. Geophys. Res.,
73:3661-3697.
MAYNE, P.W. (2001), Geotechnical site characterization using Cone, piezocone,
SPT, and VST, Civil and Environmental Engineering Department, Georgia
Institute of Technology
MCKENZE, D. P. (1970), Plate tectonics of the Mediterranean region. Nature, V.
226, pp. 239-243.
MCKENZE, D. P. (1972), Active tectonics of the Mediterranean region.
Geophysical Journal of Astromical Society, V. 30, pp. 109-185.
92
MEYERHOF, G.G. (1956), Penetration tests and bearing capacity of cohesionless

soils, Journal of the soil mechanics and foundation division, ASCE, Vol. 82,
No. SM1, January, pp. 1-19.Morgan, W. J. (1968) Rises, trenches, great faults
and crustal blocks. J. Geophys. Res., V.73:1959-1982.
PAPAZACHOS, B. C., (1974), Seismotectonics of the Eastern Mediterranean Area.
J. Solnes (Editor), Engineering Seismology and Earthquake Engineering,
Noordhoff, Leyden, pp. 1-32.
SADGH, K.C., CHANG Y., EGAN J. A., YOUNGS R.R. (1997) Attenuation
relationships for shallow crustal earthquakes based on Calfornia Strong Motion
Data, Seismological Research Letters, Vol. 68, No:1, pp 180-189.
SCHMERTMANN, J.H. (1975), Measurement of insitu shear strength, keynote
lecture, Proceedings of the conference on in-situ measurement of soil
properties, June 1-4, 1975, vol. II, American Society of Civil Engineers.
SCHMDT, G.C., (1961) Stratigraphic nomenclature for the Adana region petroleum
district VII Petroleum Administration Bull.6., Ankara.
SEED, H.B., WOODWARD, R.J. VE LUNDGREN, R (1962) Prediction Of
Swelling Potential For Compacted Clays. J. Soil Mech. Found. Div., Asce,
Vol.88, No. Sm3.
SEED, H. B., AND IDRSS, I. M. (1971). Simplified procedure for evaluating soil
liquefaction potential. J. Geotech. Engrg. Div. ASCE, 97(9), 1249-1273.
SOYSAL VE DERLER. (1981) 1900 Yllar ncesi Anadolu ve Yakn
Civarndaki Sismik Aktiviteye Ynelik almalar. TUBTAK yaynlar,
Ankara.
AROLU, F. VE DERLER. (1992) Trkiye Diri Fay Haritas MTA Yaynlar
TS 1500 (2000) naat mhendisliinde zeminlerin snflandrlmas. TSE, Trk
Standard, Aralk 2000, 16 sayfa.
TS 1900-1 (2006) naat mhendisliinde zemin laboratuvar deneyleri - Blm 1:
Fiziksel zelliklerin tayini. TSE, Trk Standard, Mart 2006, 99 sayfa.
TS 1900-2 (2006) naat mhendisliinde zemin laboratuvar deneyleri - Blm 2:
Mekanik zelliklerin tayini. TSE, Trk Standard, Mart 2006, 67 sayfa.
TS 5744 (1988) naat mhendisliinde temel zemini zelliklerinin yerinde lm.
93
TSE, Trk Standard, Nisan 1988, 35 sayfa.

YOUD, T.L., IDRSS, I.M., ANDRUS, R.D., ARANGO, I., CASTRO,
G.,CHRSTAN, J.T., DOBRY, R., LAM FNN, W.D., HARDER, L.F.JR.,
HYNES,
M.E.,
ISHHARA,
K.,
KOESTER,
J.P.,
LAO,S.S.C.,
MARCUSSON III, W.F., MARTN, G.R., MTCHELL, J.K., MORWAK,

Y., POWER, M.S., ROBERTSON, P.K., SEED, R.B.,STOKOE II, K.H.
(2001), Liquefaction resistance of soils, ASCE Journal of Geotechnical and
Geoenvironmental Engineering,Vol. 127, No.10 October 2001.
ZEKKOS, D.P., BRAY, J.D. VE DER KUREGHAN, A. (2004) Reliability of
shallow foundation design using the standard penetration test. Proceedings
ISC-2 on Geotechnical and Geophysical Site Characterization, Viana da
Fonseca & Mayne (eds.).
94
ZGEM
24. 02. 1971 Tarihinde stanbulda dodu. 1982 de Adana Celalettin Seyhan
lkokulunu, 1989da Adana Anadolu Lisesini bitirdi. 1998 ylnda ukurova
ni.Muh. Mim Fak. naat Mh. Blmnden mezun oldu.
Askerlik grevini 2000 ylnda tamamladktan sonra aile irketi olan ahin-Su
Sondajclk ve Petrol ieketinde almaya balad. Halen ayn grevine devam
etmekte
95

Spt-Taşima Gücü

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Spt-Taşima Gücü

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UKUROVA NVERSTES

FEN BLMLER ENSTTS

YKSEK LSANS TEZ

lker Gkhan AHN

ADANA YUMURTALIK SERBEST BLGES TERSANE

JEOLOJ MHENDSL ANABLM DALI

Bu Tez ..../...../... Tarihinde Aadaki

Bu Tez Enstitmz Jeoloji Mhendislii Anabilim Dalnda Hazrlanmtr.

Prof. Dr. lhami YENGL

: Assoc. Prof. Dr. . Altay ACAR

NCELEME ALANININ TANITILMASI .............................................................. 2

1.2.1 Jeomorfoloji ve evresel Bilgiler ............................................................ 2

NCEK ALIMALAR ................................................................................. 5

MATERYAL VE METOT ................................................................................ 9

3.2.1 Literatr Taramas ................................................................................... 9

ARATIRMA BULGULARI .......................................................................... 17

ALIMA ALANI VE YAKIN CVARININ JEOLOJS-TEKTON ..................... 17

4.1.1 Genel Jeoloji ......................................................................................... 17

ALIMA ALANININ MHENDSLK JEOLOJS............................................. 34

4.2.1 Arazi Deneyleri: Standart Penetrasyon Deneyi (SPT) Sonular ............ 35

4.2.4 Svlama ve Yanal Yaylma Analizi ve Deerlendirilmesi .................... 74

izelge 1.1. nceleme Alan Ke Koordinatlar ...................................................... 2

izelge 4.12. Deniz sondaj SKD-01den elde edilen SPT-N deerleri

izelge 4.27. Hansen Yntemine gre tama gc deerleri ................................. 54

nceleme alannn denizden genel grnm ........................................ 3

nceleme alannn karadan genel grnm .......................................... 3

Denizde yaplan sondajlarn genel grnm ....................................... 8

Trkiye genelinde 2006-2007 dneminde oluan depremler (Boazii

Kat-ok Kat KLde serbest basn ve konsolidasyon deneyleri ....... 41

Sondajlardan elde edilen gzenekli-gzeneksiz bazalt rnekleri ......... 42

Sondajlardan elde edilen bazalt karot rnekleri ................................... 43

Ayrm kilta-kumtann sondajlardan elde edilen numune rnei

Gevek KUMun sondajlardan elde edilen numune rnei (SKD-02SPT01) ............................................................................................... 46

Orta sk KUMun sondajlardan elde edilen numune rnei (SKD-02SPT02) ............................................................................................... 47

ekil 4.16. SPT-N=15 deeri iin kumlarda zemin emniyet gerilmesi-temel

lker Gkhan AHN

Bu alma, ukurova niversitesi Fen Bilimleri Enstitsne bal Jeoloji

irdelemek, elde edilen verileri deerlendirerek yaplamaya ynelik sonu ve

lker Gkhan AHN

nceleme Alannn Tantlmas

1.2.1 Jeomorfoloji ve evresel Bilgiler

KARA ALANI KOORDNATLARI

DENZ ALANI KOORDNATLARI

lker Gkhan AHN

ekil 1.1 nceleme alannn denizden genel grnm

ekil 1.2. nceleme alannn karadan genel grnm

Adana ilinde nemli fizyografik birimler dalar ve ovalardr. Yumurtalk

lker Gkhan AHN

1.2.2 Projeye Ait Bilgiler

Adana ili Yumurtalk ilesi, Yumurtalk Serbest Blgesi Mersin O35 b2

lker Gkhan AHN

Uurlu (1996), agrega retiminde ortaya kan taununun beton zellikleri

lker Gkhan AHN

lker Gkhan AHN

lker Gkhan AHN

lker Gkhan AHN

Bu balk ad altnda, alma sresince yararlanlan materyallerin neler

Bu almada, Adana-Yumurtalk (Serbest Blge) blgesinde yaplacak

Bu alma genel olarak; literatr taramas, arazi almalar, laboratuar

3.2.1. Literatr Taramas

Aratrma her aamasnda nceki almalar incelenmitir. alma konusu ile

lker Gkhan AHN

3.2.2. Arazi almalar