Professional Documents
Culture Documents
TOM TAT
271 mau siia thu tir 72 bo siJa tai hgp tac xa nuoi bo sira Long Hoa, thanh pho Can Tha da dugfc
kiem tra bang phuang phap CMT. Ket qua kiem tra cho thay 25,09% thiiy vii bi viem a the tiem an
va 51,39% bo bi viem vii a the tiem an. Cac yeu to co anh huong ro ret den viem vii tiem an nhu hinh
thuc vat stla, thang cho siia, lua de. Cac yeu to khac it co anh huong hem nhu quy mo dan, nhom bo
lai, san lugng sUa.
Tir khoa: Bo siia, Viem vii tiem an, CMT, Thanh pho Can Tha
Mastitis in dairy cattle raising at Can Tho city
Tran Ngoc Bich, Nguyen Hoang Nhan,
Nguyen Phuc Khanh, Pham Hoang Dung
SUMMARY
271 milk samples collecting from 72 dairy cattle in Long Hoa dairy cattle raising cooperative,
Can Tho city were tested by using CMT method. The testing result showed that 25.09% of cow
udder lobes and 51.39% of cows were infected with latent mastitis. The factors such as: the
methods of collecting milk, month of lactating and farrows affected significantly to the rate of
latent mastitis. Other factors such as: herd size, cross-breed and milk yield were less influenced
to the rate of latent mastitis.
Key words: Dairy cattle, Latent mastitis, CMT, Can Tho city
I. DAT VAN DE
Trong cac loai benh thuong xay ra tren bo
siJa, benh viem vii la benh pho bien, de lay lan
va gay thiet hai ve kinh te rat lan vi no Iam giam
san lugng siJa va chat lugng siJa. Tai Viet Nam,
trong thcfi gian gan day, benh vi8m vii tren dan
bo siia bat dau dugc quan tam. Nhieu khao sat
cho thdy ty le b?nh viem vu tren dan bo siia la
vao khoang 30 -50% dan bo sOa bi mac benh,
dac biet la benh viem vii a the tiem an. Tuy
khong gay chet ngay cho bo mac benh, nhung
thi^t hai vd kinh ti la kha Ion, tham chi phai
loai thai vat nuoi. Benh co the a dang lam sang
hoac can Iam sang tuy thuoc vao mire do cua
qua trinh viem nhiem. Nghien ciru gan day cho
th3y b?nh viem vii chi6m 26% tong so chi phi
Bang 1. Ty le bo viem vu the lam sang va the can lam sang (n = 72)
The viem
So bo viem (con)
Tyl#(%)
Lam sang
2,78"
37
51.39"
39
54,17
0,00
P - Value
Tong
72
Cdc ky tu-a, b trong citng mot cot khdc nhau thi khdc nhau co y nghia thong ke (P<0,05)
Ket qua kiem tra 72 bo dang cho sua tai
HTX cho thay ty le bo viem vii Iam sang chiem
2,78% va the tiem an chiem 51,39%. Co sir khac
biet rat co y nghTa thong ke giiia ty le bo viem
vu the lam sang va the tiem an (P = 0,00). Ty
Ie viem vu tiem an rat cao so voi viem vu lam
sang. Viem vii the tiem an khong bieu hien ra
ben ngoai nhung la nguyen nhan suy giam san
lugng ciing nhu chdt lugng siia. N8u khong phat
hien va dilu tri kip thai co the se chuyen sang
viem vu the lam sang lam tang nguy co bau vii
Bang 2. Ket qua thip miu sira theo phu'cng phap CMT (n = 271)
So m l u i<hao sat
Ty ie (%)
O(-)
120
44,28
1()
83
30,63
Cong 74.91%
MCFC do
CMT
2(t)
36
13.28
3(++)
18
6,64
4 (+++)
14
5,17
Cong 25,09%
Tong
271
100
Qua kiem tra 271 mu sira idy tir thiiy vii cua
72 bo dang cho siia bang thulc thir CMT. ket
qua CO 151 mau a cac mire do tir 1 () den 4
(+), chilm ty le 55,72%. Trong do, 30,63% a
mire 1(), 68 mlu tii 2 (+) din 4 (+++) la nhiing
mau siia viem vii the can lam sang, chiem ty Ie
25,09%. Ket qua ciia chiing toi gan giong vai
nghien cuu ciia mgt so tac gia: Nguyen Ngoc
Bang 3. Sif lien quan giu-a hinh thirc vat sira va viem vu the can lam sang
Hinh thipc vat sipa
So bo khao sat
29
112
19
16,96
v l t bang m^y
43
159
49
30,82-
72
271
68
25,09
P - Vaiue
T6ng
Ty ie (%)
0,01
Cfic ky tua. b trong ciing mot col khdc nhau thi khdc nhau co y nghTa thong ke (P<0,05)
Qua khao sat chiing toi nhan thy tat ca
bo viem vii the lam sang deu thuoc nhiing hg
chan nuoi ap dyng phuang thiic vat siia bang
may. Dieu nay that su quan trgng khi su dung
chung dung cu vdt siia ma khong dugc ve sinh
ky luflng CO the la nguon truyen lay vi khuan
cho nhiing bo khoe manh khac thong qua may
vdt siia. S6 thiiy vii viem the can Iam sang giUa
hinh thirc vdt bang tay va vdt bang may khac
biet CO y nghTa thong ke (P = 0.01). Vdt bang
tay ty 1? viem vii the can lam sang la 16.96%,
vdt bang may la 30.82%. Vdt bdng may co ty le
Bang 4. Su* lien quan giiFa quy mo dan den viem vu the can lam sang
Quy mo dan
{con/ho)
So bo khao sat
Ty le (%)
1 -5
30
16,67
6-10
18
66
13
19,70
11 -15
45
175
50
28,57
72
271
68
25,09
0,19
P - Value
Tong
Bang 5. Sir Hen quan giO'a nhom mau lai va viem vu the c^n lam sang
Nhom mau lai
So bo khao sat
So thijy vu viem
Ty ie(%)
F1
18
63
21
33,33
F2
27
104
22
21,15
F3
27
104
25
24,04
72
271
68
25.09
P - Value
Tong
0,20
Bang 6. SLP lien quan giCra san lu>o-ng su'a va viem vu the can lam sang
San iifang sipa
(kg/con/ngay)
So bo khao sat
So thiiy vu viem
Ty ie (%)
<14
32
116
34
29,31
14-18
23
89
20
22,47
>18
17
66
14
21,21
72
271
68
25,09
P - Value
Tong
0.38
Vli the can lam sang lam giam san lugng sua.
Ty Ie Vli viem a san lugng sira <IOkg/con/ngay
(41,27%i) va thap nhat a san lugng sira >15kg/
con/ngay (18,18%). Souto va ctv (2010) cung
cho rang viem vii se lam giam san lugng siia.
3.7 Lira de vdi viem vti the can lam s^ng
Ket qua dugc trinh bay a bang 7.
So bo khao sdt
So thuy vu viem
30
118
19
16.10b
15
57
15
26.32ab
35
12
34.29a
4-8
18
61
22
36.07a
72
271
68
25.09
P - Value
T6ng
Ty if (%)
0.01
Cdc ky lira, b trong ciing mot cot khdc nhau thi khdc nhau co y nghia thong ke (P< 0,05)
Qua bang 7 chiing toi nhan thay co su khac
bi^t CO y nghia thong ke ve ty le viem vii the can
lam sang giiia cac lira de (P = 0,01). Ty le vii
viem the can Iam sang cao nhat a Iiia de thii 4 - 8
(36,07%) va thdp nhdt a lira de thir 1 (16,10%).
Ty I? vii viem a Ilia de thii 2 va lira de thii 3
lan lugt la 26,32% va 34,29%. Ty le vii viem
the can lam sang tSng dan theo lua de. Ket qua
ciia chiing toi tuang tu vai nghien cuu cua mgt
so tac gia: Tran Thanh Xuan (2005) cho rang
ty I? vii viem tiem an thap nhat a lua de thii
I (23,22%) va cao nhdt a lira de >7 (62,22%),
Nguyin van Phat (1999) cho biet ty le vii viem
thap nhat a lira de thir 1 (5,97%i) va sau do tang
So bo khao sat
1-2
15
56
12
21.43"
3-4
20
79
10
12.66
5-6
12
45
12
26.67"
7-8
10
39
13
33,33
>8
15
52
21
40,38'
72
271
68
25,09
P-Value
T6ng
TJ 1$ (%)
0.00
Cdc ky tu a, b. c trong cung mot cot khdc nhau thi khdc nhau co y nghia thong ke (P<0,05)
Qua bang 8 cho thay co su khac biet co y
nghia thing ke ve ty Ie vii viem the can lam sang
giiia cac thang cho sua (P = 0,00). Ty le nay tang
dan theo cac thang cho sira, thap nhdt a thang
cho sua thu 3 - 4 (12,66%) va cao nhdt a thang
thii >8. Kit qua cua chung toi phii hgp vai nhan
dinh cua mpt so tac gia nhu Kennedy (1982),
Radostits (2000) cho rang so lugng tl bao than
giam nhanh trong suot hai thang cho siira dau
tien sau do tang dan len cho din khi can siia, su
tang len ciia te bao than nay thuong la do anh
huong cua tinh trang viem vii.
Ket qua ciia chiing toi cung phii hgp vai
nghien ciiu ciia mgt so tac gia khi nhan dinh
rang ty le so vii viem the can lam sang tang
dan theo thang cho sua: theo Nguyin Van Phat
(1999) ty le thdp nhdt a thang cho sua thir I
- 3 (4,62%)) va cao nhat a thang cbo siia >6
(11,76%). Theo Nguyin Ngoc Diln (1999), ty
le nay thdp nhdt a thang cho siia thii 2 (13,29%)
va cao nhdt a thang thii 12 (75%). Tran Thanh
Xuan (2005), cho rang ty le vii viem thi cSn
Iam sang thdp nhdt a thang cho sua thii 3 - 4
(20,65%) va cao nhdt a thang thii >7 (53,64%).
Theo Nguyin Minh Tri (2010), ty le vu viem
thap nhat a thang cho siia 4 - 6 (10,42%) va cao
nhdt a thang thii >9 (58,33%).