STANDARDNA

ISPITIVANJA U TOKU
GRAENJA

Sneana Paunovi, dig.

LOGO

Uvod

ISPITIVANjA

TEKUA
Vri ih izvoa ili druga
ovlaena organizacija
za njegov raun
Obavljaju se u toku
graenja i definisana su
tehnikim uslovima i
standardima
Cilj je provera kvaliteta
materijala,
sastava
meavina
i
samog
proizvodnog procesa

KONTROLNA
Vri ih nadzorna sluba
investitora,
koja
i
definie obim, vrstu i
mesto kontrole
Rezultati
ispitivanja
slue kao dokaz o
stepenu
ispunjenja
ugovornih obaveza

Ispitivanje kolovoznih podloga

Ispitivanje asfaltnih zastora
Ispitivanje cementno-betonskih zastora

Ispitivanja kolovoznih podloga

Tamponski sloj kompletno ispitivanje navedevih
karakteristika na svakih 1 000m2

Vlanost na svakih 25-50m

Granulometrijski sastav na svakih
4000m2
Sadraj finih estica 100m
Modul stiljivosti 200m2 opit
krunom ploom MsP80MN/m2
Zbijenost po Proktoru modifikovani
Proktorov opit 95-98% laboratorijske
zbijenosti

Ispitivanja kolovoznih podloga

Modul stiljivosti opit krunom ploom
je metoda kojom se vri ispitivanje nosivosti
ugraenog sloja tako to se utvruje sleganje
ploe prenika 30cm, pri odreenim pritiscima
koji se poveavaju.

Ispitivanja kolovoznih podloga

Ispitivanje modula stiljivosti
krunom ploom na auto-putu Bg-Ns

opit

Ispitivanja kolovoznih podloga

Zbijenost po Proktoru ispitivanje se zasniva na
odreivanju zapreminske mase osuenog uzorka
uzetog iz ugraenog sloja. Poreenjem sa
zapreminskom
masom
istog
materijala,
ugraenog tj. zbijenog u laboratoriji dobija se
predstava o zapremini upljina odnosno o stepenu
zbijenosti ugraenog sloja.

Zbijeno tlo

Rastresito tlo

Ispitivanja kolovoznih podloga

Zbijenost po Proktoru

Ispitivanja kolovoznih podloga

Mineral beton
Modul stiljivosti 50-100m opit krunom
ploom MsP100MN/m2
Zbijenost po Proktoru modifikovani
Proktorov opit 98% laboratorijske zbijenosti
Cementna stabilizacija
Probna deonica min600m2
Granulometrijski sastav na svakih 2000m2
Modul stiljivosti 2000m2 opit krunom
ploom MsP80MN/m2
Zbijenost po Proktoru modifikovani
Proktorov opit na svakih 500m2 95-98%
laboratorijske zbijenosti

Ispitivanja asfaltnih kolovoza - Mineralni materijali

Tekua ispitivanja mineralnog materijala

vre se prilikom svake isporuke ili na
500m3 pojedinih frakcija.
Da bi se mineralni materijali primenjivali
u asfaltnim meavinama potrebno je da
zadovolje
fiziko
mehanike
karakteristike:

vrstoa na pritisak,
Habanje bruenjem,
Habanje po LA metodi,
Upijanje vode i dr.

Ispitivanja asfaltnih kolovoza - Mineralni materijali

vrstoa
na
pritisak
predstavlja odnos izmeu sile
F(N)
i
povrine
preseka
A(mm2) probnog tela.
Probna tela kocke stranice
a=50E1mm
Ispitivanje se vri u 3 serije
sa
po
5
uzorka
koji
reprezentuju
tri
mogua
stanja:
suvo,
vodom
zasieno i posle 25 ciklusa
zamrzavanja i odmrzavanja
Probno telo se optereuje do
loma, ravnomernom silom od
150E20N/sec

Ispitivanja asfaltnih kolovoza-Mineralni materijali

Habanje bruenjem se ispituje na rotacionoj
brusnoj ploi prenika 750mm.
Probno
telo

epruveta
standardne
povrine
7,1x7,1cm=50cm2
Ispitivanje se vri u ciklusima sa
po 22 obrtaja, nakon ega se
menja brusni prah. Epruveta je
pritisnuta konstantnom silom od
300N, a ploa se okree brzinom
od 22obrtaja/min.
Postupak ispitivanja se obavlja do
440 obrta, a rezultat je srednja
vrednost smanjenja zapremine
(cm3/50cm2) kod min 3 uzorka.

Ispitivanja asfaltnih kolovoza-Mineralni materijali

Habanje po LA metodi ispituje se
ureajem Los Aneles, merenjem otpornosti
na drobljenje udarcima i habanjem.

Probno telo uzorak agregata odreene mase

Ispitivanje se vri okretanjem bubnja oko
horizontalne ose, sa uzorkom i elinim
kuglama (pojedinane mase oko 400gr)
oko 500 puta, pri emu se bitno menja
granulacija i proizvodi dosta praha.
Rezultat
ispitivanja
se
dobija
kao
koeficijent
LA(%)
prosejavanjem
i
merenjem.

Ispitivanja asfaltnih kolovoza

Mineralni materijali

Izgled uzorka pre i posle testiranja

Ispitivanja asfaltnih kolovoza-Mineralni materijali

Upijanje vode indirektno pokazuje
procenat otvorenih pora u koje moe da
prodre voda pri normalnom atmosferskom
pritisku.
Ispitivanje
se
vri
potapanjem suvog uzorka u
vodu sobne temperature.
Nakon 24h uzorak se
razastire i sui toplim
vazduhom, a zatim se meri
vagom i uporeivanjem pre i
posle potapanja u vodu,
utvruje
se
procenat
promene tj. Sposobnost
upijanja vode.

Ispitivanja asfaltnih kolovoza-ugljovodonina veziva

Penetracija na 25C dubina prodiranja standardne
igle u bitumensku masu pod odreenim optereenjem
(100gr), na temperaturi (25C) i izraava se duinom
preenog puta u 1/10mm, u toku 5sec.
Jedan od najstarijih opita ispitivanja bitumena-1888.
Bowen Penetration machine.
Penetracijski raspon se kree od max 210dmm do min
10dmm.
Osnovna pretpostavka je da e igla dublje prodreti u
bitumen vee viskoznosti, to je empirijski dovedeno u
vezu sa ponaanjem bitumena i asfaltnih meavina u
eksploataciji; meki bitumeni (sa veom penetracijom)
primenjuju se u podrujima sa hladnom klimom i
obrnuto tvrdi bitumeni (sa manjom penetracijom)
primenjuju se u podrujima sa toplijom klimom.

Ispitivanja asfaltnih kolovoza-ugljovodonina veziva

START

POSLE
5sec

Ispitivanja asfaltnih kolovoza-ugljovodonina veziva

Taka razmekavanja ispituje se uz pomo

prstena (P) i kuglice (K) po emu metoda i nosi
ime PK.
Praktino to je srednja temperatura, izraena u
C, pri kojoj se bitumen iz prstena deformie za 1
(2.54mm) pod dejstvom optereenja od eline
kuglice tano odreene mase i prenika.

Ispitivanja asfaltnih kolovoza

-ugljovodonina veziva

Ispitivanja asfaltnih kolovoza- ugljovodonina veziva

Duktilitet ili rastegljivost sposobnost

bitumena da se istegne u niti pod standardnim
uslovima ispitivanja (t=25C i brzina istezanja
5cm/min). Meki bitumeni imaju duktilitet preko
100cm, a tvri od 5 do 50cm.

Ispitivanja asfaltnih kolovoza- ugljovodonina veziva

Taka loma po Frasu je mera

za tvrdou bitumena na niskim
temperaturama
tj.
to
je
temperatura u C pri kojoj pukne
bitumenski film namazan na
metalnu ploicu.
Sadraj parafina propisan je na
2,5% mase bitumena zato to nije
ni lepljiv ni plastian pa bi njegov
vei udeo mogao negativno da
utie na ove bitne osobine
bitumena.

Ispitivanja asfaltnih kolovoza-ugljovodonina veziva

uticaj bitumena na deformabilnost asfaltne meavine
Kolotrazi Isplivavanje bitumena

Pukotine usled zamora

Termike pukotine

Ispitivanja asfaltnih kolovoza- asfaltna meavina

U sastav asfaltne meavine, kao osnovni materijali,

ulaze mineralni agregat i bitumen i moraju da
ispune stroge uslove u pogledu kvaliteta, a isto
tako i projektovana asfaltna meavina mora da
ispuni odreene uslove.
Osnovni princip
meavina:

komponovanju

asfaltnih

ODABRATI GRANULOMETRIJSKI SASTAV KOJI

U
ZBIJENOM
STANJU
DAJE
NAJMANJE
UPLINA, A ONDA, PREMA % UPLJINA,
ODREDITI KOLIINU VEZIVA.

Ispitivanja asfaltnih kolovoza- asfaltna meavina

Granulometrijski sastav mineralne meavine - idealne linije

Ispitivanja asfaltnih kolovoza- asfaltna meavina

Granulometrijski sastav mineralne meavine

LOE

DOBRO

Ispitivanja asfaltnih kolovoza- asfaltna meavina

Granulometrijski sastav mineralne meavine -

maksimalno zrno agregata 1/2-1/4 debljine asfaltnog

sloja (uslov zbijanja).
Krupnozrnije meavine:
vea nosivost,
vea otpornost na trenje,
vei zapreminski udeo agregata,
manja specifina povrina zrna agregata potrebno
manje veziva za obavijanje zrna,
vea otpornost na kolotrage i
vea opasnost od segregacije
Sitnozrnije meavine:
manja opasnost od segregacije,
manji nivo buke i
manje habanje pneumatika

Ispitivanja asfaltnih kolovoza- asfaltna meavina

Reoloke karakteristike koje asfaltna meavina treba
da pokae:
stabilnost i
teenje.
Navedena reoloka svojstva ispituju se metodom
Marala. Iz rezultata merenja i raunanjem odreuje
se stabilnost u kN, deformacija u mm, ukoenost na
60C u kN/mm, zaostale upljine u %, zapreminska
masa i dr. to nam prua kriterijume za sastav
mineralne meavine i doziranje veziva.
Metoda Marala podrazumeva ispitivanje cilindrinih
uzoraka asfaltne meavine pod dejstvom vertikalnog
optereenja po bonoj povrini na odreenoj
temperaturi i pri odreenoj brzini optereenja pomou
Maralove prese.

Ispitivanja asfaltnih kolovoza- asfaltna meavina

Metoda Marala oprema

Kalup, nastavak,
podlona ploa
rade se od elika
Dimenzije kalupa:
Ru=101,6mm
Rsp=115mm
H=87,3mm

Potrebno je pripremiti
min 3 uzorka

Izgled pripremljenih uzoraka

63,5 mm
(E1,3mm)

10cm
(101,6mm)

Ispitivanja asfaltnih kolovoza- asfaltna meavina

Metoda Marala - oprema

Suara

Maralov nabija

Vodeno kupatilo

Maralova presa

Ispitivanja asfaltnih kolovoza- asfaltna meavina

oprema laboratorije preduzea Planum

Ispitivanja asfaltnih kolovoza- asfaltna meavina

Metoda Maraladijagrami fiziko-mehanikih

svojstava asfaltne meavine
% upljina

Stabilnost

Gustina

% upljine ispunjene
bitumenom

Teenje

% upljina u asfaltnoj
meavini u zbijenom stanju

Ispitivanja asfaltnih kolovoza- asfaltna meavina

Metoda Marala - tumaenje dijagrama fizikomehanikih svojstava asfaltne meavine
% upljina se smanjuje sa poveanjem koliine
bitumena.
Sa poveanjem koliine bitumena raste i gustina, ali
samo do odreene granice, nakon toga sa
poveanjem koliine bitumena gustina se smanjuje.
Sa poveenjem koliine bitumena raste i
deformacija (teenje).
Stabilnost se poveeva sa poveanjem sadraja
bitumena, dostie maksimum i zatim opada.
Sa poveanjem koliine bitumena u meavini
poveeva se i % upljina ispunjenih bitumenom.
Sa poveanjem koliine bitumena u meavini
smanjuje se i % upljina, dostie minimum i zatim
nastavlja da raste.

LOGO