Thủ Đoạn Chính Trị - Vũ Tài Lục

V Ti Lc
Th on chnh tr
V Ti Lc
Th on chnh tr
Cho mng cc bn n c u sch t d n sch cho thit b di ng
Ngun: http://vnthuquan.net/
To ebook: Nguyn Kim V.
MC LC
HUYN THAI TRNG LNG
Li m
CHNG 1
CHNG 2
Chng 3
Chng 4
Chng 5
Chng 6
Chng 7
Chng tm
Chng chn
LI KT
V Ti Lc
Th on chnh tr
HUYN THAI TRNG LNG
C ch y hai ngn mt trm tm mi nm, vua nh Tn l Doanh Chnh thng nht Trung Quc, t
hiu l Tn Thy Hong, ng mun bo cho ngi i hay rng ging h nh ng s i i cai tr
To Ebook: Nguyn Kim V
Ngun truyn: vnthuquan.net
V Ti Lc
Th on chnh tr
Trung Quc. Nhng cha trn mi lm nm v truyn nhau cha ht hai i th nh Tn b lt

. Huyn thai Trng Lng ra i trong khung cnh lch s ny.
Trng Lng l con chu dng di ca nc Hn (mt trong su nc b nh Tn thn tnh.) Cha
ng ca Trng Lng nm i lm t tng nc Hn. Khi Hn b Tn dit, Trng Lng lin
em ht sn nghip ca mnh i tm mt thch khch m st Tn Vng. n nc Triu Tin lm
Lng hi Qun, Trng Lng gp mt dng s vi sc mun ngi khng ch, c th ma i
chy nng chng nm trm cn nh nh ngi thng cm hai chic qut.
Trng Lng cng ngi dng s lin v Bc Lng Sa, n Tn Thy Hong i sn y m git.
Kt qu qu chy ngn cn p nt chic xe gi khng c Tn Thy Hong ngi trong. Cht ht,
Tn Thy Hong ra lnh tm n Trng Lng. Khp ni mt v ba li. Vic lm kinh thin ng
a kia khin cho nhn dn khp ni tn tng. Trng Lng cn tr li lm vic ng tri nn ch
trong t ngy Trng Lng tr thnh mt v thiu nin anh hng, ngi ca thn thai trong u
c nhn dn.
Nhng trc mt nh chnh tr, trc mt nhng con ngi lo luyn giang h th cng vic nm
chy Bc Lng Sa ca Trng Lng chng qua ch l mt hnh vi vung kim vn ngi ln m
quyt u ca k tht phu, ch l mt th anh hng ch ngha c nhn that ly qun chng khng c
t chc. Vi hnh vi tht kh lng m lt c mt b my bo ngc ca nh Tn, kh lng
ng ni vi cuc cch mng c trm u ngn mi.
Tuy nhin, h cng nhn l ci phm cht thanh nin ca Trng Lng tht l ng qu. Tm lng
yu chnh ngha nhit thnh, lng tm sng ri mun cu i, cu ngi l nhng cht liu nu
em rn c vi s hiu bit na th phi thnh th v kh p bo Tn.
Trong s nhng nh chnh tr lo luyn y c mt ngi tn l Hong Thch Cng. Hong Thch
Cng nhn bit mnh vo ci th "th thi bt ng d, lc bt tng tm", kh nng mnh ch l kh
nng n dt mt ni ch o cch mng, nhng khng th trc tip tham gia cch mng. Kht
vng ca Hong Thch Cng l tm c mt anh ti trong thin h m truyn th, m gio
dc. Kht vng y cng chng khc g lc Trng Lng mong tm thy ngi dng s.
Li ni v Trng Lng t khi c lnh tm n, chng phi trn trnh ngy m, mai danh n tch,
thay tn i h i tut mi xung pha Nam.
Ti ln trnh ca Trng Lng thn diu tht, nhng ti y mi ch che ni mt m mt v v nht
nh khng that ni con mt tinh i ca Hong Thch Cng. T lc chng n H B, mi ln c
vic i ngang qua chic cu bn con sng nh H B, th ni y c mt ng lo ngi cu c, vut
chm ru bc ngm con ngi ti hoa cng t Trng Lng. ng lo gt g thit lp k hach u
tin i vi Trng Lng l b gy tm l kiu ngo ca chng, c ht kiu ngo m n cn hc hi
th Trng Lng mi tr nn hu dng.
Th on chnh tr
V Ti Lc
Sm ti hm , sng chiu m tri, di sng nc cn chy trong veo. Trng Lng nt mt

trm t tn b ngm cnh, chng cht nhn thy ng lo vn ngi cu c nh ri chic dp xung
nc. Cng va lc ng lo ct ting gi: ny ch nh nht cho ta chic dp kia. Nghe ting gi xch
m Trng Lng gin v cng nhng ngh li ng gi gn ct chng c l bao nhiu, hn na s
d ng ta th l chc v km kin thc, nn chng trm tnh bc xung chn cu nht dp. a dp
n ni chng nghe thm ting na chi tai: x vo chn ta!
Cu ni v l ln ny khng lm cho Trng Lng ngc nhin na m lm ni dy trong lng
chng tnh hiu k. Chng ngoan ngon vng li. Cng vic xong ng ta ng pht dy i thng
khng thm bung na li cm t.
My ngy sau Trng Lng li gp ng lo ngi cu , cha kp t thi g th ng lo tr
vo mt chng ni: Ny ch, nm ngy na, ng sng sm ch n y gp ta. Y hn Trng
Lng ti tht sm, thy ng lo c mt y ri. Va thy mt chng ng lo qut mng:
Hn vi lo sao nh ngi n chm nh vy? Ni xong ng quay ngot ro bc v vi li mt cu:
Hn nm ngy na cng bui sm.
Ngy hn ti Trng Lng dy t canh hai sa son, n ni g va gy ting u tin nhng
vn khng kp v ng lo c mt t bao gi ri. B mng thm ln na. Ln th ba Trng Lng
quyt ch n sm hn bng cch chng n ch ni hn t chp ti, ng lo mi hi lng. ng rt
trong ngi ra mt cun giy c k m bo vi Trng Lng rng: Con hy v c k cun sch
ny, y l cun sch dy lm thy vua. Con cn n lc trong mi nm, mi ba nm na ta s gp
li con ni chn ni Cc Thnh min Sn ng.
Mi ba nm tri qua, Trng Lng theo ph Lu Bang tranh thin h, c vic khn phi i qua
ni Cc Thnh, nh li c hn nm no, Trng Lng c trng i ng lo, nhng i nhiu
ngy chng thy ng lo u, ch thy tng vng hnh th rt p, Trng Lng ch tng em
v lp miu th.
M chnh s Trung Quc ra coi th ci tn Hong Thch Cng khng h thy ghi chp trong bt c
cun sch no. ng xut thn th no, tn tht v qu qun u vng lng. Hong Thch Cng hon
ton l mt huyn thai, Hong Thch Cng chnh l bn thn lch s hin hin thnh ngi d s
t im thm cho ci ti an bang t th tt bc ca Trng Lng.
Cuc i v s nghip ca Trng phi c Hong Thch Cng th mi thnh tu c. Mi ba nm
sau v m st Tn Thy Hong l mi ba nm Trng Lng theo hc thy Hong Thch Cng,
nhng ng thy li khng c thc. Vy th li dy trong mi ba nm y ng ra l li dy ca
lch s, ca thc tin u tranh.
Thng trn Cai H, git Hng V thu giang san v mt mi xong, Trng Lng b cuc i ph
qu vo rng i hi thuc. iu ny ni r tm cht Trng Lng vn d l con ngi lng mn
V Ti Lc
Th on chnh tr
khng tng, tm cht ng nhin ca mt t th gia. Cho nn lc Tn dit Hn ci tm cht

lng mn khng tng kia tt nhin phi nhy vo hnh ng chnh tr bng thi v chnh ph
(anarchiste), khng b (terrorisme). L li tc lon v chnh ph v khng b khng kh nng
tiu dit gung my thng tr bo Tn. Trng Lng tht vng trn xung Nam ri y chng gp
nhng u c lo luyn giang h. Th nghim bn thn v hc hi nhng t tng mi m y thc
t, Trng Lng pht hin thy phng php dit Tn. Lc Trng Lng ci xung nht dp
cho ng lo ri qu xung b dp vo chn ngi l, chnh l lc m Trng Lng t b hn ci
hc v ch ca mnh t trc n nay, dt khat hn vi ci thn phn danh gia t ra mt ng
vo ci th chnh tr mi lao vo cuc u tranh thi i ca thn phn o vi lm Hong sau
ny l Lu Bang. Cnh y cng ta nh cnh Trifimo trong v kch Ciseraie (Tchekov) nh chic
xe troika di b khu rng c vo cuc i mi, cuc i mi ca Trng Lng l tr nn mt
tay chnh tr nh ngh, that b hn ci xc chnh tr dng s trc kia.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Li m
T ng thng J.F. Kennedy b bn cht Dallas. Robert Kennedy, em rut v Tng thng qu c, nhn
c mt bng n vo u sau khi nghe tin thng c. Ton th dn chng M tic thng anh em
Kennedy, nhng chnh tr gia li lc ca Hoa K.
y ban Warren c thnh lp c bit iu tra v ci cht ca v Tng thng kh i. Qua nhiu
thng lm vic, y ban hon thnh mt bn bo co dy cm nhng ht sc nht nho, v bn
Warren report b cng kch d di l c che y. Cui cng vic cng m xui.
Ch Guevara phi xc trong khu rng rm rp. C th gii v sn Nam M xt xa v anh hng ng
knh ca h. Nhng trong bng ti hin ra mt tp h s C.S. trong c ghi vic cn thit ca
ng l phi lm sao cho phe t bn th tiu Ch.
Lch s xa nay c c trm ngn cu chuyn tng t.
Trn l tng th chnh tr hin ra vi nhng b mt thin , quang minh v chn l.
Cn thc t chnh tr li tri hn: thng tr thay cho thin , sch lc thay cho quang minh v quyn
lc thay chn l. R rt n ni ngi ta c th ni rng thng tr, sch lc v quyn lc l mt
phi, cn thin , quang minh v chn l l mt tri m thi.
20 thng 7 nm 1968
V Ti Lc
Th on chnh tr
V Ti Lc
Th on chnh tr
CHNG 1
Chiu hm y, khi ch cn mnh

Don Camillo vi Cha, t trn
bn th, Cha th tht vi Don
Camillo rng:
"V mt chnh tr qu tnh
con gii hn ta."
(Le petit monde de Don
Camillo ca Giovanni
Guareschi).
ngha ca chnh tr
Ai mun ni sao th ni, chnh tr ch c mt s tht v mi hin tng chnh tr u phi quy ht vo
s thc hoc t m ny sinh ra.
S thc l:
- Chnh tr l ht thy nhng hnh ng nhm duy tr m rng v tranh at quyn lc.
- Chnh tr hon ton chu chi phi bi quy lut khch quan ca x hi, s cn thit ca lch s. N
khng phi l o c hay l tng.
- u tranh chnh tr l u tranh gia k thng tr v k b tr, gia k c a v v k mt quyn li.
Ht thy danh ngha tt p ch l s cn thit tng giai on hoc l nhng hnh thc ngy trang.
- Phng tin dng cho u tranh chnh tr l bo lc v mu mo.
- K no c quyn, k y cai tr, k no cai tr, k y c l do chnh ng. (He who has authority,
governs; he who governs, is right).
M hn trn
Duy tr m rng v tranh at quyn lc l mt m hn trn, t ngi ta trc b mt ca Janus
(nhn vt thn thai c hai mt) vi nhng vn bt trc, tri ngc nhau. M hn trn y theo ri
ngi chnh tr khp ni v bt c lc no.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Vua Louis XV ni mt cu rt chn tht nhng cha cht nhiu ngha:
"Khng t pho bng th dn khng c g vui th, m t pho bng th ti sn ca dn thnh tro
bi".
t pho hay khng t pho? Cu hi y cng kh tr li nh khi ngi chnh tr t hi: nhn ngha
o c hay khng nhn ngha o c? Trong nhn ngha o c c nhng iu tht bt nhn bt
ngha. Trong bt nhn bt ngha c nhng iu tht nhn tht ngha. lch s c ngi tr li chm
cu ny m tan tnh nghip ln: Lu b trc li khuyn ca Khng Minh nn cp Kinh Chu t
tay Lu K.
Phi lng l bnh yn hay phi khuy ng khng ngng dng co gia trt t v tin b. Tr rt
cn thit nhng lon khng phi l tuyt i v ch. Dn Sparte xa kia hng cng mt thi ri tiu
dit. L do hng cng l l lut v truyn thng st thp, nhng l do tiu dit cng l l lut truyn
thng st thp y bp nght dn Sparte khng tin b c.
Phi gii quyt m p c quyn li cng ln quyn li t. Lm vic thin h tt theo l cng, nhng
nu khng gii quyt c l t cng tht bi.
Lch T C khuyn Hn Cao T theo cng o tr thin h li cho cc ch hu lm sng t c
ln. Lu Bang sp nghe. Trng Lng hay tin lt t chy vo can rng: Ho kit s d theo ngi
l v mun c hng quyn qu, nay B h li em tr cho nhng ngi khng cng gian lao vi
B h, tt th phi lon. Quay sang Lch T C, Trng Lng ni: ci cng o ca ng l cng
o ch bit mt m khng bit hai.
Phi chn chin tranh anh dng au thng tang tc hay ha bnh nhc nh ch?
Lnine k hip c ha bnh vi c Brest Litvovks b cc ng ch cng kch l phn cch mng,
phn quc, nhng sau ny hip c tr thnh bi hc ln cho nhng ng vin Cng sn.
Lm sao ra khi m hn trn?
Ca sinh ca n l th on.
Th on c phi l iu kh nghe chng?
Ch c hai lai ngi t ra kh nghe i vi danh t th on.
Lai th nht: bn bt lc.
Lai th hai: bn gi o c kiu Frederich II m Voltaire chm bim bng cu: "Il crache au
plait pour dgoter les autres" (Hn nh bt vo a n hng n mt mnh).
Tri vi th
Khn cng cht, di cng cht, bit th sng. Trng Nguyn Bnh Khim khi ni cu ny c dng
mun cu vt ngi Vit ra khi bi kch thin nin vn i ca nhn lai, bi kch lm trong s khng
bit, phi lm trc khi bit m cc trit gia phng Ty gi l L homo faber precede homo sapiens.
T c xa hc thut phng ng t nng vn bit: "Tri vi tam t c chi th" (s bit ng
V Ti Lc
Th on chnh tr
u c ba t c). Ch c nm c vng vng s bit th mi dnh c ci th c vng c lai

(dch h t) c ngha l lm ma lm gi. Trang T bo: "Tri xut h tranh". Bi u tranh nn cn
phi bit, c bit mi thng. Tri k tri b bch chin bch thng. Chnh tr theo ngha ca ch policy
ca ging Anglo Saxons l quan nim v chng trnh hnh ng ca mt c nhn, mt on th hay
mt chnh tr th s bit kia li cng l vn sinh t.
Th no c th n cm vua
n gin nh cu ht vui ca by tr nh chi tr ko ca la x.
"Th no c th n cm vua.
Th no thua th v b t..."
n gin nh bi th ng ngn La Fontaine ni v phn con s t.
Chnh tr l mt lut tc duy nht hiu qu (efficacit) khng phi k tt l k thng m l k kho,
k gii, k khn kho mi l k thng. Nhng ngi lai trn khng bao gi c tha th, h s b
a vo ta n Nuremberg nghe bn n treo c, h s nh T Tn v nh, v dn cho bt cm
ngui vi qu c thiu. Ci ci ca chng Chiu L Phm Thi vi li ni ngo ngh: "Ha ha ch ln
trong thin h khng cha y hai mt m nhn," ch l ci ci tiu thuyt.
Hiu qu ca chnh tr l at c quyn lc, duy tr v m rng quyn lc.
Ngi ta khng th ni: Tt c s thnh cng ca chnh tr u tt lnh. Nhng ngi ta c th ni:
tt c nhng chnh tr mun tt lnh th phi a dn n thnh cng. nh rng thnh cng khng
tuyt i thnh thin ha c ht thy tuy nhin tht bi lc no cng nh lc no l ti c xu xa.
Chnh tr hon ton l cu chuyn thin h t hong , ngha l dnh at quyn lc. Cuc tranh
at y c din tin trn ba chin trng:
1- Gia nhng k c quyn lc trong tay v k cha c quyn lc. K c tm cch gi, k khng
tm cch at.
2- Gia nhng ngi cng c quyn lc, nhng mun quyn lc mnh ln hn ln p ngi khc.
3- Gia cc tp on ln nh cc quc gia cc dn tc.
Quyn lc
Lch s v nhng bin ng lch s d nhin do nhiu ng c kt hp li. Tuy vy ci trc cho
ng c kia xoay chung quanh vn l mt s thc: thiu s c t chc c cng hng cai tr a s
v t chc, km ch v km kh nng. Vn ng hay bin ng chnh tr u chuyn vo trng tm
ca tham vng quyn lc. Hay ni khc i, bin chuyn lch s u ch l vn ng ca quyn lc.
V quyn lc mang tc dng tuyt i nn tnh cht ca quyn lc l chuyn on v bi tha.
Con ngi sng trong x hi thng xuyn tm cch ln t nhau m tranh at phn hn phn tt.
Tnh trng ln t v chng li ln t gi l xung t. Gii quyt cui cng cho nhng mi xung
t ny l: hoc Gip phi cp c b phn hay ton b phn hn phn tt t tay t hay Bnh,
V Ti Lc
Th on chnh tr
inh, v.v. Nu Gip ch mi cp c t thi, c hi khc n Gip s cp thm. x hi vn

minh, ngi ta c sc lp lun bin minh v tm cch trong sch ha, thnh thin ha nhng s
gii quyt xung t nhng chng vn khng h that ra khi hnh thi k trn.
Mun gii quyt xung t th phi c quyn lc, chnh tr l cuc u tranh ginh quyn lc, u
tranh khng c t cho tha hip bnh ng, kt qu ca u tranh nht nh phi hn thua, hoc
chuyn i t tay ngi ny sang tay ngi kia, t tp th ny qua tp th khc. Nu c tha hip no
th y l sch lc. Nu mi tranh at c mt phn m ngng th y l giai on hon xung.
Hnh ng tranh at thng thng quyt nh do bo lc. Ngay nh cc vn tn gio, bn thn
tn gio vn rn dy chng bo lc, th m n khi tranh at quyn lc tn ngng th mu cng
vn chy. Trong s sch tng c bao nhiu cuc thnh chin tn st.
Bo lc c hai lai:
a) - Bo lc tm l.
b) - Bo lc vt l.
Bo lc tm l gm nhng hat ng thuyt gio tuyn truyn, l lun, v.v...
Bo lc vt l gm nhng v kh chin tranh, tin bc, t chc mt v, b my chnh quyn v.v...
C hai u c chung mt tc dng chn p i phng. Bo lc tm l cn s ym tr ca bo lc
vt l mi gy hiu qu mnh m, ngc li bo lc tm l cng khin cho bo lc vt l t mc
tiu d dng hn.
Ni thm mt ln na v vn quyn lc
Con ngi trong x hi v mun ln t nhau, m thnh xung t. Mun thng li phi c quyn lc.
Nh vy quyn lc bc qua hai giai on, khi u n ch l th on gii quyt xung t, ri
n tr thnh mc ch ca mi mi xung t v rt cuc n bin ra vai ch gic ca tt c mi cuc
u tranh chnh tr. By gi ni n chnh tr l phi ni ngay n chnh quyn.
o su tm hiu vai tr ca n. T n gin n phc tp qu trnh pht trin ca quyn lc c
nhng cng thc sau y:
Xung t x hi i hi mt gii php.
Vy l X (xung t) G (gii php)
Mun gii quyt xung t th phi thng qua quyn lc.
Vy l X Q (Quyn lc) G.
Nhn cng thc th hai th quyn lc ch l mt th on gii quyt xung t x hi. Nhng do s
ln ln khng ngng v gi tr vn nng ca n, nn quyn lc c mc ch ha. Nm c quyn
l c tt c phng tin ginh s thng li trong vic tranh at. Khi quyn lc c mc ch
ha th n tr thnh u mi ca mi mi xung t. Hy ginh ly quyn lc , ri th xung t s
c gii quyt.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Vy l: Q X R Q
Quyn lc khi s vn l th on gii quyt xung t x hi, nhng khi n bin ra mc ch th

n li l u mi ca xung t, xung t ginh gi tr x hi lui v a v th yu. Xung t hon
ton l xung t quyn lc.
Vy l: Q x Q X Q
i th v tiu th
C hai mc phn tch v bin bit chnh tr:
i th chnh tr (macropolitique) v tiu th chnh tr (micropolitique). Hai th c quan h mt thit
v nh hng ln nhau. Nh Tng phi i ph vi xm lng ca gic Kim l vn ca i th
chnh tr. Tn Ci chng Nhc Phi l vn ca tiu th chnh tr. n khi tp on Tn Ci
thng tp on Nhc Phi, th nh Tng khng cn chng c xm lng ca Kim binh na. Chnh tr
i vi vn Bc ca Ty Sn l i th. Lin lc gia Nguyn Hu v Nguyn Hu Chnh l tiu
th chnh tr. Nhng nu thiu Cng Chnh chnh sch i vi phng Bc cha chc tri chy m
p. Tuy nhin phi nhn mt iu: Gia Chnh v Nguyn Hu th ch c Nguyn Hu lm chnh tr
i th cn Chnh lun lun loanh quanh vi ci chnh tr tiu th.
Tr v lon
on cui bi Bnh Ng c cu:
"Vy vng mt mnh nhung y nn cng i nh, phng lng bn b thi v m hi vnh thanh."
on u cun sch Hong L nht thng ch, Ng Thi Ch vit:
"Chnh tr trong nc, k cng trong triu ht thy u i mi mt lt, bao nhiu tng gic,
ng i nghch cng nh tan. Bn phng yn lng, kho n sung tc. Nh vy gi l thi i tr."
Tr vi lon chia ra lm nhiu trnh i tr, tiu tr, i lon, tiu lon.
i tr l s thng bng n nh trn su mt tr bnh.
- Th nht : Tr o.
- Th hai : Tr th.
- Th ba : Tr hc.
- Th bn : Tr ti.
- Th nm : Tr thut.
- Th su : Tr phong.
Su mt tr bnh ni trn c hai mt cn bn l tr o v tr thut. V cn c vo chng nghim lch
s c nhn rt ra nh l sau y:
- c c o ln thut tt i tr.
(c k o hu c k thut tc i tr).
- c thut nhng s h v o c th tm yn.
V Ti Lc
Th on chnh tr
(c k thut nhi lc k o tc tiu khang).
- Nu mt c thut ln o th i lon.
(Duy tht k thut hu tht k i tc i lon).
nh l trn ch ni n thut ng mt mnh m khng ni n o ng mt mnh. Nh th thut

c kh nng n c gii quyt chnh tr, cn o khng c kh nng n c gii quyt. o thiu
thut s thnh ra mt lai khng tng.
Ni v tr o
Nc kho nh nhau bng binh ao, nc ngi b nh nhau bng tr c, nc ngi vng nh
nhau bng nhn ngha (trch thin Vn Dch ca Vn Trung T).
nh bng nhn ngha, ngi xa mun ni n chin tranh t tng, chin tranh thc h, bi v
trong c s mi khi khi ngha thng dng danh t nh k v o. Nh vua Kit nh H v o
nn Thnh Thang ly o nhn m nh vua Kit. V o v v nhn ngha theo thi quen lu i
vn thng c nhn di lng knh thun ty lun l (thique). Trong khi ngha en ca ch o
li l con ng ngha ny rt ng hp khi p dng vo chnh tr. Dng ngha l con ng mi c
th thy ch o rng ln hn. Nm c o l tm thy ch lu ca tnh t, ch lu ca tm l l
ch lu ca hnh th chnh tr. Nm c o th kh nng hiu triu mi t ti mc ti a, sc
mnh tng gp bi do nh hng ca bi hch khuyn tng s nh gic ca Trn Hng o.
Xung mt tng na o l mt l thuyt nhn thc (thorie de connaissance) v l thuyt hnh ng
(thorie d action). T d ch ngha Marxisme vi duy vt bin chng php.
Gi s ra ly t vic in hnh nh s thnh lp nh Minh bn Trung Hoa, ri t cu hi:
Cui i Nguyn, ngi Trung Hoa ni ln nh qun Nguyn rt ng, ti sao ch mt mnh Chu
Nguyn Chng thnh cng?
Sau khi kho st, cu p s l: l do khin cho Chu Nguyn Chng thnh cng gm bn im:
a) - C ch ngha (o) lnh o t tng cch mng gii phng dn tc, nm vng tnh t cm th
ca dn tc.
b) - C nhn ti. Chu Nguyn Chng c nhiu anh ti ph gip, mu thn c Phng Quc Dng,
Lu C, L Thin Trng, v tng c Thng Ng Xun, T t, v.v...
c) - C dn chng.
d) - C sch lc.
o phi c coi nh l mt chng trnh hnh ng n lun lun ng qun gn lin vi quyn
lc, ginh git quyn lc m thc hin, khng th o s tr thnh tin tri tay khng (les prophtes
sans armes). Nhng nh tin tri tay khng thng chu cnh ng nh: cha Jesus b ng anh i
m gai, Khng T lang thang nc ny nc n, Karl Marx kh cc trn cn gc ti tn. o Christ
phi i qun La M pht trin, Khng T phi i nh Hn p dng mi c tn th, Mc-xt phi
V Ti Lc
Th on chnh tr
i ng Bn-s-vch cp chnh quyn mi lan trn mnh.
Ni v tr th
T tng, ch ngha khng th c th thn bay trn my n phi thnh hnh th ngha l thnh mt
b my, mt t chc hay ch . Karl Marx a ra tr th ca ch ngha Mc-xt bng nn v sn
chuyn chnh. Tr th ca ch ngha t do sau i cch mng Php l th ch dn ch vi tam quyn
phn lp, vi hin php, vi tuyn c. Cng nh xa tr th ca nh inh sau lon thp nh s qun
l vng quyn tp trung. Tr th ca nh Hn l li tr thay cho qu tc, thng nht thay cho lnh
cha. Tr th ca o Thin Cha l h thng gio ng cc hng gio phm do ng Thnh Pierre
khi thy.
mi tr th li c mt b my hat ng. Cng sn gi l cn b, tn gio gi l tng l, vua cha
gi l triu thn. Thu gn li, tr th mang s mnh gii quyt vn t chc, t chc b my u
tranh, t chc chnh quyn.
Ni v tr hc
... Hc l vn lc no cng cn thit. i sng vn phn phc tp, th nht l chnh tr cch mng
th li cng bin ha bt trc. Phi hc tin b, c nm vng s hc tp th mi c kh nng lnh
o cng vic n thng li vt khi hon cnh phc tp kh khn trm ngn bin ha.
Trn Vn ni: "Gii l lun cch mng mi tm thy u mi ca tnh th gay go, tm thy phng
hng trong ng vn ng lun lun chuyn i. Cho nn con ngi cch mng khng lc no
c xao lng hc tp, thng xuyn n lc nng cao kh nng chnh tr, kh nng vn ha, tng tn
tr thc cch mng, bi dng kh nng trng xa thy rng trn chnh tr".
Mun dng nc phi hc: Nhiu quc gia sau th gii i chin th hai x nhau p dng ch
dn ch nhng v thiu ci hc dn ch nn a s quc gia tht bi. Kinh nghim chua cht ny
Panikkar, mt chnh khch ngi n trnh by kh r rng trong cun sch: "Nhng vn ca
cc nc mi". Do khi Cng sn nm chnh quyn th lp tc vn phn u xy dng i ng
tr thc v sn c tin hnh gp rt.
H quan nim:
Khi mt giai cp nm c cng c sn xut vt cht, tt phi nm lun c cng c sn xut tinh
thn. Mi ngi ca giai cp thng tr phi xy p cho thc h m h ang thao tng dn o
mt thi k no ca lch s, ngha l tt c phi hoc l sn xut t tng hoc l phn phi chng
t ti s ch ng trn lnh vc tinh thn ca c mt thi i.
Ni v tr ti
Thng li chnh tr nh cn b gii k c lc cp chnh quyn. Lu Bang c Trng Lng lm
mu thn, Tiu H coi binh lng qun l ni v b m vn cha thng bi v Lu Bang cn thiu
mt v tng sy? Trng Lng bit Hn Tn c ti nn mi i bn kim chiu d Hn Tn v
V Ti Lc
Th on chnh tr
cho Lu Bang.
Lu B nghe ting Gia Ct Lng phi ba ln ln li gi ma n mi nh tranh ca Gia Ct.

ng Thi T, L Th Dn m khoa thi kn chn ngi ti, ng trc thnh qu, vut ru ci
ni: Th l dn ti thin h vo li ca ta.
Quang Trung Nguyn Hu thng n vn k La-sn Phu-t Nguyn Thip.
Chnh tr c nhn i vi vn nhn ti thng c quan nim: Nht nhn nh quc. Quan nim
ny nhm mc ch n gin ha, to nn mt in hnh, mt mu kiu cho mt nh hng. Tuy
nhin khng phi v vy m nhn ti c xa khng c mun mu mun v.
Sch Lun Ng c ni:
"Phn Tr hi v iu nhn, Khng T p: Yu ngi v bit mnh."
Chnh tr nng nghip Trung Quc coi vic yu ngi l mt s tnh ln nht, coi vic bit ngi l
bn lnh ln nht. Mi tm t u hng v vic yu ngi, mi tr tu phi hng vo vic bit
ngi. C th mi bit yu tic v bt nhn ti.
Ngy nay vn nhn ti tr thnh mt hc khoa. Cc nh x hi khi u bng Vilfredo Pareto
tm thy cc quy lut bin ng x hi cn bn l s lu chuyn ca cc phn t u t (Circulation
des elites), lu chuyn ca nhn ti.
Theo Parto th x hi no cng c iu khin bng nhng phn t u t. Khi phn t u t
khng bao gi tnh ch (Statique). C cu thnh phn cng nhng mi lin h ca n vi x hi thay
i khng ngng. X hi i mi i hi nhng mu ngi mi. Thi cha pht minh ra sng ng
th ngi v s o vi thanh kim sng l anh ti, n khi k ngh pht trin th ngi k s mi l
hng lnh o. Khi khi ngi chnh quyn km hn, phn u t bn ngai lt chnh quyn
ginh at quyn lnh o x hi. Hy c trong lch s cch mng Php v lch s cch mng Nga
tm thy tm mc quan trng ca phn t tr thc. Ngi ta cng c th ni hai cuc cch mng
l do sc mnh ca c qung i qun chng, nhng di nhn quang x hi hc th qun chng
ch c th dy ln v thnh cng nu qun chng c nhng ngi lnh o gii. Nu nhn thng vo
cuc cch mng , iu trng thy r rng trc nht l mt giai cp lnh o mi cn qun chng
li vn l qun chng. (Xin c Ni chuyn Tam Quc).
Ni v tr phong
Tr bnh n tuyt nh l gy dng c phong kh chnh tr. Thc dn khi sang xm chim nc ta
to ra ci phong kh th li (thng ngn, tham bin, quan c, quan trng thnh th; ho l ph
huyn nng thn) cho dn chng qun giang sn t quc vi u tranh vo s ginh chc tc
phm hm. Nh Thanh vo cai tr Trung Hoa to ra tc l rc tc bm hng lm cho dn Trung
Hoa qun mt ni ging ca mnh.
Ci tr phong c c ca k xm lc, Trang T dn ra mt chuyn sau y: "C con heo sp
V Ti Lc
Th on chnh tr
b chc tit t thn, n s ku la m . Vin quan coi v vic t l mi n gn bn n m d ngon d

ngt heo rng: Heo i, can chi m my phi lo lng th, tao a my v y cung dng my ba
thng cm tht no, my tha h t do mun n th n mun ng th ng. Trc khi tao em my v
cng t thn linh tao s tm ra cho my sch s, v v chm sc cho my...
Con heo nghe li d sung sng khoan khai.
Quan ph t li d thm rng:
... Heo i sau khi my cht ri tao s mc cho my th o mu sc s, cm ln tai my hai bng hoa,
t my ln bn sn thip vng ri sai bn ngi knh cn khing i.
Heo cng khai ln, ve vy ui vo mng cm n no n ri quay ra ng khng ku rn g na c.
Panikkar cng vit: Tt c ni kh khn hng u cho mt nc mi c lp l chng li ci phong
kh n hn, ch k ca ch thc dn li. Mun chnh tr chuyn ng, vic lm trc ht l
ph hai ci phong kh chnh tr kh th c m thi mt lung gi mi vo x hi.
Vi nhng trnh din v i Nuremberg, ng Quc X thi min dn tc c bng c m mt
nc c v i khc hn vi tnh trng i kh hn yu sau hip c Versailles: vi nhng hnh
khc hng trng Wagnerien, vi nhng trit thuyt ca Fichte v Nietzsche, ng Quc X x dn
c vo lung sng cung nhit cho mt c vng qut khi oai hng.
... Hi ngh Din Hng v hai ch St t thch vo cnh tay mt phong kh chnh tr quyt chin
n ton dn.
Mt ng, mt ch u cn phi c phong kh cn thit cho cuc u tranh. Ch m khng c
phong kh ca ch s khng thnh ch . ng khng c phong kh ca ng th ng chng ra
hnh th g c.
Ngy 1 thng Hai nm 1942, Mao Trch ng c vit mt vn kin quan trng. l bn chnh n
tc phong ng. Mao vit:
"Tng l tuyn ca ng chnh xc khng c vn , cng tc ang t nhiu thnh tch ai cng bit
khng phi hai nghi g na. Nhng chng ta vn cn thiu st v iu thiu st li l iu kh quan
trng. l vn tc phong ng... Nu chng ta mun hon thnh cng cuc nh bi k th th
chng ta phi hon thnh nhim v chnh n tc phong ng".
Ni v tr thut
Ht thy mi s thnh cng trn i ny u do thut m n. K c su mt tr bnh, th ch no
cng c mt ca thut.
Thut l g?
Gi Ngh tr li:
Thut l xt ng tnh ca cng vic ch ng cng vic, n ng bin v cng. Thut l mu trung
chi bin. Mnh T ging ngha minh bch v ch thut qua t lun ti bn ca Dng Do C.
V Ti Lc
Th on chnh tr
ng ni: "Ch nh lc d, trng phi nh lc d (mi tn n l do sc mnh ca Dng Do C, mi

tn trng ch l do ci thut bn ti tnh ca Dng Do C).
Thut theo hin i ng gi l sch lc chnh tr. Machiavel ni con ngi chnh tr c hai hnh thi
chnh: Con s t v con co. S t tng trng cho sc mnh, con co tng trng cho thut.
Kantiliya v kinh Artha- astra ca n khi ni v thut trong chnh tr c a ra su im ch
yu:
1. Chin tranh 2. Ha bnh 3. Ch thi 4. Tn cng 5. Cu vin, mn sc 6. Hai mt
V ging ngha nh sau:
Nu thy yu hn th phi ha bnh, nu thy kho hn th nh ngay, nu lc lng tng ng th
ch i, nu thy hn thng th ln t, nu thy km th mn sc, nu mn sc th phi c k
hach hai mt.
ng L Vng ngi cu sng V, khi qut thut tr vo ba mi su k nh sau: tho kinh x,
v trung sinh hu, t thi hon hn, m Trn Sng, kim thuyn that xc, thit th khai hoa, xut
khch vi ch v.v...
Qun Trng a ra 7 php nh: Tc, tng, php, ha, quyt tc, thm thut, k s.
Ni tm li, thut l tt c nhng g thuc v vic vn dng mu lc. Ton b cun sch th on
trong tay c gi y chuyn ch tt c cng vic i i vi ch thut. Tc l ch ngha Duy Tr.
Ch ngha Duy Tr ca chnh tr kh d khi qut vo cu: Bt c quyn sch no c em ra p
dng u phi rng buc vi s an ton ca mt th chnh tr (Quc gia, ng... ngai s ra u l
gi vn ).
V Ti Lc
Th on chnh tr
CHNG 2
Ngi ta lm chnh tr bng u c
Cm gin v tm l tranh hng

a con ngi vo chnh tr nhng
con ngi lm chnh tr phi ch
ng tt c nhng am m
ch bit chnh tr m thi
V Ti Lc
Th on chnh tr
Ngi ta lm chnh tr bng u c
Nguyn Phi Khanh b qun Tu bt mang i, Nguyn Tri theo cha khc lc, n quan i Phi Khanh
quay li bo con rng:
"Con hy i v tm k tr th c l o khc lc m lm nn chuyn g?"
To Mnh c ngi hp vi cc quan triu thn, cc quan m nhau th ngn than di v hnh ng
tn c lng quyn ca ng Trc, Mnh c ci ln m rng: cc ngi tht l l n hi, c than vn
sung th ng Trc c thua chng?
Trn y l hai trng hung thng by ra trc mt nh chnh tr. Ngi chnh tr dn thn trc ht
do nguyn nhn cm gin v mun tranh hng. Mi cm gin cng nh tm l tranh hng u l hai
am m (passion). Nu ch cm gin m khng dm tranh hng th ch c hnh ng than vn khc
lc. Nu ch hng tranh hng m khng cm gin th khng c im ta.
V vy ngi xa mi ni, thnh nhn nht n nhi an thin h. Phi gin, phi cm, nhng phi lm
g dp tan mi cm hn .
T cm gin, t tranh hng bc sang an thin h, ngi chnh tr li tin n mt vn khc: ch
ng am m hon thnh cng vic bng i mt lnh lng. y Marx Weber vit: "On fait la
politique avec la tte et non avec les autres parties du corps ou de l me" (ngi ta lm chnh tr bng
u c, khng bng nhng b phn khc ca c th hay bng huyt kh).
i mt lnh lng ca ngi chnh tr mang ngha: Tri tn thai tn vong nhi bt tht k chnh (bit
tin thai cn mt m khng sai lch ng li). i mt y c coi nh phm hnh cao nht ca
ngi chnh tr, v chng l kt qu ca cuc u tranh gia kch thch dn vt kh cn vi hnh
ng ti thm v sng to. Cm gin v tm l tranh hng a ngi vo chnh tr, nhng ngi
chnh tr phi ch ng nhng am m ch bit n chnh tr m thi. Netchaev mt nhn vt
tiu thuyt ca Dostoiesky i hi: Tnh cht ca mt nh cch mng chn chnh l ui ht ch
ngha lng mn, tm hn nhy cm, khng th hn na, khng yu ght na. Cn li trong hn ch l
thi quen tnh ton lnh hn bng tuyt.
Nguyn Tri cm th gic quyt ch tr th cha, vo Lam Sn theo ph L Li vi mi nm nh
ng dp bc, c thng qun Minh. Nhng cng chnh Nguyn Tri l ngi cc lc bnh vc ch
trng mm do vi nh Minh tranh th ha bnh ginh thi gian kin thit.
Bi Bnh Ng i Co vit: "Trn B ng sm vang st dy, min Tr Ln trc ph tro bay. S kh
hng qun thanh cng mnh. Trn Tr, Sn Th mt va chy tan, Phng Chnh, L An tm
ng chn li. nh Ty Kinh ph tan th gic, ly ng thu li ci xa. Di Ninh Kiu mu
chy thnh sng, bn Ty ng xc y ngi ni khn ng cu . N tr cng lc kit, b tay
khng bit tnh sao; ta y mu pht Tm Cng chng nh m ngi chu khut. Tng n phi
thay lng i d, hiu n ti lui, ng u cn kim k tm phng gy mm ti nghip. Cy mnh l
V Ti Lc
Th on chnh tr
phi ch quen v cho ngi; tham cng mt thi chng b by tr d giuc. n ni a tr ranh
nh Tuyn c, nhm v khng thi, li sai nht nht nh Thnh, Thng em du cha chy.
Nm inh mi thng chn, Liu Thng t Khu n tin sang Mc Thnh t Vn Nam ko n. Ta
iu binh gi him ngn li Bc qun; ta li sai tng chn ngang tuyt ng lng o.
Mi tm Liu Thng thua Chi Lng; hai mi Liu Thng cht M Yn? Hai mi lm Lng
Minh trn vong, hai mi tm L Khanh t vn. Li ao ta ang sc, ngn gio gic phi li. Li
thm qun bn mt vy thnh, hn n ngy rm thng mi dit gic. S tt ra oai t h, thn th
mt tro nha. Gm mi , ni cng mn, voi ung nc, nc sng phi cn, nh mt trn,
sch khng knh ngc, nh hai trn tan tc chim mung. Cn gi to trt sch l kh, t kin hng
st toang v. Thi T phi qu m xin li, Hong Phc t tri ra hng. Lng Giang, Lng
Sn thy cht y ng."
..................................................................................................................................................................
...........................................................................................................
Hai mt cu binh cm u trn chy, cc thnh cng khu ci gip xung u. Bt tng gic mang
v, n vy ui phc ti; li l Bnh Ng oai hng nh vy, nhng li l trong bi biu m Bnh
nh Vng sai Trn Cao sang s a vua Tu khc hn nh: "Ng u qun dn xa xi mi n
thy voi s hi tc khc tan v. Vic xy ra nh vy, du bi s bt c d ca ngi trong nc
cng l li ca ti.
Giai on cm hn qua ri th chnh tr phi c t ln cao hn ht. N kh ca ngi chnh tr
khng nh n kh ca dng s D Nhng. D Nhng trc khi cht ch xin nh vo o bo k
m mnh khng git ni. long bo di con mt chnh tr l mt vic hon ton v ch. Bi v
chnh tr ch c quy lut duy nht l quy lut ca hiu qu. Ngoi hiu qu ra khng cn g ng k
na, dit thn mng k th ch khng cn nh vo o k th...
Mose v mi iu rn
Mose ng trn ngn ni Sinai truyn phn mi iu rn (dcalogue) ng h ln: Tu ne tueras
point. n lc bn ngi Hebreu thn dn ca Mose tn ngng th b vng th Mose tc gin nm
tng b vng vo la dng gm chm nhng k dm d vo l th thn tng ngoi gio.
Ngi ta tn sng Mose v mi iu rn, nhng Mose thng li nh bo lc. B tt m bn
phi hy gi m bn tri, l cng vic ca thy tu. Thy tu kh d ni ch nn chng tr ti c
bng bo lc nu khng anh s chu trch nhim v s thng li ca n.
Tuy nhin khi Thng bnh vc Mose lin cho ma to gi ln ri li lm nng hn khin cho t
ct nt n y ngi Hebreu lang thang i kht trong vng sa mc bao la, cha ngui gin
Thng cn th rn c xung cho th ca cn git th chnh Mose li qu xung xin Thng
khoan dung v ch lm cho rn bng thp cho l ngi Hebreu trng thy s hi m thi.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Hnh ng dng kim chm ngi Hebreu l nguyn tc m Marx Weber ni: Le moyen dcisif en
politique est la violence (phng tin quyt nh chnh tr l bo lc). Hnh ng lm con rn gi
bng thp v xin Thng khoan dung l vn dng nguyn tc. Theo Machiavel th phi em tm
linh ca con co dng ci lc ca s t.
Vic lm ca Mose c vn c t ra:
Ngi lm chnh tr cn c yu hay c s? ng no hn?
Machiavel tr li: Vi v qun vng d nhin iu cn thit r rng nht l c ni danh v c
nhn t, dung th, nhng phi lun lun thn trng v ci c y. D sao th iu chc chn vn l
c thin h s hn l thin h yu.
(Un prince doit videment dsirer la rputation de clmence, mais il doit prendre garde l usage qu il
fait. Qu il est plus sr d tre craint que d tre aim).
c yu do n m ti, c s do uy m ti, n phi to bng thi gian di, nhng uy c th khc
phc kh khn trong khong khc. Theo Machiavel th do nhng bin chuyn mau chng ca chnh
tr m thng thng uy i trc n.
Mt trng hp in hnh v uy trong lch s Php k di y:
Nm 1815 khi Napolon vt ngc tr v Php, t bo Moniteur bo cho dn chng bit tin y
ln lt tng ngy nh sau:
- 9 Mars Tn qui vt vt ngc
- 10 Mars Tn hung bo n mm Juan
- 11 Mars Con h xut hin Gap. Quan qun ang bao vy lng bt n v n trn chy vo
vng rng rm.
- 12 Mars Bo cha hin thi ang Lyon. Hi hng hin ra khp ni no m ng ta c mt.
- 14 Mars Ngi tim ngi ch cn cch th su mi gi i.
- 15 Mars Bonaparte c tin, nhng rt kh lng n c Paris.
- 20 Mars Napolon ngy mai s ti chn thnh Paris.
- 21 Mars i Napolon hin ang Fontainebleau.
- 22 Mars Ngy hm qua c Hong thng Ngi vo in Tuileries. Khng g ngn c ni vui
mng ca dn chng.
Lm cho s khng phi l hnh ng tn c bt ngha
Tn V T thuyt phc vua v php dng binh, vua mun a nn sai m cung n cho Tn V T
luyn tp. Vo sn c no c ny ci l lt, hng li chnh lch, Tn V T lin ra lnh ai khng
nghim th chm. m cung n vn gi nguyn thi a ct. Tn V T tht li hai ngi ra
chm. Tt c u s hi v tun lnh rm rp, hng li chnh t u y.
Git ngi nh vy, Machiavel gi l hnh ng tn nhn ng c ban phc lnh (cruauts
V Ti Lc
Th on chnh tr
bnises).
Vua Long nh tc Nga Triu th ght bn tng ni nn lng bt s ri sai ngi ly ma da ln

u m rc, thnh thong dao li bp vo u lm chy mu m a, nhn ri ci thch.
Hnh ng ny Machiavel gi l hnh ng tn c thun ty.
L T Thnh, Trng Hin Trung nhn v chnh quyn thi nt, thi gim chuyn chnh c v
honh hnh, lo bn trong, lo bn ngai, li gp lc mt ma, nng dn ph sn nn t tp mt s
ngi ni ln. Xut thn l tr chn tru v t nn hai g ngh rng lm cch mng l lon lon
st. Khi gy c th to ri, hai g cho dng tm bia mnh danh l tht st bi v t ra bi ht c by
ch git. Qun L, Trng i n u cp ca git ngi n . Dn chng thy vy b khng
theo chng na, cui cng c hai b git trong binh lon.
Machiavel gi l tn c vng di (cruauts mal-practiques).
Ngha gi s chi ngha d, lm ngha l lm cho ng vy, cc hc gia Ty phng chp nhn ch
ngha ca ng phng theo ngha ny nn h dch l pertinence. Trong chnh tr cn git lp uy
nhng git m bt ngha l o h t chn mnh.
Nhng lc no th nn dng th on mnh ?
y Liu T tr li: Phm tru dit l lm sng uy v. Nu git mt ngi m khin cho ba qun
nghim minh th nn git lm; nu git mt ngi m vn ngi vui th ngn ngi g m khng git.
Phm Tng bo vi Hng V: Cha cng phi dng Hn Tn, nu khng phi git Hn Tn i, ch
ti ca Hn Tn lt vo tay ngi khc.
Th ha vi c Quc x khng th tin c na, Staline lin cho ngi sang Mexique git cht
Trotsky.
Ngha "st" y l mt nhu yu chnh tr bp cht hu ha ang ln ln c phng hi n s
nghip ang tin hnh.
Machiavel gi l tn c khn ngoan ( cruauts bien-practiques).
Ci ngha ca bo lc
y ni v bo lc vt l.
Bn c mt on trong cun tiu thuyt Les possdes ca vn ho Dostoevsky c on i thai
gia Verkhovensky v Kirilov:
- Khng c Thng , vy Thng l ti y.
- Tao khng hiu my ni g, ti sao my li l Thng ?
- Nu c Thng th tt c li do mun ca ng ta, v d nhin nu l mun ca ng ta th tao
khng th chy that c. Nu khng, th tt c l mun ca chnh tao, bng c l tao hon ton
c quyn t git ngay chnh tao.
- Nu tao ngh nh my th tao git nhng ngi khc chng t ci quyn .
V Ti Lc
Th on chnh tr
Nhng cun sch Les possdes, Crime et chtiment, (Dostoevsky), Seven hanged men (Andrev),
Family Vitriol (Zoschenko) ch trng vo vn dng bo lc nh hng rt ln i vi phong
tro khng b hi tin cch mng Nga. Khp ni phe khng b u ch c hat ng duy nht l lm
mu k th nhiu chng no hay chng y. Ngc li c quan Okhrana c v ca Nga Hong
cng tm cch tiu dit mng sng ca nhng ngi trong phong tro mi, gy thnh khng kh cht
chc th lng. Lu dn vi ci khng b hn lon, khin cch mng thoi tro. Lnine mi vit
cun Que Faire? cu vn nguy c thai tro y. Lnine ku gi hy t chc li ton b cuc u
tranh. ng ra nhng nguyn tc mi cho hat ng bo lc.
Bo lc khng phi l cu cnh m ch l phng tin, bo lc phi c mc tiu r rng v nht nh
khng lng ph bo lc. Bo lc phi c h thng ha khng gp u hay y. Bo lc khng
c pht nguyn t s th hn c nhn. Trotzky cng ni:
"Khng b mu st thnh cng c lm cho bn thng tr khn n hay khng? Ci cn ty thuc
vo nhng trng hp c th. Tuy nhin trong bt c trng hp no s khn n cng ch rt ngn;
nh nc t bn khng ch da vo my ng B trng chnh ph v l ng nhin n khng cht
theo my ng y. Cht ngi ny, b my t bn sn sng tha ngi thay th tip tc cng vic...
Nu ch cn v trang vi khu sng su tin ti mc ch th sao li c s gng sc ca c mt
cng trnh u tranh giai cp. Nu c th lm cho nhng tn trm thng tr s hi bng vi ting n,
th sao li cn phi c ng?"
c s Vit, ng Trn Thng khi bt c Ng Thi Nhim mi ra cu i cho Nhim rng: "Ai
cng hu, ai khanh tng, trn trn ai ai bit ai." Cu t mun tr th Nhim khinh r
mnh khi trc, ri git Nhim.
Nguyn Hu Chnh pht v Th Long, nn khi Long va i khi nh lin bo tay chn: Long l
rng, thi bui ny khng nn rng trn cn, n s quy ph, phi cho n xung nc. L tay
chn ca Chnh lin ui theo Long bt dm xung sng Nh H.
Vic lm ca Thng v Chnh l vic lm tn bo do th c nhn, khng h v nhu yu chnh tr.
Git k th mua ly ting ci ch l u cm k ca con ngi chnh tr.
Cng nhng s bin chnh tr tng t nhng kt qu khc hn nhau. l hai v: Triu Quang
Ngha git Triu Khung Dn v L Hu Ch, ng Th Dn git nhng ngi thn thuc
Huyn V Mn. Nhng Triu Quang Ngha b ngi i gi l k v o cn L Th Dn c
mnh danh l minh qun.
Ti sao? Bi ti L Th Dn hnh ng vi nhu cu chnh tr cn Triu Quang Ngha git Triu
Khung Dn cp ngi v git L Hu Ch chim v ngi. L Th Dn khng vy.
Ci ngha ca bo lc chnh l p s ca bi ton m ton l lm th no c li cho chnh tr.
Lm n cng
Th on chnh tr
V Ti Lc
Chnh tr vi Trn Hng o Vng l c th rt v Vn Kip, nhng khng th ngng chin. Nu

quyn lc cha m ln th n nhn v gng lc khng cho quyn lc khc ln t. chnh tr,
pht no t b quyn lc l lc y ta ri vo n l.
Nh th Voloshin vit:
"Hy cho i, hy chu nhng tt c i ri bn s dnh c ti nhc, ngho i v lm tn n l
khn kh nht."
u tranh l tm mi cch trnh khng b qu xung v mt khc cng l tm cch nh cho
ch qu hn. Tt c nhng ni tay v thc l nui hu ha v sau. Bng Quyn nh git Tn Tn,
nhng Tn Tn gi in di khin cho Bng Quyn s h, Tn Tn mi tha c trn i. Rt cuc
chnh Bng Quyn cht bi chnh tay Tn Tn. Ng Vng Ph Sai t cy cho mnh ci ha dit
vong t lc ch bt Cu Tin lm m phu m khng git. To Sng b ci k gi m ca T M m
mt nc. Ht thy l ci li khng lm n cng.
... Nhng im cng ca chnh tr u?
Phi nhn cho r.
Khng Minh by ln bt, by ln tha Mnh Hach ti sao ng nhiu s nh vy. Chng phi Khng
Minh nhiu s ch v im cng ca cng vic chnh tr bnh man l thu phc nhn tm ch khng
phi git Mnh Hach. Git Mnh Hoch cn gy ra nhiu rc ri kh khn hn, thu phc Mnh
Hach lm tay sai cho mnh mi l thng sch. im cng ca chnh tr cho ton b s nghip
khc, cho tng giai on khc. Mao Chu vn ng tha cho Tng Ty An, mc du im cng ca
chnh tr Mao Chu l lm th no tiu dit c h Tng. Tuy nhin ci im cng y khng th i
thng ti mt mch m phi quanh co. Nu Tng Gii Thch cht trong v Ty An th ch Nht c
li, ton th Trung Hoa trong c c Trung Cng s b ha hi bi chia r. Cho nn Mao Chu
chn im cng cho sch lc lc l mn v Ty An cp ly danh ngha khng Nht: mn v
Ty An i hi Tng Gii Thch nhng b t im chnh tr.
Trong i sng, th nht l trong cc vn ng lch s, im cng thng i ch lun lun mt
cch rt bin chng.
T d cc nh qun s thng ni: Tn cng l mt cch phng ng tuyt ho v phng ng cng l
mt cch tn cng rt tt. T M c th trong thnh nht nh khng chu ra nghnh chin khin
chin dch K Sn ca Gia Ct ph sn. To Tho phi liu tn cng So g th thua trong
phng ng.
Th no l mt nhu yu chnh tr
Cha Trnh khi mnh lm vic lt nh L d nh tr bn tay. mun dit L trc khi c em
ra thi hnh, Cha sai ngi vo hi Trng Bch Vn. Trng Bch Vn khng ni g ch quay ra bo
ngi nh: "Ngi chu kh qut dn bn th Pht cho sch s, th Pht th c n on. Cu ni y
V Ti Lc
Th on chnh tr
c v bo co vi Cha Trnh. Cha Trnh bn b lun nh kia i.
Trn Th cp ngi nh L. Vua L Hu Tng tuy chu xut gia i cha ri, nhng Th
vn nh bng git i cho khi s lo v sau. Mt hm Hu Tng ngi nh c sn cha Chn Gio.
Th thy mi ni: "Nh c th phi nh c r n i". Hu Tng nghe thy, phi tay ng dy ni
rng: "Nh ngi ni ta hiu ri." c my hm Th cho ngi n mi Hu Tng, Hu Tng
bit vo nh sau tht c t t. Th hi Hu Tng ri li mun tr nt cc tn tht nh L.
n nm Nhm Thn, nhn lm l t tin hu nh L thn Thi ng, Th sai o hm lm
nh l trn, n khi cc tn tht nh L vo y t l, th sp c xung h, ri t chn sng
c.
Staline khng git Trotzky ngay m ch lu y mi n khi c pht ng chin tranh vo t Nga
th vic git Trotzky, Staline cho thi hnh gp. Khong thi gian cch nhau chng mi my nm.
Khng tiu dit tri li cn tn phng.
Tiu dit v tiu dit tn gc r.
Khng tiu dit lc ny, nhng tiu dit lc khc.
l lnh o s vic chuyn bin ty theo nhu yu.
... Nhu yu chnh tr i hi phi c s xoay chuyn tht mau l ng ph kp vi tnh th. Nhng
khng phi quay cung nh chong chng chy theo nhng thay i chnh tr nh nhoi m qun i
nhng nt ln ca ng li m hy sinh quyn li cn bn cho quyn li tm b nht thi. Ni
nhu yu chnh tr l ni nhu yu ca mt ci th ln. S xem xt li sch lc rt cn thit bi v tnh
th c trong chnh tr bin ha bt trc, cn xoay tr tranh thng nhng tranh thng cho ci th ln
kia ch khng phi tranh thng cho nhng tiu cc trc mt.
c Tam Quc Ch din ngha k cnh tht c l vn ca Lu B nhy qua n Kh. c Hong L
Nht thng ch ni v lc Nguyn Hu Chnh bn ba ln n b t Bc vo Ngh an. Cng Chnh
chng gy c s nghip g cn Lu B th lm vua t Thc. Chnh tht bi v Chnh khng c ch
trng chnh tr no nht nh, bi th nn Chnh khng c ci th chnh tr, khng c th chnh tr
th lm g c nhu yu chnh tr m ch c nhu yu c nhn. Cn Lu B lc no cng lo lng i tm
cho mnh mt th chnh tr, k c lc hy cn l gia nhn ca Cng Tn Ton.
Ch lm v nhu yu
Dostoievsky trong cun tiu thuyt A raw youth vit:
"Trn i c nhng k bn tnh n nh th, nhng cng k bt buc phi hnh ng nh th. My
ch bt buc phi hnh ng nh th lm ti suy ngh rt nhiu, vn thng thng m nh ti."
Ngi chnh tr ai cng c ni m nh trn y lm cho thun nhng hnh ng ca mnh. Ngha
l khng lm i, khng lm ba. Tt c mi hnh ng mang tnh cht phng nhim, khng do p
buc ca hon cnh v iu kin khch quan, khng do mt nhu yu chnh tr quan h n vn mng
Th on chnh tr
V Ti Lc
ca s nghip chnh tr u l nhng hnh ng v chnh tr. Kit Tr dng ct ng nung nng
bt ngi tri vo ct, nu vc du si nm ngi vo. t lu sau Kit Tr b Chu dit.
Vua inh Tin Hong cho vc du trc sn, nm ngi vo. Nui h bo trong ci st cho x
xc ngi. t lu sau nc nh.
Hai vic lm ging nhau, nhng hai kt qu khc nhau chnh l ti mt ng th lm theo rng r
in cung. V mt ng th lm theo s cn thit ca tnh th.
Khng c thc s tha hip
S ginh git quyn lc khng bao gi c thc s tha hip. Mi tha hip u ch l kt qu ca
nhng nhu yu trong mt thi gian no thi.
- nh bi nc Ng ri, th tranh chp ni b nc Vit bng n. Phm Li nhanh chn chy that,
cn Vn Chng khng chy kp b Vit Vng Cu Tin bc t.
- Thng nht quc gia xong, Lu Bang cht c Hn Tn. Gip Thi T thu li b ci, Nguyn Tri v
n dt Cn sn, nhng cng khng yn thn, xy ra v n Th L u c vua, k th xm vo tn
cng khin cho dng h Nguyn Tri b git n ba h.
- De Gaulle i vi Salan lt nn t Cng ha Php. Ri De Gaulle li bt giam Salan
cng c nn ng Cng ha.
- Robespierre ngp ngng khng quyt lit h Fouch, v th Fouch mi c thi gian vn dng
k a Robespierre ln my chm.
Tranh chp chnh tr l thng xuyn cho nn tha hip chnh tr khng th vnh cu c bt k l
tranh chp no gia dn chng vi chnh quyn, gia ni b chnh quyn hay gia cc quc gia v.v...
Tranh chp chnh tr ch c hai th kh d coi lm vng vng nht l: Cht hay ton thng. Nhng cu
hi lc no cng c nu ra:
- Ai tiu dit ai?
- Ai thng ai?
Ngi chnh tr i vi chnh tr lun lun t hi nh th t thc tnh, cnh gic phn u,
ng b ru ng bi ci lng l bn ngai m bn trong ang c sn nhng m mu ln at. Ngi
chnh tr khng bao gi chp nhn mt tnh th hon ton trng rng v phi s s yn lng thiu
tranh u nh mt th khng kh nguy him, v u tranh khng bao gi ngng, cuc u tranh ny
kt thc bng s cht hay u hng ca mt bn, nhng lin ngay y cuc u tranh khc li bt
u. Chin tranh nng chm dt th chin tranh lnh khi s. Ting sng ngng n th u tranh ho
bnh m mn.
Bt lun tnh cht cuc u tranh th no bng sng bng mu hay bng l lun bng mu, hai k th
chnh tr cng tin hnh hat ng vo mc tiu:
a) Ngn chn sc bnh trng ca phe i nghch.
V Ti Lc
Th on chnh tr
b) y lui lc lng phe kia.
c) Tiu dit ton b sc lc pha th ch.
u tranh chnh tr khng th c tnh trng m cc hc gia phng Ty thng mnh danh l tha
hip thc s (real agreement). Ngi ta c th nhn thy v iu ny qua nhng hip c quc t
hin ti nh hip c Nga-c, hip c t cng v nc c, hip c Nga-Hoa, hip c
Genve v Vit Nam v.v...
Khng c tha hip thc s, nhng chng phi v th m u tranh chuyn ra c lit st mu ngay. Ai
tiu dit ai, ai thng ai lc no cng c t ra, nhng chnh tr tr thnh mt ngh thut cao nht
trong i sng x hi bng nhng tha hip gi, tha hip tm ri li t ci tha hip gi, tha
hip tm y m tip tc t vn ai tiu dit ai, ai thng ai trn mt cc th khc.
Chng ta tng c nm mi cay ng vi ci Modus vivendi k gia Marius Moutet v H Ch
Minh vi ci tm c phn i nc Vit. Chng ta c sng trong s thay bc i ngi gia
Dim vi Bo i khong 1954-1955.
Bt c cuc u tranh no xy n cng u l kt qu ca s v ca nhng tha hip tm ni
trn. Ngay c n cuc u tranh ni b cng th.
Trong lch s:
Lu Bang ban u ch l mt ch hu ca Hng V. Staline v Trotzky tng st cnh nhau lm
vic trong nhng ngy gay cn nht ca cch mng thng mi.
Mao Trch ng v Lu Thiu K tng chia x ngt bi vi nhau sut ba mi nm trng.
Nh Rohm, Hitler mi gy c th lc, nhng ngay khi nm c chnh quyn Hitler cho lnh th
tiu Rohm (cc nh bo t tn v ny l: nuit des longs couteaux) v Rohm b phe qun nhn c
chng kch lit, h ch bng lng nhn ng Quc x vi iu kin khng c mt Rohm m Hitler th
ang cn phe qun s ngi vng chnh quyn.
Ti sao khng th c tha hip thc s
Khi dng danh t tha hip tc l ni hai ng li chnh tr dng li mt im no bt tay
nhau.
Khi bc sang im khc th ci bt tay kia khng cn gi tr na. N i hi mt bn phi tan bin
vo bn kia ch cn ng li duy nht. Mao Trch ng nu ra phng chm: Mt mt kt hp
mt mt u tranh cho cn b hc tp chnh sch ca thi k tha hip quc cng khng Nht.
Nu ch ni lin hip m khng ni u tranh th c ngha C.S. thua v t tan bin vo phe Quc
dn ng. Phi u tranh th mi t r rng y ch l chnh sch tha hip khng Nht. Nhng
khng t b ng li CNG SN, nhim v cn b Cng sn trong thi k ny l nhn lnh ca
Tng Gii Thch nh Nht, nhng tt c vic lm no cng khng c qun ng gp xy
dng s bnh trng ca chnh tr Cng sn. Cho n ngy Cng sn vy cnh, uy tn ri, th
V Ti Lc
Th on chnh tr
lp tc phi tiu dit ch Tng.
T ngn xa c nhn c ni: Nc khng th c hai vua. Chnh tr lc no cng i hi quyt lit ci
th nh nht. Giai on tha hip l tm b. Ngay nhng nc dn ch a ng hay lng ng
cng vn lun lun tin hnh chnh tr trn nhu cu nh nht nh thng. Nc M chng hn,
ng Cng ha hay ng Dn ch u phi phc v chung mt chnh sch t bn M. Ch a
ng Php, c ng Cng sn ln bc nht nh u chu, tuy nhin nc Php t trc n nay vn
hnh ng vi thi ca nc t bn, cho n lc tnh th gay cn nht, ch a ng t Cng
ha nh phi nhng bc cho ng Cng ha, trong tnh cht nh nht nng hn.
Trong "C hc Trung Quc" c cu:
"S vic nu mt th ton vn, hai l phn chia, nhiu th tn ly. Mt th tr, hai tt tranh ginh, nhiu
l lon. Cho nn phi bin phn tn thnh t tp, dit chia r thnh hon chnh, nh th gi l
nht."
(Phm vt nht tc ton, nh tc phn, a tc tn. Nht tc tr, nh tc tranh, a tc lon. C nht gi,
c tn quy tp, t phn quy chnh).
Do nhu yu nh nh nht, do nhu yu ca quyn lc cn pht trin nn tha hip no cng ch l
tha hip tm, khng th l tha hip thc s (real agreement).
Tnh quy lut trong chnh tr
M u cun ng Chu Lit Quc c k on vua U Vng nh Chu mun lm p lng Bao T
nn d ht tr x la, li n t la cp cu qun ch hu lc tc ko n. Vic U Vng chng
c mt quy lut chnh tr g ht, nhng vic cc ch hu cm gin U Vng v vic nh Chu mt v
nhng hnh ng by b y l nhng quy lut chnh tr.
Lch s khng c s vic no xy ra li khng do mt cn thit. U Vng chiu Bao T i vi lch
s tht hon ton v ch, nhng hnh ng li l iu chng minh ci sa a v bt lc ca nh Chu.
V s ni lon chng ci in r ca U Vng li l mt cn thit lch s ng k.
L c vn thng ca inh B Lnh l kt qu ca bao nm tri t nc lm than trong lon S
Qun.
Nguyn Hu Chnh b Nguyn Hu ght v lu t ban u, bi v Chnh l ngi tm phc gii
ca Nguyn Nhc. Khi xung t ni b gia anh em Ty Sn n ra ng nhin Chnh vo ci th
cn b tr kh.
Khng chin bng n, dn chng thnh th tn c v ng rung to ra hin tng vn ha v nng
thn.
Qun Nht nh vo pha Bc nc Trung Hoa tr thc v dn Trung Hoa min Bc chy xung
min Nam lm thnh hin tng vn ha Nam Di.
Cu khng vn B linh l kt qu ca phn chia B linh theo hip c Postdam.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Ht thy u nm trong tnh quy lut, chnh tr khng c chuyn ngu nhin.
Nu lm chnh tr ty theo hng v ph mc cho ngu nhin, con ngi chnh tr chng chng th
chy s b y n tht bi, ging nh Hng V sau khi tht trn ri nga mt ln tri m than: Tri
hi ta.
Cn mt iu cn bit l tnh quy lut trong chnh tr s xp lp tun t tin n khc vi quy lut vt
l m cc khoa hc gia gi l nh lut. S d n khc vi nh lut vt l, bi v n n hng hng
lp lp theo vi sng to ca con ngi.
Merleau Ponty vit:
"La politique est une action qui s invente".
A nh c vi B, nc c ca A i buc B phi i mt nc c chu nh hng ca A v c th
nhng nc c ca B chng tr, buc A phi i nc c chu nh hng ca B v c th nhng nc
c ca hai bn khng ngng chi phi ln nhau.
... Nhn v nghin cu quy lut tnh l hnh ng cho chnh xc, thu xp cng vic bng k hoch
hn hoi chng li tnh may ri.
Tn Tn git Bng Quyn Lng o. Tn Tn dng nn mt k hach chnh xc n ni ng c
th vit vo thn cy my ch: Bng Quyn phi cht di gc cy ny. Qu nhin Bng Quyn thua
chy n y thy qun lnh bo rng thn cy c my hng ch, Bng Quyn t mnh cm uc
soi xem ch g. Trong khi Tn Tn cho phc sn i cung th y dn h lc no trng thy t
uc gc cy l c vic bn x vo .
Khng Minh khn To Tho tiu l Hoa Dung, t a li hang Thng Phng khin cho T
M mt va thy u l nm c tnh quy lut. n chuyn sang cu hn bn Giang ng th k
hach ca Khng Minh mi cng tuyt diu. Vi ba cm nang ng gii quyt c mi s d dng
chng phi tn hao hi sc. K t vic nh nht l ngay hm n Giang ng cho ngi phao tin
m ln cho Ng Quc Thi bit m chn hnh ng cn r ca Tn Quyn, ri n vic nhn r
tm l Lu B mi vui nn dn d Triu T Long vo nhc nh v.v... Cm nang u phi l chuyn
huyn b, chng qua l v ng nm c vng vng tnh gi lut ca s vic m thi.
Trong truyn nhan An Official business nh vn Tchekow t ni lng au n ca nhn vt
Lyzhim: By gi hn mi nhn thy rng i hn chng ng mt cuc i, ch l nhng mnh vn
chp ni vi ht nhng ngu nhin ny n nhng ngu nhin khc khng a hn n u c."
Nhng phm tr ca tnh quy lut
Bt tay vo vic, trc ht l ch thi, ng lc, nm c hi. Rn st khi min st cn . Lo T ni
rng: "Thi h! Thi h! Vn bt cp mu, ng thi chi cc gin bt dung tc." (Lm cho ng lc,
khng l mt pht mt giy.)
Th hai l phn bit kh d. Nhn nh kh d gm c bn im chnh:
V Ti Lc
Th on chnh tr
a) Lm sao lm t m nhiu li.
b) Lm sao gii quyt cho mau chng.
c) Lm sao gim chng ngi, kh khn nguy him n mc ti a.
d) Lm sao khng a dn s can thip ca nhng th lc khc.
Th ba l chun b chu o.
Trc mt s kin chnh tr, quy lut tnh thng c pht hin trn su mt:
1) Bn cht v hin tng
2) Ni dung v hnh thc
3) Nguyn nhn v kt qu
4) Cn c v iu kin
5) Kh nng v hin thc
6) Ngu nhin v tt nhin.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Chng 3
Th on l g?
Hnh ng khng c nguyn tc

l ma ri.
Tha hip khng c nguyn tc
l u c.
Nhng b khng c nguyn tc
l u hng.
Th on khng c nguyn tc
l ph phch
Th on l g?
- Hn Cao T bn th vo Bi thnh, dn trong thnh ni ln git Huyn lnh, ri m cng thnh n
Hn Cao T.
- Lc Tn gi th cho Quan Vn Trng li l khim tn s st che mt v ci ti dng binh ca
mnh.
- Trn Hng o la qun Nguyn ti sng Bch ng.
V Ti Lc
Th on chnh tr
- Khng Minh du thuyt ng Ng, da ng Ng gy vn chnh tr.
- T Cng du thuyt nc T yn nc L.
- T Tn dng li ni m to thnh th hp tung. Trng Nghi cng dng li ni m dng chnh

sch lin honh.
- Khng Minh khch Chu Du bng hai cu: "Chu lang diu k an thin h, bi liu phu nhn trit liu
binh."
- Trng Lng dng ting ca bun thm ly mt ch kh chin u ca qun S.
- Kinh Kha ca bn b sng Dch lm cho ch phn trong lng mi ngi dng ln.
- Si Thiu b gic bao vy, tn bn nh ma. Thiu lin by tic gy n cho hai cung n ma ht,
gic ly lm l, tha lc bt , Thiu sai qun nh tp sau lng gic gii that vng vy.
- Phm Li hin Ty Thi v dng tm gi p cho Thi T B m u cho chnh sch tiu dit nc
Ng.
- Cao Dng g v cho qun s bng cch mi manh vi cc ga ph.
- To Tho i Quan Cng c nm ngy mt i yn ba ngy mt tiu yn, nn Quan Cng phi tr
n bng hai ci u Nhan Lng Vn X v hai ci u y cng syt gy ra vic Vin Thiu git
Lu B.
- Tn Tn dng php bt bp d Bng Quyn. Khng Minh dng li thm bp da T M .
- Ngy Kh nh nc Yn dn trn c s rp tri khin qun Yn s hi.
- Oswald bn Kennedy, Rugby bn Oswald v Rugby b h, bo co Warren trn an d lun, th
phm chnh ca v Kennedy c l khng bao gi cn tm thy.
- Bria c mi vo phng hp cao cp ri b h st.
- Nga s thao din qun i mi cc i biu Ty phng n d (1952), Nga cho trnh by lai oanh
tc c khng l Bisons lc Nga mi c 9 chic nhng lm gi ti 50 chic v dng gin ip cho
tin l sang 1954 Nga s c ti 500 chic. M hong, quc hi bn ci kch chnh ph, chnh ph
vi cho cp tc sn xut lai oanh tc c khng l t tn l B52 ngy nay. Bit M mc n, Nga b
sn xut Bisons v dn tin vo nghin cu ha tin khng gian.
l nhng th on chnh tr.
Th on chnh tr mang mun vn hnh th, mun vn mu sc. N c th c dng bng thuyt
phc, bng cng bch, bng la lc, bng chn tht, bng v lc, bng l tng, bng ngh thut,
bng gin ip v.v...
Th on chnh tr c hai nn mng:
- Ti thao lc v
- Kh nng b mt
L Vng ni:
V Ti Lc
Th on chnh tr
S mc i tt khc.
(Khc phc c cng vic l iu chnh.)
Dng mc i huyn mc.
(Dng mu g phi gi cho kn.)
ng mc i bt .
(Hnh ng nn tha lc ch bt .)
ip mc i bt thc.
(Ph v s b mt ca ch).
Lm v ngai hn lon, nhng bn trong t chc cht ch.
Lm v mt thiu thn, nhng tht l sung tc.
Lm thi l m, nhng u c rt tinh tng.
Lc th hp li vi nhau.
Lc th ly tn, m thm lng l, c mu khng lt ra ngai, hnh tch khng l. nh nh pha ty,
nhng li bng ng pha ng.
C s trit hc ca th on chnh tr
Vi chnh tr ngi ta khng th qun cu ny:
"Deception is a major weapon of the enemy."
(La di l v kh chnh yu ca ch.
Ty phng gi nh chnh tr qu chn tht bng hai danh t: nc kh (dry water) v st g
(wooden iron).
Chnh tr l cuc u tranh khng bao gi ngng gia ngi vi ngi ginh quyn lc.
Mun thng phi c sc mnh v th on.
Sc mnh v th on y thng c dng ng vi mt quan nim chnh xc v n qua nhng
im k di y:
1) Trong u tranh ginh quyn lc, ginh ngi v v li lc, nhng chnh ph, nhng t chc
chnh tr, nhng ch c xy dng v lt , lut php c t ra ri li b vi phm, nhng
tranh chin thng bi lin tc.
2) Thc t trc mt l quan trng hn ht; l tng phi phc v cho thc t. T tng o c siu
vit khng c ch g cho chnh tr.
3) Mi bin i phi c ni lin vi nhau tm ra quy lut chung ca mt thi k lch s no .
4) Khng lm na chng, k th hoc phi dit cht hn hoc phi phn nh dn ha r rt hn.
5) Chin u vi mt phng php khoa hc, tnh k thut kin ton.
6) Khng ngn ngi trc nhng hnh ng di tr, lt lng nu nhu yu chnh tr i hi.
7) Phi nhn con ngi nh l bi bc, hay i thay, gi di, nht s v tham lam.
V Ti Lc
Th on chnh tr
8) May hay ri c th n, nhng ch yu vn l sc mnh v s khn ngoan ca chnh bn thn.

9) Bit nghe v hay hi l c tt ca k nm quyn.
10) Khng k ch c thi gi m m mu, khng dn chng c thi gi m suy ngh, nhng
ng lm dn chng on ght.
11) Phi bit cch chin u nh mt ngi, nhng cng phi bit cch chin u nh mt con th.
12) Trnh xa nhng thi h tt xu c th lm hi cho s nghip chnh tr.
13) Quyn lc v (l?) mc tiu ti cao.
14) Cn phn bit con ngi thng vi con ngi chnh tr ch c hai hng ngi, hng thng tr
(type gouvernant) v hng b tr (type gouvern).
15) Vic g cng phi c lnh o, s ng khng c lnh o l s ng khng dng c.
16) Phm hnh qu gi ca ngi chnh tr l: tham vng, gan d, ngh lc bn b v quyt tm lnh
o.
17) Phi hiu r ngh thut phi hp th on vi sc lc.
18) Nhng cn nh th on mnh hn sc lc, u tr cn hn u sc.
19) Th on l phm cht cn bn cho mt k mun thng tr (La fourberie est une qualit
universelle du gouvernant type).
20) Tt c phi i thay, khng mt ch , mt ng li no d tt n u, p n u c th tn
ti mi c.
21) Mi s i thay phn ln u do lng ham mun v b bn ca lai ngi i vi quyn lc.
22) Mi hnh ng phi mang mc ch r rt. Ri lun lun t hi mc ch trong iu kin
trc mt c th lm c n u.
23) Mun lnh o, mun ngi khc thun phc phi lun lun chng t mnh l ci g khng th
thiu c.
24) Phi lm cho ngi king d n s bng cch u tranh chnh tr theo lut tc ca chin tranh.
25) Lch s lm bi sc mnh u tranh. Ai yu t do m khng dm u tranh cho t do tt nhin
chng bao gi c t do. Ai yu nc m khng dm u tranh bo v t nc th mt nc. Nhng
u tranh khng phi l m mm vi nhng iu khng tng, u tranh l th on v sc mnh t
A n Z. Ngi chnh tr say m mun xoay thi chuyn th, th nn nui dng tham vng y bng
kh nng chnh tr ng ch h vi mt m tnh cm vn vt.
Trit l Hn Phi T
Trc Machiavel c hai ngn nm, chnh tr ng phng thai nghn ra ch ngha
Machiavelisme. Ngi khai sng l Hn Phi t m by gi mnh danh l Php Gia phi. K ra ng
l L Thi Cng mi ng nhn danh hiu ny, nhng trc tc lc thao tam lc ca L Vng ch
thun ch trng v nhng nguyn tc chin thut chin lc m khng t thnh h thng trit l
V Ti Lc
Th on chnh tr
chnh tr. Thm na Hn Phi T khi lun v chnh tr, ng c mt lun iu rt "cynique" ht nh
Machiavel.
Hn Phi T sng vo thi i chin quc, gia lc bn dn thin h theo ui mt ch lu chnh tr
l nh ch phong kin thng nht Trung Quc (Machiavel cng vo cng mt tnh trng).
Nhng ch ngha chnh tr thi gm c: Nho, Mc, o, Php. Mi ch ngha u a ra mt lp
trng c bn, thi nhn sinh, ch trng chnh tr phng php thc hnh khi qut k ra nh
di y.
V c bn lp trng:
Nho xung xut ch ngha gia tc.
Mc xung xut ch ngha th gii.
o xung xut ch ngha c nhn.
Php xung xut ch ngha quc gia.
V thi nhn sinh:
Nho a ra ch ngha trung dung
Mc a ra ch ngha kh hnh
o a ra ch ngha tiu cc
Php a ra ch ngha tch cc.
V ch trng chnh tr
Nho xng xut ch ngha nhn tr
Mc xng xut ch ngha thin tr
o xng xut ch ngha v tr
Php xng xut ch ngha php tr.
V phng php thc hnh
Nho ra ch ngha cm ha
Mc ra ch ngha cu th
o ra ch ngha phng nhim
Php ra ch ngha can thip.
Kt qu Tn Thy Hong thng nht Trung Quc bng phng php ca php gia. Bi l u tranh
chnh tr ch c mt quy lut duy nht:
thin h, t hong (nh c thin h th ln lm vua).
Thnh tc vi vng, bi tc vi khu (c lm vua, thua lm gic).
Bao gi cng vy, t ngn xa n nay v t nay v sau, con ngi thng c tnh cho chnh tr
thuc v o c hc, nhng s thc chnh tr thuc v khoa hc x hi.
D mun nu ln chnh ngha no i chng na th s thnh cng ca chnh tr vn ch do mt
V Ti Lc
Th on chnh tr
nguyn nhn l: thng trn.
i biu ca php gia l Hn Phi T. S d phng php ca Hn Phi T em li thnh cng cho
vic lm ca Tn Thy Hong l v n c mt nhn thc chnh tr rt sc. ng a ra bn im
chnh yu thay i x hi phong kin bng chnh tr qun ch tp quyn.
1) Qun huyn lm n v cai tr thay th cho cc t phong.
2) T chc hnh chnh quan liu li tr thay th cho qu tc.
3) Qun dn phn tr thay th cho qun dn hp tr.
4) Mua bn rung t t do thay th cho t hu qu tc.
Thay i tn gc r nh th, nu khng c nhng th on kh d vn ti vic tt tht bi. Hn Phi
T ln ting bi bc t tng ci cch (reformisme) ca Khng v Mc. ng ni: Dng chnh sch
"hon", hon tr dn ca ci i cn bin i mau chng ny th chng khc g khng bit ci
nga m ci nga d. (Thin Ng ). Bin c hay khng bin c khng phi l vn ca thnh
nhn, ch c chnh tr ng k thi (Thin Nam Din).
Theo ng th lch s ty thi i bin i, chnh tr cng ty thi i m bin. Nu chnh tr khng
bin theo thi i, c m ly l l dng o ca tin vng tr ngi by gi th tht r l chuyn
m cy i th.
(m cy i th l chuyn c bn Tu, v vic anh nng phu, anh ta ch c ci chm nhng u c
rt ngc nghch, khu rung anh cy cy c mt cy c th ln cnh l xum xu vn thng lm ch
ngh ngi cho anh. Mt hm anh ang nm thnh thi di gc cy bng c hai con th ui nhau,
chy rt nhanh va u vo cy cht c i. Anh bt mang v n tht ngon lnh. T y u c anh
ny ra ngh ti g lm n cho mt nhc, c i di gc cy n th c phi li hn khng. Ngh
th anh khng lm rung na c ngy ngy ngi i di gc cy ch th. i c thng rng
chng thy bng con th no, i qu anh nh phi i lm rung vy).
Chnh tr Hn Phi T kh d thu vo hai im ch yu:
1) i ngoi khng g hn thc lc.
2) i ni khng g bng quyn lc.
Quan h gia nc ny vi nc kia nu khng c thc lc th ly g pht trin v sinh tn. Vic
trong nc m khng c thng tr quyn lc th lm sao thay i c mt np sng?
Bi vy ng vit tuy ngn ngi nhng minh bch:
"Lc a tc nhn triu, lc thiu tc triu nhn c minh qun v lc).
(Lc khe th thin h theo ta, lc yu th ta buc phi phc tng thin h, cho nn ng vua gii l
phi kin thit sc mnh).
"C nhn cc c, trung th trc tr, ng kim tranh lc... S a s chi thu, dng qu s chi
kh, phi tr gi chi b d. ng i tranh chi th, nhi tun tp nhng chi cu, phi thnh nhn chi tr
V Ti Lc
Th on chnh tr
d." (C xa ui vo c, trung th thin trng ch tr, ngy nay phi tranh at bng lc. Sng vo
i lm vic ny m li em l li ca thi k t vic th tht l bt tr. Sng gia lc tranh u bo
tn ny li ly thi nhng nhn th khng phi l phng php ca thnh nhn).
V lc ngha l khng trng nhn ngha bin tr na m trng quc ph binh cng. Mun cho nc
giu phi x dng ton dn vo u tranh kinh t hi l sn phm nng nghip gi l nng chin.
Mun binh mnh phi thc hnh qun quc ch ngha.
V quan h i ni, nhn v chnh tr chuyn bin t ch phong kin sang ch qun ch nn
quan h thun t trn quan h quyn lc (kinh nghim lch s cho bit thi k qu no cng
vy). Quan h gia vua vi dn l quan h quyn lc, quan h gia vua vi quan li l quyn lc.
Hn Phi T ni:
"Th gi thng chng chi t d." (Th l ci vn thng mi ngi).
"Ch chi s d tn gi, quyn d". (Ngi c ngi cao l bi quyn).
" Vn thng chi ch, thin thng chi qun, s di nng ch thin h nhi chinh ch hu, d k uy th
d." (Cha mt nc vn c xe, vua mt nc ngn c xe, s d thng ch thin h, chinh phc ch
hu l nh uy th vy).
Ci l do khin Hn Phi ly vn quyn lc lm a v trng yu ca chnh tr l ti ng nhn ngi
i khc ci nhn ca Mnh T. i vi Hn Phi th con ngi tnh c, c y mang ci ngha v li,
v k m Hn Phi t tn l T vi tm.
So snh nhng li di y ca Hn Phi vi Machiavel, bn nhn thn i vi ng vua, khng phi
ct nhc thn tnh, b buc vo th quyn lc nn mi th vua. L nhn thn y khng lc no qun
dm d, vua s h l lp tc lm lon. Cho nn lm ch m li bing, khng tinh tng, hay kiu
cng tt s b ci v nhn thn st ch.
Lm vua m qu nung con, l nhn thn s da vo a con mu . Lm vua m qu tin yu
v, tin yu thip, l nhn thn s da vo thip, v mu . Khi hu phi, phu nhn, thi t
thnh ng, by gi ch c quyn chnh l ng k vi chng v chng c th git vua hoc ngy
m mong mi cho vua cht. Nu vua khng cht th cha c th tha c, chng phi v chng ght
vua nhng m v chng mong quyn. Bi vy lm vua nn xt v ci th cht ca mnh (trch dch
thin B ni).
Trong cun "Qun vng" (Le prince) Machiavel vit:
"Le prince doit se mfier d eux comme d ennemis dclars, qui non contens de l abandonner si la
fortune lui devenait contraire, n hsiteraient point tourner leurs armes contre lui." (chapitre IX)
Hn Phi v Machiavel u ng nhau trn mt im quan h qun thn l quan h quyn lc. Vua
ti u c t vi tm lm thnh ci th li hi tng phn cho nn quan h quyn lc y i xa hn na
cn phi ly mu k m sa tr.
V Ti Lc
Th on chnh tr
"Qun thn d tm, qun d k sc thn, qun d k s qun, hi thn nhi li quc tn pht vi d. Hi
quc nhi li thn, qun bt vi d. Thn chi tnh hi thn v li, qun chi tnh hi quc v thn. Qun
thn d gi, d k hp gi d." (Vua ti bao gi cng d tm, vua thu np b ti bng k. By ti th
vua cng v k ca mnh. Hi thn lm li cho t nc th by ti n o. Hi cho ng li
chnh tr, hi cho nc lm li cho by ti th vua khng chu cho nn quan h qun thn phi ly
k m ha hp.)
(Trch thin Sc t)
K Hn Phi ni nh sau:
"Phm tr thin h, tt nhn nhn tnh."
Tr thin h phi bit tm l chnh tr, hiu thu tnh ngi. Nh trn cp n vn tr o
vi ch lu ca tm l v ch lu ca tnh t.
Ni dung trit hc chnh tr ca Hn Phi kh d khi qut vo hai im:
1) Tp trung quyn lc thng tr.
2) Vn dng cng c thng tr.
L lun ca Hn Phi u tp trung vo phm vi chnh tr, khc vi Nho phi mang nhiu v lun l,
khc vi o mang nhiu v t nhin, khc vi Mc mang nhiu v thn quyn.
V tp trung quyn lc thng tr Hn Phi a ra th v v. ng ni:
- Th gi thng chng chi t d.
- Th chi vi o v bt cm h.
(C th m hnh o th khng g cn tr ni)
- Vn vt mc nh thn chi ch qu d. (Mun vic khng g qu bng thn mnh, qu m ngi cao,
c ngi cao thn qu tc uy ln th to).
- Th gi thng chng chi t, ni quyn lc l cng c thng tr chng nhn. V bt cm, ni
quyn lc y rng ri lc cng ch. V tn th long, ni quyn lc phi t n cao tnh.
Mun tr quc gia, iu kin tin quyt l phi c quyn lc, v xy dng mt quyn lc vng mnh.
Trong thin Nam th, Hn Phi a ra t lun: lc ng Nghiu cn lm k tht phu, ng tr ba ngi
khng ni trong khi Tr ngi thin t lm lon c bn dn thin h. Quyn lc quan trng th y.
V vn dng cng c thng tr, Hn Phi a ra php v thut. ng ni:
"Qun v thut tc t thng, v php tc lon h." (Vua m khng c th on th s h bn
trn, khng c php lut th lon bn di).
Php lut l mc thc qun ch thng tr quan li v nhn dn. Thut l phng php qun
thng tr quan li.
Vi php lut Hn Phi t nhng nguyn tc c bn sau y:
Php lut nh hin (Php lut cn nht cho r rng) Khi ban b php lut ai ai cng u bit.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Php lnh hnh nhi t o ph. (Php lut thi hnh khng c t tnh). Nu cn v n t tnh tt php
lut lon.
Quan nim v ch Php ca Hn Phi T rt chnh xc, ng vit:
Thnh nhn tr nc , khng cn phi da vo ngi lm tt cho mnh m da vo s vic khin
ngi ta khng dm lm quy. Da vo ngi yu mn ta, tnh u ngn tay chng c vi chc.
Cn da vo s vic ngi khng dm lm quy th c th khp c nc. Tr nc phi nhm vo s
ng, khng trng vo s t. Cho nn chng cn v c m nn ch trng n v php. Lm vua
khng nn trng vo ci tt ngu nhin m nn thi hnh ci o tt nhin.
Ni n ci thut, Hn Phi phn tch rng thi chin quc chnh tr theo ch phong kin, v
c thay th bng chnh tr li tr sinh ra bi ch qun ch. Qun ch vi tp on li tr khng
c quan h huyt thng, hn na c hai u mang d tm, cho nn thut rt quan trng i vi tnh
th mi m ny.
"Thut gi nhn nhim nhi th quan, tun danh nhi trch thc, thao st sinh chi bnh, khoa quyn
thn chi nng. (trch thin nh php) (Thut l dng ti trao quan chc, xt thc m b danh,
nm ly quyn sinh st, dng ti nng ca qun thn.)
Thut cao nht m Hn Phi ra l cu:
Minh qun tr li bt tr dn.
(ng vua sng tr li khng tr dn). ng i trc thut chnh tr Ty Phng c my ngn nm v
vn xy dng mt gung my chnh tr (appareil politique).
Cng nh Machiavel, trc tc phm ca Hn Phi lm sng t cho chnh tr hc ng phng rt
nhiu.
Yt Tuyn T
u tranh chnh tr, Yt Tuyn T ra nm phng php:
- Kt hay mua lng ngi.
- Gin hay vo su phn ha.
- T hay mn dao git ngi, mn lc ngi gy vn ta.
- Cu hay l d hoc ch nhn.
- Ng hay la di i phng.
Lm chnh tr trc ht l ko ngi v vi ta, cho nn phi c mu su mua chuc lng ngi.
Yt Tuyn T phn ra lm 4: Ni kt, ngoi kt, t kt v kt ch.
L Hiu Cng th t binh ri truyn hch ph d. Vua S Trang Vng git gii m cu ngi
say. Ng Khi qu xung dng ming ht mu trn vt thng ca binh s. Trng Nghi hi l
Trnh T. Phm Li, Vn Chng kim gi p cho Thi T B. Ngy Cng t v nng Nh C m
phc th. Trng Lng chi thn vi Hng B. T Tn Trng Nghi vi ng li hp tung lin
Th on chnh tr
V Ti Lc
honh. Mua chuc lng ngi mang mun mu mun v.

V php Gin, Yt Tuyn T vit:
Gin l nm ly k tm phc ca ch, git cht tng ti ca ch, lon k mu ca ch. Phng
php ca n c: Sinh, t, th, ngn, o (tin n, dng cu ca ting ht, dng vt phm vng la, hi
l tin bc, dng sc p, dng tnh cm qu hng, dng bn b, dng n, dng uy, dng chc tc.
T d Ty Thi xi dc Ng Vng git Ng T T (dng n), T din S ca thanh, Trng Lng
thi so lm tan nt lng qun S (dng ca), To Tho xa th la M ng, Hn Tai (dng th).
V T, Yt Tuyn T vit:
"Nan vu lc nhi t ch chi lc, bt nng chu (tru?) nhi t ch chi nhn (nhn?), thm ch v ti nhi
t ch chi ti, v vt nhi t ch chi vt, bt kh tr mu nhi t ch chi k mu... T ch chi t, s
ch bt tri nhi chung v ng t, s ch k tri nhi bt c bt v ng t." (Khng c lc th mn lc
ca ch, khng git c th mn ngn gio ca ch, thm ch khng tin th mn tin ca ch,
khng vt liu th mn vt liu ca ch, i khi mn lun c tr mu ca ch na. Mn s
gip ca ch c cch lm cho ch khng bit m cho mn, c cch l cho ch d bit m vn
phi cho ta mn.)
c nhng li trn chc c nhiu ngi khng tin. Nhng s thc ci k mn l ci k k diu nht
trong i sng chnh tr. Cuc cch mng ca ng Quc x khi u ch c by ngi m gy nn
nc c hng cng. Nu khng phi mn th lm sao thnh vic. a s nh t bn Do thi
cho Hitler mn vn. c nh Nga nn a Lnine v Nga gy ri, nh vy cuc cch mng
1917 mt phn no cng da vo c. Khng Minh sau khi nhn tn ri lin sai qun s reo to
ln rng: t n tha tng cho mn tn. Trung cng tng mn danh ngha khng Nht ly
tip t sng n ca M.
V cch la di ch, Yt Tuyn T vit trong thin Ng nh sau:
"Khc ch chi yu, phi d lc ch, ni d thut ng chi d. Hoc dng ng php d ng chi, hoc
nhn k t ng d ng chi, ng k th, ng k li, ng k chuyt, ng k tr, dic ng k bin. H
khiu, thc th, b ng nhi ng nng ng, c thin dng binh gi, ng nhn nhi bt t ng." (nh
phi tm ch him yu, ri dng mu m la khng phi dng lc nh ph. Hoc dng mo ca
ta m la ch, hoc dng ngay im nhm ln ca ch m la di, la bng tnh t th ca i
phng, la bng li lc, la bng s h ca ch, hay la c ci tr ca ch, la bng s bin i
khn lng. Ly vin ngi nm ra dn vin ngc v, cho k gii dng binh l bit la di v
khng b la di."
Ulysse nh mi m khng h c thnh Troie, ngh ra mt cch, gi tng rt ht t mnh chui vo
trong con nga rm rt ln. Dn thnh Troie thy ch rt ri mng r ko nga vo thnh, na m
Ulysse chui trong nga ra, ni la lm hiu m cng thnh Troie cho qun ca Ulysse ko vo.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Trn Hng o Vng sai Nguyn Khai ng cc sng Bch ng, ri nh nhau vi qun
Nguyn la lc thy triu rt tn cng tht mnh, thuyn qun Nguyn b cc m thng c.
Tam thp lc k
1) Man thin qu hi (li dng lc tri ti m qua bin).
2) Vi Ngy cu Triu (vy nc Ngy cu nc Triu).
3) T ao st nhn (mn tay ngi khc git).
4) D dt i lao (ly nhn h chng mt, ly thong th m chng vi vng).
5) Sn ha kip (theo la chy m nh tht mnh tht mau).
6) Thanh ng kch Ty (ln ting bn ng nhng tht ra l nh vo pha bn Ty).
7) V trung sinh hu (trong ch khng m thnh c).
8) m Trn Sng.
9) Cch ngn quan ha (ng cch b xem la chy).
10) Tiu l tng ao (trong n ci giu con dao sc).
11) L i o cng (ma mn ti th cy o phi kh).
12) Thun th khin dng (thun tay git d).
13) tho kinh x (p vo c lm cho rn run s).
14) T thi hon hn (mn xc cho hn tr v).
15) iu h ly sn (nh h ra khi ni).
16) Dc cm c tung (mun bt cho nn tha).
17) Phao bc dn ngc (nm hn ngi dn hn ngc v).
18) Cm tc cm vng (bt gic nn bt cha gic).
19) Ph tru tn.
20) Hn thy m ng (quy c nc m bt c).
21) Kim thuyn that xc (con ve su lt xc).
22) Quan mn trc tc (ng ca li m bt gic).
23) Vin giao cn cng (gn th nh xa th thn thin).
24) Gi dit Quc (mn ng dit Quc).
25) Du lng hon tr.
26) Ch tang m he (ch vo cy du m mng cy ho).
27) Gi si bt in (gi ngu nhng khng in).
28) Thng lu tru th (ln cao ri rt thang).
29) Thit th khai hoa (trn cy st li c hoa n).
30) Sut khch vi ch ( a v khch i ra a v ch).
31) M nhn k (k m nhn).
V Ti Lc
Th on chnh tr
32) Khng thnh k (k b ng).
33) Phn gin k (k phn gin).
34) Kh nhc k (k kh nhc).
35) Lin hon k (k lin hon).
36) Tu vi thng k (chy l k hay nht).
Ghi ch:
Nhng th on chnh tr u khng qua khi ba mi su k ghi trn. Ba mi su k tuy trn danh
ngha coi l ca L Thi Cng, nhng khng phi do chnh tay L Thi Cng vit m do ngi i
sau vit bng cch gom gp nhng kinh nghim lch s c bao ngn nm. C th khng do mt tay
ngi no m do tay nhiu ngi, nhn dn Trung quc vn ham chung chnh thng nn bn mu
k trn phi mn danh L Thi Cng, d b c tin tng hn. Nhng th on chnh tr
c ghi nhn rt ti tnh bng m t php (mtaphore) ngi c c cho mt tng tng lc
di do v linh ng.
S cn thit ca tnh nguyn tc:
Hnh ng khng c nguyn tc l ma ri.
Tha hip khng c nguyn tc l u c.
Nhng b khng c nguyn tc l u hng.
Th on khng c nguyn tc l ph phch.
Hai cu th:
M hu o hoa m tin tuyt
Giao nhn n c bt hi u
(Sau lng l hoa o, trc mt l tuyt trng, khin cho ngi khng bit quay mt v u).
t anh chng b cnh vt lm hoang mang khng nh nhn vo u c c. Trong chnh tr k b
la mt bi hoa o v tuyt trng l k lm chnh tr v nguyn tc.
Harold Isaacs t hnh dng Tng gii Thch trong cun Pas de paix pour l Asie nh sau:
Nhng ng lc thc y hnh vi ca Tng l quyn li c nhn. ng vn l ngi thiu t tng
cn bn nn ng vay mn lung tung. Mi u ng mn t tng Cng sn ri ng li mun tr
thnh mt chin s dn ch kiu Anglo-Saxon, bng dng ng li thch o C c, cui cng ng
say sa ch ngha Pht xt. Ni trng ra, ng l con ngi v nguyn tc.
Jacques Belden ph bnh vit v Tng trong cun la Chine branle le monde nh sau: Bt lc trc
tnh th chnh tr, Tng ch li cho ngi khc. Dn i ng cho l v dn lc hu, nng dn ni
lon l v nng dn bt hiu vi ngi lnh o, tr thc cng kch l v tr thc gian manh, tng t
b ng l v tng t bt trung.
"Trc khi b h xin hng hy chm u thn ".
V Ti Lc
Th on chnh tr
Li ni ca Trn Hng o Vng l nguyn tc anh thp khng i ri trong cuc chin tranh vi
qun Nguyn. C th lui, c th chy, c th tn cng, c th phng ng, nhng chy, lui, tn cng
hay phng ng phi t trong nguyn tc ui qun Nguyn ra khi b ci.
Qun Trng theo Cng t C tht bi li v vi T Hon Cng, v Qun Trng ch c mt nguyn tc
phi theo l phng s nc T. Cng nh n T lm t tng ba triu i, bi v n T t quyn
li nc T trn ht.
Nguyn tc mi chnh l c s pht trin.
Trong Tam Quc ngi i gi L B l thng ba h ch ci tnh v nguyn tc ca L B. c
lc gp thi L n Hu c ci vn rt kh, nhng L B tht bi ngay v chnh tr ca L B chng
c mt nguyn tc no c.
Mn Kinh Chu lm bn p ly Ba Thc lp th chia ba chn vc l nguyn tc kin lp cn c a
nh nh Ngy.
Khung ph nh Hn l nguyn tc v danh ngha lp c pht ng chin tranh vi To.
Ha Ng l nguyn tc kin lp ng minh trong chin tranh chng To. Khi Quan V vi phm
nguyn tc ny th Thc thua ngay.
Vn t tng
Hnh ng phi cho chnh xc, chnh xc cng l iu kin ch yu ca nguyn tc. Lm th no
c th chnh xc? l nhim v ca t tng.
Trc cng vic ngi ta suy ngh, suy ngh sai, ngi ta suy li, nh vy l u tranh t tng, u
tranh t tng l u tranh gia chnh xc v khng chnh xc, ni cao hn u tranh gia chn l v
phi chn l. Cng tha thit u tranh t tng th chn l cng sng t th phng hng mi chnh
xc. T tng khng chnh xc th tt hnh vi sinh h .
Tuy nhin ni n u tranh t tng thng thng vn vp phi tnh trng s ni s phi vi ni vi
hay. Bi th ngi chnh tr khng u tranh t tng nh mt nh trit hc. i vi ngi chnh tr
nguyn tc ca u tranh t tng l s tht thng ni rc. u tranh t tng l u tranh tm bit
n ci cn ct s thc, dng s thc ph phn. Chnh xc phi gn lin vi s thc, nguyn tc
ca chnh xc l xy dng trn s thc. T d Bc Vit c th ni ch ngha Cng sn s thng, tri
t ri y s b nhum hng, nhng h cng khng th ph nhn s thc l nhn mng Vit Nam
b lm dng, s vic ng mi chu so cho xung t quc t khng lm li g cho dn tc Vit.
T d trn chn l c m, ton th cc nc Cng sn u l anh em nhng s thc Cng sn
khng th chi ci c s cc nc anh em nh nhau d di, nh nhau n c th hy
sinh quyn li ca cc nc anh em.
Chnh xc khng tuyt i, cng nh chn l khng tuyt i ng nguyn mt im. Chn l ng
nguyn l chn l tn gio. Nhng chn l ca chnh tr l chn l c bin s. Cng sn v T bn
V Ti Lc
Th on chnh tr
khng i tri chung, nhng Cng sn v T bn c th sng chung ha bnh.
T tng gip cho s p dng nguyn tc ng hn, ng thi t tng cng gip ta tm ra mt
nguyn tc chnh xc.
Phi suy ngh trn thc t, cc qun s gia Trung Hoa mi tm thy chin tranh tr cu (nh lu di)
i ph vi chin tranh tc quyt (gii quyt nhanh) ca Nht.
Tr Cu Chin c coi l nguyn tc cn bn ca chin tranh khng Nht.
Nguyn tc cn bn nh lu di li sn sinh ra nhng nguyn tc chin lc:
a) Chnh tr trng hn qun s.
b) Dn chng trng hn qun i.
c)Tuyn truyn trng hn tc chin.
d) Vn dng t chc, hon chnh t chc ng-chnh-qun.
e) Bo tr c ng tnh trn qun s.
Chin lc xy dng trn nguyn tc cn bn nh lu di li sinh sn ra nhng nguyn tc chin
php:
1) ch tin ta rt.
2) ch ng ta quy.
3) ch mt ta nh.
4) ch thai ta ui.
u tranh t tng khng l chuyn i tm o mng m l cuc u tranh chng m h, chng t
mn, chng ch quan, cuc u tranh i tm s chnh xc.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Chng 4
Mu k
C lc ngi toan nh b u.
u ta chng b sng cng lu.
Sng lu ta ngh trm ngn k,
Ngh k a ngi xung vc su.
NGUYN XUN THY
Mu k
V Ti Lc
Th on chnh tr
Vn gia Nicolas Gogol trong thin tiu thuyt Newsky Prospect vit:
"Thi! Xin ng c tin ci i l Newsky y na. Mi ln ti i qua ti phi ko c o ln

khi phi nhn thy nhng s vt m ti cht bt gp. Tt c ch l mt s di la qu quyt, tt c
ch l gi tr che y, khng c ly cht t s tht no. Bn nhn ci ng mc o lng cu i bn
ng kia, chc bn ngh rng ng ta l nh triu ph phi khng? Lm ri, c gia ti ng ta ch cn
chic o sang trng y thi. Bn nhn thy hai ngi vm v khi ng ng trc cng nh th kia,
chc bn tng h ang bn bc vi nhau v ngh thut kin trc hn. Lm ri, c hai ang u lo
tm l do ti sao hai con qu li chu t vo nhau trn nc nh th... n m th s la o cn
trng trn gh gm hn, mi mu sc u gi to, mi c ng u v vt..."
i sng x hi l mt chui di nhng la lc. Th nht l i sng chnh tr. Chng hn nh
nhng nh ngai giao ca cc cng quc hay quc. C mi ln sa son chin tranh th h ni
rt nhiu v ha bnh v tnh giao ho thn thin gia cc nc. Ngai trng ca nhng cng quc
hay quc bt u bnh vc hoc ku gi mt hi ngh ha bnh c ngha l bn trong sn c
mt k hach chin tranh tn bo. Vi chnh tr li ni tt l che vic lm tn bo.
Trong sinh hat thng nht, cng nh trong sinh hat chnh tr, Khng T vn ni: "So nhi hiu
tt cng, dng nhi hiu tt thng, tr nhi hiu mu tt thnh" ( kho ri m li o ngm cho cn
thn th vic phi tt, dng m bit cng ngi cng tc th phi thng, a tr m li nhiu mu th
phi thnh).
Phng php lp mu c nhn a ra nm im cn bn:
a) Trc ht l quyt on. Mu m cn hai nghi th chng bao gi thnh.
S thng li ca Csar, chn mi phn trm chnh l lc vt qua sng Rubicon. Lc n bn b
sng, bng dng Csar t nh: Hay l thi, ta cn th gi quyt nh tr li. Nhng ng
chn ng ngay mi m nh c th lm hi nghip ln ri mnh dn ko qun ln cu.
Trn Hng o Vng tr kim xung sng m th: "Nu khng thng gic Nguyn quyt khng tr
v sng ny na".
Ch qun dc Vin Thiu ui nh ng Trc (To Tho?), Thiu dng dng, chp sau ni thng
con yu ca ta n b mc bnh l nga, ta y ny khng yn, chi bng hy nn cuc binh ao ny li
cng chng mun g.
b) Th nh mu qu l ch cn xt cho k.
Lch T C by mu xui Hn Cao T tr li t cho cc nc, ri cho h lm ch hu. Trng
Lng nghe tin ni lt t chy vo can. Trng Lng quay ra bo vi Lch T C rng: Tin sinh
by mu mi ch bit mt m cha bit hai.
To Tho l con co gi chnh tr, th m trong i ng nhiu ln phi ni cu: Nu khng c tin
sinh soi sng th qu nhn nhm ln.
V Ti Lc
Th on chnh tr
c) Ba l thm su:
S d so thnh, d chuyt bi (vic thnh nh lo toan kho lo, bi v vng v). Trnh V Cng
mun nh nc H nn em con gi cho vua H vua H tin. Ri li thit triu m hi qun thn
rng mun dng binh th nh nc no. C mt v tu ln nc H nn nh. V Cng lm mt
gin mng: H l nc anh em m ngi dm ni vy sao. Mng xong ri li ra chm. Vi ngy sau
qun Trnh t ko vo dit tan nc H.
i Tng c ngi mun tr th mt k quyn cao chc trng, bn v nh vit quyn dm th tuyt
tc, ri em tm thuc c vo tng trang v bit thi quen ca k quyn th kia lc c sch hay
nhm nc bt m gi trang. Vit xong em dng cho k th c. Mi say m vi bt php v dm
tnh, k quyn th kia khng hay l mi ln nhm nc bt sang trang l mt ln i dn n ci
cht.
d) Bn l chu o:
ng Yt Tuyn T ni: "Hnh k v thc thi, vn so tt phng tn, lp mu l trung bin... Th
sch tr nhi hu sch sinh, nht oan ch nhi s oan khi. Bch k ip xut, ton v, di sch". (Thi
hnh mu k l phi lm u ra y, phi phng nhng tn hi, lp mu phi lo nhng bin
chuyn bt k... D cho k sch ny b tr ngi c ngay k sch khc th vo. Mt tung ra c c
chc mu k tip.)
thng trn Xch Bch, Khng Minh v Chu Du phi lp bao nhiu mu mo mi la c To
Tho. Gi m ng cho Tng Cn vo trng. Kh nhc k Hong Ci chu n. Bi s n hin
ca Bng Thng mm cho To Tho xch thuyn m t cho d.
y vy m vn cn thiu gi ng, n ni lm cho Chu Du lo thnh bnh. Gia Ct lp n cu
phong.
e) im tuyt kh ca mu l hai ch thch ng.
Yt Tuyn T ni rng: "K hu kh ch ngu, bt kh ch tr, hu kh ch tr bt kh ch ngu. Nht
d k vi k, nht d bt k vi k. Duy k chi chu, tr ngu tnh ch. Gi tr gi nhi ngu, tc d k thi.
Ngu gi nhi tr, tc d tr u. Mi ng ch h s kin, phn h ch s nghi, tc k mch bt thnh
h. C kt tt nhn nhn nhi u." (k l ch ng, c k ch ch ng k ngu m khng ch ng
c ngi tr, nhng cng c k ch ng c ngi tr m khng ch ng c k ngu. K d
nhin l k ri, tuy nhin c lc khng dng k m chnh l k. K no ht sc chu o th mi mong
ch ng c c hai ngi tr ln k ngu. Tr b mt nhng trong lng ngu th rt d mc k, k ngu
nhng hay mu mo phi dng tr m la. Cho nn dng k cn xt tng ngi.)
Khng Minh ch cn ba ngn qun trong thnh, bng nghe thm bo hng vn qun T M n
vy nh. ng ung dung sai ngi m cng thnh, ri sp bn ru ngi trn mt thnh gy n. T
M mi trng cnh tng y, trong bng nghi hoc Khng Minh c mu g nn vi cho qun rt
Th on chnh tr
V Ti Lc
lui. Thy T M rt ri, Khng Minh tc tc em qun chy.

Gi th T M l L B, chc Khng Minh khng dm dng ci mu nguy him . L Mng xin
Tn Quyn cho Lc Tn ra thay mnh lnh o Kinh chu l mu ly mt ngi gii nhng cha
ting tm la Vn Trng vn l con ngi hiu danh, gi th Vn Trng l Tun c hay Quch
Gia nhng con ngi cn trng th ci mu kia v dng.
Nh vy l mu k la c ngi tr m khng la c k ngu v mu k la c k ngu m
khng la c ngi tr.
Trng Phi ru hm vnh ngc, hai mt trn trng, tay cm x mu, ci nga ng sng trn cu.
Li thy sau rng c ng, bi bay m mt, qun To tng c qun mai phc, dng ngay nga
khng dm tin na. Cc tng To ai cng s l mo Khng Minh, khng dm tin gn na v by
thnh th trn. Cc tng To ng dn hng ch nht bn ty cu, ri sai nga bo vi To Tho.
Tho nghe tin cng lt t chy n. Trng Phi trn mt trn xoe trng thy hu qun c tn vc
vng, mo vit (mao vit?) tinh k, on bit To Tho hai nghi nn n xem, Phi bn ht ln mt
ting cc to rng: ta l Trng Dc c y, ai dm ch vi ta no. To Tho thy Trng Phi kiu
dng th c mun rt lui. Nh vy l bt k vi k.
Tam Quc Ch din ngha k: Nm Kin Hng th ba, ch chu c tin bo rng Man vng l
Mnh Hach khi lan em mi vn qun xm nhp b ci. Khng Minh lin vi v vo chu v
tu vi Hu ch: Nay r phng Nam khng phc l mt ha ln ca nh nc. Ti xin lnh mt i
qun nh mi xong.
Gin Ngh i phu Vng vn Ngh cn ni: Phng Nam l x ma thing c, cy ci khng mc
c. Tha tng cm quyn to nh nc khng nn em thn vo . V li bn Mnh Hach phn
nghch chng qua nh bnh u gh m thi. Tha tng ch nn sai mt i tng i nh chc
chn cng thnh cng.
Khng Minh ni: t Nam xa cch, nhn dn cn man r, thu phc tht kh. Ta phi xut thn ra
nh, nn cng liu c m lm, khng c khinh thng m y thc cho ngi khc c.
..........................................
Li ni v qun tn o ca Mnh Hach l ng D nghe tin Khng Minh em i qun n, lin
cng Cao nh, Chu Bao thng ngh chia qun lm ba ng. Cao nh gia, bn t l ng D,
bn hu l Chu Bao, tt c dn nm su vn qun ra nghnh ch. Cao nh sai Ngc Han lm tin
b tin phong ra n qun Thc.
Khi i qun ca Khng Minh tin n a phn ch chu, Tin b tin phong l Ngy Din, ph
tng Trng Dc, Vng Bnh va vo khi gii khu th gp qun Ngc Han n. Hai bn dn
trn, Ngy Din ra nga mng rng:
- Phn tc kia, mau mau u hng i cho sm.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Ngc Han t nga li nh nhau vi Ngy Din. c vi hip, Din gi thua chy. Han ui
theo, chng c vi dm, bng ting reo ni dy m m, Trng Dc, Vng Bnh hai mt ra
chn mt ng v. Ba tng hp sc nh n v, bt c Ngc Han, gii v tri np Khng
Minh. Khng Minh sai ci tri, cho n ung t t, ri hi rng:
- Ngi l b tng ca ai?
Ngc Han p: Ti l b tng ca Cao nh.
Khng Minh ni: Ta bit Cao nh l ngi trung ngha, nay v ng D xi gic, mi n ni th. Ta
tha cho my v bo Cao nh li hng, ko mc v to y.
Ngc Han ly t lui ra, v ra mt Cao nh, thut li chuyn Khng Minh nhn c v ng cm
n Khng Minh bit ngn no.
Hm sau ng D n chi tri Cao nh hi rng: Ngc Han lm sao v c th?
nh ni: l Gia Ct Lng tha cho v.
D ni: y l mo ca Gia Ct Lng khin cho chng ta bt ha vi nhau . Cao nh trong bng
h nghi, cha bit tin ng no. Bng c tin Thc tng n khiu chin. ng D dn ba vn qun
ra nghnh ch, nh nhau cha c vi hip, D quay u chy mt. Din dn qun ui nh
hai mi dm mi rt v.
Hm sau ng D li dn qun n. Khng Minh ba hm lin khng cho qun ra. n hm th t,
ng D, Cao nh chia qun lm hai ng n cp tri Thc. Khng Minh sai Ngy Din phc
sn t lu. Qu nhin, qun hai ngi ko n th b qun phc ra git mt qu na v bt sng rt
nhiu. Ngu Din gii c v tri. Khng Minh sai giam qun ng D mt bn, qun Cao nh mt
bn, ri cho qun s ni phao ln rng: ni l ngi ca Cao nh th tha, cn ngi ca ng D th
git sch. Qun s ai ai cng nghe bit tin y c. Mt lt Khng Minh cho i bn qun ng D ln
trng m hi rng: chng bay l b h ca ai? chng ni di rng chng ti l b h ca Cao nh.
Khng Minh lin tha ti, li cho n ung, ri sai ngi a ra khi coi, tha v tri.
Khng Minh li cho i qun ca Cao nh ln hi, th chng ni rng: Chng ti mi thc l qun
s ca Cao nh.
Khng Minh cng tha, cho cm ru n ung v bo: Hm nay ng D c sai ngi n u hng
mun dng u ch chng bay v u Chu Bao ly cng, nhng ta khng n th. Chng bay c
phi b h ca Cao nh th tha cho v, khng c lm phn na, nu ta li bt c quyt khng
tha u.
Chng cng ly t ra i, v n tri nh, thut chuyn li vi Cao nh. nh lin sai ngi n tri
ng D d la xem sao, thy qun ng D c tha v, ai cng c bng cm n c ca Khng Minh.
Nhiu ngi mun hng theo Cao nh. Nhng Cao nh vn cha yn tm li sai ngi n thm
tri Khng Minh xem h thc th no, khng ng b qun canh bt c em np. Khng Minh gi
V Ti Lc
Th on chnh tr
tng khng bit, cho l qun do thm ca ng D, mi gi vo trng hi rng:
- Nguyn sy my ha em np u Cao nh, Chu Bao, lm sao l hn, khng mang n,

thng ny li sang y do thm chi y.
Tn qun y ni hm h cho xong vic. Khng Minh i cm ru, ri vit mt bc th, giao cho
hn v dn rng: My cm giy ny v trao cho ng D, bo hn lm mau i, ch l. Tn qun ly
t tr v, ra mt Cao nh trnh t th ca Khng Minh ln, Cao nh coi xong th gin ni rng: Ta
thc lng i n, n li mun hi ta, dung th sao c.
Lp tc gi Ngc Han ln thng ngh. Ngc Han ni: Khng Minh l ngi nhn c ta lm phn
khng nn. V li vic lm phn l ti ng D gy ra c, chi bng git quch hn i v hng Khng
Minh l hn.
nh hi: Th th h th lm sao by gi?
Han ni: Cha cng lm m tic ru, mi ng D n chi. Nu hn khng c bng g tt i li
nh thng. Nhc bng khng n tt l c bng khc. Cha cng nn em qun nh mt trc,
ti xin phc qun ng nh mt sau tri, th no cng bt sng c hn. Cao nh nghe li m
tic mi ng D. D qu nhin ngh li qun s tha v hm trc, khng dm n.
m hm y, Cao nh dn qun ko n tri ng D. Qun ca ng D c Khng Minh tha v
u nh n Cao nh, lin tha c ko c v gip Cao nh. Qun s cha kp nh nhau chy
tn lan. D vi vng ln nga ln ra ng sau ni. i cha c vi dm bng u ting trng ni
ln om sm, mt tan qun trn ra, Ngc Han cm kch qut nga xng ln. D cha kp tr tay,
b Han m mt nht kch ng ln xung nga, ri cht ly u. Qun b h ca D u hng c,
nh dn hai tan qun em u D li hng Khng Minh. Khng Minh ngi trong trng qut qun
s li Cao nh ra chm.
Cao nh ku rng: Ti cm n Tha tng nn em u ng D v hng c sao li chm?
Khng Minh ci m ln ni rng: Ngi nh tr hng che mt ta ru?
nh ni: Tha tng ly g lm bng m cho ti l tr hng?
Khng Minh m trt ly ra mt phong th, a cho v bo rng: Chu Bao sai ngi dng hng
th n y ni ngi vi ng D kt ngha sng cht vi nhau, c l u mt chc m ngi n git
hn, cho nn ta bit ngi n tr hng.
nh ku ln rng: Chu Bao n lm k phn gin y, Tha tng ch c tin.
Khng Minh ni: Ta cng cha vi tin ngay mt mnh th u, nhng ngi c bt c nt Chu
Bao th ta mi coi lm thc.
nh ni: Tha tng ch nghi, ti xin bt nt Chu Bao li np c c khng?
Nh vy l ngu gi nhi tr tc d ch u v bch k ip xut. (K n theo k kia m tip ni).
Vn dng mu lc
V Ti Lc
Th on chnh tr
S vn dng mu lc bin ha khn lng, n thay i theo tng ngi tng vic, tng ni tng
lc. Tuy nhin cng c th khi qut vo my nguyn tc sau y:
1) Gi b mt: ng Qu Cc T ni: "Thnh nhn chi o ti n gi nc" (o ca ng thnh l n
mt). Yt Tuyn T ni: "Mu thnh mt, hi tit, tam qun chi s mc trng mt" (mu thnh
l do kn o, bi l do tit l, vic binh khng g trng bng b mt). C s ca mu lc l b mt
cho nn Hai Nam T mi vit trong thin Binh lc hun rng: "Binh qu mu chi bt trc d, hnh
chi n nc d xut bt , bt kh d thit b d. Mu kin tc cng, hnh kin tc ch. C thin dng
binh gi, thng n chi thin, h n chi a, n chi nhn). (Mu qu l ch bt trc, khng l hnh
tch c th bt k nh ti lm ch khng liu c. l hnh th mu cng. Cho nn ngi
gii vic binh tt phi gii v php n).
Lm chnh tr cng ch c mt ch n ng u, hy giu k lc lng ca ta, mun ca ta, s
trng s on ca ta, nh th c nhn gi l thng thin.
Trong bt c bin ng lch s no k thng l k gi c b mt ca mnh v bit nhiu b mt ca
i th. Fouch thng Robespierre ch trn trn tuyn ny, c hai u thng minh v gii chnh tr.
Nhng Robespierre km Fouch v mi nm lm gio hc trng nh dng. Mi nm y,
Fouch phi chu nhng quy lut ca trng rt kht khe, khc kh thm lng v ti tm. Nh khng
kh ngt ngt m Fouch tm n mt ci hc trn hn Robespierre l: k thut im lng - mt ngh
thut ngy trang - thm kn v t ch quan st - bit n su kn tm hn con ngi. Fouch hn
Robespierre ch sut i Fouch khng ai c th nhn thy d mt ln ng ta bin sc mt, mng
vui hay hn gin, hi s hay lo u, nhng ng gn trn mt Fouch hon ton do tm no ng ta
nh at, b mt Fouch chng khc no bc tng cao v dy ca mt nh tu kn.
Cng nh Trotsky thua Staline sau ny chnh cng bi ti Staline nm c ton b k sch ca
Trotsky. Trotsky x dng li bi hc thng Mi 1917 tc l phng php tng khi ngha bng
cch la ra mt o qun kin quyt chim trn cc c s trng yu lm t lit b my chnh
quyn. Staline bit th nn cng tung ngi ca mnh chc sn nhng ni bt trn tt c nhng
ngi ca Trotsky. Khong ba gi sau Trotsky mi bit k hach ca mnh hon ton tht bi.
Ni v s kin lch s trn, nh vn Malaparte c nhng nhn nh: Sc mnh ca Staline (mt
ngi km xa Trotsky v hc vn) l tnh nhn ni lnh lng. Staline nh mt con th rnh mi, lng
l theo di tt c nhng hnh ng vi v, si ni ca Trotsky bng nhng bc nng n chc nch
v chm chp ca mt anh chng nng dn. Staline kn nh ming bnh, lnh nh ming thp, cn
Trotsky th kiu hnh, bn chn nung nu vi qu nhiu tham vng.
2) Vn dng mu thun: "Tam Quc ch din ngha" hi th 13 c on:
Hin khc ni rng: Trm b hai thng gic y khinh nhn lu. Nu git c th may lm.
Dng Bu tu: Ti c mt mo, trc lm cho hai a t tn hi ln nhau ri sau mi mi To
V Ti Lc
Th on chnh tr
Tho em binh vo git sch l gic, yn triu nh.
Hin hi: K y l g?
Bu tu: Ti nghe v Quch D rt hay ghen, sai ngi i li vi v n, dng k phn gin, hai thng
gic y tt git ln nhau.
Vua lin vit t mt chiu, a cho Dng Bu, sai Bu thi hnh k y.
Bu lp tc sai v, ly c c vic n ph Quch D, nhn dp bo v D rng: Ti nghe Quch
tng qun thng cng vi phu nhn L T M c t tnh vi nhau, tnh thn mt lm, nu quan T
M bit chuyn tt b tai v. Phu nhn nn gi gn ng cho i li na l hn.
V D em lng ng ngay chng, ni: Tho no m y nh ti khng v, chng ha ra i lm vic
v s . Gi phu nhn khng ni th ti khng bit, t nay ti xin gi gn.
V Bu t gi v. V D ra tin, hai ba ln t n ri mi tr vo.
c vi ngy, Quch D li sp sang nh L Thi n yn. V D ngn ni rng: L Thi l ngi
bt trc lm, v li thi nay ngi anh hng khng chc ng lu c vi nhau. Phu qun sang bn
y, v d trong khi n ung, L Thi nh thuc c, thip lm th no?
Quch D nht nh khng nghe. V hai ba ln ngn cn. Bui chiu L Thi sai ngi em biu mt
mm ru. V D b thuc c vo n ri mi bng vo cho chng. D nh n ngay th v can
li ni: n ngoi a li, khng nn n ngay. Ni ri em mt t cho ch n th. Ch n cht
lin.
T y Quch D bt u ng L Thi.
Mt hm tan chu, L Thi li mi Quch D v nh ung ru. D cng n. Tn tic, D say mi
tr v. Ngu nhin m hm y au bng. V thy vy mi ni: Thi li n phi thuc c ri!
Ni ri em nc gii c cho ung. D ung xong th ra ht n, th khi au bng. D gin lm
ni rng: Ta vi L Thi cng toan vic ln vi nhau, nay bng dng mun hi ta. Ta khng liu
trc tt mc tay n.
Lin sa son gip binh bn b i nh L Thi. C ngi bo vi L Thi, Thi ni gin ni rng:
Quch D sao dm th. Cng em gip binh bn b li nh.
X hi do mu thun xung t m bin ha. Lm chnh tr da vo mu thun lm n by thay
i thi v to th lc. Cha thy mu thun pht hin th phi tm cch pht hin mu thun. Mu
thun cha c th phi ch to mu thun.
Trong ni chin Quc-Cng bn Tu, trn tuyn mu thun rt rng ln v c Cng sn khai
thc trit . Tt c b my tuyn truyn ca Cng sn c ng vin dng vo k hach ch to
mu thun.
T d: i vi hng ng Quc Dn ng, Cng sn phn nh ra nhiu thnh phn, no thnh phn
ngoan c, thnh phn t i gia (Tng, Tng, Khng, Trn), thnh phn khai minh, thnh phn tin
V Ti Lc
Th on chnh tr
b
i vi giai cp t bn, Cng sn chia ra no l: cng ho, quan liu, t bn, giai cp i t bn,
giai cp t sn dn tc.
i vi nng dn Cng sn chia ra no l: a ch, ph nng, trung nng, bn nng, c nng.
i vi tr thc Cng sn h danh tng phn t bng nhng danh t khc nhau nh: phn t dn ch,
phn t tin b, phn t bo th, phn t lc hu.
Sau Cng sn mi ch to mu thun sut lt t trn xung di, t di ln trn, a ch xung
t vi ph nng, trung nng on ght ph nng, bn c, th hn a ch. Phe t ho trong ni b
ng quc dn xung t vi phe khai minh tin b v.v... Phn t dn ch kch phn t lc hu bo
th.
Cng lc y Cng sn li m ra mt mng li trn tuyn thng nht l khng Nht, thng nht
chin tuyn thu v mt mi m c lp k th chnh.
Cng sn gi chung ng li trn l phn hp chin lc.
Chin lc phn hp y nh sau:
Phn gm c nhiu hnh thc: phn ha, phn tn, phn ly, phn cch, phn lit, phn bng.
Hp cng c nhiu hnh thc: lin hp, kt hp, ai hp, tp hp, c hp, on kt, hp tc.
Cng nhm vo mc tiu phn chia k th lm cho lc lng i phng yu i v tp trung lc
lng cho mnh ln. Nhng mi hnh thc phc tp k trn li c nhng tc dng khc nhau v
mi hnh thc trn l mt chin thut tinh vi c nghin cu k cng.
3) Thun phn: Thang nh vua Kit, nhng s ngi i ch mnh tham lam khng phc, nn
Thang lp mu nhng thin h cho Quang V. Nhng li s Quang V nhn nn sai ngi n ni
vi Quang V rng: Thang git vua m li mun ting c cho ng bng cch nhng thin h cho
ng y. Quang V hong s khng nhn ri nhy xung sng cht. Nh th gi l thun phn. Th
on ny mang nhiu tnh cht ng phng. N bt ngun t trit l ca Bo T: "Thnh nhn hu
k thn nhi thn tin, ngai k thn nhi thn tn, phi k v t gia? C nng thnh k t." (Thnh
nhn thng t thn mnh sau ngi ri m li trc ngi. Khng ngh ti thn mnh
thn mnh tn ti. Lm iu v t thnh ci t.) Th on thun phn rt k diu. Nu nhn khng
k ngi ta c th bo n l nhng g khng tng, m h. T d Qu Cc T ni: "Dc cao phn
h, dc th phn d" (mun ln cao nn xung thp, mun ly th nn cho) nhng xin c gi hy
c tip: gii dng thun phn th ly li lm tin, ly th lm cng, ly nh lm ln, ly thp lm
cao, ly cong lm thng, ly nhc lm vinh, ly m lm dng, v.v... th nguyn tc thun phn s
dn dn hin hin tnh cht k diu ca n.
Koutouzov ra lnh cho ton th qun i rt lui cho N Ph Lun tin vo nc Nga. Lnh ca
ng c mi ngi n nhn vi n ci ma mai cho l s nhc. Ri ma ng ti, qun N Ph
V Ti Lc
Th on chnh tr
Lun v tin mau qu m khng c cng c nn sa ly. Koutouzov h lnh phn cng ton thng. Th
chng l ly nhc lm vinh, ly thai lm tin sao.
Mao Trch ng b Quc qun ui ra khi so huyt Thy kim pha Nam. Qun Mao phi chy
ngc ln pha Bc n Din an, m sau ny Cng sn mnh danh cuc i v i l vn l
trng chinh. S d Cng sn c t cch gi l trng chinh, nh bit p dng ti tnh nguyn
tc thun phn. Phe Mao, Chu khng chy di, tri li h li dng tnh th tuyt vng ny bng
cch sut dc ng Nam ln Bc, h c ngh ngi ch no l nh chim ch y, ri thc hin ci
cch rung t tuyn truyn. Khi no phe Quc Dn ng ti li chy, nhng d sao h cng lu
li ni va chy nhng vt tch su m ca ch ngha. Bi th nn tng kt cuc hnh trnh t Thy
kim ln Din an, ngi ta c th ni thua v qun s nhng thng v chnh tr.
Khong 1946, Tng Gii Thch m cuc tn cng quy m vo so huyt Cng sn. Tng gi l
Bc pht. Nhng vic lm ca Tng khng c dn chng ng h, v cuc khng chin va xong
dn chng cn ang hi hng vi chin tranh. Nay li nghe thy Tng pht ng chin tranh nn
ton dn si ni cng kch h Tng, khin cho uy tn ca h Tng gim st nhiu lm. Phn i
bin thnh bo ng khp ni.
4) Bn th: Khi Mao Trch ng nh nhau vi Tng Gii Thch, ng c ra tm sch lc,
l:
a) Quan im trng k.
b) V trang u tranh.
c) Cn c a nng thn.
d) Cng tc nng dn.
e) Vn ng qun chng thnh th.
f) Cng tc binh vn.
g) Chin tuyn thng nht.
h) Cng tc c v.
Tm sch lc trn ny, trong c sch lc chin tuyn thng nht rt quan trng i vi nguyn tc
sch ng bn th v l mt khu chnh ca chin tranh chnh tr. Sch ng bn th l u tr nng
hn u lc. Khng dng mu m dng mu, khng nh m ha. Ha ci hu dng ca i phng
thnh v dng. Ha th a s ca i phng thnh thiu s. Ha s trng ca i phng thnh s
on. Ha lc lng ca i phng thnh lc lng ca ta.
Vng Don dng k m nhn bin L B ang l th ca m triu thn ra th ca ng Trc.
Fouch m thm dt mng li c lp Robespierre m h th.
Hitler k ha c vi Nga khi lo v mt ng cho rnh tay gii quyt mt Ty. Nga s k ha
c vi c tranh th thi gian lm n nh tnh hnh ni b.
Th on chnh tr
V Ti Lc
Chnh sch vin giao cn cng ca Trng Nghi gip cho Tn thnh cng vic thng nht.
Thin bin v minh bin
Thi chin quc thn t nc T l Trng Su b bt nc Yn (Yn vng?) mun git Su
nhng Su trn that. Chy n bin cnh nc Yn li b tn tiu li bin cng bt c. Trng
Su mi ngh ra mt k, bn gh tai ni nh vi tn tiu li kia rng: "Vua Yn mun git ti l v c
ngi bo ti c giu vin ngc bch rt qu, vua hi ngc, ti ly u ra m dng. Vua khng tin, tra
kho, ti nhn liu l nut vo trong bng ri, vua bn sai m bng ti ly may ti trn c.
By gi nu ngi khng tha ti th khi b gii trc mt Yn vng ti s khai l a ngc bch cho
ngi v ngi cng nut vo bng ri".
Tn tiu li nghe xong s hi lm bn tha cho Trng Su i that.
Nh vy gi l php thin bin (hay bin ha).
Kinh Dch vit: "Cng tc bin, bin tc thng". S vt bin i khng ngng, con ngi sng trong
x hi m khng hiu ci l thng bin tt s lm vo th cng. Dng mu m khng bit bin mu
tt mu cng.
Thi i tri i mt cch v tnh, lch s tn bo lnh lng, n tin theo con ng cn thit ca n.
Lon Thp nh S qun lch s i hi mt lc lng ng ln thng nht v ngi thng nht n
c gi l Vn Thng Vng, l bc i khng th khng c c. Tuy nhin trong s i hi
khng trnh c ca lch s vn m cho mun ngn li khc nhau.
u tranh chnh tr l vn ng mu lc bin tt c nhng iu kin khch quan ca lch s, ca
tnh th thnh ra nhng c hi cho ng, l iu m Lnine lun lun nhc nh ng vin ca
ng ng.
Nh vy u tranh chnh tr thnh bi ty thuc vo hai ch thin bin.
Sau ba ung ru lun anh hng vi To Tho, bit To Tho nghi mnh nn Lu B rt hi s. Va
lc c xy ra vic Cng Tn Ton b Vin Thut nh bi. Lu B mi chy ngay vo xin vi To
cho mnh c binh i nh Vin Thut. l ci mu bin ca Lu B nh B ngh hm trc: Ta
khng nhn dp tm k that thn cn i n bao gi? To Tho thy Lu B xin nh vy, bng lng
cho.
Huyn c v nh tr, sut m thu xp kh gii v nga chin eo n tng qun, c thc i
cho chng. Quan Cng, Trng Phi mi hi: Sao phen ny anh i vi vng th? Lu B p: Ta
Ha nh chim lng c li, chuyn ny c i nh c vo b ln, chim ln my xanh, khng b
giam hm trong lng li na.
By gi Trnh Dc v Quch Gia i khm xt tin lng va v, nghe thy To Tho sai Lu B
em binh sang T chu, vi vng vo bm rng: Sao tha tng sai Lu B i c binh?
Tho p: Cho ra chn ng Vin Thut. Dc ni: lc Lu B gi chc mc D chu chng ti
V Ti Lc
Th on chnh tr
xin tha tng git i tha tng khng nghe, nay li cho i cm qun, th l th rng xung b,
ui h v rng, sau ny mun tr i cn lm sao c na? Quch Gia ni: nu tha tng khng
git Lu B cng ch nn sai i ra ngai. C nhn dy: mt ngy th gic lo mun i. Xin tha
tng ngh li.
u nm 1947, ton th hc sinh khp nc Trung Hoa xung ng vi nhng biu ng: o
ch ngha quc M. Qun M ct i. Hc sinh, sinh vin phn ut v v mt n sinh vin b lnh
M cng hip. Cc s gia gi l v Trm Sng, n sinh vin kia l Trm Sng. S thc y l
mt v cng hip c t chc kho lo nhn c hi y m Cng sn bin thnh phong tro bi
M. Trm Sng l mt n ng vin ng Cng sn. Theo bn iu tra ca nh ng cc lc y th
chnh Trm Sng m Rveillon mi mt lnh M n vi c v anh M say ru ng nghch kia
mc vo trng.
Hai Nam T ni:
"Thnh nhn gi, nng m nng dng, nng nhc nng cng ty thi nhi ng tnh, nhn t nhi
lp cng. Vt ng nhi tri k phn. S mnh nhi st k bin. Ha tc v chi tng, vn tc v chi ng.
Th d chung chi nhi v s khn".
(Bc thnh nhn, lc n lc hin, lc t ra yu lc lm ra mnh ty theo thi m hnh ng. Xt vn
m gy li. Lc bin ng nhn thy ngay nhng mi mu thun, s vic va nh ln bit ngay n
nhng bin ha nhn hnh tng ca bin ha m vn dng mu cho thch ng).
Nc Ngy em qun nh nc Hn, Hn cu cu nc T. T Uy Vng hi hp qun thn li
hi: nn cu sm hay cu mun?
Mu thn Thnh Hu tha: sm hay mun g cng chng bng khng cu.
Mu thn in K ni: nu khng th Hn ri vo tay Ngy?
Tn Tn by gi mi chm ri ni: nu bnh Hn khi Ngy cha nh m cu nguy th l ta thay
Hn m chu n vi Ngy. Ta kt thn vi Hn chc cho Ngy mun ph Hn quc. tt nhin
Hn quc cng thy cn phi i vi ta, by gi Ngy mt ri, ta em qun cu Hn tt phi thng.
Nh vy c c li ln danh. Nh vy l minh bin.
Tha th v nm c hi
Chu V Vng sai ngi i quan st ng tnh ca triu nh vua Tr. Ngi quan st tr v bo:
Triu nh nh Thng lon ri. V Vng hi: Lon n trnh no? Ngi quan st p:
Ngi tt khng thy m ngi xu y ng. V Vng ni: Vn cha phi l thi c n.
Ngi quan st li i sang nc Thng, t lu sau v bo: Thng triu cng lon. V Vng hi:
Lon nh th no? Ngi quan st p: Cc ngi hin c phi b trn. V Vng ni: Vn cha
phi l thi c n.
Ngi quan st nh phi quay sang nc Thng mt ln na. t lu sau v bo rng: Thng triu
V Ti Lc
Th on chnh tr
lon ln ri. V Vng hi: Lon n mc no? Ngi quan st p: Dn chng on ght thm gan
tm rut m khng ai dm h rng. V Vng v tay ci ni: n lc ri .
Chu V Vng n tm ng L Thi Cng bn mu pht Tr. Thi Cng bn: Tiu nhn y ng
th nhn mng r rng, ngi hin trn chy th cng k bt u v, dn on m khng dm on
dm than, l chnh tr h khc qu mc, ta em binh m nh tt s thng ln.
Chu V Vng im trn hn ba ngn qun tinh nhu, tin nh nh Thng, th nh gi bo, vi
ngy bt git c vua Tr tiu dit nh Thng.
Kinh Dch dy "Thi tha lc long nhi ng thin" (thi n th ci su con rng m ng tr ci tri)
nm c c hi, tha th ch cn lm va phi cng gy c cng to. Lo T ni: "Mt triu d
mu" (im mt hin ln th d nh).
Trung cng chim Trung Hoa lc a nhanh nh cun t tin, chng phi v ti qun s ca Cng
sn gii m v tha c th. Ci th tng t nh ci th ca Chu V Vng hng binh pht Tr.
Th no l c?
im chuyn bin ca vic, ch giao im ca tnh th, lc khn trng, gi l c. Yt Tuyn T
ni:
"Hu mc tin tc th c, chuyn thun tc phi c d, hu tha chi tc vi c, tht chi tc v c d.
Mu chi nghi thm, tng chi nghi mt, ch thc, li quyt." (Trng thy trc mt y l c,
chp mt b qua i th y khng phi l c na. C th tha th c gi l c, khng th tha th
c hoc b l i th l tht c. ng trc thi c phi mu cho su, gi cho kn, nhn cho tinh,
ri hnh ng quyt lit).
Th no l tha th?
Nhn mt li im ch to ra quyn l tha th. Tha c th khc no nh ngi ln khi trn
t trn nh ni cao xung.
Nm 1799 l nm th ba m cuc cch mng Php i vo ch v v hn lon, con ngi chn nn
v mt nhc v nhng v chm git ln nhau v nhng cuc vui sa a. Thi nt, ngho i bt u
xut hin. C quan chp chnh Directoire b dn chng bng nho khinh r. S d c cu ny cn
ng vng c chnh l v nc Php ch mun yn thn. Sau khi p qu nhiu mng o v sau
nhiu ln v mng gi y nc Php cn ngh ngi. Chnh quyn Directoire yu qu khng sc
em li nhng g dn chng i hi, th tng i cn yn tnh cht t, nhng cc tnh khc th
qu t. Hn lc no ht nc Php cn mong c mt v lnh t, mt ngi hng.
i lc ngi ta ngh n dng di ca ch qun ch chuyn chnh l Louis XVIII. Nhng
khng th xong c cc tay t cch mng s hi b tr th nn quyt sng mi vi dng di ny.
Tuy nhin cng phi tm ra gii php. ng lc y th mt ting st n trn tri: tin Bonaparte bt
thn tr v Php. Nghe tin y Sieyes ni: chng ta ang cn mt thanh gm bu, l Bonaparte.
Th on chnh tr
V Ti Lc
Tin ny vang di khp Paris. Bonaparte i n u u c thin h cho n nng nhit. Trong
thm tm mi ngi u nhn thy chuyn v ca Bonaparte l c hi cu vt nn Cng ha v th
ch dn ch.
Ngay chiu hm tin loan ra, tng Moreau mm ci ni vi Sieyes rng: Ban ngy ng ta ng n
nhn nhng nghi l v tng chiu l, nhng m xung th bt u cuc u tranh gay go hn vi
mi qu k, th on.
That tin Bonaparte tm n Barras a ra ngh ng s dng qun i lm cuc o chnh i
hi sa i bn hin php. Hin php mi, Barras s c nm trn quyn hnh php cn Bonaparte
th nm qun i. Barras tha hiu, mt khi Bonaparte nm xong qun i ri th quyn hnh php
ca mnh cn ngha l g na, nn Barras t chi. Tht vng vi Barras, Bonaparte ti ve vn Gohier,
nhng cng khng em n kt qu no kh quan hn. Ch cn li mt mnh Sieyes, mc du khng
a Sieyes lm, nhng chng lm th no hn. Bonaparte nh Talleyrand thu xp cuc gp g gia
ng v Sieyes, Sieyes tha thun tho t hin php mi. c mt trong m ngi vai v ca
Directoire cng m mu ri, by gi Bonaparte cn bn tr ngi ln lao na phi vt qua:
1) S ng la ca b trng cnh st cng an.
2) Barras khng ngn tr, Barras ng trung lp.
3) Nhng phng tin ti chnh quan trng.
4) S ng h ca qun i.
Fouch con ngi trm lng v th on nht lc khng b Bonaparte thuyt phc, ng nhn
thy r tnh th v t ng h Bonaparte. Chnh Fouch khuyn khch Bonaparte phi hnh ng
gp, th nht l tha hip vi Barras.
Bonaparte i cng vi Fouch n Barras. Ch mt ci lc u ca Barras l cng vic tht bi.
Nhng trc Fouch, con nhn c nguy him vi mng li khp ni, Barras cm thy chn ngy
nhng c gng ng u qu gay cn. Barras nh khut phc v t iu kin bo m li th
cho mnh v bn triu ng tin vng (gi bng 40 triu quan nng) s tin ny do nh ti phit
Collot ng ra.
Cn tr ngi ln nht l qun i. Ni chung ton th qun i khng phn i vic lm ca
Bonaparte nhng tm l khng phn i y c nhiu im phc tp nh h lo nn Cng ha c th
v, h l qun i, h mun trung thnh vi ch . Trong khi y b trng chin tranh Cranc
th nht quyt chng li bt c mt cuc o chnh no. Cranc em vic lm ca Bonaparte t co
vi Gohier v Moulin (hai nhn vt quan trng ca Directoire). V qu mt mi Gohier v Moulin
khng coi li ca Cranc l quan trng lm, hai ng i bng chng. Cranc lin gi mt bo vin
ca ng n nhng tn mt bo vin khi thy vic lm tr nn to chuyn, s hi chn li n th tht
vi Fouch. Fouch cho giam cht tn ny lun. Cranc chu thua.
V Ti Lc
Th on chnh tr
V c thun bum xui gi nh vy Bonaparte nhy vo nm ton b chnh quyn nc Php, bng
mt k thut o chnh mi nht m lch s ghi l ngy 19 Brumaire. Mc du ngy c nhiu s
h, v phn Sieyes cng nh v phn Bonaparte, nhng vn c Napolon i ra i bi v nhu
yu lch s i hi. V l mt ci th khng th khc hn c na.
Trc ngy 19 Brumaire, Bonaparte ch l mt anh qun nhn thun ty, Bonaparte thng v tha
c th li c thm Fouch bn cnh dy mnh nm c hi. Sau ngy 19 Brumaire ngi ta thy
cun sch gi u ging ca Bonaparte l nhng trc tc ca Machiavel. Chnh Bonaparte sai
v cng thn ca mnh l Charles Phillips Toussaint dch cun Le Prince v xut bn vo nm 1799.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Chng 5
Chnh tr khng phi l gic m hoa trong chuyn thn tin m l mt thc t tn nhn.
If you happen to be in power,

don t think you are so almighty
SUHARTO
Thi c c hay l khng c g khng phi l thi chnh tr ng. Mi giai on
ch c mt kh nng thc hin hn ch. Mi giai on cn mt n lc thm kh nng cho giai
on sau. Khng Minh mun Kinh chu lm bn p ly Ba thc, khng c Kinh chu Lu B khng
th xng vng t Thc.
Mi bin php chnh tr u xy dng trn nguyn tc t d n kh, t nh n ln, v tm cho ra
kha cnh thun li ca chng ngi vt qua.
Mi s vic nt kt kh khn ni khi qut bao gi cng c ba lai:
th nht: Tt c nhng g thuc vn nhn s;
th hai: Tt c nhng g thuc v vn nhn lc vt lc;
th ba: Tt c nhng g thuc vn iu kin khch quan.
i vi vn nhn s, phng php gii quyt l tiu dit nhng phn tranh ni b, nhng thnh
kin v xy dng mt lnh o quyn vng chi. Nhng khu hiu chnh tr ta thng nghe thy
nh: chn p phn t phn cch mng on kt, ph bnh v u tranh gii quyt mu thun
tin ti on kt trn c s mi, ht thy u l nhng bin php nhm gii quyt vn nhn s.
i vi vn nhn lc vt lc, phng php gii quyt l thu thp t sau nhiu. ng cch mng
V Ti Lc
Th on chnh tr
no lc u cng ch c nm mi ngi, sau mi thnh ngn vn ngi. m chy ln no cng

khi s bng ngn la khng to hn ngn la trn u que dim.
i vi vn iu kin khch quan, phng php gii quyt l xy dng kh nng u tranh cn c
vo hon cnh hin thc. Phi thn trng quan st nhng triu nc ln v nc rt xung ca lch
s. Bit bin c hi thnh s thc, nhng cng bit ngng u.
Ni v quy lut nhng b
Dostoevsky vit trong cun Nht k ca mt nh vn:
... Bn bc xung mt ga tnh nh v ngu nhin c nghe tin chin s loan bo c hn mi ngn
ngi cht, in tn va loan bo xong. Ri bn li trng thy mt chng trai tr vi nt mt say sa
khng phi anh ta hoan h v s t nn nhng v anh ta say sa v l tng cao siu, anh ta thnh
khn ku gi: hi cc ngi ngoan o, cuc i ri cng hy dit, tt c u hy dit.
Bn hy nhn k tn , bn s thy ngay hnh dng ca mt tn khn nn ang t u c mnh v
u c nhng ngi chung quanh.
C k kia, y thng qu gi cm n Thng v y khng b nh p, nu c ai nh p y, y cng
cm n Tri Pht l may mn y khng b git cht. Ri c ai git cht y, y sn sng ci ly Thng
gii phng linh hn bt dit ca y ra khi ci tri t au kh ny.
Trn y l nhng li cng kch ch ngha ch bi.
Anton Tchekhov vit trong v kch Ba ch em:
Cuc i tht cam go. C nhiu ngi trong chng ta qu bi quan cho rng tt c s dn chng ta n
tuyt a v khng cn hy vng g ht... nhng ri n li sng sa huy hong, khng lu u tt c ri
s li sng ln nh xa.
Sologub vit trong tiu thuyt Ngi nh c, ngi nh c ngi b t hnh v chnh tr:
ngh v Boris b treo c khng h m nh h. Nhng lc nh mt tri chi chan, nhng lc nh
trng trong vt bu tri, chuyn y li tr v thc tnh tm hn h... i lc n v x dn vt n
au... Nhng ri chnh nhng dn vt v x n au y li tr li thc tnh h.
Trn y l nhng li y ha hn khi phi p dng sch lc o thai.
Ch c nhng con ngi chnh tr sng sut lm mi nm c quy lut nhng b. Mi cuc chin
tranh u phi tin hnh mt cch rt bin chng, nu khng hiu nh th, khng th lnh o u
tranh. u tranh l hy dit nhng chng ngi trc mt tin, mun hy dit nhng chng ngi
u tranh cn lng dng cm cng rn, nhng khng phi ch c hnh ng dng cm cng rn v
i khi s li bc cng l hon thnh vic tin ln.
Quy lut nhng b nh th no?
1) Gi cht trn a ti hu, nhng c im khc c th ty thi nhng b. T d b thnh th
gi cht nng thn. Tuyn b hc tp Tam Dn Ch ngha chn cuc tn cng qun s nhm tiu
V Ti Lc
Th on chnh tr
dit Cng sn ca Tng Gii Thch. B Thy kim chy ln Din an.
2) Khong trin lc lng ra bn ngai, nhng c th ty thi b ty thi chim. T d: Chp nhn
rt lui khi Cuba ginh li cam kt ca M i vi ch Castro. K ha c Tilsit.
Nhng b l chin thut khng phi l chu hng xin thua, nguyn tc cn bn ca nhng b l li
mt bc tin hai bc.
Nhng b nh chnh sch ca Phm Li Vn Chng nhm bo ton lc lng, nhm lm cho Ng
vng c . C nhng b Ci k mi c thng li C t.
Nhng b lm g?
Chin tranh hay u tranh bt u v chm dt bng mt chui thng li khng gin on khng th
c trong lch s. N phi kinh qua nhng giai on khc nhau, ln bng xung trm.
..............
Ni v tha hip
Tha hip khng k lai no v tha hip vi bt c k no trong nhng iu kin thun li cng cn
thit chng km g bo lc nh k th trong nhng iu kin thun li khc. C hai u hng
chung vo mc ch trnh b tiu dit (bi/v tiu dit?) i phng.
Tha hip chnh tr mang rt nhiu hnh thi, trong lch s cn i ngi ta thy:
- Trung cng tha hip vi Quc dn ng Trung Hoa cng nhau khng Nht dng cuc khng
chin m khong trin lc lng.
- Trung cng lp trn tuyn thng nht tha hip vi cc ng phi thm vy cnh chng Tng.
- Trung cng ra chnh sch tha hip vi ph nng dit a ch, ri tha hip vi trung nng
dit ph nng, ri li em bn c nng dit trung nng.
- Trung cng sau khi tip thu i lc tha hip vi cc cng thng k ngh gia chn chnh
thng mi v cng nghip, sau mi thay th v tiu dit ln mn.
- Trung cng tha hip vi Anh v Hng cng gii quyt li that cho mu dch, v lm ci ca
ng cho bang giao quc t.
- De Gaulle tha hip vi Salan v vn Algrie lt nn t Cng ha.
- De Gaulle tha hip vi Ben Bella gii quyt vn Algrie, tiu dit o qun b mt
(O.A.S.).
- H Ch Minh tha hip vi Leclerc em qun i Php ln Bc Vit, ui qun i Tu i.
- ng Bn-s-vch tha hip vi phe t sn Kerensky chng ch Tsar hong.
- Tha hip ca Ta thnh vi Pht xt dit phong tro Cng sn Espagne.
Trn y l k nhng tha hip ln, tha hip chnh sch, i sng chnh tr cn hng trm tha hip
nh nh:
- Hai phe chin tranh nhng vn c tha hip trao i t binh.
Th on chnh tr
V Ti Lc
- Hai k th nhng vn u u k vi nhau v rt tn trng nhng tha hip thng mi.

- Hai ranh gii chin thi nhng vn c tha hip ngm cho s giao thng gii quyt vn tin
tc.
Lc no th buc phi tha hip?
Khi c hai bn u nhn thy khng th ln nhau c bc no ht na, l lc chn mi cho mt
s tha hip. Khi mi bn u c nhng kh khn ni b phi gii quyt, l lc cn thit mt s
tha hip.
Nhng nm sau ca nm 1917, nhng tay p phe quc t u chu nh hng ca Urquhart nht nh
t li ch Tsar hong nc Nga. Ch mi ca nc Nga phi chu bit bao cay cc chn
chnh nn thng mi. Khi kh quan ri, chnh ph S vit phi Krassine sang Anh gp
Urquhart, ban u Urquhart vn bo th kin c, nhng lc Krassine a ra nhiu iu kin mi c
li, Urquhart i sc din v cm bt vit vo giy nhng ch gi c ra sao? s lng bao nhiu? k
kt my nm?
Tng Gii Thch bao vy Din an tiu dit Cng sn, v Ty an n ra, ni b Quc Dn ng
chia r v phong tro khng Nht si ni, Tng Gii Thch nh chu tha hip rt qun v, tuyn
chin vi Nht.
Tha hip l mt chin thut khng th khng c, ni dung ca bt c tha hip no cng c th
cha ng nhiu mu m. Cho nn khi thi hnh tha hip phi phng ch nhn vo hnh ng i
phng v nht nh khng b li cun bi nhng li, nhng ch k kt trong bn tha hip.
V vic a ng lin minh vi phe t do dn ch, Lnine ni:
Cnh tr thc trong t chc ca ta ch ch trng vo my danh t ngn ng ho lm iu kin tha
hip. Cn cnh v sn th hon ton trng cy vo s tranh u. Cnh tr thc hy vng vo nhng
ngi t sn tt, t sn ng n. Cnh v sn trng cy vo lng tt hay ng n ca t sn. Tha
hip v chnh tr i hi nh vy d phi tha hip vi bn t sn xu xa nht chng li bn vua
cha qu tc. R rng l v sn ng h t sn dn ch khng phi tin tng vo lng tt ca chng
m l nh k th chnh ca chng ta l: Tsar.
Ni tm li, nguyn tc cn bn ca tha hip l:
Anh hy cho ti ci g, ti cng s biu anh mt th.
Khng bao gi c tha hip vnh vin hay thc s. Trong thi gian tha hip, hai bn k kt ngay t
lc bt u h bt k kt sa son vi phm tha hip hoc ngm ngm hoc ra mt.
Tuyn b Quc-Cng lin kt v khng chin chng Nht ri v Nam kinh chn chnh xong ni b,
phe Quc Dn ng lin t s Cng sn bt phc tng mnh lnh tc sng ng, mnh danh khu
vc Cng sn l gian khu mang qun ln tiu pht.
Ngc li Cng sn sau khi chnh thc chu quyn ch huy ca Tng ri, rnh tay phng ra phong
V Ti Lc
Th on chnh tr
tro tuyn truyn chng Tng theo Nht, m rng khu du kch Cng sn, tng cng v trang
chng Tng.
H Ch Minh lp chnh ph lin hip vi phe Nguyn Hi Thn, nhng lin sau nhiu cn b quc
gia b a i th tiu, nhiu khu vc quc gia b b i V.M. tn cng.
Th on tha hip c th thu gn vo cu di y:
Va u tranh va tha hip, mun tha hip phi u tranh, mun u tranh phi tha hip.
Thy tu Jesuit Balthazar Gracian ni:
"i sng nhn lai l mt cuc u tranh chng li s qu quyt ca con ngi. Ngi khn ngoan
bao gi cng dng mi mu lc vo trong nh ca mnh. Hn ta khng bao gi h cho ai
bit hn mun lm g, hn c nhm mc ch no thc y nhng hn phi tm cch la khng
cho ai trng thy ci d tm ca hn. Hn tung ra nhng li ni m rt cc hn lm nhng iu m
khng ai ngh n. Nhng li ni chng qua ch lm va lng ch th ca hn, khi ch th bn
bu v nhng li ni kia lp tc hn thi hnh mt vic khc."
i ph vi cuc sng ngi ta phi dng ti tr thut.
Phe o thng c thi khi ni v tr thut thng a ra nhng tn gi khc nhau, k diu khen,
so quyt ch. Thc ra tr thut u c phn bit, khi dng th on th th on no cng tt
min l n mang n hiu qu. Cn s xu tt ca tr thut l do dng th on y vo vic chnh hay
vo vic t, vic tm thng hay vic khc thng.
Napolon ni:
"S d ti thng trn Vande l bi ti t bin thnh ngi Cng gio, nhng sang n Ai cp d
nhin ti cn phi tin o Hi. V nu c ngy no ti cai tr ngi Do thi ti s cho tu b ngay n
Salomon."
Ngi chnh tr lc no cng b chm ngp trong nhng bin chuyn dn dp, h phi p ng vi
bao i hi tng gi. H c quyn ni thng thn nhng iu h ngh hm nay, nhng ngy mai h
c quyn ni khc hn hay ni tri ngc nhng iu h va ni hm trc.Ngi chnh tr c quyn
ni hm nay rng chng ta tht bi v chnh sch mm do, by gi phi cng rn v ngy mai h
vn cng c quyn ni rng: chnh sch cng rn c th em n tht bi v ta li phi mm do. Ci
kh im lm sao ni xui ngc nh th m ngi ta phi nhn l ng.
Nh vy ngy tr l vn dng phng php gi din v thin bin.
c xm chim Php, ng Cng sn Php lao mnh vo cuc khng chin trong khi Nga c k
ha c b ri ng Cng sn Php.
Mun cho chn tng thnh tu th phi bit gi din. Gi din l mt khc tuyn a chnh tr
n thnh cng.
vng chuyn ch mun cho m qun thn khi tc lon nn ly hc thuyt Khng T lm cn
V Ti Lc
Th on chnh tr
bn o c sinh hot. S tn th Khng hc cng c k nh mt li dng gi din tuyt diu.

Trong 36 k ca L Thi Cng, c k "tiu l tng ao" (trong ci ci giu con dao sc) cng thuc
lai gi din. N Hnh chi To Tho, To Tho vn ci ri cn khen N Hnh l con ngi tit
tho him c, nhng To Tho m mu cho Hong T git N Hnh. Tho mn tay Hong
T trnh cho mnh ci ting git ngi ho sng trung lng. Lu B nghe ting st nh ri i
a ang cm trn tay ct che y cho To khi nhn thy ch kh anh hng. Tn Tn khng gi
in chc Bng Quyn git cht.
Mao Trch ng trong thi gian khng Nht nhn c rt nhiu tip t v kh ca M nh
hnh ng gi din, chnh tng Marshall v nhiu yu nhn M nhn nh Mao Trch ng khng
phi l Cng sn m ch l nhm cch mng tin b mun ci cch rung t.
Gi din l ngy tr i vi ngi, nhng ng gi din vi chnh bn thn mnh, ngha l ng em
ci b mt gi m la lun ta. Bi th khi Ha Du hi To Tho v s lng cn chng bao
nhiu, lc u To Tho cn ni di quanh, sau To Tho phi thc s trnh by xin Ha Du
mch k. Hn hi To Tho vn dng cho lng qun khi nao nng, nhng trong thm tm th
To Tho bit r rng ci th nguy him ca mnh.
V phng php gi din, chnh tr hc Trung quc a ra hai nguyn tc:
a) Gi din d cu thc bt cu danh (lm mt gi tin ti ci thc ch khng ch trng b ngoi
hay danh ngha).
b) Hnh d chn tc gi din d kh honh hnh v k (hnh tng cng thc bao nhiu th gi din
cng honh hnh tha h khng cn lo g na).
Con co i lt con cu mi chc n, con hong i lt con h th d cht.
Mc ch ca th on
ni th on, bit th on th phi x dng, x dng th x dng n cng.
Dng Tu gii chng km g To Tho, nhng Dng Tu cht v nng mu nhi bt nng ng. Ch
khoe ci gii no bit khu hiu K cn l To Tho sp rt, no bit To Tho mun lm ca ln.
Ci bit y ch t lm cho To Tho nghi ng. Th nh Trn Cung gii nhng i lp vi To Tho,
To Tho cn qu mn, th nh Quch Gia Tun c gii v ng hn v phe Tho. Ch nh Dng
Tu dng ci gii ca mnh lm mi lo cho ngi hay em ci gii ch riu ch l mt hnh ng
khn ngoan lm oan tri nhiu.
Qu Cc ni: "Bin sinh s, s sinh mu, mu sinh k, k sinh ngh, ngh sinh thuyt, thuyt sinh
tn, tn sinh thai". (Bin ng to ra s vic, s vic i hi mu k, mun c mu k th phi bn
bc, bn bc sinh ra thuyt ny thuyt khc t nh l tin l thai).
Hnh ng bao gi cng i song i vi mu k. Mu k l lo toan t trc, cho nn c th ni rng
mu k i trc hnh ng. Tnh trc ri mi hnh ng sau, nh th gi l mu nh nhi hu
Th on chnh tr
V Ti Lc
ng.
Mc ch ca mu l li. Tn T ni: Khng c li khng ng, khng c g khng dng, mi
hnh ng chnh tr phi dnh cho c mt li ch.
Mc ch l li nhng phi bit phn tch c ch li. B li nh n vi li ln. Thi t an hy
sinh Phan K ly phm vt m Tn Thy Hong a thch, thi hnh k thch Tn Vng ca
Kinh Kha mi thnh. Nhng Th phi mn ci u ca Trang Gi lp uy. Lnine phi k hip
c Brest Litovsk cu vn cuc cch mng thng Mi. l phng php tr to ln khng cn
thc mc n ci ngha nh ca L Tnh khi ng em qun nh t Khuyt, nh Trng Kim
v s thn phi chu cht. Hn Phi ni:
"Hnh tiu trung tc i trung chi tc, c tiu li tc i li chi tn." (Lng trung vt lm hi lng
trung ln lao, lm li nh mt li to.)
Hat ng bao gi cng phi nhn hon cnh no, thi c no. Thi c, hon cnh gi l th. Th
cng ging nh nc i vi con c. C c nc mi th ca vy vng. Ngi c th d b
hat ng. Khng T i bao nhiu nc, rt cc khng thi hnh c o mnh, chng phi v o
ca ng khng tt, cng chng phi Khng T l ngi xu, chng phi l ng thiu kh nng lm
vic. Thi th cha n y thi. Tuy nhin Khng T cng c mt phn li l ng khng xt cho
chnh xc thi th. Bi vy ng b ri vo tnh trng mt nh tin tri tay khng. Khng T l mt
trit nhn hn l mt nh chnh tr. Cho nn sau ny Hn Phi ph bnh Khng T rng: iu ng ni
cng c th a n li ln, nhng ng ni bng nhng danh t qu cao siu, xa cch lng ngi
nn tht bi. Mnh T cng vy, ci tht bi ca ng chng phi v c. Thi Chin quc s d ch tn
trng quyn lc thc t trc mt, bi v lc thng nht hy cn yu qu, lc thng nht yu th cc
th phn lp vn nng n. Trong cc th phn lp cn phi sng cn bng li hi. Kho th n ngi,
yu b ngi n. Mun khe phi mu phi li hi. Trng li trng mu l ci th Chin quc khng
cho php nhn ngha ca Khng Mnh pht trin. Khi nh Hn thng nht, chnh tr vng o lp
th thuyt nhn ngha kia mi c dng.
Cu chuyn in hnh v vn xt th ca L T tht l th. Theo S k L T chp: Vo cu tiu
cht thy l chut n ton ca d, i khi cn b ngi b ch ui nh. ng vo kho thc, cng
thy con no con y n thc bo mp, to nh rng ln tha h tung ty, khng b ngi nh cng
khng b ch ui. L T mi th di ni rng: Ngi hin vi k d cng khng khc g l chut,
khc nhau ch v bit tm cho mnh ci th. T y ng dc lng cu hc, n trng ca Tun
Khanh hc thut vng. Chut cu tiu, ng nhin phi n ca d, chut va thc ng
nhin c n la. Th nh nh vy. Thm th l xt tm ng thun li p t x. Hc Tun
Khanh thnh ti ri, L T ngi ngh vic thin h, nhn thy S Vng khng ng th, su nc
kia yu qu khng hy vng g xy dng nghip ln. Ch cn li nc Tn, lin quyt nh n Tn.
V Ti Lc
Th on chnh tr
L T vo t bit Tun Khanh ni:
"Theo con ngh ci th tranh thin h th by gi phi trong tay nc no c vn c xe tr ln. Nay
con trng ch c nc Tn sc nut thin h, xy dng nghip Vng, vy con t gi thy
sang Tn em nhng g con hc c ca thy ra thi th."
L T p dng phng chm thc thi th gi vi ho kit ca Tun Khanh.
n nc Tn gp lc vua Tng Vng va cht, L T lin tm n nng nh ngi c th lc
Tn lc l Vn Tn hu L Bt Vi. Nh L Bt Vi tin c, L T mi gp c vua Tn. L T
ni: Ngy xa Tn Mc Cng lm b ch ch hu m khng nut c su nc l v th lc ch
hu cn mnh, c nh Chu cn ln. Nhng t Tn Hiu Cng n nay, Chu Tht suy vi, ch hu
yu ri. Tn c th tha th sai bo ch hu. V ch hu phi thn phc Tn nh mt qun huyn.
Vi th mnh ca ta, ta qut sch mt phen thng nht thin h. Th n phi lm cho mau,
nu chn ch ch hu hi phc, lin minh vi nhau th tht kh tnh.
Tt c ci hc ca L T l ci hc v thut tha thi x th.
Nng ta
Tay trng to dng s nghip, thnh cng chng phi nh bn tay trng m nh nhng im ta.
Nng ta cng v nh chic cu, con thuyn ta qua sng. Nguyn Tri phi nng ta L Li
tr th nh n nc. L T phi nng ta L Bt Vi, nh rng L T c ti song nu khng nh
L Bt Vi th ci ti y chc cng mai mt i. n c L Bt Vi cng phi nng ta vo T S. Nu
L Bt Vi coi T S nh mt th hng ha qu bu th L T cng trng cy L Bt Vi nh ngi
nh che ch. Li ni n T S, khi m b tht sng i kht Cam an, vt v vt vng phi
nng ta vo tin bc ca L Bt Vi. S nng ta ln nhau gia L Bt Vi v T S, ny sinh ra
mt v nng ta khc l Hoa Dng phu nhn. Hoa Dng phu nhn khng c con, c T S
nng ta(?) C ba lc u chng c g nng ta, bit tm n nng ta ln nhau. V nng
ta ny lm thay i lch s khng t.
Hn Cao T o vi ln ngi Thin T, dng chin tranh at thin h. Ngi i sau cho rng Lu
Bang khng cn phi nng ta. Nhng xt cho k nu khng c s t tr ca L Cng c l Lu
Bang cng chng nn cm cho g. y l cha k n cng lao ca Trng Lng, Tiu H, Hn
Tn, Phn Khai.
Trong chnh tr s nng ta rt l cn thit. Hitler nu khng c Hinderburg che , chc ng
Quc x khng th nm chnh quyn. Lnine nu khng c c quc th v gy lon, chc cuc
cch mng thng Mi s do ngi khc lm.
Xa kia cn c th c ng tng ru xon khng bao gi chu khut thn di ngi no. Ai lm vua
ch ny, ng lin b i ni khc xng hng, d phi trn vo rng rm lm tho khu.
Nhng ngy nay khng th cn nh vy c na. X hi k ngh t chc rt cht ch, bc thang x
Th on chnh tr
V Ti Lc
hi u tri qua nhng nng che ch.

"Pour l ambitiuex l humilit est l chelle.
Vers laquelle le jeune grimpeur tourne le regard."
Hai cu ni ca Brutus trong v kch Cesar, ta tht r rng tnh trng nng ta v che ch trong
chnh tr by gi.
Cy th
Khng c th th gy th. Th nh vun bn m ln ln.
Cy th ra khp ni.
L Th Dn m khoa thi v vt nhn ti thin h v ph gip. L Th Dn ln ngi do s bin
Huyn V Mn, trong v ng git anh l L Kin Thnh v em l L Nguyn Ct. Bit vic
mnh thin h khng phc lm nn L Th Dn ra cng tranh th qun chng ca Kin Thnh v
Nguyn Ct bng chnh sch ha th lm bn, kt qu Ngy Trng v L Tnh, hai tay chn ng s
ca Kin Thnh v Nguyn Ct, tr v thn phc.
T Tn v Trng Nghi cng hc thy Qu Cc, khi T Tn c ch th Trng Nghi cn tng qun.
T Tn s nc Tn pht ng chin tranh qu sm c th lm hi cho cng cuc du thuyt hp tung
ca mnh, nn vn ng cho Trng Nghi vo Tn vi nhim v lm chm chin tranh li. Qu
nhin Trng Nghi thnh cng gip T Tn nh s nguyn.
Ci lc v ch l ci lc c th i km bn. C th th lc hat ng cng thm ln, thnh cng cng
thm nhanh chng. Vua Nghiu nhng ngi cho vua Thun, vua Thun nhng ngi cho vua V
cng nh nh H mt bi nh Thng, nh Thng mt bi nh Chu, nhng hay mt u do th
khng th ng c vy, chng phi vua Nghiu hin n khng nhng ngi cho con. Khi
quyn hnh trong tay Trn Th , L Chiu Hong g con(?) cho Trn Cnh th th ca nh L
k nh mt hn. Hu Tng d c trn vo cha tu cng khng that khi tay Trn Th nh c
th nh c r.
Trc khi nh Tn tiu dit lc quc, Tn c k trng th rt ti tnh. Ban u Tn thi hnh chnh
sch ngi yn nui th, ln r Nhung pha Ty m rng lnh th luyn tp v ngh cng c
th c. Sau l chnh sch thng nht tin t, cn o v chnh sch t do mua rung t, lut
php bo v t bn. Chnh sch ny ban b, nhng tay giu c t tp v Tn nh nc chy, tin
thin h vo nc Tn pht trin Tn thnh i cng quc. Nh vy gi l php thc th (trng
th). Th do trng m c, do nui dng bi p m ln, cho tht khe ri mi dng. Khng cy th
tt khng c th, khng c th tt khng th tha th, nh khng xe khng nga khng th i u.
Trng th cn phi bit nhn th. Tn nhn lc lc quc nh ln nhau, ngi yn lm giu lm
kho cho nc mnh. Nh vy gi l d th thnh th hay d th dng th. Trng th cn phi bit
ph th. Tn dng Trng Nghi nh bi chnh sch hp tung, ph xong th hp tung ri, vic trng
Th on chnh tr
V Ti Lc
th ca Tn cng thm vng vng thm ti tt. Th ca k khc b ph, tc l th ca ta thnh.

Li cn nhng thut khc nh:
- Mn th ca ngi lm th ca ta.
- Tranh th ca ngi dng cho ta.
- Tranh th ca ngi ta c th.
- Dng th ca ch m ph th ca ch.
- cho mi ngi tranh th, rt cc th v ta.
That dnh
Anh hng ho kit nh li gm sng quc khi v ng cn nm trong bc. Li gm sng phi
c lc hin ra. S hin ra gi l that dnh.
That dnh c trm ngn phng sch. Trung quc c cu chuyn in hnh v that dnh l chuyn
Trn T Ngang.
Trn T Ngang ti kinh , chng ai thm n ng. Trong khi y, ti kinh c ngi bn cy
n qu gi ng c ngn lng vng, ngi giu c th lc kinh cng bn tn v cy n, nhng
khng mt ai hiu ti sao cy n li qu bu n th. Trn T Ngang bn n ch ngi bn n,
gia lc nhiu ngi t tp n xem ng ni: ti bit chi n ny. Mi ngi reo ln xin ng gy
cho nghe. Trn T Ngang hn ngy mai hy n xm Tuyn dng, ng s tr ti. Hm sau t sng
sm tinh m thin h n nc ko n. Trn T Ngang ngi trn phin ung ru ngm th hi
lu, n ung xong ng ng dy cm cy n v ni rng: Ta l Trn T Ngang, ngi qun t
Thc, vn chng ch ngha trn i chng ai b kp, th m nh chu so so si si chn kinh
ny, chng bng ci thng bn n ngu dt. Ni xong ng gi cao cy n p xung phin , n
v tan thnh trm mnh. Ai ai cng sng st, nhng cng t y thin h bit n Trn T Ngang.
Fidel Castro mang qun vo tri Moncada, vic ny em cho Castro rt nhiu ting tm i vi dn
chng trong nc cng nh i vi quc t.
Mao Trch ng ni ting ln nh nhng bi ph bnh trong cc i hi ng, v nh nhng t
tng qun s.
Nm ly iu mi l vt ngi
Mahomet trong nhng ngy u tin thnh lp Hi gio, ng loan truyn chuyn Tri ni vi ng
ngai ng c. t tp dn chng nghe mnh thuyt php, ng bn ni i ln rng ng c php gi
nhng vt v tri v gic bit c ng. Khi dn chng bu n ng nght, ng lin din thuyt hi lu,
dn chng b ng d hoc qun mt vic lm php kia.
Ton b Evangile ch ghi ch nhng php l ca Jsus no cha cho ngi m thnh sng, ni cm
bao ngi n khng ht v.v...
i nh L nh s Minh Khng em o Pht vo chnh quyn bng y thut cha cho vua khi ha
V Ti Lc
Th on chnh tr
h.
Ci cch rung t, phn chia rung t l mn qu k l nh mt php l ca Cng sn em cho

nhn dn m thi hnh k d hoc.
a ra nhng iu mi l thch hp tm l v hon cnh x hi tng trng cho mt hy vng hay
cuc i i. Vt ngi gy vn chnh tr.
Ba giai on cho vic khong trng lc lng
Theo L Vng th lc lng chnh tr ln ln theo ba giai on:
1) Thi k cha c vn th phi kh cng, c gng tm mi cch li dng th bn ngai.
2) Thi k c cht vn ri th phi u tr, nh nhng trn nh thu hach thng li.
3) Vn ln ri th tranh th thi c cp thin h.
Ly s pht trin ca Trung cng trn lc a Trung Hoa v th gii lm t d. Vo nm 1920, nm
th hai ca vn ng vn hc ng t, hoa kiu Dng Minh Trai nghe lnh ca Tam Quc t
mang mt phng n thit lp ng v nc. Ti Thng hi, Trai gp Trn c T v L i
Khm hai gio s i hc Bc kinh t chc hi nghin cu ch ngha Mc xt. Hi nghin cu ny t
Thng hi pht trin thnh nhiu phn hi ti cc tnh khc.
Hi pht trin c mi vng chi, Trn c T lin bin Hi thnh ng gm nhng ngi c lc v
tn tm ca hi, chng gn nm chc ngi. Ch trng ca ng trong nhng ngy hat ng u
tin l:
- Pht trin t chc.
- y mnh tuyn truyn.
- Pht trin cng vn.
Mc du lm vic rt hng say nhng kt qu chng c g v nhn dn Trung Hoa khng hiu ng
Cng sn l ci qui g thy c ba lim v l ngi tuyn truyn xung phong h ht, dn chng li
tng m rc hay m xic. Trong khi Quc Dn ng v lt Mn Thanh nn rt nhiu
ngi theo ng Cng sn Trung quc lin thay i chin lc. Chin lc mi gm c:
i khu hiu, trc y ch ton khu hiu Cng sn, by gi ton khu hiu dn tc.
B mt cho c nhn gia nhp Quc Dn ng mn th ca quc dn ng. Nh chin lc mi
Cng sn pht trin mnh.
Tng Gii Thch lnh o phe qun nhn ca Quc Dn ng nhn thy m mu tu h nh ca
Cng sn nn quyt nh dng v lc gii quyt, d cho vic gii quyt ny trong tnh th kh khn
thi c l mt chuyn dng s ct c tay nhim c cng nh chu vy.
Hnh ng ca phe Tng lm cho con thuyn Cng sn ang thun bum xui gi b ng khng
li. Cng sn phi nh a chin lc mi l:
Kt thc s hp tc vi Quc Dn ng, nhng vn duy tr lin lc vi phe Quc Dn ng thin t.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Dng hai vn ng vin lm c s v trang, v trang nng dn trin khai u tranh ci cch rung
t.
Thanh trng ni b.
Pha Tng Gii Thch, sau khi cng c xong, ng tip tc dng binh lc ui nh Cng sn.
Din an, Cng sn sau mt phen khnh kit li bt u gy vn, nh cuc khng chin vic lm n
rt pht t cho n ngy c lc tranh thin h.
L li khong trng lc lng ca Cng sn theo din trnh t im n tuyn v t tuyn n din,
cng khng khc g ba giai on ca L Thi Cng vy.
Bn v ch thut ca ngi xa
Xt ng tnh ca cng vic ch ng cng vic, bit ng bin n v cng. l thut. Ni n
chnh tr th hai ch v cng kia li cng v cng na. Chnh tr i hi bit bao nhiu l thut, no l
thut dng ngi, thut kinh t, thut cai tr, thut chin thng, thut hiu triu, thut tranh dn, thut
bin thuyt l lun v.v...
Ni n thut l ni n hc hi khng bit n ch no l chng v thut khng c trnh no nht
nh.
Ngy xa Trnh T Sn c ngi em n biu con c. ng mi sai ngi nh th con c xung
ao nui. Ngi nh em lm tht n vng, ri vo bm li vi Trnh T Sn: Con c khi th xung
ao, n quy ui mnh v bi nhanh mt ht. Trnh T Sn nghe xong ri ni: ng lm, ng lm!
c gp nc m. Ngi nh ng T Sn v ni chuyn vi v con ng rng: Ai bo Trnh T Sn l
con ngi tr mu, ta n tht con c m ng cng chng bit.
Mnh T nghe chuyn y mi ph bnh: ng lm, ng lm, ngi qun t c th b la di bng
ci v thng thn. (Qun t kh khi d k phng).
Nu x dng cho chnh xc ch thut th hiu qu ca n s khng lng. Thut l thi hnh mu
k. N ch c vic khi no n tht tinh xo. Tinh xo u m ra, hc m ra, cho nn c nhn
ni bt hc v thut (khng hc th khng c thut) l ngha y.
V thut cai tr Qun Trng khi qut vo by im:
1) Tc: Tc l tnh nguyn tc v tnh quy lut
2) Tng: Nn phn nh ra tng lai i ph.
3) Php: t ra iu l, tiu chun, mc thc, k lut.
4) Ha: Thuyt phc a vo khun mu.
5) Quyt tc: So snh gia li vi hi, cht vi sng, kh vi d, nguy him v an ton t nh k
hach.
6) Tm thut: Ly lng nhn i v tm lng thnh tht i x vi ngi vi vic.
7) K s: Dng mu k h thc, xa gn, mm rn i x vi ngi vi vic.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Thut dng ngi
Ngi l vn qu nht ca chnh tr. Cn b quyt nh ht thy.
..................................................................................................................................................................
.....................
Chnh tr phng ng c xa rt ch trng n vn dng ngi v bit ngi. Khng T bo
rng li tm ngi, dy ngi, dng ngi th kh nhc khi tr vic, chm bit ngi, dng ngi
v tm ngi th nhn khi tr vic. Mt na thut chnh tr quy vo s bit khai thc ci vn qu bu
vy.
Nghip ln ca Lu Bang cng ch thu vo my ch: Tri nhn thin nhim
V thut i ph vi ngi gii quyt vic tm hiu ngi, dng ngi, cc l thuyt gia chnh tr
Trung quc khi qut vo tm nguyn tc:
1) Lai: Phn nh ra tng lai khc nhau. Hong Thch Cng ni: ngi no cng c th dng
c, ngu, tr, dng, bn. K tr thch lp cng, k dng thch thc hin ch nguyn, k ngho d hm
li, bn ngu liu lnh khng s cht.
2) An: Lm sao dng ngi m ngi khng thc c b ta dng. Sch Thn (?) vit: Trn ch
ng di nh php i cu tay cu phi cho tnh cho c khng ng ci mi cu c mc vo li
cu. T gn m ch ng xa nh ngi cm cng nga, tay phi u n x dng chic hm
thic. Hy nhn a tr chn g chn vt s thy ngay php tr dn. a tr bit ngh khng gp qu
khin cho g vt kinh hi, khng chm qu khin g vt tr tr. Lc mun cho by g vt r pha no
th n ng chn mt gc li. N khng bc bch v bc bch lm g vt bay nhy tn lon. N
cng khng s h g vt mi con s i mt ng. Tr dn cng th, lm th no tr m nh khng
tr mi tht l tuyt gii.
Gi Ngh ni: t qun thn n th dn, ai ai cng cm thy tnh th sp nguy sp v, khng ai
ng yn phn mnh tt ng lon n ni. Tnh hnh ny chng cn vua Thang vua V, ch cn
mt tn Trn Thip cng lm si thin h.
3) Tin: Nn d hiu d nghe. Kinh Dch vit: "D tc d tri, gin (gin?) tc d tng. D tng tc hu
cng, d tri tc hu thn. Hu thn tc kh cu, hu cng tc kh i. Kh cu tc hin nhn chi c,
kh i tc thnh nhn chi nghip. D, gin nhi thin h chi l c h, thin h chi l c, nhi thnh
v h k trung h". (D l d bit, gin nn d theo, d theo nn vic mi thnh, d hiu nn thn
nhau? C thn nhau vic mi lu bn, vic c thnh mi tr nn ln. Gi lu bn l ci c ca hin
s, gy c ln lao l s nghip ca thnh nhn. D lm, d hiu, d nghe l nm c ci l ca
thin h. C nm c ci l ca thin h th mi thnh cng).
Hn Phi T ni: Li ni b him kh khn, n bc thng tr cn khng hiu, hung chi cn em n
lm khun php cho dn chng th dn chng bit u m lm. Ngy nay chnh tr l cng vic
V Ti Lc
Th on chnh tr
ca dn gian, nn ly nhng iu n gin nh v chng con ci thng ni vi nhau tr dn. Bi

tm nhng iu dnh cho bc thng tr tr dn l cng vic phn bi chnh tr.
Vn Trung T ni: Ngi qun t khng trch ngi khng theo kp, ngi khng lm ni khng
trch ngi bng iu ngi khng bit.
4) Th: y ngi vo ci th khin ngi nh phi chu ta dng.
T Hon Cng hi Qun Trng v thut lm th no cho dn liu cht, lm cho dn gi tn ngha.
Qun Trng p: C ba iu gc y l: dn mong bo v ng cha, dn mun gn gi nh ca ca ci,
dn c lo lng cho v con.
Vng Nhn Gim ni:
C nhng vic b bc bch vo ci th khng chin u khng xong nh trc mt hang su, ng
sau l h i. Khng lm cch vt hang su th ngi ch h i n n tht hay sao.
Hn Phi ni:
Mun dy thun thc con chim, ngi dy chim ct bt lng cnh khin chim khng bay c na
v chu ngi nui n. Nu chu ngi cho n lm th no chim khng thun phc. Vua tr qun
thn cng th. Qun thn ri vua s mt danh v li lc, hi qun thn lm sao khng phc.
5) St: Lun lun d xt kim sat chng s lm by lm lon.
Qun Trng vit trong thin Cu th:
- Phi c mt ln, tai to bit c c nhng vic ngai ngn dm, vic trong hm trong x ph
gian lon.
- Nghe nhiu nhng khng c tuyt ngay cng khng ha hn vi vng. Gi lng nh ni cao nhn
khng thy ngn, nh h su d khng thy y.
- Dng vic lm thc t sng t danh ngha, ri li dng danh ngha thc y vic lm thc t.
6) Ch: Vn dng v t chc phng php ch ng.
7) Ngu: Dng thut lm cho ngi khng hiu b ta dng vo vic g.
Khng T ni: "Dn kh s do chi bt kh s tri chi." (Bo dn lm nhng khng cn bo dn bit).
Hoi Nam T ni: "Tr gi dch s qu thn, ngu gi tn chi, th dch do v thnh nhn d thn o
thit gio." (Ngi tr x dng qu thn, k ngu tin theo nh vy, kinh Dch gi l thnh nhn thit
lp tn gio dy d).
8) Cm: em lng thnh cng cm no o m m cm ha ngi khin cho ngi sng cht v ta.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Chng 6
V Ti Lc
Th on chnh tr
Hnh vi chnh tr
Cc nh chnh tr ln trong lch

s thng c cng mt quy tc
l thch ng vi iu kin thc
t, la thi la th mm do un
theo nhng bin chuyn
VAUBAN
Trong chnh tr, phn bi ch l
cng vic ca thi gian.
TALLEYRAND
Hnh vi chnh tr
Bt c hnh vi no cng u l phn ng ca con ngi i vi s khch pht v thc tin ca hon
cnh. Hnh vi chnh tr l hnh vi phn ng ca con ngi i vi s khch pht chnh tr v hon
cnh chnh tr.
Phng php hnh vi chnh tr phi chu nh hng ca hai bin c:
Hnh vi chnh tr (Attitudes politiques).
Hon cnh chnh tr (situation politique).
Hnh vi chnh tr c th do ng c c nhn m bin i, c th do hon cnh chnh tr m bin i,
c th bin i do c hai.
L Tr Thm git ngi b tm n chy theo Tng Giang ln Lng Sn Bc lp ng phn khng
Tng triu. Ng Dng bt c ch v cng danh thi c ln Lng Sn Bc lm mu s mong lt nh
Tng. B Di, Thc T chng li nh Chu b ln ni hi rau vi. Thy u l nhng hnh vi chnh tr.
Tuy nhin cn phi phn bit hai lai hnh vi tiu cc v tch cc. Tiu cc l khng lm g c,
khoanh tay chu tri trc hon cnh chnh tr. Tch cc l u tranh vt hon cnh.
Hnh vi tch cc nh Savinkhov t n chin s cch mng Dora nh sau:
Nng thuc vo lai ngi dm tranh u him c, nng ng trc mt ti trm lng, hi bun,
dng dp y khng lc no mt i trong cuc i ngn ngi ca nng.
- Dora, ch c bit rng ch s phi t b ht khng? T b c i sng gia nh m cng thn yu.
- Vng.
- sng ln lt nay y mai ?
- Vng.
- V phi nhn ci cht c th n c?
V Ti Lc
Th on chnh tr
- Vng.
- V phi chm git na?
Nng lng i, ri cng vn tr li quyt lit tuy li ni hi nh i i cht: vng.
Hnh vi tch cc nh Don Camillo
Peppone ch tch Cng sn, chiu theo v, a con n nh th lm php ra ti. Cha s Don
Camillo l k th ca Peppone nht nh khng chu ra ti cho con nh v thn. Peppone ni gin
lm d. Don Camillo hi kin Cha phi i ph nh th no? Tip y l cuc i thai gia Don
Camillo v Cha Jsus.
Cha ni: Don Camillo, con va lm mt chuyn rt khng phi.
Don Camillo p: Cha Jsus, xin cha ngh li, ra ti l vic thing ling khng phi chuyn a...
- Don Camillo, hm nay con li dy ta v ra ti na sao, con khng nh l chnh ta to ra n ?
Ta mun nhc thm ln na, con va lm mt chuyn rt khng phi, bi v gi th a b ny cht,
khng ra ti n khng c ln thin ng, th chng phi li ti con?
- Cha i, xin Cha ng qu bi thm ha vic i, lm sao m thng nhi y cht c. N hng
ho v p nh bng hoa.
- Th khng c ngha l n khng th cht, gi th hn ngi trn kia ri trng vo u n, gi th ti
hm nay v n ln kinh. Vy bn phn ca con l ra ti cho n.
- Nhng, xin Cha cho con ni thm, nu th th cho n xung a ngc, n vo thin ng lm g
ci ging con ci ca bn u cng. Hn na n li i con ra ti vi ci tn Lnine Liberto
Antonio. Cha ngh xem danh ting thin ng s b hoen bi ci tn Lnine . Con v mun bo
v thin ng...
- Thanh danh ca thin ng y l vic ca ta. Cha i ging gay gt. iu ta cn khng phi l ci
tn, min n tht th l c....
- Vng tha Cha con nhm. Con s thu xp lm theo Cha. Tuy nhin xin Cha nh cho con,
ln ny h e da bt con phi chu, th c ngy chng s em mt con ch n bt con ra ti.
Tht l nguy him nu chng bt nt mnh c mt ln.
- Trong trng hp y con hy c gng ging gii cho chng hiu...
- Nhng nu chng nh con?
- Rng chu con i, hy bit chu ng v au kh nh ta.
Cc chng , Don Camillo nh quay li pha Peppone ni:
- c, ti chu lm php ra ti, nhng vi iu kin b ci tn phn Cha y i.
Peppone xn tay o xm xm li nm c Don Camillo, cha s cng chng va m tr mt "coup
direct" vo mt Peppone. Hai ngi vt ln d di. Don Camillo gn thua bng cha s nghe ting
Cha Jsus: nh ngay i Don Camillo, thng Peppone n h pha tri kia. Don Camillo theo ng
V Ti Lc
Th on chnh tr
li Cha, p mnh vo Peppone. Peppone b c bt ng khng ni ng quay ra t.

Chiu hm , khi ch cn mnh Don Camillo vi Cha, t trn bn th Cha th tht vi Don
Camillo rng: v mt chnh tr qu tnh con gii hn ta.
(Trch trong tiu thuyt Le petit monde de Don Camillo ca Giovanni Guareschi).
Ln thm mt tng cao na ngha l tng ca nhng ngi c th gi l chnh tr nh ngh (the
professionals), th hnh vi chnh tr tch cc phi nhm vo phng hng no?
Nh x hi hc Max Weber ch cho ta thy nh hng . ng vit "Tout homme qui fait la
politique aspire au pouvoir." (Tt c nhng ngi lm chnh tr u kht vng chnh quyn). Hnh vi
lnh m vi chnh quyn nh Trng Lng b Hn Cao T v ni tu tin, o Tim co quan v
n lm bi "Quy kh lai t" v Nguyn Tri vi bi "Cn sn ca" l hnh vi chnh tr chn nn
vi chnh tr. Khi chn nn vi chnh tr th khng cn thc s l hnh vi chnh tr na, n
chuyn sang tiu cc v mang nhiu tnh cht ca mt trit nhn nhiu hn ca con ngi chnh tr.
Tuy nhin khng phi tch cc l cung tn nh Dora hay ngang ngnh c lm ti nh Don Camillo.
Con ng chnh tr y chng gai v ngi ta ch vt c n bng nhng bc i uyn chuyn
kho lo.
Dch l
Nhiu ngn nm trc, c nhn c nhng v thnh sau khi quan st v suy xt qua bao nhiu th
nghim qu bu ri vit thnh kinh Dch.
Kinh Dch thu gn mi l bin i ca s vt thnh su mi bn loi hnh. Ht thy hon cnh v
hnh vi trong cuc sng u khng i ra ngai 64 lai hnh .
Kinh Dch xut hin t i nh Chu, tnh n nay hn ba ngn nm. Khong thi gian ny, Kinh
Dch c coi nh l khoa hc ca cc vng. vng hc Dch bit l m tr thin h, bit
l m lm cn c cho chnh sch.
Hiu l ngha l bit chnh xc con ng mnh i nh Bismarck ni: "Trong chnh tr, ti p dng
ht nh mt ngi i sn vt trong vng ly. Ti khng bao gi bc, nu khng bit chc trc mt
ti l mt khong t tt, ti c th bc m khng ng."
1-- Khng long hu hi: (tc l qu Cn vi thin).
Con rng bay qu cao ch cn mt nc l ri xung. Thiers bo rng: Lm chnh tr khng nn
thnh cng qu mc. (En politique, il ne faut pas trop russir). ngi cao chnh l lc con ngi
chnh tr lm nguy nht. Nu khng kh nng ti tr th chng khc no con rng non m cun
bay ln cao vt sc ca n. Tht bi chua cay ca Hitler chnh l kt qu ca nhng thng li qu
nhanh ca ng. Nh cy trng c ln tht mau nn r khng su, khng th chng li vi sc gi to.
K tha c th ch bit m qung pht trin m khng cng c tt c iu hi hn v sau. Mi
thnh cng u cn s cng c vng vng tin ln thnh cng khc. Khng bit cng c th s lm
V Ti Lc
Th on chnh tr
vo ci cnh Khng long hu hi.
2.-- Nhu thun nh con tn m: (tc l qu Khn vi a).
Ngc vi con rng l con tn m (nga ci) tng trng cho ngi chnh tr ang vo ci th cc
kh ch c th ht sc gi gn nhng b mi khi nguy n tnh mng. Lu B vi Vin Thiu
trong khi Quan Vn Trng vi To Tho. Qun Vin To ng , Quan Vn Trng tr n
To git hai tng ca phe h Vin l Nhan Lng Vn X. Tin bo v, Vin Thiu quay Lu B,
nu Lu B khng c thi chnh tr ca con tn m th b Vin Thiu git ngay. Th on nhu
thun ca Lu B qu ln n cao khi ng qu xung trc Tn phu nhn m khc v trng
thy chung quanh ng phng c nhiu ngi cm binh kh.
Fouch c mt thi k kh lu ln trnh Robespierre khng dm ra mt ng u. Fouch nhn ni
ch i gi pht Robespierre bc ht xng ti h th.
3-- Mm non ny ra trong khi tuyt: (qu Thy li n).
Tri sp ging bo th khng kh ut kt. Chnh tr sp c bin chuyn ln tt tnh trng ngt ngt.
vo th ny tuy y hy vng nhng cng trn ngp nguy nan. Sa chn nh bc mt c th gy nn
tht bi ln lao (Kinh Dch gi qu ny l mt trong bn qu kh khn nht). Mm non cy ci ang
ny ra di ln tuyt ph ch ch tuyt tan l vn ln. Cnh ny l cnh i hi s chun b chu o
tu dng kh nng, i thi c n gp rt ra tay nh T M gi m ch To Sng i sn vng
dy chp nhong nh p kinh Ngy. Koutouzov ch gi ma ng thi m tn cng N Ph
Lun. Lnine vit mt lat bi v k thut tng khi ngha cho cn b hc tp.
4-- Cu b ngi trong cn nh ti : (qu Sn thy mng).
Lc khi thy khng c g to ln ngay. Phi hc tp, phi khinh thng u tranh, i t nh n ln,
i t khng n c. Kin nhn v bn ch l hai iu kin c bn. ng Quc x khi nghip vi by
ngi v c ln (1923) Hitler b n c trng n ri b giam vo ngc my nm trng. y ng
nghin ngm ri vit ra cun Mein Kampf. Vn Vng vui v vo nh ngc Du l suy ngh c
tri.
5-- i sang ngang: (qu Thy thin nhu).
C thc lc ri, nhng phi ch ng lc pht huy thc lc. Mun qua sng th hoc phi tm ch
nng, hoc phi n ni nc ng thnh bng, hoc phi i sng bt d, hoc phi ch ngang.
Csar ch c th vt Rubicon ng ngy hm y ngha l gia lc Rome cn c Csar. ng Bns-vch chc chn khng thnh cng nu khng c khong thi gian m ca chnh ph Krensky.
Cng bi l ny nn Khng Minh mi thu xp k hach ch ma gi ng thng trn Xch Bch.
Khng ng lc l khng xong. Nm 1960 Tng thng Eisenhower quyt nh sang thm Nht, hai
chnh ph chnh thc thng bo i v n. Chng cn ci g ngn tr cuc ving thm ny na. Rt
cc v ci th "Thy thin nhu" m khng thc hin c, l do dn Nht rm r biu tnh phn i.
Th on chnh tr
V Ti Lc
6-- Gp k a tranh kin: (qu Thin thy tng).

Va chm v ch l iu ti k ca chnh tr. Ln Tng Nh mi ln trng thy Lim Pha lin bo
m phu li xe vo ng hm, t n mnh cho khut mt Lim Pha, bi Lim Pha l v tng hiu
thng, chm vo ci hiu thng y ch c hi cho nc l mang n s chia r ni b. Phi gim bt
ch trng cng rn t thng li. Thi chnh tr cn chuyn bin lun cho hp vi tnh th
thc tin. i y Rohm vi lc lng SS (SA?) qu trn honh hnh nn ng vi phe qun
nhn, thiu s ng h ca phe qun nhn th ng Quc x khng th nm chnh quyn uc. Do
Hitler phi git Rohm. Vua Charles nh ca Anh quc to thanh th cho Cromwell cht c
mnh v lp trng ngoan c hp hi.
7-- Ni tn kh ca k lnh o: (qu a thy s).
Ci th khng th li c na, phi pht ng chin tranh, phi quyt lit ch c mt con ng duy
nht l chin thng. l lc cn b tham mu sng sut, cn qun i thin chin, cn nhng cn
b tinh thng. Thiu nhng iu kin ny lm c s khai vn tt phi tht bi. S B Vng sc
mun ngi khn ch nh u thng y, mt sm b mt Phm Tng l s nghip k nh sp .
Lu Bang, bc nh trng nh b, vi b tham mu Trng Lng, Tiu H, vi ti nguyn sy
ca Hn Tn ch mt trn Cai H l cp ton thin h. Napolon chp chng bc vo chnh tr, nu
khng nh nhng vn dng chnh tr qu quyt ca Talleyrand v Fouch chc hn Napolon ri
u.
8-- Nc trn ngp rung ng: (qu Thy i t).
Khi nc trn ngp vo rung th la thi nhau mc. Hon cnh ca x hi sau thi gian x xc v
chin tranh, mi ngi vui v thun ha mng r vn hi mi. Nhng coi chng bn trong vn c
nhng mm mng u tranh gay gt. Ngi chnh tr ng qun cuc gii phng nc Php chng
uc my ngy hoan lc lin y l nhng cuc tranh ginh. De Gaulle ngi anh hng gii phng
phi rt v nh vit hi k vi li ha hai mi nm sau. Nc Vit sau 80 nm h thc dn
Php, bnh minh c lp va l rng th cng khi s cuc bn git quc cng. Lm th no
khng thng tn i th quc gia dn tc cng khng b ng sau ngi, y l iu tuyt kh trong
ci th Thy i t vy.
9-- My u m m khng ma: (qu Phong thin tiu sc).
Cha c g r rt, lng ngi mun lm mong lm nhng vn cn gi thi trng v ch v nh k
l hnh tr vo qun bn ng, nu vng th tip tc i, ma th dng chn hn. Ngi chnh tr
trng hp ny d c thc lc chng na m hnh ng cha chc thnh. Quyt nh lc my u
m cha ma l quyt nh "dy non", cho nn cuc khi ngha 1923 ca Hitler mi tht bi. ng
Cng sn Php lm vo ng b chng bit ng th th no cho phi sut thi k hip c c Nga
thn thin. Pht gio nm ra vi chnh sch ha bnh khi mi ch c trng thy vi m my
Th on chnh tr
V Ti Lc
ha bnh do C.I.A chiu ln nn b i bi. Mt vn bt (v?) l chuyn thng hin ra trn chnh tr,
bi th thi chnh tr truyn thng ca ngi Anh l "wait and see" thng l thi chnh xc.
10-- Gim ln ui h: (qu Thin trch l).
Lc cc nguy nan sng cht treo bng si tc. Ti tr quyn bin c th thch n mc ti a.
Quyt nh chm l thua, quyt nh sai l cht.
Gia Ct Lng sc b i qun T M n, bit c chy ngay cng chng that, lin m toang
cnh ca thnh ngi ung dung gy n la qun T M s c qun mai phc rt lui ra xa ri Gia
Ct mi chy.
To Tho ht lng trong trn chin Quan , ny ra to bo cp t kho lng ca Vin Thiu
so gii nguy cho mnh.
Ra ly c Bc h r, Cha Ty sn cng nhn thy ci ngi ng quan tm hn ht t Bc l
Nguyn Hu Chnh. Bi Chnh l ngi trong bn li hay gio quyt nn Cha Ty sn vn phi gi
ng bng mi cch. Trong lng Cha Ty Sn ny ra , b ri Chnh cho ngi Bc h git
tr sch hu ha. Cha Ty Sn mi mt sai cc quan u phi sp sa nai nt ch hiu lnh.
Nhng ngai mt, Cha Ty Sn vn lm ra v ung dung nhn h cho Chnh khi ng vc. Canh hai
m y, Cha Ty Sn sai ngi vo co bit vua L ri thn tc rt i. Gn sng qun mt bo ca
Chnh v cho Chnh hay l Cha Ty Sn rt i ri. Chnh nghe tin trong lng cc k phn vn,
t bit mnh tht th, khng dm li, nhng m i cng kh, ng thu khng c thuyn, ng
b khng c qun, mun trn khng c ch trn, khng bit nn i ng no. Trong lc sng cht
kinh khng nh vy, Chnh cn ni a rng: Ta i chn chu bn bin, n lc tr v x bp li
b chut ch cn chn. Khng s, khng s, ta c y xem sao.
By gi thuc h ca Chnh mi hi vng d. Chnh bn mt sai my tn th tc ra bn C X tm
thuyn. Sng ra, kim c mt chic thuyn bum, h lin v bo vi Chnh. Chnh bn em c
my chc tn thuc h cng ra ca Ty long. Ngi kinh t pha ko v ui bt Chnh.
Chnh t vc gm chng nh v (m?) ng xung chy theo qun ca Nguyn Hu. Khi
nghe tin Chnh theo kp mnh, Nguyn Hu git mnh ni: Thng cht li kho tm ng sng. Tht
ging con qu d xoa ru ru m nh, ct khng th t.
Phn Chnh di thuyn, th h ch cn vn vn ba chc ngi khng dm b thuyn ln cn.
Ngi x Ngh an thy Chnh cng ng, h bn nhau nh ngy khi cng bt Chnh. Chnh bit
th mi tnh nc bi to bo l mu cp trn Ngh an v nu khng nh trc th cng cht.
Chnh bn liu ln b tho hch m qun, v ra lnh chm mt khc th chm. lng y c vi ngi
bng bnh, na m Chnh em ton lc n chm sch nhng k chng li lnh ca mnh. Nhng
ngi khc s phi theo Chnh, ch ni trong my ngy Chnh m c ngn qun. Cp c
Ngh an ri, Chnh sai ngi ra bc xin vua L phong cho mnh lm Trn th Ngh an to danh
V Ti Lc
Th on chnh tr
ngha. Gp lc Bc h kiu binh li ni lon, Chnh lin em qun ra bc gip vua L dp lon. T
quyn Chnh ngang vi vua.
Ngy 1 thng 11-1963, ng Ng nh Dim b x vo ci th gim ln ui h. Hi chung in
thoi ca ngi M yu cu ng t chc v ln my bay i khi nc. ng t chi v b git cht v
quyt nh sai . Trong khi nhng Trujillo, Pron cng trong ci th tng t quyt nh tri
ngc hn vi ng Ng nh Dim u that cht.
11-- Thun bum xui gi: (qu a thin thi)
Khong gip th k th 20, u chu c hn 30 nm cc thnh, cc nh lm s t tn thi k ny
l belle poque. X hi yn bnh, bun bn pht t, chinh phc d dng, nh vy kinh Dch gi l
cnh a thin thi.
Thun bum xui gi ni ln ci li th ca ngi lm chnh tr trong qung thi gian no , nh
Napolon k t 1812 l bt u ht thi k a thin thi.
12.-- Bc vo ng b: (qu Thin a b)
kin dn chng ngc vi chnh ph, vic lm ca chnh ph khng c dn chng ng h, nh
v Tsar cui cng ca dng h Romano vo nhng nm 1916, 1917. Mussolini lc qun c Quc
x trn vo t , tng thng Hoover (Hoa k) trc khng hong kinh t trm trng nm 1929, nh
Trotsky trc v n Mc t khoa (Procs de Moscou). Soekarno sau v o chnh ca Cng sn.
Chnh tr ch ra that ng b vi thi v hnh ng ca tp on Phm Li, Vn Chng v Vit
Vng Cu Tin sau nhc nh Ci k l on kt, nhn nhc v c gng ly li sc mnh.
Nu hnh ng ging Tn tht Thuyt, Nguyn vn Tng v vua Hm Nghi th ch cng i su vo
ng b.
13.-- La chim gp sm: (qu Thin ha ng nhn)
La chim phi c sm ng mi vut tt ln. Khi Franco tin qun v Madrid, ni vi cc bo rng:
"Ti hin c bn o qun tin nh th , y l cha k o qun th nm nm sn ti ." o
qun th nm ca Franco l h thng tng l Thin Cha gio, Gio hang Pie 12 chng li ch
Cng sn. Ngai ra Franco cn c phe c Quc x tn tnh gip .
Hitler th sc mt mnh khng th kh nng lt cng ha Weimar, nhng quyt nh ca Von
Hindenburg, Tng thng c nh cht m do sm lm ta xung bn cho la chim quc x.
Kinh Dch vit: Qun t ha nhi bt ng. Th thin ha ng nhn l th mc du c lc sn nhng
phi cn s gip bn ngai, tuy nhin y ch l chuyn mn sc thi, khng th b ha.
14.-- Mt tri gia nh tri: (qu Ha thin i hu)
Thi c cc thun tin, lng ngi, sc mnh u d d nh Bc Bnh Vng Nguyn Hu hai ln
em qun ra Bc. Hy tp trung vo mc ch v lm ti khng l thi c. Nhng hy cn trng
v mt tri ln nh tri l ti tun i xung. Nu khng tip tc duy tr th cn b sinh kiu sa, li
Th on chnh tr
V Ti Lc
bing trong khi k th ang quyt ch t chc ph hai.

15.-- Trong kho la y thc tt (qu a sn khim)
Lc thit mnh m thi rt khim h tranh thng. Ly b cao ca ni ln m i vi mc thp
ca thung lng. a v ln m s dng k di th thi khim h lc no cng l th an ng
p dng nht. Li go tht ca c Quc x da nt ch n c thi gian u, v sau b th ght.
Li xm nhp bng ch ngha, bng m hoc, bng o tng x hi anh em nguy him hn. Tnh
kiu hnh khinh bc ca Trotsky nh nc bt vo tay Staline khi Staline cha tay ra cho Trotsky,
tt nhin phi thua tnh tnh nhn nhc, trm lng gan d ca Staline.
16.-- p ly o ho: (qu Li a d)
Ma xun tuy sm cha ng ln nhng lc cy c ny ra trong lng t, gic ng trin min ca
ma ng sp ht, l lc i hi s chun b trn mi mt, nhng iu d an, d ngn suy tnh
rt cn thit. Lc va thng gic, mi vui vi chin thng ngi ta thng t cho mnh l ti gii hn
ngi nn qun mi nguy him c th a dn n i bi. Napolon nh dn ti Moscou m qun
mt ma ng ca nc Nga. Lc va tht trn, bng hang vi thua thit, ngi ta thng khng
dm ngh n kh nng thng trong tng lai. C hai tnh trng thiu chun b, thiu d tri u nguy
hi nh nhau.
17.-- Sm dy li thi: (qu Trch li ty)
ang th ch ng, b dn vo th b ng, mun t iu khin cng khng c na, chng khc
g ting sm gia ma thu, sm vn ln, nhng cy la khng cn n na. y l han cnh ca cc
lc lng chnh tr ti cc nc nh yu trc nhng bin chuyn chnh tr do cc nc i cng
thao tng. Tt c mi hat ng u phi ty thuc mt th khc. Tha thun Nga- M can thip
qun s ca M ti Vit Nam bin Mt trn Gii phng min Nam thnh mt lai sm dy li
thi ang mnh tr nn yu.
18.-- Con ri nm trong rut: (qu Sn phong c)
Bn ngai c che y bng nc sn tt p, bn trong b mi n rung. Tng Gii Thch sau
Th chin th Hai, a Trung quc vo hng t cng, khng chin thng li, hi hoa ng khp ni
tng bng. K thc ng quan kim mt gi nhanh nh tn bay, ni b Quc Dn ng lc tc chia
r, khp mi c quan b Cng sn tim nhp ph hai. Ch mt nm chin tranh Quc Cng ci th
i cng ca Tng sp tan tnh.
Con ri nm trong rut l mt iu rt ng s i vi chnh tr. Vi c nhn Tn Ci, c nhn Thi
T B lm cho Tng v Ng mt nc d dng. Bi vi vn chn chnh, t chc ni b bao gi
cng l vn hng u ca u tranh chnh tr. Nhim v ca ngi lnh o l sm pht hin
nhng mu thun, mu thun gia ta v ch v mu thun ni b.
19.-- Lm c ng bin: (qu a trch lm)
Th on chnh tr
V Ti Lc
ng li mn gi b mng. C mt ch trng nht nh nhng cng c mt sch lc khn kho

la theo thc tin trc. Talleyrand i hi ngh Vienne sau khi Napolon b lu y. Nhim v ca
Talleyrand l lm sao cho nc Php vn gi a v cng quc mc du Php bi trn. Mun th
Talleyrand phi p dng thi tuyt i mm do c th bin ra nhiu hnh th khc nhau.
20.-- Nhn cn gi ln: (qu Phong a quan)
Cn gi ln thi mnh lm m tri m t, l lc vn s nan hnh, dn thn hat ng s em n
nhm ln bc ht. Tt hn hy bnh tm tnh kh, kin th cng v cho qua cn m bi. Nhn tc
l quan, ni chng nhng phi yn lng cn phi kim tho ton b chnh sch. De Gaulle thi k
T Cng ha b ht ra ngai, ng lui v n mt ni vit hi k, bi dng lc lng, suy tng
chnh sch tng lai. Sau 14 nm ng xut qun v thnh lp Ng Cng ha Php. Sp thua Hoa
lc, Tng Gii Thch y L Tn Nhn ra lm Tng thng thn mnh c rnh gnh vc vic
ng, thu xp cn c a i loan.
21.-- C mt vt cn p v: (qu Ha li ph hp)
y l mt th chnh tr gp chng ngi vt len vo gia v cn phi p v th mi tin n mc
tiu. T d minh c hp tung ca su nc khin Tn khng thn tnh c lc quc, phi ph v
minh c hp tung mi mong xm ln thng nht. Vit Cu Tin m hoc vua Ng, vua Ng c Ng
T T can gin nn cn tnh to, v vy phe Vit Cu Tin phi lp mu git Ng T T trc. Nm
1945 qun i Trung hoa ng Bc v tuyn l mt chng ngi vt ngng gia hng Vit Minh
khng cho nm trn chnh quyn, qun i Trung hoa cng ng thi l mt chng ngi vt trung
gian khng cho Php tin vo min Bc. Vit Minh v Php tha thun p v chng ngi vt y
bng hip c 9-3-1946.
22.-- Huy hang ca ngn n tn: (qu Ha sn b)
Thu sn hng dip nh t dng, bui chiu nng x rc r ni chn tri v sau y l m ti.
Chnh tr thy hin ra mu sc gi di ny, cuc cch mng Php c bo hiu bng kim cng
vng ngc hi h tng bng ca cui triu vua Louis 16. Paris vo nm 1939 tht hoa l, cc nh
lnh o tin tng vo chin ly Maginot tha sc ngn chn xm lc c, nc Php mnh hn
bao gi ht. Nhiu chnh tr gia trong cng nh ngai nc b la v v huy hang o nh .
23.-- Ni sp: (qu Sn a bc)
Tnh th ht ng cu vn, trn thn hnh con s t y nhng vt thng ri b nhung nhc, nh
ch Tsar hang nm 1917 v Tung Gii Thch nm 1949. Hitler sau khi tht trn ti Lningrad.
An Dng Vng b Trng Thy nh cp mt n thn.
24.-- i ma xun n: (qu a li phc)
Do khng kh tiu trm ca 1905 tin ln nhit no hng say ca 1917. Lnine nhn s tht bi ca
cuc ni dy 1905 rt ra bao kinh nghim u tranh, ng hy vng s khi phc, ng ch i mt
V Ti Lc
Th on chnh tr
ma xun nu bit sa i li lm vic. Lnine coi cuc u tranh 1905 nh l vic phi hc tp ca
nhng ngi mun lm s, ng cn c vo u khuyt im t y m suy ngh cho k hach mi.
Phi c 1905 Lnine mi nhn thy rng: v sn cng nghip i bi v khng c qun chng
nng dn hng ng cch mng.
25.-- Trm tnh m nhn xt bin ha: (qu Thin li v vng)
N vn s Pearl Buck trong cun Good Earth c t thm cnh ca bc nng dn Vng Long ang
trn ngp hy vng vi la chn y ng th bng u bo tp xung, sau n chu chu ko n
ph hai ng rung. C nhng lc s nghip chnh tr cng chu chung mt han cnh vi Vng
Long, b nhng th ln u sp n lm bao xy dng v. Trn cng chng c no, vy hy
bnh tnh tip th han cnh mi nh bc Vng Long nhn ni tip tc chin u.
26.--Tch thc la vo trong va: (qu Sn a i sc)
Trong Vit Nam s lc, ng Trn Trng Kim vit:
"May lc y c mt ng anh hng ni ln, ko c ngha chng vi gic Minh, trong 10 nm y
li c giang sn c, v xy p li nn c lp cho nc Nam. ng anh hng y, ngi lng
Lam Sn, huyn Thy Nguyn, ph Thiu Ha, tnh Thanh Ha, h L, tn l Li. my i lm
ngh canh nng, nh vn giu c, li hay gip cho k ngho kh, cho nn mi ngi u phc, v
nhng ti t c c hng nghn ngi... ng giu ting chn sn lm, n mi nhng k ho kit,
chiu tp nhng k lu vong".
Bt c nghip ln no trc khi n thnh tu cng u phi qua mt thi gian dng tr tch lc.
Trc khi m mt chin dch tt cn iu nghin v chun b.
27.-- Sn mi: (qu Sn li dnh)
Kinh Dch ging Sn li dnh rng: Quan dnh t cu khu thc. ni hy o ming m nut mi.
Lc lng chnh tr pht huy, nhng coi chng phi tnh sc m tung hanh. Kinh Dch li
ging thm: H th trm trm, k dc trc trc, ngha l con h m m nhn vo con mi ci thm
cun cun ni dy. ni nh nn lng sc, nhng cng phi say m tm chin thng.
28.-- Vai mang qu nng: (qu Trch phong i qu)
Con trn qun c heo rng. Con heo rng ln, trn nut vo bng cha tiu. Lc y chnh l lc
con trn yu nht.
Chung quanh chin thng l nhng nguy bin rnh rp. Nht vo Trung quc tht d, nhng chnh
Nht sa ly . Phe Brutus git Csar ri, nhng khng nm vng tnh hnh, b Marc Antoine
dy ng dn chng nh ui, Brutus phi t vn. Vng Dan git ng Trc ri ln nm chnh
quyn, trong vng vi thng chnh quyn tan r v b L Thi Quch D m cht.
29.-- Thc l v: (qu Khm vi thy)
Han cnh en ti nht cho ngi lm chnh tr mnh mng sng nc ngt tri. y l lc m
Th on chnh tr
V Ti Lc
ngi chnh tr cn hn lc no ht lng gan d, nhn ni chin u vi sng nc trng trng, lc

no cng gi cho u nh khi nc khng b chm. Phi c thi y Mao Trch ng v tp an
ca ng mi thc hin c cuc Vn l trng chinh gian kh sut t min Nam ln min Bc, t
Thy kim ti Din an. Ng T T trn trnh vua S, ch mt m lo ngh m u bc ph. Gia
Long trn li trong rng, i qu phi o c chui m n.
30.-- Nng u ma: (qu Ly vi ha)
Nng u ma h, em nh sng dip lc t xung cho c cy xanh tt. Kh th ca mt lc lng
ang ln thay th cho nhng g li thi nh v Hang thi t ln ni ngi vua, lng trn ngp bao
l tng tt p hng hi. Tuy nhin phi coi chng v Ly l la, la rt cn nhng nu qu lm s
thnh ha tai. nh nng em ngun sng cho c cy, nhng nu nng gt s lm s sng ho hon.
Vua Constantin ca Hy lp nm 1967 tht bi v s qu lm gay gt . Vng Mng sp v
thi hnh chnh sch qu mi m m li qu vi v.
31.-- Tn hn ch h: (qu Trch sn hm)
Thi th mi m, lng ngi qu rung ng bng bt. l lc mau mau chp ngay nhn tm ch
l c hi, cm tnh lc ban s tht quan trng, nn vic hay hay d khng l do vn x s lc
u. Nm 1945, Nht bn u hng, phe Quc gia b cuc chy ua vi Cng sn cp ly ci
th mi m, gy thnh cuc chin gian kh ko di c my chc nm.
32.-- Nm vng l thng: (qu Li phong hng)
Churchill ph bnh Hitler l anh chng bt c vng v, cy sc nhy m xung ao quy rn nc ln,
ri tay chp con ny tay bt con khc rt cc mt xc m c khng bt c ht. Nu l ti... li
Churchill, th ti s t t tt cn ao, ao kh c nm chnh nh ch vic th tay tm tng ch b vo
r. Trong trn Th chin th Hai, Churchill em thi trm tnh ca mt ngi lo luyn tui tc
m chng thi bt kh thin ti ca Hitler. Kt qu Churchill thng. Dng t sc m dnh c
thng nhiu l l thng ca chnh tr. Li phong hng theo Dch l tm c ci tnh trong s ng.
Tm vng nh bn thch m tung n ra nh ngi. Tn T ni: "Trc ht phi lp c ci th
khng bi ri sau mi ni ti chuyn thng".
33.-- Chy l hn: (qu Thin sn n)
Vn kh suy thai, khng th gng m ng u, phi chy bo tan thn mng. Nm 1907, tnh
hnh mi ngy mt nng, tp an Bn-s-vch Phn lan b bao vy, vng vy mt v khp cht
dn. Trung ng ng b hp gp v chuyn c s chy sang mt nc khc. m di chuyn Lnine
phi i qua con sng ng bng, bng mt tng bng st di chn ng, may mn Lnine that nn,
quay li nhn dng nc xay, Lnine t ngh nu va ri m tht chn xung th tht l mt ci cht
cc ngu xun.
Nguyn Hang thy anh l Nguyn Thng b Trnh Kim nghi ng git i, nn s c ngy Trnh
V Ti Lc
Th on chnh tr
Kim tnh n chuyn m hi c mnh, nn nh ch l b Ngc Bo xin Trnh Kim cho vo trn pha
Nam.
34.-- Con nga phi nc i: (qu Li thin i trng)
Tha thng nhu kh nh con nga ua va nghe hiu lnh khi hnh. Nhng mi vi vng c
nhiu con v khng bit dng lc v tng mnh sc, nn yu dn, c nhiu con chy ba bi nn
vp ng.
Va chim chnh quyn Nga, Trotsky ln ting c v cho cuc cch mng trn tan th gii ngay
tc khc, trong khi Lnine v nht l Staline ch trng nc Nga trc , hy cch mng cho nc
Nga thi. ng li ca Trotsky qu km chnh xc, km thc t khng nhn thy rng Nga sau
1917 ch l mt ngi m lu ngy mi khi. Nu ng li y m p dng th tt c nc t bn u
chu quy qun tiu dit bng c "chnh th x hi" Nga t v.
35.-- nh nng ban mai: (qu Ha a tn)
Nng sm y tia sng hy vng cho mt ngy p tri. Vn s khi u nan, nh nng ban mai
tng trng cho lc lng chnh tr mi xut hin nn cn ng vin kh sc gy n tng cho
mi ngi.
Tp an tr trung ca J.F. Kennedy tin qun vo ta Bch c nm 1960, cc bo ch gi l t
sng mi ca Hoa k lm cho khng kh chnh tr Hoa k mt m tr li, phe bo th cm thy lo
s.
36.-- Vng thi dng ri xung t: (qu a ha minh di)
Minh di, kinh Dch gii l nh sng b tiu dit. Tri t ti h, cng bc cng ht. Tt hn l n
mt ni i tri sng.
Vng thi dng ri xung t v nh ngi chnh tr ti ba, nhng b bao vy bi nhiu k th ganh
ght, th tt phi ln trn cho mau khng th ha n sau lng.
Vng thi dng ri xung t cng v nh ngi chnh tr trc y ng trn mt ci th chi li
no , nay thi cc bin chuyn ci th y mt i, nh Laurenti Bria sau khi Staline qua i. Bria
b bao vy v b bt git mc du Bria rt qu quyt cng tnh trc nhiu nc c.
37.-- Ngn la bp: (qu Phong ha gia nhn).
Tr v nh bn ngi v hin vi ngn la bp reo vui. y l mt th chnh tr ht pht trin,
nn phi c th. Tn Quyn Giang ng khi ni ngi Tn Sch rt kinh nghim nhng quy ng
khng n thua g v Giang ng khng iu kin nh Trung Nguyn ca nh Ngy, nn nh ch
thu vn vic nh cng c t Giang ng nm ly mt khu vc ngy no m th chia ba chn vc
vn tn ti. Ngn la bp ca Tn Quyn do t tng Tng Uyn chu trch nhim.
38.-- Ht thi k chu ng: (qu Ha trch tng)
Nc vi la xung t nhau, xung t bng n, ht tha hip, ht ha thun. S chu ng nhau
V Ti Lc
Th on chnh tr
trong chnh tr ch c tnh cch tm thi, u tranh mi l hin tng thng xuyn. Ngi chnh tr
khng lc no c qun cnh gic iu y, lun lun phng v an bit trc lc no l lc ht
thi k chu ng.
Ba mi nm lm vic chung vi nhau cng khng ngn Mao Trch ng quyt lit tiu dit
sinh mnh v s nghip chnh tr ca Lu Thiu K.
Zinoviev, Kamenev v Staline ng vo mt trn tuyn lt Trotsky. Kt cuc Trotsky ch b lu
y, cn Zinoviev v Kamenev th b Staline th tiu.
39.-- Bng gi lm t cng chn tay: (qu Thy sn kin).
Kinh Dch vit: "Kin! nan d. Him tai tin Kin him nhi nng ch. Tri h tai." Ngha l: Kin! Lc
kh khn nguy him trc mt. Thy nguy m dng c. Th mi gi l bit. Chnh quyn
Kennedy, quyt lit vi vic Nga nh bin Cuba thnh cn c ha tin ngay trong lng chu M, h
ti hu th cho Nga. Khroutchev du ngay cp tc cho di ha tin khi Cuba. Robert Kennedy trc
khi ra tranh c, ng c l nghi hoc s b git nh anh ng nhng ng vn quyt nh tranh. Kt
qu ng qu bi m mu st hi.
Thy nguy him vn dn thn, l thi ca ngi qun t ngha hip nhng khng phi l thi
chnh tr tt.
40.-- Tuyt tan di nh dng xun: (qu Li thy gii).
Ci th b dn cc qua ri, nay s tri buc ht, phi cp cho mau nhng ch tt trong th mi
khng th c chn vn k khc tranh cp mt.
Cui i ng Hn, vn ng khn vng mt thi gian tung hanh ri tn li, qun hng s nhau ra
tranh cp th ca nh Hn. Cui cng To Tho nh sch lc ng n cp c v th u
vit nht. Khng Minh khi gp Lu B phi ni: By gi thin thi trong tay To Tho, a li
do ng Ng cai qun, s qun ch cn li nhn ha m thi.
41.-- Bit t hy sinh: (qu Sn trch tn).
Tn y khng phi l tn tht, tn hi, m l ct ra mt khan tin t vn vo cng cuc lm
n tng lai. Bit t hy sinh l kt qu ca s trng xa thy rng.
Trn Anh Tn tc b bng d hp hi v uy tn em Huyn Trn Cng cha g cho vua Chim
thnh ly l vt hai chu , chu R lm bn p cho i sau m mang b ci.
Cp thi V Tng Giang gp ai cng t thu nh ci ti ca mnh li pht trin uy th chnh tr cho
mnh.
Trng Lng i d k tht c l vn Hn Tn bng thi khim cung dng biu Hn Tn thanh
kim bu.
42.-- Bit n trong li ch chung: (qu Phong li ch)
T m b ph v th trng tranh ginh ci chi?
V Ti Lc
Th on chnh tr
Ci li trong chnh tr, trc ht phi t n vo th chung, khng th nhn iu li hi nh ngi

nhn da con bo qua mt ci ng, hoc ch thy tan mu en hoc thy tan mu vng.
Sch Chin quc Sch chp:
Trong trn Trng bnh, Bnh Qun bo vua Ngy:
- Sao i vng khng theo chnh sch hp tung chng li Tn?
Vua Ngy p: V Tn ha ct t Vin ung cho ta.
- Ti cho rng li ha l li ho.
- Ti sao vy?
- Tn v Triu cm c nhau t lu Trng bnh m bt phn thng bi, nu thin h lin hip vi
Tn th Triu mt, Tn s i vng i lng nn em t Vin ung ra lm mi nh. Tn thng Triu
ri, liu i vng c dm i ct t Vin ung khng?
- Khng!
- Tn m khng thng Triu th i vng c th khin cho Hn (Tn?) ct t Vin ung cho i
vng khng?
- Khng.
- V th ti mi cho rng chuyn ct t Vin ung l chuyn ho huyn.
- ng.
43.-- Con h go di trng: (qu Trch thin quyt)
Truyn Liu Trai, B Tng Linh k rng:
C mt v t ti rt gii v th, thin ti ca hn khng c ngi i bit thng thc, nn hn
gin d, ng m ming l chi bi. Mt hm bng dng hn ung h ru ln ri thy mnh ha
thnh con h. Hn chy ln rng nm go di trng than trch trng hung c n. Bn b thn
thit ng lng thng ln rng thm hi. Con h nht nh lnh mt, ch nhn li nh bn hu hy
v mnh m ph bin th. Cc bn hi: Ti sao khng ra cho hi nhau? H p: Nu ti ra ti s n
tht cc anh mt, vy cc anh mun thy mt ti th cc anh hy li ra dm trm thc. Bn hu nghe
li h, ngonh li nhn qu nhin thy mt con h bun b tch mch ang nga ln nhn trng m
go tht.
Con h y chnh l mt chnh khch khng thch ng vi tnh th trc mt, ci ti khc l ca con
phng trong by g. R rng l con c mc cn.
Con h y chnh l mt nh c ti n lc in cung.
44.-- Chuyn ngu nhin p n: (qu Thin phong cu)
Khng Minh ngt i khi nghe tin Phng S thm bi b mnh g Lc phng, iu m Khng
Minh khng h tnh trc. Phng S cht, na k hach ca Khng Minh hng theo.
Sinh hat y dy nhng iu bt ng. Chnh tr l hat ng cn tnh tan, nhng cng tnh tan th
Th on chnh tr
V Ti Lc
khi bt ng p n cng lm nghing nga by nhiu.

Trong chnh tr cn khai thc c nhng ci khng liu trc cng nh cn ti luyn vng chc kh
nng ng ph c vi mi chuyn bt ng xy n.
Trn Lningrad s d Nga thng bi v Nga nh tin tc Sorge nn bit chc chn khng b Nht bt
ng nh sang Sibrie, nn Nga c th vng tm em i qun t Sibrie v cu vin.
Trn Lningrad c thua v khng tnh n vic Nga c th rt i qun t Sibrie v tip sc gip
cng.
Trotsky trn con ng lu y, c mt nh bo phng vn:
"iu g lm ng n hn nht?"
Trotsky p:
- iu khin ti n hn nht l ti khng ng chnh Staline mi l k th li hi. Trc kia ti ch
ch n Zinoviev v Kamenev.
45.-- Hi k dn gian: (qu Trch a thy)
Theo kinh Dch th Trch a thy l s t tp. ng vua ng trc mt tnh th mi, cn phi c s
quyt nh mi m to bo nhng khng mun t lm mt mnh, nn t chc cuc t l ngi xa.
y vua s gp nhiu ngi thu thp kin. Mi cuc t l y s thu thp kin s t trn
c s truyn thng lch s ca mt quc gia.
Trn Nhn Tn nghe tin qun Nguyn ct binh xong lin lp tc cho triu cc b lo dn gian hi ti
Din Hng bn xem nn ha hay nn nh. Cc b lo u ng thanh xin nh. Vua thy dn
gian mt lng nh vy, cng quyt khng c.
46.-- Ht ging mi gieo: (qu a phong thng)
Ht ging mi gieo mun c ln ln cn phi ty thuc vo nhng iu kin khch quan, t c
mu tt khng? ma c thun, gi c ha khng?
D nhin, nhng iu kin ch quan cn phi c sn ri, ht ging cn t c lc mi mong ny
mm bn r, nhng i vi iu kin khch quan th hy vng vi thc t cn cch khang nhau xa
lm.
Lc lng hay c nhn chnh tr no cng phi qua mt thi k ny. Cun sch T phi u tr bnh
(La maladie infantile du Communisme) ca Lnine l cun sch vit cho nhng ht ging chnh tr
mi gieo. Cun Mein Kampf ca Hitler vit trong t l cun sch bo hiu Quc x c nh nhng
iu kin khch quan c li tr mm.
47.-- Cy b hm trong chu: (qu Trch thy khn)
Cnh khn kh ca ngi chnh tr nh li Mnh T ni: tri sp trao trch nhim ln cho ngi
nn bt ngi phi kh cc.
Thi k Lnine sng Thy s, ng ch c mt chic o rt, mt i giy, trong nh khng bao gi
V Ti Lc
Th on chnh tr
c ngn la si v gii tr duy nht ca Lnine l i lng thng quanh h.
Vit Vng Cu Tin tht trn Ci k sang lm m phu cho vua Ng, nm trn ging tan bng ci
gai, treo mt ng u ging mi sng u nm cht ng.
Hitler khng nh khng ca phi ng ng v n cm b th.
Ci quan trng ca thi k ny l s th thch ch ln, nu chu trm ngn tn kh m khng gi
c tit tho, khng kin tr lng tin vo cng cuc mnh theo ui th coi nh cy cht kh.
48.-- Ging nc ngt cho k ang kht: (qu Thy phong tnh)
Thi xa cc b lc mi ln nh c u u o ging. Khi ging ht nc th b lc b i. Ging
nc trong mt tht qu bu cho ngi ang kht, cho nn i vi c nhn nc ging v nh mt
m c.
Tuy nhin khng nn qun mt iu: kht trng thy ging nhng phi c gu mc nc ging.
Ging vi vt mc nc khng th tch ri nhau. Thiu gu mc nc, ngi kht s cht v
ging.
Nht ui Php, lp chnh ph Trn Trng Kim. Nht bi trn u hng, ging nc mt t ngay
trc mt chnh ph Kim, chnh ph Kim nhm mt bung xui v khng c gu mc nc, gu mc
nc by gi l kh nng chnh tr v kinh nghim chnh quyn.
Nht xm chim Trung quc, Ung Tinh V bt ng chnh kin vi Tng lu, lin a theo
Nht. Ung Tinh V qu kht n khng chu ng c na nn lao u xung ging ung
nc ri cht trong ging.
49.-- Li h cch mng vang di: (qu Trch ha cch)
Thi th i hi mt s bin i ln lao, Cch mng!
p ng vi nhu cu cch mng, phi lt b t tng c, l li hnh ng li thi v thi ngoan
c.
Sau khi t cch mng u tin b n p (1905), cch mng Nga thai tro. Cc cng nhn mt mi
v nhng theo di chn nn tranh u. Phn t tr thc t do tht vng chui vo ci v t tng
huyn b, tn gio v ngh thut v ngh thut. Phn t tr thc Mc xt chu nh hng ca mt th
ch ngha xt li t c thi v. Nhng ngi vai v nh Bogdanov, Bazarov, Lounatcharski v c
Gorki na r nhau xy dng mt hnh tng Thng cho ch ngha x hi.
Lnine ht sc lo ngi cho hin tng cch mng ti t ny, ng ra cng tc: u tranh nhm ph
tan m sng m duy tm tn gio. Tc phm cn bn cho cng tc ny l cun: Matrialisme et
Empiriocriticisme. Lnine vit:
"Gia lc m qun chng xng vo cuc u tranh cch mng mi m v phong ph, nhim v ca
chng ta l cp tc m cuc u tranh xy dng mt nn trit hc cch mng."
50.-- Tp hp cc iu kin: (qu Ho phong nh)
V Ti Lc
Th on chnh tr
C nhn lm ci nh vi ba chn tng trng cho thin, a, nhn, cho thi, th, c, cho han cnh,
ti lc v tr lc v.v... Mt mt chn, ci nh khng th ng vng c.
Lu Bang c Tiu H trng nom cho mi vic thuc v ni chnh, c Trng Lng dng mu
hay, nhng vn cha pht trin mnh v cn thiu mt v nguyn sy. Do Trng Lng mi gi
lm ngi bn kim i d Hn Tn v cho Lu Bang.
Hitler nm 1923 tht bi vo t, gp Goebbels ng mi hiu sc mnh ca tuyn truyn. Ra ngai
hat ng c Goering em v cho Hitler s ng h ca giai cp qu tc c. Nh th Hitler mi
cp c ng Quc x v chnh quyn c.
51.-- Sm st m m: (qu Chn vi li)
C mt khang tri bao la, bng u my en ko n ri sm st vang rn, lc sau my ma tan ht,
tri xanh hin ra, con ngi b hong s khanh khc, by gi s an nh li hi phc.
Sm st ting ln nhng tc hi nh. Khng nn ly kt qu gn nht m phn an c tng lai.
Lin s phng ha tin mt trng khin uy tn Lin s chn ng v uy tn Hoa k vng lng. Nhng
thi gian khng bao lu, li th ca Lin s lc u m ri n nay cng chng cn m hng g
na.
52.-- Ni sng sng: (qu Cn vi sn)
Ni tng trng cho bt ng ngha l dng li trn mt im no . Kinh Dch vit: "Thi ch tc
ch, thi hnh tc hnh, ng tnh bt tht k thi." (Lc cn dng th phi dng, lc cn lm th phi
lm, ng tnh cho ng) - "Qun t d t bt xut k v" (Ngi chnh tr phi ngh trn ci v th
ca mnh).
Staline chng li ch trng gy cch mng trn tan ci u chu bng ch trng nc Nga
trc . Staline nhn nh ng a s theo ng. Gi th khang 1921 m ch trng ca Staline
khng c thc hin, cch mng Cng sn khng chu dng li trong khun kh nc Nga, c l
ch S vit b tiu dit.
Bit dng li l bit o ngm nhng iu kin hn ch i vi hnh ng.
53.-- Lai thy iu bay ln: (qu Phong sn tim)
Tim l tun t nh lai thy iu, mi u di khi mt nc, ri bay ln ni cao, ri bay vo t
lin. V nh chnh tr n lc cn phi ng th tranh th nhng i hi phng php u tranh
tng bc, khng th i n c mt lc, vt t im ny qua im kia.
Khng Minh by k cho Lu B dng danh ngha mn t Kinh chu ca ng Ng, m gy ao
binh ngay khi Lu B kh lng thng. C Kinh chu lm vn, lm bn p Lu B tin chim Ba
thc tr thnh mt chn trong ba chn vc, gy nn nghip mt thi.
To Tho em qun v kinh bo v nh Hn kinh ri, To Tho dng qun lt nh
Hn.
V Ti Lc
Th on chnh tr
54.-- Th n ca vua: (qu Li Trch quy mui)
Ngi con gi b tuyn vo lm cung n l ci th nh nhng. Ch c dng chnh sch mm thng

cng, x s to bo to cp ch gy ra tai hi. Quy mui cn ng mt tnh cch khng chnh thc
tng trng cho nhng vn ng ngm bn trong ca chnh tr.
To Mnh c vo m st ng Trc, ng Trc ng quay mt bn trong, cht trng gng thy c
ngi rt dao bn ln ting hi. To Mnh c vi vng qu xung hai tay nng ao ni: C thanh
bo ao em n dng tha tng. ng Trc vui v, Tho rt c ra bn ngai, ra ci nga chy
thng mt mch khng cn dm ngai c li.
H Ch Minh sang Php, cuc iu nh tht bi. Na m H n nh Marius Moutet tha thun k
tm c mng 6 thng 3.
55.-- Mt tri bun thm: (qu Li ha phong)
Mt tri trn cao l lc c nht ca ngi chnh tr nhng cng l lc cn lo iu bun n dn
dp, bit bao nhiu kh khn nguy him ang rnh rp, iu ng lo ngi nht cho ngi ngi cao
tuyt nh l thi suy sp ti. T c n gi "Ni bun thm ca vng thi dng" lun lun xy n
trong lch s chnh tr. Csar b tp an Brutus git - Napolon that c rt nhiu m mu hi
quanh mnh. Khroutchev b h - J.F. Kennedy b bn - Mao Trch ng syt b lt v.v...
56.-- Ngi l khch nhiu lo phin: (qu Ha sn l)
Tnh trng ca nhng nh chnh tr lu vong, lu than sng trong tch mch bt an, tn kh.
Lu B e To Tho git, nhn dp Vin Thut chuyn qun nn xin chn Thut. T y n gn chc
nm sng bn ba.
Tn Trng Nh b nc Tn ra i sang nc ngi gp nhiu iu nhc nh.
De Gaulle n gi nm nh Lun n b cc chnh khch Anh, M khinh r.
Tn Tht Thuyt lu vong bn Trung quc, khng chu ni cnh khn cng pht in.
Han cnh ny l han cnh tuyt i b ng i hi thi nhu ha thun thi ng a.
57.-- Cy b cng anh gp gi mnh: (qu Tn vi phong)
L b cng anh xo ln nh chic d, thn li nh bng, gp gi tt lan phi. T mnh cha lm g
c ht, hy tm nhng th ln n np.
- Nh Nguyn sp mt chnh quyn, gic cp ni ln nh ong. Triu nh khoanh tay b gip ch
ni l sng trn, m u cho thi k qun hng ct t chim c. Qun hng cng tiu dit xm ln
ln nhau. Chu Nguyn Chng tc Minh Thi T lc khi nghip chng khc g cy b cng anh
gp gi thi, bay t tn ht vi ngi ny sau li theo ngi khc.
-Vua Hin gia cn gi lan ca bn han quan, ngai thch v qun phit.
58.-- Ming lui l gc ca ha phc: (qu ai vi trch)
Than T ni rng: ai l ni vy. Trong cng m ngai nhu. Ly gii thch thuyt phc han
V Ti Lc
Th on chnh tr
thnh cng bch. Dn nghe dn chu th dn qun c lao kh nguy him, hng hi chin u. Hitler
vit: thi k o ln, nhng vic xy ra thng to nn bi li ni.
T Tn du thuyt lm thnh th trn hp tung su nc c li Tn.
Trng Nghi du thuyt lm thnh th trn lin hanh ph th hp tung ca T Tn.
Gia Ct dng ming li khut phc qun thn bn ng ng chu nh Ngy, v th mi c thng
trn Xch bch.
Dng Tu hay khoe ho nn b To Tho git. N Hnh hay chi ph nn chu ha Hang T. Quan
Vn Trng hay ni kiu nn m hn Kinh chu.
59.-- Bum cng trc gi: (qu Phong thu han)
Lc vn v th ang ln, ang t nh bin thnh rt ln. Chim c chnh quyn ri th n vic
nm lng dn v chnh n ni chnh. Nm c lng dn v chnh n ni chnh ri th n vic
pht trin ra bn ngai.
Bum cng trc gi l thun li, nhng hy coi chng gi ln qu, hay sng to qu c th lm lt
thuyn.
Vng Dan th tiu c ng Trc cm nm c triu nh trong tay. Ch trong t lu chnh s
nt phi cht di tay L Thi, Quch D.
ng Cng sn nm chnh quyn Ty ban Nha (1935-36) cha bao ngy, ri lon lung tung, Franco
em qun v nh dp.
60.-- t trc huyn diu: (qu Thy trch tit)
Cy trc c tng t, tng trng cho tnh cch tit ch. Mm do nhng bit lc no thi mm do.
Cng rn nhng bit lc no thi cng rn.
Khng bit tit ch s nh con co ngp vo vng ly khng th ct chn ln m bc c. Chnh
tr tit ch theo hin i ng gi l u tranh c mc vi nhng danh t chin tranh hn ch leo
thang.
Tn ra ch trng vin giao cn cng, l ly ve vut nc xa nut nc gn lm mc .
Cng sn nm 1962 ra ch trng khng lm tn thng uy tn M trnh s can thip ca M
nhng by gi th Cng sn lm vo ci cnh con co ngp vo vng ly kh rt chn ln.
S Vit, tin nhn mi ln nh ui gic phng Bc xong li cu ha ngay, i khi thng ln m
vn dng ngi vng thi hnh chnh sch ha han (v Liu Thng). l chnh sch mc
truyn thng ca ch trng chn pha Bc cho yn han thnh mc ch ch yu l pht trin
xung min Nam.
61.-- Tri trng sp n: (qu Phong trch trung ph)
Ph l mng. Trng sp n nh mng ca g m quo ra cho chng v v.
Chnh tr n lc chn mi, ch cn mt c gng cui cng cho cc th thay i hn. Bt c thi
V Ti Lc
Th on chnh tr
do d no cho pht cht u c th lm h nhng k hach trc.
Napolon ngy 18, Brumaire b mt pht do d syt lm hng vic, nu Talleyrand v Fouch v
(Lucien Bonaparte?) khng xua qun vo p o cc ngh s.
Mussolini thy tnh hnh thun tin lin lp tc em tan ng tin v La m (La marche sur
Rome).
Tuy nhin khng nn qun rng ci mng sc kia cn phi x dng ht sc kho lo, nu vng v tt
v c tri trng.
62.-- Cuc sng thiu thun ha: (qu Li sn tiu qu)
Do nhng him k chng cht nn ni b ng pht sinh xung t c th tr thnh th phn lit.
Phn lit ni b a dn n nguy c "Binh ch dm ngai ng).
Ngi Cng sn l lun:
Mu thun v u tranh l tuyt i nhng phng php gii quyt hay hnh thc u tranh (l tng
i?) v tnh cht mu thun khng ging nhau. Mu thun gia ch v ta c i khang cn mu
thun ni b khng c i khang. Mu thun ni b nhn dn c th gii quyt ha bnh.
63.-- Thnh cng vin mn: (qu Thy ho k t) (ng ra l Ha thu k t)
Vn s y nh mun, t nay v sau ch cn l cng vic ca chnh n sa sang, v m
mang. inh B Lnh dit xong lan s qun. Bnh nh Vng dp xong qun Minh. Gia Long khi
phc c nghip nh Nguyn. Ngy nay thnh cng vin mn ch c tnh cch tng i.
64.-- Cn nhiu vic phi c gng: (qu Thy ha v t)
Kinh Dch ly qu Thy ha v t kt thc l mun ni chnh tr, nhn sinh cn phi i cuc hnh
trnh v hn, cn v lng s vic phi lm. V t ch l chuyn ngh ngi. Khng c ng qun, v
sau gic ngh ngi y li p n mt han cnh v t khc.
Khi qut Dch l ta thy ngi chnh tr mun c thi chnh xc cho s nghip chnh tr tt phi
c kh nng bin sc nh con camlon m vn s Berthold Brecht ra:
Ngi u tranh chnh tr
Phi bit
Lc no chin u v lc no khng chin u.
Ni s tht v khng ni s tht.
Gi li ha v khng gi li ha.
Xng pha nguy him v trn chy nguy him.
Lm cho ngi bit v t lm cho mt tung tch.
Ngi u tranh chnh tr
Ch c mt phm hnh duy nht
L u tranh cho chnh tr.
V Ti Lc
Th on chnh tr
V Ti Lc
Th on chnh tr
Chng 7
La politique c est jouer

aux hommes.
NAPOLON
Chnh tr l cng vic c lin quan n bn mt:
a) C nhn.
b) Qun chng.
c) Dn tc.
d) Lch s
Vy tm l chnh tr cng c bn mt:
a) Tm l c nhn.
b) Tm l qun chng.
c) Tm l dn tc
d) Tm l nh hng t lch s
Vua U Vng nh Chu thch ginh c n ci ca Bao T, nn cho t la gi ch hu nh
la lm tr vui th. Bao T khai nghe ting la x, vua U Vng em c ngn tm la ra x cho
Bao T nghe. Chng bao lu nhng tr y khin cho U Vng mt nc.
Vua nh Tng thch cu, nn chn ngi cu gii lm T tng l T tng Cao Cu ni
ting ca b Thy h truyn. ng Cao Cu ch bit cu, khng bit lm chnh tr nn t nc
mi ngy mi lon.
Quan Cng tnh kh bc trc hp hi khinh b Tn Quyn lm mt Kinh chu, v mt Kinh chu m
Ba thc cng nho theo.
l nhng hnh ng theo tm l c nhn lm hng chnh tr.
Vua Thang, vua V khi binh Mc d, Minh in nh Kit Tr, th nh ch tre. C nghip
Kit Tr sp trong khonh khc.
Vua L Li nh qun nh Minh cu dn that khi ch h.
l nhng hnh ng thun theo tm l i chng dng nghip chnh tr. Tranh th nhn tm c
nhn phn ra lm hai lai:
V Ti Lc
Th on chnh tr
1) Cu hin: (vn dng tm l c nhn) Khng T Nha ni: ly mi thm cu c mi c th bt c

n tht, ly mi thm nh ngi, ngi s v ta m ht lng ht sc. Lu B ba ln li gi ma n
cu Khng Minh, nn khi Khng Minh v vi Lu B lm vic cc cung tn ty n cht mi thi.
2) c dn: (vn dng tm l qun chng): Vn Vng cm thy vua Tr c ght mnh, vi vng
vo xin vi vua Tr vo t Lc ty, tr li cho vua Tr c ngn dm t ai ph nhiu trnh ha.
Khng Minh (Khng T?) ph bnh Vn Vng tht l ngi c nhn, bit khinh li lc trnh
hon nn, Vn Vng tht l ngi mu tr bit b ra hng ngn dm t i ly nhn tm. Vua
V dp xong nh Thng, vo kho thy ngc ng chu bu ni y l chu bu ca ch hu, nn sai
ngi tr li cho ch hu. Thin h u khen vua V khng tham tin. Vo trong cung thy by cung
n, V Vng ni y l nhng con ci v t thip ca ch hu, bn sai ngi tr li ch hu. Thin
h u khen vua V l ngi khng tham sc.
c dn tm l ng ght ci g dn thch v ng thch ci g dn ght. Hy thun dn.
Qun Trng ni:
V nhn ch i hi dn nhng g? i dn v mnh m c gng lao kh, v mnh m c gng hy
sinh. Cn dn th i hi ngi lnh o nhng g? i phi gii quyt cho dn no m, cho dn ngh
ngi, c cng thng cng, c ti pht ti. Nay v nhn ch khng tha mn c nhng iu i
hi ca dn th cng ng hng i hi li dn iu g na.
Thay th c ba lim bng ha s lo (hi cc b lo i dn ha cuc tranh chp gia nng dn v
a ch) thc hin ci cch rung t.
Di chiu bi gii phng dn tc thc hin ch ngha Cng sn.
l nhng ch trng chnh tr thun theo tm l dn tc t mc tiu chnh tr.
Da theo phong tro gii phng dn tc chng quc.
Da theo phong tro dn ch ang ln.
l nhng ch trng chnh tr thun theo tm l lch s.
Cn c trn bn mt tm l trn y, Mnh T a ra mt quy lut:
c h binh dn vi thin t.
c h thin t vi ch hu.
c h ch hu vi i phu.
(c dn lm qun lc c th chim ngi thin t. c lng thin t, c th c vua phong t
cho lm ch hu. c lng ch hu c th lm quan i phu).
Tranh th ngi c tng th bc t thp n cao. Nhng bc y khng bit lp, tri li cn lin h
cht ch, n ch gin on ty theo ch kh con ngi, bit hay khng vn dng theo thi th.
De Gaulle i vi Salan v nhm qun i Algrie i ly khai nc Php lt ch T
Cng ha. Nh vy l De Gaulle da vo th lc ch hu. Machiavelli gi l "Les grands" a
V Ti Lc
Th on chnh tr
mnh ln ngi thin t. Ri sau y De Gaulle bt Salan tr li Algrie c lp. De Gaulle vn thng
v ng c dn chng nhit lit ng h.
Kroutchev ch l mt ngi np di bng Staline, nhng cng tro ln a v cao nht nc Nga S
vit thc hin mt ng li chnh tr mi.
Cng nh xa kia Trn Th , nng nh nh L ri sau cp ngi nh L dng lp nh Trn.
T M ch l mt v tng ca nh Ngy, nhng lt nh Ngy lp nh Tn.
Chnh tr
Tm l chnh tr l g?
Mt ngi ngho u tt mt ti sut ngy khng ming n than trch v cnh ngho cho rng s
phn mnh cc kh
Gnh cc kh em ln non,
Cong lng m chy cc cn theo sau.
l tm l thng thng.
Mt ngi ngho than thn trch phn ngh thn mnh khng bng con tru ch, trong khi con ci
nh giu n mc sung sng.
Ph nhn dng kiu t, cng hn ng ngu s.
(Nh giu chm bm chiu chung con gi, tn ngho lm cc nh tru).
l tm l bt u chuyn sang chnh tr.
Mt ngi ngho l lun:
Ngi ngho ly nh giu ri khng ng dy c na.
l tm l hon ton chnh tr.
Mt anh t in o quanh nm khng che thn, cm khng m ct, trng thy ngi no cng
hi s cung knh, ri c mt hm ht nhin anh ngh:
o a ch.
l tm l ca ngi hat ng chnh tr, hay mun hat ng chnh tr.
Tm l chnh tr mang nhiu sc thi, n ha, qu khch, phn ng, tin b, khng tng, thc t, b
ng, ch ng v.v...
Cn mt lai tm l chnh tr khc l tm l chn chng khng cn bit n chnh tr thng hin ra
nhng x hi qu nhiu tranh chp chnh tr m khng c lc lng no kho nht, tt nht, gii
nht lnh o, dn chng nhn chnh tr bng con mt th , h hu nh tuyt vng, hoc dn
chng b t vo mt ch chnh tr m h khng mun cht no, nhng v cuc sng h khng th
lm sao khc c. V tm l ny sch Tn T c k mt chuyn nh sau:
Vua Tn i sn, ui con nai, ht nhin con nai chy mt cht thy bn ng c ngi nng phu,
vua Tn mi dng nga hi: Ta ui con nai n chy qua y, nh ngi c bit n chy v hng
Th on chnh tr
V Ti Lc
no chng? Ngi nng phu ly chn mt pha ni: Hng ny. Vua Tn bc bi v c ch xc
xc, nhng du ging hi: Ta l vua nc Tn, ta i sn, ti sao nh ngi ch cho ta bng c ch
thiu cung knh nh vy? Ngi nng dn p: Ti chng bit vua nc Tn l ai, chnh s ca ng
th no u n nhp g vi ti, vy nay c ngi t nhn l vua nc Tn hi th ti ly chn m ch
th cng c ch g.
Tm l th chn chng vi chnh tr thng hin ra nhng khu vc chim ng, hoc chin
tranh ko di qu lu, hoc khng hong chnh tr trin min.
Nhng chnh tr th ch c mt thi i vi bt c lai tm l no. l: Nu anh khng l n
chnh tr, chnh tr cng vn l n anh.
Tm l ca nhng ngi hat ng chnh tr
Bin chuyn lch s do ngi to ra. Mun c i thay, phi lm chuyn i thay, mun c cch
mng phi lm cch mng. Nh vy chnh tr s quyt nh bi nhng ngi hat ng chnh tr.
Nhng phn t no sn sng cho chnh tr bn r? V d dng gia nhp vn ng? Eric Hoffer k ra
mi lai:
a) Nhng ngi ngho kh.
b) Thanh nin nhit huyt v tr thc phn t.
c) Nhng ngi tham vng.
d) Nhng ngi b gt ra ngai x hi (outcasts).
e) Nhng k khng thch ng c vi cuc sng, vi x hi (misfits).
f) Nhng k ch k qu .
g) Nhng ngi b m nh.
h) Nhng ngi bt tc v c th hay tinh thn (impotents).
i) Nhng ngi hay phin mun.
j) Nhng ti phm.
Bn dn
Khng phi ngi ngho no cng mang tm trng b ht hi. ng rung, thiu g bn c nng
lm lm li o rch t ti, nhng ti nm rm ng k, n no v bng ht nghu ngao, ai hi g
cng ci v ci rt thnh thc, rt yu i. thnh th, thiu g m ngi sng chui sng nhi,
ti v vi u vo nh bi nh bc, hm no ba cm ngon th vui nh tt, chi tc vi cu ri ht
vi hi thuc l qun ht, khng ngh ngi bt c iu g. Cn nhng ngi ngho khc, sng an
phn mun yn thn nh th mi, xo ng lm chi lm kh thm. Thy hn lon h m mt ngc
nhin, h khng th ng ri y li c th o ln ht thy. Nh vy chng t rng khng phi ngi
ngho no cng sn sng lao vo chnh tr. Phn t sn sng lao vo chnh tr l nhng bn dn b ta
bi, c tm trng b ht hi. Nhng k l nhng ngi mi ngho. Thng thng ch nhng ngi
Th on chnh tr
V Ti Lc
no mi b a y vo cnh khn cc mi si ni vi tm trng b ht hi. Nh n thi oanh lit l

ngn la mun t chy mch mu ca h (trch li Eric Hoffer).
(It is usually those whose poverty is relatively recent, the new poor who throb with the ferment of
frustration things is as a fire in their veins).
Loi ngi mi sa vo cnh ngho lc no cng sn sng gia nhp vo phong tro chnh tr bt k
mu sc no. Cuc cch mng Thanh gio (Puritant revolution) Anh vo th k 17 ni ln do
nhng nng dn mi b cc a ch trut rung lm ng c doanh nghip chn nui. m nng dn
xa kia vn sng bng ngh nng tang nay tr thnh lao cng hay phi nga tay i xin n cc
th, ni y y ry s cng khn. m qun chng ny l ch lc cho cuc v trang khi ngha ca
Cromwell. , c bn ngi tiu t sn b mt nghip v khng hong hu chin t theo ting
gi ca Pht xt v Quc x. Sau khng hong kinh t 1929, th thuyn tht nghip, t nhn ph sn
nhit lit hng ng chnh sch "new deal" ca Roosevelt. Sau trn i t du, mi thnh phn nng
dn t ph nng, trung nng, bn nng u lao mnh theo li khuyn d cch mng x hi ca Vit
Minh.
Ngi th c vic lm, mc d cng khn nhng h khng cm thy b ht hi v h quan nim ci
ngho ca h l ci ngho c truyn, h t phn n hn ngi th b mt vic, so v cng khn cng
mt mc vi nhau thi, nhng so trng thi tm l khc hn. Ngi th b mt vic lun lun cm
thy b c ch, b s nhc bi ci trt t bt cng trc mt. Do ngi th mt vic nghe ngay v
theo ngay mi kin chnh tr ch nhm thay i hin ti.
By gi ni n k ngho mt. Tm l m dn ny l u tranh cho ci no trng thy . H ch cn
mt ba n kh hn ba cm vn phi n, mt ch ng m hn ch ng vn phi ng v bt cn n
chuyn xa xi khc ca chnh tr ca x hi. i vi h d dy hm nay no y l mt thng li cho
ngy hm nay ri. Cch mng hay phong tro i vi h ht nh hin tng cp cho cng sinh.
H sn sng x ra, ln s vo ginh git. Chnh m qun chng ngho mt ny t tp
Petersbourg v Moscou ng nh kin lm kh th cuc cch mng thng Mi to ln gp trm
ngn ln. Ti n mi khi c phong tro no cng c th tr nn v i ngay l nh m n my
quy qun mong kim chc. Lon kiu binh Bc h i vua L Chiu Thng, bn nng dn lon
lc b cy b cy ln kinh hoc n ng n cp t tung khin cho tnh trng lon cng nng
n. Chng khng i hi chnh tr chi ht, gp ai lt o bc sng. n nh bn cho thuyn gp vua
L Chiu Thng cng cp mt o bo ngc t v c lng tranh nhau ra xin chc qun cng.
Tr thc
Phn t tr thc gi nm na l nhng ngi c sch. Tm l ca h l tm l rt nhy ng vi ht
thy thng kh gy nn bi s p bch ca cc c th lc, i vi sinh hat vt cht cng nh tinh
thn. c sch, suy ngh v phn ng i khng vi mi c th lc khin cho phn t tr thc mc
V Ti Lc
Th on chnh tr
nhin thnh mt lc lng chnh tr v mt giai cp c th khng phn bit giu ngho, sang hn.
Giai cp tr thc, khi tht nghip th ni thng kh cn thm su hn ht thy mi giai cp khc.
ng nhin nhu cu cch mng i vi giai cp tr thc khn thit hn, tm l sinh tn v tin b
nhit lit hn.
t sng u tin ca cch mng S vit pht nguyn t giai cp tr thc t do (Intelligentzia
librale) vi cun Kinh bn cch mng (Catchisme rvolutionaire) vi nhng ngi ni ting nh
Kropotkine, Bakounine, Plekanov, Herzen, Netchaev.
T chc u tranh khng b chng li Nga hong l t chc nhn dn tr th gm nhng sinh vin
i hc hai trng Moscou v Saint-Petersbourg.
t sng u tin chng li ch S vit by gi cng pht nguyn t tng lp tr thc vi nhng
v Dudintsev, Pasternak, v Evtouchenko, v Milovan Djilas.
Nhng k khng thch ng c vi cuc sng
Nhng anh chng lm vo ng b m danh t Trung Hoa gi l B rt d b li cun vo phong tro
u tranh chnh tr, k b c nhiu hnh thi. Thanh nin t ti, trung hc nht cp ri khng
tin tip tc hc hoc khng ho hng theo ui s hc na.
Qun i khi ha bnh tr li b gii ng khng bit lm g kim sng.
Ngi l thi kiu vt bt lng i vit bt ch, nh nho trong thi bui Ty sang.
Chng v s o vi li kim, khi k thut pht minh ra chic sng.
Nhng k i giy rch, mang rch, nh bc mt c nghip hng thn.
Loi ngi k trn mang tm trng b ht hi rt mnh, nn d bin thnh nhng phn t qu khch
trong mi phong tro chnh tr.
Bn c tm l ch k qu sc bn
Cng ch k bao nhiu, cng cm thy mnh b b ri by nhiu, bn ngi ny khi vp vo mt
hon cnh i vi h k nh tuyt vng s bin ra cung tn. H s ln x vo mt l tng chnh tr
no chin u chng li tt c nhng g khin cho h khng tha mn. Khi yu say m m
b c tuyt ngi con trai c th t t, i lnh chin u gan d nht, hay vi u vo sch quyt
t. Vi lng cng quyt y m n tr thnh ngi cch mng, tt nhin s l th cch mng
cung nhit. Khi b s nhc nh T Tn v nh v dn cm ngui cho n hoc nh Lu Bnh b
Dng L mng ui, c hai tc gin em ht sc mnh kin to s nghip.
K tham vng
Phong tro chnh tr tri ra trc mt nhng c hi v cng tn s thu ht v s k tham vng a
theo. H l nhng ngi mun nhiu tin, nhiu quyn, vinh quang chi li. Bi l , xng ct
mi phi trng dc ng trong nhng cuc sn vng min Ty nc M, nhng v tm du ha
lm kh ng ngi mt nghip. Hng ngi c th hy sinh ht thy cho tham vng, i sng m
V Ti Lc
Th on chnh tr
m hnh phc mc, thc hin tham vng ci . Ng Khi git v con mong gi chc tng sy.
L Bt Vi g v cho Cng t D Nhn cho a con trong bng ni nghip vua.
Lai phin mun
Trong v kch Li V, tc gi To Ngu lng kch vo khung cnh ca mt kh hu u ut m trong
cc nhn vt u cm thy phin mun. Trong v kch Ba ch em, Anton Tchekov cng a ra
nhng nhn vt mang tm trng hon ton phin mun.
V tm trng phin mun no cng ch c mt c m l i thay, c m c chng Trifimov nh
chic xe troika a n chn tri mi.
Cuc sng trng rng khin cho con ngi phin mun. Cc b gi tru thng n cha cng vi,
gip vic lm c chay v cng u tranh hng hi nht cho phong tro Pht gio. Nhng ngi v
cng ri ngh thng say m v to bo trong cc sng bc, lun lun i l bi, ln ng bng. l
nhng hnh ng that khi phin mun. Phong tro Quc x c c nhng ngi n b rt
giu c b tin tr gip trc c nhng ng chng thc chnh tr.
Khi phin mun xm chim tm hn, con ngi c th lao vo bt c vic g khng k xu tt min
l gii quyt ni phin mun. Nron chng dm t thnh Rome v tm hn ng qu nhy ng
vi phin mun . Cch mng Tn hi c gii ph n qu phi ng h nhit thnh l bi h
chn cnh b chn trong nh lm tr chi cho nam gii. Cu th trong Cung on Ngm khc ca
Nguyn Gia Thiu:
Bc mnh mun p tiu phng m ra
Tht ni ln ht ci phn ng mun ph phch ca mt tm trng phin mun.
Nhng k ti phm
c Ty Hn Ch ngi ta thy l do trc nht ca vic Bi Cng khi ngha l i chn t, t
chy, s ti nn t hp cc t nhn li chng tr chnh quyn.
Trn Lng Sn Bc k t Tng Giang, L Tr Thm, V Tng hu ht u l nhng phm nhn
ang b truy n.
Trc hon cnh thc t h lm vo ng ct. Trn tm l h mun ra hn i sng khng my p
. Hai l y khin h nung nu mt nhit tnh yu nc, cch mng hay tn gio.
Nguyn Nhc nh bc thua ht tin thu nn bn vi hai em l Nguyn L, Nguyn Hu dng mu
cp thnh ly t khi nghip dng nn thi Ty Sn oai hng.
Quan Vn Trng lc cng vi Lu B kt ngha ti vn o t th mnh l mt ti nhn ti o.
Ai l ngi Cha Jsus u tin khi Cha mang cy thnh gi qu nng gc ng bn ng,
l ngi con gi nhy nha ti li Marie Madeleine.
Theo Eric Hoffer, nhng phong tro mi, phong tro no cng nh giang tay n k phm ti,
khng nhng phong tro mi xoa du vt thng cho k phm ti m cn l mt c hi tt cho ti
V Ti Lc
Th on chnh tr
nng ca k phm ti ny n na. Bi th ngi gii gy phong tro l ngi bit din t trt t c
nh mt bc tranh y tt bnh v ti li, cn phong tro ca ng ta l phng thuc thn hiu cao
qu.
chiu m o qun Thp t ln th hai, Saint Bernard hiu triu bng nhng li ny:
"D th no mc lng, y cng l mt nhim v thing ling th knh Cha d i vi nhng k
ngai tnh, trm cp, git ngi hay phm bt c ti c no khc. Tt c hy ti y theo li
Cha gi".
Chnh tr Vit hon thnh m mn cng cuc Nam tin nh chnh sch m li that cho m
ngi ti phm, ra lnh ai bng lng di dn khai ph th c gim ti hay n x.
Vn ng qun chng
Khi no bt bnh th con ngi ku ln. Bt bnh v nhng dc cu b ngn tr ta trit (chit?).
Khi no x hi m dn chng pht sinh khng kh ngt ngt, nhng dc cu cn bn:
a) i mi.
b) Danh vng.
c) Tng lai.
d) Cm n o mc.
e) Luyn i.
f) An vui hnh phc.
B c ch m vng trng ch thy m h mt gii ng m ti bun bc v duyn c. i sng nh
mt hng th, bc dc nghi ng nh cn bnh truyn nhim lan rng mi ra. l triu chng ca
phong tro qun chng.
Khng kh ngt ngt t c ghi li trong cc tiu thuyt v thi ca nc Nga trong sut thi k
hu bn th k 19.
Nhng cn say in cung ca thanh nin, qun i m Tolstoi din t trong Chin tranh v ha
bnh.
S sa a ca ng gi Karamazov, lng hai nghi, ni lon ca nhng Karamazov con. Ni phn ut
ca bc th giy. Quyt nh git ngi ca sinh vin Raskolnikov. Chn sng nh Kirilov m nh
vn ln Dostoevsky vit ra trong cc cun Les frres Karamazov, Les Dmons, Les Pauvres gens,
Crime et Chtiment.
Nhng git nc mt m thm ca nh vn Tchekov gi vo cc nhn vt truyn ngn. Khng kh
ngt ngt to ra tm l qun chng. Tm l qun chng tri ra thnh mt th du ha i mi la
l nhng s kin chnh tr xy ra nhng bn tay xch ng, l n bng chy, m chy l qun
chng vn ng. Phong tro qun chng nu khng dp xung hoc khng b ch ng s chuyn
thnh qun chng bo ng.
V Ti Lc
Th on chnh tr
C nm nguyn nhn chnh khin cho qun chng bo ng:
Th nht: Chnh quyn suy yu khng bit quyt lit i ph. Khi tnh trng suy yu bc l r rt l
dn chng khng e d na sn n tn cng nh v cp ngc Bastille, v ph thuyn tr Boston
ca chnh ph Anh. Nga hong Nicholas II t thng Ba trc phong tro dn chng ng loay hoay
chng bit gii quyt ra sao na. ng l phi gi on qun trung thnh vi ng v th ng li hon
ton giao vn mnh hong cung cho on qun i theo cch mng.
Th hai: Chnh quyn khng chu tm hiu tnh t vn ng qun chng, gn cho danh t lm lon
ri ch bit cng rn n p khin cho c hai bn lm vo th ci h nn phi liu sng cht. Cng
n p, phong tro cng ln d di, nh v Thanh gio cch mng bn Anh, v chnh ph Anh n
p cch mng M. Chnh ph Anh lm vo tnh trng bn ngai c v mnh, nhng bn trong kit
sc.
(Hai iu ni trn c mu thun chng? iu th nht v khng quyt lit nn vn ng qun chng
sn ln tn cng. iu th hai ni v ch bit n p nn tht bi. Khng mu thun v y ni v
thc lc chnh quyn ch khng ni v phng sch gii quyt. Nu c thc lc th n p, n p
vi thc lc th vn ng qun chng nh ch nut hn thi. Nu khng c thc lc th gii quyt
bng th on khc ngai th on n p).
Th ba: Qun chng bo ng v qu cng kh, i rt thc bch sau lng. Vo cp ngc
Bastille a s l dn i dn rt. Bng chng l trc ngy cp ph Bastille bn ny cp ph tu
vin Lazarite chim nm chc xe la m. Nga cng vy, thng ba 1917 c trm ngn ngi i
bnh n trc hong thnh v trc cc c s chnh quyn, no lon c thnh ph Petersbourg. Cch
mng Thanh gio ti Anh do dn ngho kh on hn bn gio s v vt lm giu nn ng dy i
ci cch tn gio.
Th bn: Dn chng bo ng bi nhng li, nhng khu hiu khch l v hp l. Bi Marseillaise,
khu hiu T do, Bnh ng, Bc i rt c cng vi cuc cch mng Php.
(Li ngi nh my: khng c th nm).
c tnh ca vn ng qun chng
Khi dn chng chn mi c th bin thnh mt phong tro th qun chng s o theo bt c
phong tro no lnh o mt cch c hiu lc. Ti c m thanh nin cung tn gia nhp hoc
phong tro Quc x hoc phong tro Cng sn. Nm 1945, Nht u hng, nu vn ng quc gia
kh nng v c quyt tm lnh o th cch mng thng Tm khng phi l ca Cng sn Vit Minh.
Cn mt hin tng khc cn ch lc tnh trng ang cn si ng v u tranh gia nhiu khuynh
hng cha ng ng th mt ngi d theo Cng sn ri vn c th cung tn tr li vi Quc x.
Cuc ni dy ca Pht gio cng vy, c rt nhiu ngi Cng gio ng h phong tro Pht gio rt
say sa. i y Rohm thng ni ng ta c th trong vi tun l chuyn ha mt ng vin Cng sn
V Ti Lc
Th on chnh tr
cung tn nht thnh ra mt chin s Quc x nhit thnh nht. Ngc li Karl Radek cng hy vng
cc ng vin s mi nu ca Quc x nh nhng ng vin Cng sn tt tng lai.
Nh vy ta kh d nhn ra nhng quy lut v phong tro qun chng nh sau:
1-- Vn ng qun chng thng cnh tranh bi nhng khuynh hng chnh tr khc nhau, trong
cnh tranh bn ny c ngi th bn kia mt ngi.
2-- Nhng ngi tham gia vn ng ny c th i mu sc tham gia vn ng khc m vn
khng km phn cung tn.
3-- Vn ng qun chng c th thay hnh i dng t vn ng tn gio thnh vn ng cch mng
x hi hay vn ng yu nc, hay t vn ng cch mng x hi thnh vn ng quc gia qu
khch, hay t vn ng quc gia qu khch thnh vn ng tn gio. Bi l phong tro qun chng
thng pha ln nhiu tnh cht khc bit rt t khi thun mt tnh cht duy nht. Trng chinh xut
quc ca ngi Hbreus Ai cp l mt cuc ni lon ca n l, ng thi l mt vn ng tn gio
v phong tro quc gia. Nhng chin s Nht bn hi nh Th chin a s c cung tn tn gio
thn o. Cch mng Php l mt vn ng tn gio mi, tn gio t do bnh ng, nhng bui mt
tinh dn ch l gio ng, nhng ngi cht trong ngc Bastille l cc thnh t o. ng thi cch
mng Php cng l phong tro quc gia, khp ni ngi ta treo biu ng: Ngi Cng gio Php
sng v cht cho t quc. Vn ng canh ci tn gio c thi Luther lin mt lc cng l mt vn
ng nng dn v s tri dy ca thc quc gia. Cch mng v sn Nga, cch mng Quc x c
y ry nhit tnh tn gio, c ba lim, du ch vn c thay th cho cy thp t.
Vn ng qun chng ti cc nc chu l phong tro yu nc, nhng ng thi cng l nhng
vn ng cch mng x hi.
Tm l mong thay i
S d ngi ta gia nhp vn ng cch mng l v ngi ta mun thay i nhng iu kin sinh hat
hin thi. Khng mun trt t c bi trt t c t a v ca h qu lp v. Khng mun s phn b
p bc ca mt dn nc lc hu. Khng chp nhn gi tr tinh thn c v n ang bp cht t do ca
con ngi. Vn ng cch mng l cng c tt cho c vng i thay.
o Ki t l cn gi vn minh thi vo nhng b lc man r u chu. Hi gio l t chc thi i
ha i sng lc hu ca cc b lc du mc thng nht cc b lc ny thnh quc gia.
V tm l c vng i thay c im ng ch l mc du mi ngi u c nhng mc tiu rt
thc hnh nhng n ch tr thnh phong tro rng ln khi no nhng mc tiu thc hnh uc tn
gio ha ngha l lm cho chng huyn b thing ling siu vit. Vua Pierre la Grand ca nc Nga
mang vn minh Ty phng v Nga thay i Nga vo vn minh k ngh, ng tht bi. Tri li
Lnine thnh cng. L do Lnine khuy ng c nhit tnh dn chng Nga bng th tn gio
mi: Cng sn ch ngha.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Tnh cht thing ling ca lng yu nc em Mustapha Kemal lc lng v i hon thnh cch
mng quc gia v y mnh cng cuc ti tn ha nc Th nh k th cu.
Theo Eric Hoffer chnh v Anh M khng nm c b quyt "tn gio ha" nhng mc tiu thc t,
nn thng b chi tay khi nhiu phong tro ti cc nc chu. Ch ngha dn ch, trit l thc
hnh (pragmatisme) khng c kh nng t chy ln lng cung tn ca hng bao nhiu triu ngi
trn nhng x s phng ng.
Ti sao phi tn gio ha, phi lm cuc i thay mang mt ngha thing ling th mi gy c
phong tro qun chng?
Ngn xa c hc chnh tr ng phng cp n:
Thnh nhn dch qu thn, ngu gi tn chi, d gio dn.
(Thnh nhn sai qu thn, ngi ngu tin theo, da vo lng tin y m khin dn).
Thnh nhn d thn o thit ha, nhi thin h phc h.
(Thnh nhn dng thn dy d, thin h phi s phc).
Nhn tm con ngi vn mong i thay, nhng ng thi cng lo s i thay v khng bit rng nu
i thay s phn mnh cn c nh c khng? Ai ai cng hi hng ci bt trc. Cho nn con ngi
ch lao vo hat ng cho mt cuc xoay chuyn khi no h cm thy b thc gic bi mt sc mnh
thing ling m h tin rng khng c g chng c ni. Th h lm nn cuc cch mng Php l th
h ca t tng khoa hc chm n, tri t l hnh tinh quay chung quanh mt tri khng phi do
bn tay Thng quay. Th h say sa vi sc vn nng ca l lun v tin tng v cng vo b c
thng minh ca con ngi. Ch ngha nhn bn ln t hn thn quyn v s hiu bit ca tng l.
Thanh nin Nga, th thuyn Nga t ng dy chng li ch Nga hong v h cho rng ch ngha
Mc xt phi thng, ch ngha Mc xt c sc mnh bao la.
Thanh nin c nhn thy Hitler sc mnh Thng v nhng cuc hi hp p nh vn thin
ng.
Sc mnh huyn b thing ling gy cho qun chng lng tin mnh lit. Tuy nhin th cng cha ,
km bn cnh tn ngng phi c trc mt mt tng lai huy hong ang ch n. Nu tm l qun
chng cn s hi tng lai th vn ng kh m vng ln kho khon. Phong tro Pht gio xp
xung mt cch thm hi l v phong tro ny ch em li cho qun chng c tin Pht, o, Php,
nhng khi nhn vo tng lai th cuc i u tranh ct ngn v v v. Qun i M ln, tin la
tung vo tri ra trc mt mi ngi, tng lai lm giu mau chng, Pht o Php b b ri lin, s
ng s vo nhng phong tro kim tin. Thm ch nhng cng chc vn l nhng con ngi a
sng bm cht vo np c, coi i thay nh hn lon, cng khng ngn ngi g xin thi vic i
lm s M. Trc tng lai y ha hn th c nhng anh ngho mt rp, cng nh nhng ngi c
i cht t sn u mang mt tm l a i tm vng (rue vers l or) ging ht nhau. Anh vo th
V Ti Lc
Th on chnh tr
k 17-18, lc cng nghip Anh bt u pht trin rng ri anh bn c nng b rung ln th mong
i i, tay a ch khng cy cy na bin t ai thnh nhng ng c tin li cho ngnh chn
nui, c giu ln ngho cng lm cch mng.
Sc mnh ca cm th
Ngi chnh tr mun khai thc sc mnh qun chng hng vo mc tiu chnh tr no th
trc ht phi bit khai thc sc mnh ca cm th.
Cha Christ ging v tnh thng, thng thn, thng ai cng ng lai, thng ai cng hon cnh.
Gio dn cng nghe v tnh thng bao nhiu cng cm th bn qun d, bn thng tr, bn ch n
bc lt by nhiu. Cm th ln n cc , khi cc con chin khc thng Cha b ng inh trn
thnh gi. Cho n tn by gi cm th y vn cn khi ngi Cng gio cung tn nhn nhng k
ngai o v tng chng nh nhng k y l hu thn ca l ngi gy nn ti c kia.
Vi lng hn th, con ngi c th qun quyn li thit thc bn thn, con ngi nhm mt lm bt
c vic g tr hn.
C mt ln ngi ta hi Hitler: Ti sao phi tiu dit Do thi?
Hitler tr li: Chng ti bt buc phi to ra mt k th bng xng bng tht gy lng th hn.
Rt ng, nu khng c vn ng th hn Do thi d nhin sc mnh Quc x phi gim i na phn.
Trng hp khc, mt k gi hi phi on Nht bn sang nghin cu phong tro Quc x v s
ghi nhn c g phong tro ny? V Trng phi on p: Tht gh gm, chng ti cng mun
c mt phong tro tng t ti nc chng ti. Nhng tic thay nc chng ti li khng c ngi
Do thi.
Nu khng c tm l cm hn gia nh h Ng, phong tro Pht gio chc khng th ln chng vnh
th. Tng Gii Thch ch b dn chng Trung quc chn ght sau khi Nht thua ri, trc kia h
yu Tng, h theo Tng ch v lng cm hn gic ln. Mi th chung c kh nng v bin, n
sc lm kt hp nhng phn t khc bit hn nhau v i sng, v tnh tnh, v trnh sinh hat, v
quyn li, do mi th chung m nhng phn t trn cm thy s gn gi anh em.
Lc yu chng ta khng cn phi tm ng minh, tri li chng ta cn ght b ganh t vi nhng
ngi cng sung sng trong s c n sng nh ta. Nhng lc th hn chng ta thng kt bn
vi ngi no cng chung mi th hn nh ta.
Hn th cng ln cao khi con ngi cm thy bt lc, cm thy b c n, chi vi v nht s. Khi ta
ngh rng ta hn k kia, nu k y c bng nho ta, la o ta, ta c th kinh b n nhng khng cm
th. Khng Minh khng cm gin Chu Du bao gi, ngc li Chu Du lun lun mun ra hn vi
Khng Minh, lng cm th su n ni Chu Du th huyt ra cht.
Hn th cn c nhiu bin thi khc. Phng ngn Vit c cu: Gin c chm tht. au kh v hn
th khng ni lin vi nhau bng hng dy trc tip. Dn Nga b mt v ca Staline hnh h, li ni
V Ti Lc
Th on chnh tr
gin cm th k reo rc chin tranh, cm th t bn. Dn c b nhc nh v ha c Versaiiles li

chuyn cm th vo dn Do thi.
B lng th hn xm chim tm hn con ngi ch mun xo trn v xo trn em h n cm gic
bnh ng. T hn th mi ny sinh lng nhit thnh, tha thit v hy vng. Tranh ca Van Gogh p
tng theo thc hn th.
Tm li bn cht mi ngi l cm th ln nhau (all men by nature hate each other - Pascal) tnh
thng v lng t bi h s ch l nhng n tng gi di ca ci r cm th.
Hnh vi hy sinh trong vn ng qun chng
m bom ba cng ln x vo chin xa, em thn lp l chu mai, ly thn th chn cho sn pho
khi ln xung vc. l hnh vi hy sinh cung tn.
Kinh Kha sang hnh thch Tn Thy Hong. l hnh vi hy sinh c suy ngh.
Hnh vi hy sinh cung tn ch c khi no c nhn ha ln vo tp th, c nhn khng cn mang
hiu danh g na. C nhn ht l Hng, l Dng, l D Nhng, l Chuyn Ch v.v... Khi mt ngi
chn mi cho mt hnh vi hy sinh cung tn, nu c ai hi anh l ai, ngi y s tr li: ti l
Cng sn, ti l thanh nin Quc x, ti l dn Hi gio, ti l Pht t v.v... N t xa b l lch
ring t, t nay s vui bun ca n, lng kiu hnh v tin tng ca n hon ton ty thuc s thng
li hay tht bi ca tp th. Nu b xa la tp th th cng chng khc g xa la cuc sng.
Th chin th Hai, theo con s thng k th ti cc tri tp trung ca c, hu ht nhng ngi ng
ln tranh u u l nhng hi vin, on vin hay ng vin ca mt tp th. Khi b em ra hnh
hnh, h ht bi quc t ca, h trm tnh c kinh, h h ln tn tui anh hng ca t chc.
Hitler git su triu ngi Do thi, nhng ti Palestine cng cuc bi tr b dng li v ngi Do thi
khng c rt hung d. Ti sao? Ti Palestine ngi Do thi sng tp th khc vi nhng ngi Do
thi u chu thun phn ng c nhn. u chu h l nhng ngi n chic. Palestine h l con
dn ca mt dn tc thng minh nht th gii.
Dn tc Nga run s trc mt v ca Staline, nhng cng dn tc ny hng hi v cng khi nh
nhau vi qun i c. Ti sao? Ti trc mt v ca Staline h l nhng c nhn b nh, nhng
trc xm lng c h l c mt dn tc v i.
Nhn tm
Nhn chi s tnh bn c.
Trong cnh tranh sinh tn, tm l con ngi l tham sng, tham cng danh, tham ph qu, tham li
lc.
H tranh u v quyn li c nhn.
H hy sinh v s tp th b ri.
H tin tng v mun trn chy s cng kh ca hin ti.
V Ti Lc
Th on chnh tr
H lm cch mng v mun tr th.
Tt c tm l trn khi b cun vo vn ng qun chng tr nn mt th am m cung vng n ni

c th tin bt c mt iu g. Con ngi trong vn ng chng khc chi con thiu thn trc nh n,
anh chng mu m trc m bc.
Bi vy lng tm lun lun chu s hip p ca nhng th on chnh tr.
C nhng l do k di y:
1) Np sng c, phong tc tp qun thng thao tng con ngi, nu h c th nhm mt tng c th
h cng c th nhm mt theo s qu khch mi m, min ci mi c sc hp dn mnh. Qun chng
sn c n tnh, nht n ni dy cng vn l n tnh y nhng theo s dn dt khc nhau m thnh
nhng hnh th khc nhau.
2) Tm l qun chng xung ng bin thnh vn ng qun chng. Vn ng nu c nguyn
khng mt bn tay chnh tr no lnh o, n s ht nh mt ngi hnh ng v mc ch, v nh
php, gp g lm ny. Nu ch ci trng m trc y dy d n nn ngi v bo: y l hnh
thc xm lc vn ha, th l qun chng khng ngh t gip g ni la t lun. Bo b chn l p,
tt c n b u b chn mc au n kh s.
3) Qun chng tnh cm d b kch ng, thiu bnh ha, giu tnh cp bch, lm bt c iu g min
l tha mn lng say sa, tm trng phn khng v mt hy vng ho hc. Nm 1789 quc dn ngh
hi quyt ngh bn tuyn ngn nhn quyn a ln vua, nhng vua cn tr tr cha ph chun. Dn
chng khng c tin tc nn bn tn n o. Lc y i in Versailles li m yn tic tng bng,
vui a nh khng coi bn tuyn ngn vo u. Dn chng hon ton tht vng, thm vo y l nn
i. Danton da ng lc lng cm phn chn, ln din n quy ti cho quc vng, ng ni s d
chng ta thiu bnh n l ti vua c trong cung, nay hy em vua ra ch th chng ta s chc ht
i. Cc anh em hy n li ngi chu trch nhim v vic bnh n cng v con hn ra ch. Danton
ang thao thao bt tuyt, mt thiu n va nh thanh la va h to hy tr cho chng ti bnh n, ri
mt s thiu n khc a theo, ngi no ngi ny mang gy gc, dao nhn, gio mc. Ngy nh
vua quyt lit gii tn quc dn ngh hi, nn mang qun vo Ba l phng dn chng bo ng.
Dn chng trng thy qun i vo thnh nn hi s, cha bit lm th no. Thy tnh cnh suy sp
n ni mt lut s theo phe cch mng lin ng gia m ng h ho. Chy by gi khng c
na, binh i ca bo cha sp tn st chng ta n ni, ch cn mt cch cu vn tnh th l hy v
trang nht t kin quyt chin u, bo v thn v bo v nhng ngi tranh u cho t do, l
quc dn ngh hi. Dn chng nghe theo t ko n ph ngc Bastille.
V Ti Lc
V Ti Lc
Th on chnh tr
Th on chnh tr
Chng tm
Ha Do ra tai v c ng vua
mun trao quyn chnh cho
mnh, So Ph khng cho tru
ung nc ni Ha Do
ra tai. l cu chuyn chnh
tr hoang ng.
Ngi ta thy trn chnh tr lc no cng c s u tranh trn ba mt:
1) u tranh gia nhng ngi, nhng phe nhm trong ch .
2) u tranh gia nhng ch khc nhau.
3) u tranh gia quc gia ny vi quc gia khc.
u tranh gia Nguyn Nhc, Nguyn Hu, Nguyn L.
u tranh gia V Vn Nhm, Nguyn Hu Chnh.
u tranh gia ng Cng ha v ng Dn ch ti Hoa k, gia ng Dn ch vi nhau hay gia
ng Cng ha vi nhau.
u tranh gia ng Lao ng v Bo th ti Anh quc.
u tranh gia nhng phe phi trong trung ng chnh tr cc ti Nga s
u l u tranh gia c nhn hay phe nhm trong mt ch , ng c u tranh c th l ngi v c
nhn, c th l chnh sch.
u tranh gia Quc Cng ti Trung hoa, Nam Bc Hn, Nam Bc Vit nam.
u tranh gia ng Bn-s-vch v Nga hong.
u tranh gia y hi cch mng Nasser v hong gia Farouk
u l u tranh gia nhng ch khc nhau, ng c u tranh l a lp ngi mi ln ngi v l
tng, xy dng mt ch x hi v mt chnh quyn mi.
u tranh gia Nga-M.
u tranh gia Trung cng-M, gia Trung cng-Nga s.
u tranh gia Nam T-Nga s, Php-M
u l nhng u tranh gia quc gia ny vi quc gia khc, ng c u tranh l c lp v ch
quyn ca mi quc gia, hay quyn li t ai tin bc ca mi quc gia.
C ba mt u tranh trn c lin h khng kht vi nhau, lin h cng cht ch trong chnh tr ngy
nay.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Xa kia qun Thanh trn sang gip vua L Chiu Thng l dng ni chin xm lc da vo cuc
u tranh gia hai c nhn, hai phe nhm gii quyt vic hai quc gia.
Ngy nay ngi ta ni u tranh gii phng l hnh thc cao nht ca u tranh giai cp, tham chin
Vit nam l bo v s nguyn vn ca Chu M La tinh hay Chu M La tinh vng dy
chng Hoa k.
Nhng yu t chi phi ca cc mt u tranh gm c: Cc lnh t, cc cng thn i tc, cc giai
cp, cc ng phi, cc a phng, cc lc lng ti chnh, cc qun i, cc bn ng minh, cc
chnh ph. Tnh cht u tranh khng c g i khc t xa n gi. Nu cch y hai ngn nm
Csar b nhm cng thn m cht th sau hai ngn nm Kennedy cng cht mt cch tng t
Dallas. Nu xa kia ng Trc c cc triu thn vi vo cung phc binh m git th by gi
Bria cng b mai phc bn cht trong bui hi.
L li u tranh ch khc trn hnh thc, nhng bn cht vn vy. Ngy xa c ca Nghiu Thun
n vang bn b bng li truyn ming th ngy nay pht thanh, in th sch v cng b my qung
co khng l cng lm in su hnh nh v tng thng trong tm ch i chng.
Xa kia th lc l nhm i thn nhiu vy cnh trong triu hoc cc lc lng t tr a phng,
hoc cc ng tng bin khu. Ngy nay th lc l nhng i t bn, nhng thng c, nhng qun
khu trng, nhng cn b cao cp, nhng cn b cng nghip a phng, nhng on th p lc
(groupe de pression lobby).
Ni cho gn li mt cu: u tranh chnh tr l u tranh gia cc th lc chnh tr at quyn v
gi chnh quyn.
V kh u tranh
Mun tranh at ci g, iu kin tin quyt ca mt c nhn, mt giai cp, mt on th phi l mt
c nhn c quyn lc, giai cp c quyn lc, on th c quyn lc. Quyn lc c hai mt: quyn lc
vt l v quyn lc tm l. Khi ni c binh quyn tt c quyn l ni quyn lc vt l. Khi ni dn
chng ng h ngi y l ni quyn lc tm l. C hai quyn lc tm l vt l khng tch ri nhau
tri li chng ph tr nhau. Nu mt chnh quyn ch c quyn lc vt l khng thi, chnh quyn
ang xung dc. Tri li mt th lc m quyn lc vt l cha ng k, nhng quyn tm l ln
mnh l th lc ang ln. Danh t uy th chnh tr ch chnh quyn c c quyn lc vt l ln
quyn lc tm l.
To Tho trong lc hy cn lm dng s i dng ao git ng Trc, vi To Tho sau khi bnh
nh xong Duyn chu ri c triu thn gi v ph gi, mc chnh lch nhau trn quyn lc
khc hn. Trc kia ch l mt tn thch khch, sau ny tr nn k ng trong m ngi tranh
thin h.
Nng dn tng lng tng xm trc kia l nhng k i kht vt vng, khi theo Trng Gic cht
V Ti Lc
Th on chnh tr
khn vng m nng dn i kht y tr thnh mt lc lng chnh tr lm rung ng c chnh

quyn nh Hn. Hai trng thi khc hn nhau gy nn bi quyn lc.
Ni n quyn lc trc ht phi k quyn lc vt l, lm chnh tr l hu binh tt hu quyn. X
on no cng b chi phi bng bo lc vt l, trong m du ng k bn sng, k nm dao gii v
c qu m chc nch l k cm u. Trong mt quc gia phe ch huy l on SS, lc lng tontons
macoutes (danh t ch nhng c v cc nc Phi chu), qun i cnh st v.v.... Nu hi nh
nc l g? ngi ta c th tr li rng nh nc l t chc c c quyn nhng v kh cng
bch, nhng v kh ny em li quyn lc cho mt nhm ngi, mt giai cp hay mt ng trong
b my nh nc. chng li vi b my , phe chng li cng phi kin to c mt quyn lc
kh d ng u n thng li vi n.
Trong u tranh chnh tr nhng lc lng u tranh thng c nm vo u trng l: mt v
chng vi ng, qun i chng vi qun chng v trang, phe nhm v trang ng h c nhn chng
mt c nhn khc, giai cp chng giai cp, chnh sch chng chnh sch.
Quyn lc vt l ca nhng lc lng y l g?
T chc - Tin bc - Phng tin bo lc.
Quyn lc tm l ca nhng lc lng y l g?
Ch ngha - Tn ngng - Uy danh - Truyn thng - Tp qun.
Chnh quyn
C th vit: Con rng bay trn my, nu khng my th rng cng chng khc g con rn. Ngi hin
hn k bt tiu l nh ngi v. K bt tiu khut phc ngi hin bi v quyn cao v tn.
Sch Qu Cc ni: S vic qu ch ch ng c ngi v khng cho ngi ch ng ta. S d ch
ng c ngi l nh nm c quyn vy.
Quyn l ci cht quan yu ca chng lc, n v nh ci c o, ci mi ging ca li c. Nm c
ci cht quan yu th mi lc lng u quy t, gi c mi ging th c ci li khng b ri lon.
chnh tr u tranh l ginh quyn, gi quyn, cng c quyn.
Theo c hc ng phng ni v vic ginh quyn thng phn bit:
So th vi thng, ho at vi h.
(Kho ly l tt nht, phi tranh at l h sch).
Th no l kho ly. C nhn a ra t d: Vua Nghiu nhng ngi cho vua Thun. Thun khng
tranh at ngi ca Nghiu bng v lc, ng ch ln ni Lch sn t ra chnh sch canh tc tranh
dn ca vua Nghiu, nhiu ngi cm phc c ca Thun nn a ln Lch sn. Thy lng dn
ng, vua Nghiu lin nhng ngi cho Thun.
Nh vy gi l dng c ginh quyn.
Th n dng cng ginh quyn. Nh vua V tr thy thnh cng, danh vang bn bin, khp bn
V Ti Lc
Th on chnh tr
dn thin h u tn V lm thn ch ca ni sng.
Th ba l dng mu dnh quyn.
Vua T Hon Cng hi Qun Trng rng: Ti sao Thang mt lc m c th nut c thin h ca
Kit?
Qun Trng p: Vua Kit khng cho dn no, m li cn dng h bo lm cho dn chng kinh
s. Cn Thang tri li thy ngi i rt cho n cho mc nn dn chng a theo.
T Hon li hi: Vic lm ca Thang khng phi sm chiu m xong, vy ti sao Kit li yn cho
Thang lm th?
Qun Trng p: V Kit m N Hoa, nn Thang em vng bc t lt. V Kit tin Khc Nghch,
nn Thang dng chu bu hi l. Nh dng N Hoa v Khc Nghch vo m mu, nn Thang
thng. Thang thng bi v hai chnh sch: mt mt gi tn ngha vi dn, mt mt dng m mu qut
vua Kit.
Cn nh cc v dng chin tranh gii quyt vn , dng bo lc gii quyt vn u b coi
l h sch. Tuy nhin danh t h sch khng h ch nh tnh cht xu tt, c hay thin. Tt c ty
thuc vo thi th. Th khng cho php dng c tt phi dng lc nh li Khng T Nha: "Thun
gi nhim chi d c. Nghch gi tuyt chi d lc." (K thun theo th ly c m tr, k nghch ta th
dng lc m tiu dit). "D chin ch chin, tuy chin kh d. D st ch st, tuy st kh d. D hnh
kh hnh, tuy trng hnh kh d." (Ly chin tranh ngn chn chin tranh th chin tranh cng tt.
Ly git ngn chn s git chc th git cng c. Ly hnh pht chng tn bo th hnh nng
cng hay).
Lin h khng kht gia trong v ngai
C th c cu:
"i thuyn, nc vo thuyn m khng trt li th thuyn chm, trt ch r nc ri m khinh sng d
ca Thy Thn th thuyn m".
Trong bt c lai u tranh chnh tr no ngi ta cng buc phi i ph vi hai pha, pha trong v
pha ngai. Pha trong l cng vic ni b, pha ngai l ng chin vi ch. Bi v u tranh chnh
tr rt li ch l s gii quyt mu thun. Nguyn nhn v khi im ca u tranh l nhng mi mu
thun. Mu thun th bao gi cng c hai mt: mt l mu thun trong din tin pht trin ca ht
thy s vt, ht thy hin tng, hai l mu thun ni ti trong lng mi s vt mi hin tng. Ni
d hiu hn l mu thun ni b v mu thun vi ngai. T d: Thc nh nhau vi ng Ng l
mu thun vi ngai. Tp on Tiu Chu Hong Ho v u cha ca Thc chng nhau vi tp on
Khng Minh l mu thun ni b Thc. C hai mu thun ni b, mu thun vi ngai kt hp to
thnh ra nhng bin ng chnh tr. Mt t d khc: Mu thun gia tp on chng Staline vi
chnh sch ca Staline khin cho i hi C.S. chuyn hng chnh sch i ngai vo con ng
V Ti Lc
Th on chnh tr
sng chung ha bnh. Chnh sch ng, u l kt qu ca nhn thc chnh xc nhng mu thun v
gii quyt tha ng. Nhim v ca ngi lnh o l sm pht hin v phn bit nhng mu thun.
Mi hnh th chnh tr no cng vy, trc mt ta cng c ba lai mu thun:
1) Mu thun gia ch v ta.
2) Mu thun ni b ta.
3) Mu thun ni b ch.
Nhng mu thun trn hon ton khng ging nhau v tnh cht cho nn phng php gii quyt hay
hnh thc u tranh cng khng ging nhau. Thng thng th mu thun gia ta v ch l mu
thun c i khng, phng php gii quyt v hnh thc u tranh phi quyt lit khng i tri
chung. Cn mu thun ni b l mu thun khng i khng, c th dng phng php v hnh thc
u tranh ha bnh gii quyt.
Tuy nhin khng phi ch n gin nh th. C nhiu tnh th chnh tr phc tp nn phng php
gii quyt cng nh hnh thc u tranh cng tr nn phc tp.
T d s lin hip khng Nht gia Trung cng v Quc Dn ng Trung hoa. Trung cng v Quc
Dn ng vn d l mu thun i khng tuyt i. Nhng c hai ng trc cuc xm lng ca Nht
vo Trung quc th mu thun gia hai ng tr thnh mu thun ph v mu thun gia Nht vi
hai ng mi l mu thun chnh. Ngc li cuc cch mng thng Mi ti Nga, cuc chin tranh
Nga c khng lm gim tnh i khng quyt lit ca phe Bn-s-vch vi ch Tsar. Nhng v
gy ri lon trong nc cn lm cho Nga tht trn vi c mt cch nhc nh. Vn khng phi l
Cng sn Tu yu nc hn Cng sn Nga, m l phng php gii quyt khc nhau cng a ln
thng li. Gii quyt mu thun hay u tranh chnh tr y khng nh gi bng o c, bng gi
tr lun l, m nh gi bng hiu qu. Trung cng l lun gi tr ca lin hip khng Nht nh sau:
- Tng Gii Thch tp trung qun i nh Nht, s khng cn sc c tnh tiu dit Cng sn.
- Vi t cch khng chin gii phng dn tc, Cng sn s thu ht c cm tnh ca ton dn th
nht l phn t tr thc.
- Do hp tc Quc Cng, Cng sn kh d m rng tuyn truyn v pht trin bng phng thc hp
php trn ton quc.
- Chin tranh khng Nht em li c hi khong trin lc lng v trang.
Trong khi Nga Lnine a ra khu hiu: Bin chin tranh quc thnh ra nhn dn v trang cp
chnh quyn t tay vua quan qu tc. Quyt lit u tranh cho ha bnh. Nga cng thua trn ng
Bn-s-vch cng ra sc ph hai bn trong lt ch Nga hong. Chin tranh Nga c l
chin tranh quc, mu thun gia hai quc m li cho cch mng v sn rt ln.
Tha hip ca ng Cng sn vi phe Tng Gii Thch v khng tha hip vi chnh quyn Nga
hong chng xm lc chng minh rng tnh mu thun l quy lut chung nhng c nhng tnh
V Ti Lc
Th on chnh tr
ring bit ca mi hon cnh. Bi th mi khi ni n gii quyt mu thun hay u tranh chnh tr
vic lm hng u l phi phn tch c th mt hon cnh chnh tr c th (l analyse concrte d une
situation concrte).
Ngai ra mi pht trin ca mt tnh th cn hng lat mi mu thun khc na lm cho tnh th
cng rc ri. T d nc Trung hoa sau cch mng Tn hi, x hi c nhiu mu thun phc tp nh
mu thun gia x hi c v t tng mi, mu thun gia quc vi dn chng, mu thun gia
cc quc trn t Trung quc, mu thun gia thnh th v nng thn, mu thun gia ngi giu
v ngi ngho, mu thun trong ni b ca phe cch mng, v.vv... V mi mu thun li mang tnh
cht c bit. Nu khng phn tch c th tng hon cnh c th, tt khng nm vng tnh th.
Khng nm vng tnh th th khng th c sch lc ng.
Cao ln tng na cn phi t vn mu thun vi quan nim sau y: i khng v mu thun
hon ton khng ging nhau; khi mt tnh th chnh tr n nh th i khng tiu dit nhng mu
thun vn tn ti.
Nhng mu thun tn ti l g?
Trong x hi ca ch ngha x hi vn c nhng mu thun gia li ch quc gia, li ch chung vi
li ch c nhn, mu thun gia ngi lnh o v ngi b lnh o, mu thun gia li lm vic
quan liu cn b chnh ph vi nhn dn v.v...
gii quyt nhng mu thun khng i khng ngi ta thng dng phng php ha bnh l
thuyt phc v gio dc vi cng thc: on kt - Ph bnh - on kt.
Vn sch lc
Sch lc l g?
Cun sch Que faire vit: Sch lc l k hach c h thng vi nhng nguyn tc vng vng c
em ra kin quyt thc hnh. Sch lc ca mt ng l phng hng, phng php, tnh cht hat
ng cng hnh vi chnh tr ca ng .
Lnine cn c vo tnh th chnh tr ng thi u tranh ca ng, mc du sch lc mang mun
hnh vn trng, nhng ng khi qut vo hai lai:
- T di ln trn gm nhng qung i qun chng, bi cng, biu tnh, v trang bo ng, v trang
uy hip, b i cch mng, v trang ni dy.
- T trn xung di l thnh lp cng khai nhng x on cng hi, nng hi, thng hi trc
din u tranh, li dng tuyn c u tranh ngh hi, tham gia chnh quyn.
Cng theo Lnine th mun ginh thng cho sch lc phi kin ton bn cng c ch yu ca u
tranh chnh tr l:
a) Hun luyn gio dc.
b) T chc.
V Ti Lc
Th on chnh tr
c) Tuyn truyn c ng.
d) Khu hiu u tranh chnh tr.
Sch lc u tranh trong k nguyn cch mng v quc t chnh tr ngy nay cha ng mt
ngha rt ln. N bao gm chnh tr sch lc v chnh tr chin lc.
Danh t sch lc chnh tr do Lnine sng to.
Danh t chin lc chnh tr do Staline sng to.
ng nhin danh t chin lc chnh tr ca Staline pht nguyn t sch lc chnh tr ca Lnine
v danh t sch lc chnh tr ca Lnine cng pht nguyn t nhng t tng ca Marx v Engels.
Nhng trong vn phm ca Marx v Engels ch ni v sch lc m thi v khng h ra danh t
chnh tr sch lc. n nh chin lc chnh tr th Marx, Engels khng ni ti bao gi, ngoi tr
nhng lun vn v chin tranh mi thy c hai ch chin lc, nh vy chin lc trong t tng
ca Marx, Engels ch l chin lc chin tranh. Kinh qua bao cuc u tranh n i Staline th danh
t chin lc chnh tr mi c sng to. D nhin bt c s sng to no cng do nhu yu cp thit
ca hon cnh thc tin. Danh t chin lc chnh tr ni c ln c tnh thi i m trong u
tranh khng cn phn bit gia chin tranh v chnh tr nh trc kia na.
Trc kia mi ngi u cho rng chin lc thuc phm vi qun s. Quan nim ny khng cn gi
tr na, hin ti ngi ta cp n chin lc vi s bao qut c chnh tr ln qun s.
Trong u tranh by gi, khi lun v sch lc tc th l lun cng mt lc c sch lc chnh tr ln
sch lc qun s. Chnh tr trong nhu yu mi hn nhin l mt lai chin tranh. Nhng cuc
bo ng m st, tun hnh th uy, bi cng bi th, du kch chin v.v...i hi sch lc chnh tr
phi t trn lut tc chin lc ca chin tranh. Nu em chin tranh v chnh tr tch ri nhau s d
dng b ri vo nhng hnh ng thiu chnh xc trong cuc u tranh phc tp ngy nay.
Nhng iu khng th thiu khi xy dng sch lc
Tng Gii Thch em qun vy Thy kim dp tan Cng sn, Cng sn trc sc tn cng ca qun
i Tng chy nh chut, vt hng vn dm i ngc ln min Bc. Trn y Tng Gii
Thch ton thng. Nhng n to nn mt mt khc ca chnh tr l trong ton trnh lu thon ca
Cng sn, nh s lnh o ng nn n bin thnh cuc vn l trng chinh, bi v Cng sn
chy n u l gieo rc ch ngha n , mi khi dng ni no Cng sn lp tc cho thi hnh chnh
sch ci cch rung t ph uy th chnh tr ca phe Quc Dn ng, khi qun Quc Dn ng n
nh ui Cng sn li chy nhng chnh sch ca h to thnh mm mng chng i ca qun
chng i vi chnh quyn phe Tng.
Napolon xm lc Nga, Napolon b nh bi nhng x hi Nga chu mt thay i ln lao do
nhng t tng cch mng Php theo on qun Napolon vo t Nga.
Bi l nn khi xy dng mt sch lc, ngi ta khng th qun tnh pht trin ca s vic qua
V Ti Lc
Th on chnh tr
nhng nguyn tc bin chng php k sau y quan st v nhn thc tnh th.
1) Thi hon ton khch quan m o tnh quan h v v th ca ht thy mi lc lng chnh tr
trong x hi. o tnh tng giai on pht trin khch quan ca x hi y. o tnh quan h gia x hi
ny vi x hi khc.
2) Quan st cc lc lng chnh tr phi cn c vo kh nng ng ca mi lc lng. Khng c
cn c vo tnh trng tnh ch ca mi lc lng m rt ra nhng nhn thc lc quan mt cch ch
quan.
3) Quan st vn ng khng th xut pht t qu kh m xut pht t tng lai.
4) Phn bit c ton th vi cc b.
5) Phn bit c im chnh v im ph.
6) Nm gi c vn ng vn dng chnh sch nhng bin chuyn tng phn tng thnh hay
tng thnh tng phn ca mi bin ng chnh tr.
Su yu cu ca sch lc
Th nht. -- Trong cun T phi u tr bnh Lnine vit: Mt qun i khi lm chin m cha sn
sng hc hiu phng php, th on, v kh ca ch nhn th qun i khng th thng c.
Chnh tr cng th, mi sch lc u mang hai tng ngha:
a) Nhn thc, hc hi tt c nhng th on v sch lc ca ch.
b) nh nhng n ch mng vo i phng.
Th hai. -- Phi bit x dng gii giang tt c mi sch lc. Trn chnh tr, trong tng lai c nhng
iu kin khng ging nhau s t ta vo nhng tnh th hon ton khc bit, th on hay sch lc
ny khng th thch dng cho mt tnh th khc. Nu khng bit chuyn, di, bin, ng tt s b tht
bi. T d c lc phi dng th on u tranh cng khai, hp php, c lc phi dng th on u
tranh b mt, bt hp php v c lc phi phi hp th on cng khai, hp php vi u tranh b mt
bt hp php.
Th ba. -- Mt mt x dng gii giang tt c mi sch lc, mi th on, mt khc li phi bit
nhng khu chnh yu v trng im. S kin chnh tr rt phc tp v ri lon buc ta phi tm ra
u mi, tm ra khu chnh yu, tm ra trng im. T d: Nm 1917 Lnine ra trng im chnh
tr l that ly chin tranh, nhng nm 1919-20 th trng im chnh tr l v trang t v v n nm
1921 Lnine t trng im chnh tr l thai rt c trt t.
Th bn. -- Mi sch lc, mi th on u cn c trn nhu yu ca hon cnh hin thc. u tranh
l i din vi nhng bin thin ca cc din x hi, i u vi hon cnh c th cho nn s vn
dng sch lc, vn dng th on u phi cn c trn quan h thc lc. Thay i sch lc, thay
i th on cng cn c trn s chuyn di ca nhng quan h thc lc y.
Th nm. -- Li dng nhc im ca ch. Nhc im quan trng nht trn chnh tr l s xu x
V Ti Lc
Th on chnh tr
ni b, v mu thun hng ng. Lnine vit: Mun chin thng mt lc lng mnh hn, d nhin
chng ta phi ht sc m rng lc lng ca ta, phi xem xt tng chi tit nh nht, phi phng v
chu mt. Nhng cn thit hn na l phi chp tht nhanh c hi chia r ca ch, phi tm cch pht
hin ri khot su mu thun ca ch.
Th su. -- Trong nguy him, trong hy sinh hc tp v ti luyn sch lc, bt c phng thc u
tranh no cng u dn n nhng hy sinh v nguy him mi, u b e da b ph hai bi s thiu
chun b v thiu t chc. Bi vy lun lun nn t vn hc tp v ti luyn sch lc trong cn
nguy him v hy sinh. Mi ln gp gy l mi ln phi xt li v bin i th on.Nu nh
khng bit ti luyn trong mu, trong la th khng th c nng lc nm c vic thc hnh bo
ng. Mt chin s hy sinh l cho trm chin s tin b.
Bo ng
Hy dng mt i mt, rng i rng. Bo ng l kt qu t nhin ca nhng u tranh chnh tr.
Nhng trong lch s thng thy rt nhiu v bo ng chng a n kt qu g ngai cht chc.
Cho nn ni n bo ng khng phi l em bt bo ng vo thay th m cn l ni phng php
ca bo ng, t chc ca bo ng.
Cn nhn nh bo ng nh th no?
A) Phn bit c nhn bo ng v qun chng bo ng.
B) Phn bit bo ng vi khng b.
c truyn kim hip, ngi ta thy nhng hnh ng git bn tham quan li do cc tay ngha hip
thi hnh. c Zoro, ngi ta thy nhng hnh ng cu khn ph nguy ca hip s Zoro. y cng
l nhng hnh vi bo ng, nhng nhng hnh vi ny cha ng rt t chnh tr tnh.
c ng Chu lit quc, hi Kinh Kha sang Tn hnh thch Tn vng, Yn Thi t an cng ba
ngn ngi tin a Kinh Kha bn b sng Dch. l hnh vi bo ng hon ton cha ng chnh
tr tnh nhng l chnh tr gia Yn Thi t v Tn Vng.
c Tam Quc Ch, c gic khn vng ni ln kh d gi l qun chng bo ng chng chnh quyn
ng Hn. c s Php c v cp ngc Bastille, l hnh vi bo ng ca qun chng. Vy c
th ni bo ng trong u tranh chnh tr khng phi l c nhng hnh vi Zoro hay thch khch
trong cc truyn kim hip Ty hoc tr n tr on nh Kinh Kha. Bo ng trong u tranh chnh tr
ch c mt mc tiu duy nht lm yu chnh quyn thng tr v cp at thng tr quyn.
Ly mt trng hp in hnh, v mu st Tsar hong Alexandre Nh. K t ma thu 1879, tt c
hat ng ca phe cch mng Alexandre II(?). Trong vng hai nm tri, c ti gn mt trm mu
toan, cui cng Alexandre II mi cht. Tip sau hng ngn v khng b khc. Tuy nhin chnh
quyn chuyn ch qun ch Nga vn chng nao nng. Chnh sch khng b ch c tc dng rt hn
ch khng lm cho ch sp . Ngc li phe cch mng t n nhng kt qu hn ch
V Ti Lc
Th on chnh tr
cng phi tr bng mt gi rt t. Rt kinh nghim, Lnine khng chp nhn bo ng nh mt

th chnh sch khng b, ng ni: Bo ng khc hn s khng b c nhn. C nhn khng b ch l
sn phm ca nhng phn t tr thc yu t khng bit u tranh lu di v cng quyt. Hin ti
bo ng l kt hp, t chc ng o qun chng tin hnh ng tc qun s. Bo ng t nay
khng cn mang nhng hnh nh liu mng m chm, hay bn git tha lng cm phn na. T
nay bo ng l k hach qun s gia hai i ng.
Trong lch s c rt nhiu v bo ng b n p nh: V Spartacus, v Pugatchev, v Ngha Ha
on, Bch Lin Gio, Hng Cn, Hong Cn v.v... tuy c nhiu nguyn nhn khc nhau v iu
kin lch s khc nhau, nhng v no cng c mt nguyn nhn chnh l thiu phng php.
Vi ci vn hc vn v lch s rng ln nn Marx v Engels l hai ngi u tin ra mt cch
chu o vn phng php bo ng. i khi phng php y nh sau:
1) Trc ht phi nhn bo ng l mt ngh thut. Nh chin tranh n phi c thi hnh cng vi
s tun th trit mt s nguyn tc, nu s h s b tiu dit.
2) Bo ng l vic cc h trng, cho nn khi pht khi bo ng l phi c quyt tm st tin
ti cng. Nu cha quyt tm th khng c pht khi bo ng. Ti sao? Bi v bo ng
bao gi cng b t trc mt phng trnh bin i y nguy him, khng th nht nh bit trc
s tin n u.
3) Phi t tp c mt lc lng chng i vi ch cng ln cng tt. Lc lng nh yu, v k
lut, v t chc ch lm mi ngon cho ch tiu dit.
4) Ch c tn cng khng c phng th. Mt khi bo ng c pht khi ri th ch cn nc tin
l cng, phng th l con ng cht ca bo ng.
5) Tha lc ch khng chun b m nh bt thn. Ngha l khng th gi cho ch c th tp
trung qun v bo v chnh quyn.
6) Mi ngy ginh thm mi thng mi. Thiu s thng li mi ngy tinh thn phe bo ng rt d
suy sp.
7) Tranh th bng mi cch nhng phn t giao ng v do d. Khi bo ng pht khi, s ng i
ch k chin thng m ng theo, vy phi lm th no cho ta c b mt k chin thng .
8) Dng cm l iu kin quan trng nht. Lc bo ng ch c mt iu phi theo l dm lm,
dm lm v dm lm.
Bn kh nng
Khi qut ngh thut u tranh chnh tr ngi ta c th a ra bn im chnh yu:
a) Kh nng lm vic bn cnh qun chng
Thi i by gi l thi i ca qun chng u tranh. Thi k u tranh an thun gia cc chnh
ph, gia cc qun i, gia cc tng lnh, gia cc giai cp qua ri. Ngy nay, bt lun chnh
V Ti Lc
Th on chnh tr
ph, qun i, tng lnh, chnh ng hay giai cp nu u tranh phi c c s qun chng nhn dn
rng ln.
lm tt, lm gii bn cnh qun chng th vic phi lm ph hp vi thc v nguyn vng ca
s ng. Hy dng mi phng php, phng tin hiu qun chng, hc qun chng v lnh
o qun chng. Hy ch n vic o to cn b ngay trong lc lng qun chng.
b) Kh nng hp tn vi nhng ng minh chnh tr
Khng bao gi lm vic c lp. u tranh chnh tr l chng t nng lc xy dng lin tc nhng
trn tuyn, bit st cnh lm vic vi ht thy nhng ng ch, nhng bn ng, nhng tp th v
ng phi ng minh.
c) Kh nng a ra mt hnh thc u tranh thch hp
Mi hnh thc u tranh u phi thch hp vi hon cnh v iu kin thc tin v pht trin kh
nng thch hp n mc c th bin i rt nhanh mi khi cp thi. Tuyt i khng ngi ch qu
rng. u tranh phi lm sc nng p cho g con n. D gp trng hp m iu kin khng my
thun li cng phi c gng tch cc hat ng, v ch c s tch cc hat ng mi thay i iu
kin t kh khn eo hp n d dng rng ri. Ngay c lc vn ang i xung, ch khoanh tay m
nhn, hy phn u t nn mng cho thng li tng lai.
Phi nm vng ngh thut tn cng cng nh ngh thut thai rt. Phi nm vng ngh thut tiu
dit cng nh ngh thut tha hip. Nn hiu rng chin thng bao gi cng l kt qu ca c hai mt
tn cng v thai rt. Tn cng chnh xc, thai rt hp thi, khng thai rt kiu chy di, khng
tn cng kiu liu mng (Il s agit de comprende que l on ne peut vaincre, sans avoir appris au
pralable attaquer convenablement et se retirer convenablement).
d) Kh nng pht hin c nhng khu chnh ca dy xch (principal maillon de la chaine).
Pht hin nhng khu chnh ca dy xch l tm thy trong s bin ng phc tp nhng vn
chnh tr quan trng nht tp trung lc lng vo nhim v chnh yu.
Ni v ng
u tranh chnh tr trc ht l u tranh t chc. Khng t chc khng th gi l u tranh chnh tr
c. Nhng ngi gic u (gladiateur) nu khng kt hp vo ch trng ca Spartacus th cuc
vng dy khng th xy n, h mi mi ch l nhng tn gic u mua vui cho giai cp thng tr ca
quc La M. Nhng m th thuyn tranh u l t th tranh u ca h c tnh cch tranh chp
kinh t ca i sng hng ngy, nhng khi kt t li thnh mt lc lng th thuyn rng ln trn
ton quc th mi tht l u tranh chnh tr. Trong u tranh chnh tr c c mun ngn hnh thc t
vic tham gia bu c, n chim at ngh trng. T bi cng th uy n bo ng cch mng cp
chnh quyn. hon thnh nhng vic phi c t chc.
Khng mt cuc vn ng chnh tr no c th hon thnh nu khng c mt t chc lnh o vng
V Ti Lc
Th on chnh tr
vng duy tr s lin tc u tranh. Khng c mt ng st thp c ti luyn trong u tranh

c lng tin cy ca qun chng v gii lnh o qun chng th khng th u tranh chnh tr.
Mt ng nh th c ba c tnh:
1) i tin phong (tin b dng cm).
2) Quyt lit (khng lm na chng).
3) C mt thc h kin ton (l thuyt u tranh).
i khng vi t chc th phi bit vn dng t chc. ng tc l th on vn dng t chc cao
nht. Ph bnh v chin tranh Quc Cng Trung quc, cc ph bnh gia cho rng s d Cng sn
thng l nh ba php bo: Sch lc thng nht chin tuyn, u tranh v trang v kin thit ng.
Trong ba php bo y th kin thit ng l ch yu.
Tt c mi mc ch thuc x hi tnh hay vn ha tnh, tt c nhng cng vic kinh t, chnh tr, tt
c nhng ch ngha, tn ch, chnh sch, phng chm hay thc hin c hay khng u nh
t chc. Ch c t chc mi em li hiu qu. Lm vic c t chc l th no? L phi hp chnh xc
(sau khi phn cng hp l), l cu thng ch (lm cho mi ngi cng mt lng nht tm nht
c) l a ra quyt nh chung, l gy dng mt quyn uy cho cng vic.
Mun gii quyt nhng i hi trn, nht l nhng i hi y trong u tranh chnh tr th ch c
ng y kh nng p ng hn ht.
o chnh
Hin tng chnh tr d thng phc tp, nhng nu phn tch k cng th ta kh d ni c rng: T
c xa n by gi ht thy mi hin tng chnh tr u c chung mt c cht, l Thng tr.
Thng tr l mt pha ra mnh lnh v mt pha phc tng. Mun s ra lnh c phc tng th phi
c cng ch. Cho nn thng tr gi l quan h cng ch gia mnh lnh v phc tng.
Lm sao m quan h cng ch y pht sinh ra c?
Lai ngi sng trong x hi u c quan h lin i, nhng ng thi cng chng i ln nhau.
Quan h lin i em n cho chnh tr nhng cng vic ca chng nhn. S chng i em li cho
chnh tr nhim v thng nht ha gii, ha bnh. Mun thng nht kin, mun dp tan tranh chp,
chnh tr phi at c quyn cng ch buc mi ngi phc tng. Quyn cng ch th hin
vo mt gung my chnh tr gi l nh nc (Etat).
Nh th chng t rng chnh tr l s x dng quyn lc cng ch tiu dit hay n nh nhng
phn ha i lp trong dn chng m duy tr ha bnh x hi. Cp chnh quyn tc l cp quyn
cng ch ni trn. Chin tranh, cch mng v o chnh l nhng th on khc nhau ty theo hon
cnh cp at chnh quyn. Cch mng v o chnh l hai th on cp chnh quyn.
Cuc cch mng no cng phi tin n o chnh.
Tt c mi cuc o chnh khng nht thit l s c cch mng.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Vy th k thut cp chnh quyn l k thut o chnh (coup d Etat).
Trong t in Littr ging v ngha danh t Coup d Etat nh sau:
Le coup d Etat est une action qui dcide de quelque chose d important pour le bien d Etat.
(o chnh l mt hnh ng c tnh quyt nh mt iu quan trng cho li ch quc gia).
Li ging ny m h khng xc thc khi Littr nhn mnh vo hai ch li ch. Nhng s kin chnh
tr rc ri ngy nay chng minh khng phi ch c li ch. Bi th tt hn hy hiu o chnh nh
mt k thut at th chnh quyn.
o chnh l chuyn thng thy trong lch s. Ch c trong Tam Quc ngi ta tm thy nhiu v
o chnh, tm k s lc di y:
V th nht. -- H Tin vo cung vy bt Kin Thc v thp han quan.
V th hai.-- Bn han quan Trng Nhng phc binh git H Tin.
V th ba. -- Ng Khng v Vin Thiu tn cng git bn han quan Trng Nhng.
V th bn. -- ng Trc b Thiu lp Trn Lu Vng.
V th nm. -- To Tho v Vin Thiu khi binh nh ng Trc buc ng Trc phi thin .
V th su. -- Vng T dng k lin han git ng Trc.
V th by. -- L Thi Quch D em binh v bt Vng Don.
V th tm. -- Chiu ch ai o v To Tho git ng Phi.
V th chn. -- Bng Thng cng Lu B cp chnh quyn Ty Thc.
V th mi. -- T M lt To Sng cp ngi nh Ngy.
V th mi mt. -- Binh bin Ngy Din.
V th mi hai.-- Hang Ho dm Khng Duy.
Nhn nhng v o chnh trong Tam Quc, ngi ta thy nhiu sc thi khc bit nhau. o chnh
cp ngi, o chnh ph lp, o chnh chim t lm vn chnh tr, o chnh v mu thun gia
cc th lc mi c trong triu v.v... S d khc nhau v n cn p ng vi nhu yu ca cuc th
chnh tr, n ty thuc tm l con ngi v ty thuc nhng iu kin cng kh nng hnh ng.
Nhng lai hnh o chnh (type)
o chnh hay bt c hin tng chnh tr no khng bao gi c th han tan ging nhau, v n b
chi phi bi nhng iu kin khc bit hn nh thi gian lch s, khng gian, tnh th, ch v
trnh x hi, mc tiu chnh tr v nhng v th ca nhng quyn lc u tranh.
Nhng chng phi v vy m khng th ni n vn lai hnh ca hin tng o chnh. Nu cch
y hn hai ngn nm c Pisistrate Hy lp em mt an ngi v trang gy gc vo thnh
Athnes cp chnh quyn t tay Solon v bn ho ph qu tc th ngy nay cng c Mussolini vi
an s mi en tin vo thnh Rome.
C th tm phn nhng lai hnh o chnh thy trong lch s nh di y:
V Ti Lc
Th on chnh tr
- o chnh thm cung.
(Git chc bng u c, bng m st trong hang cung tranh at quyn hnh nh quyn tha k,
quyn tn tht ngai thch v.v... T d hang hu Agrippine Pasyratis trong c s La m v Ba t, V
Tc Thin, Ty Thi hu Trung hoa, C th v L Gia Vit nam v.v...
- o chnh Catalinaire.
(Kt hp cc lc lng trong ch chng li chnh quyn, kt hp u tranh ngh trng vi
qun chng suy o chnh quyn (Catalina chng Ciceron).
- o chnh qun i Csarisme.
(Tnh th hn lan, mt ng ln c uy tn, c qun quyn v lt chnh ph trung ng t ch
khc.)
- o chnh chng li mt cng thn m th lc ang ln qu mnh (Vua Louis 14 lt th lc
Fouquet).
- o chnh Cromwell.
(Vua Charles I lm dng quyn hnh, Cromwell lnh o mt s lnh cha em qun tn cng Lun
n bt vua Charles I em x chm).
- o chnh Bonapartisme.
(Kt hp u tranh ngh hi vi p lc qun i tiu dit mt tnh trng chnh tr qu phn tn Napolon Nht ngy 19, Brumaire - Napolon Tam ngy 2 Dceembre 1851).
- Pronunciamientos.
(Qun i o chnh, cm u bi b my junta do mt s s quan hp li thng thy vng Nam
M).
- o chnh bng s cp chnh quyn theo phng thc hp php. Hitler c Hindenburg mi lm
th tng, Mussolini c vua tha thun cho lp ni cc.
- o chnh qun nhn cch mng.
Mustapha Kmal ti Th nh k.
Nguib v Nasser ti Ai cp.
- o chnh khi ngha a n cch mng.
Thng Mi 1917 ti Nga.
- o chnh trn p khi ngha cch mng
Franco ti Espagne nm 1936.
K thun o chnh ca Trotsky
Trotsky l ngi hach nh ra k hach o chnh v a cch mng thng Mi ca Nga n thnh
cng.
Ngy 24, gia thanh thin bch nht, Trotsky h lnh tn cng. Cha y bn ting ng h tt c
V Ti Lc
Th on chnh tr
cc c s k thut b v binh chim xong trong khi Krensky vn gi c han tan mi c

s hnh chnh. Nhng c s k thut nh giao thng, in tn, cc nh my tht th lm t lit cc
c cu hnh chnh. B c bt ng , ni cc Krensky chy n vo lu i ma ng v b c lp.
Tnh hnh lc y tht l l. Ni cc Krensky vn cn gi chnh quyn nhng khng cai tr c na.
ng xe la, trung tm in lc, kho than, kho la, kho du, v.v... ht thy u ri vo tay phe
Bn-s-vch. Dn chng a ra ng, s ri trt t gh gm lm cho b my nh nc ca Krensky
t lit hn. Trn quyt nh thng li v tay Bn-s-vch. Thng li phn ln nh t tng k
thut ca Trotsky.
Trong mt ln m thai vi Lnine v cuc khi ngha, Lnine ni: Cuc khi ngha ca chng ta
nht nh khng th ch da trn m mu ca mt nhm ngi, chng ta phi t n ln c s ca
mt giai cp tin phong. Cuc khi ngha phi da trn cch mng ca tan nhn dn. Cuc khi
ngha phi n ra lc cao tro cch mng ln tt nh.
Trotsky ci ni:
Hay lm. Nhng nn nh rng tan nhn dn qu l qu tha i vi cuc khi ngha. Theo ti, iu
cn ca chng ta l mt nhm ngi quyt tm, lnh lng v bo ng c hun luyn k cng
v k thut khi ngha. Nhng ngi c hun luyn s chia tng tan nh n chim ngay th
bng ht cc im chin lc th nht l nhng trung tm k thut. Chng ta phi khi ngha theo
ci ngha ca mt cuc o chnh. S huy ng n o s bin khi ngha thnh chin tranh mt.
V Trotsky tip:
iu quan trng cho tt c mi Catalinaires trong lch s l p mnh bt ng khng cho ch ko
di thi gian. T chc khi ngha l b my o chnh lnh lng v lng l. B my y iu khin
bi cc tay chuyn vin.
Ging tht thn mt vi Lnine, Trotsky tip thm:
Chin lc ca ng ch phc tp v i hi nhiu c hi tt qu, cn vi ti khi ngha khng cn
nhiu nh vy, ch cn b my tinh vi, hnh ng mau l nh tri m mnh vo bng k t lit. Th
thi!
Cch mng v th an
Cch mng l mt bin ng chnh tr ln lao, xy ra khi m ch , t chc, cng ngy cng t ra p
bch dn chng, cng ngy cng bt lc trong vic gii quyt s sinh sng ca dn.
Tuy nhin cch mng khng t nhin xy ra, phi do ngi tranh u.
Tranh u khng ch nh chnh ngha, thun lng tri hp lng ngi m phi c th an mi
thng.
Th an quan trng nht ca cch mng chng vi chnh quyn p bch l th an i ph vi
V Ti Lc
Th on chnh tr
t chc p bch, ngc li chnh quyn p bch c th tiu dit c k phn khng mnh hay khng
l ty thuc t chc p bch c hiu qu n mc no.
T chc p bch l lc lng cnh st chnh tr (la police politique).
Trong tp Hi k, Fouch vit:
Bt c chnh ph no mun an tan vng chi th trc ht phi c mt t chc mt v ht sc tinh
tng vi nhng ngi ch huy n tht sng sut. Nhim v ca t chc cnh st cp cao y rt ln.
C lc n nhng tay vo tt c nhng m mu ca chnh quyn i ngh v nm vo tay nhng phe
phi cc lai "v kh" cn thit cc phe phi chng ln nhau m iu khin ch . C lc n
quyt lit ng h mt ch c an. Ci kh khn l ht thy mi hnh ng u tin hnh trong
bng ti, trong b mt ng thi phi khm ph mi du vt ca chng i. mi tnh th ngi
lnh o gii l ngi x dng c mng li mt v kia. Phn ti, bng tin bc i xuyn qua
nhng ti li y ry ca th, ti bin c thnh ph Ba l l mt v ca ti...
Cng bi nhng l do trn m vo nhng nm 1904-1907, cuc u tr gia t chc mt v Okhrana
vi phe cch mng din ra rt khc lit v phe cch mng rt c kh nhiu kinh nghim cn
thit cho u tranh bng ti sau ny.
chng li t chc Okhrana, phe cch mng thnh lp t chc Naraidnaia Volia v sau l t
chc O.C. (Organisation de Combat).
Ngy 15 thng 7-1904, Guerchouni, ngi cm u t chc O.C. h lnh m st b trng ni v
Plehve v khm sai Bogdanovitch, cc ngi ny u l nhng tay c phch ca t chc Okhrana.
Ngc li Okhrana cng tr li t chc O.C. nhng n khng khip, ht t ny n t khc b khm
ph. Trong vn kh ca Okhrana ngi ta thy hng vn tm "fiches" ghi r tng tch l lch gia th
bn hu ca hu ht anh em cch mng. T nhng mu m, nhng cm by c tung ra. Cui
cng do th lc tin bc, do phng php lm vic cht ch Okhrana tan thng v cch mng chu
mt khang thi gian thai tro cho ti khi cuc i chin 1914-1918, ch Tsar mi ngy thm
suy v chia r ni b, t chc Okhrana khng cn c lc nh trc th ch Tsar sp .
Ci nguy him ca Okhrana i vi phe cch mng l nhng k iu khin n rt c lc trong
vic bin nhng ngi cch mng thnh mt v ca h, bin nhit tnh cch mng thnh s thch th
tiu dit cch mng, thch th nguy him i hng i (Appetit de duplicit).
Hi y ngi ta c thy trong nhiu tm fiche ca Okhrana nhng dng tng t di y:
"Okladski tn cch mng thiu c tnh cng rn, sng i rch v gia nh, c nhiu quan h ng
ch . C th dng y m khng bt y phi b l tng chnh tr, ch cn y bng lng nhn vi s
mng khi b kt n t."
t lu sau Okladski vt ngc nh bn tay b mt ca Okhrana, cng vi my ngi khc na, s
ngi ny Okhrana dng che y cho vic vt ngc ca Okladski c l. Qua bn nm ci fiche
V Ti Lc
Th on chnh tr
ca Okladski c vit thm:
Tht l mt agent c bit ti. Rt thch, rt lanh li li rt kh v vn ha. Y bit khp mt trong t
chc Narodnaia Volia. Nh y m chng ta bt c nhiu v quan trng. Y say sa vi cng vic
tm ti. Vi s lng 230 rp hng thng so vi cc ngi khc qu ln, nhng thnh tch ca y
ng c tng thng hn nh vy.
Bao v na n lm cho lc lng chng i yu dn n ni gn nh tiu trm nu khng c cuc
Th chin I bng n.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Chng chn
Chin tranh
Chin tranh l mt trong nhng

hnh thc u tranh cao nht
n nh nhng mu thun gia
cc giai cp, cc quc gia v cc
th lc chnh tr.
M.T..
Chnh tr xy dng trn tng
quan lc lng. Nhng t tng
khng mi v chin u, s chin
tranh, ln trnh nh sng ca
li l u khng phi l nhng
t tng c kh nng iu khin
x hi.
PROUDHON
Chin tranh
Chin tranh l kt qu ca chnh tr n mt giai an m tnh quyt lit nhiu ln, tnh tha hip
V Ti Lc
Th on chnh tr
bt i, u tranh chnh tr i vo giai an v trang thc hin mt ng li mu.

Ngy nay chin tranh l mt hnh thc u tranh cao nht, tnh cht u tranh ca n mi ngy mi
tng. Ngui khm ph ra tnh cht u tranh trong chin tranh v c t tng h thng u tin l
mt qun s gia ngi c, ng Carl Von Clausewitz vi cun sch De la guerre. ng vit:
- Chin tranh khng c cu cnh ring ca n, chin thng qun s khng c mc ch t n. S giao
thng gia cc nc vn tip tc u u mc du thng thuc sng n.
- Chin tranh khng nhng l mt hnh vi chnh tr, m cn l mt cng c ca chnh tr, mt s tip
ni cc quan h chnh tr, v thc hin nhng ng li chnh tr bng mt cung cch khc.
- Chin tranh phi khng kht gn lin vi nhng mu chnh tr v chnh tr phi ph hp vi
nhng phng tin chin tranh sn c.
- Ci yu t am m xc ng ca chin tranh l ginh cho dn chng, yu t may ri thng bi l
dnh cho v tng ch huy, cn yu t tr thc chnh tr l ca chnh ph, v chnh yu t ny mi
iu khin tan b chin tranh.
- Qun i bao gi cng l mt t chc x hi.
Nhng hin tng ca nhiu cuc chin tranh "napolonienne" trn tan ci u chu, Ai cp v.v...
em li cho Clausewitz nhiu nhn xt mi v tnh cht chin tranh. Qun i ca Napolon trn
chin trng khng cn phi l qun i nh thu ca cc lnh cha trc y na, qun s chin
u vi mt lng tin chin u cho chnh bn thn ca h. T tng ca cuc cch mng Php cng
l nhng sc mnh phi thng lm lung lay n ci r ch phong kin Trung c u chu, ng
thi chng cng gip cho Napolon thng li d dng.
..................................
Lc Php khng chin chng c, tng De Gaulle rt ng tnh vi ng Lon Blum v bc th
m Blum gi De Gaulle vi li l di y:
"Tt c nhng ngi chin u bn cnh ng, xa hay gn u cng chung nguyn v s thng li
ti hu l dnh li cho nc Php nn c lp, cho dn tc Php y ch quyn. Tuy nhin, nh
vy khng c ngha l tt c nhng g ca nc Php c m chng ta s xy dng li vi ci li sa
cha ci my sau thi gian gin an v h hi. Nc Php dn ch tng lai phi khc hn trc..."
Trong chin tranh ngy nay, tnh cht chin tranh chin u (guerre combat) ang gim dn v tnh
V Ti Lc
Th on chnh tr
cht chin tranh u tranh (guerre lutte) cng lc cng tng.
Gic m 1945
Thn thai Hy lp ghi rng:
Cc v thn trn tri thng c mt li trng pht rt qui c i vi lai ngi l ban cho h vt
qu mc nhng iu h c mun.
Tri bom nguyn t xut hin, ri n bom khinh kh thnh hnh, theo c lng th sc mnh ca
mi tri bom, mc du b nh nhng sc tn ph ngang bng nhiu triu tn cht n. Lai ngi vui
mng v h cho rng quyn lc ca v kh nguyn t s l kh nng tt nht bo m vnh cu
nn ha bnh th gii. Nhng mt ln na sc mnh nguyn t thm ln na chng minh cho thy li
trng pht qui c kia. Sc mnh nguyn t ch em n cho lai ngi mt thi gian ha bnh qu
ngn ngi nh gic m. K t nm 1945, nm m tt c u ngh l ha bnh tr li vnh cu trn tri
t, thc ra ch l nm u cho mt cuc chin tranh khc gia nhng th lc khc.
Trong mt bi din vn quan trng, Tng thng J.F. Kennedy ni:
"Trn thc t nng lc tr a bng bom nguyn t ca chng ta cha . N khng th ngn cn
cuc xm lng ca Cng sn khi cuc xm lng qu nh c th dng v kh nguyn t c.
N khng th bo v nhng quc gia trung lp chng li mt cuc cp chnh quyn ca Cng sn
bng cch x dng nhng lc lng a phng hoc nhng lc lng du kch. N khng th em ra
dng c trong nhng cuc bao vy vn c mnh danh l qut la. N khng c dng ti Hn
quc, ng dng, Hung gia li, Suez, Liban, Kim mn, Ty tng hoc Lo. Tm li n khng th
ngn nga Cng sn gm nhm dn dn lnh th ca th gii t do, cho n khi nn an ninh ca
chng ta b tiu hao dn tng mnh v mi cuc tin binh ca Cng sn u qu nh c l do
chng ta tr a o t c th gy ra nhng hu qu ln lao. V lch s chng minh rng mi l
mi e da ln lao ch mt cuc tn cng nguyn t tan din u phi l mi e da ng k?"
c im mt loi chin tranh m Tng thng Kennedy ni bao gm nhiu yu t mi. N vt
ra ngai "tm tay" ca trn mc rt xa. N chnh l hnh vi chnh tr tinh vi nht cng vi nhng hat
ng x hi phc tp. Nhng nguyn l qun s vn dng trn mc tuy khng hn lui xung hng
th yu, nhng cng khng ng a v ch yu nh trc na.
Trc kia vi chin tranh chin u trn mc, vn t nh chin lc ngi ta khng cn mt
Th on chnh tr
V Ti Lc
sch lc chnh tr bao trm ln, ngi ta ch vic iu nghin nm yu t thng l thuc k thut
qun s nh:
- Tinh thn (tm l chin u)
- Vt l (trang b v lc chin u)
- S hc (quy lut k h v dc tuyn tc chin)
- a l (hnh th t ai)
- Thng k (nhng th an cp dng).
By gi, u tranh x hi lm ch ng vic quyt nh hnh th chin tranh ng thi quyt nh
vic thng li, ngha l nhng yu t x hi quyt nh chin lc hay sch lc chnh tr bao trm
ln chin lc qun s.
Hy ly t d nh quy nh tnh cht k th chng hn:
Lc chin u chng Nht bn, cc nh lnh o Trung quc nh gi tr qun Nht v chnh ph
ch trng chin tranh nh mt tp an chnh tr i biu cho quyn li thiu s t bn Nht, ch
khng phi i biu cho tan th nhn dn Nht. Cho nn nu b sa ly, ch trng hiu chin tt s
b dn chng Nht phn i. B dn chng phn i, phe qun phit Nht ng nhin s mt u th.
Chin tranh Quc Cng, Cng sn Trung quc nhn nh Quc dn ng Trung hoa l mt tp an
i biu quyn li thiu s mi bn quan liu t bn a ch, cho nn ci lc mnh ban u ca Quc
dn ng chng qua ch l u th gi.
Chin tranh by gi, iu quan h hng u l phi quy nh c ng tnh cht chnh tr k th, c
nh th mi pht hin c nhng nhc im v nhn bit nhng u im ca lc lng ch
xy dng chin lc. Nhng u v nhc im nm trong quan h gia nhng giai tng x hi.
Phi tn cng vo cc nhc im x hi ca ch m lm bng hai x hi ch cng b my chin
tranh ca n.
Quy nh tnh cht chnh tr k th l xt xem n i biu cho lc lng no trong x hi? Bt k k
th y thuc mu sc g, en hay trng, Cng sn, trung lp, quc, phn ng, u c th l
nhng n by tt kh d da vo y to sc mnh.
Th on chnh tr
V Ti Lc
Tri qua nhiu tht bi, tha dp Nht xm lng, ng Cng sn Trung quc lin a ra ch trng:
an kt khng Nht da vo danh ngha dn tc, mt mt cu vn nguy c qun s, mt mt lm
im ta cho n by m pht trin lc lng. Th on ny, Trung cng mnh danh l sch lc
thng nht chin tuyn gm tm iu:
a) o ch ngha quc Nht bn, ti git mu cui cng, phn i mi tha hip.
b) Tng ng vin nhn s tan din, pht khi khng chin tan din. Pht trin chin tranh du
kch. Ci cch cng tc chnh tr qun i.
c) Tng ng vin nhn dn tan quc. i t do v trang, t do kt ng, t do ngn lun, xut bn,
tp hi thc hnh khng Nht cu nc. Ph b php lnh c, ban b php lnh cch mng. Gii
phng chnh tr phm.
d) Ci cch c cu chnh tr. Triu tp i hi quc dn. Ban hnh hin php dn ch. Quyt nh
phng chm khng Nht cu nc. Tuyn c chnh ph quc phng. Chp hnh chnh sch cch
mng.
e) Ci thin sinh hat nhn dn. t li chnh sch i ng qun i, cng nhn, v.v... Ph b su cao
thu nng, gim t, gim tc, cu t tht nghip.
f) Thc hin k hach hun luyn v trang hc sinh tan quc. cao gio dc khng Nht.
g) Tiu tr bn Hn gian thn Nht.
h) Trn c s hp tc Quc Cng, kin lp trn tuyn thng nht vi cc ng, cc phi, lnh o
chin tranh khng Nht.
Vi tm iu trn, C.S. Trung quc xuyn qua thc v nhit tnh khng Nht ca dn tc lm
chic n by li hi lm bt r ch Quc dn ng sau ny. Gim t, gim tc, chng su cao
thu nng i i vi t do v trang, kt ng, lp hi l ti thit thc hin ni chin ngay trong khng
chin mt cao hn trc. Chic n by Cng sn len li vo tt c cc c tng x hi Trung hoa
ri ch to s ni ln chng ch Tng ty theo quyn li v bn cht ca mi c tng.
V Ti Lc
Th on chnh tr
C vi nc
Trong sch Chin tranh v vn chin lc, Mao Trch ng vit: "Hnh thc u tranh ch yu
ti Trung quc l chin tranh, hnh thc t chc ch yu l qun i. Qun i ca nhn dn, qun
i vi nhn dn khng kht nh c vi nc." S d nhn dn c qun i l v "yu t" x hi lm
ch ng chin tranh. Nhng gii lnh o ca Tng khng ngh th, h cho rng sc mnh
qun s lm ch ng chin tranh. H ngh c vi nc ? Ta s mang i i binh m i bt nhng
con c y ra khi nc, hoc s git ht c. t lu sau chc c khng cn. Kt qu ca ngh sai lm
y l h Tng ra i loan nm. Gn y c mt quan nim kh mi trng bn ngai mang v
tin b, nhng tht ra v hiu qu: tt nc ra cho c cht cn. ng rng c vi nc l hai vt hon
tan khc hn nhau, v vt n khng sinh ra vt kia c. Tuy nhin cng khng th ph nhn mt
s thc hin nhin: c nc mi c c v c ch sng trong nc. Mang nc i u, c s nh
nc m sinh ra nu gp iu kin thun li. Bt c hay tt nc cho c cht cn u tht bi, bi ti
vn khng y. Vn ni lm sao cho c vi nc khng chu nhau. C nc mn vo nc
ngt tt ht sng, ngc li c nc ngt ra nc mn cng chng th no tn ti.
c im hai
Cch y bn chc nm Lnine bo rng mun tin n Ba l chng ta phi vng qua ng Bc kinh.
Tht th, t nm gn y, Hng qun S vit rt t khi trc tip cng khai nh chim nc no, tuy
nhin th lc Cng sn m rng bin gii khng ngng. Ngc li cc nc thuc th gii t do
ang n lc bo v cho x s ca mnh trn mt nc khc cch xa hng vn cy s, hoc
phi gip mt quc gia khc chng gic. Hin tng ny cc nh bo t tn cho n l chin tranh y
nhim (war by proxy). Chin tranh y nhim tuy mi l nhng ngun gc ca n vn ch l mt
phng php chin tranh c t ngn xa: chin lc tn cng gin tip (indirect approach).
Nhng th lc nm trong tay v kh nguyn t khng mun t st, trong khi trn th gii cn bao
nhiu vn cha c gii quyt tha ng. Chnh tr cn y ry mm mng u tranh. gii
quyt h tr v vi hnh thc chin tranh quy c c vi phng php tn cng gin tip c
a n mc cao nht. Mun tin n Ba l chng ta phi vng qua Bc kinh. Nh l thuyt qun
s, ng Liddell Hart, vit:
"Lch s chin lc, trn cn bn ch l cng vic ghi nhn nhng cch p dng v s tin ha ca
li ng chin gin tip. Sau khi tm hiu trong nhiu chin dch ti nhn thy rng tnh gin tip
Th on chnh tr
V Ti Lc
hn hn tnh trc tip i vi chin tranh l mt iu khng th chi ci c. Bi vy ti ly tnh

gin tip lm nh sng cho nhng tm ti v chin lc. Tht vy tnh gin tip t ngn xa vn c
p dng rt nhiu mi cuc chin tranh. T ln nht l tan b sch lc chin tranh n nh nht
l chin thut chin u, ht thy u c mt tnh gin tip v chnh tnh y xy dng nn ngh thut
cao cho khoa qun s."
Vy nc Ngy, cu nc Triu l mt sch lc hao tn t li dnh li nhiu. c Tam Quc Ch
chc t ngi qun To Tho khng gip chin vi ch lc Vin Thiu Quan m thng Thiu
bng vic nh kho lng so. ng Ngi khng i ng chnh vo Ba thc, m vt ni m
bnh.
Tn T ni: Phi trnh ch thc nh vo ch h. Trnh ch mnh nh vo ch yu. l
nguyn tc cn bn vn dng tnh gin tip.
Chin tranh ngy nay do nhng vn dng mi m v ti tnh tnh gin tip vo chnh tr dnh u
th qun s nn ny ra nhng hin tng: chin tranh khi ngha, chin tranh lt , chin tranh
cch mng, chin tranh du kch v.v... ngha l nhng lai chin tranh do chnh tr lm ch ng.
nhng lai chin tranh mi ny k i ch khng phi ch l mt chin tuyn, mt qun i ng
pha bn kia m l mt tp an c nhng quyn li v l li sinh hat x hi hp l hn, l s thay
th gia hai ch , trong c nhng l do v yu t x hi gi vai tr ch ng i vi vic quyt
nh hnh th chin lc v thng li ca chin tranh. Chnh v th m nm 1814 khi tr v Ba l,
Napolon vng qua dy ni Alpes ch khng i vo thung lng min Rhne, bi l vng Alpes c
nhiu ngi theo chnh tr cng ha, cn vng Rhne th l khu vc ca phe bo hang. Trotsky sa
san tng phn cng Denikine, nhng phi ch Denikine n vng Donetz mi nh, ch khng
nh Kouban. Nguyn do, Kouban l vng dn C gic lc y ang chng ch S vit m
Donetz l ni phong tro S vit ln mnh nht.
Chin tranh by gi khng phi l chuyn thng bi gia hai b i m ca qun chng rng ln cn
c trn quyn li x hi v chiu hng lch s.
c im ba
...................................................................................................
Chin tranh gn lin vi u tranh chnh tr, u tranh khng ch hn ch trong quan h gia nhng
V Ti Lc
Th on chnh tr
ngi cng mt nc m n di di vo tranh chp quc t. mi cuc chin u c lin h ti u

tranh chnh tr i ni v i ngoi. Chin lc trong chin tranh hin ti s khng mang mt gi tr
no nu n ch c t trn c s thun ty qun s m khng chp nhn thc tin x hi trong
nc v x hi quc t lm ch .
Chin tranh ngy nay c mt c im rt quan h l cng mt lc n thc hin cch mng x hi,
cng mt lc n tr thnh mt khu trong xu chui tranh chp nhiu nc. Xung t ni b nh
hng t tranh chp quc t. Ni chin gii quyt mt chnh sch i ngai. Chnh cng v nhng
l trn nn Cng sn mi l lun: Chin tranh gii phng dn tc l hnh thc u tranh cao nht ca
cch mng giai cp. Ranh gii gia ni chin, chin tranh quc gia v tranh chp quc t nay trn
ln vi nhau. Tranh chp quc t di di vo ni chin, ni chin cng khng hn ch nh hng
trong ring mt nc m di di ti tranh chp quc t. Mi xung t x hi c khi ln thnh u
tranh v trang, gy thnh ni chin. T ni chin chuyn vo chin tranh gii quyt tranh chp quc
t. S tun han y, kt hp cng cc u tranh trn mi mt mang li cho chin tranh hin ti
ngha v hn trong bao gm t tng chin, chnh tr chin, ngai giao chin, kinh t chin, tuyn
truyn chin, gin ip chin v.v...
Nm 1945 Nht u hng. Ha bnh cha tr li t Trung quc c bao lu th ng Quc dn ca
Tng Gii Thch lin pht ng chin tranh tiu cng v ng Cng sn ca Mao Trch ng cng
pht ng chin tranh lt chnh quyn Tng Gii Thch. Chin tranh gia Quc Cng Trung
hoa c hai mt. Mt quc t n l cuc chin tranh u nhim ca hai khi t bn v x hi. Mt quc
ni n l cuc u tranh gia nhng lc lng x hi, gia nhng han cnh sinh hat tri nghch
nhau. Thng bi ca ni chin Trung quc nh hng rt ln n tng quan lc lng quc t.
c im bn
Cc nh x hi hc t bao lu nay vn thng c bit ch n hin tng chin tranh v khng
ngt i tm cho n mt nh ngha chnh xc. i khi trn sch v ngi ta tm thy nhng nh
ngha sau y:
- Cuc chin u gia nhng con ngi (Martens)
- Cuc chin u gia nhiu nc c lp (Blunt-Schili, Twins, Pradier)
- Giao tranh gia nhng t hp ngi nh b lc, quc gia (Bogulawsky)
- Xung t gia hai lc lng v trang ca nhng nn vn ha, ca nhng tnh cm khc bit
V Ti Lc
Th on chnh tr
(Quincy, Wright)
Tt c nhng nh ngha trn khng lm tha mn khi c em ra gii thch chin tranh hin
ti. S d nh vy l bi ti cc nh ngha han tan da trn nhn thc cc chng kin lch s
i vi by gi tr nn qu c.
Ring nh ngha ca Kamarowsky ng nht. Kamarowsky vit: Chin tranh l u tranh v trang
gia nhng ng chnh tr. (Luttes armes partis organiss politiquement).
Tc dng ca ng i vi chin tranh ngy nay hin hin r rt lm. Ngi ta c th chng minh
bng nhng s kin hin nhin.
a) B my chin tranh ngy nay chng nhng i biu cho lc lng v uy th quc phng, uy th
nh nc m cn l i biu cho mt lc lng x hi, mt ng li xy dng x hi.
b) B my chin tranh l mt lc lng cch mng v trang u tranh vi lc lng chng cn n.
c) Mc ch chin tranh trong tranh chp quc t khng cn t trng tm vo vic x dng b my
chin tranh tn cng chim c, cp bc v khai thc ca mt quc gia ny i vi mt quc gia
khc. Chin tranh ngy nay tm n kt thc, n thng li bng s pht trin mt phng php xy
dng c s x hi mi, phng php pht trin kinh t, l li sinh hat, t li quan h nhn qun.
.......................................................................................
Trong cun Entre la peur et l espoir, Tibor Mende cng ghi nhng dng sau y:
S gip ca cc nc mnh cho cc nc hu tin khng ch thun ty l vt cht. iu quan h
hn c chnh l mt phng php, k thut y mnh tin b x hi, ci to x hi.
Tiu chun thng li ca chin tranh ngy nay cng bin i hn. Chin thng khng han tan t
trn vn tiu dit c b my chin tranh hay lc lng b i ca ch cha? M phi t trn
mt tng cao hn l: B my chin tranh ca ch mt uy th chnh tr cha? Nu uy th chnh tr
mt th b my chin tranh tt s dn mn tiu dit. Nu uy th chnh tr cn th d b my chin
tranh c th tm thi yu i, nhng khng bao gi tiu dit c. Mt ngy no , c hi thun tin,
chin tranh li dy ln tip tc nhng vn cn b d. Cng sn T.Q. sau nhng thm bi cc v
V Ti Lc
Th on chnh tr
Nam xng, Lng h Thu thu, Qung chu, b my chin tranh hu nh tan r, nhng cng sn
cn b my u tranh. Cho nn ch t lu sau, nh ng li chnh tr ng n nh: thng nht chin
tuyn khng Nht, chnh sch rung t v.v... Cng sn li dn dn gy uy th chnh tr, da vo uy
th chnh tr m ti lp v trang rt nhanh tip tc cuc chin tranh vi Quc dn ng.
Tiu chun thng li bin i, lc lng qun s thm mt mt i biu l i biu cho lc lng x
hi ang ln bn cnh trch nhim i biu cho lc lng quc phng khin cho b my lnh o
chin tranh cng bin i tnh cht. N chuyn t t chc nh nc sang t chc ng v nhu yu
ng lng vo nhu yu nh nc. Bn cnh cng tc qun s c cng tc chnh tr, v bn cnh chin
tranh c u tranh. Tnh cht u tranh cng nng, chin tranh chin dch, chin u cng phn nh
tnh quyt lit ca tnh trng i nghch x hi th yu t ng cng h trng.
c im nm
bt c bin ng lch s no ngi ta cng thy t chc qun s cng b tiu hy theo ch
chnh tr. Qun i qu tc ca vng triu Bourbon trong cch mng Php c thay th bi qun
i quc dn. ng Bn-s-vch khi at chnh quyn nc Nga bin lp ngay qun i mi
mnh danh l qun i ca giai cp nng dn v sn thay th qun i hang gia ca cc Tsars.
To Tho phi tiu dit cc qun i thuc khun kh b khc kin lp qun ng thng nht.
Trong cc bin ng ln, nhng lc lng sinh ng ca x hi tham gia chin tranh khng ch trn
t cch chin u hay cp dng cho chin trng m cn trn t cch mt th chnh tr mi, hay ni
mt cch khc i l mi th chnh tr u cn phi c mt qun i ring cho mnh (une arme pour
sa politique).
Cch y my trm nm, trong cun sch nhan The art of war, Machiavel l ngi Ty phng
u tin pht biu trn bt mc ph bin quan nim v quan h cht ch gia t chc chnh tr vi
t chc qun s. Theo ng th mi t chc x hi v mi t chc chnh tr u c mt t chc qun
s ring bit. Chnh tr no qun i y. Thi k qun quyn tuyt i hay Trung c, vi quan nim
chin tranh bo v tn gio, ngi ta thy qun i do giai cp k s (chevalier) nm gi. Thi k
thng nghip bt u hng thnh, giai cp k s dn dn xung th trong khi t chc qun s
chuyn sang hnh thc dn qun c mua chuc bng tin bc.
By gi cc nh x hi hc sau khi o su vn cng u cng nhn nh Machiavel vi nh lut:
V Ti Lc
Th on chnh tr
"Une arme est toujours une organisation sociale l expression de la collectivit tout entire".
Nh vy ta c th khng nh rng:
Nu khng c mt ng li chnh tr thc tm thc s phc v cch mng th khng khi no c
qun i cch mng c.
Chin trng ch yu
Qun s gia ngi c Von Bulow ni rng: "Chin tranh l mt s ri lon uc t chc v c t
chc. Mc ch ca chin tranh by gi l u tranh v trang ginh ly quyn thc hin mt sinh
hat x hi mi thay th cho sinh hat x hi c. S thay c i mi , th hin ln qua t chc x
hi, khi t chc x hi c khng cn thch hp vi tin b ca thi i trn cc mt sinh hat, k c
mt thc, t chc ca ch c s tr thnh mt th chng ngi. N i hi s tham gia u
tranh ca tt c cc lc lng sinh ng x hi t vn ha, chnh tr, kinh t, x hi n qun s. V
tnh cht tan din nn chin trng ch yu ca chin tranh by gi l u tranh t chc."
Vn t chc ht sc phc tp v chin tranh hin i c s tham d ca nhiu thc h, s tham
d ca nhiu lc lng i lp nhau trong cng nh ngai nc cho nn mun lnh o chin
tranh trc ht phi khc phc c vn t chc gay gt v kh khn.
Lm th no nm vng c quy lut sinh hat x hi vi cc mt i lp v tho hip, v th cng
tc t chc phi i su vo cc ngnh sinh hat x hi t hp n rng, t thp n cao, t nng thn
n thnh th hon thnh mt h thng u tranh sut mt: T chc hay l thua! l iu kin
gc cho chin tranh ngy nay.
Ni rng: Chin tranh trn cn bn phi gi c lin h mt thit vi qun chng rng ln... Ni
rng ngai mt trn th qun i xung phong nh gic, min hu tuyn th dn chng ra sc tng gia
sn xut, nng dn ngai ng rung, cng nhn trong xng my u cng mt nhp hat ng
phc v tin tuyn... Ni rng lc lng v trang gm c qun i ch lc, qun i a phng, v
dn qun v trang, mi ngi dn l mt chin s, mi lng x l mt cn c qun s, mi t chc
thn x l mt b tham mu.... Ni rng ht sc thm bn bt th, an kt mi lc lng c th
an kt c, trung lp mi lc lng c th trung lp c, phn ha mi lc lng c th phn
ha c, pht trin v cng c lc lng v trang.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Ht thy u l vn u tranh t chc vy.
u tranh t chc gm hai mt:
Mt mt t chc, cng c t chc, pht trin t chc khng ngng m rng, thm sc mnh cho
lc lng ta, ng thi chng phn ha chia r ni b. Lc no cng c kh nng i ph kp thi
vi nhng t bin. Mt mt vn dng t chc phn ha chia r hng ng ch, lm thi nt i
sng ch, lm ri lan, gieo mu thun khp ni, gieo xung t ni b ch trn mi mt vn ha,
chnh tr, kinh t, qun i v.v... Nhng iu k trn, ngn xa cng c, nhng ngy nay nhng
iu phc tp hn nhiu v thc hin chng, cng vic i hi mt k hach hnh ng m k
thut t ti mc tuyt ho. Ngy nay chin tranh trn s thc r rt l mt hnh thc u tranh
cao nht, chin tuyn qun s vi chin tuyn chnh tr nh trn ln vi nhau cho nn mi giai
on li that ra nhng mu thun, nhng tha hip mi. mi hnh th li c nhng bn mi, th
mi, nhng k th ph, th chnh, th sau lng v th trc mt. iu kin tin hnh chin tranh
theo vi pht trin ca chnh tr quc t, quc ni v din tin ca chin lc m bin i bt
thng. Nhng yu t chnh tr, kinh t, tm l v.v... i hi t chc chnh tr phi thch ng c
vi han cnh chin tranh v t chc qun s phi ha hp c vi han cnh u tranh.
Th an t chc
cp n t chc phn ln ngi ta, th nht l cc hc gia phng Ty, ch a ra vn dng
nguyn l v k thut t chc, m qun mt th on i vi vn y, nh vy khng th dng
danh t u tranh t chc. Th an ca vn t chc l:
1) Vn dng chnh tr vo u tranh t chc
2) Vn dng l lun vo u tranh t chc
3) u tranh cn b - u tranh t chc.
Mt ng li chnh sch ng c th cho lc lng ln mnh thm. Mt ng li chnh sch sai
c th lm cho lc lng nh yu i. Chnh tr nh hng to tt n vn t chc nh vy.
Lm th no s ri lan theo nh ngha Bulow c t chc v c t chc?
Phi da vo ng li chnh tr v cng tc chnh tr. C ng li chnh tr th chin tranh mi c
mc ch r rng. C ng li chnh tr th mi pht hin c trong mi hnh th nhng mu thun
Th on chnh tr
V Ti Lc
v tha hip nh r k th, nh r bn ng minh. T m gy ra phn ha c lp k th, tranh

th tht rng ri bn ng minh nh ng k th trc mt.
Vo thi i Clausewitz v Luddendorf cc nc han thnh thng nht ni b, thc quc gia
ang ln cao. Ch cn ng di mt mu c, mt nhung phc l bn th phn bit r rt. Cuc
ni dy nm 1848 s d tht bi cng v lc lng th thuyn cha b hon tan li cun vo thuyt
u tranh giai cp v phe chng i ni dy cn qu mnh vi thc quc gia dn tc ang bnh
trng.
By gi khc hn, u tranh vi chin tranh khng cn ranh gii r rt na. Chin tranh gia cc
nc tin hnh cng mt lc vi chin tranh trong nc. Do vn t chc tr nn phc tp hn.
Dn tc hay quc gia nu khng mang mt ni dung chnh tr u tranh no s thnh v v v nht
nho.
Trong hnh thc chin tranh hin ti, vn t chc khng ch cung cp cho nhu yu chin tranh
m nhim v chnh l cung cp cho nhu yu u tranh. Vn t chc khng ch trn mt u
tranh qun s m cn rng ri trn nhiu mt u tranh khc.
T chc rng ri qun chng nhn dn an kt thnh mt trn tuyn thng nht, m rng chin
trng ra khp ni v khp cc lnh vc. Dng t chc khang trin lc lng chin u, dng t
chc phn tn k th, dng t chc v trang qun chng nh i phng bt c ch no, dng
t chc bit r c mu ca ch, ph hai c cu bo v ca ch ng thi bo v c s t chc
ca ta, cn dng t chc lm tan r sc i khng ca ch trn t tng, trn quan nim, trn
thc, trn hng th, trn sinh hat v.v... Hnh ng no cng do l lun m ra, l lun ng, hnh
ng ng, l lun sai hnh ng sai, khng a n kt qu. Mt khc, mun t chc trc ht phi
thuyt phc ngi c tip nhn ta th mi chu t chc. Cho nn u tranh t chc ch ng c th
thc hin c han ho khi no ta thng ch trn mt trn l lun. Hay ni khc i nu u
tranh l lun, u tranh gio dc, u tranh tuyn truyn l suy ng c ca u tranh t chc (?)
u tranh l lun gi vai tr cc quan h trong u tranh t chc. Ni chin Trung quc chng minh
iu ny. Khi phe Quc dn ng mt lc a, a s nhn vt lnh o thuc phi duy v lc cho
rng tht bi ca h l tht bi v qun s. S tht bi qun s ch l hu qu ca tht bi u tranh l
lun tuyn truyn v gio dc. Hng vn phn t tr thc, hng trm vn nng dn v nghe l lun v
tuyn truyn cng sn khng s nguy him vut vng phong ta chy v khu vc cng sn,
Th on chnh tr
V Ti Lc
em n cho cng sn mt lc lng qun i ln lao v mt lc lng cn b phong ph. S kin

chng t cng sn nm vng c mi lin h gia u tranh l lun, tuyn truyn vi u
tranh v trang.
Trong khu vc do Quc dn ng kim sat, v b m hoc bi l lun v tuyn truyn cng sn m
nhn dn cc gii khng s trc n, hnh ti gia nhp cc t chc a h ca cng sn m ph
hai, m vn ng qun chng ni ln u tranh chnh tr, u tranh v trang ngay trong lng ch th
l s tht bi qun s hay v cng sn kt hp c lin h u tranh l lun, u tranh tuyn
truyn vi u tranh t chc?
Cng sn nh l lun v tuyn truyn thm thu m t nhn s lt su c vo nhng c cu lnh
o chnh tr, qun s ph hai n trung tm cc vn qun s, chnh tr, kinh t ca Quc dn
ng th l tht bi qun s, tnh bo hay v Cng sn kho vn dng c lin h u tranh l
lun, tuyn truyn vi u tranh bo v?
Phe Quc dn ng tht bi bi khng thng trn trn tuyn vn ha. u tranh l lun ca phe
Quc dn ng tht bi bi n thiu tnh han chnh, tnh h thng, v tnh chin u cao . Cng
do nguyn nhn ny m bn thn Quc dn ng cng ngy cng h ha, cc phi b ng tranh
ginh nhau quyn li ring l b qun quyn li chung.
u tranh tuyn truyn ca Quc dn ng tht bi bi tuyn truyn ch tuyn truyn ch khng
t chc, tuyn truyn ch c tnh cch phin din ch khng c tnh cht gio dc lnh o
qun chng. u tranh l lun, u tranh tuyn truyn lm nhn qu cho nhau. u tranh l lun, u
tranh tuyn truyn phi phi hp cht ch vi u tranh t chc.
l nguyn tc c bn tranh th lc lng qun chng at c v mnh li kh lm ung
thi v tan r k th.
Phm vi u tranh rng ln v phc tp nh vy, gnh vc n, ng nhin phi c mt lc lng
c cng c vng chc trn t tng, trn chnh tr v trn t chc. Lc lng y c hay khng
tt c ty thuc vo u tranh cn b. Cn b s i bn cnh qun chng gio dc, i su vo trn
doanh ch m pht trin cc t chc t bo. Do thng li t u tranh cn b s em li cho ta by
iu c ti khp ni:
V Ti Lc
Th on chnh tr
a) C uy th chnh tr
b) C quyn lc x hi
c) C lc lng b sung
d) C phng tin vt cht
e) C tai mt
f) C lc lng chin u ngay trong lng ch
g) C chin trng chun b trc.
V quan trng hn ht l b my cn b em n kh nng thch ng chin tranh vo nhng

nguyn chnh tr tin hnh mt cuc u tranh ng mc.
Ha bnh
Chin tranh l cng c ca chnh tr, nhng nu coi n l cng c duy nht v tuyt i th chnh tr
s ph sn. y vn ha bnh hin ln. Nhng ni n ho bnh a s thng mang mt quan
nim rt sai lm l khi em n i chiu vi chin tranh th nht nh chin tranh l mt mu en m
m, cn ha bnh l mt mu hng hnh phc, ngh ha bnh l thin ng cn chin tranh l a
ngc. V ch chp nhn hn hoi l mt s tri ngc ch khng chu l mt s lin h tng bng
gia chin tranh v ha bnh. S tht ha bnh han tan l mt thc t chnh tr, n cng nh chin
tranh, n l mt mt khc na ca u tranh nhm gii quyt nhng xung t chnh tr. Ha bnh ch
l s tm im hi ca ting sng chuyn chin tranh vo cc chin tranh khc nh:
Chin tranh t tng (Ideological war)
Chin tranh chnh tr (Political war)
Chin tranh ngai giao (Diplomatic war)
Chin tranh vn ha (Cultural war)
Chin tranh kinh t (Economic war)
Chin tranh tuyn truyn (Publicity war)
Chin tranh gin ip (Intelligence war)
v ha bnh tnh quyt lit mc d mu bt , cng khng gim i, mi hnh thc u tranh
nh: Th an mu m, p lc e da, trng pht vn cn. Ngi xa vi cu ni: Bnh thi ging
v, lan th c th; tht qu thc minh bch s lin h (notions corrlatives) ca chin tranh
vi ha bnh.
V Ti Lc
Th on chnh tr
Vy ha bnh l u tranh (La paix est lutte) c sch lc lan l u tranh khi ha bnh. Ha bnh
mang mun hnh vn trng, khng c mt kiu mu nht nh no, n ty thuc nhng i thay ca
cc tng quan lc lng (Il n y a pas d arch type unique de la paix mais autant de formes qu il y a
de types de rapports de forces ou de puissances).
C nhng ha bnh v th qun bnh, c nhng ha bnh v ri vo lit th, c nhng ha bnh tin
hnh mt m mu lt v.v...
V Ti Lc
Th on chnh tr
LI KT
Chnh tr xa v nay u c tin hnh bng sc mnh v mu mo
Nhng sc mnh phi c bin thnh quyn lc, nu khng, sc mnh ch l nhng g tn nhn,
th bo v man r. Sc mnh v nh qung v quyn lc l luyn kim, bi vy nn sc mnh bc l,
cn quyn lc th huyn diu. D nhin khng c quyn lc no li khng cha ng sc mnh cng
nh khng c luyn kim no li khng lc t qung ra, cho nn khng th quan nim sc mnh
(force) vi quyn lc (puissance) nh hai iu tng phn (notions antithtiques), tri li quyn lc
l sc mnh c bin ch bng t tng, bng tr thc. Quyn lc l sc mnh thng hoa.
V mu mo phi c bin thnh th an ngha l khng la lc, gian xo vt vnh. Th an l
mu mo c ti luyn bng mn t (l intelligence) v quyn uy (authorit). Th an l mu
mo thng hoa.
Sc mnh da vo th an thng hoa.
Th an da vo sc mnh bn vng.
Li cui: Cm n bn theo di ht cun truyn.
Ngun: http://vnthuquan.net
Pht hnh: Nguyn Kim V.
nh my: HuyTran
Ngun: HuyTran
Th on chnh tr
V Ti Lc
VNthuquan - Th vin Online

c bn: Ct.Ly a ln
vo ngy: 28 thng 11 nm 2006

Thủ Đoạn Chính Trị - Vũ Tài Lục

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Thủ Đoạn Chính Trị - Vũ Tài Lục

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

V Ti Lc

To Ebook: Nguyn Kim V

Ngun truyn: vnthuquan.net

Trung Quc. Nhng cha trn mi lm nm v truyn nhau cha ht hai i th nh Tn b lt

Ngun truyn: vnthuquan.net

Sm ti hm , sng chiu m tri, di sng nc cn chy trong veo. Trng Lng nt mt

Ngun truyn: vnthuquan.net

khng tng, tm cht ng nhin ca mt t th gia. Cho nn lc Tn dit Hn ci tm cht

To Ebook: Nguyn Kim V

Ngun truyn: vnthuquan.net

Chiu hm y, khi ch cn mnh

To Ebook: Nguyn Kim V

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

u c ba t c). Ch c nm c vng vng s bit th mi dnh c ci th c vng c lai

Ngun truyn: vnthuquan.net

inh, v.v. Nu Gip ch mi cp c t thi, c hi khc n Gip s cp thm. x hi vn

Ngun truyn: vnthuquan.net

Quyn lc khi s vn l th on gii quyt xung t x hi, nhng khi n bin ra mc ch th

Ngun truyn: vnthuquan.net

nh l trn ch ni n thut ng mt mnh m khng ni n o ng mt mnh. Nh th thut

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

Lu B nghe ting Gia Ct Lng phi ba ln ln li gi ma n mi nh tranh ca Gia Ct.

Ngun truyn: vnthuquan.net

b chc tit t thn, n s ku la m . Vin quan coi v vic t l mi n gn bn n m d ngon d

Ngun truyn: vnthuquan.net

ng ni: "Ch nh lc d, trng phi nh lc d (mi tn n l do sc mnh ca Dng Do C, mi

Cm gin v tm l tranh hng

To Ebook: Nguyn Kim V

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

Vua Long nh tc Nga Triu th ght bn tng ni nn lng bt s ri sai ngi ly ma da ln

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

Chnh tr vi Trn Hng o Vng l c th rt v Vn Kip, nhng khng th ngng chin. Nu

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

Hnh ng khng c nguyn tc

To Ebook: Nguyn Kim V

Ngun truyn: vnthuquan.net

- T Tn dng li ni m to thnh th hp tung. Trng Nghi cng dng li ni m dng chnh

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

8) May hay ri c th n, nhng ch yu vn l sc mnh v s khn ngoan ca chnh bn thn.

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

honh. Mua chuc lng ngi mang mun mu mun v.

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

Ngun truyn: vnthuquan.net

To Ebook: Nguyn Kim V

Ngun truyn: vnthuquan.net