BETONARME

ELEMANLARDA DONATI
DZENLEME LKELER
Turul Tankut

DONATI DZENLEME
* Tayc yap tasarmnn son ve ok
nemli aamasdr.
* Trkiyede ar deprem hasarnn
temel nedeninden biridir;
- Kt sistem seimi
- Kt donat dzenleme
- Kt uygulama
* Salam bir davran bilgisi, doru
donat dzenlemenin nkouludur.

DONATI KULLANIM AMALARI

* ekme gerilmelerinin tanmas
- Boyuna donat (eilme, eksenel ekme)
- Etriye (kesme, burulma)
* Basn gerilmelerinin tanmas
- Boyuna donat (kolon, kiri basn blgesi)
* Sneklik salanmas
- Sarg donats (spiral, etriye)
- Basn donats (kiri)
* atlamann denetlenmesi
* Bzlme ve snmenin denetlenmesi

ATLAMA
Betonda ekme krlmas
* Gerilmeler donatya aktarlr;
gme olmaz.
* Asal ekme gerilmesine dik
dorultuda olur.

* Donat atlamay nlemez,

denetler.

ATLAMA RNEKLER
* Eksenel ekme (rnein, bzlme)

Beklenen atlak

ATLAMA RNEKLER
* Basit Kiri

Beklenen atlak

ATLAMA RNEKLER
* Srekli Kiri

BZLME (RTRE)
* Fazla karm suyunun buharlamas
sonucu boy ksalmas

BZLME (RTRE)
* Eksenel ekme
nedeniyle g
azalmas

Eilme

BZLME (RTRE)
* Eksenel ekme nedeniyle g azalmas
Kesme

nemli sorunlara yol aabilir

SARGILAMA (AKTF)
* eksenli basn altnda beton davran
(Richart vd)

SARGILAMA (PASF)
* Srekli elik tp

SARGILAMA (UYGULAMA)
* Spiralli Kolon
Spiral Dzeyi

Spiral Aras Dzeyi

SARGILAMA (UYGULAMA)
* Etriyeli Kare Kolon

Etriye Dzeyi Etriye Aras Dzeyi

SARGILAMA (UYGULAMA)
* Etriyeli Dikdrtgen Kolon

DONATININ KENETLENMES
* Gerilme tayabilmesi iin donatnn
kenetlenmesi nkouldur (Ucunu skca
tutmadnz ipi ekemezsiniz).
* Kenetlenme boyu - Syrlma olmakszn
donatnn akmasn salamaya yetecek
en kk gmlme boyu

DONATININ KENETLENMES
* Kenetlenme boyu - b
L < b 3de syrlma
L < b 3de akma
L < b 2de akma

ELMEDE KENETLENME
M1
T1
M2
T2
M1 < M2
T1 < T2
T = T2 T1

T nin b ile karlanmas gerektiinden, kiri

davran iin tam kenetlenme nkouldur.

BNDRMEL EK
* Trkiyede yaygn olarak kullanlr
* Bindirme boyu kenetlenme boyu
cinsinden verilir (TS 500)

KAYNAKLI EK
* Trkiyede kullanm tehlikeli
* Kaynak kopmadan ubuklar akmal

MANONLU EK
* Trkiyede seyrek olarak kullanlr.

DONATININ BKLMES
* Minimum bkm ap TS 500 de verilir

* Nervrl donat 900 den fazla bklmemeli

* Dz yzeyli donat 1800 bklebilir
* Nervrl donatya kanca yaplmamal;
zaten gerekmez; L yaplabilir
* Kolon donatsna kanca yaplmaz

DONATININ EVRESNE ETKLER

* Yarlma (nervrl donat)

DONATININ EVRESNE ETKLER

* Yaslanma beton yrtlr

KR DONATISI (TS 500)

* Kuramsal kesme noktasndan llen
- Pliye, x0 d/3 ve 8
- Kesme, x0 d ve 20(nerv); 40(dz)
* Mesnete uzanan alt donat As/3

KR DONATISI (TS 500)

* Minimum ekme donats
As
bw d

min

f ctd
0.8
f yd

* Maksimum ekme donats

max

0.85

0.02

* Gvde donats
- h > 600 mm ise, As = 0.001 bwd
- 10 mm ve sh 300 mm

KR DONATISI (TS 500)

* Minimum kesme donats

Asw
s

* Etriye aral
s

d
2

Vd

3 Vcr

ise s

* Sklatrma blgesi ( = 2h)

f ctd
0.3
bw
f ywd

d
4

d
s
4
8
150 mm

KR DONATISI (TS 500)

* Beton rts (net)
- elemanlar, cc 20 mm
- D elemanlar: cc 25 mm
* ubuk aral (net)
ca
20 mm
4/3 agrega

KR DONATISI (DepYn)

KR DONATISI (DepYn)
TS 500 koullarna ek olarak,
* Mesnette minimum alt donat
alt

0.5

st

(1. & 2. derece deprem blgesi)

0.3

st

(3. & 4. derece deprem blgesi)

* Bindirme eki boyunca

zel deprem etriyesi

d
s
4
100 mm

KR DONATISI (DepYn)
TS 500 koullarna ek olarak,
* Manonlu/kaynakl ekler
- Birer atlayarak ve artmal
olarak yaplr

- Birbirine komu iki ekin merkezleri

arasndaki boyuna uzaklk 600 mm
den daha az olmayacak.
* Enine donat TS 500 gibi

KOLON DONATISI (TS 500)

* Minimum boyuna donat
t

Ast
Ac
1.3

0.01
gerekli

0.005

4 14 (dikdrtgen ); 6 14 (dairesel )

* Maksimum donat oran

t

0.04

- Bindirme blgesinde

0.06

KOLON DONATISI (TS 500)

* Etriye ap
* Etriye aral

, max
e

3
8 mm

s 12

, min

200 mm
* Tutulmu ubuk aral ss

300 mm

KOLON DONATISI (TS 500)

* Beton rts (net)
- teki elemanlar, cc 20
mm
- Dtaki elemanlar, cc 25 mm
* Bindirme blgesinde sarg
- En az 68 etriyes h
4
- Etriye aral
200 mm

KOLON DONATISI (DepYn)

* Sarlma blgesi
bmax

ve

n 6 ve 500 mm

* Sarlma blgesinde,
50 mm

sc

bmin 3 ve 100 mm

* Orta blgede,
s0

bmin 2 ve 200 mm

KOLON DONATISI (DepYn)

* Etriye kolu-iroz aras a 25 etriye
* Bindirme eki boyunca sarlma blgesi
donats
Ac
f ck
* Spiral oran
0
.
45
1
s
Ack

* Spiral adm

f ck
0.12
f ywk
D
s
5
80 mm

f ywk

BRLEM DONATISI (DepYn)

* Kuatlm birleimlerde
- Alt kolon sarlma blgesindeki
enine donatnn en az %40
sj

2.5sc,alt

ve 150 mm

* Kuatlmam birleimlerde
- Alt kolon sarlma blgesindeki
enine donatnn en az %60
sj

1.67sc,alt

ve 100 mm

PERDE DONATISI (TS 500)

* Minimum dey/yatay donat
- ki yzdeki toplam t 0.0015
donat alan
As 0.0015 Ag
- Donat aral

s 1.5t ve 300 mm

* ki yz arasndaki minimum balant

- 4 iroz / m2

PERDE DONATISI (DepYn)

PERDE DONATISI (DepYn)

* Kritik perde ykseklii
* Perde u blgesi
u
- Kritik blgede
- Kritik blge dnda u

H cr

Hw 6

2 w

H cr

2bw ve 0.2 w
bw ve 0.1 w

* Minimum gvde donats t 0.0025

- U blge dnda
As 0.0025 Agvde
- ki yzn toplam
s 250 mm

PERDE DONATISI (DepYn)

* ki yz aras minimum balant
- Kritik blgede,
10 iroz / m2
- Kritik blge dnda, 4 iroz / m2
* U blgesi dey donats
Ast
- Kritik blgede,
- Kritik blge dnda, Ast

0.002bw w

4 14

0.001bw w

4 14

PERDE DONATISI (DepYn)

U blgesi enine donats,
* Etriye kolu aras mesafe,

( 8 mm)
a 25 etr

* Kritik blgede,
- Kolon sarlma blgesi etriyesinin
en az 2/3
- 50 mm s bw/2 ve 100 mm
* Kritik blge dnda, s bw ve 200 mm

BR DORULTUDA ALIAN PLAKLAR

DEME DONATISI (TS 500)

Bir dorultuda alan plaklar (uz/ks>2.0)
- Minimum tayc donat,
0.003 (S220)
0.002 (S420)
s 1.5t ve 200 mm

- Mesnete uzanan alt donat,

As / 2
Tek aklk
Srekli
As / 3

DEME DONATISI (TS 500)

Bir dorultuda alan plaklar

* Minimum datma donats,

* Datma donats aral,

As/5
s 300 mm

* Ksa kiri st negatif donat, 0.6As

8/200 mm (S220); 8/300 mm (S420)

K DORULTUDA ALIAN PLAKLAR

DEME DONATISI (TS 500)

ki dorultuda alan plaklar (uz/ks2.0)
* Minimum tayc donat
0.0015
- Her bir dorultu iin
- ki dor toplam
0.004 (S220)

0.0035 (S420, S500)

* Donat aral

s 1.5t
200 mm (Ksa dorultu)
250 mm (Uzun dorultu)

TEMEL DONATISI (TS 500)

Duvar Alt Temelleri
* Minimum boyuna donat, 410
* Minimum enine donat, 8/300 mm etr

TEKL TEMELLER
Tekil Temeller
* Her bir dorultuda minimum donat
0.002
s 250 mm
* Eit aralkl zgara

SREKL TEMELLER
* Kiri kurallar geerli
* ekme donatsnn en az 1/3 kadar
basn donats

DENGE BURULMASI

UYGUNLUK BURULMASI

BURULMA DONATISI (TS 500)

* Hem burulma etriyesi, hem burulma
boyuna donats olmadan olmaz.

* Minimum etriye (kesme+burulma):

A0
s

f ctd
Td
0.15
1 1.3
bw
f ywd
Vd bw

* Minimum boyuna donat (burulma):

As

Td ue
2 f yd Ae

BURULMA DONATISI (TS 500)

* Uygunluk Burulmas, Td = Tcr
- Boyuna ve enine minimum donat
* Denge Burulmas
- Kesme ve burulma etriyeleri toplam
A0
s

Aov
s

A0t
s

A0
s

min

- Eilme donatsna eklenecek burulma

boyuna donats
f
As

A0t
ywd
ue
s
f yd

YANLILAR / DORULAR
* nceltilmi Ulu Kiri

YANLILAR / DORULAR
* Katlanm Kiri

YANLILAR / DORULAR
* Balkon Demesi

YANLILAR / DORULAR
* L-Bacakl Donat

YANLILAR / DORULAR
* Deprem Etriyesi

YANLILAR / DORULAR
* Ksa Konsol

YANLILAR / DORULAR
* Perde/Deme Boluklar
Kk Boluk

Byk Boluk

YANLILAR / DORULAR
* Farkl Dzeyde Demeler

YANLILAR / DORULAR
* Gerekmeyen Donatnn Kesilmesi

- Daha da iyisi, kesmeyip pliye yapmak

SONSZ
* yi bir donat dzenlemesi yoksa,
kusursuz bir hesap boa gitmi saylr.
* Salam bir davran bilgisi olmadan iyi
bir donat dzenlemesi yaplamaz.
* Dayand davran zellikleri bilinmeden
uygulanan Yn kurallar yarar salamaz.
* Ynetmelikte belirtilmemise, salkl
uygulama davran bilgisi gerektirir.

KAYNAKLAR
* TS 500 - 2000
* Deprem Ynetmelii - 2007
* Ersoy, zcebe, Tankut, Betonarme
* Celep ve Kumbasar, Betonarme Yaplar

BETONARME
ELEMANLARDA DONATI
DZENLEME LKELER
Turul Tankut