1.

SADRAJ VODE U DRVU

- sadraj vode u drvu moe se izraziti masenim i volumnim udjelom
- maseni odnos je odnos mase vode u drvu i mase drva
- razlikujemo standardni nain odreivanja sadraja vode masenim udjelom i tehniki nain standardni nain je kod
apsolutno suhog stanja, a tehniki kod nekog sadraja vode
- volumni odnos je odnos volumena vode i volumena drva
- stanja sadraja vode su: apsolutno suho stanje (0%) - nije prirodno stanje te se nikada ne pojavljuje
prosueno stanje (8-22%) - sobosuho stanje (8-12%) - dugo se nalazi u nekoj sobi.
- zrako suho stanje (12-18%) - u poluotvorenim uvjetima
- brodosuho stanje (18-22%) u brodogradnji
provelo stanje (22-40%) drvo koje je suenjem izgubilo slobodnu vodu, podruje TZV
sirovo stanje (40%-max) umjereno vlano drvo, vlano drvo, mokro drvo, vrlo mokro drv.
vlano stanje (sve osim 0%)
2. METODE ODREIVANJA SADRAJA VODE U DRVU
- DIREKTNA mjeri se masa ili volumen vode koja se na odreeni nain izdvoji iz drva (metoda suenja, destilacijska metoda
i metoda titracije)
- INDIREKTNA mjere se promjene nekog fizikalnog svojstva drva te na osnovi prepoznavanja odnosa izmeu fizikalnog
svojstva i sadraja vode procj. se indirektno sadraj vode (elekt. i term. higrometri, mjerenje propusnosti
- HIGROMETRIJSKA mjeri se promjena nekog higroskopskog elementa ( promjena dimenzije vlasi i zlatne folije te
promjena boje kemijski tretiranog papira
- voda u drvetu se dijelu na:SLOBODNU/kapilarnu nalazi se u lumenima (upljinama) stanica drveta, a nosioc je
rastopljenih tvari od korijena do kronje (u ivom stablu)
VEZANU/higroskopsku nalazi se u stijenkama stanica, a vana je za oboreno, izraeno i obraeno dr.
- gradijent sadraja vode u drvu je neravnomjeran raspored sadraja vode po presjeku drva uvjetovan okolinom u kojoj se drvo
nalazi, a postoji apsorptivni gradijent nastaje navlaivanjem drvo od niskog prema viem sadraju vode desorptivni
gradijent nastaje suenjem drva od sirovog stanja prema niim sadrajima vode
3. GUSTOA DRVA
- gustoa je odnos mase drvne tvari i pora po jedinici volumena
- gustoa drvne tvari iznosi 1,5g/cm3
- metode odreiv. gustoe: STANDARDNA METODA, METODA IMERZIJE (POTAPANJA), METODA FLOATACIJE
(PLIVANJA), OPTIKA METODA, METODA X-ZRAKA (rendgenske zrake 0,1-10nm), METODA ZRAKA, METODA ZRAKA (elektromagnetsko zraenje < 0,5a)
- imbenici gustoe drva su: vr. drva, graa drva, dio stabla, sadraj vode, stanite, tip ume, poloaj stabla u sastojini
- porastom gustoe u apsolutno suhom stanju uee drvne tvari se poveava, a uee pora smanjuje
- kod etinjaa poveanjem irine goda uee zone kasnog drva i gustoe opadaju
- kod prstenasto poroznih vrsta listaa poveanjem irine goda gustoa opada ili raste ili oscilira
4. RADIJALNE VARIJACIJE GUSTOE DRVA
- radijalne varijacije gustoe: - vrste kod kojih gustoa raste od srike prema kori ari, smreka, bor, breza, duglazija
- vrste kod kojih je gustoa od srike velika, potom opada, da bi kasnije rasla i u blizini kore
dosegla najveu vrijednost jela, borovac, tuja, tsuga, duglazija
- vrste kod kojih gustoa od srike raste, a potom prema kori ostaje ujednaena ili oko
kore moe opadati crna topola, duglazija
- vrste kod kojih se gustoa smanjuje od srike prema kori bukva, hrast, tuja
- gustoa bukve pada porastom nadmorske visine
5. MODIFIKACIJE VIDA STABLA
- vid je slika koju uoavamo promatranjem njegovog cijelog nadzemnog dijela (ilita, debla, kronje i kore)
- imbenici vida stabla: unutranji (nasljedne karakteristike), vanjski (masa, svjetlo, vjetar, klima)
- STABLO iva odrvenjela biljka, a sastoji se od korijenja, ilita, debla i kronje
- KORIJENJE ima fiziol. I mehanike zadatke, volumen mu iznost 10-20% volumena nadzemnog dijela, veinom ostaje u
umi neiskoriteno, koristi se za izradu lula (vrijesak) ili kod izrade finog namje., kundaka i umjetnikih predmeta (sandarak)
- ILITE graa je u vezi s meh. zadatkom nadzemnog dijela drva, vano za tehniku i troak ruenja, tehniku piljenja trupaca
iz najdonjeg dijela
- KRONJA sastoji se od grana, ogranaka, mladica, pupova, lia, cvjetova i plodova; u njoj se stvara hrana za biljku, udio
grana u volumenu zrelih stabala sklopljene sastojine je 10-20%
STABLO UZRASLO NA OSAMICI oko njega nije bili niti jedno drugo stablo, relativno male visine, jako razvijen korijenov
sustav, jako izraeno ilite, relativno kratkog debla ali velikog promj., jako velike kronje (velikog volum)
STABLO UZRASLO U RIJETKOM SKLOPU nije dovoljno razvijeno, tanje i manjeg promjera, kronja je manjeg volumena,
doonji dijelovi kronje brzo se sue jer nemaju dovoljno svjetlosti
STABLO UZRASLO U PUNOM SKLOPU bilo je na vrlo maloj udaljenosti od drugih stabala, zbog brzog rasta ima malu
kronju, dajdulje deblo, obrana se vri skupno, ne treba puno vode jer ima malo lia
ISTOA svojstvo debla da nema ni grana no ostataka grana (aprljeva)
- imbenici: vrsta dr, tip pblika stabla, tip sastojine, bo

- svijetlo: sabljasti rast nastaje uslijed djelovanja jednostranog osvjetljenja, stablo je u poetku raslo okomito
na tlo pa je zbog toga deblo u donjem dijelu savinuto, a kasnije je poelo rasti u smjeru
sile tee i dobilo sabljasti oblik, pojavljuje se na rubovima uma, na mjestima s
jednostranim osvjetljenjem ili na padinama
- vjetar: barjak nastaje djelovanjem vjetra stalnog smjera, na stranu stabla na koju djeluje vjetar dolazi do
isuivanja i slabijeg rasta grana (kronje) i vrh tog stabla se povija
- vjetar i pijesak: zmijski rast nastaje djelovanjem vjetra velike snage i konstantnog smjera koji sa sobom
nosi estice sitnog pijeska koji mehaniki utjeu na stabla
- vjetar i snijeg: klekasti vid: nastaje kod stabala uzraslih na stanitima na gornjoj granici umske vegetacije,
javlja se uslijed djelovanja hladnoe, pritiska snijega i djelovanja vjetra konstantnog
smjera, uglavnom na rubnim zonama uma, os stabla postaje zakrivljena linija i stablo
se povija prema zemlji
- vjetar/snijeg/ovjek: kandelaber/bajonet nastaje gubitkom terminalne vrike kada jedna najblia grana ili
vie njih zajedno preuzimaju zadatke terminalne vrike, time dobivamo vie kronji,
vrika se zakrivi u donjem dijelu i pone rasti smjerom pozitivno heliotropskim
6. MODIFIKACIJE NASTALE DJELOVANJEM OVJEKA
- ovjek: skresak nastaje kresanjem stabla normalnog oblika od strane ovjeka zbog potreba za granama
tankih dimenzija, stablo je bez grana, a umjesto njih se vide samo aprlje
ubarak - nastaje trajnim oteivanjem stabla u glavi od strane ovjeka, karakteristino je
zadebljanje koje se javlja na mjestu oteivanja, a iz tog zadebljanja izbijaju mladice
kao ibe ili tanke grane (vrba)
ivi - nastaje zbog uzgojnih mjera uslijed prereda ili sanitarnih sjea, stablo odjednom pone
dobivati vee koliine direktnog i difuznog svjetla na mjestima na kojima to ranije nije
bio sluaj, na tom mjestu se razvija dopunska kronja, primarna kronja poinje
oskudijevati od hrane i minerala, na kraju cijelo stablo postaje suho i nastaju trupci jer je
koliinu sadraja vode tee preraivati
suika nastaje pojavom ivia, primarna kronja dobiva manju koliinu hranjivih tvari jer ih troi
sekundarna kronja te zbog toga dolazi do postepenog odumiranja terminalne vrike i
bujanja sekundarne kronje
- ivotinje: ungar nastaje intenzivnim oteivanjem stabla mladice od strane stoke ili divljai, mladica
formira prizemnu kronju da bi se zatitila, kada takav grm postane dovoljno velik da
zatiti centralne grane tog grma, tada jedna od tih grana izraste u normalnom obliku,
ima prizemnu i nadzemnu kronju
7. OGRIJEVNA VRIJEDNOST, 8. SNAGA OGRIJEVANJA
- utjecajem topline drvo se postepeno kemijski razgrauje
- termika razgradnja nastaje kada se drvo zagrijava iznad normalne temperature suenja, kod zagrijavanja od 105 do 200C vrlo
je sporo, a iznad 200C postaje intenzivnije
- najnia temperatura zapaljenja drva je 190-230C, a najvia 475-555C
- imbenici temperature zapaljenja su: vrsta drveta, veliina, oblik i nain slaganja drva, cirkulacija zraka, nain i brzina
zagrijavanja
9. KALORIJSKA VRIJEDNOST
- s.o. (kalorijska vrijednost) je koliina toplin to se izgaranjem producira neka jedinica mase ili volumena odreene vrste drveta
[J/kg], [J/m3], [J/pm]
- s.o. ovisi o gustoi drva, sadraju vode i zdravosti drva
- to je vea gustoa, vea je i s.o.
- to je vea volmna masa drva, vea je i s.o.
- to je sadraj vode vei, manje je i s.o.
- smola i ugljik povisuju s.o. (etinjae)
- tvrdo drvo izgara laganije nego meko
- za svakih 10% sadraja vode u drvu smanjuje se s.o. u prosjeku za 12%
- za gubitak od 1% mase suhe drvne tvari kod temperature: 135C potrebno je 24h
240C potrebno je 1min
- 1 kcal/kg = 4186,8 J/kg
- veliku snagu s.o. od etinjaa imaju obini bor, smreka, jela
listaa imaju bukva, hrast
- najmanju s.o. imaju grab, vrba, topola
- za loenje stambenih zgrada odgovaraju bukva i grab koje ne izgaraju ni suvie lagano ni suvie brzo

10. TZV
- TZV je teoretsko stanje u kojem drvo sadri samo vezanu vodu, a lumeni stanica su prazni, tj. ispunjeni zrakom
- TZV je maksimalni sadraj kemijski vezane vode tj. TZV varira od 22-40%, a u prosjeku iznosi 28%
- kada se sadraj vode u drvu smanjuje ispod TZV mijenjaju se dimenzije i oblik drva te fizikalna i mehanika svojst.
11. METODE ODREIVANJA TZV-a
- metode odreivanja TZV-a: Metoda sorpcije krivulja odnosa sadraja vode i drvu i relativne vlage zraka
Metoda mehanikih svojstava padom sadraja vode u drvu ispod TZV-a poveaju se
mehanika svojstva drva
Metoda utezanja utezanje drva proporcionalno je gubitku vode od TZV do apsolutno
suhog stanja
Metoda elektrine vodljivosti promjene elektrinog otpora velike su kod promjene
sadraja vode ispod TZV, a malene pod promjene sadraja vode iznad TZV
Metoda termike vodljivost promjenom sadraja vode u drvu mijenja se i termika
vodljivost drva u higroskopskom podruju
Metodom centrifugiranja pomou centrifugalne sile povea se 10 000 - 30 000x te
odstrani voda iz krupnijih kapilara
12. ISTOA DEBLA
- istoa je osobina debla da nema ni grana ni ostataka grana (aprljeva)
- imbenici istoe: vrsta drveta, tip oblika stabla, tip sastojine, bonitet stanita, starost
- vrste istoe: bioloka listae
tehnika etinjae
13. PRAVNOST DEBLA
- pravnost je osobina debla da mu je centralna os to slinija pravcu, tj. da je po svom obliku to slinije geometrijskom
rotacionim tijelima (valjku, unju, paraboloidu ili neiloidu)
- imbenici pravnosti debla: vrsta drveta, tip sastojine, bonitet stanita
- osi: anatomska (pravac koji prolazi kroz anatomsko sredite debla), geometrijska (pravac koji prolazi kroz geometrijsko
sredite debla), centralna (sadri anatomsku i geometrijsku os)
14. JEDRINA
- jedrina je osobina debla da je po svom obliku to slinije valjku, tj. da mu je par promjera to manji
- imbenici jedrine: vrsta drveta, oblik stabla, tip sastojine, starost
* stabla preborne ume pozicija grana je nia, stupanj jedrine manji
15. BIJEL I SR
- prema boji osrenog dijela drva razlikujemo: jedriave drvo sri je tamnije obojeno: ari, bor, brijest, hrast, orah
bakuljave drvo sri je jednake boje kao drvo bijeli: bukva, grab,
jela, lipa, smreka
- u zoni bijeli provodnja mineralnih tvari i vode pomou jaica (kanala)
- veliki sadraj vode 4-5x kod etinjaa i 2x kod listaa
- u zoni sri nema provodnje
- mali sadraj vode
* tijekom prelaska jaica u zonu sri one se poinju zatvarati i dolazi do aspiracije (uvlaenja)
* u tehnikom smislu drvo je samo zona sri
* kod hrasta lunjaka bijeli se smatra smeem jer postoji mogunost razvoja trulei
16. OSRAVANJE
- karakteristike osravanja: promjena sadraja vode u drvu, proces tiloze kod listaa, odnosno aspiracija ograenih jaica kod
etinjaa, nestajanje kroba u drvu bijeli te stvaranje i taloenje srnih tvari s promjenom boje sri
17. NEPRAVA SR
neprava sr se javlja kod bukve, jasena, breze, javora itd. zbog povienja koncentracije kisika u unutranjosti debla, zbog
reakcije na infekciju gljivama, uslijed procesa starenja, zbog rasporeda sadraja vode
- proces osravanja: kod aria u 5.godini
kod hrasta i bora od 20. do 35. godine
kod jasena od 60. do 70. godine
kod bukve od 70. do 80. godine
18. TERMIKA SVOJSTVA DRVA
- termika svojstva su: malena dilatacija (rastezanje) promjena dimenzije nekog vrstog dijela uslijed
djelovanja topline, a mjera promjene je koeficijent dilatacije
malena vodljivost topline sposobnost neke tvari da provodi toplinu, a izraava se
koeficijentom vodljivosti topline, a drvo je lo vodi topline
visoka specifina toplina koliina topline (J) koja je potrebna da se masa od 1kg neke tvari
zagrije za 1 stupanj temperature (C), a znaajna je za procese suenja drva,
impregnacije drva, suhe destilacije drva, hidrolize drva itd.
velika ogrijevna vrijednost

19. ELEKTRINA SVOJSTVA DRVA

- el. svojstva drva: elektrini otpor to je frekvencija el.struje vea to je otpor manji, manji je u smjeru vlakanaca
nego okomito na vlakanca
dielektrina svojstva drva dielektrinost je vea za 30-60% u smjeru vlakanaca nego okomito na
vlakanca, vea je u radijalnom smjeru nego u tangencijalnom
20. GOD
- godinji prirast stabla u irinu odnosno debljinu
- zona ranog drva: sastoji se od gradbenih elemenata koji su tankih stjenki i velikih lumena, formira se od poetka vegetacijske
zone (proljee) ili do poetka ili sredine ljeta
- zona kasnog drva: sastoji se od gradbenih elemenata koji su debelih stjenki i malih lumena, formira se od ljeta pa do kraja
vegetacijske zone
- po nainu rasporeda pora: prstenasto porozne listae, difuzno porozne listae
- po irini: fini (uski) irine godova od 1/3 cm
polufini (srednje iroki) irine godova do 2/3 cm
grubi (iroki) irine vee od 2/3 cm
- po stupnju markantnosti: vie na poprenog nego uzdunom
vie kod einjaa nego listaa
- po toku granine linije: paralelni s periferijom poprenog presjeka debla
valoviti (kod uljebljenog poprenog presjeka)
uleknuti (smreka ili jela ljetarka)
- po nainu nizanja: kod debla iri u blizini srca nego na periferiji
kod drva grana u listaa iri s gornje strane, a etinjaa s donje strane
- po boji: od najsvjetlijih do najtamnijih
21. TEKSTURA
- tekstura je slika mehaniki obraene povrine drva uvjetovana anatomskom graom i prirodnim tonom boje i promjenama toga
tona
- dobiva se cijepanjem, rezanjem, piljenjem, tokarenjem i rezbarenjem
- razlikujemo pravilnu (frontalna, radijalna, tangencijalna, spiralna, plat cilindra, plat kugle, plat unja)

deverastu (poprena rebra, valovite linije, ikrice, kvrice, cvjetovi)

imbenici: anatomska graa, oblik debla, ikriavost, deveravost, nain obrade
22. FINOA
- finoa je raspored, veliina i varijacije uzdunih elemenata grae te irina i pravilnost nizanja godova
- razlikujemo: vrlo fino drvo (imir)
fino drvo (javor)
srednje grubo drvo (breza, orah, mahagonij)
grubo drvo (hrast)
23. UTEZANJE I BUBRENJE
- na utezanje ili bubrenje utjee koliina higroskopske vlage, tj. vezane vode
- utezanje je posljedica suenja drveta od TZV do apsolutno suhog stanja
- maksimalno utezanje je za cijelo podruje od TZV do ASS (apsolutno suhog stanja)
- kada drvo suenjem gubi svoju slobodnu vodu, mijenja svoju masu, ali ne i dimenzije
- kada drvo suenjem gubi svoju vezanu vodu, mijenja svoju masu i dimenzije utee se
- bjeljika se jae utee nego sr
- utezanje je vee to je vea volumna masa drva i vea gustoa
24. SMJEROVI UTEZANJA
- bubrenje je posljedica upijanja vodene pare od apsolutno suhog stanja do TZV
- najvea su u smjeru godova (tangencijalno) 10x vee od rad.
manja su u smjeru drvnih trakova (radijalno) 10x vee od long.
najmanja su u smjeru vlakanaca (longitudinalno)
25. ANIZOTROPNOST UTEZANJA
- anizotropija utezanja (nejednakost promjena dimenzija):
- tkivo trakova se utee slabije od aksijalnog te trakovi smanjuju radijalno utezanje
- kasno drvo se jae utee u tangencijalnom smjeru nego rano te se rano vie u tangen., a manje radijalnom
- to je kut uspona mikrofi. srednjeg sloja sekunda. stj. stanice vei to je vee long.utezanje,a tangentno manje
1. restruktivno djelovanje drvnih trakova
2. interakcija ranog i kasnog drva
3. modifikacija u orijentaciji mikrofibrila
4. razlika u kutu uspona mikrofibrila
5. razlike u broju, debljini i kemijskom sastavu sredinje lamele
6. vei sadraj lignina na radijalnim stjenkama
7. razlike u orijentaciji aktivnih hidroksilnih skupina na radijalnim i tangencijalnim stijenkama
8. razlike u dimenzijama micela u radijalnom i tangencijalnom smjeru
*bukva ima vrlo veliko utezanje treba izbjegavati visoke temperature i relativne vlage zraka

26. SADRAJ VEZANE VODE / 27. KEMIJSKI VEZANA VODA

- vezana voda dijeli se na: kemijski vezanu vodu (konstitucijsku) ne moe se odstraniti iz drva bez promjene
kemijske strukture drva, u drvu se nalazi u malim koli. (max 1% uk.sadr.vode),
a veza se moe naruiti tek kod 150-180C
fizikalno kemijski vezanu vodu (povrinski vezanu) razlikujemo monomolekularni sloj:
gustoa adsorbirane vode je 1,3-1,0g/cm3, a slobodne vode je 6-15%; debljina
sloja vode je do 6 molekula
fizikalno mehaniki vezanu vodu (kapilarno kondenziranu) proces kapilarne kondenzacije, tj.
proces vezanja vode nastaje iznad 90% relativne vlage zraka, a sadraj vode je 15-28(32)%
* drvo bijeli sadri vie vode od drva sri i bre se sui od drva sri
28. HIGROSKOPNOST
- drvo e upijati vodenu paru iz zraka, tj. isparavati svoju vodu u okolni zrak sve dok ne postigne stanje higroskopne ravnotee
izmeu vodene pare zraka i sadraja vode u stjenkama stanica
- drvo upija ili otputa vodenu paru (adsorpcija i desorpcija)
- adsorpcija je vezivanje nekog adsorptiva za odreeni adsorbent, pada s porastom temperature, a raste s porastom tlaka,
razlikujemo kemijsku i fizikalnu adsorpciju
- desorpcija je gubitak adsorptiva iz adsorbenata
Bonitet tla sposobnost da u nekim datim klimatskim, reljefnim i gospodarskim uvijetima proizvede odreenu
koliinu volumena drva (drvne mase)
Oblikovni broj odnos volumena debla i volumena idealnog valjka
Oblikovni kvocijent odnos promjera debla na 1/4 visine i promjera na 3/4 visine debla
DRVO osreni sekundarni ksilem lignoceluloznog sastava proizveden od vaskularnog bilja iz skupine sjemenjaa
DRVENASTE BILJKE vaskularne i vieg. biljke koje imaju razvijeno trajno stablo, a graene su od sekunda. tkiva
VASKULARNE BILJKE biljke koje imaju specijalizirano provodno tkivo (vaskularno tkivo)
SEKUNDARNO TKIVO nastaje djelovanjem posebnog meristemskog tkiva zvanog kambij (prirast u debljinu)
ZNANOST O DRVU nauka koja se bavi prouavanjem unutranje grae i svojstava dtva
TEHNIKA SVOJSTVA DRVA prouavaju svoj.drva, prouavaju greke drva uzrokov. raznim abiotikim (fizik. i meh.) i
biotikim faktorima, prouavaju utjecanje tih greaka na pojedina svoj.drva, tj. na kvalitetu i upotrebljivost dr.
FIZIKALNA SVOJSTVA DRVA oblik, dimenzije, graa, gusta, poroznost, sadraj vode
KEMIJSKA SVOJSTVA sastav, aciditet, alkalinitet, rezistentnost protiv korozije
FIZIKALNO-KEMIJSKA sorpcija, utezanje, bubrenje, kretanje vode
MEHANIKA SVOJSTVA elastinost, vrstoa, tvrdoa, otpornost protiv habanja
TERMIKA SVOJSTVA dilatacija, specifina toplina, vodljivost topline, ogrijevna vrijednost
ELEKTRINA SVOJSTVA vodljivost ili otpor, dielektrina svojstva, piezoelektrina svojstva
AKUSTINA SVOJSTVA vodljivost, priguivanje, rezonancija, refleksija, apsorpcija, izolacija
OPTIKA SVOJSTVA boja, propusnost za svjetlo, rendgenske zrake i dr.
VARIJACIJE JEDNOG STABLA unutar jednog stabla, izmeu stabala iste vrste drva
nom. DRVO gen.
DRVETA ivi biljni organizam
DRVA mrtva tvar
- BOJA DRVA pojava refleksije svjetla, osnovne karakteristike su: ton () (ovisi o frekvenciji emitiranog, tj. reflektiranog
zraenja), svjetlina () (ovisi o itenzitetu zraenja), zasienost () (ovisi o istoi boje)
imbenici: vrsta drveta, vrsta i gustoa anatomskih elemenata, sastav i koliina infiltrata, stanite, dio stabla, nain obraivanja,
sadraj vode u drvu, toplina i dim
- SJAJ DRVA svojstvo drva da odrazuje svjetlo. Podjela: bez prirodnog sjaja (kruka), slabog sjaja (trenja), jaeg sjaja (hrast),
najivlji sjaj (svila-drvo, mahagoni)
imbenici: anatomska graa (brojnost, veliina i glatkoa trakova), udio infiltrata (vrsta i koliina-manje infiltrata, vei sjaj),
presjek drva (blistae su jaeg sjaja od bonica), kut upada svjetla (uoljivo kod drva nepravilne teksture)
- MIRIS I OKUS drvna tvar je na sobnoj temperaturi bez mirisa. Podjela: eterina ulja (etinjae), treslovina (listaa), ugodan
miris (bor, smreka), neugodan miris (sremza, divlji kesten (miris krumpira), miris repe (joha), miris konjske balege (platana)),
gorak okus (mirisna borovica), slatkast okus (sandalovina), trpak okus (neke vrste podokarpa)
- KOMERCIJALNE VRSTE vrste drvea koje u trgovini drvom s ekonomskog gledita imaju svojstvo robe koja ima dobru i
laku prou, broj tih vrsta u Europi je oko 100, kao i u Sjevernoj Americi