4.

KONSTRUKCIJSKE POJEDINOSTI ZIA

4.1. VRSTE ZIDOVA, DEBLJINE I VEZE
4.1.1. Vrste zidova
Zidovi su dijelovi graevine oblikovani od zidnih
elemenata koji su povezani mortom.
Zidovi mogu biti razliitih vrsta: jednoslojni, uplji,
dvoslojni, fasadni, zid s dvije uske trake morta uz vanjsko i
unutarnje lice zida, obloni zidovi itd.
Jednosloini zid. Puni zid zidan tako da jedan zidni element
preklapa drugi, tj. onaj u redu ispod njega, u smjeru
debljine i/ili duljine zida (slika 4.1.).

Slika 4.1. Presjek kroz jednoslojni zid

upljj zid. Dva paralelna jednoslojna zida, odvojeni obino
najmanje 4 cm, ali ne vie od 15 cm, uinkovito povezani
zidnim sponama, kod kojih se upljina izmeu zida ostavlja
praznom a moe se ispuniti toplinskom izolacijom (slika
4.2.

Slika 4.2. Presjek kroz uplji zid (dvoslojni zid sa

upljinom)
Dvosloini zid (bez upljine imeu slojeva). Dva paralelna
jednoslojna zida izvedena od slinih ili jednakih zidnih
elemenata, s malim vertikalnim meuprostorom izmeu
njih koji ne prelazi 25 mm i koji je potpuno ispunjen
mortom. Dva su sloja meusobno povezana sponama tako
da to omoguuje jedno zajedniko djelovanje pod
optereenjem (slika 4.3.). No, takav zid se ne preporuuje
izvoditi osim u iznimnim sluajevima.

Slika 4.3. Presjek kroz dvoslojni zid bez upljine izmedu

dva sloja

Zid s uskim trakama morta. To je zid kojemu su

horizontalne sljubnice ispunjene mortom samo uz vanjsko i
unutarnje lice zida, dok na srednjem dijelu njegove debljine
nisu ispunjene mortom (slika 4.4.).

Slika 4.4. Presjek kroz zid s uskim trakama morta u

horizontalnim sljubnicama
Fasadni zid. Vanjski zid. To moe biti i nosivi vanjski zid
izveden od dvije razliite vrste zidnih elemenata u kojima
su fasadni zidni elementi izloeni i vidljivi (slika 4.5.).

Slika 4.5. Presjek kroz jednoslojni zid s fasadnim zidnim

elementima

Obloni zid. Zid izveden tako da na fasadi pokae uzorak

zidanog zia dok stvarno nosivi zid ostaje skriven (slika
4.6.). Oblone zidove treba uinkovito povezati sponama za
nosivi zid. Spone pridravaju sloj termoizolacije, a irina
zranog meusloja osigurava se ploicama.

Slika 4.6. Presjek kroz obloni zid povezan zidnim

sponama s nosivim zidom
Osim nabrojenih, postoje jo vrste zidova glede njihove
nosivosti: nosivi zidovi, zidovi koji ukruuju nosive zidove
(ukruujui), nenosivi (pregradni), bono optereeni i sl.
Nosivi zid. To je zid koji preuzima optereenja gornjih
dijelova graevine, tj. stropnih konstrukcija i zidova.
Ujedno preuzima horizontalne sile u svojoj ravnini.

Ukruujui zid. To je zid koji je smjeten okomito na drugi

zid kojemu daje dodatnu nosivost na horizontalne sile,
osigurava ga od izvijanja i tako zgradi poveava stabilnost.
Nenosivi zid ili pregrada. To je zid koji je optereen
preteno samo svojom vlastitom teinom i koji se ne koristi
ni kao zid koji ukruuje niti kao onaj koji prenosi neko
optereenje (osim vlastite teine) na nosivi element
konstrukcije. On jednostavno slui kao pregrada izmeu
dvije prostorije u zgradi.
Bono optereeni zidani paneli. To su zidovi koji tite
nosivi zid od horizontalnog optereenja, jer na sebe
preuzimaju bona optereenja i predaju ih preko svojih
rubova na stropnu konstrukciju ili na stupove tj. poprene
zidove.
4.1.2. Minimalna debljina zidova
Prema EC6 najmanja debljina nosivih zidova treba biti 10.0
cm. Debljina oblonih zidova ne bi trebala biti manja od 7.0
cm. Ovdje valja naglasiti da u sluaju minimalnih debljina
zia treba rabiti pune zidne elemente, tj. one bez upljina. U
Hrvatskoj je uvrijeena praksa da debljina nosivih zidova
ne bude manja od 19 cm. Manja debljina esto ne
zadovoljava zahtjeve za toplinskom i zvunom izolacijom,
a vanjski zidovi, zbog toplinske izolacije, trebali bi biti i
deblji od 19 cm, jer time pridonose tednji energije za
zagrijavanje zgrade. Omeeni i armirani nosivi zidovi u
seizmikim podrujima gdje se oekuje vrno ubrzanje tla
vee od 0.1g trebaju imati debljinu t24 cm, dok
nearmirano zie treba imati debljinu t30 cm, a kameno

t40 cm. Takoer treba uzeti u obzir proraunsku vitkost

zia, tj. omjer visine i debljine zida, koja ne bi smjela
iznositi vie od 27.
4.1.3. Povezivanje zia mortom
Zidne elemente treba valjano povezati mortom u skladu s
dokazanom praksom. U zidu, zidne elemente treba
preklopiti u alternativnim slojevima tako da nema
vertikalnih sljubnica u istoj ravnini kroz dva ili vie slojeva.
Da bi se osigurala dobra povezanost zidnih elemenata,
prijeklopi ne bi smjeli biti manji od 40% visine zidnog
elementa ili 4.0 cm, a mjerodavna je vea od tih dviju
vrijednosti (vidjeti slike 4.7.). Na uglovima i spojevima s
poprenim zidom ne smije prijeklop zidnih elemenata biti
manji od debljine zidnog elementa. Da bi osigurali pravilno
preklopljen zidni vez, na rubovima zia treba rabiti i
presjeene zidne elemente.

Slika 4.7. Prijeklop zidnih elemenata

Zidni elementi ugraeni u zie trebaju se postaviti tako da
su im upljine u vertikalnom poloaju jer im je vrstoa
najvea u tom smjeru.
Za zidne elemente koji imaju horizontalne upljine nije
predvieno da bude nosivo zie jer je vrstoa zidnih

elemenata okomito na smjer upljina uglavnom znatno

manja od one u smjeru upljina.
Preporua se da se nosivi i nenosivi zidovi ne povezuju
zidnim vezom, no oni mogu biti povezani prikladnim
sponama koje doputaju razliite pomake. Takoer je vano
da duljina zidova i stupova te veliina otvora odgovaraju
viekratniku dimenzija zidnih elemenata, kako bi se
izbjeglo prekomjerno sjee nje elemenata.
4.1.4. Sljubnice morta
Horizontalne i vertikalne sljubnice morta moraju biti
debljine barem 8 mm, ali ne deblje od 15 mm. Sljubnice
tankoslojnog morta ne smiju biti tanje od 1 mm niti deblje
od 3 mm.
Vertikalne sljubnice morta, smatraju se ispunjene ako je
mort postavljen po punoj visini zidnog elementa i najmanje
40% njegove irine ili duljine ako je dulja stranica unutar
debljine zida. Ne udovolji li se tom zahtjevu, smatra se da
su sljubnice neispunjene mortom.