Islam i arapsko-islamska osvajanja (7.-11. st.

)
PREDISLAMSKO DOBA
- Arapi su autohtoni narod Arapskog poluotoka, ive u razjedinjenim plemenima te su politeisti
- Arapski poluotok se nalazi izmeu Egipta i Indije to mu daje izvrstan prometno-geografski poloaj
- bizantska trgovina zbog sukoba Perzijanaca i Bizantinaca skrenuta prema Arapskom poluotoku
- glavno trgovako sredite bila je Meka, a glavno politeistiko boanstvo Alah
- Meka je bila i hodoasniko sredite -> u njoj se nalazio predmet tovanja i povezivanja svih Arapa,
veliki crni kamen Kaaba
MUHAMED I ISLAM
- Muhamed je bio trgovac iz Meke
- imao je teak ivot u mladosti te je kasnije bio izuzetno socijalno osjetljiv
- pod utjecajem judaizma i kranstva te ukazanja poeo propovijedati vjeru u jednog boga Alaha
- nova vjera nazvana islam (arap. predanost jednom Bogu), a vjernici muslimani (arap. oni koji se
klanjaju Bogu)
- 5 stupova na kojima poiva islam:
1. svjedoenje vjere
2. molitva (5 puta na dan, licem okrenutim prema Meki)
3. post (u mjesecu Ramazanu)
4. hodoae (had; barem jednom u ivotu hodoastiti u Meku)
5. milostinja
- sveta knjiga naziva se Kuran i nastao je sredinom VII. st.
- u Meki nije prihvaen Muhamedov nauk te 16. srpnja 622. g. odlazi u Jatrib kasnije zvan Medina
(arap. Prorokov grad)
- taj prijelaz iz Meke u Medinu nazivamo hidra i od tada poinje muslimanska era
- 630. g. Muhamedu se predaje Meka
- Muhamed postao duhovni i politiki voa muslimanske zajednice (ume)
- prorok Muhamed umro 632. g.
- nasljednika je izabrala muslimanska zajednica i to je bio Abu Bekar, Muhamedov tast -> 1. kalif

ARAPSKO-ISLAMSKA OSVAJANJA DO SREDINE VIII. ST.

- islam je pospjeio ujedinjenje Arapa
- do sredine VII. st. osvojeni: Arapski poluotok, Sirija, Palestina, Mezopotamija i istoni dio sjeverne
Afrike
- do sredine VIII. st. osvojeni: zapad sjeverne Afrike, Pirinejski poluotok, Perzija i Armenija
- do sredine IX. st. Arapi stigli do rijeke Ind
- Kuran ove pohode naziva dihad (sveti rat)
OMEJADI (661. - 750.)
- 4. kalif po redu bio je Ali -> Muhamedov neak i zet, pogiba u sukobima za vlast
- podjela na: ijite -> smatraju da vlast pripada Alijevim potomcima
sunite -> smatraju da vlast pripada ljudima koje izabere zajednica
- suniti prihvaaju i Kuran i sune (tradicija, vjerska uenja prvih 4 kalifa), dok ijiti prihvaaju samo
Kuran
- Muavija -> upravitelj Sirije 661. g. preuzima vlast i osniva dinastiju Omejada
- Omejadski ili Damaski kalifat -> centar Damask
- 711. g. osvajaju Pirinejski poluotok, ali 732. g. zaustavljeni u prodoru na zapadu u bici kod Poitiersa
- 717./718. opsjedaju Carigrad, ali bezuspjeno -> zaustavljeni na istoku Europe
- budui da su zaustavljeni u svome prodoru prema Europi na zapadu i istoku, Europa se nikad nije
islamizirala
ABASIDI (750. - 1058.)
- islamizirani Perzijanci nezadovoljni Arapskom premoi te diu ustanak pod vodstvom Abul-Abbasa
te rue Omejade i osnivaju dinastiju Abasida
- daje pobiti sve lanove Omejada te dobiva naziva Al-Saffah (Krvolok), ali ipak Omejad Abd alRahman I. preivljava
- 756. g. preotima vlast na Pirinejskom poluotoku i tamo stvorio emirat -> Kordobski kalifat
- smatrajui se potomcima Prorokove obitelji Abasidi su shvaali svoju vrhovnu vlast kao svjetovnu i
duhovnu -> teokracija
- Harun al-Raid (iz VIII. u IX. st.) sagradio Bagdad
- sjedite drave prebaeno u Bagdad -> Bagdadski kalifat
- jake separatistike snage -> dolazi do raspada jedinstvene drave

- titula kalifa imala je od sredine XI. st. samo vjersku ulogu

UTJECAJ ARABOISLAMA NA EUROPSKU KULTURU
- na nekadanjim bizantskim podrujima Arapi su se susreli sa antikom kulturom
- u 9. st. Al-Mamun u Bagdadu osnovao Akademiju
- znanosti: matematika -> algebra (arap. algebr), arapski brojevi, u Europi prihvaeni od XII. st.
astronomija
geografija -> Al-Horezmi (Slika svijeta) te Al-Idrisi
medicina -> Al-Razi napisao medicinsku enciklopediju
filozofija, knjievnost (Prie iz 1001 noi)
- upoznaju Europljane sa novim poljoprivrednim kulturama i izumima Dalekog istoka
- likovna umjetnost -> nema prikazivanja slika, ve samo arabaske
- arabeske -> dekorativni elementi od geometrijskih linija i stiliziranih biljnih motiva
- damija (vjerska graevina) -> kupola (simbol neba) i minaret (vitki toranj; poziv na molitvu)
HRVATI I ARABOISLAM
- prvi spomen Hrvata iz islamskog svijeta kod Muslima al-Djarmija (IX. st.)
- Al-Idrisi (XII. st.) daje detaljan opis Hrvatske (G.rwasiah) -> od Bakra (B.q.ri.) do Dubrovnika
(Raghus)
- Abd al-Rahman III. -> kordobski kalif koji surauje s kraljem Gibelinom (moda Mihajlo Kreimir II.)
koji je Slaven (al-Saklab)
- neki od robova za ovog vremena se zvali al-Khurwatin
- jedan od potomaka tih robova imenom Al-Mujahid poetkom XI. st. osnovao svoju dinastiju
- vojskovoa Djawhar potjee iz naih zemalja, utemeljio u Egiptu novu prijestolnicu Al-Qahira
(Kairo)

Preuzeto sa: http://skriptezasrednjuskolu.blogspot.com/