RENESANSNA ARHITEKTURA

Novi naglasak na racionalnost, jasnou i pravilnost dijelova njihovi omjeri i

razmjeri se odreuju po matematikim proporcijama
Glavne karakteristike: upotreba klasinih redova, geometrijskih oblika i
polukrunih kupola
RANA RENESANSA:
Filipo BRUNELLESCHI donosi novi stil u arhitekturi u Rimu je prouavao
klasinu antiku arhitekturu, i prvi je napravio tona mjerenja (moda tada i
otkriva geometrijsku perspektivu trebala mu je precizna metoda prenoenja
izgleda tih graevina na papir)
- uvijek trai nova i praktina rjeenja kupola firentinske katedrale novi
nain kojim je napokon omogueno natkrivanje tako velike povrine kupola
ima 2 odvojena kostura (crkva je izgraena jo u gotici)
* kapela Pazzi, Firenza, 1430. SIMETRIJA, PRAVILNOST sve se sastoji od kvadratnih
jedinica
- preuzimanje rjenika klasine antike redovi, polukruni lukovi i stupovi
nepromjenjivi elementi
- mjere i proporcije tono odreene
- drukija uloga skulpture nema zavisnosti skulptura se oslobaa, a strogo
odreena arhitektura ne dozvoljava veliku ulogu skulpturi
- kupola ima simbolinu vrijednost sredinji otvor Krist; 12 prozora apostoli
- centralni luk uokviruje portal i naglaava kupolu

* S. Spirito, Firenza, 1434.

- sve veliine su odreene MODULOM polumjer polukrunih kapelica sve stale
prostorne jedinice se dobivaju umnoavanjem osnovnog modula
- sve veliine su u odnosu ZLATNOG REZA
Brunelleschi je smatrao da tajna dobre arhitekture lei u davanju tonih proporcija
svim znaajnim mjerama jedne zgrade - aritmetiki razmjeri koji odreuju muziku
harmoniju moraju vladati i u arhitekturi oni se ponavljaju u cijelom svemiru i
prema tome su boanskog porijekla
RENESANSNA PALAA: kvadratni tlocrt s unutranjim dvoritem - atrijem

- 3-katno rjeenje sa zavrnim vijencem, stupnjevanje obrade od nieg prema viem

tee lake
pr. *Michelozzo: Palaa Medici-Ricardi
Leon Battista ALBERTI
- pisao traktate rasprave O slikarstvu, O arhitekturi, O skulpturi
* palaa Ruccelai, Firenza, 1446 51
obrada proelja postaje uzor za gotovo sve kasnije renesansne palae
- primjena triju redova dorski, jonski i korintski pilastri sa istaknutim zavrnim
vijencem plona verzija Koloseuma

na proeljima crkava takoer upotrebljava klasini rjenik

- u O arhitekturi zagovara obnovu centralnih graevina idealni oblik sakralnih
graevina je krug, ili izveden iz kruga 4-kut, 6-kut, 8-kut
- krug je savreni i najprirodniji oblik neposredna slika boanskog razuma

njegovi traktati su imali ogroman utjecaj, tako da u VISOKOJ RENESANSI (15001525) centralne crkve postaju uobiajene
Donato BRAMANTE:
Tempietto, S. Pietro in Montorio, Rim, 1502
- trebao biti okruen okruglim dvoritem s kolonadom povezanost graevine s
okolnim prostorom NOVO!!!
- nova obrada zida shvaen kao volumen a ne kao ploha duboko usjeene nie u
tekoj masi zida
- 3-stepena baza, dorski red, kupola vrlo malih dimenzija, ali ima monumentalnu
teinu

SV. PETAR, Rim

1. projekt Bramante, 1506.
- centralna graevina grki kri upisan u kvadrat s ogromnom kupolom i 4 jednaka
proelja
- opet koristi skulpturalno obraen zid prostor duboko ulazi u masu zida

- ogromnih dimenzija mogua izvedba samo betonska konstrukcija ponovno

oivljavanje te antike tehnike
dananji izgled Michelangelov projekt, 1546.
- proelje kolosalni red naglaava kompaktnost graevine, dramatinije istie
kupoli
- naglaava glavnu os drugaijom zap. Apsidom i dodaje otvoreni trijem (nije
sagraen)
- kupola na visokom tamburu s jako istaknutim potpornim stubovima
MANIRIZAM 1525 1600
Koristi sve elemente renesanse, ali ih liava snage i unutarnje koherencije, udno,
varljivo, nemirno, s neoekivanim obratima
Andrea PALLADIO
Villa Rotonda, Vicenza, 1567-70
- centralna, simetrina, s 4 potpuno jednaka trijema
- ne potie na zadravanje, tjera nas van, jer je nasuprot svakog ulaza izlaz

ESTETIKA RENESANSE ARHITEKTURE I UMETNOSTI

Autor Maja Markovic
Datum kreiranja: 25 oktobar 2007

Leonardo da Vinci

Albrecht d' Crer

Direr

El Greko

Jan van Eyck

Leon Batista Alberti

Rafael

Sandro Boticeli

Ticiano Veceli

Firenca

U renesansnom periodu ne postoji jedinstveno definisanje estetickog fenomena i same estetike kao grane filozofije umetnosti.
Karakteristika je uspostavljanje tzv. nove umetnosti i sa time u vezi, pojava nove estetike. U ovom periodu se, jos uvek, posebno ne
razdvajaju estetika i umetnost, odnosno filozofija, formiraju se samo znacajne teorije arhitekture koje su nastale u poznoj Gotici.
Renesansu delimo na ranu, razvijenu ili zrelu i poznu Renesansu, kao 3 bitna razdoblja. Svaka za sebe, nema posebne esteticke
teorije, vec se uopsteno moze govoriti o njenom razvoju kroz vekove trajanja Renesanse. Ali, zavisno od dela Evrope, i uticaja
podneblja imamo tako Renesansu u Severnoj Italiji i ostalim delovima Italije, u Spaniji, u Nemackoj i itd. Koncept razvoja renesasnih
teorija arhitekture je bio promenljiv i bez univerzalnosti i nije moguce utvrditi jedinstvenu teoriju u ovom istorijskom razdoblju.
U istoriji umetnosti i teorijama arhitekture ovog perioda se vidi raznovsrsnost u razmisljanju i podjednako je vazan element
subjektivizma, tj. individualno misljenje, kao i objektivizam, koji je u srednjovekovnoj estetici bio kljuc teorije, tj. teologija koja je
definisala i propisivala esteticko prosudjivanje, kako umetnosti, tako i arhitekture, kao njene grane. Tezi se, da se na racionalniji
nacin opise sve sto se u prirodi moze spoznati, kao sto su mnostvo formi i procesa, koje su nastale pomocu univerzalnog
Bozanskog duha, ali je razvijen i proces individualnog tumacenja, koji se takodje korisiti i u kulturi i umetnosti ovog perioda. Slobodni
gradjanski duh koji je formiran jos u poznogotickom periodu i trazenje drugacije politicke i ekonomske afirmacije utice i na estetiku i

formiranje slobodnih udruzenja i za umetnost, pa i arhitkekturu kao stvaralastvo renesansnih majstora. Formira se nova filozofija
nazvana humanizam, koja posmatra umetnika i kao individualca, mada se ne zanemaruje religioznost, ni u ovom periodu. U
estetickom smislu, obnavlja se anticki period i ugledanje na prirodu i njeno proucavanje, bez postojanja egzegeze i anagogije, vec
svaki odnos u prirodi je upravo ono sto pokazuje. Ovo se narocito vidi u delima italijanskih majstora iz Severne Italije, a kasnije
prenosi na celu Italiju, kao uticaj u zreloj fazi razvoja Renesanse.
Umetnicko delo je i edukativnog karaktera, ono je proizvod druge svesti tj. stvaralackog procesa, kao poseban svet iskazivanja
coveka; u ovom periodu se i ispituje ljudska genijalnost, kao i kreacije raznih ideja, pogleda na prirodu i svet. Oblast filozofije
humanizma se prebacuje iz oblasti teoloskog poimanja sveta, sada, kao vise individualni nacin sagledavanja objektivne realnosti, ali
i uz postovanje teologije kao nauke o Bozanskom uredjenju, sagledava isto tako, i subjektivni proces stvaralastva, delujuci na
prostorima Evrope. Svako ko je umetnik sada, moze dati svoje tumacenje i u arhitekturi se tako javljaju novi teoreticari, po uzoru na
anticku tradiciju. Postoje odredjene zakonitosti u estetskom smislu, koje se postuju, i nijedan individualizam kao ni onaj u estetici
nije oslobodjen odgovornosti.
Period rane renesanse je vezan za XV vek i Italiju, i ime Leona Batista Albertija kao autora, i karakteristike da je procesno vezan, jos
uvek, za srednjovekovna tumacenja, i u vezi sa tim, nacine razmisljanja. Vazan aspekt u estetickom kontekstu je ideja o kontinuitetu
i razvoju umetnosti, dok u arhitekturi nema jos ideja o stilovima, ali zato postoji ideja o starima i modernima. Moderno doba je, tako,
renesansni period u razvoju kulture i ljudskog drustva. Alberti preuzima mnoge ideje od Vitruvija, kao jasnocu proporcije i
geometrije, funkcionalnosti i ljupkost arhitekture.Tako se pojavljuje termin dobre arhitekture, kao nove renesansne sa aspektima i
elementima, i narocito se ovi aspekti razvijaju u periodu zrele renesanse.Vladao je otvoren odnos prema tome sta je dobro a sta
lose, ali nema stilskih definicija propisane arhitekture, objekat tako odgovara funkciji, ima definisanu formu i proporcije ali je
dozvoljena komunikacija i sa arhitekturom proslosti tj. antickim periodom arhitekture.
Slicno, kao i u periodu gotike, koriste se elementi opste arhitekture u kategorizaciji i to elementi pozno rimske, romanicke i goticke
arhitekture. U ranorenesasnoj arhitekturi se najvise oseca uticaj poznorimske arhitekture, dok kod Albertija arhitektura ima elemente
gotickih i romanickih katedrala, linearno se pomatraju stvari i tako linija prikaza daju duh objektima, a sve drugo se uzima iz prirode,
po ugledu na goticko razmisljanje. Jos uvek, potpuno, se ne definisu trodimenzionalni objekti i osecanje prostora posmatraca je tek
sekundarno i po nekim teorijama nase oko ne sagledava perspektivu, vec je to dvodimenzionalno. Crtez je veoma bitna
komponenta prikaza arhitekture, u dve dimenzije se dozivljava i treca pomocu sklopova; arhitektura se definise pomocu okvira i
cistih povrsina, koje su tako, odraz i trece dimenzije, kod Bruneleskija i Albertija. Preko ovih planova se odvija i esteticka percepcija
prostora i svega sto on sacinjava.
U Renesansi se prihvata rimska arhitektura, kao kontinuitet graditeljstva, i preko toga stvara nova ideja o transformacijama i
gradjenjima novog kao renesansnog, sa elementima antickog uticaja. Postoji raznovrsnost umetnickih tvorevina, kao i raznovrsnost i
otvorenost u prosudjivanju svih tih principa. Arhitektura se poistovecuje sa ljudskom figurom i proporcijama, i kao Vitruvijeva ideja se
prenosi, i na renesansnu delatnost i stvaralacko, preradjuje se i cini materijal za stvaranje nove arhitekture. Rana renesansa nije
definisala proporcije , kao sto su ih dali Vinjola, a kasnije i Andrea Paladio.
Strogo i strikno definisani proporcijski sistemi su bili odraz kvaliteta i vrednosti gradjevina i nekog vida univerzalnosti i u estetickom
smislu. Kasnije u arhitekturi ce se neprestano ponavljati primena Paladijevih proporcija i njihovih odnosa na delovima gradjevine kao
univerzalni metod u nekim delovima Evrope. Takodje, ideje o kuci kao organizmu i poredjenju sa ljudskim telom postaju u 17. i 18.
veku uticajne na esteticka tumacenja. Sto se tice Paladijevih proporcija dodaje im se treca dimenzija u odnosu na Albertija i tako
predstavljaju univerzalan sistem za primenu, dolazi do organskog pristupa u proporcionisanju umetnickih gradjevina, kao vaznoj
komponenti arhitekture.
Vazne su i esteticke teorije o sadrzaju forme, vezane za arhitekturu i gradjevinarstvo, koje se razlikuju u odnosu na anticka i
srednjovekovna shvatanja. Najvaznije da se sadrzaj ne odbacuje od forme, vec se formi daje novi sadrzaj. U renesansi se mesa
individualno sa kolektivnim, priroda potice od duha, ali se ne tumaci simbolicki, vec putem prirode. Tumacenja arhitekture se odvijaju
preko autora i preko poetike, zanimljivih sadrzaja. Takodje, svaki autor daje svoj traktat o arhitektonskim delima ili slikarstvu. Takodje
proucava se i dalje crkvena arhitektura, ali i gradjanska podjednako zastupljena u tumacenjima. Kod tumacenja crkvene arhitekture
se koriste srednjovekovni uticaji u tumacenjima i simbolika uticaja kao i veza sa covekovim organizmom i telom gradjevina.
Tako, u renesansi, postoje rasprave vezane za strukturu tela, analogno strukturi gradjevina. Antropomorfne mere koriste se i
primenjuju i u graditeljstvu. Posmatraju se aritmeticki i proporcijski odnosi brojeva i kombinuje osnovna i antropomorfna geometrija.
Renesansa, takodje, daje mogucnosti subjektivnog tumacenja simbola i stilskih elemenata tj. figura kod gradjevina. Umetnicke
tvorevine su vezane za pripadnost odredjenim filosofskim skolama i gradovima npr. poznata je Firenca sa cuvenim akademijama,
Leonardo da Vinci je tako podrzavao aristotelovske teorije, a Mikelandjelo Buonaroti platonisticke ideje, sto se i vidi u njegovim
likovnim i graditeljskim kompozicijama.
Arhitektura je sluzila i kao poetika, ali i kao osnov romana. Takodje, renesansni arhitekti su cesto bili i knjizevnici. Tumacenje
arhitekture se odvija preko metafora, alegorija i stilskih figura, ali i impresija tj. utisaka, tako da simboli vise nemaju primarnu funkciju
u tumacenju tekstova, kao sto su imali u srednjovekovnom kontekstu stvaralastva. Opisuju se ne samo gradjevine, vec i karakteri, i
vrse se poredjenja sa enterijerima, gde svetlo npr. ima primarnu funkciju, ali ne kao duhovnost, vec kao priroda i njena
manifestacija. Etika i estetika se ovde susrecu, u elementima stvaralastva i sve posmatrano kroz funkcionalnost objekata i neobican
kontekst u kome nastaju objekti. Cesto sve podseca na scenu, pa se prostoru daje dodatno element poeticnosti, teatralnosti,
metaforicnosti, ali i psiholoski se posmatra kontekst, narocito, u kasnoj renesansi, sto vodi ka baroknom vidjenju estetike.

Arhitektura, tako, ako je crkvena, budi osecaje straha, a kao gradjanska budi osecanja prijatnosti. Uticaji renesanse na arhitekte
Ledua i Bulea su vise nego ociti.
Eksperimentise se i sa perceptivnim svojstvima arhitekture, estetika se ne formira samo u okviru traktata o arhitekturi i traktata o
slikarstvu, vec i kroz ozbiljna dela autora, gde vec postoji jezik upotrebe arhitekture. Autori poput Albertija i Paladija, preuzimanjem
elemenata od antickog Vitruvija, oslobadjaju novu arhitekturu i usmeravaju ka individualnom izrazu, sto se vidi iz njihovih teorija o
arhitekturi.

ODLIKE RENESANSE
Prekid sa srednjim vijekom oznacila je renesansa. Ona je jedan od najkrupnijih
pokreta u kulturi zapadne Evrope, koji je doveo do preokreta u nauci, filozofiji,
knjizevnosti i likovnim umjetnostima. Italija je zemlja u kojoj je umjetnost renesanse nasla
svoj najvisi izraz, jer je u njoj najprije doslo do razvoja gradova i gomilanja bogatstva u
pojedinim gradanskim porodicama.
Uporedo sa materijalnom, razvijala se duhovna kultura koja se izrazila u sve vecem
interesobvanju za anticku umjetnost. Nosioci te nove kulture bili su humanisti koji su
kulturu usmjerenu prema covjeku suprotstavljali skolastickoj nauci i teologiji. Za
italijanske humaniste srediste univerzuma vise nije bio bog, vec covjek, univerzalno
obrazovani humanista, predstavnik novcane i intelektualne elite. Humanisti su sakupljali i
proucavali anticke rukopise, ucili grcki i latinski jezik, istrazivali ostatke anticke
arhitekture i skulpture. Razvijena samosvijest i samopouzdanje omogucili su im da
slobodno biraju uzore, koje nalaze u antici i prirodi, donose zakljucke i da ih analiticki
obradjuju. Stvoreno je racionalno i naucno shvatanje svijeta i ojacala je individualnost
italijanskog i evropskog gradanina. Zasnovana na empirijskom dozivljaju svijeta i
kritickom odnosu prema autoritetima, renesansa je oslobodila bujicu stvaralacke energije
prvo u Italiji i Nizozemskoj, a zatim u Njemackoj i Francuskoj.
Svijet u kome je stvoren renesansni umjetnik bio je mnogo slozeniji od svijeta
njegovih prethodnika. Umjetnik ne samo da je bio prijatelj humanista, filozofa i
knjizevnika, vec je i sam bio univerzalno obrazovan i svestran stvaralac. Mnogi su bili
istovremeno arhitekti, skulptori, slikari, naucnici i pjesnici. Upuceni na prirodu, proucavali
su optiku I ustanovili zakonitosti linearne i vazdusne perspektive. Znacajan predmet
proucavanja umjetnika bilo je i ljudsko tijelo, njegova anatomska struktura, zakoni
pokreta i proporcije od kojih zavisi njegova ljepota.

ARHITEKTURA

Arhitekturi renesanse uzor je bila anticka arhitektura. Ona ozivljava anticke estetske
principe: Simetrija, proporcija i harmonija. Oslobadja se goticke dekorativnosti i tezi da
djelove koji su u gotickoj arhitekturi isli ka razjedinjavanju objedine prostorno jasne
arhitektonske cjeline.
Kapela Svetog Petra u Montoriju, koja obiljezava mjesto raspeca sv. Petra u Rimu
djelo je arhitekte Bramantea. Gradjevina je dobila nadimak Tempieto. Mali hram, po
svojim dimenzijama ali monumentalan po utisku. Jednostavan po svojoj zamisli kruznog
oblika sa kupolom ona je savrsena u svojoj simetriji a narocitio u harmonicnom odnosu
svih djelova. Ritam horizontalnih i vertikalnih elemenata, postepeno smanjivanje
arhitektonskih elemenata cini je uravnotezenom. Prestavnik je Donato Bramante.

Tempietto, 1502.Rim

SKULPTURA

Ona je takodje raskinula sa srednjovjkovnom tradicijom. Skultura se oslobadja

arhitektonskog okvira. Umjetnici sada obradjuju zadnji dio isto kao i prednji. Poznati
skulptori su o Donatelo i Mikalandjelo.
Donatelo je u svojim djelima izrazio skoro sve vidove renesansne umjetnosti. Prvi je
poslije antike izlio muski akt u prirodnoj velicini. To je njegova statua David. Iako je
skulptor na reljefima je radio trodimenzionalni prostor. Oziveo je u novom duhu
naturalizam rimskog portreta tipa biste, portret Nikole Uzana.

SLIKARSTVO
Slikarstvo je takodje raskinulo sa srednjovjekovnom umjetnoscu. Preteca slikatstva u
Italiji je firentinac Djoto. Znacajan umjetnicki centar italijanske renesanse, pored Firence i
Rima , bila je Venecija. Izlozeni uticajima vizantijske umjetnosti kroz cio srednji vijek u
gradu u kojem su Sunceva svijetlost i njeni odbljesci na vodi stalno prisutne pojave,
zahvaljujuci poznavanju iusavrsavanju tehnike uljanih boja, venecijanski slikari posebno
isticu bogastvo i intezitet boja i atmosferu pejsaza i prirode. Na njihovim slikama koja nije
dodatak crtezu vec bitan elemenat u oblikovanju i stvaranju slikarskog jedinstva. Tehnika
uljanih boja je u Veneciju stigla iz Flandrije, venecijanski slikari, narocito Ticijan i

iskoristili su njene prednosti i usavrsavali slikanje ovom tehnikom. Postigli su u ovoj

tehnici slobodniji rad cetkicom koji je postao opet najvisi kod Tizijana, sredstvo
izrazavanja umjetnikove licnosti. Veliki slikari renesanse u Italiji pored Ticijana su
jos Leonardo, Mikelandjelo i Rafaelo.

LEONARDO da VINCI
Jedan od najuniverzalnijih umjetnika italijanske renesanse bio je Leonardo da Vinci.
Njegovi radovi iz oblasti matematike, anatomije, mehanike, fizike, balistike i teorije o
umjetnosti izrazavaju ogromno interesovanje i poznavanje iz oblasti ljudskog duha.
Leonardo je sa duhom naucnika prilazio i slikarstvu, u kome je eksperimentisao na isti
nacin kao i u nauci, zbog cega je neke slike ostavio nedovrsenim, dok druge kao milanska
Tajna vecera, propadaju zbog njegovih tehnoloskih eksperimentisanja. Brojne zabiljeske i
crtezi koje je Leonardo ostavio govore da je on bio nasljednik naucne tradicije i
racionalizma firentinske renesanse, ali njegove rijetke slike pokazuju da je tu tradiciju
prevazisao novim osjecanjem za formu. Na nedovrsenoj slici Poklonjenje mudraca
Leonardo je naslikao veliki broj figura oko sredisnje grupe sa Bogorodicom, ali je svakoj
obezbijedio znacaj i vidljivost. Centralne svijetle figure obrazuju trougaro, odnosno
piramidu, a ona stvara dovoljno dubok prostor u kojem je, u pozadini, naslikao rusevine
neke stare gradjevine, drvece , konje i ljude. Sve figure oko centralne grupe imaju
raznovrsne pokrete i izraze i obavijene su sjenkama i polusjenkama koje ih utapaju u
prostor. To je Leonardov sfumato koji u prvi plan istice svijetlo-tamno , ali bez ostrih
granica. Sfumato su meki i fini , skoro fluidni prelazi svijetlo-tamnog, koji obezvrijedjuju
konturu , uranjaju figuru u prostor, stvarajuci njhovo novo jedinstvo. Oblici su meki i
nedovrseni kao da su obavijeni izmaglicom. Do punog izrazaja sfumato je dosao na
Leonardovim dovrsenim slikama od kojih je najcuvenija Mona Liza.

RAFAELO SANTI
Drugi iz kruga velikih slikara renesanse bio je Rafaelo Santi. Portretista i slikar
Bogorodice, Rafaelo je u vatikanskim lodjama i stancama stvorio monumentalne freskokompozicije u kojima je grupisao veliki broj figura u prostoru. Na jednoj od njih Atinskoj
skoli, on je u ogromnom prostoru sa dve pozornice-jednom ispod stepenica i drugom iznad
njih naslikao mnostvo antickih filozofa.Uravnotezenosti i preglednosti slika doprinose
krupni i teski volumeni figura, cvrsti smjerovi horizontala i vertikala i naglasena tacka
ravnoteze glavnih figura Platona i Aristotela u kojoj se sijeku perspektivne linije. Ove dve
figure istaknute su i svjetloscu koja dolazi iza posljednjeg luka. Ono sto sliku cini
monumentalnom i vrijednom, pored figura je prostor konstruisan arhitekturom sa velikim
lukovima, stupcima, nisama i statuama. Iako je Rafaelo sliku zamislio kao raspravu
antickih mudraca, naslikana arhitektura je renesansna arhitektura crkve Sv. Petra u
Rimu.

MIKELANDJELO BUANAROTI
Veliki skulptor i slikar renesanse je i Mikelandjelo Buanaroti. Njegova statua Davida,
visoka preko 5m isklesana je u jednom bloku bijelog kararskog mermera. Ono po cemu se
ona razlikuje od Donatelovog istoimenog kipa nisu samo dimenzije i materijal nego i
umjetnikov odnos prema ljudskoj figuri. Nasuprot oslobodjenoj energiji izrazenoj krz
opusteno tijelo Donatelove statue, kod Mikelandjelovog Davida dobija se utisak da se
energija sabija a ne oslobadja. Otuda osjecanje napetosti u jednom tijelu shvacenom kao
tamnica duse-. U krugu firentinske intelektualne elite na dvoru Medicejaca ozivljela je
ljubav za Platonovu filozofiju-neoplatonizam, koja je imala uticaja na Mikelandjela. Iste
osobine njegovog Davida imaju statue Mojsija i Robova, klesane za grobnicu pape Julija 2
a jos vise kipovi nadgrobnih spomenika Lorenca i Djulijana Medicija.

DJOTO
Preteca renesanse u Italiji je firentinac Djoto. Njegove slike znace radikalan raskid sa
vizantijskom umjetnosti. On se oslobodio na svojim freskana velikih povrsina zlata umjesto
kojih koristi prirodne boje tona. U kompoziciji svojih slika, koje je zamislio u prostoru
koristi i skore elemente pejsaza.

TICIJAN
Svojim dugim zivotom Ticijan je ispunio cio 15 vijek venecijanskog slikarstva. Dela
nastala do sredine vijeka pripadaju umjetnosti renesanse, kao Flore, Zemaljska i nebeska
ljubav, Zaspala Venera i druge. Na njima su oblici cvrsti boja zatvorena unutar odredjenih
povrsina, linija duga i neprekinuta. Na tim slikama izrazio je culno dozivljenu zensku
ljepotu i draperiju, na njima on je slikar materijalnosti svijeta. Na slikama stvorenim u
drugoj polovini vijeka dijagonalno kretanje oblika isvjetlosti dozvoljava nam da figure i
prostor samo naslutimo ali ne i da ih vidimo u njihovoj tjelesnoj prisutnosti. Dok su
naslikani oblici nejasni, pigment boja je materijalizovan kroz guste i neravnomjerne
slojeve, nanete pokretom ruke, koji se vidi na povrsini slike.