Poradnik

www.moeller.
pl
Wspczesne instalacje elektryczne

w budownictwie jednorodzinnym
BIBLIOTEKA
COSiW
SEP
Wspczesne instalacje elektryczne

w budownictwie jednorodzinnym
PORADNIK ELEKTROINSTALATORA
Recenzent:
mgr in. Andrzej Boczkowski
Autorzy:
Cz I
INSTALACJE ELEKTRYCZNE W BUDYNKACH MIESZKALNYCH
in. Dariusz Drop
in. Ryszard Drop
mgr in. Andrzej Majewski
mgr in. Tomasz Bianga
Cz II
INSTALACJA SIECI KOMPUTEROWEJ
Marcin Wlazo
mgr in. Adam Wastowski
Cz III
OPROGRAMOWANIE WSPOMAGAJCE PROJEKTOWANIE
mgr in. Jacek Pkoszek
mgr in. Artur Tobiasz
Cz IV
PROJEKT INSTALACJI W SYSTEMIE XCOMFORT
mgr in. Mariusz Tomaszewski
Copyright by Moeller Sp. z o.o.

80-299 Gdask, ul. Galaktyczna 30
tel. (0-58) 554 79 00
fax (0-58) 554 79 09
http://www.moeller.pl
Copyright by Centralny Orodek Szkolenia i Wydawnictw SEP

00-050 Warszawa, ul. witokrzyska 14
tel. (0-22) 336-14-19 (21)
fax: (022) 336-14-22 (25)
e-mail: poczta@cosiw.pl
http://www.cosiw.pl
http://sklep.cosiw.pl
Warszawa 2006
ISBN 83-89008-91-2
Wydanie I
CZ I
1. Zaoenia oglne do projektowania instalacji elektrycznych w budownictwie mieszkaniowym
jednorodzinnym. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Zasady doboru przewodw i urzdze zabezpieczajcych.
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Pomieszczenia wyposaone w wann lub/i basen natryskowy.
9
. 9
. 9
11
13
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
20
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
21
6. Poczenia wyrwnawcze gwne i dodatkowe (miejscowe).

7. Uziomy fundamentowe.
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Urzdzenia ochronne rnicowoprdowe.
5. Ochrona przepiciowa.
5
5
5
6
6
8
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1 Dobr przekroju przewodw w obwodach instalacji elektrycznej. . . . . . . . . . . . . .

2.1.1 Dobr przekroju przewodu ze wzgldu na obcialno prdow dugotrwa.
2.1.2 Dobr przekroju przewodu ze wzgldu na dopuszczalny spadek napicia. . . .
2.1.3 Dobr przekroju przewodu ze wzgldu na wytrzymao mechaniczn. . . . . .
2.1.4 Dobr przekroju przewodu ze wzgldu na skuteczno ochrony
przeciwporaeniowej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 Dobr zabezpiecze. . . . . . . . . . . .
2.2.1 Zabezpieczenie przecieniowe.
2.2.2 Zabezpieczenie zwarciowe. . . .
2.2.3 Selektywno zabezpiecze. . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
36
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
38
8. Zastosowanie przekanikw programowalnych EASY.

9. Projekt instalacji elektrycznej.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.1 Przedmiot opracowania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9.2 Zakres opracowania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.3 Zasilanie w energi elektryczn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.3.1 Zcze. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.3.2 Linia kablowa od zcza kablowego do rozdzielnicy w budynku. . . . . . . . . . . .
9.3.3 Rozdzielnica gwna w budynku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.4 Instalacje odbiorcze. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.4.1 Instalacja owietleniowa wewntrz budynku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.4.2 Instalacja owietlenia zewntrznego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.4.3 Instalacja gniazd wtyczkowych, ogrzewania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.4.4 Zasilanie zaworu tryskaczy ogrodowych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.4.5 Automatyka EASY. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.4.6 Ochrona przepiciowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.4.7 Ochrona przed poraeniem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.4.8 Zabezpieczenie przeciwpoarowe instalacji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.5 Uwagi kocowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.6 Obliczenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.6.1 Moc zainstalowana. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.6.2 Moc zapotrzebowana (obliczeniowa) dla budynku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.6.3 Dobr przewodw i zabezpiecze. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.7 Zestawienie aparatw, sprztu i osprztu firmy MOELLER zastosowanych w projekcie.
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
40
43
43
44
44
44
44
44
44
44
44
45
45
45
46
47
47
47
48
48
52
52
63
CZ II

1. Sieci lokalne - podstawy teoretyczne. . . . . . . . . .
1.1 Normatywne podstawy tworzenia sieci lokalnych.
1.2 Topologia sieci lokalnych. . . . . . . . . . . . . . . .
1.3 Media transmisyjne uywane w sieciach LAN. . . .
1.4 Rodzaje skrtki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5 Kategorie skrtek miedzianych. . . . . . . . . . . . .
1.6 Urzdzenia aktywne sieci LAN. . . . . . . . . . . . .
1.7 Adresy MAC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Sieci lokalne - wskazwki instalatorskie.
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dobr komponentw okablowania strukturalnego. . . . . . . .

Instalacja okablowania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Monta kabla w gniazdach sieciowych i panelach krosowych.
Monta kocwek RJ-45. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Monta urzdze w szafach 19. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Przykadowy projekt sieci lokalnej.

3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaoenia wstpne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Podczenie sieci lokalnej do Internetu projekt logiczny sieci. . .
Okablowanie budynku projekt fizyczny sieci. . . . . . . . . . . . . .
Punkt dystrybucyjny (rozdzielnia). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tabela materiaw zastosowanych do budowy instalacji sieciowej.
. . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . .
70
70
70
71
71
72
73
73
73
73
76
77
79
80
82
82
82
83
84
86
CZ III
1. Wstp.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Programy do wspomagania projektowania.

2.1 Program PAJK.
2.2 Program XPD. .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
87
87
87
95
CZ IV
1. Wstp.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Programowanie.
3. Opis dziaania.
98
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
99
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
101
Cz zamwieniowa
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
104
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
131
Literatura
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
137
Normy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
138
Dokumentacja
Wprowadzenie
Niniejsze opracowanie pomylane zostao jako swego rodzaju poradnik dla elektroinstalatorw,
projektantw i osb obecnie zajmujcych si, bd w przyszoci zainteresowanych, problematyk
zwizan z projektowaniem i wykonywaniem nowoczesnych instalacji elektrycznych w budynkach.
Opracowanie zawiera elementy teorii, uatwiajce lepsze zrozumienie zagadnie zwizanych z procesem projektowania. Praca zostaa podzielona na cztery czci:
1. Projekt instalacji elektrycznej wykonanej w sposb klasyczny (tradycyjny).
2. Projekt prostej instalacji komputerowej.
3. Obliczenia wykonane za pomoc programw Pajk i XPD.
4. Alternatywny projekt instalacji w systemie Xcomfort.
Na przykadzie istniejcego domu jednorodzinnego pokazano krok po kroku metodyk postpowania,
od wstpnych zaoe poczynajc, poprzez etap oblicze oraz dobr aparatury i oprzewodowania,
na ostatecznym opracowaniu wynikw koczc. Obliczenia sprawdzono przy uyciu programu Pajk.
Praca zostaa wykonana zgodnie z obowizujcymi normami, warunkami technicznymi, zaleceniami
w zakresie projektowania i wykonywania instalacji elektrycznych oraz zasadami wiedzy technicznej. Dlatego
te, stanowi moe cenn pomoc zarwno dla fachowca jak i dla Czytelnika majcego jedynie oglne pojcie o projektowaniu, a pragncego poszerzy swoje wiadomoci w tym zakresie.
Autorzy
CZ I
1. Zaoenia oglne do projektowania instalacji elektrycznych w budownictwie mieszkaniowym
jednorodzinnym.
Przy projektowaniu instalacji elektrycznej naley zapewni spenienie nastpujcych wymaga:
a) ochrony ludzi, zwierzt domowych i pomieszcze od niebezpieczestw mogcych wystpi
w instalacji elektrycznej takich jak:
- poraenie prdem elektrycznym,
- nadmiernym wzrostem temperatury mogcym spowodowa poar lub inne szkody.
b) prawidowe dziaanie instalacji elektrycznej zgodnie z przeznaczeniem.
Spenienie tych wymaga nastpi, jeeli w projektowaniu instalacji elektrycznej zastosuje si nastpujce kryteria:
a) przekrj przewodw powinien by okrelony stosownie do:
- ich dopuszczalnej maksymalnej temperatury (dopuszczalnej wielkoci obcienia),
- dopuszczalnego spadku napicia,
- oddziaywa elektromechanicznych mogcych powstawa podczas zwar,
- oddziaywa mechanicznych, na ktre przewody mog by naraone.
b) wybr typu przewodw i sposoby ich instalowania zale od:
- waciwoci rodowiska (klimatyczne warunki otoczenia),
- dostpnoci do przewodw (instalacji) dla ludzi i zwierzt,
- oddziaywa mechanicznych (uderzenia, wibracje), na ktre mog by naraone przewody,
- napicia.
c) rodzaje i dane znamionowe zabezpiecze (urzdze) powinny by dobrane z uwzgldnieniem
funkcji, jak maj one spenia, czyli przed jakimi skutkami powinny zabezpiecza (przecienia,
prdu zwarciowego, przepicia, obnienia wartoci napicia lub zaniku).
d) wyposaenie zastosowane w instalacji elektrycznej winno spenia wymagania odpowiednich norm.
Dobrane elementy wyposaenia elektrycznego powinny mie odpowiedni parametry techniczne:
- napicie dobrane do maksymalnych zastosowanych napi roboczych, jak rwnie do mogcych wystpi przepi
- prd z uwzgldnieniem maksymalnych prdw roboczych oraz z uwzgldnieniem prdw
mogcych wystpi w warunkach zakceniowych
- obcienie dobrane na podstawie parametrw technicznych powinno by dostosowane
do normalnych warunkw eksploatacji
2. Zasady doboru przewodw i urzdze zabezpieczajcych.
2.1 Dobr przekroju przewodw w obwodach instalacji elektrycznej.
Dobr przewodw w instalacjach elektrycznych polega na wyznaczeniu przekroju przewodu
ze wzgldu na:
- obcialno prdow dugotrwa,
- dopuszczalny spadek napicia,
- wytrzymao mechaniczn,
- skuteczno ochrony przeciwporaeniowej.
Przykadowe obliczenia dla zaprojektowanego obiektu patrz strona 56
2.1.1 Dobr przekroju przewodu ze wzgldu na obcialno prdow dugotrwa.

Przepyw prdu przez przewd (y) powoduje wydzielenie si ciepa, ktrego ilo
zalena jest od wielkoci prdu i rezystancji przewodu. Wytworzone ciepo powoduje wzrost
temperatury przewodu. Temperatura ta nie powinna przekroczy temperatury dopuszczalnej,
po ktrej mogoby nastpi uszkodzenie (zniszczenie) izolacji przewodu. Jeeli, w wyniku
przepywu prdu przez przewd, ilo wytworzonego ciepa nie spowoduje powstania temperatury wyszej od granicznej, to po pewnym czasie nastpi rwnowaga cieplna, tzn. ilo
ciepa wytworzonego w przewodzie bdzie rwna iloci ciepa oddawanego do otoczenia.
Warto prdu w stanie rwnowagi, kiedy przewd osignie temperatur dopuszczaln,
nazywamy dopuszczaln dugotrwale obcialnoci prdow (Iz). Zatem prawidowo dobrany przekrj przewodu powinien spenia warunek:
Iz > IB
gdzie:
Iz - dopuszczalna dugotrwaa obcialno prdowa dla danego typu i przekroju
przewodu, [A]. Warto t mona przyj z tabel umieszczonych w katalogu
producenta, lub wg normy PN-IEC 60364-5-53:2001
IB - prd obliczeniowy (roboczy) linii, [A]
dla obwodw jednofazowych
IB =
P
Unf cos
dla obwodw trjfazowych
IB =
P
3 Un cos
gdzie:
P - moc obliczeniowa (szczytowa), [W]
Unf , Un - napicie fazowe, miedzyprzewodowe, [V]
cos - wspczynnik mocy, przyjmuje si 0,95
2.1.2 Dobr przekroju przewodu ze wzgldu na dopuszczalny spadek napicia.

Odbiorniki energii elektrycznej dla zapewnienia ich poprawnej pracy powinny by zasilane
napiciem o wartoci zblionej do znamionowej. Wymaga to niekiedy zastosowania przewodw o wikszym przekroju ni wynika to z obcialnoci prdowej. Dopuszczalny spadek
napicia w instalacjach elektrycznych nieprzemysowych w obwodach odbiorczych, od licznika do dowolnego odbiornika, wg N-SEP-E-002, nie powinien przekracza 3%, a od licznika do zcza 0,5%, przy mocy przesyanej do 100 kVA i 1% przy mocy powyej 100 kVA,
a mniejszej ni 250 kVA. Spadek napicia wyraony w %, obwodu o dugoci l, przekroju S
i konduktywnoci materiau , obliczany jest z zalenoci:
U% =
200
IB(Rcos + Xsin)
Unf
6
U% =
3 100
IB(Rcos + Xsin)
Un
gdzie:
IB - prd obliczeniowy, [A]
cos - wspczynnik mocy
R, X - rezystancja i reaktancja obwodu, []
Unf , Un - napicie fazowe, midzyprzewodowe, [V]
R=
l
S
X = X l
gdzie:
- konduktywno, [m/mm] (dla y Cu - 56, dla y Al - 33)
l - dugo linii, [m]
S - przekrj przewodu, [mm]
X - reaktancja jednostkowa [/m]
(dla kabli: 0,08 10-3 /m, dla instalacji w rurkach: 0,1 10-3 /m)
Dla obwodw wykonanych kablami, przewodami wieloyowymi lub jednoyowymi o przekroju y nie wikszym ni 50 mm Cu i 70 mm Al, reaktancje tych przewodw pomijamy.
Przyjmujc powysze zaoenie, spadki napi obliczamy z zalenoci:
U% =
200 P l
S Unf2
U% =
100 P l
s Un2
gdzie:
P - moc czynna, [W]
l - dugo przewodu, [m]
s - przekrj y linii, [mm]
- konduktywno przewodu, [m/mm]
Unf - napicie fazowe, [V]
Un - napicie midzyprzewodowe, [V]
Prawidowo dobrany przekrj przewodu w obwodzie, ze wzgldu na dopuszczalny spadek

napicia, powinien spenia warunek:
U%dop >U%obl odc

gdzie:
U%dop - dopuszczalny spadek napicia, [%]
U%odc - obliczeniowy spadek napicia poszczeglnych odcinkw linii,
wyznaczany z zalenoci podanych wyej, [%]
2.1.3 Dobr przekroju przewodu ze wzgldu na wytrzymao mechaniczn.

Minimalny przekrj przewodu uoonego na stae, chronionego przed uszkodzeniami mechanicznymi, wynosi 1,5 mm Cu. Przyjmuje si minimalny przekrj przewodw
w instalacjach elektrycznych uoonych wewntrz budynkw, dla obwodw owietleniowych
- 1,5 mm Cu, dla gniazd wtyczkowych - 2,5 mm Cu.
2.1.4 Dobr przekroju przewodu ze wzgldu na skuteczno ochrony przeciwporaeniowej.
Przekrj przewodu powinien by tak dobrany, by w przypadku zwarcia midzy przewodem fazowym i przewodem ochronnym lub czci przewodzc instalacji, impedancja
obwodu zapewnia samoczynne wyczenie zasilania przez urzdzenie zabezpieczajce,
w okrelonym czasie. Powysze jest zapewnione przy spenieniu warunku:
Zs Ia Uo
gdzie:
Uo - warto skuteczna napicia znamionowego prdu przemiennego wzgldem ziemi, 230 [V]
Zs - impedancja ptli zwarciowej obejmujcej: rdo zasilania, przewd fazowy do punktu zwarcia,
i przewd ochronny midzy punktem zwarcia a rdem
Ia - prd powodujcy samoczynne zadziaanie urzdzenia wyczajcego w czasie zalenym od napicia Uo.
Dla Uo = 230 V czas wyczania wg PN-IEC 60364-4-41 wynosi 0,4 s. Dla ukadu TN
Zs =
(R)2 + (X)2
gdzie:
R, X - suma rezystancji i reaktancji obwodu
la = k ln
gdzie:
In - warto znamionowa urzdzenia zabezpieczjcego, [A]
k - krotno prdu znamionowego powodujca zadziaanie urzdzenia zabezpieczajcego.
Przykadowo, dla wycznika typu CLS6 produkcji Moeller, krotno dla charakterystki B wynosi od 3 do 5.
Rys. 1/2/1 Charakterystyka wyzwalania (IEC/EN 60898)
2.2 Dobr zabezpiecze.

Przewody czce odbiorniki energii elektrycznej z rdem zasilania powinny by zabezpieczone
przed skutkami przecie i zwar przez urzdzenia zabezpieczajce, samoczynnie wyczajce
zasilanie w przypadku przecienia lub zwarcia.
Przykadowe obliczenia dla zaprojektowanego obiektu patrz strona 57
2.2.1 Zabezpieczenie przecieniowe.
Zabezpieczenie przecieniowe przewodw powinno spenia nastpujce warunki:
lB In lz
l2 1,45 lz
In
I2
I
IB
IZ
1,45 IZ
gdzie:
IB - prd obliczeniowy w obwodzie elektrycznym (prd obcienia przewodw), [A]
Iz - dopuszczalna obcialno prdowa dugotrwaa przewodu, [A]
In - prd znamionowy urzdze zabezpieczajcych (lub nastawiony prd urzdze zabezpieczajcych), [A]
I2 - prd zadziaania urzdze zabezpieczajcych, [A]
Prd zadziaania urzdze zabezpieczajcych I2 naley okrela jako krotno prdu znamionowego In wycznika lub bezpiecznika wedug zalenoci:
l2 k2 ln
gdzie:
k2 - wspczynnik krotnoci prdu powodujcego zadziaanie urzdzenia zabezpieczajcego,
przyjmowany jako rwny:
1,6 - 2,1 dla wkadek bezpiecznikowych,
1,45 dla wycznikw nadprdowych o charakterystyce B, C i D.
2.2.2 Zabezpieczenie zwarciowe.

Zabezpieczenia zwarciowe powinny by tak dobrane, aby wyczenie zasilania (przerwanie prdu zwarciowego) nastpio zanim wystpi niebezpieczestwo uszkodze cieplnych
i mechanicznych w przewodach lub ich poczeniach. Zabezpieczenie zwarciowe przewodw instalacyjnych mog by wykonane z zastosowaniem bezpiecznikw lub wycznikw
samoczynnych z wyzwalaczami zwarciowymi. Zabezpieczenie zwarciowe powinno mie
zdolno do przerwania prdu zwarciowego o wartoci wikszej od przewidywanego
(spodziewanego) prdu zwarciowego, zgodnie z zalenoci:
lnw lws
gdzie:
Inw - prd znamionowy wyczalny urzdzenia zabezpieczajcego, [A]
(podawany przez producenta urzdze), np. dla wycznika typu CLS6 wynosi 6 kA.
Iws= Ik - spodziewana warto prdu zwarcia, [A]
Dla zwarcia jednofazowego Ik obliczamy z zalenoci:
Ik =
0,95 Unf
Zk
gdzie:
Unf napicie fazowe, [V]
Zk impedancja obwodu zwarciowego, []
Dla zwarcia trjfazowego Ik obliczamy z zalenoci:
Ik =
Un
3 Zk
gdzie:
Un napicie przewodowe, [V]
Rzeczywisty czas trwania zwarcia tk, od momentu powstania zwarcia do przerwania przepywu prdu zwarciowego, powinien by na tyle krtki, by temperatura y przewodw nie
przekroczya wartoci dopuszczalnej (granicznej) przy zwarciu dla danego typu przewodu.
Czas tkm (graniczny), przy ktrym yy osign temperatur dopuszczaln przy zwarciu,
obliczamy ze wzoru:
tkm = k
s
lk
[sek]
gdzie:
s - przekrj przewodu, [mm]
Ik - warto skuteczna prdu zwarciowego, [A]
k - wspczynnik liczbowy [As-1/2 mm], odpowiadajcy jednosekundowej dopuszczalnej gstoci
prdu podczas zwarcia, zaleny od waciwoci materiau przewodowego, rodzaju izolacji
i typu przewodu wynoszcy:
- 135 dla przewodw Cu z izolacj z gumy, butylenu, polietylenu usieciowanego,
- 87 dla przewodw Al z izolacj z gumy, butylenu, polietylenu usieciowanego,
- 115 dla przewodw Cu z izolacj PVC,
- 74 dla przewodw Al z izolacj PVC.
Dla bezpiecznikw rzeczywisty czas trwania zwarcia tk wyznacza si z charakterystyk czasowo

prdowych. Dla wycznikw, jeli prd zwarciowy jest wikszy od prdu wyzwalajcego
wyzwalaczy zwarciowych, czas rzeczywisty okrela si z charakterystyki prdowo-czasowej. Zwykle nie przekracza 0,1 s. W przypadku bardzo krtkich czasw, mniejszych od 0,1 s,
przy ktrych due znaczenie ma skadowa nieokresowa, dla urzdze ograniczajcych warto
prdu, iloczyn ks powinien mie warto wiksz od wartoci It, ktr wedug producenta
moe przenie urzdzenie zabezpieczajce.
(ks)2 l2t
gdzie:
It - ilo energii cieplnej przenoszonej, zwana cak ciepln
(warto podawana na wykresie przez producenta urzdzenia) [As]
s - przekrj przewodu [mm]
k - wspczynnik liczbowy (opisany wyej)
10
2.2.3 Selektywno zabezpiecze.

Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych wykonuje si w ukadach promieniowych
kilkustopniowych, w ktrych kilka zabezpiecze przeteniowych jest poczonych szeregowo.
Mog by one zainstalowane na pocztku kadej linii lub obwodu i w miejscach, w ktrych
zmniejsza si przekrj przewodw.
Selektywno dziaania zabezpiecze to taki dobr zabezpiecze, ktry w razie uszkodzenia
jednego z obwodw instalacji powoduje, e zadziaa tylko zabezpieczenie znajdujce si najbliej miejsca uszkodzenia (w kierunku rda zasilania), zachowujc cigo zasilania obwodw nieuszkodzonych.
Urzdzenia zabezpieczajce, poczone szeregowo, dziaaj selektywnie jeeli ich charakterystyki
czasowo-prdowe nie przecinaj si, ani nie maj wsplnych obszarw dziaania. Charakterystyki
czasowo-prdowe urzdze zabezpieczajcych podaje producent tych urzdze. Porwnujc
charakterystyki szeregowo wystpujcych zabezpiecze mona okreli granic selektywnoci.
W instalacjach elektrycznych spotykane s nastpujce ukady zabezpiecze:
a) bezpiecznik bezpiecznik
Stosowanie w ukadzie bezpiecznik-bezpiecznik zabezpiecze o jeden stopie wyszych,
czsto nie zapewnia selektywnoci dziaania, zwaszcza w przypadku wystpowania
duych wartoci prdw zwarciowych. Przyjmuje si dla zapewnienia selektywnoci
dziaania, e iloraz prdw znamionowych kolejnych bezpiecznikw tego samego
typu (poczonych szeregowo) powinien by co najmniej rwny 1,6; np.: In1 = 20 A,
In2 = 1,6 x 20 ~35 A.
Rys. 1/2/2 Charakterystyki czsowo-prdowe dla wkadek D0 od 2 do 63 A gG(gL)
11
b) wycznik wycznik
Znacznie trudniej jest zapewni selektywno dziaania zabezpiecze zwarciowych,
wykonanych z zastosowaniem wcznikw. Wyczniki maj z reguy jednoczonowy
wyzwalacz bezzwoczny, powodujcy zadziaanie zabezpieczenia w czasie wasnym
0,01 0,05 s, niezalenie od wartoci prdu znamionowego In wycznika. W przypadku
zainstalowania w szeregu dwch lub wicej wystpujcych po sobie takich wycznikw (nawet o rnych prdach znamionowych In), ich dziaanie moe by przypadkowe. Przedstawione trudnoci w zapewnieniu selektywnoci zabezpiecze zwarciowych
uzasadniaj zalecenie, aby wyczniki te byy stosowane jako zabezpieczenie poszczeglnych obwodw instalacji w mieszkaniach. Jako dalsze zabezpieczenia (od strony
rda zasilania) powinny by stosowane bezpieczniki.
c) wycznik bezpiecznik
Prdy znamionowe wkadek topikowych bezpiecznikw powinny by dobrane z uwzgldnieniem:
- typu i danych znamionowych wycznika,
- wartoci prdu znamionowego.
Przy doborze wartoci znamionowej wkadki korzysta si z danych producenta.
Jako przykad moemy tu poda tabel selektywnoci wycznika CLS6 produkcji Moeller.
Selektywno CLS6
selektywno wycznikw CLS6 (w kA) i poprzedzajcego dobezpieczenia topikowego D0 lub NH typ gL/gG
1,6
....selektywno do 1,6 kA;
Prd
znamionowy In
CLS6 w A
Prd znamionowy zabezpieczenia poprzedzajcego w A gL/gG

10
16
20
25
35
50
63
80
100
<0,5
<0,5
<0,5
0,5
0,8
2,2
6,0
6,0
6,0
6,0
<0,5
<0,5
0,5
1,2
3,1
5,5
6,0
6,0
<0,5
<0,5
0,5
1,2
2,7
4,5
6,0
6,0
10
<0,5
0,5
1,1
2,3
3,6
5,0
6,0
13
<0,5
0,5
1,0
2,0
3,1
4,3
6,0
0,5
1,0
1,7
2,8
3,8
6,0
20
0,9
1,6
2,7
3,6
6,0
25
0,9
1,6
2,5
3,3
6,0
1,6
2,3
3,0
5,8
40
2,2
2,9
5,3
50
2,1
2,7
4,8
6
Charakterystyka
....brak selektywnoci
16
32
4,5
0,5
<0,5
1,1
6,0
6,0
6,0
6,0
6,0
6,0
6,0
<0,5
0,8
3,9
6,0
6,0
6,0
6,0
6,0
6,0
<0,5
<0,5
0,5
0,8
1,7
6,0
6,0
6,0
6,0
<0,5
<0,5
<0,5
0,6
1,3
4,3
6,0
6,0
6,0
<0,5
<0,5
<0,5
0,6
1,2
2,37
4,7
6,0
6,0
<0,5
<0,5
0,6
1,1
2,3
4,0
6,0
6,0
<0,5
0,6
1,1
1,9
2,8
3,9
6,0
13
1,0
1,8
2,7
3,7
6,0
16
1,0
1,7
2,5
3,3
6,0
20
0,9
1,6
2,3
3,1
6,3
1,5
2,2
2,9
5,7
2,1
2,7
5,3
2,6
5,0
6
10
C
Charakterystyka
63
25
32
40
50
4,5
63
Tab. 1/2/1 Selektywno CLS6. Poprzedzajce zabezpieczenie D01, D02, D03
12
W tabeli podano najwiksze wartoci prdw zwarciowych, przy ktrych urzdzenia zabezpieczajce (skompletowane w odpowiednim zestawieniu) dziaaj selektywnie. Przykadowo,
jeeli w obwodzie odbiorczym zastosowano wycznik typu CLS6 o prdzie znamionowym
16 A i charakterystyce B, to prdy znamionowe wkadek bezpiecznikowych typu gL/gG
w zabezpieczeniu poprzedzajcym wycznik powinny mie warto rwn co najmniej:
- 35 A, przy prdzie zwarcia nie wikszym ni 1,0 kA,
- 80 A, przy prdzie zwarcia nie wikszym ni 3,8 kA.
Bezpieczniki topikowe stosowane s m.in. w rozcznikach bezpiecznikowych TYTAN, ktre
dziki szybkiej wymianie uszkodzonych wkadek wypieraj tradycyjne gniazda bezpiecznikowe. Rozczniki tego typu poprawiaj warunki bezpieczestwa pracy oraz eksploatacji sieci
elektrycznej. S bardzo chtnie uywane w ukadzie bezpiecznik-wycznik, ze wzgldu na
proste kryteria selektywnoci.
Rys. 1/2/3 Rozcznik bezpiecznikowy typu Z-SLS
3. Urzdzenia ochronne rnicowoprdowe.

Najbardziej skutecznym rodkiem ochrony przeciwporaeniowej jest instalowanie wycznikw
rnicowoprdowych. Stosowanie ich wymagane jest przez Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury
z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada
budynki i ich usytuowanie. Dz.U. nr 735 z 2002 r. poz. 690. Zadaniem wycznikw ochronnych
rnicowoprdowych jest ochrona ludzi, zwierzt i przedmiotw przy porednim lub bezporednim
kontakcie z prdem. Ich zasada dziaania wykorzystuje zjawisko wytwarzania pola magnetycznego
przez prd pyncy w przewodach. Jeeli instalacja dziaa poprawnie, to suma pl magnetycznych
przewodw przyczonych do wycznika (fazowych i neutralnego) jest rwna zeru i wycznik nie
powoduje wyczenia. Jednak jakakolwiek rnica pola magnetycznego przewodw, spowodowana
np. upywem prdu do ziemi przez uszkodzon, zawilgocon izolacj lub przez ciao czowieka,
powoduje natychmiastowe wyczenie zasilania w czasie <0,2 s. Wyczniki ochronne rnicowoprdowe o znamionowym prdzie rnicowym nie wikszym ni 500 mA mog rwnie stanowi
element ochrony przeciwpoarowej. W razie uszkodzenia izolacji i wystpienia prdw upywowych
nastpuje zadziaanie urzdzenia ochronnego.
13
Rys. 1/3/1 Schemat zadziaania wycznika ochronnego rnicowoprdowego
Charakterystycznymi parametrami wycznika rnicowoprdowego jest prd znamionowy

cigy IN , jaki moe przepywa dugotrwale przez wycznik, oraz znamionowy prd rnicowy IN.
Od wielkoci tego prdu zaley czuo wycznika i jest ona tym wiksza, im mniejszy jest
prd rnicowy. Wartoci prdw wycznikw ochronnych rnicowoprdowych okrela norma
PN-IEC 1009-1:1996.
Firma Moeller oferuje wyczniki o prdzie znamionowym do 125 A oraz rnicowym wynoszcym
od 10 do 500 mA. W warunkach domowych stosuje si wyczniki, ktrych znamionowy prd rnicowy jest mniejszy lub rwny 30 mA. Zgodnie z norm PN-IEC 60364-4-41:2000 tylko wyczniki
ochronne rnicowoprdowe o znamionowym prdzie rnicowym mniejszym ni 30 mA s uznane
za rodek ochrony uzupeniajcej przed dotykiem bezporednim.
Zastosowanie tak czuych wycznikw do ochrony przeciwporaeniowej powoduje znaczne zwikszenie bezpieczestwa i nawet bezporednie dotknicie przewodu pod napiciem (oczywicie
w chronionym obwodzie) nie powinno spowodowa powaniejszych obrae, gdy wczeniej
zadziaa wycznik.
Zastosowanie wycznikw ochronnych rnicowoprdowych jest obowizkowe w takich miejscach jak pomieszczenia wyposaone w wann, baseny, kempingi, instalacje na terenie robt
budowlanych, rozbirek, pomieszczenia gospodarskie i ogrodnicze, w przestrzeniach ograniczonych powierzchniami przewodzcymi pod warunkiem zastosowania miejscowych pocze wyrwnawczych. Naley rwnie pamita, e zgodnie z wymaganiami normy PN-IEC 60364-4-47:2001,
jeeli dla gniazd wtyczkowych na prd nie przekraczajcy 20 A, umieszczonych na zewntrz
budynku oraz takich, ktre bd mogy by wykorzystane do zasilania urzdze przenonych,
znajdujcych si poza budynkiem, przewidziana jest ochrona przez samoczynne wyczenie zasilania, powinno by zastosowane urzdzenie ochronne rnicowoprdowe o znamionowym prdzie
rnicowym nie wikszym ni 30 mA. Norma ta rwnie szczeglnie zaleca stosowanie wycznikw ochronnych rnicowoprdowych o znamionowym prdzie rnicowym mniejszym ni
30 mA dla gniazd wtyczkowych na prdy znamionowe nie przekraczajce 20 A, oraz w ochronie
przed dotykiem bezporednim przy nieostronoci uytkownikw niezalenie od lokalizacji, w celu
uzyskania ochrony uzupeniajcej.
14
Rys. 1/3/2 Sposoby zainstalowania urzdze ochronnych rnicowoprdowych w poszczeglnych ukadach sieci
Urzdzenia ochronne rnicowoprdowe mona stosowa we wszystkich ukadach sieci

z wyjtkiem ukadu TN-C za wycznikiem.
W przypadku zasilania urzdzenia w I klasie ochronnoci, w ukadzie sieci TN, znajdujcego si
poza zasigiem pocze wyrwnawczych, naley w obwodzie zasilajcym zainstalowa urzdzenie
ochronne rnicowoprdowe, a cz przewodzc dostpn zasilanego urzdzenia przyczy do
indywidualnego uziemienia, tworzc w ten sposb po stronie obcienia ukad sieci TT. Rezystancja
uziemienia powinna by odpowiednia dla znamionowego prdu rnicowego zainstalowanego
urzdzenia ochronnego rnicowoprdowego. Cay ukad sieci bdzie wtedy ukadem TN-C/TT.
15
Przy doborze wycznikw rnicowoprdowych naley uwzgldni przy jakich rodzajach prdw
rnicowych maj one prawidowo dziaa:
- wyczniki ochronne rnicowoprdowe oznaczone literowo AC zapewniaj dziaanie przy
prdach rnicowych przemiennych sinusoidalnych,
- wyczniki ochronne rnicowoprdowe oznaczone literowo A zapewniaj dziaanie przy prdach rnicowych przemiennych sinusoidalnych i pulsujcych staych,
- wyczniki ochronne rnicowoprdowe oznaczone literowo B zapewniaj dziaanie przy
prdach rnicowych przemiennych sinusoidalnych i pulsujcych staych oraz przy prdach
wyprostowanych.
Najczciej stosowane s wyczniki typu AC. Ich dziaanie jest wystarczajco skuteczne w wikszoci prostych instalacji. Wyczniki te reaguj tylko na prdy rnicowe przemienne sinusoidalne,
co w nowoczesnych instalacjach moe okaza si niewystarczajce. Dlatego te coraz czciej
stosuje si wyczniki typu A, ktre zapewniaj nam skuteczn ochron w instalacjach zasilajcych
komputery, sieci komputerowe, urzdzenia RTV i AGD. Mona je stosowa w instalacjach
z jednofazowymi odbiornikami I klasy ochronnoci (w obudowach metalowych, przystosowanych do
poczenia z przewodem ochronnym PE), zasilanymi z urzdze prostownikowych.
Rys. 1/3/3 Wycznik rnicowoprdowy CFI6
W przypadkach, gdy dochodzi do niepodanych wycze spowodowanych impulsami prdowymi

naley stosowa wyczniki typu G - krtkozwoczne. Zwoka czasowa takich wycznikw wynosi
min. 10 ms. Takie przypadki maj miejsce np.:
- w instalacjach z du grup wietlwek (>20 sztuk na faz),
- w dugich przewodach,
- w urzdzeniach grzejnych o duych powierzchniach,
- przy rozruchu duych silnikw elektrycznych, transformatorw,
- w instalacjach komputerowych,
- przy przepiciach spowodowanych wyadowaniami atmosferycznymi.
Podczas burz mog wystpowa przepicia atmosferyczne w formie wdrujcych fal. Wycznik
krtkozwoczny posiada du wytrzymao na udary prdowe, co najmniej 3 kA.
W instalacjach przemysowych z trjfazowymi urzdzeniami prostownikowymi, zasilajcymi
odbiorniki prdu staego lub z przetwornicami czstotliwoci zasilajcymi silniki o regulowanej prdkoci ktowej przez zmian napicia zasilajcego stosuje si wyczniki typu U lub B.
16
Wyczniki ochronne rnicowoprdowe pracujce poza pomieszczeniami ogrzewanymi musz by

przystosowane do pracy w niskich temperaturach do -25 C i s oznaczane symbolem graficznym
nieynki i napisem -25 C. Wyczniki bez oznacze mog pracowa w temperaturze do -5 C.
Typ
Oznaczenie
Przeznaczenie
AC
Wycznik reaguje
tylko na prdy rnicowe przemienne sinusoidalne
Wycznik reaguje na prdy rnicowe przemienne

sinusoidalne, na prdy pulsujce jednopowkowe,
ze skadow sta do 6 mA.
Wycznik dziaa z opnieniem minimum 10 ms

(jeden pokres) i jest odporny na udary
8/20 s do 3000 A (oznaczany rwnie symbolem
)
Wycznik reaguje na prdy rnicowe przemienne,

jednopowkowe ze skadow sta, do zastosowa
z przetwornicami czstotliwoci.
Wycznik reaguje na prdy rnicowe przemienne,

jednopowkowe ze skadow sta do 6 mA i na prdy
wyprostowane (stae)
Wycznik jest odporny na udary 8/20 s do 250 A
Wycznik selektywny. Minimalna zwoka czasowa 40 ms

(200 ms przy In). Odporny na udary 8/20 s do 5 kA
-25 C
Wycznik odporny na temperatury do -25 C.

Bez oznaczenia do -5 C.
Wycznik na inn czstotliwo. (np. 150 Hz)

Wycznik wytrzymuje prd zwarciowy 10 000 A,
pod warunkiem zabezpieczenia go bezpiecznikiem
topikowym gG 80 A
Tabela 1/3/1 Oznaczenia wycznikw ochronnych rnicowoprdowych
Wyczniki ochronne rnicowoprdowe musz by chronione przed skutkami zwarcia.

Na tabliczce znamionowej wycznika podawana jest jego wytrzymao zwarciowa oraz
maksymalna warto prdu znamionowego wkadki bezpiecznikowej zabezpieczajcej
ten wycznik. Umieszczony na tabliczce znamionowej symbol
oznacza, e wycznik
wytrzymuje prd zwarciowy 10 000 A, o ile jest zabezpieczony wkadk bezpiecznikow 100 A.
Przy szeregowym zainstalowaniu urzdze ochronnych rnicowoprdowych w celu zachowania
selektywnoci ich dziaania, urzdzenia te powinny spenia jednoczenie warunki:
- charakterystyka czasowo-prdowa zadziaania urzdzenia ochronnego rnicowoprdowego, zainstalowanego po stronie zasilania, powinna znajdowa si powyej charakterystyki
czasowo-prdowej zadziaania urzdzenia ochronnego rnicowoprdowego zainstalowanego
po stronie obcienia,
- warto znamionowego prdu rnicowego IN urzdzenia ochronnego rnicowoprdowego zainstalowanego po stronie zasilania powinna by rwna co najmniej trzykrotnej
wartoci znamionowego prdu rnicowego urzdzenia ochronnego rnicowoprdowego
zainstalowanego po stronie obcienia.
17
Charakterystyka wyzwalania (IEC/EN 61008)

Charakterystyki wyzwalania, maksymalne czasy wyzwalania i selektywno wycznikw
rnicowoprdowych bezzwocznych, krtkozwocznych G i selektywnych S
Rys. 1/3/4 Charakterystyka wyzwalania wycznikw ochronnych rnicowoprdowych produkcji Moeller
Jeeli z jednej rozdzielnicy s zasilane obwody z wycznikami rnicowoprdowymi i obwody

bez takich wycznikw, to moe zachodzi konieczno zainstalowania jeszcze jednego wycznika rnicowoprdowego, obejmujcego ochron wszystkie obwody z rozdzielnicy. W takich
przypadkach stosuje si wycznik selektywny, oznaczony symbolem S, o znamionowym prdzie
rnicowym 100 lub 300 mA i wyduonym czasie dziaania. Taki wycznik peni moe wwczas
rwnie funkcj wycznika przeciwpoarowego.
Naley rwnie pamita, aby obwody, w ktrych mog wystpowa prdy rnicowe wyprostowane znajdoway si w osobnych obwodach i byy oddzielnie zabezpieczane.
Rys. 1/3/5 System ochrony grupowej przy zastosowaniu w obwodach urzdze ochronnych
rnicowoprdowych selektywnych (S) oraz bezzwocznych lub krtkozwocznych
18
Wyczniki ochronne rnicowoprdowe powinny by okresowo sprawdzane. Zalecana czsto

sprawdzania wycznika podawana jest przez producenta aparatu. Jeeli producent wyranie tego
nie precyzuje, czynno ta powinna by wykonywana przynajmniej raz na 6 miesicy. Przy pracy
w warunkach szczeglnie niebezpiecznych pod wzgldem poraeniowym i w warunkach otoczenia
takich jak zapylenie, wilgo, wstrzsy, zalecane jest czstsze sprawdzanie. Czsto sprawdzania
nie jest okrelona przepisami, niemniej jednak kontrola taka jest konieczna dla zapewnienia
waciwego dziaania ochrony przeciwporaeniowej. W przypadku stosowania wycznikw
ochronnych rnicowoprdowych w rozdzielnicach na terenach budw i rozbirek, obowizkowe
jest testowanie wyej wymienionych wycznikw przed kadym rozpoczciem pracy. Okrelone
jest to w rozporzdzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczestwa i higieny pracy podczas wykonywania robt budowlanych (Dz. U. Nr 47 z 2003 r. poz. 401).
Do sprawdzenia zadziaania wycznika suy przycisk TEST umieszczony na obudowie. Po jego naciniciu
powinno nastpi zadziaanie wycznika. W innym przypadku wycznik naley wymieni.
a)
b)
c)
d)
e)
Rys. 1/3/6 Przykady zadziaania wycznika rnicowoprdowego.

a) dotyk bezporedni (np. przewd pod napiciem), b) zwarcie midzy przewodem neutralnym
i ochronnym, c) pojawienie si napicia na czci metalowej normalnie nie przewodzcej
(np. obudowie), d) zwarcie za zasilaczem urzdzenia elektronicznego (zadziaa tylko urzdzenie
ochronne typu A), e) nieprawidowe poczenie przewodu neutralnego i ochronnego.
19
4. Pomieszczenia wyposaone w wann lub/i basen natryskowy

Z godnie z PN-IEC 60364-7-701:1999, w wyej wymienionych pomieszczeniach wyrnia si cztery strefy:
- strefa 0 jest wntrzem wanny lub basenu natryskowego. Sprzt i osprzt powinny mie
stopie ochrony nie mniejszy ni IPX7.
- strefa 1 jest ograniczona paszczyznami: pionow - przebiegajc wzdu zewntrznej krawdzi obrzea wanny, basenu natryskowego lub w odlegoci 0,60 m od prysznica w przypadku
braku basenu natryskowego oraz poziom - przebiegajc na wysokoci 2,25 m od poziomu
podogi. Sprzt i osprzt powinny mie stopie ochrony nie mniejszy ni IPX5, np. podgrzewacz prysznicowy IP25 zainstalowany na stae, zabezpieczony wycznikiem ochronnym rnicowoprdowym 30 mA.
- strefa 2 jest ograniczona paszczyznami: pionow - przebiegajc w odlegoci 0,60 m na
zewntrz od paszczyzny ograniczajcej stref 1 oraz poziom przebiegajc na wysokoci
2,25 m od poziomu podogi. Sprzt i osprzt powinny mie stopie ochrony nie mniejszy
ni IPX4 w strefie 2 (IPX5 w strefie 2 w azienkach publicznych), np. podgrzewacz wody IP24
zainstalowany na stae (gniazdo w strefie 3), oprawy owietleniowe w II klasie ochronnoci
(wycznik w strefie 3).
- strefa 3 jest ograniczona paszczyznami: pionow - przebiegajc w odlegoci 2,40 m na
zewntrz od paszczyzny ograniczajcej stref 2 oraz poziom przebiegajc na wysokoci
2,25 m od poziomu podogi. Sprzt i osprzt powinny mie stopie ochrony nie mniejszy
ni IPX1 w strefie 3 (IPX5 w strefie 3 w azienkach publicznych), np. podgrzewacz wody
zainstalowany na stae, pralka, grzejnik cienny IP24, oprawy owietleniowe w II klasie ochronnoci, wyczniki owietlenia, gniazda wtyczkowe z bolcem, IP44.
W pomieszczeniach tych obowizuj nastpujce podstawowe zasady w zakresie ochrony przeciwporaeniowej oraz instalowania sprztu, osprztu, przewodw i odbiornikw, a mianowicie:
- wykonanie pocze wyrwnawczych dodatkowych (miejscowych), czcych wszystkie
czci przewodzce obce z sob oraz z przewodami ochronnymi. Dotyczy to takich czci
przewodzcych obcych jak: metalowe wanny, baseny natryskowe, wszelkiego rodzaju rury,
baterie, krany, grzejniki wodne, podgrzewacze wody, armatura, konstrukcje i zbrojenia
budowlane. W przypadku zastosowania w instalacjach wodocigowych zimnej i ciepej wody
oraz w instalacjach ogrzewczych wodnych, w miejsce rur metalowych, rur wykonanych
z tworzyw sztucznych, poczeniami wyrwnawczymi naley obj wszelkiego rodzaju
elementy metalowe mogce mie styczno z wod w tych rurach, jak na przykad armatur
i grzejniki.
- instalowanie gniazd wtyczkowych w strefie 3 lub w odlegoci nie mniejszej ni 0,60 m od
otworu drzwiowego prefabrykowanej kabiny natryskowej.
Gniazda te naley zabezpiecza wycznikami ochronnymi rnicowoprdowymi o znamionowym
prdzie rnicowym nie wikszym ni 30 mA albo zasila indywidualnie z transformatora separacyjnego lub napiciem nie przekraczajcym napicia dotykowego dopuszczalnego dugotrwale
(ukad SELV),
- instalowanie przewodw wieloyowych izolowanych, w powoce izolacyjnej lub przewodw
jednoyowych w rurach z materiau izolacyjnego,
- instalowanie puszek, rozganikw i odganikw oraz urzdze rozdzielczych i sprztu
czeniowego poza strefami 0, 1 i 2,
- instalowanie w strefie 1 jedynie elektrycznych podgrzewaczy wody, a w strefie 2 jedynie opraw
owietleniowych o II klasie ochronnoci oraz elektrycznych podgrzewaczy wody,
- moliwo stosowania w strefie 0 napicia o wartoci nie wikszej ni 12 V (ukad SELV).
rdo zasilania tego napicia powinno by usytuowane poza t stref,
- moliwo stosowania w strefie 3 przenonych odbiornikw w kl. II ochronnoci, np. suszarka,
golarka, lokwka.
20
- moliwo zamontowania w pododze grzejnikw pod warunkiem pokrycia ich metalow

siatk lub blach, objt poczeniami wyrwnawczymi dodatkowymi (miejscowymi)
Rys. 1/4/1 Strefy ochrony wg PN-IEC 60364-7-701:1999
5. Ochrona przeciwprzepiciowa
Wikszo niebezpiecznych przepi w instalacji elektrycznej, ktre mog uszkodzi lub zakci
prac urzdze wystpuje w wyniku:
- bliskich lub bezporednich wyadowa atmosferycznych w budynek
- procesw czeniowych odbiornikw o duej mocy
- przepi spowodowanych elektrycznoci statyczn
Mog one osiga warto wielokrotnie przekraczajc wytrzymao udarow urzdze. Aby zapobiec
ich uszkodzeniu, stosuje si wewntrz budynku trjstopniowy system ochrony przeciwprzepiciowej:
B, C, D (DIN VDE 0675) / klasy I, II, III (IEC 61643-1).
W Polsce obowizuje norma PN-IEC 60364-4-443, ktra zawiera warunki i wymagania dotyczce
ochrony instalacji elektrycznej budynku przed przepiciami. Obecne Warunki Techniczne jakim
powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75 z 2002 r. poz. 690) nakazuj
stosowanie ochrony przeciwprzepiciowej w instalacji elektrycznej budynku.
Projektujc system ochrony przeciwprzepiciowej w instalacjach elektrycznych naley uwzgldni:
- Wystpujce zagroenia piorunowe i przepiciowe instalacji elektrycznej.
- Wymg ograniczania przez system ochrony przepi wystpujcych w instalacji elektrycznej do
wartoci wymaganych przez przyjte kategorie przepiciowe.
- Odpornoci udarowe urzdze technicznych w obiekcie i poprawno ich rozmieszczenia
w odpowiednich czciach instalacji elektrycznej zgodnie z kategoriami przepiciowymi.
- Warunki techniczne w zakresie instalacji elektrycznej, ktre wymagaj, aby instalacja:
zostaa zaprojektowana i wykonana w sposb zapewniajcy bezpieczne uytkowanie
urzdze elektrycznych, a w szczeglnoci powinna by zapewniona ochrona przed
poraeniem elektrycznym, poarem, wybuchem, przepiciami czeniowymi i atmosferycznymi oraz innymi naraeniami powodowanymi prac urzdze elektrycznych,
posiadaa urzdzenia ochrony przeciwprzepiciowej,
posiadaa poczenia wyrwnawcze, gwne i miejscowe, czce przewody ochronne
z uziomami, czciami przewodzcymi konstrukcji budynku oraz innych instalacji.
- Kategorie przepiciowe w instalacji elektrycznej dla instalacji 230/400 V
21
Rys. 1/5/1 Podzia instalacji na kategorie przepiciowe
Instalacja elektryczna budynku podzielona jest na cztery kategorie (norma PN-IEC 664-1). Kademu
odcinkowi przypisana jest odpowiednia wytrzymao udarowa izolacji instalacji i urzdze tam
zainstalowanych.
Kategoria IV - dotyczy urzdze zainstalowanych najbliej linii zasilajcej, tj. zczy, rozdzielnic,
i innych zabezpiecze. Powinny by zaprojektowane na wytrzymao udarow izolacji 6 kV.
Kategoria III - dotyczy urzdze, ktre s naraone na przepicia czeniowe wewntrz sieci
lub przepicia zredukowane przez ograniczniki przepi klasy B.
Kategoria II - zainstalowane tam urzdzenia powinny wytrzymywa przepicia czeniowe,
a take przepicia zredukowane przez ograniczniki przepi klasy C.
Kategoria I - dotyczy czuych elementw urzdze i adresowana jest do konstruktorw.
W przypadku bezporedniego uderzenia pioruna w budynek, obudowy i przewody ochronne
poczone z uziomem fundamentowym, w milionowej czci sekundy uzyskuj wysoki potencja. Od
uziemionych czci do sieci zasilajcej oraz do sieci transmisji danych wpywa prd wyrwnawczy.
Rwnoczenie w ptlach przewodw, ktre nie s poczone z szyn wyrwnawcz, mog indukowa si niebezpieczne przepicia. Badania wykazay, e uszkodzeniu mog ulec urzdzenia, ktre
znajduj si w obszarze do 1000 m od miejsca uderzenia pioruna. Ponad 90% wyadowa nie przekracza 30 kA. Maksymalne wartoci w Europie dochodz do 200 kA.
Podstawowym warunkiem skutecznej ochrony przeciwprzepiciowej jest prawidowo przeprowadzone wyrwnywanie potencjaw w obiekcie. Ekwipotencjalizacja ogranicza w znacznym stopniu
powstawanie duych rnic potencjaw w zainstalowanych mediach. Jeli instalacje zewntrzne,
linie zasilajce i sygnaowe nie mog wchodzi w jednym punkcie obiektu, zaleca si stosowa lokalne szyny wyrwnawcze. Powinny by one poczone jak najkrtszymi przewodami z uziomem lub
metalowymi elementami konstrukcji elbetonowych.
22
Rys. 1/5/2 Schemat przykadowego wyrwnywania potencjaw

1-szyna wyrwnawcza, 2-ogranicznik, 3-zacisk przyczeniowy, 4-uchwyty mocujce, 5-uziom
fundamentowy z zaciskiem przyczeniowym, 6-iskiernik separacyjny, 7-ogranicznik przepi,
8-ogranicznik przepi w linii transmisji danych
Ograniczniki przepi przeznaczone do montau w instalacji elektrycznej o napiciu do 1000 V

podzielono na 4 klasy:
Ograniczniki klasy A
ogranicznik przepi stosowany przez Zakady Energetyczne w liniach napowietrznych.
Przeznaczenie: ochrona przed przepiciami atmosferycznymi i czeniowymi.
Miejsce montau: linie elektroenergetyczne niskiego napicia.
Ograniczniki klasy B (I)
Przeznaczenie: ochrona przed bezporednim oddziaywaniem prdu piorunowego
(wyrwnywanie potencjaw w budynkach), przepiciami atmosferycznymi oraz wszelkiego
rodzaju przepiciami czeniowymi.
Miejsce montau: miejsce wprowadzenia instalacji do obiektu budowlanego posiadajcego
instalacj piorunochronn lub/i zasilanego z linii napowietrznej, zcze, skrzynka obok zcza,
rozdzielnica gwna.
23
Rys. 1/5/3 Budynek bez instalacji piorunochronnej zasilany lini kablow. Podrozdzielnica
zasila owietlenie obiektu rekreacyjnego. Monta ogranicznikw przepi:
przycze - klasa B, typ SPB-60/400, rozdzielnica gwna - klasa C, typ SPC-S-20/280/..
podrozdzielnica - klasa B+C, typ SP-B+C/3.
Ograniczniki przepi klasy B naley instalowa w:

- budynkach z zewntrzn instalacj piorunochronn
- budynkach z zewntrzn lini napowietrzn i instalacj piorunochronn
- budynkach zasilanych lini kablow, gdy odlego midzy budynkiem a stacj
transformatorow jest niewielka (moliwo wystpienia duych prdw zwarciowych)
- obiektach bez instalacji piorunochronnej w bliskim ssiedztwie obiektw wysokich,
gdy uziomy obiektw s poczone z chronionym obiektem, w ktrym jako instalacj
piorunochronn wykorzystano wewntrzn konstrukcj stalow.
Ograniczniki te stanowi pierwszy stopie ochrony w obiekcie. Chroni instalacj elektryczn oraz
odbiorniki do niej przyczone przed bezporednim oddziaywaniem prdu piorunowego. Przypadki
takie maj najczciej miejsce przy uderzeniu pioruna w lini zasilajc lub instalacj piorunochronn budynku budynku. Ograniczniki przepi klasy B powinny by instalowane jak najbliej miejsca
wejcia instalacji do budynku. Najczciej montowane s w zczu lub w rozdzielnicy gwnej.
Maj one za zadanie ograniczenie przepicia poniej 4 kV oraz odprowadzenie energii powstaej
w skutek bezporedniego uderzenia pioruna np. w lini zasilajc. Wanym parametrem dla ogranicznikw jest maksymalny prd, jaki moe podczas zadziaania przez nie pyn, nie powodujc
ich zniszczenia. Przez odpowiednio dobrane ograniczniki klasy B w instalacji moe przepywa wielokrotnie prd piorunowy, nie powodujc ich zniszczenia.
Firma Moeller oferuje dwa typy ogranicznikw przepi klasy B:
- SPB naley zachowa dugo przewodu midzy ogranicznikiem przepi klasy B i C minimum
10 m
- SPI umoliwia bezporednie, rwnolege poczenie ogranicznikw przepi klasy B i C
Ograniczniki typu SPB zawieraj iskiernik wykonany w technice Arc Chopping. Przy zastosowaniu
tego typu ogranicznika naley pamita o zachowaniu odlegoci min. 10 m miedzy urzdzeniami ochronnymi klasy B i C. W trakcie odprowadzenia prdu piorunowego do ziemi midzy elektrodami ogranicznika wytwarza si uk elektryczny, ktry jest rwnoznaczny ze stanem zwarcia.
Po odprowadzeniu prdu piorunowego przepywa przez ogranicznik jeszcze prd zwarciowy
o czstotliwoci sieciowej (prd nastpczy sieci). Musi by on zgaszony przez SPB-60/400 samo-
24
dzielnie lub odczony przez dobezpiecznie. Ograniczniki typu SPB-60/400 naley dobezpiecza bezpiecznikiem o maksymalnej wartoci do 250 A gL/gG. S one instalowane w zczu lub rozdzielnicy
gwnej, na szynie standardowej TS 35 mm.
Po zadziaaniu ogranicznika typu SPB-25/440 i SPB-60/400 z otworw znajdujcych si na tylnej
cianie jego obudowy wydobywa si strumie zjonizowanego powietrza. Ograniczniki naley zainstalowa w taki sposb, aby w zasigu wydmuchu nie znajdoway si materiay atwo palne bd
elementy nieizolowane pod napiciem. Naley dopilnowa, aby otwory wydmuchowe nie byy osonite. Ograniczniki, ktre nie wydmuchuj zjonizowanych gazw na zewntrz to SPB-35/440 oraz
nowe odgromniki serii SPI.
Ograniczniki przepi klasy B naley czy przewodami o przekroju minimum 16 mm2.
Jeeli odlego pomidzy stopniem pierwszym SPB i drugim SPC-S wynosi co najmniej 10 m,
to nie jest konieczne instalowanie elementu indukcyjnego SPL, gdy indukcyjno wasna przewodw jest wystarczajca do koordynacji dziaa stopni B i C. Przy odlegoci mniejszej ni 10 m brak
indukcyjnoci odsprzgajcej pomidzy stopniami B i C spowoduje, e zadziaa tylko ogranicznik
przepi klasy C. W tym przypadku dochodzi do jego uszkodzenia i przedostania si udaru napiciowo-prdowego do chronionych odbiornikw.
SPI-35/440
SPB-60/400
Rys. 1/5/4 Ograniczniki przepi typu SPI z elektronicznym zaponem oraz SPB z wydmuchem gazw
na zewntrz.
Jeeli nie mona zainstalowa ogranicznikw w istniejcych rozdzielnicach, zaleca si zastosowa

obudowy izolacyjne o stopniu ochrony IP65. Po zadziaaniu ogranicznikw pokrywa obudowy umocowana na specjalnych bolcach unosi si o kilka milimetrw i rozszczelnia. W ten sposb wyrwnywany jest wzrost cinienia w obudowie, co pozwala na uniknicie niszczcych skutkw dziaania
potnych si dynamicznych.
25
Rys. 1/5/5 Przykad pocze ogranicznikw przepi SPB obok zcza. Sie TN-S
Obecnie proponowanym rozwizaniem, w przypadku gdy ograniczniki przepi klasy B i C musz by

zainstalowane w tej samej rozdzielnicy, jest zastosowanie ogranicznika przepi klasy B typu SPI.
SPI-35/440 jest nowym jednobiegunowym, szczelnym ogranicznikiem z elektronicznym wyzwalaniem zabezpieczajcym przed skutkami bezporedniego i bliskiego uderzenia pioruna. Dziki
wbudowanemu w ogranicznik elektronicznemu wyzwalaniu zaponu moliwe jest bezporednie, rwnolege doczenie do niego kolejnego stopnia ochrony - ogranicznika przepi klasy C.
Nie jest potrzebne instalowanie cewki odsprzgajcej pomidzy SPI, a ogranicznikami klasy C.
SPI-35/440 zawiera ukad elektroniczny, ktry kontroluje napicie na jego zaciskach. Jeli napicie
to przekroczy poziom zadziaania, wymusza zapon iskiernika. Nastpuje odprowadzenie prdu
do przewodu PE. Rozwizanie takie nie dopuszcza do przecienia warystora w ograniczniku
klasy C przy rwnolegym poczeniu iskiernika i warystora. Zadziaanie iskiernika jest niezalene od
szybkoci narastania impulsw udarowych, spowodowanych wyadowaniami atmosferycznymi lub
poprzez przepicia czeniowe. Ograniczniki SPI zapewniaj poziom ochrony 1,5 kV.
Przewody czeniowe ogranicznikw w instalacji elektrycznej i do szyny wyrwnawczej powinny
by jak najkrtsze. Stosujc moliwie najkrtsze przewody poczeniowe unika si powstawania wysokich napi dodatkowych w trakcie odprowadzania impulsw do ziemi, a waciwoci
ogranicznika s optymalnie wykorzystane. Zaleca si, aby przewody poczeniowe nie przekraczay dugoci 0,5 m. Jeli jest to niemoliwe, mona wykona poczenie typu V (rys. 1/5/6). Przy
takim poczeniu poziom przepicia w instalacji jest rwny spadkowi napicia na ograniczniku.
Ze wzgldu na ogromne siy dynamiczne powstajce podczas wyadowa, naley pamita
o solidnym mocowaniu przewodw w zaciskach ogranicznikw przepi klasy B.
26
Dua szybko zmian natenia

prdu powoduje powstawanie
niebezpiecznych napi, ktre
odkadaj si na przewodach
czeniowych za spraw ich
indukcyjnoci.
U=L di/dt
U - napicie indukowane
L - indukcyjno
di/dt - szybko narastania prdu
Rys. 1/5/6 Sposb poczenia ogranicznika przepi klasy B
Ograniczniki przepi klasy B i C naley instalowa przed wycznikami rnicowoprdowymi.

Umieszczenie ukadu ogranicznikw za wycznikiem powoduje naraenie go na dziaanie przepywajcych prdw udarowych, ktre mog spowodowa jego zniszczenie lub zbdne zadziaanie.
Takie rozmieszczenie uniemoliwia rwnie wystpowanie wadliwego dziaania sprawnych technicznie wycznikw rnicowoprdowych jeli wystpi uszkodzenie jednego z ogranicznikw.
Rys. 1/5/7 Wycznik rnicowoprdowy zamontowany przed ogranicznikami przepi jest naraony na
dziaanie prdw udarowych, ktre mog prowadzi do jego zniszczenia lub zbdnego dziaania
27
Rys. 1/5/8 Zaleca si instalowa je przed urzdzeniami pomiarowymi i rnicowoprdowymi.

Zapobiega si w ten sposb bdnemu dziaaniu aparatw podczas przepywu prdu
udarowego po zadziaaniu ogranicznikw przepi.
Ograniczniki klasy C (II)

Przeznaczenie: ochrona przed przepiciami atmosferycznymi indukowanymi, przepiciami czeniowymi
wszelkiego rodzaju, przepiciami przepuszczonymi przez ograniczniki przepi klasy B.
Miejsce montau: rozgazienia instalacji elektrycznej w obiekcie budowlanym, rozdzielnica gwna,
rozdzielnica oddziaowa, rozdzielnica miejscowa (mieszkaniowa).
Rys. 1/5/9 Parterowy budynek bez instalacji piorunochronnej, zasilany lini kablow. Odlego od stacji
transformatorowej 300 m. Monta ogranicznika przepi klasy C typu SPC-S-20/280/.. lub
klasy B+C typu SPB-12/280/...
Ograniczniki przepi klasy C skutecznie redukuj przepicia wywoane podczas zaczania

rnego rodzaju urzdze, np silnikw, spawarek, transformatorw. Redukuj take przepicia wywoane podczas zadziaania zabezpiecze tych urzdze. Ograniczniki klasy C instalowane s najczciej w rozdzielnicach oddziaowych, pitrowych i miejscowych (mieszkaniowych).
Do budowy ogranicznikw przepi SPC zastosowano warystory. S to nieliniowe rezystory
pprzewodnikowe, ktrych warto rezystancji zmniejsza si silnie wraz ze wzrostem napicia.
Podstawow zalet warystorw jest ich dua szybko dziaania. Mog one przej ze swojego stanu wysokoomowego do niskoomowego w czasie krtszym ni 25 ns. Przy niewielkich
rozmiarach posiadaj one du zdolno pochaniania energii. Warystory stosuje si dla zabezpieczenia przed przepiciami zarwno w obwodach przmiennoprdowych jak i staoprdowych.
28
SPC-S-20/280 ograniczaj przepicia do poziomu <1,4 kV. Testowane s one impulsem prdowym
o ksztacie (8/20) s. Maksymalne dopuszczalne dobezpieczenie ogranicznikw SPC wynosi 160 A
(gL/gG). Zasady dobezpieczenia s analogiczne jak przy ogranicznikach przepi klasy B. Temperatura
pracy wkadek warystorowych wynosi od -40 C do +70 C.
Zalet zastosowania warystora jako ogranicznika przepi jest brak wystpowania zwarciowego
prdu nastpczego. Budowa ziarnista warystorw powoduje, e posiadaj one du pojemno
wasn rzdu 40 - 40 000 pF, w wyniku czego powstaj prdy upywu. Prd upywu sprawnej
wkadki nie powinien przekracza kilkudziesiciu A. Przy pomiarze rezystancji izolacji niezbdne jest odczanie ogranicznikw SPC! Wszystkie ograniczniki przepi klasy C firmy Moeller
posiadaj wymienne wkadki z sygnalizacj wizualn uszkodzenia elementu warystorowego.
Stan uszkodzenia aparatu sygnalizowany jest pojawieniem si czerwonego pola w okienku wkadki.
W razie stwierdzenia uszkodzenia wkadki naley j niezwocznie wymieni.
Rys. 1/5/10 Wymiana wkadki ogranicznika przepi klasy C produkcji Moeller.
L1 L2 L3
Rys. 1/5/11 Przykad montau ogranicznikw przepi klasy C typu SPC w rozdzielnicach mieszkaniowych
Ogranicznik klasy B+C (I+II)

Przeznaczenie: ochrona przed bezporednim oddziaywaniem prdu piorunowego, przepiciami
atmosferycznymi indukowanymi, przepiciami czeniowymi wszelkiego rodzaju, przepiciami
przepuszczonymi przez ograniczniki przepi klasy A.
Miejsce montau: rozgazienia instalacji elektrycznej w obiekcie budowlanym, rozdzielnica
gwna, rozdzielnica oddziaowa, rozdzielnica miejscowa (oddziaowa).
Ograniczniki przepi B+C s coraz bardziej popularne wrd projektantw oraz elektrykw
ze wzgldu na brak ogranicze dotyczcych odlegoci midzy poszczeglnymi stopniami,
a take prostot montau caego zestawu.
29
Zestawy ogranicznikw przepi SP-B+C naley instalowa w:

- budynkach z zewntrzn instalacj piorunochronn
- budynkach z zewntrzn lini napowietrzn i instalacj piorunochronn
- budynkach zasilanych lini kablow, gdy odlego midzy budynkiem a stacj
transformatorow jest niewielka (moliwo wystpienia duych prdw zwarciowych)
- obiektach bez instalacji piorunochronnej w bliskim ssiedztwie obiektw wysokich,
gdy uziomy obiektw s poczone
- chronionym obiekcie, w ktrym jako instalacj piorunochronn wykorzystano wewntrzn
konstrukcj stalow
Rys. 1/5/12 Parterowy budynek bez instalacji piorunochronnej zasilany lini

napowietrzn. Zalecany monta
ogranicznika przepi klasy B+C
typu SPB-12/280/.. w rozdzielnicy.
Rys. 1/5/13 Budynek z instalacj piorunochronn zasilany lini kablow. Zalecany

monta ogranicznika przepi klasy
B+C typu SPB-12/280/.. w rozdzielnicy gwnej.
Firma Moeller oferuje nowe ograniczniki przepi SPB-12/280. Jest to kombinacja ogranicznika
przepi klasy B i C, z zastosowaniem warystorw w jednym module. Ograniczniki tego typu znajduj zastosowanie w budownictwie mieszkaniowym. Posiadaj optyczny wskanik uszkodzenia.
Maksymalny prd udarowy na 1-bieg. wynosi 12,5 kA (10/350)s. Dostpne s wersje 1, 2, 3 i 4 biegunowe, redukujce przepicia do poziomu <1,5 kV. Nowy ogranicznik przepi stanowi optymaln
ochron przed przepiciami spowodowanymi przez porednie uderzenie pioruna oraz przepicia
komutacyjne.
Rys. 1/5/14 Ogranicznik przepi typu SPB-12/280 jest zestawem dedykowanym w szczeglnoci
do montau w rozdzielnicach domkw jednorodzinnych.
Firma Moeller oferuje rwnie gotowe zestawy SP-B+C, do zastosowa przemysowych, skadajce
si z ogranicznikw obu klas, tj. B i C. W ukadach tych jako ogranicznik klasy B wykorzystywane
s aparaty SPI wykonane na bazie iskiernika z wyzwalaczem elektronicznym. Zestawy te dedykowane s dla obiektw przemysowych o wysokiej kubaturze, naraonych na moliwo czstego
bezporedniego uderzenia pioruna.
30
Rys. 1/5/15 Zestaw SP-B+C/3 zbudowany jest na iskiernikach SPI oraz warystorowych ogranicznikach
przepi klasy C. Oba typy s ze sob zmostkowane tak, e w momencie uszkodzenia
jednego z elementw ukadu mona go wymieni.
Ograniczniki przepi klasy B+C w zestawach dla sieci TN-S i TT poczone s w ukadzie 3+1
z jednym iskiernikiem sumujcym SPI-100/NPE. Iskiernik sumujcy w ukadzie 3+1 oddziela galwanicznie przewody N i PE. Podczas przepicia moliwo pobudzenia wycznika rnicowoprdowego jest mniejsza. Zalet takiego ukadu jest take mae napicie resztkowe midzy faz L1, L2, L3
i N. Zestawy ogranicznikw zapewniaj poziom ochrony <1,5 kV.
Rys. 1/5/16 Obiekt przemysowy, usugowy z instalacj piorunochronn, zasilany lini kablow. Monta
ogranicznikw przepi: rozdzielnica gwna - klasa B+C, typ SP-B+C/3..; rozdzielnice
pitrowe - klasa C, typ SPC-S-20/280/.. W pomieszczeniach z czuymi urzdzeniami
(komputery, serwery, itp) zalecany monta ogranicznika przepi klasy D typu SPD-S-1+1
Oba typy ogranicznikw zaleca si montowa w zczu lub rozdzielnicy gwnej budynku. Przewody
czeniowe zestawu B+C w instalacji elektrycznej do szyny wyrwnawczej powinny by jak najkrtsze. Stosujc moliwie najkrtsze przewody czeniowe unika si powstawania wysokich
napi dodatkowych w trakcie odprowadzania impulsw do ziemi, a waciwoci i ogranicznika
s optymalnie wykorzystane.
31
L1 L2
L3
Rys. 1/5/17 Przykad montau ogranicznikw przepi klasy B+C typu SPB-12/280 w rozdzielnicach
mieszkaniowych
Ogranicznik klasy D (III)

Przeznaczenie: ochrona przed przepiciami atmosferycznymi indukowanymi i czeniowymi.
Miejsce montau: gniazda wtyczkowe lub puszki w instalacji oraz bezporednio w urzdzeniach.
Dla czuej i kosztownej aparatury medycznej, informatycznej oraz przemysowej wymagajcej niezawodnej pracy zaleca si stosowanie dodatkowo stopnia ochrony przeciwprzepiciowej klasy D.
Najczciej instalowane s przed serwerami, sprztem Hi-Fi i RTV. Ograniczniki te chroni szczeglnie
czue urzdzenia przed przepiciami zredukowanymi przez wczeniejszy stopie C. Ograniczniki klasy
D stosuje si take w przypadku nieustalonej odpornoci udarowej aparatury oraz kilkudziesiciometrowej odlegoci midzy czuym urzdzeniem a ostatnim stopniem ochrony. Naley pamita, aby
ograniczniki przepi klasy D nie byy instalowane zbyt blisko miejsca zainstalowania ogranicznikw
klasy C. Minimalna odlego pomidzy nimi powinna wynosi 5 m (dotyczy SPD-STC, VDK-280ES).
Zaleca si stosowanie ogranicznika klasy D typu SPD-S-1+1. Chroni on kilka gniazd tej samej fazy
w pomieszczeniu. Powinien by instalowany jak najbliej grupy chronionych urzdze. Montowany
w rozdzielnicy na szynie standardowej w instalacji jednofazowej. Skada si on ze wsplnej podstawy i dwch wkadek warystorowych, chronicych niezalenie od siebie obwody midzy przewodem
fazowym L, neutralnym N i ochronnym PE. Ogranicznik ten nie wymaga stosowania indukcyjnych
elementw odsprzgajcych pomidzy ogranicznikami klasy C i D, jak ma to miejsce w przypadku
aparatw przenonych lub montowanych w puszkach podtynkowych i kanaach kablowych, gdy
chcemy zapewni waciw koordynacj zabezpiecze.
Firma Moeller oferuje aparaty typu:
- SPD-S-1+1 montowany na szynie TS 35 mm
- przenony SPD-STC do gniazdek
- VDK 280 ES (instalowany w puszkach podtynkowych oraz kanaach kablowych)
32
SPD-S-1+1
SPD-STC
VDK 280 ES
Rys. 1/5/18 Ograniczniki przepi klasy D
Rys. 1/5/19 Budynek wielopitrowy z instalacj odgromow, zasilany lini kablow. Monta ograniacznikw
przepi: rozdzielnica gwna - klasa B+C, typ SP-B+C/3.., rozdzielnice pitrowe - klasa C,
typ SPC-S-20/280/... Przy czuych urzdzeniach (komputery, serwery itp) zalecany monta
ogranicznika przepi klasy D, jak najbliej chronionego urzdzenia.
UWAGA! Naley podkreli, e stosowanie tylko ogranicznikw przepi klasy D w obiekcie nie
zapewnia dostatecznej ochrony urzdze. Ograniczniki przepi klasy D instaluje si za wycznikami
rnicowoprdowymi.
Dobezpieczanie ogranicznikw przepi.
Istotn kwesti jest rwnie dobezpieczanie ogranicznikw przepi (rys. 1/5/20). Ograniczniki firmy
Moeller nie posiadaj wewnetrznych zabezpiecze zwarciowych. Producent podaje maksymalne wartoci dobezpiecze w celu zabezpieczenia ogranicznikw przed dugotrwaym dziaaniem prdw
zwarciowych.
W ukadzie z bezpiecznikami F1, w przypadku dugotrwaego dziaania ogranicznika nastpuje przerwanie obwodu. Taki ukad pocze jest stosowany, jeeli warto prdu znamionowego bezpiecznikw F1 jest mniejsza od dopuszczalnej wartoci prdu, ktry moe, nie powodujc uszkodzenia,
przepyn przez ogranicznik. W ukadach, w ktrych warto prdu znamionowego bezpiecznikw
F1 jest wiksza, zalecane jest (w celu zabezpieczenia ogranicznika przed dugotrwaym dziaaniem prdw zwarciowych) umieszczanie w szereg z ogranicznikami bezpiecznikw F2. Wartoci prdu znamionowego bezpiecznikw F2 powinny by mniejsze lub rwne dopuszczalnym wartociom prdw
dla wybranego typu ogranicznikw.
Na przykad dla ogranicznika SPB-60/400 maksymalne dobezpieczenie w katalogu wynosi Fmax = 250 A.
Jeli warto znamionowa bezpiecznikw w instalacji przed ogranicznikami SPB-60/400 jest mniejsza
ni 250 A, mona nie instalowa dobezpieczenia. Jeli warto znamionowa bezpiecznikw w instalacji przed ogranicznikami SPB-60/400 jest wiksza ni 250 A, naley zastosowa dobezpieczenia
o wartoci 250 A (F2 Fmax).
33
Gdy
F1 < Fmax
F1 > Fmax
Fmax ...
F1
F2
Fmax
F1 > Fmax
brak dobezpieczenia
dobezpieczenie podawane przez producenta
Dobezpieczenie poprzedzajce (np. w zczu budynku, rozdzielnica gwna)

Dobezpieczenie odgromnika
Maks. dopuszczalne dobezpieczenie odgromnika podane przez producenta (patrz dane techniczne)
Rys. 1/5/20 Dobezpieczanie ogranicznikw przepi.
Ukad TN-C-S
Ukad TN-S
34
Ukad TT
Wybra jedno najkrtsze poczenie (
Rys. 1/5/21 Ukady pocze ogranicznikw przepi klasy B i C.
B + C
zcze lub
rozdzielnica gwna
rozdzielnica
mieszkaniowa lub
oddziaowa
zcze lub
rozdzielnica gwna
Ukad TN-C
sie czteroyowa
lub
*SPB-.. lub SPI-..
SPC-S-20/280/3
SPB-12/280/3 lub SP-B+C/3
Ukad TN-S
sie picioyowa
lub
*SPB-.. lub SPI-..
SPC-S-20/280/4
SPB-12/280/4 lub SP-B+C/3+1
instalacja jednofazowa
D
*- dla SPB-.. konieczne jest zachowanie dugoci przewodu minimum 10m midzy ogranicznikami przepi klasy B i C
dla SPI-.. brak koniecznoci zachowania dugoci przewodu minimum 10m midzy ogranicznikami przepi klasy B i C
Rys. 1/5/22 Schematy pocze ogranicznikw przepi
35
lub
).
6. Poczenia wyrwnawcze gwne i dodatkowe (miejscowe)

Zastosowanie pocze wyrwnawczych ma na celu ograniczenie do wartoci dopuszczalnych dugotrwale w danych warunkach rodowiskowych napi wystpujcych pomidzy rnymi czciami
przewodzcymi.
Kady budynek powinien mie poczenia wyrwnawcze gwne.
Poczenia wyrwnawcze gwne realizuje si przez umieszczenie w najniszej (przyziemnej) kondygnacji budynku gwnej szyny uziemiajcej (zacisku), do ktrej s przyczone:
- przewody uziemienia ochronnego lub ochronno-funkcjonalnego,
- przewody ochronne lub ochronno-neutralne,
- przewody funkcjonalnych pocze wyrwnawczych, w przypadku ich stosowania,
- metalowe rury oraz metalowe urzdzenia wewntrznych instalacji wody zimnej, wody
gorcej, kanalizacji, centralnego ogrzewania, gazu, klimatyzacji, metalowe powoki
i pancerze kabli elektroenergetycznych itp.
- metalowe elementy konstrukcyjne budynku, takie jak np. zbrojenia itp.
Elementy przewodzce wprowadzane do budynku z zewntrz (rury, kable) powinny by przyczone
do gwnej szyny uziemiajcej moliwie jak najbliej miejsca ich wprowadzenia.
W pomieszczeniach o zwikszonym zagroeniu poraeniem, jak np. w azienkach wyposaonych
w wann lub/i basen natryskowy, hydroforniach, pomieszczeniach wymiennikw ciepa, kotowniach, pralniach, kanaach rewizyjnych, pomieszczeniach rolniczych i ogrodniczych oraz przestrzeniach, w ktrych nie ma moliwoci zapewnienia ochrony przeciwporaeniowej przez samoczynne
wyczenie zasilania po przekroczeniu wartoci napicia dotykowego dopuszczalnego dugotrwale
na czciach przewodzcych dostpnych, powinny by wykonane poczenia wyrwnawcze dodatkowe (miejscowe).
Poczenia wyrwnawcze dodatkowe (miejscowe) powinny obejmowa wszystkie czci przewodzce jednoczenie dostpne, takie jak:
- czci przewodzce dostpne,
- czci przewodzce obce,
- przewody ochronne wszystkich urzdze, w tym rwnie gniazd wtyczkowych i wypustw
owietleniowych,
- metalowe konstrukcje i zbrojenia budowlane.
Wszystkie poczenia i przyczenia przewodw biorcych udzia w ochronie przeciwporaeniowej
powinny by wykonane w sposb pewny, trway w czasie, chronicy przed korozj.
Przewody naley czy ze sob przez zaciski przystosowane do materiau, przekroju oraz iloci czonych przewodw, a take rodowiska, w ktrym poczenie to ma pracowa.
Na rysunku nr 1/6/1 przedstawiono przykad pocze wyrwnawczych gwnych w piwnicy oraz
pocze wyrwnawczych dodatkowych (miejscowych) w azience budynku mieszkalnego.
36
PE przewd ochronny lub poczenia wyrwnawczego ochronnego

Rys. 1/6/1 Poczenia wyrwnawcze w budynku mieszkalnym - gwne w piwnicy, oraz dodatkowe (miejscowe)
w azience
Przy projektowaniu pocze wyrwnawczych naley pamita aby:

a) Przekrj kadego przewodu ochronnego nie bdcego czci wsplnego ukadu przewodw lub
jego oson nie powinien by w adnym przypadku mniejszy ni:
- 2,5 mm2 w przypadku stosowania ochrony przed uszkodzeniami mechanicznymi,
- 4 mm2 w przypadku niestosowania ochrony przed uszkodzeniami mechanicznymi.
b) Przewody uoone w ziemi musz spenia dodatkowo wymagania podane w tablicy nr 1/6/1.
Zabezpieczone przed
mechanicznym uszkodzeniem
Zabezpieczone przed korozj
SE SPE/0
Niezabezpieczone przed
mechanicznym uszkodzeniem
SE 16 mm2 Cu
SE 16 mm2 Fe
SE 25 mm2 Cu
Niezabezpieczone przed korozj
SE 50 mm2 Fe
Tab. 1/6/1 Wymagania dla przewodw uoonych w ziemi
37
c) Przekrj SPE naley zawsze ustala, biorc pod uwag najwikszy w danej instalacji przekrj przewodu ochronnego.
d) Przekrj przewodu poczenia wyrwnawczego dodatkowego, czcego ze sob dwie czci
przewodzce dostpne nie powinien by mniejszy ni najmniejszy przekrj przewodu ochronnego,
przyczonego do czci przewodzcej dostpnej.
e) Przekrj przewodu poczenia wyrwnawczego dodatkowego, czcego cz przewodzc
dostpn, z czci przewodzc obc nie powinien by mniejszy ni poowa przekroju przewodu
ochronnego, przyczonego do czci przewodzcej dostpnej.
f) Przekrj poczenia wyrwnawczego nieuziemionego, ze wzgldu na penion funkcj,
nie powinien by mniejszy od przekroju przewodu fazowego.
W szczeglnych przypadkach moe zachodzi konieczno indywidualnego obliczenia przekrojw
poszczeglnych przewodw.
Przewody ochronne, ochronno-neutralne, uziemienia ochronnego lub ochronno-funkcjonalnego
oraz pocze wyrwnawczych powinny by oznaczone dwubarwnie, barw zielono-t, przy
zachowaniu nastpujcych postanowie:
- barwa zielono-ta moe suy tylko do oznaczenia i identyfikacji przewodw majcych udzia
w ochronie przeciwporaeniowej,
- zaleca si, aby oznaczenie stosowa na caej dugoci przewodu. Dopuszcza si stosowanie oznacze nie na caej dugoci z tym, e powinny one znajdowa si we wszystkich
dostpnych i widocznych miejscach.
- przewd ochronno-neutralny powinien by oznaczony barw zielono-t, a na kocach
barw jasnoniebiesk. Dopuszcza si, aby wyej wymieniony przewd by oznaczony barw
jasnoniebiesk, a na kocach barw zielono-t.
Przewd neutralny i rodkowy powinien by oznaczony barw jasnoniebiesk w sposb taki, jak
opisany dla przewodw ochronnych. Bardzo wane jest rozrnienie pocze wyrwnawczych
gwnych od uziemie. Aby okrelone elementy mogy by wykorzystane jako uziomy, musz one
spenia okrelone wymagania i musi by zgoda waciwej jednostki na ich wykorzystanie. Dotyczy
to na przykad rur wodocigowych, kabli itp. Niektre elementy jak np. rury gazu, palnych cieczy itp.
nie mog by wykorzystywane jako uziomy.
Natomiast wszystkie wyej wymienione elementy powinny by w danym budynku poczone ze sob
poprzez gwn szyn uziemiajc, celem stworzenia ekwipotencjalizacji.
Aby zrealizowa poczenia wyrwnawcze, nie wykorzystujc rur gazowych jako elementw uziemienia, za wystarczajce uwaa si zainstalowanie wstawki izolacyjnej na wprowadzeniu rury gazowej do budynku jak to przedstawiono na rysunku nr 1/6/1.
7. Uziomy fundamentowe.
W instalacjach elektrycznych naley wykorzystywa w najszerszym zakresie przede wszystkim uziomy
naturalne. Jako uziomy naturalne naley wykorzystywa:
- metalowe konstrukcje budynkw oraz zbrojenia fundamentw. W przypadku wykorzystania
zbrojenia fundamentu jako naturalnego uziomu, przewody uziemiajce naley przycza
conajmniej do dwch wzdunych prtw zbrojenia. Poczenia te naley wykonywa jako
spawane,
- metalowe powoki i pancerze kabli elektroenergetycznych, pod warunkiem uzyskania w tej
mierze zgody jednostek eksploatujcych te kable,
- metalowe przewody sieci wodocigowych, pod warunkiem uzyskania w tej mierze zgody jednostek eksploatujcych te sieci.
38
W przypadku braku lub niemonoci wykorzystania uziomw naturalnych, konieczne jest wykonanie uziomw sztucznych. Uziomy sztuczne naley wykonywa ze stali ocynkowanej lub pomiedziowanej, a take z miedzi, w formie tam, rur, ksztatownikw, pyt i prtw uoonych w ziemi lub
w fundamencie. Elementy metalowe umieszczone w fundamencie stanowi sztuczny uziom fundamentowy.
Rys. 1/7/1 Sztuczne uziomy fundamentowe: a) w awie fundamentowej wykonanej z betonu

niezbrojonego, b) w fundamencie wykonanym z betonu niezbrojonego, c) w fundamencie
z betonu zbrojonego; 1 sztuczny uziom fundamentowy, 2 uchwyt uziomowy, 3 przewd
uziemiajcy, 4 - awa fundamentowa, 5 mur z cegy, 6 warstwa izolacyjna, 7 podoga,
8 beton nieuzbrojony, 9 warstwa wiru, 10 beton zbrojony
Uziomy sztuczne pionowe z rur, prtw lub ksztatownikw pogra si w gruncie w taki sposb,
aby ich najnisza cz bya umieszczona na gbokoci nie mniejszej ni 2,5 m, natomiast najwysza
cz na gbokoci nie mniejszej ni 0,5 m pod powierzchni gruntu.
Uziomy sztuczne poziome z tam lub drutw ukada si na gbokoci nie mniejszej ni 0,6 m pod
powierzchni gruntu.
Wymiary powysze uwzgldniaj zarwno ochron uziomw przed uszkodzeniami mechanicznymi,
jak i zwikszanie si ich rezystancji w wyniku zamarzania i wysychania gruntu.
Trwa warto rezystancji uziomw zarwno naturalnych, jak i sztucznych naley zapewni take
poprzez:
- odpowiednio trwae poczenia np. poprzez spawanie, poczenia rubowe, zaciskanie
lub nitowanie,
- ochron antykorozyjn pocze.
39
8. Zastosowanie przekanikw programowalnych easy

easy jest programowalnym urzdzeniem czco-sterujcym i moe zastpowa ukady sterowania
przekanikowo-stycznikowego. Zastosowanie easy pozwala na realizacj zada z zakresu instalacji
domowych oraz sterowania prac maszyn i urzdze. Przykadem realizacji przekanika easy moe
by np. sterowanie:
- owietleniem biura,
- owietleniem klatki schodowej i piwnicy w budynku,
- owietleniem zewntrznym domku jednorodzinnego,
- systemem nawadniania ogrodu sterowanym czasowo,
- systemem nawadniania ogrodu z pomiarem wilgotnoci,
- fontanny ogrodowej z wieloma dyszami,
- systemem nawadniania ogrodu z ruchomymi zraszaczami,
- owietleniem i temperatur wody w akwarium,
- instalacj ogrodow z pomp do fontanny oraz owietleniem fontanny, sadzawki i ogrodu,
- prac markiz i/lub aluzji w budynku, z moliwoci uwzgldnienia soca, wiatru, deszczu,
- temperatur i wentylacj w szklarni,
- instalacj alarmow w maym domu,
Rys. 1/8/1 Przekanik programowalny easy.
easy moe rwnie realizowa funkcj zamka cyfrowego, tzn. dziaa jak zamek szyfrowy do kontroli
dostpu.
easy realizuje funkcje logiczne, czasowe i zliczajce oraz funkcje zegara sterujcego. Program dziaania przygotowuje si w postaci schematu drabinkowego. Taki schemat wprowadza si bezporednio
za pomoc wywietlacza easy lub te przy uyciu komputera i programu easy SOFT.
easy programujemy za pomoc stykw i cewek tak jak w tradycyjnym schemacie elektrycznym.
Dziki easy nie trzeba ju czy poszczeglnych elementw ze sob. Po naciniciu kilku przyciskw
program easy przejmuje funkcje kompletnego okablowania. Trzeba tylko przyczy czniki, czujniki, lampki lub styczniki.
40
Rys. 1/8/2 Sterowanie owietleniem za pomoc przekanika.
Rys. 1/8/3 Sterowanie owietleniem za pomoc easy.
Przykadem realizacji zoonego ukadu przekanikowego przez easy moe by sterowanie owietleniem z pomiarem jasnoci. Zamy, e owietlenie w szklarni podzielone jest na cztery grupy wiate
i powinno by zaczane przez easy, w zalenoci od mierzonego natenia wiata. W trybie pracy
automatycznej natenie wiata jest ustalane za pomoc czujnika owietlenia. Od niego zalena jest
liczba zaczonych sekcji wiate. Im mniejsze natenie mierzonego wiata, tym wicej sekcji wiata jest zaczanych. Poziomy, przy ktrych grupy wiate s wczane i wyczane, s indywidualnie
nastawiane. Okresy owietlania s ustalone przez zegar sterujcy. Praca automatyczna jest wczana
przecznikiem ZA / WY. Zarwno przy wczonej automatyce, jak i poza czasami owietlania mona
wcza pojedyncze grupy wiate za pomoc przeznaczonych do tego przyciskw.
41
Oprzewodowanie:
1. Wejcia
I1 - Wycznik S1 (praca automatyczna ZA / WY)
I2 - Przycisk od wiata S2 (grupa owietleniowa H1)
I7 - Wejcie analogowe - pomiar natenia wiata
2. Wyjcia
Q1 - Grupa owietlenia H1
3. Parametry
A1 - Zaczanie grupy wiate H1
A2 - Wyczanie grupy wiate H1
1 - Czasy wczania wiate w pracy automatycznej
T1 - Impuls wyczajcy grupy owietlenia
Rys. 1/8/4 Przykadowy ukad pocze sterownika easy
42
Rys. 1/8/5 Schemat drabinkowy programu do omawianego przykadu
easy wolno stosowa tylko wtedy, gdy jest prawidowo zainstalowany. easy jest urzdzeniem
do wbudowania i musi by umieszczony w obudowie, rozdzielnicy sterowniczej lub instalacyjnej.
Przewody zasilajce i sterujce musz by zabezpieczone przed dotykiem i osonite. Instalacja musi
odpowiada zasadom kompatybilnoci elektromagnetycznej EMC.
9. Projekt instalacji elektrycznej
9.1 Przedmiot opracowania
Przedmiotem opracowania jest przykadowy projekt instalacji elektrycznej w budynku jednorodzinnym parterowym, w zakresie zastosowania aparatw i urzdze firmy Moeller.
Do opracowania przyjto nastpujce zaoenia:
- zasilanie budynku w energi elektryczn z istniejcej sieci Zakadu Energetycznego, od kabla
typu YAKXS 4 x 240 mm, uoonego w ulicy. Odlego od stacji transformatorowej 630 KVA
do zcza kablowego 200 m. Odlego od zcza do budynku ok. 15 m;
- pomiar zuytej energii bezporedni (licznik dwutaryfowy zlokalizowany w przystawce pomiarowej przy zczu);
- ogrzewanie budynku energi elektryczn poprzez grzejniki konwekcyjne oraz ogrzewanie podogowe;
- owietlenie arowe wewntrz budynku;
- owietlenie zewntrzne wietlwkami kompaktowymi, sterowane EASY;
- woda zimna z sieci miejskiej ogrzewana elektrycznie przepywowym podgrzewaczem wody;
- instalacja zraszajca sterowana poprzez EASY;
- ukad sieci ZE TN-C, w budynku TN-S.
43
9.2 Zakres opracowania

Opracowanie obejmuje:
- instalacje:
owietlenia,
gniazd wtyczkowych oglnego przeznaczenia,
zasilania wydzielonych odbiornikw energii elektrycznej (pralka, kuchnia, zmywarka),
ogrzewania podogowego,
ogrzewania grzejnikami konwekcyjnymi,
sterowania wybranymi odbiorami poprzez EASY.
- zcze kablowe, lini kablow od zcza do rozdzielnicy w budynku;
- rozdzielnic w budynku.
9.3 Zasilanie w energi elektryczn.
9.3.1 Zcze.
Projektuje si zcze kablowe z przystawk pomiarow typu ZK 3/1P w obudowie P/05/01/ZPUE.
Zcze kablowe wyposay w:
- dwie podstawy bezpiecznikowe L 3-3,
- jedn podstaw bezpiecznikow L00.
Przystawk pomiarow wyposay w:
- rozcznik bezpiecznikowy typu LTS 160/00/3 z wkadk topikow 80 A gG,
- ogranicznik przepi typu 3 x SPB 60/400,
- rozcznik gwny (izolacyjny) typu IS 100/3,
- szyn PEN.
Schemat i widok zcza przedstawiono na rys. 1/9/5
9.3.2 Linia kablowa od zcza kablowego do rozdzielnicy w budynku.
Projektuje si wykona lini kablem typu YKY 5 x 35mm. Przebieg trasy kabla
wg rys. 1/9/4 Roboty wykonywa zgodnie z N-SEP-E-004.
9.3.3 Rozdzielnica gwna w budynku.
Rozdzielnic gwn w budynku zaprojektowano w obudowie PROFI LINE typu ON 2/1150.
Widok i schemat elektryczny przedstawiono na rys. nr 1/9/3 oraz 1/9/6 i 1/9/7
9.4 Instalacje odbiorcze.
Zalecane trasy ukadania przewodw w pomieszczeniach:
- dla tras poziomych
30 cm pod powierzchni sufitu,
30 cm nad powierzchni podogi,
100 cm powyej powierzchni podogi,
- dla tras pionowych 15 cm od ocienic bd zbiegu cian.
9.4.1 Instalacja owietleniowa wewntrz budynku.
Projektuje si wykona instalacje przewodem YDYo 3 x 1,5 mm, YDYo 4 x 1,5 mm
w rurach instalacyjnych RB 16 p/t. Sprzt czeniowy (wyczniki, przeczniki) mocowa
na wys. 1,1 m od podogi.
Plan instalacji owietlenia wewntrznego wg. rys. 1/9/8
9.4.2 Instalacja owietlenia zewntrznego.
Projektuje si wykona linie zasilajce oprawy owietleniowe kablem typu YKY 3 x 2,5 mm.
Kabel uoy w ziemi, od rozdzielnicy w budynku do poszczeglnych opraw, na gbokoci
0,6 m. Prace wykonywa zgodnie z N-SEP-E-004. Sterowanie wybranych obwodw owietlenia zewntrznego realizowane poprzez automatyk easy lub rczne.
Plan instalacji owietlenia zewntrznego wg. rys. 1/9/4
44
9.4.3 Instalacja gniazd wtyczkowych, ogrzewania.

Instalacj gniazd wtyczkowych 1-faz. oraz obwodw zasilajcych urzdzenia grzewcze wykona
przewodem YDYo 3 x 2,5 mm w rurach RB 16 p/t. Instalacje odbiorw 3-faz (kuchnia, przepywowy podgrzewacz wody) wykona przewodem YDYo 5 x 2,5 mm w rurach RB 21 p/t.
Przewody i rury pod tynkiem naley ukada pionowo i poziomo:
- poziome odcinki instalacji na cianach ukada w odlegoci 0,3 m od sufitu,
- pionowe odcinki instalacji powinno prowadzi 0,15 m od krawdzi ocienicy lub prostopadle od puszki do gniazda,
- przewd biegncy od gniazda do gniazda powinien si znajdowa 0,3 m nad podog.
Gniazda 16/A/Z (ze stykiem ochronnym) montowa:
- w pokojach - na wys. 0,3 m od podogi,
- w azience - na wys. 1,3 m od podogi,
- w kuchni - na wys. 1,2 m od podogi.
Instalacje przewodw grzejnych ogrzewania podogowego montowa na warstwie izolacji
termicznej, styropianu lub weny mineralnej przykrytej foli ochronn i cienk warstw masy
betonowej.
W pomieszczeniach wilgotnych, takich jak azienki i kuchnie, izolacj przeciwwilgociow naley
umieci tu pod posadzk. Przewody grzejne naley upina na tamie lub siatce montaowej
w odpowiednich odlegociach, a nastpnie pokry warstw zaprawy betonowej z dodatkiem
plastyfikatora albo warstw jastrychu gipsowego czy cementowego. W instalacjach ogrzewania podogowego ukadanych w drewnianych podogach, na legarach kable grzejne ukada
bezporednio na izolacji termicznej, nie przykrywajc warstw zaprawy. Pomidzy elementami grzejnymi a drewnian posadzk naley pozostawi pust przestrze ok. 3-5 cm.
Grzejniki konwekcyjne naley ustawia przy cianach zewntrznych, pod oknami. Otwory
wylotowe konwektora nie mog by niczym osonite. Montujc grzejnik na cianie, naley
zachowa odpowiednie odlegoci od podogi i ciany - co najmniej 10 cm. Grzejniki mocowa
na cianie uywajc dedykowanych uchwytw, przystosowanych do konkretnego modelu.
Zaczanie grupy obwodw zasilajcych obwody grzewcze realizowane poprzez automatyk
easy lub rczne.
Plan instalacji gniazd wg. rys. 1/9/9. Plan instalacji ogrzewania wg. rys. 1/9/10.
9.4.4 Zasilanie zaworu tryskaczy ogrodowych.
Projektuje si wykona lini zasilajc zawr tryskaczy ogrodowych kablem typu YKY
2 x 1,5 mm. Kabel uoy w ziemi, od rozdzielnicy w budynku do zaworu, na gbokoci
0,6 m. Sterowanie realizowane poprzez automatyk easy lub rczne.
Plan instalacji wg. rys. 1/9/4
9.4.5 Automatyka easy
W projekcie zastosowano aparat EASY719-DC-RC. Wybrano aparat o zasilaniu 24 VDC, poniewa posiada on wejcia analogowe do odczytu np. poziomu natenia wiata. Istnieje rwnie moliwo wykorzystania easy serii 500 (DC), niemniej jednak biorc pod uwag moliwo rozbudowy projektu zastosowano aparat o wikszej iloci wej/wyj. W projektowanej
instalacji easy ma realizowa nastpujce zadania:
- Sterowania nawadniania z pomiarem wilgotnoci. easy ma sterowa automatycznym podlewaniem rolin z pomoc czujnikw wilgotnoci. Podczony zostanie jeden sensor, mierzcy
wilgotno podoa rolin, do wejcia analogowego easy. Instalacja przewidziana jest dla
jednej pompy zasilajcej tryskacze i posiada centralny wycznik.
- Sterowanie owietleniem zewntrznym z pomiarem jasnoci.
easy ma sterowa zaczaniem owietlenia posesji z przodu budynku oraz numeru administracyjnego w zalenoci od mierzonego natenia owietlenia. W trybie pracy automa-
45
tycznej natenie wiata ustalane jest za pomoc czujnika owietlenia. Ponadto zaczanie
i wyczanie owietlenia moe by ustalone poprzez nastawy zegara. Praca automatyczna
jest wczana przecznikiem ZA/WY. Zarwno przy wyczonej automatyce, jak i poza
czasami owietlania mona wcza pojedyncze grupy wiate za pomoc przeznaczonych
do tego przyciskw.
- Sterowanie zaczania obwodw ogrzewania budynku z pomiarem temperatury.
easy ma sterowa zaczaniem i wyczaniem obwodw ogrzewania budynku
w zalenoci od poziomu temperatury zewntrznej. Temperatura ustalana jest za
pomoc czujnika temperatury umieszczonego na zewntrz budynku. Ogrzewanie jest
zaczane w sytuacji kiedy temperatura powietrza na zewntrz budynku w okresie 1 padziernika - 30 kwietnia o godzinie 19 jest nisza ni 13 stopni Celsjusza.
Producenci podaj informacje, jaki sygna napiciowy generuj oferowane przez nich czujniki, co przy programowaniu ustawie naley wzi od uwag. Przykadowo czujnik temperatury moe generowa napicie od 0 do 10 V dla temperatury 0-50 C, przy czym sygna
10 V easy interpretuje jako 1023.
Rys. 1/9/1 Zaleno liniowa napicia w skali 10 bitw
Istnieje rwnie moliwo zastosowania sterownika programowalnego easy do powiadamiania o wybranych zdarzeniach (np. poar) na telefon komrkowy. Funkcje t realizuje si
za pomoc podczonego do sterownika easy czujnika dymu oraz modemu easy SMS.
Modemy easySMS umoliwiaj automatyczne wysyanie wiadomoci tekstowych do telefonw komrkowych. Istnieje moliwo wysania wiadomoci na skrzynk e-mail lub na
stron internetow pod warunkiem zastosowania SMSC (Centrali smsowej) Modem easySMS
komunikuje si ze sterownikiami easy 500/700/800/MFD czem szeregowym RS232 (port
programowania easy), przez ktre odpytuje sterownik poprzez port do programowania
w easy o warto wszystkich markerw. Modem posiada oprogramowanie konfiguracyjne,
gdzie ustawiamy numery markerw (przekanikw pomocniczych typu M) bitowych na zmian ktrych, ma zainicjalizowa wysanie wiadomoci SMS. Do parametryzacji modemw suy
dedykowane oprogramowanie - konfigurator.
Ukad pocze wg. rys. 1/9/11
9.4.6 Ochrona przeciwprzepiciowa
Projektuje si dwustopniow ochron przed przepiciami. W zczu kablowym naley zastosowa ogranicznik przepi klasy B typu 3 x SPB 60/400 produkcji Moeller. Poniewa zabezpieczenie przedlicznikowe zaprojektowane przed ogranicznikami przepi wynosi 80 A, nie ma
koniecznoci ich dodatkowego dobezpieczania.
W rozdzielnicy gwnej budynku zastosowa ogranicznik przepi klasy B+C typu SPB-12/280/4
produkcji Moeller.
9.4.7 Ochrona przed poraeniem prdem elektrycznym
Dla zapewnienia bezpiecznej eksploatacji instalacji i urzdze elektrycznych pracujcych
w ukadzie TN-S zaprojektowano:
46
a) zainstalowanie w rozdzielnicy Rnn jako gwnej szyny uziemiajcej zestawu zaciskw

typu KS-2 i przyczenie do nich:
- zbrojenia fundamentw jako uziomu fundamentowego lub w przypadku braku zbrojenia wykonanie sztucznego uziomu fundamentowego,
- szyn PE rozdzielnicy Rnn przewodem LY 16 mm,
- ograniczniki przepi przewodem LY 16 mm,
- instalacje wykonane z metalu wchodzce do budynku np. kanalizacja, woda przewodem LY 16 mm,
- poczenia wyrwnawcze czci przewodzcych dostpnych przewodem LY 16 mm,
b) wykonanie pocze wyrwnawczych miejscowych w azienkach, kuchni, pomieszczeniach
gospodarczych (technicznych), garau, czc metalowe elementy midzy sob przewodem
LY 2,5 mm prowadzonym w rurze RVKL 15 oraz z przewodem ochronnym PE. Poczenia
wykonywa w miejscowych szynach pocze wyrwnawczych.Ochrona przed dotykiem
bezporednim realizowana jest przez izolowanie czci czynnych (izolacja podstawowa)
oraz stosowanie obudw i oson o stopniu ochrony co najmniej IP2X. Ochrona przed
dotykiem porednim zrealizowana jest przez zastosowanie w obwodach (grupowo lub
pojedynczo) wycznikw ochronnych rnicowoprdowych o znamionowym prdzie rnicowoprdowym 30 mA, ktre jednoczenie uzupeniaj ochron przed dotykiem bezporednim.Dla wydzielonych obwodw zasilajcych pomieszczenia o zwikszonej moliwoci
poraenia prdem przyjto wyczniki nadprdowe z moduem rnicowoprdowym typu
CKN6-16/1N/B/003 produkcji Moeller, natomiast dla pozostaych obwodw wyczniki
ochronne rnicowoprdowe zabezpieczajce poszczeglne grupy obwodw typu CFI625/2/003/A oraz CFI6-40/4/003/A produkcji Moeller.
9.4.8 Zabezpieczenie przeciwpoarowe instalacji
Do zabezpieczenia przeciwpoarowego instalacji budynku przyjto wycznik ochronny rnicowoprdowy selektywny o znamionowym prdzie rnicowoprdowym 300 mA typu PFIM100/4/03-S/A produkcji Moeller, ktry rwnie spenia warunek samoczynnego wyczenia
zasilania w ochronie przeciwporaeniowej przed dotykiem porednim.
9.5 Uwagi kocowe
a) roboty wykona zgodnie z projektem technicznym, Warunkami Technicznymi jakim powinny
odpowiada budynki i ich usytuowanie, przywoanymi w tych Warunkach Polskimi Normami
oraz zasadami wiedzy technicznej,
b) przy wykonywaniu instalacji przewodami w rurach pod tynkiem naley przestrzega nastpujcych zasad:
- trasowanie naley wykona zgodnie z projektem technicznym, zwracajc szczegln
uwag na zapewnienie bezkolizyjnego przebiegu instalacji z instalacjami innych bran,
- trasy przewodw powinny przebiega pionowo lub poziomo, rwnolegle do krawdzi
cian i stropw, kucie wnk bruzd i wiercenie otworw naley wykonywa tak, aby nie
powodowa osabienia elementw konstrukcyjnych budynku. W budynkach, w ktrych
wykonano ju instalacje innych bran naley zachowa szczegln ostrono przy wierceniu i kuciu aby nie uszkodzi wykonanych instalacji.
- elementy kotwice, haki i koki naley dobra do materiau, z ktrego wykonane jest podoe.
c) Po zakoczeniu robt naley przeprowadzi badania obejmujce ogldziny, pomiary i prby
zgodnie z PN-IEC 60364-6-61 Sprawdzanie odbiorcze. Zakres podstawowych pomiarw
obejmuje:
- pomiar cigoci przewodw ochronnych w tym gwnych i dodatkowych (miejscowych)
pocze wyrwnawczych przez pomiar rezystancji przewodw ochronnych.
47
Pomiar cigoci przewodw ochronnych oraz przewodw gwnych i dodatkowych

(miejscowych) pocze wyrwnawczych naley wykona metod techniczn lub miernikiem rezystancji. Pomiar rezystancji przewodw ochronnych polega na przeprowadzeniu
pomiaru rezystancji midzy kad czci przewodzc dostpn a najbliszym punktem
gwnego poczenia wyrwnawczego (gwnej szyny uziemiajcej);
- pomiar rezystancji izolacji instalacji i linii kablowych, ktry naley wykona dla kadego
obwodu oddzielnie od strony zasilania.
Rezystancj izolacji naley zmierzy:
a) midzy przewodami roboczymi (fazowymi) branymi kolejno po dwa (w praktyce pomiar ten
mona wykona tylko w czasie montau instalacji przed przyczeniem odbiornikw),
b) midzy kadym przewodem roboczym (fazowym) a ziemi.
Rezystancja izolacji zmierzona przy napiciu probierczym prdu staego 500 V jest zadowalajca, jeeli jej warto dla kadego obwodu przy wyczonych odbiornikach nie jest mniejsza ni
0,5 M. Jeeli w obwd s wczone urzdzenia elektroniczne, naley jedynie wykona
pomiar midzy przewodami fazowymi poczonymi razem z przewodem neutralnym a ziemi. Stosowanie tych rodkw ostronoci jest konieczne, poniewa wykonanie pomiaru bez
poczenia ze sob przewodw roboczych mogoby spowodowa uszkodzenie przyrzdw
elektronicznych. W przypadku obwodw SELV minimalna warto rezystancji izolacji wynosi
0,25 M przy napiciu probierczym prdu staego 250 V.
- sprawdzenie dziaania urzdze ochronnych rnicowoprdowych. Sprawdzenie powinno
dokonywa si testerem lub metodami technicznymi;
- sprawdzenie skutecznoci ochrony przed dotykiem porednim przez samoczynne wyczenie zasilania za pomoc wycznikw nadprdowych.
Z powyszych bada naley sporzdzi protok oraz opracowa dokumentacj powykonawcz,
ktra powinna zawiera w szczeglnoci:
- zaktualizowany projekt techniczny w tym rysunki wykonawcze tras instalacji,
- protokoy bada.
9.6 Obliczenia
9.6.1 Moc zainstalowana
Moc urzdze elektrycznych uytkowanych w budynku (mieszkaniu) charakteryzuj dwie
podstawowe wielkoci:
- moc zainstalowana, ktra jest sum mocy odbiornikw zainstalowanych na stae jak
i przenonych,
- moc zapotrzebowana (obliczeniowa), ktr oblicza si stosujc wspczynniki jednoczesnoci zaczania poszczeglnych odbiornikw. Moc zapotrzebowana jest mniejsza od
mocy zainstalowanej. Wielko t przyjmuje si do celw projektowania instalacji.
48
Owietlenie w budynku
W caym budynku przyjto owietlenie arowe. Do oblicze oszacowano moc zapotrzebowan dla owietlenia oglnego poszczeglnych pomieszcze. Zastosowano metod mocy
jednostkowej p (W/m).
Pk = F p
gdzie:
p moc jednostkowa przypadajca na m owietlanej powierzchni pomieszczenia, [W/m]
F powierzchnia pomieszczenia, [m]
Moc jednostkow wyznaczamy z zalenoci:
p 4,3
Er
W
m2
gdzie:
Er - rednie natenie owietlenia, [lx]
- orientacyjna warto wydajnoci wietlnej, [lm/W]
Przyjto minimalne rednie natenie owietlenia oglnego w pomieszczeniach mieszkalnych - 100 lx, w korytarzach i pomieszczeniach - 50 lx. Przyjmujc dla arwki redni
warto wydajnoci wietlnej 20 lm/W, moc jednostkowa wyniesie:
dla Er = 100 lx:
p 4,3
100
= 21,5
20
W
m2
p 4,3
50
= 10,75
20
W
m2
dla Er = 50 lx:
Wyniki oblicze mocy zapotrzebowanej dla poszczeglnych pomieszcze w budynku

zestawiono w tabeli nr 1/9/1.
Owietlenie zewntrzne budynku oraz owietlenie terenu
Przyjto:
- owietlenie arowe na budynku (nr administr. i ow. wejcia) - 220 W
- owietlenie halogenowe (ow. nad bram garaow)
- 100 W
- owietlenie wietlwkami kompakt. (ow. terenu)
- 300 W
Razem
- 620 W
49
Lp.
Pomieszczenie
rednie natenie wietlenia Er
Powierzchnia F
Moc
obliczeniowa
Pz = F p
Moc zainstalowana Pi
skorygowana do
typoszeregu arwek
lx
m2
Pokj 1
100
16,5
355
400
Salon
100
34
731
800
Pokj 2
100
17,25
376
400
Pokj 3
100
22,5
484
480
Gara
50
41
440
400
Kuchnia
100
9,3
200
200
azienka
100
5,5
118
120
Sie
50
7,4
80
75
Hol
50
18,3
198
225
10
Pomieszczenie
gospodarcze
50
86
100
11
Sie pom.
gospodarczego
20
53
60
Razem
3 260
Tab. 1/9/1 Owietlenie w budynku
Ogrzewanie budynku
- ogrzewanie podogowe kuchnia, azienka, hol, sie
- ogrzewanie grzejnikami konwekcyjnymi pozostae pomieszczenia, z wyjtkiem
pomieszcze gospodarczych (z wyczeniem ogrzewania).
Do oblicze mocy zainstalowanej przyjto metod mocy jednostkowej.
Moc zainstalowana urzdzenia grzewczego w pomieszczeniu:
- ogrzewanie podogowe
Pz = F p
gdzie:
p moc jednostkowa przypadajca na m ogrzewanej powierzchni pomieszczenia
(wg katalogu producenta), [W/m2]
F powierzchnia pomieszczenia, [m2]
- ogrzewanie grzejnikami konwekcyjnymi
Pz = K p
gdzie:
p moc jednostkowa przypadajca na m3 ogrzewanej powierzchni pomieszczenia
(wg katalogu producenta), [W/m3]
K kubatura pomieszczenia, [m3]
Wyniki oblicze mocy zainstalowanej zestawiono w tabelach nr 1/9/2 i 1/9/3.
50
Moc
Pz = F p
Dugo przewodu
grzejnego (*)
Moc zainstalowana
(skorygowana do przewodw grzejnych o mocy
jednostkowej 20 W/m)
Lp.
Pomieszczenie
Kubatura K
Moc jednostkowa
(*)
m3
W/m2
Pokj 1
41
80
744
38
870
Salon
85
80
440
22
440
Pokj 2
44
60
544
22
440
Pokj 3
56
60
1 098
55
1 160
Gara
102
Razem
2 910
Tab. 1/9/2 Ogrzewanie podogowe
Lp.
Pomieszczenie
Powierzchnia F
Moc jednostkowa
(*)
Moc
Pz = K p
Moc zainstalowana
(skorygowana do typoszeregu grzejnikw) (*)
m2
W/m3
Pokj 1
41
35
1 435
1 500
Salon
85
35
2 975
3 000
Pokj 2
44
35
1 540
1 750
Pokj 3
56
35
1 960
2 000
Gara
102
15
1 530
1 750
Razem
10 000
Tab. 1/9/3 Ogrzewanie konwekcyjne

(*) Dane przyjto z katalogw opracowanych przez producentw urzdze grzewczych.
cznie moc zainstalowana urzdze grzewczych 12,91 kW
Gniazda wtyczkowe oglnego zastosowania

Przyjto moc zainstalowan 2 kW dla jednego obwodu gniazd wtyczkowych.
W budynku zaprojektowano 5 obwodw, zatem czna moc wyniesie:
Pi = 5 2,0 = 10,0 kW
Odbiorniki gospodarstwa domowego, zasilane z wydzielonych obwodw
- Zamraarka
- 0,4 kW
- Kuchenka z piekarnikiem 3-faz
- 9,0 kW
- Zmywarka do naczy
- 3,0 kW
- Pralka
- 2,3 kW
- Przepywowy podgrzewacz wody 3-faz
- 9,0 kW
Razem
- 23,7 kW
Inne odbiory
Urzdzenia sieciowe, sterowanie
- 1,08 kW
51
9.6.2 Moc zapotrzebowana (obliczeniowa) dla budynku
Lp.
Odbir
Moc zainstalowana
Pi
Wspczynnik jednoczesnoci k
Moc obliczeniowa
Pobl = Pi k
kW
kW
Owietlenie
wewntrzne budynku
3,26
0,4
1,3
Owietlenie
wewntrzne budynku
0,62
0,62
Ogrzewanie
12,91
0,9
11,62
Gniazda oglnego
zastosowania
10,0
0,25
3,0
Odbiorniki zasilane
z wydzielonych
obwodw
23,7
0,8
18,96
Inne odbiory
1,08
0,09
0,97
Razem
36,47
Tab. 1/9/4 Moc zapotrzebowana
Pobl = 36,47 kW
Prd obliczeniowy:
IB =
Pobl
3 Un cos
36470
= 55,5 A
3 400 0,95
9.6.3 Dobr przewodw i zabezpiecze

Parametry obwodw
System
Zaoono moc zwarciow na szynach SN stacji zasilajcej SK = 200 MVA.
impedancja zastpcza sieci Za
Za Xa
1,1 Un2
Sk
1,1 0,42
200
= 0,9 m
Transformator
Zaoono transformator o mocy Sn=630 kVA uk=6%
ZT XT
Uk Un2
100 Sn
6 0,42
= 15 m
100 0,63
52
Linia kablowa L1 od stacji transformatorowej do zcza kablowego ZK

Zaoono kabel typu YAKXS 4 x 240 mm o dugoci l = 200 m, = 33 m/mm
Xl = 0,08 /km
XL1 = 0,08 0,2 = 0,016 = 16 m
RL1 =
l
S
200
33 240
= 0,024 = 25 m
Linia kablowa L2 od zcza kablowego ZK do rozdzielnicy w budynku.

Zaprojektowano kabel typu YKY 5 x 35 mm o dugoci l = 15 m, = 56 m/mm
XL2 - pominito
RL2 =
l
S
15
56 35
= 0,008 = 8 m
Obwd (linia L3) 1-faz zasilajcy gniazda wtyczkowe (obwd nr W/4).

Zaprojektowano przewd typu YDYo 3 x 2,5 mm o d. l = 29 m, = 56 m/mm
RL3 =
l
S
29
56 2,5
= 0,207 = 207 m
Obwd (linia L4) 3-faz zasilajcy przepywowy podgrzewacz wody (obwd nr W/6).
Zaprojektowano przewd typu YDYo 5 x 2,5 mm o d. l =12 m, = 56 m/mm
RL4 =
l
S
12
56 2,5
= 0,086 = 86 m
Linia kablowa pomidzy zczem kablowym ZK a rozdzielnic w budynku.

Linia wykonana kablem YKY 5 x 35 mm, l2=15 m, Pobl = 36,47 kW
- prd szczytowy (obliczeniowy)
IB =
Pobl
3 U cos
36,47
3 0,4 0,95
= 55,5 A
gdzie:
Pobl moc zapotrzebowana (obliczeniowa) przez budynek, obliczona w pkt. 7.6.2
cos przyjto 0,95
- dobr przekroju kabla

warunek:
Iz IB
gdzie:
Iz obcialno prdowa dugotrwaa przewodu
IB prd obliczeniowy
53
Zaprojektowano kabel typu YKY 5 x 35 mm

Iz = 103 A (wg PN-IEC 60364-5-523)
103 55,5 - warunek speniony

- dobr zabezpieczenia przecieniowego
warunki:
IB In Iz
I2 1,45 Iz
gdzie:
In prd znamionowy urzdzenia
I2 prd zadziaania urzdzenia zabezpieczajcego
I2 k2 In
k2 wspczynnik krotnoci prdu powodujcego zadziaanie urzdzenia zabezpieczajcego.
Dla wkadki topikowej gL/gG przyjto k2 = 1,6.

Dla zabezpieczenia linii dobrano rozcznik bezpiecznikowy LTS160/00/3 produkcji
Moeller z wkadk bezpiecznikow WTN gG 80 A.
55,5 80 103 - warunek speniony

1,6 80 1,45 103
128 149 - warunek speniony
W zczu przyjto wkadk bezpiecznikow WTN gG 160 A.
- dobr zabezpieczenia zwarciowego
warunek:
Inw Iws
gdzie:
Inw prd znamionowy wyczalny urzdzenia zabezpieczajcego. Znamionowa zwarciowa zdolno
czeniowa dla rozcznika typu LTS160 wynosi 50 kA
Iws = Ik spodziewana warto prdu zwarcia
dla zwarcia trjfazowego (w rozdzielnicy budynku)
Un
Ik =
3 Zk
Un = 400 V
Zk =
Zk =
(Ra + RT + RL1 + RL2 )2 + (Xa + XT + XL1 + XL2 )2
(0 + 0 + 24 + 8)2 + (0,9 + 15 + 16 + 0)2

Ik =
400
3 0,046
= 5026 A
50 kA 5 kA - warunek speniony
54
= 45,9 m = 0,046
dla zwarcia jednofazowego

Impedencja obwodu zwarciowego:
Zk1 =
2
2
Rk1
+ Xk1
Rezystancja obwodu zwarciowego:

Przy zaoeniu, e przekroje przewodw fazowych i ochronnych s jednakowe,
impedancj obwodu zwarciowego mona wyznaczy z zalenoci:
Rk1 = RQ + RT + 1,24 (2 RL1 + 2 RL2 )

Wspczynnik 1,24 uwzgldnia podwyszenie temperatury i zwikszenie rezystancji
przewodw, wywoane przez zwarcie.
Rk1 = 0 + 0 + 1,24 (2 25 + 2 8) = 82 m
Reaktancja obwodu zwarciowego:
Xk1 = XQ + XT + 2 XL1 + 2 XL2

Xk1 = 0,9 + 15 + 2 16 + 0 = 50 m
Zk =
822 + 502 = 96 m
Ik1 =
Ik1 =
0,95 Unf
2 Zk1
0,95 230
= 2276 A
2 0,096
50 kA 2,3 kA - warunek speniony

Czas graniczny przepywu prdu zwarciowego przez przewd
t= k
lk
gdzie:
t - czas, [s]
s - przekrj przewodu, [mm]
Ik - warto skuteczna prdu zwarciowego, [A]
k - wspczynnik liczbowy, dla kabla typu YKY, k = 115
przy zwarciu jednofazowym
35
2276
=3s
35
5026
= 0,6 s
t = 115
przy zwarciu trjfazowym
t = 115
55
Przy prdzie zwarcia 5 kA czas wyczenia obwodu (wg charakterystyki czasowo-prdowej)

nastpi w czasie krtszym ni 0,1 s. W takim przypadku naley rozpatrzy zaleno:
(k s)2 > I2t

I2t = 300 000 (warto odczytana z wykresu dla wkadki topikowej 80 A)
(115 35)2 > 300000

16200625 > 300000 - warunek speniony
- sprawdzenie ochrony przeciwporaeniowej
Skuteczno ochrony bdzie zapewniona przy spenionym warunku:
Zs Ia Uo
gdzie:
Zs impedancja ptli zwarciowej, [] ZS = Zk1 = 96 m
Uo warto skuteczna napicia znamionowego, [V]
Ia prd zapewniajcy samoczynne zadziaanie, [A]
Ia = k In
gdzie:
In warto znamionowa prdu urzdzenia, [A]
k wkrotno prdu In powodujca wyczenie w okrelonym czasie. Dla czasu wyzwalania 0,4 s,
przyjto k = 6 (odczytane z charakterystyki czasowo prdowej dla wkadki topikowej 80 A)
Uo = 230 V
0,096 6 80 230
Przykadowo wybrany obwd 1-faz W/4 (gniazda oglnego zastosowania)

Obwd wykonany przewodem YDYo 3 x 2,5 mm, l3 = 29 m, Pobl = Pi = 2 kW
IB =
Pobl
Unf cos
gdzie:
Pobl Pi moc zainstalowana (przyjta na kocu obwodu), [W]
Uobl = 230 V
cos przyjto 0,95
IB =
2000
= 9,2 A
230 0,95
- dobr przewodu ze wzgldu na obcialno prdow

warunek:
Iz IB
56
Dobrano przewd typu YDYo 3 x 2,5 mm, Iz=18,5 A.
18,5 9,2 - warunek speniony

warunek:
IB In Iz
I2 1,45 Iz
Dobrano wycznik nadprdowy typu CLS6-B16.
9,2 16 18,5
1,45 16 1,45 18,5
warunek:
Inw Iws
gdzie:
czeniowa dla wycznika typu CLS6 wynosi 6 kA
Iws = Ik spodziewana warto prdu zwarcia
0,95 Uf
Ik2 =
Zk2
Unf = 230 V
Rezystancja obwodu zwarciowego:
Rk2 = RQ + RT + 1,24 (2 RL1 + 2 RL2 + 2 RL3 )

Rk2 = 0 + 0 + 1,24 (2 25 + 2 8 + 2 207) = 595 m
Reaktancja obwodu zwarciowego:
Xk2 = XQ + XT + 2 XL1 + 2 XL2 + 2 XL3

Xk2 = 0,9 + 15 + 2 16 + 0 + 0 = 50 m
Zk2 =
Ik2 =
5952 + 502 = 597 m

0,95 230
= 366 A
0,597
57
- czas przepywu prdu zwarciowego przez przewd
t= k
t = 115
2,5
366
s
Ik
= 0,6 s - warunek speniony
Przy prdzie zwarcia 366 A czas wyczenia obwodu (wg charakterystyki wycznika
CLS6-B16) nastpi w czasie krtszym ni 0,1 s. W takim przypadku naley rozpatrzy
zaleno:
(k s)2 > I2t

gdzie:
I2t = 1600 (warto odczytana z wykresu dla wycznika CLS6)
k = 115 V wspczynnik liczbowy (pkt. 2.2.2 opracowania)
s = 2,5 mm2 przekrj przewodu
(115 2,5)2 > 1600

ZS2 Ia Uo
gdzie:
ZS2 = ZK2 = 0,597
Ia = k In
In = 16 A, k = 5 odczytane z charakterystyki
0,597 5 16 230
- sprawdzenie warunku dopuszczalnego spadku napicia.
Spadek napicia na odcinku od zcza kablowego do odbiornika (gniazdo wtyczkowe).
Przyjto dopuszczalny spadek napicia U%dop = 3,5% (pkt. 2.1.2 opracowania).
U%obl U%dop
U%obl = UL2 + UL3
U%obl =
U%obl =
100 Pobl I2
S2 U2
100 36470 15
56 35 4002
200 Pi I3
S3 U2
200 2000 29
56 2,5 2302
U%obl = 0,17 + 1,57 = 1,74%

1,74% 3,5% - warunek speniony
58
Przykadowo wybrany obwd 3-faz W/6 (przepywowy podgrzewacz wody)

Obwd wykonany przewodem YDYo 5 x 2,5 mm, l4 = 12 m, Pobl = Pi = 9 kW
IB =
Pi
9000
3 400
3 400
= 13 A
gdzie:
Pi = 9 kW moc podgrzewacza wody
- dobr przewodu ze wzgldu na obcialno prdow
Iz IB
Dobrano przewd typu YDYo 5 x 2,5 mm, Iz = 17,5 A.
17,5 13 - warunek speniony

IB In Iz
I2 1,45 Iz
Dobrano wycznik nadprdowy typu CLS6-B16/3.
13 16 17,5
1,45 16 1,45 17,5
Inw Iws
gdzie:
czeniowa dla wycznika typu CLS6 wynosi 6 kA
IWS = Ik spodziewana warto prdu zwarcia
Un
Ik3 =
3 Zk3
Unf = 400 V
Zk3 =
Zk3 =
(Ra + RT + RL1 + RL2 + RL4)2 + (Xa + XT + XL1 + XL2 + XL4 )2
(0 + 0 + 25 + 8 + 86)2 + (0,9 + 15 + 16 + 0 + 0)2 = 123 m = 0,123

Ik3 =
400
= 1895 A = 1,9 kA
3 0,123

59
Przy prdzie zwarcia 1895 A czas wyczenia obwodu nastpi w czasie krtszym
ni 0,1 s. W takim przypadku naley rozpatrzy zaleno:
(k s)2 > I2t

gdzie:
I2t = 1600 (warto odczytana z wykresu dla wycznika CLS6)
k = 115 V wspczynnik liczbowy (pkt. 2.2.2 opracowania)
s = 2,5 mm2 przekrj przewodu
(115 2,5)2 > 1600

ZS3 Ia Uo
Dla uproszczenia mona przyj impedancj obwodu zwarcia:
ZS3 = 2 ZK3
gdzie:
ZK3 = 0,123 obliczone wyej
Ia = k In
In = 16 A, k = 5 odczytane z charakterystyki
2 0,123 5 16 230
19,5 230 - warunek speniony
- sprawdzenie warunku dopuszczalnego spadku napicia

Spadek napicia na odcinku od zcza kablowego do odbiornika
(przepywowy podgrzewacz wody). Przyjto dopuszczalny spadek napicia
U%dop = 3,5% (pkt. 2.1.2 opracowania).
U%obl U%dop
U%obl UL2 + UL4
U%obl =
U%obl =
100 Pobl I2
S2 U2
100 36470 15
56 35 4002
100 Pi I4
S4 U2
100 9000 12
56 2,5 40002
U%obl = 0,17 + 0,48 = 0,65%

0,65% 3,5% - warunek speniony
60
- Selektywno
Warto znamionowa zabezpiecze poczonych kolejno w szeregu:
- zabezpieczenie w zczu kablowym
WTN gG 160 A
- zabezpieczenie przedlicznikowe
WTN gG 80 A
- najwiksza warto zabezpieczenia w budynku
CLS6 B16 A
- Zcze kablowe przystawka pomiarowa
WTN gG 160 - WTN gG 80 -> 160 / 80 = 2 - warunek speniony
- Przystawka pomiarowa rozdzielnica nn
Warto In = 80 A dobrana z tabeli:
Charakterystyka
B
Prd
znamionowy
In CLS6 w A
Prd znamionowy zabezpieczenia poprzedzajcego w A gL/gG

16
20
25
35
40
50
63
80
100
<0,5
<0,5
0,6
3,2
6,0
6,0
6,0
6,0
6,0
<0,5
<0,5
<0,5
1,2
1,8
3,0
4,8
7,2
6,0
<0,5
<0,5
<0,5
1,1
1,6
2,6
4,0
5,8
6,0
10
<0,5
<0,5
1,1
1,5
2,2
3,2
4,5
6,0
13
<0,5
<0,5
1,0
1,4
2,0
2,9
4,0
6,0
<0,5
0,9
1,3
1,8
2,6
3,5
6,0
20
0,9
1,3
1,7
2,4
3,3
6,0
25
0,9
1,1
1,6
2,3
3,1
5,5
32
0,8
1,1
1,5
2,1
2,9
5,0
1,5
2,0
2,8
4,6
1,9
2,7
4,2
16
40
50
Charakterystyka
C
63
3,9
0,5
0,9
2,7
6,0
6,0
6,0
6,0
6,0
6,0
6,0
0,7
2,0
1,0
6,0
6,0
6,0
6,0
6,0
6,0
<0,5
<0,5
0,6
2,2
4,2
6,0
6,0
6,0
6,0
<0,5
<0,5
0,5
1,4
2,1
4,0
6,0
6,0
6,0
<0,5
<0,5
<0,5
1,1
1,5
2,5
4,0
6,0
6,0
<0,5
<0,5
<0,5
1,0
1,4
2,3
3,6
5,3
6,0
<0,5
0,9
1,3
1,8
2,6
3,6
6,0
13
0,9
1,3
1,7
2,5
3,5
6,0
16
0,9
1,1
1,6
2,3
3,2
5,8
20
0,8
1,1
1,5
2,1
3,0
5,3
1,4
2,0
2,8
4,8
1,9
2,6
4,5
2,5
4,3
10
25
32
40
50
4,0
63
Tab. 1/9/5 Poprzedzajce zabezpieczenie NH 00
16 A80 A (przy prdzie zwarcia do 3,5 kA -> Ik obliczone 1,9 kA)

WTN gG 80 - CLS6 B16 - warunek speniony
61
Lp
Nr
obw.
Nazwa
obwodu
Pi
[kW]
Przewd
IB
[A]
S
IZ
I
[mm2] [A] [mm]
Typ
ChaI2
rakt.
[A]
IN [A]
IB<IN<IZ
I2<1,45Iz
Zs(*)
[]
Ia
[A]
ZsIa<Uo
10
11
12
13
14
15
16
W/1
Gniazda
2,0
9,2
YDYo
2,5 18,5
17
CLS6
B16
23
9,2<16<18,5
23<27
0,14
80
32<230 0,92
1,09
W/2
Gniazda
2,0
9,2
YDYo
2,5 18,5
15
CLS6
B16
23
9,2<16<18,5
23<27
0,36
80
29<230 0,81
1,98
W/3
Gniazda
2,0
9,2
YDYo
2,5 18,5
22
CLS6
B16
23
9,2<16<18,5
23<2 7
0,48
80
38<230 1,19
1,36
W/4
Gniazda
2,0
9,2
YDYo
2,5 18,5
29
CLS6
B16
23
9,2<16<18,5
23<27
0,6
80
48<230 1,57
1,74
W/5
Gniazda
kuchenne,
lodwka
0,4
1,8
YDYo
2,5 18,5
17
CKN6
B16
23
1,8<16<18,5
23<27
0,4
80
32<230 0,18
0,35
W/6
Przepywowy
podgrzewacz
wody 3-f
9,0
13
YDYo
2,5 17,5
12
CLS6
B16
23
13<16<17,5
23<27
0,31
80
25<230 0,48
0,65
W/7
Pralka
2,3
10,5 YDYo
2,5 18,5
CKN6
B16
23
10,5<16<18,5
23<27
0,22
80
18<230 0,43
0,6
W/8
Zmywarka
3,0
13,7 YDYo
2,5 18,5
CKN6
B16
23
13,7<16<18,5
23<27
0,26
80
21<230 0,73
0,9
W/9
Gniazda
2,0
9,2
YDYo
2,5 18,5
14
CKN6
B16
23
9,2<16<17,5
23<27
0,33
80
26<230 0,76
0,93
10 W/10
Kuchenka
elektr. 3-f
9,0
13
YDYo
2,5 17,5
15
CLS6
B16
23
13<16<18,5
23<27
0,36
80
29<230
0,6
0,77
11 O/1
Owietlenie
1,4
6,1
YDYo
1,5
14
19
CLS6
B10
15
6,1<10<14
15<20
0,8
50
40<230 0,52
0,69
12 O/2
Owietlenie
1,02
4,4
YDYo
1,5
14
28
CLS6
B10
15
4,4<10<14
15<20
1,3
50
65<230 0,62
0,79
13 O/3
Owietlenie
1,24
5,4
YDYo
1,5
14
22
CLS6
B10
15
5,4<10<14
15<20
1,1
50
55<230
0,6
0,77
0,52
2,3
YKY
2,5
29
44
CLS6
B6
8,7
2,3<6<29
8,7<42
0,87
30
26<230 0,13
0,3
0,18
0,8
YKY
2,5
29
63
CLS6
B6
8,7
0,8<6<18,5
8,7<27
1,2
30
36<230 0,08
0,25
0,44
1,9
YDYo
2,5 18,5
12
CKN6
B16
23
1,9<16<18,5
23<27
0,31
80
25<230 0,14
0,31
1,75
7,6
YDYo
2,5 18,5
16
CLS6
B16
23
7,6<16<18,5
23<27
0,38
80
30<230 0,76
0,93
1,5
6,5
YDYo
2,5 18,5
27
CLS6
B16
23
6,5<16<18,5
23<27
0,57
80
46<230 1,09
1,26
1,5
6,5
YDYo
2,5 18,5
24
CLS6
B16
23
6,5<16<18,5
23<27
0,52
80
42<230 0,97
1,14
0,87
3,8
YDYo
2,5 18,5
14
CLS6
B16
23
3,8<16<18,5
23<27
0,33
80
26<230 0,33
0,47
1,16
5,0
YDYo
2,5 18,5
10
CLS6
B16
23
5,0<16<18,5
23<27
0,27
80
22<230 0,31
0,48
0,44
1,9
YDYo
2,5 18,5
CLS6
B16
23
1,9<16<18,5
23<27
0,14
80
11<230 0,02
0,19
2,0
8,7
YDYo
2,5 18,5
CLS6
B16
23
8,7<16<18,5
23<27
0,26
80
21<230 0,49
0,66
1,75
7,6
YDYo
2,5 18,5
20
CLS6
B16
23
7,6<16<18,5
23<27
0,45
80
36<230 0,94
1,11
1,5
6,5
YDYo
2,5 18,5
23
CLS6
B16
23
6,5<16<18,5
23<27
0,51
80
41<230 0,93
1,1
14 O/4
15 O/5
16 G/1
17 G/2
18 G/3
19 G/4
20 G/5
21 G/6
22 G/7
23 G/8
24 G/9
25 G/10
(*) Zs
(**) U%odc
Typ
17
Spadek
napicia
U%
Odc
Cao
(**)
[%]
[%]
Owietlenie
zewntrzne
Owietlenie
ogrd
Ogrzewanie
podogowe
- azienka
Ogrzewanie
- gara
Ogrzewanie
- salon
Ogrzewanie
- pokj 1
Ogrzewanie
podogowe
- kuchnia
Ogrzewanie
podogowe
- holl
Ogrzewanie
podogowe
- sie
Ogrzewanie
- pokj 3
Ogrzewanie
- pokj 2
Ogrzewanie
- salon
Ochrona
przeciwporaeniowa
Zabezpieczenie przecieniowe
18
19
- impedancj ptli zwarciowej policzono przy zaoeniu zwarcia na kocu obwodu.

- dopuszczalny spadek napicia dla danego odcinka policzono dla: gniazd oglnego przeznaczenia
przy zaoeniu obcienia moc Pi na kocu obwodu; dla obwodw owietleniowych obliczenia
wykonano wg zalenoci
U%obl =
200
S U2
[(P1 + P2 + ...) I1 + (P2 + ...) I2 ]

I1
I2
I...
U%(cao) = U%(linii kablowej od zcza do rozdzielnicy)

P1
Tab. 1/9/6 Zestawienie wynikw oblicze
62
P2
9.7 Zestawienie aparatw, sprztu i osprztu firmy MOELLER zastosowanych w projekcie.

Lp
Nazwa i typ urzdzenia
Ilo
sztuk
Rozcznik gwny izolacyjny IS 100/3
Ogranicznik przepi SPB-12/280/4
Ogranicznik przepi SPB-60/400
Rozcznik bezpiecznikowy Z-SLS/CEK50/3
Wycznik rnicowoprdowy 4-biegunowy CFI6-40/4/003
Wycznik rnicowoprdowy 4-biegunowy selektywny PFIM-100/4/03-S/A
Wycznik nadprdowy 1-biegunowy CLS6-B6
13
10
Wycznik nadprdowy 1-biegunowy CLS6-C6/DC
11
Wycznik nadprdowy 3-biegunowy CLS6-B16/3
12
Rozcznik bezpiecznikowy LTS-160/00/3
13
Wyczniki nadprdowe z czonem rnicowoprdowym CKN6-16/1N/B/003
14
Wycznik rnicowoprdowy 2-biegunowy CFI6-25/2/003
15
Stycznik instalacyjny Z-SCH 230/25-40
16
Zegar cyfrowy Z-SDM/1K-TA
17
Transformator 230/24V TR-G2/24-SF2
18
Transformator SN4-025-BI7
19
Lampka kontrolna Z-L/R
20
Rozdzielnica PROFI LINE ON 2/1150
Tab. 1/9/6 Zestawienie aparatw, sprztu i osprztu zastosowanych w projekcie
Rys. 1/9/2 Zcze kablowe ZK3/1P
63
b)
a)
Rys. 1/9/3 Widok rozdzielni typu Profi Line ON 2/1150

a) wyjmowany ukad rozdzielni
b) widok elewacji
Rys. 1/9/4 Linie kablowe
64
Rys. 1/9/5 Zcze kablowe ZK 3/1P
65
Rys. 1/9/6 Schemat rozdzielnicy Rnn
66
Rys. 1/9/7 Schemat rozdzielnicy Rnn
67
Rys. 1/9/8 Plan instalacji owietlenia wewntrznego
Rys. 1/9/9 Plan instalacji gniazd wtyczkowych
68
Rys. 1/9/10 Plan instalacji ogrzewania elektrycznego
Rys. 1/9/11 Przekanik easy ukad pocze
69
CZ II
1. Sieci lokalne podstawy teoretyczne
Sie lokalna LAN (Local Area Network) jest sieci przeznaczon do czenia ze sob stanowisk
komputerowych znajdujcych si na maym obszarze. Umoliwia ona komunikacj midzy zainstalowanymi urzdzeniami, co pozwala na korzystanie z zasobw udostpnionych w sieci np. plikw
i drukarek, oraz z innych usug.
Obecne sieci lokalne budowane s gwnie w technologii Ethernet i na tej technologii zostaa oparta
sie projektowana na uytek niniejszego opracowania.
1.1 Normatywne podstawy tworzenia sieci lokalnych.
Historycznie pierwsz norm dotyczc okablowania strukturalnego bya amerykaska norma
EIA/TIA-568A opublikowana w 1995 roku. Na jej podstawie zostay opracowane normy: midzynarodowa ISO/IEC 11801 oraz norma europejska EN 50173.
Na dzie dzisiejszy nie ma jeszcze opracowanej polskiej normy dotyczcej okablowania strukturalnego - tumaczenie europejskiej normy PN-EN 50173 nie zostao jeszcze zatwierdzone, tak
wic w trakcie projektowania i instalacji okablowania strukturalnego naley kierowa si normami
europejskimi i midzynarodowymi.
1.2 Topologia sieci lokalnych
Topologia sieci lokalnych okrela sposb wzajemnego poczenia urzdze w sieci. Rozrnia
si topologi fizyczn (sposb fizycznego poczenia stacji i urzdze sieciowych) oraz topolgi
logiczn (sposb adresowania tyche urzdze midzy sob).
Do najczciej spotykanych topologii fizycznych sieci lokalnych mona zalicza si:
- magistral (bus) wszystkie stacje robocze w sieci doczone s do jednej wsplnej szyny,
- piercie (ring) stacje sieciowe podczone s do okablowania tworzcego piercie,
- gwiazd (star) kable sieciowe poczone s w jednym wsplnym punkcie, w ktrym znajduje
si koncentrator lub przecznik jest to najczciej spotykana topologia sieci lokalnych,
- drzewiast (tree) (hierarchiczna gwiazda) jest struktur podobn do topologii gwiazdy
z t rnic, e s tu moliwe gazie z wieloma wzami,
- mieszan stanowi poczenie sieci o rnych topologiach.
W niniejszym opracowaniu zastosowana zostanie sie o topologii gwiazdy.
Rys. 2/1/1 Przykad sieci o topologii gwiazdy
70
1.3 Media transmisyjne uywane w sieciach LAN

Sieci lokalne tworzy si w oparciu o trzy rodzaje kabli. S to kabel koncentryczny, skrtka (kabel
czteroparowy) oraz kabel wiatowodowy. Historycznie najstarszym medium jest kabel koncentryczny, jednak w chwili obecnej ma ju marginalne zastosowanie. wiatowody znajduj zastosowanie w sieciach, gdzie konieczna jest bardzo dua przepustowo, przykadowo jako medium
czce poszczeglne segmenty sieci o topologii drzewiastej. Najczciej stosowanym medium
jest skrtka miedziana i na ni te pooony zostanie nacisk w niniejszym opracowaniu.
1.4 Rodzaje skrtki
- Skrtka nieekranowana (UTP Unshielded Twisted Pair)
Kabel typu UTP jest zbudowany z czterech skrconych ze sob par przewodw w powoce
ochronnej. Skrcenie przewodw chroni transmisj przed interferencj otoczenia. Tego typu
kabel jest najpowszechniej stosowany w sieciach informatycznych i telefonicznych.
To medium zostao uyte w niniejszym opracowaniu.
- Skrtka foliowana (FTP Foiled Twisted Pair)
Jest to skrtka ekranowana za pomoc folii metalowej z przewodem uziemiajcym.
Przeznaczona jest gwnie do budowy sieci komputerowych umiejscowionych w orodkach
o duych zakceniach elektromagnetycznych.
- Skrtka ekranowana (STP Shielded Twisted Pair)
Rni si od skrtki FTP tym, e ekran jest wykonany w postaci oplotu z cienkich drutw
i zewntrznej koszulki ochronnej.
Poza wyej wymienionymi rodzajami skrtki mona spotka take hybrydy tych rozwiza:
FFTP kada para przewodw otoczona jest osobnym ekranem z folii, cay kabel jest rwnie
pokryty foli.
SFTP kada para przewodw otoczona jest osobnym ekranem z folii, cay kabel pokryty
jest oplotem.
Rys. 2/1/2 Schematy budowy kabli sieciowych
71
1.5 Kategorie skrtek miedzianych

Poza rodzajami skrtki miedzianej wyrnia si rwnie jej kategorie. Kategorie kabli miedzianych i innych komponentw kablownia strukturalnego zostay ujte w kilka grup specyfikacji
EIA/TIA-568A, w ktrych przydatno do transmisji okrela si w MHz. Odpowiednikiem amerykaskiej normy EIA/TIA 568A jest europejska norma EN 50173. Nie okrela ona jednak klasy
samych komponentw (paneli krosowych, gniazd, kabli, itp.) a zbudowan z nich sie.
Kategoria
(wg EIA/TIA-568A)
Klasa
(wg EN 50173)
Opis
Zastosowanie
tradycyjna nieekranowana skrtka telefoniczna przeznaczona do przesyania gosu sieci telefoniczne

z pasmem czstotliwoci do 100 kHz
skrtka nieekranowana, kabel ma

2 pary skrconych przewodw.
Szybko transmisji do 1 MHz
aplikacje gosowe i usugi

terminalowe
skrtka o szybkoci
transmisji do 10 MHz
sieci Token Ring (4 Mb/s)

Ethernet 10Base-T (10 Mb/s).
Sieci telefoniczne tradycyjne i ISDN
skrtka dziaajca z szybkoci

do 16 MHz
sieci ethernet
10 Base-T
D
rok 1995
skrtka pozwalajca na transmisj

danych z szybkoci 100 MHz
na odlego do 100 m
sieci ethernet
Fast Ethernet (100BaseTX)
sieci ATM (do 155Mb/s)
5e
(enchanced
rozszerzona)
D
rok 2000
ulepszona wersja kabla kategorii 5.

Obecnie obowizujca jako standard
instalacji sieciowych
sieci ethernet
100BaseT
1000BaseT (Gigabit Ethernet)
skrtka umoliwiajca transmisj

z czstotliwoci do 200 MHz
sieci ATM (do 622Mb/s)
kabel typu SSTP o przepywnoci do

600 MHz. Bdzie wymaga stosowania
nowego typu zcz w miejsce RJ-45.
Obecnie nie istnieje
sieci o przepustowoci
przekraczajcej 1 Gb/s
Tab. 2/1/1 Zestawienie kategorii i klas komponentw okablowania strukturalnego
Praktyczne zastosowanie w chwili obecnej maj kable sieciowe kategorii 3 (instalacje telefoniczne) oraz 5 i 6 (sieci komputerowe).
72
1.6 Urzdzenia aktywne sieci LAN

Sieci LAN buduje si z pasywnych i aktywnych urzdze sieciowych.
Pasywne urzdzenia sieciowe to komponenty systemw okablowania strukturalnego czyli midzy
innymi panele krosowe, gniazda sieciowe, kable, czwki itd.
Do najczciej stosowanych urzdze aktywnych nale router, hub, switch oraz regenerator.
Router (trasownik) jest urzdzeniem sucym do czenia ze sob rnych rodzajw sieci.
W przypadku maych sieci lokalnych jego najczstszym zastosowaniem jest zapewnienie
dostpu do sieci zewntrznej, czyli Internetu. Funkcje routera moe te spenia odpowiednio
skonfigurowany komputer. Kolejnym z urzdze aktywnych jest koncentrator (hub). Suy on
do poczenia ze sob wielu urzdze w sieci komputerowej o topologii gwiazdy. Dziaanie
koncentratora polega na kierowaniu sygnau z jednego komputera do wszystkich pozostaych
podczonych do sieci jednostek. Urzdzeniem o podobnym dziaaniu jak hub jest przecznik
(switch). Jednak w przeciwiestwie do huba nie kieruje on sygnau z jednego komputera do
wszystkich pozostaych, a jedynie do tego, do ktrego dana informacja ma trafi. Do ustalenia
fizycznego adresata sygnau switch uywa docelowego adresu MAC, zawartego w nagwku
ramki Ethernet. Obok tych urzdze naley jeszcze wymieni regenerator czyli repeater. Stosuje
si go do czenia ze sob segmentw kabla sieciowego. Regenerator, odbierajc sygnay z jednego segmentu, wzmacnia je, poprawia ich parametry czasowe i przesya do innego segmentu.
W praktyce regeneratora uywa si w sytuacjach, kiedy zachodzi konieczno uoenia instalacji
sieciowej duszej ni 100 metrw. Funkcje regeneratora mog te spenia hub oraz switch.
Innymi urzdzeniami aktywnymi s midzy innymi przecznik VLAN, most (bridge) oraz transceiver, jednak rzadko znajduj one zastosowanie w maych sieciach lokalnych.
1.7 Adresy MAC
Adres MAC (Media Access Control) jest to sprztowy adres karty sieciowej Ethernet i Token
Ring, unikalny w skali wiatowej, nadawany przez producenta danej karty podczas produkcji.
Adres MAC suy do jednoznacznej identyfikacji konkretnej karty sieciowej w sieci lokalnej.
Jak ju wspomniano adresy MAC s wykorzystywane przez przeczniki (switche) do kierowania pakietw danych do konkretnych kart sieciowych, co pozwala zmniejszy obcienie sieci.
Niektre routery umoliwiaj ograniczenie dostpu do sieci jedynie dla urzdze o konkretnych
(podanych przez uytkownika) adresach MAC, jednak w wikszoci przypadkw do poprawnego
skonfigurowania sieci lokalnej nie jest konieczna znajomo adresw MAC wszystkich urzdze
korzystajcych z sieci.
2. Sieci lokalne wskazwki instalatorskie
Jakkolwiek instalacja okablowania strukturalnego nie jest rzecz skomplikowan i nawet rednio
dowiadczony instalator nie powinien mie z ni problemw, istotne jest dooenie jak najwyszej
starannoci zarwno przy montau samego okablowania, jak i przy montau urzdze kocowych.
Im wyszej kategorii sie ma by instalowana, tym wiksz uwag naley przykada do instalacji
okablowania i rygorystycznego przestrzegania norm instalatorskich.
2.1 Dobr komponentw okablowania strukturalnego
Dokonujc doboru komponentw, z ktrych skada si bdzie okablowanie strukturalne naley
pamita o tym, e caa sie bdzie dziaaa z tak prdkoci na jak pozwoli najwolniejszy
z jej komponentw. Tak wic przykadowo (podyktowane wzgldami ekonomicznymi) zastosowanie skrtki kategorii 3 umoliwi transfer z maksymaln prdkoci 10 Mb, nawet jeeli pozostae komponenty (panel krosowy i gniazda) bd kategorii 6. Naley wic cile stosowa si do
zalece zawartych w projekcie sieci.
Ponisza tabela uatwia dobr komponentw okablowania strukturalnego firmy Moeller w sieciach kategorii 5e i 6 w zalenoci od iloci punktw dystrybucyjnych w realizowanej sieci.
73
Dobr komponentw kat. 5e w zalenoci od liczby punktw dystrybucyjnych

Liczba punktw dystrybucyjnych
transmisji danych (komputerowych)
1 do 24
25 do 48
49 do 72
73 do 96
Gniazda podtynkowe
2 x RJ 451)
1 do 24 szt.
nr art. 237033
13 do 48 szt.
nr art. 237033
25 do 72 szt.
nr art. 237033
37 do 96 szt.
nr art. 237033
Puszka natynkowa
do gniazda2)
1 do 24 szt.
nr art. 237037
13 do 48 szt.
nr art. 237037
25 do 72 szt.
nr art. 237037
37 do 96 szt.
nr art. 237037
Panel krosowy
kat. 5e, 24 x RJ 45, wys. 1U3)
wersja nieekranowana
1 szt.
nr art. 237025
2 szt.
nr art. 237025
3 szt.
nr art. 237025
4 szt.
nr art. 237025
wersja ekranowana
1 szt.
nr art. 237027
2 szt.
nr art. 237027
3 szt.
nr art. 237027
4 szt.
nr art. 237027
wersja nieekranowana UTP
24 szt. d. 0,5 m
nr art. 237044
48 szt. d. 0,5 m
nr art. 237044
48 szt. d. 0,5 m
nr art. 237044
24 szt. d. 1 m
nr art. 237045
48 szt. d. 0,5 m
nr art. 237044
48 szt. d. 1 m
nr art. 237045
wersja ekranowana FTP
24 szt. d. 0,5 m
nr art. 237146
48 szt. d. 0,5 m
nr art. 237146
48 szt. d. 0,5 m
nr art. 237146
24 szt. d. 1 m
nr art. 237147
48 szt. d. 0,5 m
nr art. 237146
48 szt. d. 1 m
nr art. 237147
Panel porzdkujcy,
wys. 1U - (opcjonalnie)
z uchwytami utrzymujcymi
kable
1 szt.
nr art. 255029
1 szt.
nr art. 255029
2 szt.
nr art. 255029
2 lub 3 szt.
nr art. 255029
Pka, wys. 2U (opcjonalnie)5)

do urzdze wolnostojcych
1 szt.
nr art. 255023
1 szt.
nr art. 255023
1 szt.
nr art. 255023
1 szt.
nr art. 255023
Dobr szafki do powyszego

zestawienia (obejmuje rwnie
elementy opcjonalne)6)
6 U g. 300 mm
NWE-3A06/GL/ZS
nr art. 285152
9 U g. 300 mm
NWE-3A09/GL/ZS
nr art. 285153
12 U
g. 400 mm
NWE-4A12/GL/ZS
nr art. 285156
15 U
g. 400 mm
NWE-4A15/GL/ZS
nr art. 285157
Kabel krosowy
kat. 5e4) (orientacyjnie
do penej iloci punktw)

transmisji gosu (telefonicznych)
1 do 25
26 do 50
51 do 75
76 do 100
Gniazda podtynkowe
2 x RJ 451)
1 do 25 szt.
nr art. 237033
13 do 50 szt.
nr art. 237033
26 do 75 szt.
nr art. 237033
38 do 100 szt.
nr art. 237033
Puszka natynkowa
do gniazda2)
1 do 25 szt.
nr art. 237037
13 do 50 szt.
nr art. 237037
26 do 75
szt. 237037
38 do 100 szt.
nr art. 237037
10
Panel krosowy telefoniczny,

wys. 1U (ISDN, kat. 3)
1 szt. 25 x RJ 45
nr art. 237030
1 szt. 50 x RJ 45
nr art. 237031
1 szt. 25 x RJ 45
nr art. 237030
1 szt. 50 x RJ 45
nr art. 237031
2 szt. 50 x RJ 45
nr art. 237031
11
Dodatkowy panel porzdkujcy,

wys. 1U (opcjonalnie)
1 szt.
nr art. 255029
1 szt.
nr art. 255029
1 szt.
nr art. 255029
1 szt.
nr art. 255029
12
A Dobr szafki tylko do komponentw transmisji gosu7)
6 U g. 300 mm
NWE-3A06/GL/ZS
nr art. 285152
6 U g. 300 mm
NWE-3A06/GL/ZS
nr art. 285152
6 U g. 300 mm
NWE-3A06/GL/ZS
nr art. 285152
6 U g. 300 mm
NWE-3A06/GL/ZS
nr art. 285152
B Dobr szafki do caoci wyposaenia Dodatkowe gabaryty do

szafki z pkt. 77)
+3 U
g. 400 mm
jednosekcyjna
+3 U
g. 500 mm
dwusekcyjna
+3U
g. 500 mm
dwusekcyjna
+3 do 6 U
g. 500 mm
dwusekcyjna
74
Dobr komponentw kat. 6 w zalenoci od liczby punktw dystrybucyjnych

transmisji danych (komputerowych)
1 do 24
25 do 48
49 do 72
73 do 96
Gniazda podtynkowe
2 x RJ 451)
1 do 24 szt.
nr art. 237035
13 do 48 szt.
nr art. 237035
25 do 72 szt.
nr art. 237035
37 do 96 szt.
nr art. 237035
Puszka natynkowa
do gniazda2)
1 do 24 szt.
nr art. 237037
13 do 48 szt.
nr art. 237037
25 do 72 szt.
nr art. 237037
37 do 96 szt.
nr art. 237037
Panel krosowy kat. 6,

24 RJ 45, wys. 1U3)
- wersja nieekranowana
1 szt.
nr art. 285324
2 szt.
nr art. 285324
3 szt.
nr art. 285324
4 szt.
nr art. 285324
- wersja ekranowana
1 szt.
nr art. 237029
2 szt.
nr art. 237029
3 szt.
nr art. 237029
4 szt.
nr art. 237029
wersja ekranowana S/FTP

powoka LSOH,
kolor szary
24 szt. d. 0,5 m
nr art. 237276
48 szt. d. 0,5 m
nr art. 237276
48 szt. d. 0,5 m
nr art. 237276
24 szt. d. 1 m
nr art. 237277
48 szt. d. 0,5 m
nr art. 237276
48 szt. d. 1 m
nr art. 237277
Panel porzdkujcy,
wys. 1U (opcjonalnie)
1 szt.
nr art. 255029
1 szt.
nr art. 255029
2 szt.
nr art. 255029
2 lub 3 szt.
nr art. 255029
Pka, wys. 2U
(opcjonalnie)5)
1 szt.
nr art. 255023
1 szt.
nr art. 255023
1 szt.
nr art. 255023
1 szt.
nr art. 255023
Dobr szafki
do powyszego
zestawienia6)
6 U g. 300 mm
NWE-3A06/GL/ZS
nr art. 285152
9 U g. 300 mm
NWE-3A09/GL/ZS
nr art. 285153
12 U
g. 400 mm
NWE-4A12/GL/ZS
nr art. 285156
15 U
g. 400 mm
NWE-4A15/GL/ZS
nr art. 285157
Kabel krosowy kat. 64) (orientacyjnie do penej iloci punktw)

transmisji gosu (telefonicznych)
1 do 25
26 do 50
51 do 75
76 do 100
Gniazda podtynkowe
2 x RJ 451)
1 do 25 szt.
nr art. 237033
13 do 50 szt.
nr art. 237033
26 do 75 szt.
nr art. 237033
38 do 100 szt.
nr art. 237033
Puszka natynkowa
do gniazda2)
1 do 25 szt.
nr art. 237037
13 do 50 szt.
nr art. 237037
26 do 75 szt.
nr art. 237037
38 do 100 szt.
nr art. 237037
10
Panel krosowy
telefoniczny,
wys. 1U (ISDN, kat. 3)
1 szt. 25 x RJ 45
nr art. 237030
1 szt. 50 x RJ 45
nr art. 237031
1 szt. 25 x RJ 45
nr art. 237030
1 szt. 50 x RJ 45
nr art. 237031
2 szt. 50 x RJ 45
nr art. 237031
11
Dodatkowy panel
porzdkujcy, wys. 1U (opcjonalnie)
1 szt.
nr art. 255029
1 szt.
nr art. 255029
1 szt.
nr art. 255029
1 szt.
nr art. 255029
12
A Dobr szafki tylko

do komponentw
transmisji gosu7)
6 U g. 300 mm
NWE-3A06/GL/ZS
nr art. 285152
6 U g. 300 mm
NWE-3A06/GL/ZS
nr art. 285152
6 U g. 300 mm
NWE-3A06/GL/ZS
nr art. 285152
6 U g. 300 mm
NWE-3A06/GL/ZS
nr art. 285152
B Dobr szafki do caoci wyposaenia Dodatkowe gabaryty do

szafki z pt. 77)
+3 U
g. 400 mm
jednosekcyjna
+3 U
g. 500 mm
dwusekcyjna
+3
U g. 500 mm
dwusekcyjna
+3 do 6 U
g. 500 mm
dwusekcyjna
1)
Gniazda 2 x RJ 45 w wersji ekranowanej. Pasuj wtyki telefoniczne RJ 11 i RJ 12. Przy koniecznoci wykorzystania tylko jednego gniazda do jednego stanowiska naley uy tyle gniazd ile jest stanowisk. Istnieje take
wtedy moliwo wykorzystania jednego portu RJ 45 do transmisji danych (komputer) a drugiego do transmisji gosu (telefon).
75
2)
3)
Przy montau naciennym naley wykorzysta puszk natynkow do gniazda. Wymiary puszki to 80x80x32 mm.
W wikszoci przypadkw stosuje si wersj nieekranowan. W przypadku wybrania wersji ekranowanej lub
nieekranowanej naley rwnie wybra taki sam rodzaj kabli krosowych. Naley pamita, e przy penym
wykorzystaniu portw paneli krosowych nie ma moliwoci rozbudowy. Aby umoliwi rozbudow systemu
naley doda co najmniej jeden dodatkowy panel krosowy. Naley take przy tym uwzgldni pojemno
szafki i w razie potrzeby wybra szafk o wikszej pojemnoci (wiksza wysoko U)
4)
W wikszoci przypadkw stosuje si wersj nieekranowan (UTP). W przypadku wybrania wersji panelu
krosowego ekranowanej lub nieekranowanej naley rwnie wybra taki sam rodzaj kabli krosowych. Ilo
i dugo kabli krosowych podana orientacyjnie. Przy wielu dodatkowych urzdzeniach aktywnych (routery,
switche itp..) naley uy dodatkowo wicej kabli ni podana. Dugoci podane dla bezporedniego ssiedztwa urzdze aktywnych oraz paneli krosowych. W przypadku innego rozmieszczenia naley stosownie
dobra dugo kabli. Wykorzystano numery katalogowe kabli w kolorze szarym.
5)
Opcjonalna pka dla urzdze nie wykorzystujcych systemu montau 19 (UPS, switche i inne). Moe
take by wykorzystana jako pka na rezerw kabla.
6)
Dobr szafki powinien by pominity gdy zamierzamy jeszcze dobiera komponenty transmisji gosu (panele
telefoniczne, ISDN...). Jeeli szafka mieci tylko urzdzenia transmisji danych kat. 5 szafk naley dobra wg
tego punktu. Wielko szafki dobrana tak aby oprcz dotychczasowego zestawienia zmieciy si standardowe urzdzenia aktywne 19. W przypadku wikszych gabarytw urzdze naley dobra szafk wikszej
pojemnoci (wiksza wysoko U) oraz ew. gbsz. Standardowe urzdzenia aktywne 19 (switche, routery
itp.) mieszcz do ok. 32
7)
Gdy szafka mieci tylko komponenty transmisji gosu jej wielko podana jest wtedy, gdy wczeniej dobralimy
rwnie komponenty transmisji gosu powinna by Dziki temu uwzgldnione zostaj dodatkowe elementy
transmisji gosu.
Tab. 2/2/1 Dobr komponentw okablowania strukturalnego w zalenoci od liczby punktw
dystrybucyjnych.
Przy doborze kabli naley rwnie zwraca uwag na materia zastosowany na powok zewntrzn. Podstawowym jest PVC (polichlorek winylu), ale do instalacji wewntrz budynkw powinno
si stosowa (wg. przepisw przeciwpoarowych) kable z powok LSOH (LSZH) lub FRNC.
Powoka LSOH (Low Smoking Zero Halogen) nie zawiera trujcych halogenkw, ktre mogyby
wydobywa si palcej si izolacji kabla w czasie poaru. Kable FRNC dodatkowo s niepalne.
Jeeli jako medium zostaa wybrana skrtka ekranowana, inne elementy okablowania strukturalnego (panele krosowe i gniazda sieciowe) naley rwnie dobra w wersji ekranowanej.
Naley jeszcze wspomnie o rnicach w nazewnictwie dotyczcym kategorii 5. Istnieje stara
kategoria 5, wersja rozszerzona tej kategorii tzw. kat. 5e (5+) (enhanced - rozszerzona) oraz
nowa kategoria 5. Oglnie mona uzna, e obecne na rynku urzdzenia kategorii 5 speniaj
zaoenia kat. 5e (w Europie przyjto, e po zmianie nazwa zostanie taka sama kat. 5). Nie ma
wic praktycznego ryzyka kupienia obecnie komponentw starej kategorii 5, ale pomimo to wielu
producentw oznacza swoje wyroby jako kat. 5e (5+), aby klienci nie mieli wtpliwoci.
2.2 Instalacja okablowania.
Niezwykle istotn rzecz przy montau okablowania jest staranno uoenia instalacji sieciowej. Jak ju wspomniano kabel sieciowy skada si ze skrconych ze sob par przewodw. Niestaranny monta moe doprowadzi do zakcenia wzajemnego pooenia par
przewodw w kablu. Efektem tego moe by zmniejszona prdko dziaania sieci i
przykadowo - mimo zastosowania odpowiednich komponentw niemono osignicia
prdkoci 1000 Mb w sieci o standardzie 1000Base-T. W skrajnych wypadkach nieprawidowe obchodzenie si z okablowaniem w trakcie instalacji moe doprowadzi do przerwania jednego z przewodw w kablu, co moe cakowicie uniemoliwi dziaanie sieci.
76
Wedug normy TIA/EIA-568-B.1 maksymalne promienie gicia kabli sieciowych wynosz 4-ro krotno rednicy dla kabli UTP oraz 8-mio krotno rednicy dla kabli FTP i STP. W praktyce instalatorskiej jako minimalny promie zgicia dla kabla UTP naley przyjmowa 25 mm, za dla kabla
FTP 50 mm.
Elementem instalacji, ktry moe mie wpyw na zbyt may promie gicia kabla s le dobrane
kanay montaowe. Zastosowanie zbyt ciasnych kanaw montaowych uniemoliwia zachowanie prawidowego promienia gicia kabla, a tym samym moe mie negatywny wpyw na dziaanie instalacji sieciowej.
Kolejnym newralgicznym punktem dla instalacji sieciowej s przepusty midzy cianami i stropami. Naley zadba o to, aby byy wystarczajco due, tak aby kabel dao si przez nie przeprowadzi bez koniecznoci uycia siy.
Podczas instalacji okablowania sieciowego naley rwnie pamita o zachowaniu odpowiedniej odlegoci nieekranowanej instalacji sieciowej od instalacji elektrycznej. Odlego
ta powinna wynosi minimum 30 cm.
Jeeli instalacja sieciowa i elektryczna bd montowane w jednym korytku montaowym naley
zadba o to, aby samo korytko oraz przegrody na poszczeglne rodzaje instalacji byy wykonane z metalu. Metalowe przegrody tworz ekran elektromagnetyczny i zapobiegaj zakceniom
w dziaaniu sieci.
min. 30cm
Rys. 2/2/1 Minimalna odlego instalacji nieekranowanej sieci teleinformatycznej od sieci elektrycznej.
2.3 Monta kabla w panelach krosowych i gniazdach sieciowych.

Do wykonania poczenia potrzebne jest specjalne narzdzie wciskowe typu LSA (LSA plus).
Odpowiedni kolor przewodu naley poczy z konektorem zcza LSA oznaczonym tym samym
kolorem.
Rys. 2/2/2 Narzdzie wciskowe typu LSA
Przewody najczciej podcza si wedug kolejnoci wymienionej w specyfikacji EIA/TIA 568A lub
EIA/TIA-568B. Obie wersje specyfikacji oznaczone s na zczu LSA. Naley pamita, aby wybra
ten sam typ specyfikacji przy poczeniu kabla z obu stron. Gniazda nacienne rwnie posiadaj zcze typu LSA i mog by terminowane za pomoc tego samego narzdzia wciskowego
co panele krosowe. W trakcie montau okablowania gniazdach sieciowych, czy te panelach
krosowych naley bra pod uwag maksymalny dopuszczalny rozplot poszczeglnych par przewodw.
Dla okablowania kategorii 5e maksymalny dopuszczalny rozplot zosta okrelony na 13 mm. Nie
ma jeszcze okrelonego normatywnie maksymalnego rozplotu dla okablowania kategorii 6, naley jednak przyjmowa, e nie powinien on by wikszy ni 7 mm.
77
Zewntrzna powoka kabla sieciowego rwnie powinna by zdejmowana tylko na takim odcinku, jaki
jest konieczny do przeprowadzenia montau.
75 mm
100 mm
25 mm
Rys. 2/2/3 Poprawne rozszycie kabla sieciowego
Rozszycie kabla powinno by jak najkrtsze. Pary
Przy pomocy narzdzia wciskowego LSA (LSAplus)
powinny by oryginalnie skrcone na jak najduszym
czymy kabel z gniazdem w panelu.
odcinku i ich rozplot powinien nastpowa dopiero

przy samym zczu.
Jeeli narzdzie wciskowe wyposaone jest w noyczki, Kabel naley zamocowa na panelu opask bd uchpo wciniciu przewodu w zcze nastpuje odpowied- wytem rubowym o ile panel jest w taki wyposaony.
nie docicie jego nadmiaru.
Rys. 2/2/4 Poczenie kabla (skrtki TP) ze zczem LSA w panelu krosowym
78
Rys. 2/2/5 Przykad oznaczenia poszczeglnych konektorw w gniedzie sieciowym wedug norm
EIA/TIA-568A i EIA/TIA-568B
Kolejn rzecz, na ktr naley zwrci uwag w trakcie instalacji jest prawidowe zaciskanie opasek kablowych sucych do uporzdkowania kabli w szafie czy te w kanalikach montaowych.
Zbyt mocne ich zacinicie moe uszkodzi struktur kabla.
Rys. 2/2/6 Przykad zbyt mocno zacinitej opaski kablowej.
Dobr alternatyw dla jest uywanie do spinania wizek kablowych opasek tekstylnych - rzepowych. S one na tyle szerokie, e praktycznie nie pozwalaj na zgniecenie porzdkowanych kabli.
Ponadto umoliwiaj one dooenie dodatkowych kabli bez koniecznoci rozcinania istniejcych
opasek.
2.4 Monta kocwek RJ 45.
Najlepszym rozwizaniem jest korzystanie z gotowych kabli krosowych czy te przyczeniowych,
ktre s testowane przez producenta i w 100% speniaj wymogi okrelone przez normy, jednak
w praktyce moe zdarzy si konieczno samodzielnego przygotowania takich kabli.Przy montau kocwek RJ-45, tak samo jak i przy montau okablowania w panelu krosowym czy gniedzie sieciowym, naley pamita o zachowaniu jak najkrtszego rozplotu par przewodw oraz
o zachowaniu identycznej sekwencji przewodw z obu stron kabla sieciowego. Do montau kocwek RJ-45 na kablu sieciowym potrzebne jest specjalne narzdzie, tak zwana zaciskarka.
79
Rys. 2/2/7 Urzdzenie do montau kocwek RJ-45 (sieci komputerowe) oraz RJ-12 (kable telefoniczne)
Istniej dwie oglnie stosowane sekwencje uoenia przewodw we wtyku RJ-45 TIA-568B
i TIA-568A analogiczne do sekwencji montau przewodw w panelach krosowych i gniazdach
sieciowych.
Sposb uoenia poszczeglnych przewodw w kocwce prezentuje poniszy schemat:
Rys. 2/2/8 Sekwencja uoenia poszczeglnych przewodw we wtyku RJ-45 wg normy TIA-568B oraz TIA-568A
Jeeli zaistnieje konieczno przygotowania kabla krosujcego tory, wwczas jedn kocwk
przewodu naley zakoczy wtyczk przygotowan wedug schematu A, drug za wedug schematu B.
2.5 Monta urzdze w szafach 19 punkty dystrybucyjne (rozdzielnia)
Punkt dystrybucyjny (rozdzielczy) to miejsce, w ktrym znajduj si wszystkie elementy czce
okablowanie oraz urzdzenia aktywne sieci teleinformatycznej. Fizycznie jest to realizowane jako
szafa (stojca lub wiszca) lub rama rozdzielcza z panelami oraz elementami do przeczania
i podczania przebiegw kablowych.
Wyrnia si dwa rodzaje punktw dystrybucyjnych:
- Gwny Punkt Dystrybucyjny MDF (Main Distribution Frame)
- Poredni Punkt Dystrybucyjny IDF (Intermediate Distribution Frame).
Porednie Punkty Dystrybucyjne stosuje si przy bardziej rozlegych sieciach lokalnych, na przykad
jako punkt zbiorczy okablowania strukturalnego z danego pitra dla umoliwienia komunikacji
z sieci umieszczon na innych kondygnacjach.
80
Istotne przy urzdzaniu punktu dystrybucyjnego jest dobranie odpowiedniej wysokoci szafy sieciowej tak, aby mona byo zamontowa w niej wszystkie urzdzenia. Wysokoci uytkowe szaf
s podawane w jednostkach U (Rack Unit). U (czasami uywa si rwnie oznaczenia RU) jest to
jednostka dugoci, uywana w przemyle elektronicznym i komputerowym do okrelania wysokoci moduw i zespow. Wynosi ona 1 cala, czyli okoo 44,45 mm.
Ponisze tabele uatwiaj dobr odpowiedniej szafy 19 cali.
Szafki nacienne 19 Basic Line NWE
Nr art.
Typ
Wys. (U) / Gb. (mm)
Opis
285152
NWE-3A06/GL/ZS
6U / 300
Szafka 1-sekcyjna z metalowymi drzwiami z szyb
285153
NWE-3A09/GL/ZS
9U / 300
285155
NWE-4A09/GL/ZS
9U / 400
285156
NWE-4A12/GL/ZS
12U / 400
285157
NWE-4A15/GL/ZS
15U / 400
285158
NWE-4A18/GL/ZS
18U / 400
285160
NWE-5A12/GL/ZS
12U / 500
285161
NWE-5A15/GL/ZS
15U / 500
285162
NWE-5A18/GL/ZS
18U / 500
285178
NWE-5B12/GL/ZS
12U / 500
285179
NWE-5B15/GL/ZS
15U / 500
285180
NWE-5B18/GL/ZS
18U / 500
285182
NWE-6B12/GL/ZS
12U / 600
285183
NWE-6B15/GL/ZS
15U / 600
285184
NWE-6B18/GL/ZS
18U / 600
Wyposaenie szafy: szyny przednie 19, komplet elementw mocujcych, szablon na cian
Szafy stojce 19 Basic Line NCE

Nr art.
Typ
Wys. (U) szer. x gb. (mm)
285802
NCE-ST/SR/VT110/EU/6612/M
23U 600x600
285803
33U 600x600
285804
42U 600x600
286108
42U 600x600
285805
42U 600x600
285806
42U 600x600
Wyposaenie szafy: rama gwna, 2 ciany boczne, drzwi przednie szklane jednoskrzydowe, ciana tylna,
pyta grna pod 4 wentylatory typu NWS-EB/LUE/PL - nr art. 255003001, przednie i tylne szyny 19, stopki
poziomujce, 4 zamontowane zestawy uziemiajce, komplet 20 nakrtek klatkowych i rub. Kolor RAL7035
Szafy serwerowe 19 NWS

Nr art.
Typ
Wys. (U) szer. x gb. (mm)
285420
NWS-ST/SR/VT53/61020/EU/M
42U 600x1000 mm
285421
42U 800x1000 mm
285422
46U 600x1000 mm
285423
46U 800x1000 mm
Wyposaenie szafy: rama gwna, ciany boczne, drzwi przednie szklane, drzwi tylne pene metalowe,
przednie i tylne szyny 19, pyta dachowa pod 4 wentylatory, pyta podogowa z wymiennym filtrem
pod 4 wentylatory, cok ze szczelinami 100 mm, 4 stopki poziomujce. Kolor czarny RAL 9005.
Szafa umoliwia bezporedni monta do omiu wentylatorw typu NWS-EB/LUE/PL - nr art. 255003001
Tab. 2/2/2 Zestawienie szaf 19 cali firmy Moeller.
81
Przy urzdzaniu punktu dystrybucyjnego naley zadba o odpowiedni jego wentylacj. Jeeli
bdzie si korzysta z urzdze aktywnych, ktre nie wydzielaj zbyt duo ciepa (np. switch)
wystarczy chodzenie pasywne poprzez odpowiednie szczeliny wentylacyjne w dnie i pokrywie
szafy. Przy instalacji elementw, ktre wytwarzaj wiksze iloci ciepa (np. serwer) zaleca si
stosowanie aktywnych elementw chodzcych, np. panelu wentylacyjnego typu NWS-LUE/SCH.
Przy instalowaniu ekranowanych elementw okablowania strukturalnego (skrtka typu FTP lub
STP) naley zadba o uziemienie szafy sieciowej.
Najbezpieczniejszym rozwizaniem jest doprowadzenie uziemienia sieci teleinformatycznej do
gwnej szyny uziemiajcej budynku przy pomocy kabla uziemiajcego miedzianego typu linka
o przekroju 16 mm2.
3. Przykadowy projekt sieci lokalnej
3.1 Zaoenia wstpne
Celem niniejszego projektu jest wykonanie dokumentacji okablowania strukturalnego przykadowej sieci lokalnej w domu jednorodzinnym.
System okablowania strukturalnego zosta oparty o osprzt sieciowy serii Xpatch firmy Moeller.
Okablowanie powinno zosta tak poprowadzone, aby nie przekracza odlegoci 100 m midzy
komputerem a urzdzeniem aktywnym (switch), oraz tak by nie narazi niepotrzebnie okablowania na zniszczenia.
Kady kabel zostanie doprowadzony do gniazda sieciowego kat 5e (typ DNW-DD80/2RJ45/5E/BG).
Zostanie ono odpowiednio opisane.
Projekt zakada umoliwienie uytkownikom sieci korzystania ze wspdzielenia zasobw (pliki
oraz drukarki) oraz ewentualne podczenie sieci lokalnej do Internetu.
3.2 Podczenie sieci lokalnej do Internetu projekt logiczny sieci.
Przedstawiona w niniejszym projekcie sie lokalna moe zosta podczona do Internetu na wiele
sposobw zasadniczo moliwe jest skorzystanie z dowolnego rodzaju dostpu oferowanego na
rynku usug internetowych w Polsce.
Najczstszym sposobem poczenia sieci domowej do Internetu bdzie skorzystanie z usugi firmy
telekomunikacyjnej technologia xDSL - lub telewizji kablowej. Ten sposb poczenia z Internetem
realizuje si zazwyczaj za pomoc odpowiedniego, dostarczanego przez operatora, modemu podczonego do routera. Ze wzgldu na du popularno dostpu do Internetu opartego na technologii DSL na rynku dostpne s rwnie routery z wbudowanym modemem DSL.Naley zaznaczy,
e cze internetowe nie jest konieczne dla prawidowego dziaania projektowanej sieci lokalnej
w najprostszej wersji do jej dziaania wystarczy switch, ktry umoliwi poprawn komunikacj
midzy urzdzeniami oraz router z wbudowanym serwerem DHCP odpowiedzialny za przydzielanie adresw poszczeglnym urzdzeniom w sieci. Zastosowanie serwera jest najbardziej zaawansowanym rozwizaniem. Dziki instalacji w serwerze odpowiednich kart rozszerze umoliwia
ono skorzystanie z dostpu do Internetu na przykad za porednictwem cza satelitarnego, czy
te sieci telefonii GSM, za instalacja odpowiedniego oprogramowania umoliwia filtrowanie
treci, do ktrych maj dostp uytkownicy sieci lokalnej (przykadowo blokowanie dostpu do
niepodanych stron www). Jeeli dostawca usugi dostpu do Internetu przyznaje abonentowi
stay adres IP z puli adresw publicznych, moliwe jest rwnie publikowanie wasnych treci
w Internecie (np. stron WWW) bez koniecznoci korzystania z usugi zewntrznej firmy (hostingu).
82
Poniszy diagram prezentuje moliwe rodzaje podczenia sieci lokalnej do Internetu

oraz poczenia logiczne midzy poszczeglnymi urzdzeniami aktywnymi.
Rys. 2/3/1 Przykadowe poczenia logiczne midzy poszczeglnymi urzdzeniami aktywnymi w punkcie
dystrybucyjnym
3.3 Okablowanie budynku projekt fizyczny sieci.

System okablowania zosta oparty na nastpujcych zasadach:
- Podstawowym rodzajem kabla jest skrtka czteroparowa (UTP) kategorii 5e. Jako e moe
ona przenosi sygnay o czstotliwoci nawet 100 MHz, temu moliwe jest zastosowanie technologii sieciowej Fast Ethernet, umoliwiajcej przesyanie danych z prdkoci
do 1000 Mbps (1 Gbit/s Ethernet).
- Projekt zakada umiejscowienie okablowania sieciowego pod tynkiem w rurach gitkich
karbowanych typu peschel o przekroju 16 mm.
- Wprowadzone zostao oznakowanie wszystkich kabli. Powinny one zosta oznaczone w sposb czytelny w odlegoci 0,15 m od kocw oraz w miejscach krzyowania si duej liczby
kabli.
- Wprowadzony zosta system oznaczania kabli sieciowych oparty na oznaczeniach gniazd
komputerowych wedug nastpujcego kodu:
xx/y/z
Gdzie poszczeglne elementy oznaczaj:
xx dwie litery oznaczajce pomieszczenie:
P1 pokj 1
P2 pokj 2
P3 pokj 3
SA salon
KU kuchnia
PG pomieszczenie gospodarcze
y nr gniazda abonenckiego w pomieszczeniu (bdzie to zazwyczaj cyfra 1, jedynie
w salonie przewidziane s dwa gniazda abonenckie)
z oznaczenie gniazda sieciowego w module sieciowym (L lewe, R prawe)
Czyli przykadowo kod SA/2/L oznacza lewe gniazdo sieciowe w module sieciowym nr 2
w salonie.
- Wszystkie punkty abonenckie zbiegaj si w punkcie dystrybucyjnym umieszczonym w sieni
w szafie wiszcej 19 cali (typ NWE-4B12/GL/ZS).
83
- Szaf wiszc naley zamontowa w sposb umoliwiajcy do niej swobodny dostp.
Rys. 2/3/2 Schemat okablowania sieciowego w budynku
Przewd czcy elementy sieci z przecznikiem skada si z trzech odcinkw:

- Pierwszy odcinek tworzy kabel krosowy. czy on przecznik (switch) z panelem krosowym. Przewd ten wykonywany jest z cieniutkich niewraliwych na zginanie linek pokrytych
elastyczn koszulk. Zaleca si zastosowanie kabli krosowych firmy Moeller typ
DNW-PC/.../RJ45/RJ45/5E/UTP/.../PV.
- Do panelu krosowego przyczony jest przewd trasowy typu DNW-VK/5E/UTP/24-4P/PVC/B,
pakowany w kartony po 305 m.b. Zakaczany jest on z obu stron gniazdkiem RJ-45.
- Ostatnim odcinkiem jest tak zwany kabel przyczeniowy. czy on kart sieciow zamontowan w komputerze (lub innym urzdzeniu wyposaonym w interfejs sieci LAN, np. drukarce)
z umieszczonym w cianie gniazdem RJ-45, typ DNW-DD80/2RJ45/5E/S/WS osadzonym w puszce podtynkowej.
3.4 Punkt dystrybucyjny (rozdzielnia).
W niniejszym projekcie zosta zastosowany jeden punkt dystrybucyjny MDF. Punkt dystrybucyjny
zostanie urzdzony w szafie wiszcej 19 cali, typ NWE-4B12/GL/ZS. Umoliwia ona instalacje urzdze o cznej wysokoci 12U (1U = okoo 44,45 mm). Szaf naley zamontowa w miejscu oznaczonym na rysunku na wysokoci 150 cm. Naley wykona uziemienie szafy czc j z gwn
szyn uziemiajc budynku GSU przewodem LY 16 mm2. W szafie znajdowa si bd urzdzenia
aktywne takie jak switch, router oraz urzdzenia umoliwiajce dostp do Internetu. Urzdzenia
te powinny zosta dobrane indywidualnie przez uytkownika sieci w zalenoci od jego potrzeb
oraz od rodzaju dostpu do Internetu, na jaki si zdecyduje. Urzdzenia w obudowach wszych
ni 19 cali (tzw. urzdzenia wolnostojce) naley zainstalowa na pce NWS-FAD/19/2HE/T180.
Opcjonalnie w szafie mona rwnie zainstalowa serwer w obudowie rackowej. Nie jest to
jednak element konieczny do prawidowego dziaania sieci. Zasilanie szafy naley doprowadzi
do gniazda typu Z-SD230 zamocowanego na szynie TH35. Z tego gniazda zasilana bdzie listwa
zasilajca NWS-STL/19/7F/S/BL/PL.
84
Na poniszym rysunku pokazana jest kolejno, a take usytuowanie poszczeglnych urzdze

w szafie.
1U
Panel krosowy (typ DNW-PPL19H1/16RJ45/5E/U/00)
1U
Switch (obsugujcy sieci ethernet w technologii 1000Base-T)
2U
Pka
(typ NWS-FAD/19/2HE/T180))
1U
Listwa zasilajca 7 gniazdkowa z wycznikiem

(typ NWS-STL/19/7F/S/BL/PL)
1U
Monitor i klawiatura (opcjonalnie)
Serwer
(opcjonalnie)
6U
Rys. 2/3/3 Schemat rozmieszczenia urzdze w szafie naciennej 19 NWS-4B12/GL/ZS
Do panelu krosowego naley doprowadzi kable od poszczeglnych gniazd sieciowych wedug poniszej tabeli.
1
10
11
12
13
14
15 16
KU/1/L KU/1/R PG/1/L PG/1/R P1/1/L P1/1/R SA/1/L SA/1/R SA/2/L SA/2/R P2/1/L P2/1/R P3/1/L P3/1/R
Tab. 2/3/1 Schemat pocze gniazd sieciowych z panelem krosowym.
Zastosowane w projekcie gniazda sieciowe mog by stosowane nie tylko do podczania kabli
zakoczonych wtykami RJ-45, ale rwnie zwykych kabli telefonicznych zakoczonych kocwka RJ-12 i RJ-11.Jako e w przypadku domowej sieci komputerowej obydwa gniazda w module
sieciowym raczej nie bd wykorzystywane do podczania komputerw, istniejc infrastruktur
mona wykorzysta do montau w budynku instalacji telefonicznej.
Jak ju zostao wspomniane do poprawnego dziaania instalacji telefonicznych stosuje si skrtk
kategorii 3.
Zastosowanie rnych kategorii okablowania w zalenoci od rodzaju sieci ma uzasadnienie ekonomiczne skrtka kategorii 3 jest tasza ni ta kategorii 5e, czy wyszej.
Aby umoliwi uytkownikom moliwie najwygodniejsze korzystanie z instalacji sieciowo telefonicznej naley przyj i konsekwentnie stosowa si do podziau gniazd w moduach sieciowych
na gniazda sieci LAN i gniazda telefoniczne.
Na potrzeby niniejszego projektu przyjto, e lewe gniazdo w module sieciowym suy do podczenia do sieci LAN, za prawe do podczenia do sieci telefonicznej.
Na potrzeby instalacji telefonicznej zastosowano panel krosowy typu
DNW-PPL/19H1/25RJ45TEL/U/00.
Poniszy schemat obrazuje sposb przyczenia poszczeglnych przewodw do paneli krosowych
w centrum dystrybucyjnym.
85
podczenie realizowane za pomoc kabla

UTP kategorii 3
xx/y/z
xx/y/z
- podczenie realizowane za pomoc

kabla UTP kategorii 5e
Panel krosowy telefoniczny DNW-PPL/19H1/25RJ45TEL/U/00

1
KU/1/L
PG/1/L
P1/1/L
SA/1/L
SA/2/L
P2/1/L
P2/1/L
(...)
25
(...)
16
Panel krosowy DNW-PPL/19H1/16RJ45/5E/U/00

1
KU/1/R
PG/1/R
P1/1/R
SA/1/R
SA/2/R
P2/1/R
P3/1/R
Tab. 2/3/2 Schemat pocze gniazd sieciowych z panelem krosowym sieci komputerowej i sieci telefonicznej
3.4 Tabela materiaw zastosowanych do budowy instalacji sieciowej.

Lp
Nr art.
Typ
Nazwa
Ilo
254899
NWS-4B12/GL/ZS
Szafka nacienna 19 dwusekcyjna

z metalowymi drzwiami z szyb
i cylindrycznym zamkiem
1 szt.
237024
DNW-PPL/19H1/16RJ45/5E/U/00
Panel krosowy 19 1U,

kat. 5e, nieekranowany
1 szt
255023
NWS-FFE/19/2HE/T180
Pka staa 19
1 szt.
266876
Z-SD230-BS
Gniazdo na szyn TS 35mm
1 szt.
255399001
NWS-STL/19/7F/S/BL/PL
Listwa zasilajca 19
7 gniazdowa z wycznikiem
1 szt.
254852
NWS-19/S/RGB/V/VD
Uchwyty do pionowego prowadzenia kabli
3 szt.
285326
DNW-VK/5E/UTP/24-4P/PVC/B
Skrtka 4x2xAWG24, kat. 5e,

UTP, PVC, karton 305 m
1 szt.
237046
DNW-PC-0150/RJ45/RJ45/5E/UTP/GR/PV
Kable krosowe kat. 5e nieekranowane UTP, powoka PVC
16 szt.1)
237032
DNW-DD80/2RJ45/5E/S/WS
Gniazda sieciowe 2 x RJ45,

kat. 5e ekranowane 80 x 80
(biae)
7 szt.
1) W zestawieniu uwzgldniono ilo kabli krosowych konieczn do instalacji urzdze w szafie 19.
Naley pamita, ze konieczne bd rwnie kable suce do podczenia urzdze kocowych
korzystajcych z sieci lokalnej (komputery) do punktw abonenckich (gniazd sieciowych).
Tab. 2/3/3 Zestawienie materiaw i urzdze uytych do budowy okablowania strukturalnego sieci LAN.
86
CZ III
1. Wstp
Wykorzystanie komputera w pracy osoby zajmujcej si projektowaniem polega na wspomaganiu
okrelonych czynnoci nie za na ich penym zmechanizowaniu i automatyzacji. Uytkownik musi
zna sposoby reprezentacji ukadw zasilania, zagroenia jakie mog wystpi w trakcie eksploatacji
urzdze itd. Oczywicie, podczas projektowania wystpuj czynnoci rutynowe, do ktrych nale
np. prawidowy dobr przewodw, a take zabezpiecze - sprawdzanie ich pod ktem rnych
wymaga. Czsto osoba projektujca zmuszona jest powtarza te czynnoci kilkakrotnie. Pogram
Pajk umoliwia, w kadej chwili tworzenia projektu, sprawdzenie na przykad poprawnoci doboru
zastosowanych przewodw pod wzgldem obcialnoci prdowej dugotrwaej oraz wymogw
dopuszczalnego spadku napicia i natychmiastow edycj parametrw, w przypadku niespenionego kryterium. Pozwala to na skrcenie nierzadko mudnego procesu doboru przewodu zasilajcego
i urzdzenia zabezpieczajcego.
Powtarzanie wszystkich czynnoci zwizanych z metodologi doboru elementw obwodu jest
w niektrych przypadkach zbdne. Decyzj o koniecznoci takiej weryfikacji podejmuje projektant
po skrupulatnym rozwaeniu. Gdy jednak korzysta on z komputera, wiele trudnoci zostaje wyeliminowanych, gdy komputer sam wykonuje waciwe czynnoci. Mona tu wymieni obliczenia
spadku napicia, poprawnoci doboru prdu znamionowego zabezpiecze we wszystkich gaziach
obwodu, czy porwnanie zdolnoci czeniowej aparatw ze spodziewanym prdem zwarciowym.
Korzystanie z komputera jest podane rwnie, by nie pomin niektrych pracochonnych krokw, jak rwnie by dokona oblicze w sposb szybki i precyzyjny. Program Pajk umoliwia
w cigu kilku minut dokonanie wszystkich wymaganych oblicze sieci, wybierajc kolejno z listy
okna dialogowego, bd za pomoc jednej funkcji (Kompleksowa kontrola caej sieci) zweryfikowa
cay projekt pod ktem wszelkich oblicze. Projektant musi mie wiadomo tego, e komputer
stanowi uyteczn pomoc, lecz interpretacja wynikw naley do niego.
2. Programy do wspomagania projektowania
2.1 Program PAJK
Program PAJK przeznaczony jest do projektowania instalacji niskiego napicia i do ich zabezpieczenia w ukadach TN, TT i IT. Napicie znamionowe mona wybra w polu wyboru ze zwykle stosowanych napi, mona wprowadzi inne (nawet do 1000 V). Praca w sieciach TT i IT poszerza
moliwo zastosowania programu praktycznie do wszystkich, wymaganych przez projektantw
przypadkw. Waciwy ukad sieci uzaleniony jest od miejsca zainstalowania rda oraz rozmieszczenia urzdze odbiorczych. W zalenoci od tego projektant decyduje o wygldzie sieci,
czy zastosowa jeden przewd magistralny z wyprowadzeniami do poszczeglnych odbiornikw,
czy te zaprojektowa sie promieniow z rozgazieniem bezporednio przy transformatorze,
ewentualnie kombinacj obu rozwiza poprzednich. Kolejn zalet programu PAJK stanowi
moliwo rozwizania sieci okrnych i przestrzennych. Program umoliwi szybk weryfikacj
zaprojektowanego ukadu sieci i optymalizacj rnych jej konfiguracji.
87
Informacje oglne:
Projektowanie sieci TN/TT/IT o rnych systemach napiciowych do 1000 V, w tym sieci promieniowych i wielowzowych zasilanych z jednego lub wielu rde z moliwoci rwnolegej pracy kilku
ukadw zasilania,
Moliwo symulowania rnych stanw roboczych sieci poprzez odczanie rde i obcie,
wybieranych z otwartej bazy danych elementw zawartych w przejrzystej strukturze drzewa,
Wszystkie obliczenia (spadki napi, rozkad obcienia, impedancja, zwarcia) oparte s na normie
PN-IEC,
Przyjazny interfejs uytkownika, umoliwiajcy atw i szybk prac przy zachowaniu maksymalnej
zmiennoci oraz otwartoci. Sposb sterowania podobny do standardowych systemw CAD\CAE
z opcj eksportu grafiki do formatu DXF i BMP.
Przygotowanie projektu w programie PAJK 2.3;
Metoda tworzenia nowego projektu w programie PAJK wykorzystuje prosty i intuicyjny
interfejs polegajcy na:
a) wykonaniu schematu projektowanej sieci,
b) sparametryzowaniu elementw i urzdze znajdujcych si na schemacie,
c) sprawdzeniu spjnoci i logiki pocze urzdze znajdujcych si na utworzonym schemacie,
d) wykonaniu oblicze i interpretacji ich wynikw,
e) przygotowaniu dokumentacji projektowej.
Tworzenie schematu sieci odbywa si poprzez wybranie odpowiedniego symbolu urzdzenia
i umieszczenie go w danym miejscu na rysunku. Wykonywanie kadego projektu zaczyna si
od wyboru sposobu zasilania ukadu. Mona tego dokona dobierajc pojedynczo poszczeglne
elementy, bd wybra grup elementw za pomoc odpowiedniej ikony. W oknie dialogowym,
pojawiajcym si po wywoaniu grupy elementw mona wybra zarwno obwd zasilajcy
(Rys. 3/2/1), jak i obwd odbiorczy (Rys. 3/2/2)
Rys. 3/2/1 Grupa elementw reprezentujca zasilanie
Rys. 3/2/2 Grupa elementw reprezentujca odbir
z sieci nadrzdnej SN
oglny zabezpieczony wycznikiem
Wywoane elementy wstawiane s do projektu tak, aby utworzyy spjny ukad pocze odzwierciedlajcy struktur projektu zgodn z zaoeniami projektowymi. Naley zatem pamita,
i kady wze sieci ma swoje odzwierciedlenie w programie w postaci szyn rozdzielczych.
Schemat struktury projektowanej sieci krelonej w PAJKU przedstawiono na rysunku 3/2/3.
88
NET1
US=V, Sk``=MWA
TR1
Sr=KVA
W1
m
FA1
NOD1
FA2
W2
m
LOAD1
UI=V, PI=KW
FA3
FA4
W3
m
FA5
W4
m
LOAD2
W5
m
LOAD3
UI=V, PI=KW
LOAD4
UI=V, PI=KW
UI=V, PI=KW
Rys. 3/2/3 Przykadowy schemat sieci wykonany w programie PAJK
Po zakoczeniu etapu wstawiania elementw mona przej do etapu parametryzowania poszczeglnych aparatw (Rys. 3/2/4), ktry polega na okreleniu typu urzdzenia i jego parametrw znamionowych, w czym pomaga zaimplementowana w programie baza danych (Rys. 3/2/5).
Okno parametryzowania wycznika
Okno parametryzowania kabla
2
3
1
4
Rys. 3/2/4 Okna parametryzowania elementw w programie PAJK.
89
Z rozwijanego drzewa
zawierajcego grupy
wycznikw wybierany
jest aparat o okrelonej
zdolnoci czeniowej,
charakterystyce
wyzwolenia oraz iloci
biegunw, np.wycznik
1-polowy o charakterystyce B
oraz Ics=6 kA
do zabezpieczenia obwodu
gn. wtyczkowych F1
Rys. 3/2/5 Baza danych wycznikw w programie PAJK.
Rys. 3/2/6 Baza danych kabli/przewodw w programie PAJK
3
Rys. 3/2/7 Okno wyboru sposobu prowadzenia instalacji
4
Rys. 3/2/8 Okno informacyjne moduu obcialnoci prdowej
90
Parametryzujc przewd/kabel zaleca si postpowanie wedug opisanej poniej kolejnoci:

- Klikajc na ikon Baza danych pojawia si okno dialogowe (Rys. 3/2/6), w ktrym uytkownik wybiera z rozwijanego drzewa kabel o okrelonym materiale przewodzcym y, materiale
izolacji kabla, iloci y oraz przekroju,
- W okienko okrelajce dugo kabla rcznie wpisywana jest dana warto, dla kabla W2.1
wpisano 15 m.
- Klikajc na ikon Wybierz uoenie pojawia si okno dialogowe (Rys. 3/2/7), w ktrym uytkownik wybiera sposb prowadzenia kabla/przewodu. Ta cz procesu parametryzowania
kabla jest w caoci oparta na wytycznych normy PN-IEC 60364-5-523 Obcialno prdowa
dugotrwaa przewodw.
- Klikajc na ikon Obcialno prdowa pojawia si okno (Rys. 3/2/8) informujce uytkownika jaka jest obcialno prdowa dugotrwaa dla uoenia w powietrzu (E,F) oraz dla
wybranego wczeniej sposobu prowadzenia instalacji.
Rys. 3/2/9 Okno wyboru oblicze sieci
Rys. 3/2/10 Wynik sprawdzenia ukadu pocze sieci
Wszystkie wykonywane czynnoci maj swoje przeoenie bezporednio na tworzony schemat

i mog by kontrolowane przez uytkownika na bieco. Nastpnie, po sprawdzeniu ukadu pocze sieci nastpuje faza oblicze, interpretacja wynikw i ewentualnych korekt.
91
Symbol
Oznaczenia
typu
NOD3
Wyniki oblicze
Prd zwarciowy na szynach rozdzielnicy
Prd zwarciowy przy odbiorniku
Ik3p
Ik1p
Ik3p
Ik1p
Spadki napicia
w poszczeglnych
obwodach
Ik3p=4,631kA
Ikm=7,735kA
Ik1p=2,129kA
Ikm=3,473kA
Ik3p=4,6307kA
Ik1p=2,1289kA
Ik3p=1,7436kA
(Podgrzewacz)
Ik1p=0,4138kA
(Gniazda 4)
dUv=1,01/1,02/
0,98% Iv=80,31/
82,57/71,92A
W2.1
YKY 5x35
W7
YDY 3x2.5
Ik3p=0,0kA
Ik1p=0,4138kA
dUv=2,03/0,0/
0,0%
Iv=9,2/0,0/0,0A
W9
YDY 5x2.5
Ik3p=1,7436kA
Ik1p=1,0729kA
dUv=0,62/0,62/
0,62% Iv=13,1/
13,1/13,1A
Ik3p
Ik1p
Spadki napicia
w poszczeglnych
obwodach
Ik3p
Gn. 4
Pn=2kW
Podgrz. Pn=9kW
Ik1p
Ik1p=0,414kA
Ikm=0,673kA
Ik1p=0,4138kA
Ik3p=1,7436kA
Ik3p=1,744kA
Ikm=2,836kA
Ik1p=1,0729kA
Tab. 3/2/1 Zestawienie wynikw oblicze z programu Pajk
92
Ik3p=1,073kA
Ikm=1,754kA
Rys. 3/2/11 Schemat elektryczny wykonany w programie Pajk
93
Porwnanie i interpretacja wynikw oblicze.

a) Prd zwarciowy 3-fazowy na szynach rozdzielnicy
- Wynik otrzymany z programu PAJK Ik3 = 4,631 kA
- Wynik uzyskany z oblicze projektowych Ik3 = 5,026 kA
Rnica otrzymanych wynikw jest nastpstwem stosowania rnego sposobu reprezentacji impedancji ptli zwarciowej. Program Pajk korzysta z macierzy impedancji zwarciowej
w przeciwiestwie do oblicze rcznych opartych na uproszczonych wzorach.
b) Prd zwarciowy 1-fazowy na szynach rozdzielnicy
- Wynik uzyskany z oblicze projektowych Ik1 = 2,276 kA
Prd zwarciowy 1-fazowy liczony w projekcie zosta wyznaczony metod uproszczon nie
uwzgldniajc impedancji skadowej zerowej transformatora oraz kabli zasilajcych
c) Prd zwarciowy 1-fazowy w obwodzie W/4 Gniazdo 4
- Wynik otrzymany z programu PAJK Ik1 = 413 A
- Wynik uzyskany z oblicze projektowych Ik1 = 366 A
Pomijalnie maa rnica w obliczeniu prdu zwarcia 1-fazowego w obwodzie gniazd wtyczkowych jest konsekwencj stosowania metody uproszczonej.
d) Prd zwarciowy 3-fazowy w obwodzie W/6 Podgrzewacz
- Wynik uzyskany z oblicze projektowych Ik3= 1,895 kA
Rnica otrzymanych wynikw jest nastpstwem stosowania rnego sposobu reprezentacji impedancji ptli zwarciowej. Program Pajk korzysta z macierzy impedancji zwarciowej
w przeciwiestwie do oblicze rcznych opartych na uproszczonych wzorach.
Spadek napicia na wybranych obwodach
Spadek napicia na kablu W2.1
- Wynik uzyskany z oblicze projektowych U = 0,17 %
- Wynik otrzymany z programu PAJK U = 0,98 %
Rnica w wynikach obliczenia spadku napicia na kablu zasilajcym rozdzielnic gwn
wynika po pierwsze z rnicy mocy przewidzianej w projekcie po uwzgldnieniu wspczynnikw jednoczesnoci (moliwe jest przygotowanie schematu zastpczego, uwzgldniajcego
ww. wielkoci), a rzeczywist moc zainstalowan, ktra jest reprezentowana na schemacie
programu Pajk, po drugie z rnych metod obliczeniowych i w kocu z niedoskonaoci
algorytmu oblicze zwizanych ze spadkiem napi. Odpowiednia atka do programu poprawiajca ten problem jest ju przygotowywana i bdzie dostpna na www.moeller.pl
Spadek napicia na kablu W7 Kabel zasilajcy gn4
Na wynik wpywaj inne metody oblicze oraz uproszczenia obliczeniowe.
Spadek napicia na kablu W9 kabel zasilajcy podgrzewacz
W tym przypadku rnica w wynikach jest tak niewielka, i moe wynika ze skoczonej reprezentacji liczby przy rcznych obliczeniach oraz zaokrglenia ostatecznego wyniku.
94
2.2 XPD jest programem sucym do kofigurowania aparatw w szafach rozdzielczych.

Jest to darmowy i niezaleny program ktrego interfejs przypomina znane aplikacje typu Cad.
Gwne funkje programu XPD:
- rysowanie schematw jednokreskowych
- prosty dobr aparatury do tworzonego projektu
- dobr szafy rozdzielczej
- rysowanie widokw elewacji
- przygotowywanie zestawie materiaowych
Rys. 3/2/12 Rysowanie schematw jednokreskowych
Program umoliwia take stworzenie wasnej

bazy blokw rysunkowych (symboli elektrycznych jak i widokw aparatw) i wykorzystanie
jej nastpnie przy projektowaniu. Istnieje moliwo eksportu/importu do formatu DXF
i DWG
Program umoliwia w prosty sposb dobra
elementy rozdzielni oraz aparatur do elewacji.
Rys. 3/2/13 Dobr aparatury do tworzonego projektu
95
XPD jest dostpny na stronie

www.moeller.pl oraz w biurach
handlowych w caej Polsce.
Rys. 3/2/14 Widok elewacji
Przygotowanie projektu w programie XPD

Tworzymy nowy plik rysunkowy ktry pozwoli nam narysowa schemat.
1. Nowy plik Schemat.MOE
2. Wykorzystujc istniejc baz symboli elektrycznych tworzymy schemat elektryczny
Rys. 3/2/15 Przykadowy schemat elektryczny
96
3. Przy tworzeniu schematu, kademu symbolowi moemy przypisa konkretny aparat
Rys. 3/2/16 Przypisanie aparatw do symboli elektrycznych
4. Po narysowaniu schematu i dobraniu aparatw z bazy, wybieramy obudow rozdzielni
Rys. 3/2/17 Gotowy widok elewacji
97
CZ IV
Rys. 4/1/1 Zasada dziaania systemu sterownia bezprzewodowego Xcomfort
1. Wstp
Moeller wprowadzi do swojej oferty rozwizania inteligentnego budynku, gdzie komunikacja
pomidzy nadajnikiem i urzdzeniem odbiorczym odbywa si drog radiow. Taki system nadaje si
idealnie do naszych domw np. do sterowania owietleniem, roletami, ogrzewaniem, itp. Mona go
rwnie wykorzysta w biurach oraz innych obiektach uytecznoci publicznej.
System oferowany przez firm Moeller daje nam, uytkownikom, szerokie pole manewru jeeli chodzi
o dziaanie instalacji.
Podstawow zalet systemu jest prostota sterowania - moemy z dowolnego miejsca w naszym
domu uruchamia urzdzenia za pomoc pilota lub innego urzdzenia sterujcego.
Drug rzecz jest elastyczno - moemy zmieni sposb dziaania poszczeglnych urzdze, bez
koniecznoci przeprowadzania kolejnego remontu.
Trzecim czynnikiem s niskie koszty adaptacji w porwnaniu do innych systemw. Uytkownik moe
rozpocz budow swojej instalacji od kilku urzdze i z czasem dodawa kolejne, rozbudowujc j.
Sterowanie odbywa si w sposb radiowy, czyli nie potrzebne jest poprowadzenie przewodu
pomidzy urzdzeniem sterujcym i wykonawczym, tak jak to ma miejsce w systemie EIB. Nadajniki
w systemie sterowania bezprzewodowego firmy Moeller s zasilane z wbudowanej w przycisk baterii
(trwao do 10 lat). Nie ma potrzeby doprowadzania do nich przewodw zasilajcych (230 V), tak
jak to ma miejsce w tradycyjnej instalacji. Dziki temu nadajniki takie jak przyciski moemy umieszcza w dowolnym miejscu budynku, np. na cianie lub na szafce obok ka.
Ponadto charakteryzuj si one unikalnym wygldem i kolorami oraz maymi gabarytami (co wida
na zdjciu). Od spodu s zupenie paskie.
Rys. 4/1/2 Bezprzewodowy przycisk z nadajnikiem

98
Montau urzdze wykonawczych dokonuje si bardzo prosto i szybko nie robic przy tym zbdnego baaganu. Nie ma koniecznoci skuwania cian, a instalacja aparatw odbywa si poprzez
woenie urzdze wykonawczych do puszek podtynkowych lub obudw sterowanych urzdze
i podczenia do nich zasilania.
Rys. 4/1/3 Sposb montau odbiornikw sterujcych w puszkach podtynkowych
Urzdzenia sterujce umieszczamy w dowolnym miejscu, tam gdzie bdzie to najwygodniejsze dla
uytkownika. Ich montau dokonuje si przez przyklejenie na tam dwustronn lub tak jak tradycyjny osprzt na wkrty.
W ofercie oprcz systemu sterowania bezprzewodowego znajduje si osprzt elektryczny z serii
C100, w tym samym, eleganckim wygldzie, w postaci: gniazd naciennych, przyciskw, czujek alarmowych oraz innych elementw.
2. Programowanie
Programowanie urzdze, z zakresu sterowania bezprzewodowego, jest proste i mona je wykona
na dwa sposoby:
Pierwszy z nich programujemy urzdzenia za pomoc rubokrta (pokazuj to ilustracje poniej).
Mamy wtedy dostpne podstawowe funkcje aparatw tzw. tryb BASIC.
W odbiornik sterujcy
do puszki podtynkowej
w cianie i podcz
waciwie przewody,
zgodnie ze schematem
na aparacie
rubokrtem krtko
(<0,5sek.) nacinij przycisk
PROG ON/OFF. Zapali si
czerwona dioda
obok przycisku
Nacinij klawisz, ktry

ma sterowa urzdzeniem
i od razu zapali si dwa razy
czerwona dioda
na odbiorniku
Ponownie, nacinij krtko

rubokrtem na odbiorniku
(<0,5sek.), eby zapamita
ustawienia; zganie
czerwona dioda
Rys. 4/2/1 Programowanie urzdze bezprzewodowych za pomoc rubokrta - tryb BASIC
Drugi z nich odbywa si przy uyciu komputera klasy PC ze zczem szeregowym (RS-232), podczonym moduem do programowania przez komputer i zainstalowanym darmowym oprogramowaniem
MRF (program bdzie mia rwnie polsk wersj jzykow). Przy tym sposobie programowania
mamy dostpne wszystkie funkcje systemu sterowania bezprzewodowego tzw. tryb COMFORT.
99
komputer klasy PC
modu do programowania
przez komputer
program MRF
(w jzyku polskim)
Rys. 4/2/2 Programowanie urzdze bezprzewodowych przez komputer - tryb COMFORT
Program jest intuicyjny w obsudze, wszystkie aparaty s pokazane za pomoc symboli graficznych,
co uatwia ich programowanie. Urzdzenia czymy ze sob liniami (tak jak wida to na rysunku),
nastpnie z rozwijanego menu wybieramy funkcj, ktra ma by realizowana.
Rys. 4/2/3 Przykad wykonywania pocze urzdze nadawczych i odbiorczych w programie MRF
Zaprogramowana instalacja w programie wyglda bardzo przejrzycie (wida to na zdjciu)
100
3. Opis dziaania
Rys. 4/3/1 Rozmieszczenie urzdze systemu Xcomfort do sterowania roletami i gniazdami elektrycznymi
Sterowanie rolet i gniazd elektrycznych w systemie Xcomfort

Przy pomocy systemu sterowania radiowego w wygodny i prosty sposb mona sterowa aluzjami
w naszym domu. Dziki zainstalowanemu panelowi sterujcemu Room-Manager moemy w sposb
niezaleny sterowa trzema roletami okiennymi. Mamy moliwo ustawienia trzech trybw pracy
w cigu jednego dnia, np. noc rolety zamknite, poranek rolety znajdujce si na wschodniej
elewacji maj by otwarte do poowy, popoudnie rolety na wschodniej elewacji maj by otwarte
cakowicie. Podobnie moemy zaprogramowa drug centralk obsugujc zachodni elewacj.
Oczywicie sterowanie roletami da si rwnie wykona przy uyciu przyciskw umieszczonych przy
oknach lub pilotem.
Moliwe jest zabezpieczenie gniazd znajdujcych si na zewntrznej elewacji. Dziki temu, wtedy
gdy nie uywamy urzdze zewntrznych, np. kosiarki lub innego urzdzenia, moliwe jest wyczenie napicia w gniazdku, za pomoc pilota lub przycisku, umieszczonego w jego bezporednim
ssiedztwie.
Podobnie moemy postpi z wyczaniem napicia w gniazdach w pokoju dziecicym. Jest to
doskonae rozwizanie przy maych dzieciach, bo mamy pewno, e nawet przy manipulowaniu
przez nasze pociechy w gniazdku, s one bezpieczne.
101
Rys. 4/3/2 Rozmieszczenie urzdze systemu Xcomfort do sterowania owietlenia
Sterowanie owietleniem za pomoc systemu Xcomfort

Moemy rwnie zainstalowa wycznik gwny ktry bdzie umieszczony przy drzwiach wyjciowych, dziki ktremu moemy wyczy wszystkie wiata w domu.
W garau moemy zastosowa nadajnik z wejciem binarnym, ktry bdzie wcza wiato wewntrz,
kiedy otworz si drzwi. Ich zamknicie moe powodowa zgaszenie wiata, ale po ustawionym
przez nas czasie, np. 1 min.
Wszystkimi wiatami, w caym domu moemy take sterowa w sposb mobilny dziki pilotowi.
Mona rwnie przerobi istniejc instalacj (tradycyjny osprzt elektroinstalacyjny) na sterowanie
bezprzewodowe. Naley w takim wypadku podczy tradycyjny cznik do nadajnika z wejciem
binarnym i nasz zwyky cznik stanie si radiowym.
102
Rys. 4/3/3 Rozmieszczenie urzdze systemu Xcomfort do sterowania ogrzewania elektrycznego
Sterowanie ogrzewaniem elektrycznym za pomoc systemu Xcomfort.

Sterowanie ogrzewaniem elektrycznym moemy dokonywa poprzez panel sterujcy Room-Manager.
Rwnie tutaj dzielimy obiekt po trzy pokoje i sterujemy w nich ogrzewaniem. Istnieje moliwo
ustawienia czterech trybw pracy (komfort, normalny, noc i grzanie minimalne), dziki czemu ogrzewanie bdzie optymalne. Moemy sterowa parametrami w zalenoci od dnia tygodnia, niezalenie
dla kadego pomieszczenia. Panel sterujcy ma wbudowany czujnik temperatury i tam gdzie si
znajduje nie trzeba montowa dodatkowego czujnika. Trzeba natomiast to uczyni w pozostaych
dwch pokojach. Naley zamontowa tam czujnik temperatury lub termostat pokojowy. Przy wszystkich oknach mona umieci nadajniki z wejciami binarnymi i podczy do nich styki (kontaktrony)
informujce je o otwarciu okna. Wtedy ogrzewanie bdzie wyczane, dziki czemu bdziemy mieli
oszczdno energii, poniewa grzanie przy otwartych oknach jest bezcelowe.
103
Wyczniki rnicowoprdowe
Wyczniki rnicowoprdowe CFI6
wytrzymao na udar prdowy 250 A, typ AC
SG21102
SG21202
In/In (A)
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
2-biegunowy
25/0,03
25/0,10
25/0,30
25/0,50
40/0,03
40/0,10
40/0,30
40/0,50
63/0,03
63/0,10
63/0,30
63/0,50
CFI6-25/2/003
CFI6-25/2/01
CFI6-25/2/03
CFI6-25/2/05
CFI6-40/2/003
CFI6-40/2/01
CFI6-40/2/03
CFI6-40/2/05
CFI6-63/2/003
CFI6-63/2/01
CFI6-63/2/03
CFI6-63/2/05
235753
235754
235755
235756
235760
235761
235762
235763
235768
235769
235770
235771
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
4-biegunowy
25/0,03
25/0,10
25/0,30
25/0,50
40/0,03
40/0,10
40/0,30
40/0,50
63/0,03
63/0,10
63/0,30
63/0,50
CFI6-25/4/003
CFI6-25/4/01
CFI6-25/4/03
CFI6-25/4/05
CFI6-40/4/003
CFI6-40/4/01
CFI6-40/4/03
CFI6-40/4/05
CFI6-63/4/003
CFI6-63/4/01
CFI6-63/4/03
CFI6-63/4/05
235776
235777
235778
235779
235784
235785
235786
235787
235792
235793
235794
235795
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
Wyczniki rnicowoprdowe CFI6

wytrzymao na udar prdowy 250 A, czue na prd
sinusoidalny i wyprostowany pulsacyjny, typ A
In/In (A)
SG21102
SG21202
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
25/0,03
25/0,10
25/0,30
40/0,03
40/0,10
40/0,30
40/0,50
63/0,03
63/0,10
63/0,30
63/0,50
CFI6-25/2/003-A
CFI6-25/2/01-A
CFI6-25/2/03-A
CFI6-40/2/003-A
CFI6-40/2/01-A
CFI6-40/2/03-A
CFI6-40/2/05-A
CFI6-63/2/003-A
CFI6-63/2/01-A
CFI6-63/2/03-A
CFI6-63/2/05-A
235757
235758
235759
235764
235765
235766
235767
235772
235773
235774
235775
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
4-biegunowy
25/0,03
25/0,10
25/0,30
25/0,50
40/0,03
40/0,10
40/0,30
40/0,50
63/0,03
63/0,10
63/0,30
63/0,50
CFI6-25/4/003-A
CFI6-25/4/01-A
CFI6-25/4/03-A
CFI6-25/4/05-A
CFI6-40/4/003-A
CFI6-40/4/01-A
CFI6-40/4/03-A
CFI6-40/4/05-A
CFI6-63/4/003-A
CFI6-63/4/01-A
CFI6-63/4/03-A
CFI6-63/4/05-A
235780
235781
235782
235783
235788
235789
235790
235791
235796
235797
235798
235799
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
2-biegunowy
Osprzt:
Styk pomocniczy
dobudowa z lewej strony
Styk pom. do sygnalizacji zadziaania
dobudowa z prawej strony
Aparaty do automatycznego ponownego zaczania
Modu do zdalnego wyzwalania
104
Typ
Nr artykuu
Z-HK (1 zw.+1 roz.)
248432
Z-NHK (2przem.)
Z-FW-..
Z-FAM
248434
248293
Wyczniki rnicowoprdowe PFIM
wytrzymao na udar prdowy 250 A, typ AC
In/In (A)
SG5302
SG5402
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
100/0,03
100/0,10
100/0,30
PFIM-100/2/003
PFIM-100/2/01
PFIM-100/2/03
102821
102874
102822
1 / 60
1 / 60
1 / 60
4-biegunowy
100/0,03
100/0,10
100/0,30
100/0,50
PFIM-100/4/003
PFIM-100/4/01
PFIM-100/4/03
PFIM-100/4/05
102823
102824
102825
102826
1
1
1
1
2-biegunowy
/
/
/
/
30
30
30
30

wytrzymao na udar prdowy 250 A,
czue na prd sinusoidalny i wyprostowany pulsacyjny, typ A
In/In (A)
SG18902
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
PFIM-100/2/01-A
PFIM-100/2/03-A
102827
102828
1 / 60
1 / 60
PFIM-100/4/003-A
PFIM-100/4/01-A
PFIM-100/4/03-A
PFIM-100/4/05-A
102829
102870
102871
102872
1
1
1
1
2-biegunowy
100/0,10
100/0,30
SG19102
Typ
4-biegunowy
100/0,03
100/0,10
100/0,30
100/0,50
105
/
/
/
/
30
30
30
30
wytrzymao na udar prdowy 3 kA, typ G (VE E 8601)

In/In (A)
SG19302
SG19502
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
25/0,03
25/0,10
40/0,03
40/0,10
PFIM-25/2/003-G
PFIM-25/2/01-G
PFIM-40/2/003-G
PFIM-40/2/01-G
235710
235711
235712
235713
1
1
1
1
/
/
/
/
60
60
60
60
4-biegunowy
40/0,03
40/0,10
63/0,03
63/0,10
80/0,03
100/0,03
100/0,3
PFIM-40/4/003-G
PFIM-40/4/01-G
PFIM-63/4/003-G
PFIM-63/4/01-G
PFIM-80/4/003-G
PFIM-100/4/003-G
PFIM-100/4/03-G
235714
235716
235862
235863
104385
104383
104384
1
1
1
1
1
1
1
/
/
/
/
/
/
/
30
30
30
30
30
30
30
2-biegunowy
wytrzymao na udar prdowy 3 kA, typ G/A (VE E 8601)

In/In (A)
SG19502
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
PFIM-40/4/003-G/A
PFIM-63/4/003-G/A
PFIM-100/4/003-G/A
PFIM-100/4/03-G/A
235715
235718
102875
102873
1
1
1
1
4-biegunowy
40/0,03
63/0,03
100/0,03
100/0,3
/
/
/
/
30
30
30
30
selektywne + wytrzymae na udar prdowy 5 kA, typ S/A
SG19902
In/In (A)
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
4-biegunowy
100/0,30
PFIM-100/4/03-S/A
290220
1 / 30
Osprzt:
Styk pomocniczy
dobudowa z lewej strony
Styk pomocniczy do sygnalizacji zadziaania
dobudowa z prawej strony
Aparaty do automatycznego
ponownego zaczania
Obudowy
106
Typ
Nr artykuu
Z-HK (1zw.+1roz.)
248432
Z-NHK (2przem.)
248434
Z-FW-..
KLV-TC-2
KLV-TC-4
276240
276241
Wyczniki nadprdowe
Charakterystyka B
Wyczniki nadprdowe CLS6

Charakterystyka B, znamionowa zwarciowa zdolno czeniowa 6 kA
Prd znamionowy In (A)
SG15802
SG16302
SG6202
SG6602
SG7002
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
50
63
CLS6-B2
CLS6-B4
CLS6-B6
CLS6-B10
CLS6-B13
CLS6-B16
CLS6-B20
CLS6-B25
CLS6-B32
CLS6-B40
CLS6-B50
CLS6-B63
269605
269606
269607
269608
269609
270340
270341
270342
270343
270344
270345
270346
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
1+N-biegunowy
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
50
63
CLS6-B2/1N
CLS6-B4/1N
CLS6-B6/1N
CLS6-B10/1N
CLS6-B13/1N
CLS6-B16/1N
CLS6-B20/1N
CLS6-B25/1N
CLS6-B32/1N
CLS6-B40/1N
CLS6-B50/1N
CLS6-B63/1N
270437
270438
270439
270440
270441
270442
270443
270444
270445
270446
270447
270448
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
2-biegunowy
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
50
63
CLS6-B2/2
CLS6-B4/2
CLS6-B6/2
CLS6-B10/2
CLS6-B13/2
CLS6-B16/2
CLS6-B20/2
CLS6-B25/2
CLS6-B32/2
CLS6-B40/2
CLS6-B50/2
CLS6-B63/2
270369
270370
270371
270372
270373
270374
270375
270376
270377
270378
270379
270380
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
3-biegunowy
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
50
63
CLS6-B2/3
CLS6-B4/3
CLS6-B6/3
CLS6-B10/3
CLS6-B13/3
CLS6-B16/3
CLS6-B20/3
CLS6-B25/3
CLS6-B32/3
CLS6-B40/3
CLS6-B50/3
CLS6-B63/3
270403
270404
270405
270406
270407
270408
270409
270410
270411
270412
270413
270414
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
40
40
40
40
40
40
40
40
40
40
40
40
3+N-biegunowy
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
50
63
CLS6-B2/3N
CLS6-B4/3N
CLS6-B6/3N
CLS6-B10/3N
CLS6-B13/3N
CLS6-B16/3N
CLS6-B20/3N
CLS6-B25/3N
CLS6-B32/3N
CLS6-B40/3N
CLS6-B50/3N
CLS6-B63/3N
270471
270472
270473
270474
270475
270476
270477
270478
270479
270480
270481
270482
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
1-biegunowy
107
120
120
120
120
120
120
120
120
120
120
120
120
Wyczniki nadprdowe
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
CLS6-B2/4
CLS6-B4/4
CLS6-B6/4
CLS6-B10/4
CLS6-B13/4
CLS6-B16/4
CLS6-B20/4
CLS6-B25/4
CLS6-B32/4
CLS6-B40/4
CLS6-B50/4
CLS6-B63/4
270505
270506
270507
270508
270509
270510
270511
270512
270513
270514
270515
270516
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
4-biegunowy
SG17402
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
50
63
Charakterystyka C
SG16302
SG6202
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30

Charakterystyka C, znamionowa zwarciowa zdolno czeniowa 6 kA
SG15802
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
50
63
CLS6-C2
CLS6-C4
CLS6-C6
CLS6-C10
CLS6-C13
CLS6-C16
CLS6-C20
CLS6-C25
CLS6-C32
CLS6-C40
CLS6-C50
CLS6-C63
270347
270348
270349
270350
270351
270352
270353
270354
270355
270356
270357
270358
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
1+N-biegunowy
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
50
63
CLS6-C2/1N
CLS6-C4/1N
CLS6-C6/1N
CLS6-C10/1N
CLS6-C13/1N
CLS6-C16/1N
CLS6-C20/1N
CLS6-C25/1N
CLS6-C32/1N
CLS6-C40/1N
CLS6-C50/1N
CLS6-C63/1N
270449
270450
270451
270452
270453
270454
270455
270456
270457
270458
270459
270460
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
CLS6-C2/2
CLS6-C4/2
CLS6-C6/2
CLS6-C10/2
CLS6-C13/2
CLS6-C16/2
CLS6-C20/2
CLS6-C25/2
CLS6-C32/2
CLS6-C40/2
CLS6-C50/2
CLS6-C63/2
270381
270382
270383
270384
270385
270386
270387
270388
270389
270390
270391
270392
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
1-biegunowy
120
120
120
120
120
120
120
120
120
120
120
120
2-biegunowy
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
50
63
108
Wyczniki nadprdowe
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
50
63
CLS6-C2/3
CLS6-C4/3
CLS6-C6/3
CLS6-C10/3
CLS6-C13/3
CLS6-C16/3
CLS6-C20/3
CLS6-C25/3
CLS6-C32/3
CLS6-C40/3
CLS6-C50/3
CLS6-C63/3
270415
270416
270417
270418
270419
270420
270421
270422
270423
270424
270425
270426
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
40
40
40
40
40
40
40
40
40
40
40
40
3+N-biegunowy
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
50
63
CLS6-C2/3N
CLS6-C4/3N
CLS6-C6/3N
CLS6-C10/3N
CLS6-C13/3N
CLS6-C16/3N
CLS6-C20/3N
CLS6-C25/3N
CLS6-C32/3N
CLS6-C40/3N
CLS6-C50/3N
CLS6-C63/3N
270483
270484
270485
270486
270487
270488
270489
270490
270491
270492
270493
270494
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
4-biegunowy
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
50
63
CLS6-C2/4
CLS6-C4/4
CLS6-C6/4
CLS6-C10/4
CLS6-C13/4
CLS6-C16/4
CLS6-C20/4
CLS6-C25/4
CLS6-C32/4
CLS6-C40/4
CLS6-C50/4
CLS6-C63/4
270517
270518
270519
270520
270521
270522
270523
270524
270525
270526
270527
270528
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
3-biegunowy
SG6602
SG7002
SG17502
SG17402
Charakterystyka D

Charakterystyka D, znamionowa zwarciowa zdolno czeniowa 6 kA
SG15802
SG16302
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
CLS6-D2
CLS6-D4
CLS6-D6
CLS6-D10
CLS6-D13
CLS6-D16
CLS6-D20
CLS6-D25
CLS6-D32
CLS6-D40
270359
270360
270361
270362
270363
270364
270365
270366
270367
270368
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
1+N-biegunowy
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
CLS6-D2/1N
CLS6-D4/1N
CLS6-D6/1N
CLS6-D10/1N
CLS6-D13/1N
CLS6-D16/1N
CLS6-D20/1N
CLS6-D25/1N
CLS6-D32/1N
CLS6-D40/1N
270461
270462
270463
270464
270465
270466
270467
270468
270469
270470
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
1-biegunowy
109
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
120
120
120
120
120
120
120
120
120
120
Wyczniki nadprdowe
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
CLS6-D2/2
CLS6-D4/2
CLS6-D6/2
CLS6-D10/2
CLS6-D13/2
CLS6-D16/2
CLS6-D20/2
CLS6-D25/2
CLS6-D32/2
CLS6-D40/2
270393
270394
270395
270396
270397
270398
270399
270400
270401
270402
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
CLS6-D2/3
CLS6-D4/3
CLS6-D6/3
CLS6-D10/3
CLS6-D13/3
CLS6-D16/3
CLS6-D20/3
CLS6-D25/3
CLS6-D32/3
CLS6-D40/3
270427
270428
270429
270430
270431
270432
270433
270434
270435
270436
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
40
40
40
40
40
40
40
40
40
40
3+N-biegunowy
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
CLS6-D2/3N
CLS6-D4/3N
CLS6-D6/3N
CLS6-D10/3N
CLS6-D13/3N
CLS6-D16/3N
CLS6-D20/3N
CLS6-D25/3N
CLS6-D32/3N
CLS6-D40/3N
270495
270496
270497
270498
270499
270500
270501
270502
270503
270504
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
4-biegunowy
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
CLS6-D2/4
CLS6-D4/4
CLS6-D6/4
CLS6-D10/4
CLS6-D13/4
CLS6-D16/4
CLS6-D20/4
CLS6-D25/4
CLS6-D32/4
CLS6-D40/4
270529
270530
270531
270532
270533
270534
270535
270536
270537
270538
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
2-biegunowy
SG6202
SG6602
SG7002
SG17402
2
4
6
10
13
16
20
25
32
40
3-biegunowy
110
Wyczniki nadprdowe
Charakterystyka C
(na prd stay)
SG17002
SG17202
Wyczniki nadprdowe CLS6-DC (na prd stay)

Charakterystyka C
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
2
3
4
6
10
13
16
20
25
32
40
50
CLS6-C2-DC
CLS6-C3-DC
CLS6-C4-DC
CLS6-C6-DC
CLS6-C10-DC
CLS6-C13-DC
CLS6-C16-DC
CLS6-C20-DC
CLS6-C25-DC
CLS6-C32-DC
CLS6-C40-DC
CLS6-C50-DC
247800
247801
247802
247803
247804
247805
247806
247807
247808
247809
247810
247811
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
2-biegunowy
2
3
4
6
10
13
16
20
25
32
40
50
CLS6-C2/2-DC
CLS6-C3/2-DC
CLS6-C4/2-DC
CLS6-C6/2-DC
CLS6-C10/2-DC
CLS6-C13/2-DC
CLS6-C16/2-DC
CLS6-C20/2-DC
CLS6-C25/2-DC
CLS6-C32/2-DC
CLS6-C40/2-DC
CLS6-C50/2-DC
247812
247813
247814
247815
247816
247817
247818
247819
247820
247821
247822
247823
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
1-biegunowy
Osprzt:
Styki pomocnicze
dobudowa z boku
Styki pomocnicze do sygnalizacji zadziaania
dobudowa z boku
Aparaty do aut. ponownego zaczania
Wyzwalacz wzrostowy
Wyzwalacz podnapiciowy
Obudowa
Dodatkowe zaciski przyczeniowe 35mm2
Blokada dwigni zaczajcej (na kdk)
111
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
120
120
120
120
120
120
120
120
120
120
120
120
Typ
Nr artykuu
Z-AHK (1zw.+1roz.)
248433
Z-NHK (2przem.)
Z-FW-..
Z-ASA/24, Z-ASA/230
Z-USA/..
KLV-TC-2
KLV-TC-4
Z-HA-EK/35
IS/SPE-1TE
248434
248286, 248287
248288-248291
276240
276241
263960
101911
Wyczniki nadprdowe
Wyczniki nadprdowe z moduem rnicowoprdowym CKN6
6 kA, 1+N-biegunowe wytrzymae na udar prdowy 250 A,
czue na prd sinusoidalny, typ AC
In/In (A)
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
6/0,01
10/0,01
13/0,01
16/0,01
6/0,03
10/0,03
13/0,03
16/0,03
20/0,03
25/0,03
32/0,03
40/0,03
6/0,1
10/0,1
13/0,1
16/0,1
20/0,1
25/0,1
32/0,1
40/0,1
6/0,3
10/0,3
13/0,3
16/0,3
20/0,3
25/0,3
32/0,3
40/0,3
CKN6-6/1N/B/001
CKN6-10/1N/B/001
CKN6-13/1N/B/001
CKN6-16/1N/B/001
CKN6-6/1N/B/003
CKN6-10/1N/B/003
CKN6-13/1N/B/003
CKN6-16/1N/B/003
CKN6-20/1N/B/003
CKN6-25/1N/B/003
CKN6-32/1N/B/003
CKN6-40/1N/B/003
CKN6-6/1N/B/01
CKN6-10/1N/B/01
CKN6-13/1N/B/01
CKN6-16/1N/B/01
CKN6-20/1N/B/01
CKN6-25/1N/B/01
CKN6-32/1N/B/01
CKN6-40/1N/B/01
CKN6-6/1N/B/03
CKN6-10/1N/B/03
CKN6-13/1N/B/03
CKN6-16/1N/B/03
CKN6-20/1N/B/03
CKN6-25/1N/B/03
CKN6-32/1N/B/03
CKN6-40/1N/B/03
241083
241093
241103
241113
241084
241094
241104
241114
241429
241453
241477
241501
241081
241091
241101
241111
241430
241454
241478
241502
241082
241092
241102
241112
241431
241455
241479
241503
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
In/In (A)
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
CKN6-6/1N/C/001
CKN6-10/1N/C/001
CKN6-13/1N/C/001
CKN6-16/1N/C/001
CKN6-6/1N/C/003
CKN6-10/1N/C/003
CKN6-13/1N/C/003
CKN6-16/1N/C/003
CKN6-20/1N/C/003
CKN6-25/1N/C/003
CKN6-32/1N/C/003
CKN6-40/1N/C/003
CKN6-6/1N/C/01
CKN6-10/1N/C/01
CKN6-13/1N/C/01
CKN6-16/1N/C/01
CKN6-20/1N/C/01
CKN6-25/1N/C/01
CKN6-32/1N/C/01
CKN6-40/1N/C/01
CKN6-6/1N/C/03
CKN6-10/1N/C/03
CKN6-13/1N/C/03
CKN6-16/1N/C/03
CKN6-20/1N/C/03
CKN6-25/1N/C/03
CKN6-32/1N/C/03
CKN6-40/1N/C/03
241143
241153
241163
241173
241144
241154
241164
241174
241425
241449
241473
241497
241141
241151
241161
241171
241426
241450
241474
241498
241142
241152
241162
241172
241427
241451
241475
241499
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Charakterystyka B
SG4102
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
Charakterystyka C
SG4102
6/0,01
10/0,01
13/0,01
16/0,01
6/0,03
10/0,03
13/0,03
16/0,03
20/0,03
25/0,03
32/0,03
40/0,03
6/0,1
10/0,1
13/0,1
16/0,1
20/0,1
25/0,1
32/0,1
40/0,1
6/0,3
10/0,3
13/0,3
16/0,3
20/0,3
25/0,3
32/0,3
40/0,3
112
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
Wyczniki nadprdowe
Wyczniki nadprdowe z moduem rnicowoprdowym CKN6
6 kA, 1+N-biegunowe, wytrzymae na udar prdowy 250 A,
czue na prd sinusoidalny i wyprostowany pulsacyjny, typ A
In/In (A)
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
6/0,01
10/0,01
13/0,01
16/0,01
6/0,03
10/0,03
13/0,03
16/0,03
20/0,03
25/0,03
32/0,03
40/0,03
6/0,1
10/0,1
13/0,1
16/0,1
20/0,1
25/0,1
32/0,1
40/0,1
6/0,3
10/0,3
13/0,3
16/0,3
20/0,3
25/0,3
32/0,3
40/0,3
CKN6-6/1N/B/001-A
CKN6-10/1N/B/001-A
CKN6-13/1N/B/001-A
CKN6-16/1N/B/001-A
CKN6-6/1N/B/003-A
CKN6-10/1N/B/003-A
CKN6-13/1N/B/003-A
CKN6-16/1N/B/003-A
CKN6-20/1N/B/003-A
CKN6-25/1N/B/003-A
CKN6-32/1N/B/003-A
CKN6-40/1N/B/003-A
CKN6-6/1N/B/01-A
CKN6-10/1N/B/01-A
CKN6-13/1N/B/01-A
CKN6-16/1N/B/01-A
CKN6-20/1N/B/01-A
CKN6-25/1N/B/01-A
CKN6-32/1N/B/01-A
CKN6-40/1N/B/01-A
CKN6-6/1N/B/03-A
CKN6-10/1N/B/03-A
CKN6-13/1N/B/03-A
CKN6-16/1N/B/03-A
CKN6-20/1N/B/03-A
CKN6-25/1N/B/03-A
CKN6-32/1N/B/03-A
CKN6-40/1N/B/03-A
241263
241273
241283
241293
241264
241274
241284
241294
241525
241549
241573
241597
241261
241271
241281
241291
241526
241550
241574
241598
241262
241272
241282
241292
241527
241551
241575
241599
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
In/In (A)
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
CKN6-6/1N/C/001-A
CKN6-10/1N/C/001-A
CKN6-13/1N/C/001-A
CKN6-16/1N/C/001-A
CKN6-6/1N/C/003-A
CKN6-10/1N/C/003-A
CKN6-13/1N/C/003-A
CKN6-16/1N/C/003-A
CKN6-20/1N/C/003-A
CKN6-25/1N/C/003-A
CKN6-32/1N/C/003-A
CKN6-40/1N/C/003-A
CKN6-6/1N/C/01-A
CKN6-10/1N/C/01-A
CKN6-13/1N/C/01-A
CKN6-16/1N/C/01-A
CKN6-20/1N/C/01-A
CKN6-25/1N/C/01-A
CKN6-32/1N/C/01-A
CKN6-40/1N/C/01-A
CKN6-6/1N/C/03-A
CKN6-10/1N/C/03-A
CKN6-13/1N/C/03-A
CKN6-16/1N/C/03-A
CKN6-20/1N/C/03-A
CKN6-25/1N/C/03-A
CKN6-32/1N/C/03-A
CKN6-40/1N/C/03-A
241323
241333
241343
241353
241324
241334
241344
241354
241521
241545
241569
241593
241321
241331
241341
241351
241522
241546
241570
241594
241322
241332
241342
241352
241523
241547
241571
241595
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Charakterystyka B
SG4102
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
Charakterystyka C
SG4102
6/0,01
10/0,01
13/0,01
16/0,01
6/0,03
10/0,03
13/0,03
16/0,03
20/0,03
25/0,03
32/0,03
40/0,03
6/0,1
10/0,1
13/0,1
16/0,1
20/0,1
25/0,1
32/0,1
40/0,1
6/0,3
10/0,3
13/0,3
16/0,3
20/0,3
25/0,3
32/0,3
40/0,3
113
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
60
Pozostae aparaty
Rozczniki gwne (izolacyjne) IS
Wykonanie na standartowe prdy znamionowe do 125 A
Prd zwarciowy ograniczany wytrzymywany 6 - 12,5 kA
Przekrj zaciskw przyczeniowych 50 mm2
wa_sg01104_3
Prd znamionowy (A)
Liczba bieg.
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
16
16
16
16
20
20
20
20
25
25
25
25
32
32
32
32
40
40
40
40
63
63
63
63
80
80
80
80
100
100
100
100
125
125
125
125
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
IS-16/1
IS-16/2
IS-16/3
IS-16/4
IS-20/1
IS-20/2
IS-20/3
IS-20/4
IS-25/1
IS-25/2
IS-25/3
IS-25/4
IS-32/1
IS-32/2
IS-32/3
IS-32/4
IS-40/1
IS-40/2
IS-40/3
IS-40/4
IS-63/1
IS-63/2
IS-63/3
IS-63/4
IS-80/1
IS-80/2
IS-80/3
IS-80/4
IS-100/1
IS-100/2
IS-100/3
IS-100/4
IS-125/1
IS-125/2
IS-125/3
IS-125/4
276254
276255
276256
276257
276258
276259
276260
276261
276262
276263
276264
276265
276266
276267
276268
276269
276270
276271
276272
276273
276274
276275
276276
276277
276278
276279
276280
276281
276282
276283
276284
276285
276286
276287
276288
276289
12
1/
1/
1/
12
1/
1/
1/
12
1/
1/
1/
12
1/
1/
1/
12
1/
1/
1/
12
1/
1/
1/
12
1/
1/
1/
12
1/
1/
1/
12
1/
1/
1/
IS/SPE-1TE
101911
5 / 30
Z-IS/AK-1TE
276290
10 / 600
Osprzt:
Blokada na kdk
Osona czoowa na ruby
zaciskowe
114
/ 120
60
40
30
/ 120
60
40
30
/ 120
60
40
30
/ 120
60
40
30
/ 120
60
40
30
/ 120
60
40
30
/ 120
60
40
30
/ 120
60
40
30
/ 120
60
40
30
Pozostae aparaty
Lampki kontrolne
Napicie znam. LED Kolor
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
Z-EL/OR24
Z-EL/R230
Z-EL/G230
Z-EL/OR230
Z-EL/BL230
275444
284921
284922
275865
103131
2
2
2
2
2
284926
284925
2 / 120
2 / 120
284924
284923
2 / 120
2 / 120
284928
284927
2 / 120
2 / 120
284931
284932
284929
284930
2
2
2
2
Lampki pojedyncze Z-EL
SG12003
24 V AC/DC
230 V AC/DC
230 V AC/DC
230 V AC/DC
230 V AC/DC
pomaraczowa
czerwona
zielona
pomaraczowa
niebieska
/
/
/
/
/
120
120
120
120
120
Lampki podwjne Z-DLD

2 x 24 V AC/DC czerw.+ziel. Z-DLD/2/24
2 x 230 V AC/DC czerw.+ziel. Z-DLD/2/230
Z-UDL
Lampki pojedyncze dwukolorowe Z-UEL

24 V AC/DC
230 V AC/DC
czerw./ziel. Z-UEL24
czerw./ziel. Z-UEL230
Lampki podwjne dwukolorowe Z-UDL

2 x 24 V AC/DC czerw./ziel. Z-UDL24
2 x 230 V AC/DC czerw./ziel. Z-UDL230
Lampki pojedyncze z funkcj migania Z-BEL

24 V AC/DC
24 V AC/DC
230 V AC/DC
230 V AC/DC
czerwona
zielona
czerwona
zielona
Z-BEL/R24
Z-BEL/G24
Z-BEL/R230
Z-BEL/G230
/
/
/
/
120
120
120
120
Styczniki instalacyjne Z-SCH

Prd znamionowy AC1 25, 40, 63 A
SG0102
Z-SCH230/25-40
SG0502
Z-SCH230/63-40
SG0602
Z-SC
SG0602
Z-SC
Nap. ster. / Prd znam AC1 / Funkcja
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
230V
230V
230V
230V
24V
24V
230V
230V
230V
230V
230V
230V
230V
230V
Z-SCH230/25-40
Z-SCH230/25-04
Z-SCH230/25-31
Z-SCH230/25-22
Z-SCH24/25-40
Z-SCH24/25-22
Z-SCH230/40-40
Z-SCH230/40-31
Z-SCH230/40-22
Z-SCH230/40-20
Z-SCH230/63-40
Z-SCH230/63-31
Z-SCH230/63-22
Z-SCH230/63-20
248847
248848
248846
248849
248851
248850
248852
248854
248853
248855
248856
248858
248857
248859
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Z-SC
Z-SCHAK-2TE
Z-SCHAK-3TE
Z-DST
248862
248860
248861
248949
3
10
10
10
25A
25A
25A
25A
25A
25A
40A
40A
40A
40A
63A
63A
63A
63A
4zw.
4rozw.
3zw.+1rozw.
2zw.+2rozw.
4zw.
2zw.+2rozw.
4zw.
3zw.+1rozw.
2zw.+2rozw.
2zw.
4zw.
3zw.+1rozw.
2zw.+2rozw.
2zw.
Osprzt
Styk pomocniczy (1zw.+1rozw.)
Osona do plombowania
Osona do plombowania
Dystans 0,5 mod.
115
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
60
60
60
60
60
60
40
40
40
40
40
40
40
40
Pozostae aparaty
Wycznik zmierzchowy Z.-LMS
SG2402
Wycznik zmierzchowy na
szyn (wraz z czujnikiem)
Osprzt
Czujnik do Z-LMS
Typ
Nr artykulu
Ilo szt. w opak.
Z-LMS
248218
Z7-LMS/SENSOR
850000754 1 / 6
Z-LMS
Zegary sterownicze Z-SGS, SU-G., Z-SDM

Napd / Program / Liczba kanaw Typ
SG02903
SU-GS/1W-TA
SG02803
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
Z-SGS/TA
SU-GS/1W-TA
SU-GS/1W-WO
SU-GQ-TA
SU-GQ/1W-TA
SU-GQ/1W-WO
SU-GQ/2W-TW
248254
268626
268627
268628
268629
268630
268631
2
2
2
2
2
2
1
Z-SDM/1K-TA
Z-SDM/1K-WO
Z-SDM/2K-WO
248210
248211
248212
1 / 60
1 / 60
1 / 60
Zegary mechaniczne
Synchroniczny
Synchroniczny
Synchroniczny
Kwarcowy
Kwarcowy
Kwarcowy
Kwarcowy
Dobowy
Dobowy
Tygodniowy
Dobowy
Dobowy
Tygodniowy
Dob.+Tyg.
1
1
1
1
1
1
2
/
/
/
/
/
/
/
120
40
40
120
40
40
20
SU-GQ-TA
SG2302
Zegary cyfrowe
Kwarcowy
Kwarcowy
Kwarcowy
Dobowy
1
Tygodniowy 1
Tygodniowy 2
Z-SDM/1K-WO
Rozcznik bezpiecznikowy LTS, podstawa 3-bieg. dla wk. NH

LTS-...-F do montau na pycie
LTS-...-R z uchwytami do montau na szyny, odstp 60 mm
372409
wa_sg09003
Wielko
Prd znamionowy Ie
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
LTS-160/00/3-F
LTS-160/00/1
LTS-160/00/3
LTS-250/1/3
LTS-400/2/3
LTS-630/3/3
284692
263120
263121
269140
284647
284691
1
1
1
1
1
1
284690
263122
269348
284648
1
1/3
1 / 32
1 / 20
Monta na pycie
00
00
00
1
2
3
LTS-160/00/3-S
wa_sg09203
LTS-160/00/3
160
160
160
250
400
630
A
A
A
A
A
A
3
1
3
3
3
3
/
/
/
/
/
14
6
42
25
20
Monta na mocie szynowym

Wielko C00, 00: odstp 60 mm
Wielko 1, 2: odstp 60 mm i 40 mm
C00
00
1
2
100
160
250
400
A
A
A
A
3
3
3
3
LTS-160/00/1
116
LTS-100/C00/3-R
LTS-160/00/3-R
LTS-250/1/3-R
LTS-400/2/3-R
Rozczniki bezpiecznikowe
SG3102
N
A CE
OBR
Ilo bieg. Prd znam. (A)
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
Rozcznik bezpiecznikowy Z-SLS/CB z funkcj sygnalizacji przepalenia wkadki

*
(podstawa + 3 wtyki bezpiecznikowe, bez wkadek bezp.)

1
2
3
maks. 63 A
maks. 63 A
maks. 63 A
Z-SLS/CB/1
Z-SLS/CB/2
Z-SLS/CB/3
248247
248248
248249
12 / 120
6 / 60
4 / 40
* przystosowane dla wkadek DO2,

dla wkadek D01 naley zastosowa element dopasowujcy Z-SLS/CB-HF
i piercienie Z-D02-D01/PE-..
WA_SG02602
Osprzt do Z-SLS/CB
Element dopasowujcy Z-SLS/CB-HF
Piercienie D01 Z-D02-D01/PE-..
SG3302
Podstawa rozcznika Z-SLS/NEOZ (TYTAN)

(podstawy bez wtykw bezpiecznikowych)
1
1+N
2
3
3+N
SG3402
maks.
maks.
maks.
maks.
maks.
63
63
63
63
63
A
A
A
A
A
Z-SLS/NEOZ/1
Z-SLS/NEOZ/1+N
Z-SLS/NEOZ/2
Z-SLS/NEOZ/3
Z-SLS/NEOZ/3+N
248235
248237
248233
248234
248236
12
6/
6/
4/
3/
/ 120
60
60
40
30
Podstawa rozcznika z kontrol zabezpiecze Z-SLK/NEOZ

(podstawy bez wtykw bezpiecznikowych)
1+HS
2+HS
3+HS
3+N+HS
SG3202
maks.
maks.
maks.
maks.
63
63
63
63
A
A
A
A
Z-SLK/NEOZ/1
Z-SLK/NEOZ/2
Z-SLK/NEOZ/3
Z-SLK/NEOZ/3+N
248238
248239
248240
248241
6
4
3
2
/
/
/
/
60
40
30
20
Komplet Z-SLS/CEK (TYTAN)

(podstawa + 3 wtyki bezpiecznikowe + 3 wkadki bezpiecznikowe DO)
1bieg.
1bieg.
3bieg.
3bieg.
3bieg.
3bieg.
3bieg.
16
25
16
25
35
50
63
A
A
A
A
A
A
A
Z-SLS/CEK16/1
Z-SLS/CEK25/1
Z-SLS/CEK16/3
Z-SLS/CEK25/3
Z-SLS/CEK35/3
Z-SLS/CEK50/3
Z-SLS/CEK63/3
263135
263136
248243
248244
248245
248246
263160
12
12
4/
4/
4/
4/
4/
/ 120
/ 120
40
40
40
40
40
Z-SLZ/SC
268980
1 / 12 / 120
Z-SLZ/SP
268981
1 / 12 / 120
271072
264938
263110
271070
264932
268982
20
4
4
10
10 / 600
15 / 150
264934
3 / 180
264933
3 / 90
264911
4 / 120
SG9197
Osprzt dla Z-SLS/NEOZ, Z-SLS/CEK, Z-SLK/NEOZ

Blokada z zamkiem metalowym dla 1 bieg.
Blokada z zamkiem plastikowym dla 1 bieg.
46383A
Z7-SLZ/KL
Osprzt dla Z-SLS

Szyna zasilajca 3 faz./63A
Z-SV-16/3P
Szyna zasilajca 3 faz./110A
Z-SV-35/3P
Szyna zasilajca 3 faz.+N/110A Z-SV-35/3P+N-6TE
Osona do Z-SV-16/3P
Z-AK-16/2+3P
Osona do Z-SV-35/3P
Z-V-35/AK/3P
Zaciski 2 x 3 x 35mm2
Z-SLZ/KL
Zaciski zasilajce
1x 6-50mm2
Z-EK/50
Zaciski zasilajce
1x 25-95mm2
Z-EK/95
Zaciski zasilajce
1x 25-95mm2
Z-EK/95-3N
117
Wtyki bezpiecznikowe - pojedyncze
Dla Z-SLS/NEOZ, Z-SLK/NEOZ, Z-SLS/CEK
1 wtyk bezpiecznikowy skada si z bezpiecznika cznie z wkadk D0
i wstawk kalibrujc
Napicie znamionowe: Z-SLS/E 400 V AC, 220 V DC,
Z-SLS/B 60-400 V AC
Prd znamionowy (A)
SG15002
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
269005
269006
269007
269008
269009
289979
269010
289990
269011
269012
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
120
120
120
120
120
120
120
120
120
120
268984
268985
268986
268987
268988
268989
268990
289973
268991
289974
268992
268993
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
120
120
120
120
120
120
120
120
120
120
120
120
Bez sygnalizacji przepalenia wkadki Z-SLS/E

6
10
16
20
25
32
35
40
50
63
Z-SLS/E-6A
Z-SLS/E-10A
Z-SLS/E-16A
Z-SLS/E-20A
Z-SLS/E-25A
Z-SLS/E-32A
Z-SLS/E-35A
Z-SLS/E-40A
Z-SLS/E-50A
Z-SLS/E-63A
Z sygnalizacj przepalenia wkadki Z-SLS/B

2
4
6
10
16
20
25
32
35
40
50
63
Z-SLS/B-2A
Z-SLS/B-4A
Z-SLS/B-6A
Z-SLS/B-10A
Z-SLS/B-16A
Z-SLS/B-20A
Z-SLS/B-25A
Z-SLS/B-32A
Z-SLS/B-35A
Z-SLS/B-40A
Z-SLS/B-50A
Z-SLS/B-63A
Element dopasowujcy
Element dopasowujcy bezpieczniki D01 do wtykw rozcznika Z-SLS/CB
WA-SG02602
Z-SLS/CB-HF
Wielko
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
D01
Z-SLS/CB-HF
263154
12 / 288
Piercienie dopasowujce Z-D02-D01/PE

Piercienie dopasowujce wraz z elementem Z-SLS/CB-HF bezpiecznik D01 do wtyku
rozcznika Z-SLS/CB
Wielko
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
D02-D01 2A
D02-D01 4A
D02-D01 6A
D02-D01 10A
D02-D01 16A
Z-D02-D01/PE-2
Z-D02-D01/PE-4
Z-D02-D01/PE-6
Z-D02-D01/PE-10
Z-D02-D01/PE-16
263112
263113
263150
263151
263152
12
12
12
12
12
SG03005
118
/
/
/
/
/
288
288
288
288
288
Ochrona przeciwprzepiciowa B, C, D
Ograniczniki przepi - klasa B
Prd udarowy Iimp (10/350)s
U0102
U0502
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
SPB-25/440
SPB-35/440
SPB-60/400
SPB-100/260
248142
248141
248143
248144
6
6
3
1
(szczelny) L - (PE)N SPI-35/440

(szczelny) N - PE
SPI-50/NPE
(szczelny) N - PE
SPI-100/NPE
263137
263138
263139
6 / 120
2 / 120
1 / 60
Odgromniki SPB
25kA
35kA
60kA
100kA
SPB-35/440
Typ
L - (PE)N
(szczelny) L - (PE)N
L - (PE)N
(szczelny) N - PE
SPB-100/260
Odgromniki SPI
WA_SG03102
WA_SG03002
35kA
50kA
100kA
Elektroniczny zapon wbudowany w odgromnik umoliwia bezporednie rwnolege doczenie

do niego ogranicznika przepi klasy C na napicie pracy 460 V. Nie jest potrzebne instalowanie
elementw indukcyjnych SPL przy odlegoci midzy ogranicznikami klasy B i C mniejszej ni 10 m.
SPI-35/440
U0302
SPI-100/NPE
Przepust czeniowy do odgromnikw

SPB-D-125
248145
2 /120
Mostki czeniowe Z-GV-U/ dla SPI, SP-B+C
Z-GV-U/9
Liczba bieg.
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
2
3
4
5
6
8
Z-GV-U/2
Z-GV-U/3
Z-GV-U/4
Z-GV-U/5
Z-GV-U/6
Z-GV-U/8
272588
272589
274080
274081
274082
274083
20
20
20
20
20
20
119
/
/
/
/
/
/
1200
1200
1200
1200
400
200
Ograniczniki przepi B+C - zestawy
Ograniczniki przepi klasy B+C w zestawach dla sieci TN-S i TT poczone s w ukadzie 3+1
z jednym ogranicznikiem sumujcym SPI-100/NPE.
Dla sieci
U0902
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
267489
267510
1
1
Ograniczniki przepi klasy B+C w zestawach

TN-C
TN-S/TT
SP-B+C/3
SP-B+C/3+1
Zawarto
SP-B+C/3 (TN-C)
- 3 szt. SPI-35/440
- 1 szt. SPC-S-20/460/3
SP-B+C/3
U0702
SP-B+C/3+1 (TN-S/TT)
- 3 szt. SPI-35/440
- 1 szt. SPI-100/NPE
- 1 szt. SPB-D-125
- 1 szt. SPC-S-20/460/3
SP-B+C/3+1
ogranicznik przepi klasy B

ogranicznik przepi klasy C
+ mostki czeniowe

przepust czeniowy
ogranicznik przepi klasy C
+ mostki czeniowe
Ograniczniki przepi klasy B+C

Prd udarowy Iimp (10/350)s
SG01704
DO
A
BR
CE
NA
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
SPB-12/280
SPB-100/NPE
284698
105194
12 / 120
1 / 60
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
Ogranicznik przepi SPB

12,5kA
100 kA
L - (PE) N
N-PE
Osprzt
SPB-12/280
Oszynowanie
ZV-KSBI...
Dla sieci
Typ
Ograniczniki przepi SPB
SG01804
B
DO
RA
N
CE
TN-S
TN-C
TN-S
2bieg.
3bieg.
4bieg.
SPB-12/280/2
SPB-12/280/3
SPB-12/280/4
285081
284699
285082
1 / 60
1 / 40
1 / 30
TN-S/TT-Set
3+1bieg.
SPB-12/280/3+1-50
293303
1 / 30
105197
285085
4 / 120
4 / 120
SPB-12/280/3
Osprzt
w przygotowaniu
Styk pomocniczy dla SPB-12/280 SPB-HK-W (1zw.+1roz.)

Styk pomocniczy dla SPB-12/280 SPB-HK (1zw.)
Oszynowanie
ZV-KSBI...
120
Ograniczniki przepi - klasa C
Ogranicznik przepi z wymiennym wkadem - komplet
Wykonania 2, 3, 4-bieg. z oszynowaniem
Maks. dopuszczalne napicie pracy Uc - 280 VAC, In (8/20)s - 20 kA
Inne napicia pracy na zapytanie
U1202
Zastosowanie Ilo bieg.
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
odbiorniki
1-bieg.
SPC-S-20/280/1
248172
12 / 120
1-fazowe
2-bieg.
SPC-S-20/280/2
248173
1 / 60
1+1bieg.
SPC-S-1+1
248192
1 / 60
3-bieg.
SPC-S-20/280/3
248174
1 / 40
system TN-S,
TT, TN-C-S 4-bieg.
SPC-S-20/280/4
248175
1 / 30
SPC-S-3+1
248193
1 / 30
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
248202
248199
248200
248201
248203
1
4
4
6
8
105949
1 / 20
system
TN-C
3+1bieg.
SPC-S-20/280/3
Ograniczniki przepi - klasa D

Wykonanie
U1602
Typ
Ogranicznik przepi SPD-S

Komplet
Wkad N-PE
Wkad L-N
Podstawa 1+1 2bieg.
Styk pomocniczy
SPD-S-1+1
SPD-S-N/PE
SPD-S-L/N
SPC-S-S2-1+1
SPC-S-HK
/
/
/
/
/
60
120
120
60
80
SPD-S-1+1
SG00305
U0797
Ogranicznik przepi SPD-STC - gniazdko

Bez elementu indukcyjnego
SPD-STC
Montowany w puszkach podtynkowych oraz kanaach kablowych, VDK 280

Komplet
Podstawa
Wkadka
VDK 280 ES
VDK 280 S
VDK 280 E
VDK 280 ES
121
215893
215891
215892
1
1
1
Ogranicznik przepi klasy D - do gniazdka elektrycznego i ISDN
Dostarczany bez kabla czcego
Dwa gniazda RJ45
i
Opis
SG00305
SG00106
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
294124
1 / 20
Ogranicznik przepi SPD-STC/ISDN

Gniazdko elektryczne
+ ISDN-S0
SPD-STC/ISDN
Akcesoria - Kable krosowe

Kolor
Dugo
Typ
Nr artykuu Ilo szt. w opak.
Kabel krosowy kat. 5e, nieekranowany - UTP, powoka PVC,

DNW-PC/.../RJ45/RJ45/5E/UTP/../PV
N1502
szary
szary
szary
0,5m
1,0m
1,5m
DNW-PC/0050/RJ45/RJ45/5E/UTP/GR/PV 237044
1
1
1
Ogranicznik przepi klasy D - do gniazdka elektrycznego i TV/SAT-TV

Dostarczany bez kabla antenowego
Dwa gniazda antenowe
i
Opis
SG00305
SG00206
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
294126
1 / 20
Ogranicznik przepi SPD-STC/TV-SAT

Gniazdko elektryczne
+ TV / SAT
122
SPD-STC/TV-SAT
Przekaniki EASY i wywietlacze MFD-Titan

Przekaniki programowalne EASY
Wejcia
ia_0401
Wyjcia
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
EASY 500
Zawiera m. in. wywietlacz, 16 czaswek, 16 licznikw, 16 komunikatw tekstowych,
wersje DC dodatkowo zawieraj 16 komparatorw oraz 2 wejcia analogowe
8
8
8
8
8
x
x
x
x
x
230 V AC
230 V AC
230 V AC
24 V DC
24 V DC
4
4
4
4
4
x
x
x
x
x
przekanikowe
przekanikowe
przekanikowe
przekanikowe
przekanikowe
EASY512-AC-R*
EASY512-AC-RC
EASY512-AC-RCX**
EASY512-DC-R*
EASY512-DC-RC
274103
274104
274105
274108
274109
1
1
1
1
1
* - bez zegara czasu rzeczywistego

** - bez klawiatury i wywietlacza
ia_0402
EASY 700
Zawiera m. in. wywietlacz, 16 czaswek, 16 licznikw, 16 komunikatw tekstowych, 8 zegarw
tygodniowych i 8 zegarw rocznych, wersje DC i DA dodatkowo zawieraj 16 komparatorw
oraz 4 wejcia analogowe
12 x 230 V AC
12 x 12 V DC
12 x 24 V DC
12 x 24 V DC
ia_0403
6
6
6
8
x
x
x
x
przekanikowe
przekanikowe
przekanikowe
tranzystorowe
EASY719-AC-RC
EASY719-DA-RC
EASY719-DC-RC
EASY721-DC-TC
274115
274117
274119
274121
1
1
1
1
EASY 800
Zawiera m. in. wywietlacz, 32 czaswki, 32 liczniki, 32 komunikaty tekstowe, 32 zegary tygodniowe
oraz 32 zegary roczne, regulator PID i PWM, wersje DC dodatkowo zawieraj 32 komparatory
oraz 4 wejcia analogowe
12 x 230 V AC
12 x 24 V DC
12 x 24 V DC
12 x 24 V DC
12 x 24 V DC
6 x przekanikowe
6 x przekanikowe
6 x przek. + 1 analog.
8 x tranzystorowe
8 x tranz. + 1 analog.
EASY819-AC-RC
EASY819-DC-RC
EASY820-DC-RC
EASY821-DC-TC
EASY822-DC-TC
256267
256269
256271
256273
256275
1
1
1
1
1
Wywietlacz wielofunkcyjny MFD-Titan

ia_0404
Opis
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
bez klawiatury
z klawiatur
MFD-80
MFD-80-B
265250
265251
1
1
Moduy procesora do MFD-Titan

ia_0405
Opis
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
z sieci, 24 V DC
bez sieci, 24 V DC
MFD-CP8-NT
MFD-CP8-ME
265253
267164
1
1
123
Szafki Global Line

Szafki podtynkowe Global Line KLV-U
Liczba rzdw
WA_VT10702
WA_VT10902
VT1499
VT1399
VT3400
WA_VT10402
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
275512
275513
275514
275515
1
1
1
1
275524
275525
275526
275527
1
1
1
1
275536
275537
275538
275539
1
1
1
1
Szafka z drzwiami stalowymi paskimi F

1
2
3
4
KLV-U-1/14-F
KLV-U-2/28-F
KLV-U-3/42-F
KLV-U-4/56-F
Szafka z drzwiami stalowymi super paskimi SF

1
2
3
4
KLV-U-1/14-SF
KLV-U-2/28-SF
KLV-U-3/42-SF
KLV-U-4/56-SF
Szafka z drzwiami biaymi z tworzywa D

1
2
3
4
KLV-U-1/14-D
KLV-U-2/28-D
KLV-U-3/42-D
KLV-U-4/56-D
Szafka z drzwiami przezroczystymi z tworzywa DT

1
2
3
4
KLV-U-1/14-DT
KLV-U-2/28-DT
KLV-U-3/42-DT
KLV-U-4/56-DT
275548
275549
275550
275551
1
1
1
1
KLV-U-T-1/14-D
KLV-U-T-2/28-D
KLV-U-T-3/42-D
KLV-U-T-4/56-D
KLV-U-T-1/14-DT
KLV-U-T-2/28-DT
KLV-U-T-3/42-DT
KLV-U-T-4/56-DT
KLV-U-TD-1/14-F
KLV-U-TD-2/28-F
KLV-U-TD-3/42-F
KLV-U-TD-4/56-F
KLV-U-TD-1/14-SF
KLV-U-TD-2/28-SF
KLV-U-TD-3/42-SF
KLV-U-TD-4/56-SF
275624
275625
275626
275627
275640
275641
275642
275643
275588
275589
275590
275591
275604
275605
275606
275607
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Drzwi z ram
1/biae z tworzywa
2/biae z tworzywa
3/biae z tworzywa
4/biae z tworzywa
1/przezroczyste z tworzywa
1/stalowe paskie
2/stalowe paskie
3/stalowe paskie
4/stalowe paskie
1/stalowe super paskie
124
Szafki Global Line

Opis
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
KLV-U-SS-F/SF
275647
KLV-U-SS-D/DT
KLV-BSB
KLV-AP-45-W
275648
279268
279267
1
1
1
KLV-U-KLT
275649
KLV-U-KLT-111
275653
KLV-U-KLT-115
275654
KLV-U-KLT-125
KLV-KL-4
KLV-KL-7
KLV-KL-11
KLV-KL-15
KLV-KL-25
275655
236841
236842
236843
236844
236845
1
1
1
1
1
1
KLV-U-TRBS-F/SF
275651
KLV-U-TRBS-D/DT
275652
KLV-U-HWBFS
275650
KLV-U-DV
264838
KLV-U-DE-KPL
KLV-U-DE-BL
KLV-U-DE-GB
KLV-U-DE-GN
KLV-U-DE-RT
KLV-U-DE-WS
KLV-U-DE-TR
236884
236885
236886
236887
236888
236889
236890
1
1
1
1
1
1
1
Czci zamienne i osprzt

WA_VT10202
LV-U-SS
VT_SKIZZE
KLV-BSB
10194
KLV-AP-45-W
VT1800
KLV-KL
VT5200
KLV-U-KLT
VT5100
Zamek z kluczykiem
do drzwi stalowych
Zamek z kluczykiem
do drzwi plastikowych
Naklejki opisowe
Osona zalepiajca biaa
Wspornik do listew
zaciskowych, pusty
Wspornik do listew zaciskowych
z szyn 11x16mm2
z szyn 15x16mm2
z szyn 25x16mm2
Zaciski 4x16mm2
Zaciski 7x16mm2
Zaciski 11x16mm2
Zaciski 15x16mm2
Zaciski 25x16mm2
ruby mocujce ram z drzwiami
stalowymi do obudowy
ruby mocujce ram z drzwiami
plastikowymi do obudowy
ruby mocujce obudow
do ciany
Zamek obrotowy do drzwi
metalowych (F, SF)
Barwne elementy do drzwi
- komplet
- niebieski
- ty
- zielony
- czerwony
- biay
- przezroczysty
KLV-U-TRBS
VT5000
KLV-U-HWBFS
VT1900
KLV-U-DV
VT1900
KLV-U-DE
125
Rozdzielnice pytkie BF
Rozdzielnice natynkowe BF-O-./..-P
Rozdzielnica kompletna zawiera: drzwi, szyny none, osony, zaciski N i PE
24 moduy w rzdzie
Rozdzielnice 2-rzdowe na zapytanie
Liczba rzdw / mod.
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
Rozdzielnice natynkowe z drzwiami metalowymi, pene
vt04904
3
4
5
6
/
/
/
/
72
96
120
144
BF-O-3/72-P
BF-O-4/96-P
BF-O-5/120-P
BF-O-6/144-P
285345
285346
285347
285348
1
1
1
1
Rozdzielnice natynkowe z drzwiami transparentnymi

3
4
5
6
/
/
/
/
72
96
120
144
BF-OT-3/72-P
BF-OT-4/96-P
BF-OT-5/120-P
BF-OT-6/144-P
289099
289130
289131
289132
1
1
1
1
Rozdzielnice podtynkowe BF-U-./..-P

Rozdzielnica kompletna zawiera: drzwi, szyny none, osony, zaciski N i PE
24 moduy w rzdzie
Rozdzielnice 2-rzdowe na zapytanie
Liczba rzdw / mod.
Typ
Nr artykuu
Ilo szt. w opak.
Rozdzielnice podtynkowe z drzwiami metalowymi, pene
vt04504
3
4
5
6
/
/
/
/
72
96
120
144
BF-U-3/72-P
BF-U-4/96-P
BF-U-5/120-P
BF-U-6/144-P
285349
285350
285351
285352
1
1
1
1
Rozdzielnice podtynkowe z drzwiami transparentnymi

3
4
5
6
/
/
/
/
72
96
120
144
BF-UT-3/72-P
BF-UT-4/96-P
BF-UT-5/120-P
BF-UT-6/144-P
289133
289134
289135
289136
1
1
1
1
Wymiary (mm)
BF-O-3/72-P
BF-O-4/96-P
BF-O-5/120-P
BF-O-6/144-P
BF-U-3/72-P
BF-U-4/96-P
BF-U-5/120-P
BF-U-6/144-P
Ilo
Ilo *) Kolor
rzdw mod.
A
B
C
D
E
H
(wym. zewntrzne) (wym. wewntrzne)
3
4
5
6
3
4
5
6
605
755
905
1055
620
770
920
1070
72
96
120
144
72
96
120
144
biay
biay
biay
biay
biay
biay
biay
biay
545
545
545
545
590
590
590
590
140
140
140
140
134
134
134
134
580
730
880
1030
500
500
500
500
127
127
127
127
*) 1mod. = 17,5 mm
Ilo *)
mod.
72
96
120
144
72
96
120
144
Ilo
rzdw
3
4
5
6
3
4
5
6
BF-O-3/72-P
BF-O-4/96-P
BF-O-5/120-P
BF-O-6/144-P
BF-U-3/72-P
BF-U-4/96-P
BF-U-5/120-P
BF-U-6/144-P
126
System sterowania bezprzewodowego

Zestawy
Opis
Typ
Nr artykuu
Ilo szt.
Zestaw do bezprzewodowego
wczania owietlenia
CPAD-00/54
106100
Zestaw zawiera:
Bezprzewodowy przycisk pojedynczy z nadajnikiem (CTAA-01/02)
kolor biay
Odbiornik sterujcy (podtynkowy) (CSAU-01/01)
ciemniania owietlenia
CPAD-00/55
106101
Zestaw zawiera:
kolor biay
Odbiornik ciemniajcy (podtynkowy) (CDAU-01/01)
sterowania roletami
CPAD-00/56
106102
Zestaw zawiera:
kolor biay
Odbiornik sterujcy roletami (podtynkowy) (CJAU-01/02)
127

Zestawy
Opis
Typ
Nr artykuu
Ilo szt.
wczania i ciemniania owietlenia
CPAD-00/57
106103
Zestaw zawiera:
Bezprzewodowy przycisk podwjny z nadajnikiem (CTAA-02/02)
kolor biay
Odbiornik sterujcy (podtynkowy) (CSAU-01/01)
Odbiornik ciemniajcy (podtynkowy) (CDAU-01/01)
Sterowany pilotem zestaw

do wczania i ciemniania
lamp podczanych do gniazd
CPAD-00/63
106109
Zestaw zawiera:
Programowalny pilot sterujcy (CHSZ-00/01) z bateriami
Odbiornik sterujcy (CSAP-01/02)
Odbiornik ciemniajcy (CDAP-01/02)
128

Bezprzewodowe urzdzenia podtynkowe
Opis
Typ
Nr artykuu
Ilo szt.
CSAU-01/01
265623
Odbiornik sterujcy
(bezpotencjaowy) 8A/230VAC CSAU-01/02
240694
Odbiornik sterujcy
(rozcza L i N), 6A/230VAC
CSAU-01/03
240695
Odbiornik sterujcy roletami

6A/230VAC
CJAU-01/02
240696
Odbiornik ciemniajcy
uniwersalny 250VA/230VAC
265625
odbiorniki
Odbiornik sterujcy
(rozcza L), 8A/230VAC
RF1203
CDAU-01/01
Nie mona wykorzystywa tego odbiornika do ciemniania lamp halogenowych

bez elektronicznego transformatora, arwek energooszczdnych oraz lamp wietlwkowych.
GROZI TO USZKODZENIEM ODBIORNIKA CIEMNIAJCEGO
nadajniki
wa_rf00306
wa_rf00406
Nadajnik z wejciem binarnym

2x230V
CBEU-02/01
265626
Nadajnik z wejciem binarnym

2xstyki sygnaowe
CBEU-02/02
265627
Nadajnik z wejciem czujnika

temperatury
CTEU-02/01
265628
Czujnik ruchu
CBMA-02/01
104921
Panel sterujcy:
Home-Manager
(rozbudowane funkcje) CHMU-00/02
106290
104919
104920
1
1
Typ
Nr artykuu
Ilo szt.
Odbiornik sterujcy
8A/230VAC
CSAP-01/02
240700
Odbiornik ciemniajcy
250VA/230VAC
CDAP-01/02
240703
Room-Manager
(biay)
(srebrny)
CRMA-00/01
CRMA-00/02
Przenone odbiorniki do gniazdek

wa_rf00405
Opis
Nie mona wykorzystywa tego odbiornika do ciemniania lamp halogenowych

bez elektronicznego transformatora, arwek energooszczdnych oraz lamp wietlwkowych.
GROZI TO USZKODZENIEM ODBIORNIKA CIEMNIAJCEGO
Bezprzewodowe urzdzenia do zabudowy

RF00104
Opis
Typ
Nr artykuu
Ilo szt.
Aktor analogowy 0-10VDC

8A/230VAC, 20mA/0-10VDC
CAAE-01/01
240697
Aktor analogowy 1-10VDC

8A/230VAC, 20mA/1-10VDC
CAAE-01/02
240698
129

Bezprzewodowe urzdzenia natynkowe
Opis
Bezprzewodowy
przycisk pojedynczy
z nadajnikiem
- komplet (C100)
Typ
Nr artykuu
Ilo szt.
CTAA-01/02
290271
Komplet zawiera:
Klawisz pojedynczy z nadajnikiem, cznik ozdobny,
ramka pojedyncza - kolor biay
ramka
cznik
ozdobny
klawisz
z nadajnikiem
Bezprzewodowy
przycisk podwjny
z nadajnikiem
- komplet (C100)
CTAA-02/02
290272
Komplet zawiera:
Klawisz podwjny z nadajnikiem, cznik ozdobny,
ramka pojedyncza - kolor biay
klawisz
z nadajnikiem
ramka
RF1903
C
cznik
ozdobny
Bezprzewodowy
termostat pokojowy
o zakresie 0-40C
CRCA-00/01
265640
Aparaty dodatkowe do sterowania bezprzewodowego

Opis
RF1703
RF1803
Typ
Nr artykuu
Ilo szt.
Programowalny
pilot sterujcy
(do 12 urzdze)
CHSZ-00/01
265644
Modu
do programowania
przez komputer (tryb COMFORT)
CRSZ-00/01
265645
Element RC
CMMZ-00/07
292260
Dostpne rwnie inne aparaty: czujniki wiatru, temperatury, moduy GSM,

modu do komunikacji przez port USB, itd.
130
Informacje o aparacie
Dokumentacja pzygotowana w:
EASY-SOFT 6.11 Pro, Build 2500
Typ aparatu:
Wersja urzdzenia:
Nazwa programu:
Eliminacja odbi stykw na wejciach:
Przyciski P:
Uruchomianie z karty pamici:
EASY 719-DC-RC
01-xxxxxxxxxxxx
>><<
WY
WY
WY
Remanencja:
M9-M12: WY
N9-N16: WY
C8: WY
D1-D8: WY
T8: WY
Czas letni:
WY
Haso:
WY
Data:
Opracowujcy
Sprawdzone
2006-03-30
M13-M16: WY
C5-C7: WY
C13-C16: WY
T7: WY
T13-T16: WY
Klient:
Nr zamwienia:
Znak klienta:
Nr zakadu:
Nr rysunku:
Producent:
Strona: 1 do 6
NET-ID:-
131
Data:
Opracowujcy
Sprawdzone
2006-03-30
Klient:
Nr zamwienia:
Znak klienta:
Nr zakadu:
Nr rysunku:
Producent:
Strona: 2 do 6
NET-ID:-
132
Data:
Opracowujcy
Sprawdzone
2006-03-30
Klient:
Nr zamwienia:
Znak klienta:
Nr zakadu:
Nr rysunku:
Producent:
Strona: 3 do 6
NET-ID:-
133
Parametr
A1
A4
Wywietlenie parametru = Za.
Rodzaj pracy: I1 <= I2
Rodzaj pracy: I1 > I2
1 warto porwnywana: I7
F1 - Wspczynnik wzmocnienia dla I1: Wy.
2 warto prwnywana: 0205
OS - Przesunicie (Offset) dla wartoci I2: Wy.
HY - histereza przeczania wartoci I2: Wy.
A2
A5
A3
A6
Data:
Opracowujcy
Sprawdzone
2006-03-30
Klient:
Nr zamwienia:
Znak klienta:
Nr zakadu:
Nr rysunku:
Producent:
Strona: 4 do 6
NET-ID:-
134
Parametr
A1
H2:
Kana A:

Kana B:

Kana C:
Kana D:

Pn - N 00:00 - 08:53
Wywietlenie parametru=Za.
----:-- - --:--0
----:-- - --:-Wywietlenie parametru=Za:
----:-- - --:--

HY - histerezaa przeczania wartoci I2: Wy.
A2
H3:
Kana A:

Kana B:

Kana C:
Kana D:

Pn - N 06:00 - 08:00
Pn - N - 18:00 - 07:00
----:-- - --:--

H1:
Kana A:
Kana B:
Kana C:
Kana D:
Data:
Opracowujcy
Sprawdzone
H14:
Pn - N 16:00 - --:-Wywietlenie parametru=Za.
N--:-- 07:00
----:-- - --:--
2006-03-30
Kana A:
Kana B:
Kana C:
Kana D:

Pn - N 19:00 - 19:01
----:-- - --:-Wywietlenie parametru=Za.
----:-- - --:--
Klient:
Nr zamwienia:
Znak klienta:
Nr zakadu:
Nr rysunku:
Producent:
Strona: 5 do 6
NET-ID:-
135
Parametr
T1 (Formowanie impulsu)
I1: 0 s. 100 ms
I1: 0 s. 100 ms
Y1:
Kana A:
I1: 0 s. 100 ms
Kana B:
Kana C:
Kana D:
Y2:
Kana A:
I1: 0 s. 100 ms
Kana B:
Kana C:
Kana D:
Data:
Opracowujcy
Sprawdzone
2006-03-30
Wywietlenie parametru = Wy.

01.03.---- - --.--.---Wywietlenie parametru=Wy.
--.--.---- - 31.10.---Wywietlenie parametru=Wy.
--.--.---- - --.--.---Wywietlenie parametru=Wy.
--.--.---- - --.--.----

01.10.---- - --.--.---Wywietlenie parametru=Za.
--.--.---- - 30.04.---Wywietlenie parametru=Za.
--.--.---- - --.--.---Wywietlenie parametru=Za:
--.--.---- - --.--.----
Klient:
Nr zamwienia:
Znak klienta:
Nr zakadu:
Nr rysunku:
Producent:
Strona: 6 do 6
NET-ID:-
136
LITERATURA
Publikacje
- Boczkowski A., Giera M., Lenartowicz R.: Instalacje Elektryczne. Warunki techniczne z komentarzami.
Wymagania odbioru i eksploatacji. Przepisy prawne i normy. Wydanie IV. Warszawa, COBO-Profil, 2006.
- Boczkowski A.: Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wybrane wymagania dla instalacji
modernizowanych lub nowo budowanych. Warszawa, Polskie Centrum Promocji Miedzi 2005.
- Danielski L., Osiski S.: Budowa, stosowanie i badania wycznikw rnicowoprdowych.
Warszawa, COSIW SEP, 2004.
- Jaboski W., Niestpski S., Wolski A.: Komentarz do normy PN-IEC 60364 Instalacje elektryczne w obiektach
budowlanych. Tom 2. Warszawa, COSIW SEP 2004.
- Jaboski W., Lejdy B., Lenartowicz R.: Uziemienia, uziomy, poczenia wyrwnawcze.
Wskazwki do projektowania i montau. Warszawa, COBR Elektromonta 2000.
- Jaboski W.: Nowoczesne instalacje uziemiajce w budynkach. Warszawa, Inynier Budownictwa, PIIB 3/2006,
- Laskowski J.: Nowy poradnik elektroenergetyka przemysowego. Warszawa, COSIW SEP 2005.
- Lejdy B.: Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Warszawa, WNT 2003.
- asak F., Wiaderek B.: Urzdzenia ochronne rnicowoprdowe w instalacjach elektrycznych.
Zasady doboru, instalowania i eksploatacji. Warszawa, COBR Elektromonta 1998.
- Markiewicz H.: Instalacje elektryczne. Wydanie VI. Warszawa, WNT 2005.
- Niestpski S., Parol M., Pasternakiewicz J., Winiewski T.: Instalacje elektryczne. Budowa, projektowanie i eksploatacja.
Warszawa, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej 2001.
- Pazdro K., Wolski A.: Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych w pytaniach i odpowiedziach.
Warszawa, WNT 2003.
- Poradnik Inyniera Elektryka. Tom 1; 2. Warszawa, WNT 1996. Tom 3. Warszawa, WNT 2005.
- Poradnik Montera Elektryka. Wydanie 3. Warszawa, WNT 1997.
- Sowa A.: Ochrona przed przepiciami w instalacjach elektrycznych do 1 kV. Wskazwki projektowania i montau.
Warszawa, COBR Elektromonta 1998.
- Strzyewski Jacek, Strzyewski Janusz: Instalacje elektryczne w budownictwie jednorodzinnym.
Wydanie III. Warszawa, Arkady 2005.
- ukomska Maria, Makiela Ryszard, Ciela Sawomir: Modernizacja instalacji w budownictwie mieszkaniowym.
Wrocaw, Polskie Centrum Promocji Miedzi 2002.
- Markiewicz Henryk: Podstawy projektowania instalacji elektrycznych.
Wrocaw, Polskie Centrum Promocji Miedzi 2001.
- Markiewicz Henryk: Praktyczne i bezpieczne instalacje elektryczne.
Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1997.
- Kiziukiewicz Bartosz Sieci lokalne, 2004
- Wastowski Adam Okablowanie w praktyce, Elektroinstalator 1/2006
137
Normy
Norma PN-IEC 60364
- PN-IEC 60364-1:2000
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Zakres, przedmiot i wymagania podstawowe.
- PN-IEC 60364-3:2000
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ustalanie oglnych charakterystyk.
- PN-IEC 60364-4-41:2000
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczestwa. Ochrona

przeciwporaeniowa.
- PN-IEC 60364-4-42:1999

przed skutkami oddziaywania cieplnego.
- PN-IEC 60364-4-43:1999

przed prdem przeteniowym.
- PN-IEC 60364-4-443:1999

przed przepiciami. Ochrona przed przepiciami atmosferycznymi lub czeniowymi.
- PN-IEC 60364-4-444:2001

przed przepiciami. Ochrona przed zakceniami elektromagnetycznymi (EMI) w instalacjach obiektw budowlanych.
- PN-IEC 60364-4-45:1999

przed obnieniem napicia.
- PN-IEC 60364-4-473:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczestwa.

Stosowanie rodkw ochrony zapewniajcych bezpieczestwo. rodki ochrony przed prdem
przeteniowym.
- PN-IEC 364-4-481:1994
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczestwa. Dobr

rodkw ochrony w zalenoci od wpyww zewntrznych. Wybr rodkw ochrony przeciwporaeniowej w zalenoci od wpyww zewntrznych.
- PN-IEC 60364-5-52:2002
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobr i monta wyposaenia elektrycznego.

Oprzewodowanie.
- PN-IEC 60364-5-523:2001

Obcialno prdowa dugotrwaa przewodw.
- PN-IEC 60364-5-53:2000

Aparatura rozdzielcza i sterownicza.
- PN-IEC 60364-5-534:2003

Urzdzenia do ochrony przed przepiciami.
- PN-IEC 60364-5-54:1999

Uziemienia i przewody ochronne.
- PN-IEC 60364-6-61:2000
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Sprawdzanie. Sprawdzanie odbiorcze.
- PN-IEC 60364-7-701:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczce specjalnych

instalacji lub lokalizacji. Pomieszczenia wyposaone w wann lub/i basen natryskowy.
138
Normy pozostae
- N SEP-E-004
Norma SEP. Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe. Projektowanie i budowa.
- PN-EN 50146:2002 (U)
Wyposaenie do mocowania kabli w instalacjach elektrycznych.
- PN-EN 50368:2004 (U)
Wsporniki kablowe do instalacji elektrycznych.
- PN-EN 61537:2003 (U)
Systemy korytek i drabinek instalacyjnych do prowadzenia przewodw.
- PN-EN 50086-1:2001
Systemy rur instalacyjnych do prowadzenia przewodw.

Cz 1 Wymagania oglne.
- PN-EN 50086-2-1:2001

Cz 2-1: Wymagania szczegowe dla systemw rur instalacyjnych sztywnych.
- PN-EN 50086-2-2:2001

Cz 2-2: Wymagania szczegowe dla systemw rur instalacyjnych gitkich.
- PN-EN 50086-2-3:2001

Cz 2-3: Wymagania szczegowe dla systemw rur instalacyjnych elastycznych.
- PN-EN 50086-2-4:2001

Cz 2-4: Wymagania szczegowe dla systemw rur instalacyjnych ukadanych w ziemi
- PN-EN 61386-1:2005

Cz 1: Wymagania oglne.
- PN-EN 61386-21:2005

Cz 21: Wymagania szczegowe. Systemy rur instalacyjnych sztywnych.
- PN-EN 61386-22:2005

Cz 22: Wymagania szczegowe. Systemy rur instalacyjnych gitkich.
- PN-EN 61386-23:2005

Cz 23: Wymagania szczegowe. Systemy rur instalacyjnych elastycznych.
- PN-EN 50085-1:2005
Systemy listew instalacyjnych otwieranych i listew instalacyjnych zamknitych

do instalacji elektrycznych. Cz 1: Wymagania oglne.
- N SEP-E-001
Norma SEP. Sieci elektroenergetyczne niskiego napicia. Ochrona przeciwporaeniowa.
- N SEP-E-002
Norma SEP. Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Instalacje elektryczne

w obiektach mieszkalnych. Podstawy planowania.
- EIA/TIA 568A
Building Telecommunications Wiring Standards
- EN 50173
Information technology - Generic cabling systems
- PN-ISO/IEC 2382-25:1996
Technika informatyczna. Terminologia. Lokalne sieci komputerowe
- PN-EN 50083-5:2002
Sieci kablowe suce do rozprowadzania sygnaw: telewizyjnych, radiofonicznych

i usug interaktywnych. Cz 5: Urzdzenia stacji gwnej
- PN-EN 50098-1:2001/A1:2004 Okablowanie informatyczne na terenie uytkownika.

Cz 1: Podstawowy dostp do sieci ISDN
- PN-EN 50098-1:2001/A1:2004 Okablowanie informatyczne na terenie uytkownika.
Cz 1: Podstawowy dostp do sieci ISDN (Zmiana Al)
- PN-EN 50098-2:2001
Okablowanie informatyczne na terenie uytkownika.

Cz 2: Dostp pierwotny do sieci ISDN 2048 kbit/s i interfejs sieciowy cza dzierawionego
- PN-EN 81714-3:2002 (U)
Projektowanie symboli graficznych stosowanych w dokumentacji technicznej wyrobw.

Cz 3: Klasyfikacja wzw czcych, sieci oraz ich oznaczenia
- PN-ETS 300 007:1997
Sie cyfrowa z integracj usug (ISDN). Obsuga terminala pakietowego w sieci ISDN
- PN-ETS 300 104:1999
Sie cyfrowa z integracj usug (ISDN). Wymagania dotyczce doczenia urzdze

kocowych do sieci ISDN poprzez dostp podstawowy. Zagadnienia warstwy 3
139
Ustawy i rozporzdzenia
- Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity - Dz. U. nr 207 z 2003r., poz. 2016; Dz. U. nr 6 z 2004r.,
poz. 41; Dz. U. nr 92 z 2004r., poz. 881; Dz. U. nr 93 z 2004r., poz. 888; Dz. U. nr 96 z 2004r., poz. 959; Dz. U. nr 113 z 2005r.,
poz. 954; Dz. U. nr 153 z 2005r., poz. 1362; Dz. U. nr 163 z 2005r., poz. 1364).
- Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne (tekst jednolity - Dz. U. nr 153 z 2003r., poz. 1504; Dz. U. nr 203 z 2003r.,
poz. 1966; Dz. U. nr 29 z 2004r., poz. 257; Dz. U. nr 34 z 2004r., poz.293; Dz. U. nr 91 z 2004r., poz. 875; Dz. U. nr 96 z 2004r.,
poz. 959; Dz. U. nr 173 z 2004r., poz. 1808; Dz. U. nr 62 z 2005r., poz. 552; Dz. U. nr 163 z 2005r., poz. 1362; Dz. U. nr 175 z 2005r.,
poz. 1462).
- Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r., w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada
budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75 z 2002r., poz. 690; Dz. U. nr 33 z 2003r., poz. 270; Dz. U. nr 109 z 2004r., poz. 1156).
- Rozporzdzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 wrzenia 1999r., w sprawie bezpieczestwa i higieny pracy przy urzdzeniach
i instalacjach energetycznych (Dz. U. nr 80 z 1999r., poz. 912).
- Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003r., w sprawie bezpieczestwa i higieny pracy podczas wykonywania
robt budowlanych (Dz. U. nr 47 z 2003r., poz. 401).
Inne
- Katalog Kable i przewody energetyczne, Tele-Fonika Kable S.A. edycja 2004
- Katalog Kable i przewody telekomunikacyjne, Tele-Fonika Kable S.A. edycja 2004
- Katalog Aparaty i osprzt elektryczny niskiego napicia, Moeller 2005
- Katalog Ochrona przeciwprzepiciowa, Moeller 2005
- Katalog System okablowania strukturalnego i szaf sieciowych 19 cali, Moeller 2005
140
Internet: www.moeller.pl
Biura:
Przedtsawiciele handlowi
Eaton Electric Sp. z o.o.

80-299 Gdask, ul. Galaktyczna 30
tel.: (0-58) 554 79 00, 10
fax: (0-58) 554 79 09, 19
e-mail: pl-gdansk@eaton.com
Biaystok
694 430 995
Lublin
694 430 996
694 430 969
Biuro Katowice
40-203 Katowice, ul. Rodzieskiego 188b
tel.: (0-32) 258 02 90
fax: (0-32) 258 01 98
e-mail: pl-katowice@eaton.com
d
694 430 955
694 430 979
Biuro Pozna
60-171 Pozna, ul. migrodzka 41/49
tel. (0-61) 863 83 55
tel./fax (0-61) 867 75 44
e-mail: pl-poznan@eaton.com
Rzeszw
694 428 517
Biuro Warszawa
02-146 Warszawa, ul. 17 Stycznia 45a
tel. (0-22) 320 50 50
fax (0-22) 320 50 51
e-mail: pl-warszawa@eaton.com
Krakw
694 428 503
Szczecin
694 428 518
694 430 927
Toru
694 430 933
Wrocaw
694 430 941
694 430 944
2010 by Eaton Electric

Poniewa nasze produkty s stale
udoskonalane, zastrzegamy sobie
prawo do wprowadzenia zmian
w wygldzie i danych technicznych
bez wczeniejszego uprzedzenia.
Dane zawarte w niniejszej publikacji
su jedynie celom informacyjnym
i nie mog by podstaw roszcze
prawnych.

Poradnik

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Poradnik

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

www.moeller.

Wspczesne instalacje elektryczne

Wspczesne instalacje elektryczne

Copyright by Moeller Sp. z o.o.

Copyright by Centralny Orodek Szkolenia i Wydawnictw SEP

4. Pomieszczenia wyposaone w wann lub/i basen natryskowy.

6. Poczenia wyrwnawcze gwne i dodatkowe (miejscowe).

3. Urzdzenia ochronne rnicowoprdowe.

2.1 Dobr przekroju przewodw w obwodach instalacji elektrycznej. . . . . . . . . . . . . .

8. Zastosowanie przekanikw programowalnych EASY.

9.1 Przedmiot opracowania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

INSTALACJA SIECI KOMPUTEROWEJ

Dobr komponentw okablowania strukturalnego. . . . . . . .

3. Przykadowy projekt sieci lokalnej.

2. Programy do wspomagania projektowania.

2.1.1 Dobr przekroju przewodu ze wzgldu na obcialno prdow dugotrwa.

dla obwodw jednofazowych

dla obwodw trjfazowych

2.1.2 Dobr przekroju przewodu ze wzgldu na dopuszczalny spadek napicia.

dla obwodw trjfazowych

dla obwodw trjfazowych

Prawidowo dobrany przekrj przewodu w obwodzie, ze wzgldu na dopuszczalny spadek

U%dop >U%obl odc

2.1.3 Dobr przekroju przewodu ze wzgldu na wytrzymao mechaniczn.

Rys. 1/2/1 Charakterystyka wyzwalania (IEC/EN 60898)

2.2 Dobr zabezpiecze.

2.2.2 Zabezpieczenie zwarciowe.

Dla zwarcia jednofazowego Ik obliczamy z zalenoci:

Dla zwarcia trjfazowego Ik obliczamy z zalenoci:

Dla bezpiecznikw rzeczywisty czas trwania zwarcia tk wyznacza si z charakterystyk czasowo

2.2.3 Selektywno zabezpiecze.

Rys. 1/2/2 Charakterystyki czsowo-prdowe dla wkadek D0 od 2 do 63 A gG(gL)

....selektywno do 1,6 kA;

Prd znamionowy zabezpieczenia poprzedzajcego w A gL/gG

Tab. 1/2/1 Selektywno CLS6. Poprzedzajce zabezpieczenie D01, D02, D03

Rys. 1/2/3 Rozcznik bezpiecznikowy typu Z-SLS

3. Urzdzenia ochronne rnicowoprdowe.

Rys. 1/3/1 Schemat zadziaania wycznika ochronnego rnicowoprdowego

Charakterystycznymi parametrami wycznika rnicowoprdowego jest prd znamionowy

Urzdzenia ochronne rnicowoprdowe mona stosowa we wszystkich ukadach sieci

Rys. 1/3/3 Wycznik rnicowoprdowy CFI6

W przypadkach, gdy dochodzi do niepodanych wycze spowodowanych impulsami prdowymi

Wyczniki ochronne rnicowoprdowe pracujce poza pomieszczeniami ogrzewanymi musz by

Wycznik reaguje na prdy rnicowe przemienne

Wycznik dziaa z opnieniem minimum 10 ms

Wycznik reaguje na prdy rnicowe przemienne,

Wycznik reaguje na prdy rnicowe przemienne,

Wycznik selektywny. Minimalna zwoka czasowa 40 ms

Wycznik odporny na temperatury do -25 C.

Wycznik na inn czstotliwo. (np. 150 Hz)

Tabela 1/3/1 Oznaczenia wycznikw ochronnych rnicowoprdowych

Wyczniki ochronne rnicowoprdowe musz by chronione przed skutkami zwarcia.

Charakterystyka wyzwalania (IEC/EN 61008)

Rys. 1/3/4 Charakterystyka wyzwalania wycznikw ochronnych rnicowoprdowych produkcji Moeller

Jeeli z jednej rozdzielnicy s zasilane obwody z wycznikami rnicowoprdowymi i obwody

Wyczniki ochronne rnicowoprdowe powinny by okresowo sprawdzane. Zalecana czsto

Rys. 1/3/6 Przykady zadziaania wycznika rnicowoprdowego.

4. Pomieszczenia wyposaone w wann lub/i basen natryskowy

- moliwo zamontowania w pododze grzejnikw pod warunkiem pokrycia ich metalow

Rys. 1/4/1 Strefy ochrony wg PN-IEC 60364-7-701:1999

Rys. 1/5/1 Podzia instalacji na kategorie przepiciowe

Rys. 1/5/2 Schemat przykadowego wyrwnywania potencjaw

Ograniczniki przepi przeznaczone do montau w instalacji elektrycznej o napiciu do 1000 V