Yl:2011, Cilt:4, Say:2, Sayfa:103-112

TBAV BLM DERGS

ELK KORNYER VE LAMALAR YAPITIRMAK SURETYLE

BETONARME KRLERN ELMEYE KARI GLENDRLMES
E. Ebru DEMRC1, Ayla P. Amil2, Remzi ahin3
1

Karayollar 12. Blge Md., Erzurum

2
Emekli retim yesi, stanbul
3
Atatrk niversitesi, Mhendislik Fak., naat Bl., Erzurum

zet
Bu alma, epoksi ile elik korniyer ve/veya lama yaptrlarak glendirilmi betonarme kirilerin eilme altndaki
davrann karlatrmal olarak incelemek iin yaplmtr. Bu amala, tamam 15x30x150 cm boyutlarnda olan drt
farkl kiri tipi kullanlmtr. 1. tip kiri (K1) referans numune olup herhangi bir glendirme ilemi uygulanmamtr. 2.
tip kiride (K2), kiriin alt kelerine kiri boyunca 50x50x5 mm boyutlarnda korniyerler yaptrlmtr. 3. tip kiride
(K3), kiriin alt kelerine kiri boyunca 30x30x3 mmlik korniyerler ve kiriin alt yzne 30x3 mmlik lamalar
yaptrlarak glendirme ilemi uygulanmtr. 4. tip kiri (K4) ise K3 kirii gibi glendirilmi, ilave olarak da, kiriin
yan yzeylerine 40 cm aralklarla 30x3 mmlik lamalar yaptrlmtr. Sonularn deerlendirilmesinden kiri alt
yzlerine 50x50x5 mm boyutunda korniyer yaptrlarak yaplan glendirmenin (K2) tama gcnde maksimum art, yer
deitirmede maksmum azal salad grlmtr. Korniyer boyutlarnn byk olmasnn sonular zerinde etkili
olduu dnlmektedir. Profil boyutundaki artn atlak genilii ve saysyla ters orantl, buna karn, kiriin yk tama
kapasitesinin artmas ile doru orantl olduu sonucuna varlmtr.
Anahtar Kelimeler: Betonarme kiri, glendirme, epoksi, korniyer, lama

FLEXURAL RETROFITTING OF RC BEAMS BY GLUING STEEL

CORNERS AND PLATES
Abstract
The aim of this study is to investigate comparatively flexural behaviour of reinforced concrete (RC) beams strengthened with
steel corners and/or plates under bending. For this purpose, four different types of RC beams with the size of 15x30x150 cm
were produced. The first type of the beams (K1), which was not strengthened, was the reference sample. The steel corners
with the size of 50x50x5 mm were glued to the bottom corners of the beam for the second type of the beams (K2). For the
third type of beams (K3), both the steel corners with the size of 30x30x3 mm and steel plates with the size of 30x3 mm were
glued to the bottom corners and the lower surface of the beam to achieve strengthening process, respectively. The fourth type
of the beams (K4) was strengthened as indicated in K3 and the steel plates with the size of 30x3 mm and intervals of 40 cm
were glued to the lateral surfaces of the beam additionally. It was observed that strengthening obtained by gluing corners with
the size of 50x50x5 mm to the bottom corners of the beam (K2) provided maximum increase at the load carrying capacity
and maximum decrease at the deflection of the beams. It was deduced from the experiments that the corners with larger
dimensions were more effective on the results. It is concluded that the increase in the dimension of the corners is inversely
proportional to the width and number of the crakcs, while it is proportional to the strength of the beam gained with
retrofitting.
Keywords: Reinforced concrete beam, retrofit, epoxy, steel corner, steel plate

E-posta: ebrutaslibeyaz@yahoo.com

TBAV Bilim 4(2) 2011 103-112

1.

E.E.Demirci, A.P.Amil, R.ahin

Giri

Yaplar; grn ve/veya yk tama kapasitesi, rijitlik, dktilite ve dayankllk gibi kullanm zelikleri bakmndan
hasar ncesi durumuna getirilmek zere onarlabilirler. Baz durumlarda da (yukarda belirtilen zelliklerin tamam
veya bir ksmn mevcut durumunun zerine karmak amac ile) yaplarn glendirilmesi gerekir [1].
Yaplarn ve/veya yap elemanlarnn glendirilmesi iin farkl malzeme ve yntemler gelitirilmitir. Gnmzde,
eilme etkisi altnda kalan elemanlarn glendirilmesinde, FRP (Fiber Reinforced Polymer) ya da CFRP (Carbon
Fiber Reinforced Polymer) ile glendirme yntemleri zerinde almalar [2-12] yrtlmekle birlikte mantolama
gibi klasik yntemlerle kirilerin glendirilebiliceini belirten aratrmaclar [1,13] da vardr.
Betonarme elemanlar, enine ve boyuna dorultularda elik eritler kullanlarak da glendirilebilir. Bu yntemde,
eitli kalnlklarda elik eritler kiriin alt ve yan yzlerine ve kiri-kolon birleim blgesine epoksi reinesi ile
yaptrlarak ve/veya cvatalar yardmyla sabitlenerek kullanlmaktadr [14,13,15]. Oh v.d. (2003) [16] elik
levhalarla glendirilmi betonarme kirilerin statik ve dinamik ykler altnda yorulma davranlarn incelemek
amacyla yapt deneysel almada; glendirilmi kirilerin nihai dayanmnn yaptrc tabakann kalnl ile
arttn ve glendirilmi kirilerin ayn yorulma yk dzeyinde, glendirilmemi kirilere gre, daha yksek
yorulma dayanm deerine sahip olduunu belirlemitir. Sharif v.d. (1995) [17] ise d yzne elik levha
yaptrmak suretiyle
glendirdii tm kesme hasarl betonarme kirilerin dayanm deerlerinde art
gzlemlemitir. Li v.d. (2000) [18] da glendirilmi beton kirilerin davranlar zerinde elik levha ve yaptrc
tabaka kalnlnn etkisini inceledii almasnda, kiriin eilme dayanmnn yapkan tabakann kalnln
artrmakla artmadn, buna karn, ok yksek yk deerlerinde elik levha ve betonda meydana gelen gerilmenin
yaptrc tabakann kalnlnn artrlmasyla arttn tespit etmitir.
Tankut ve Arslan (1992) [19] ise deiik tipte epoksiyle yaptrlan elik levhalarla glendirilen zde betonarme
kiri numuneleri zerinde yaptklar almada; glendirme plakasnn yeterince uzun olduu ve plaka ularnn
kiri donatsna kaynaklanarak ya da epoksili balklar kullanlarak yerinde tutulduu kirilerde yeterli dayanm
dzeyine ulaabilecei sonucuna varmlardr. Ancak, bu yntemde iilik dzeyinin ok nemli olduu ve
uygulamann baarsn byk lde etkiledii vurgulanmtr.
Swany v.d. (1987) [20] da epoksi ile yaptrlan elik levhalarla glendirilen kirilerin yapsal davrann
incelemi ve glendirilen kirilerin eilme dayanmnda %15 art gzlemlemitir. Adhikarya v.d. (2000) [21] ise
kiri yzeylerine srekli yatay elik levha yaptrarak yaplan glendirme tekniinin kiriin kesme
dayanmnda etkili olduunu belirlemitir. Oehlers (1990) [22] de betonarme kirilerin alt yzlerine elik levha
yaptrmak suretiyle glendirdii kirilerin, eilme ve kesme dayanmnda art, eilme atlaklarnn
geniliinde ise azalma tesbit etmitir. Barnes v.d. (2001) [14] ise betonarme kirileri kesme dayanm asndan
glendirmek iin kullanlan d elik levha sistemini aratrm ve yan yzeylerine elik levhalar balanan
kirilerin kesme kapasitelerinde byk art gzlemlemilerdir. Son yllarda zerinde allan yeni bir glendirme
uygulamas da kelepelerle glendirme yntemidir. Bu yntemde, kesme dayanm yetersiz betonarme kiriler,
eleman dndan eitli dzenlerle yerletirilen kelepelerle kesmeye kar glendirilmektedir. Bu almalar
[23,24] sonucunda; uygulanan glendirme ynteminin etkili olduu ve glendirme uygulanan numunelerin
dayanm, rijitlik ve dktilitelerinin artt grlmtr.
Bu almada ise korniyer (elik L profil) ve/veya lamalarn epoksi reinesi ile betonarme kirilerin yan ve alt
yzeylerine yaptrlmas suretiyle yaplan glendirmenin kiriin eilme davran zerindeki etkisinin aratrlmas
amalanmtr. Literatrde grlen noksanlk konunun seilmesinde belirleyici olmutur.
2. Materyal ve Yntem
2.1. Malzemeler, beton retimi ve deneylerde kullanlan aletler
almada, zellikleri izelge 1de verilen, Normal Portland imentosu (CEM I 42,5) kullanlmtr. Maksimum
agrega tane boyutu 16 mm seilmi olup agrega karma iki snfa (0/4 ve 4/16) ayrlm olarak konulmutur.
nce/iri agrega oran 45/55dir. Karm granlometrisi A16/B16 erilerinin arasnda kalacak ekilde belirlenmitir.
Kimyasal katk olarak ise younluu 1.200.02 kg/dm3 olan ve karma imento arlnn %2si orannda katlan
sper akkanlatrc kullanlmtr.

104

TBAV Bilim 4(2) 2011 103-112

E.E.Demirci, A.P.Amil, R.ahin

izelge 1. imentonun fiziksel, mekanik ve kimyasal zellikleri

Kimyasal zellikler
Fiziksel ve mekanik zellikler
Kimyasal Bileen
Oran (%)
3
2.82
SiO
27.5
2
zgl arlk (gr/cm )
2
3900
Al
O
6.66
2 3
zgl yzey (cm /gr)
Litre arl (gr)
929
Fe2 O3
4.41
Priz balangc (saat-dk)
3sa-26dk
CaO
47.5
Priz sonu (saat-dk)
4sa-22dk
MgO
2.91
Hacim genlemesi (mm)
1
SO3
1.81
2. gn
13.4
Kzdrma kayb
6.9
Basn
7. gn
24.1
Na2 O
0.57
dayanm
(MPa)
28. gn
38.3
K2 O
0.64
2. gn
3.1
Cl
0.012
Eilme
7. gn
4.7
llemeyen
0.98
ayanm
(MPa)
28. gn
6.7
Toplam
100

Su/imento oran 0.53, imento dozaj 300 kg/m3, beton snf C20/25 olacak ekilde karm hesab yaplan betonlar
100 dm3 hacimli betonyerde retildikten sonra elik kalplara yerletirilmitir. Yerletirme ileminden nce kalbn
tm i yzeyleri yalanm ve nceden hazrlanan donat kalbn iine, paspay 25 mm olacak ekilde,
yerletirildikten sonra beton kalba dklmtr. Betonlar tabaka halinde konmu ve her bir tabaka laboratuar tipi
i vibratrle kalp boyunca ortalama 30 cm aralklarla ve 20 saniye sreyle sktrlmtr. Sktrma ve yerletirme
ilemlerinden sonra, beton yzeyi mala ile dzeltilmi ve nem kaybn nlemek iin zeri naylon rt ile rtldkten
sonra sertlemeye braklmtr. 72 saat boyunca kalpta duran kiri numuneleri bu sre sonunda kalptan karlm
ve laboratuar artlarnda 28 gn sreyle zeri slak uvalla rtlmek suretiyle kr edilmitir. 27 gnde kr biten
numuneler eilme deneyine tabi tutulmulardr.
Kirilerinin retiminde kullanlan betonlarn mekanik zelliklerinin yeniden retilebilirliini denetlemek iin her bir
karmdan standart silindir numuneler (15x30 cm) alnarak 28 gnlk basn deneyleri yaplmtr. Deneylerden
elde edilen ortalama basn dayanm deerleri 22.8-26.5 MPa arasnda deimitir.
almada ilgili Trk Standartlarna gre [25,26] retilmi 30x30x3 mm ve 50x50x5 mm boyutlarnda korniyer ve 30x3 mm
boyutlarnda lamalar kullanlmtr. Korniyer ve lamalar yaptrmak iin BASF ticari markasyla piyasadan temin edilen
Concresive 1406 epoksi reinesi kullanlmtr. retici firmadan, ift komponentli olan bu reinenin elie yapma dayanmnn
>6.5 MPa (7 gnlk), betona yapma dayanmnn ise >3.5 MPa (7 gnlk) olduu bilgisi alnmtr. Donat olarak ise 12 mm
(ekme donats), 10 mm (montaj donats) ve 8 mm (etriye) kullanlmtr. Donatlarn akma dayanmlar 44-46 MPa, ekme
dayanmlar 703-727 MPa, kopma uzamalar %15-16 aralndadr.

2.2. Numunelerin boyutlar ve uygulanan glendirme yntemleri

Deneylerde kullanlan kiri numunelerinin boyutlar 150x300x1500 mm olarak seilmitir. Kirilerin alt blgesine
312 ekme donats, st blgesine 210 montaj donats; sarlma blgesinde 100 mm, orta blgede ise 150 mm
aralkl olacak ekilde etriyeler yerletirilmitir (ekil 1). Kirilerdeki paspay tabakas kalnl 25 mmdir.
almada, biri referans de farkl yntemlerle glendirilmi olan, drt farkl kiri kullanlmtr: 1. tip kiri (K1)
referans numune olup herhangi bir glendirme ilemi uygulanmamtr. 2. tip kiride (K2) kiriin alt kelerine
kiri boyunca (150 cm) 50x50x5 mm boyutlarnda korniyerler yaptrlmtr. 3. tip kiride (K3) kiriin alt
kelerine kiri boyunca 30x30x3 mmlik korniyerler ve kiriin alt yzne, eksenden eksene 20 cm aralkl olacak
ekilde, 30x3 mmlik lamalar yaptrlarak glendirme ilemi uygulanmtr. Lamalarn boyu iki korniyer
arasndaki mesafe kadardr. 4. tip kiride (K4) ise yine kiriin alt kelerine kiri boyunca 30x30x3 mmlik
korniyerler ve kiriin alt ve yan yzeylerine 30x3 mmlik lamalar yaptrlmtr. Alta yaptrlanlar K3 ile ayn
aralkta yan yzeye yaptrlanlar ise korniyerden itibaren 20 cm boyunda ve eksenden eksene 40 cm aralkldr
(ekil 2).

105

TBAV Bilim 4(2) 2011 103-112

E.E.Demirci, A.P.Amil, R.ahin

ekil 1. Kirilerin donat detay

ekil 2. Kirilerin glendirme detaylar ve grnleri

2.3. Deney Dzenei, Kirilerin Yklenmesi ve lme Aygtlar

Kirilerin yklenmesinde kullanlan eilme deney dzeneinin ilke emas ekil 3de, deney anndan alnan bir
grnt de ekil 4de verilmitir. 300 kN ykleme yapabilen ykleme erevesine adapte edilen bu dzenek, bir
elik yk datma kirii araclyla ykleme erevesine ait verenle donatlmtr. Eilme deneyinde ykleme,
saniyede bir l alnmak suretiyle gme ykne kadar hi boaltma yaplmadan gerekletirilmitir. Kirilere
uygulanan yk nedeniyle meydana gelen yer deitirmeleri lmek amacyla LVDTler kullanlmtr. LVDTlerden

106

TBAV Bilim 4(2) 2011 103-112

E.E.Demirci, A.P.Amil, R.ahin

2si kirie etkiyen P/2 ykleri mesafesinde (ekil 1), dieri ise kiriin orta blgesine yerletirilmitir. Ayrca kirie
gelen ykn iddetini belirleyebilmek iin ykleme pompas ile kiri arasna yk hcresi yerletirilmitir. Her bir
deneyde, ykleme sresince kirite meydana gelen sehimler ve ykn gme anna kadar olan deerleri bir veri
kaydedici ile okunmutur.

123456-

Pompa
Yk hcresi
Yk Datma Kirii
Deney Kirii
LVDT
Ykleme erevesi

ekil 3. Kirilerin yklenmesinde kullanlan eilme deney dzeneinin ilke emas

ekil 4. Deney anna ilikin bir grnm

3.

Bulgular ve Tartma

Referans kiri (K1) iin, deneyde okunan deerlerden hareketle izilen, yk-yerdeitirme erisi ve gzlenen
atlaklarn kiri zerindeki grnm ekil 5de verilmitir.

107

TBAV Bilim 4(2) 2011 103-112

E.E.Demirci, A.P.Amil, R.ahin

(a)

(b)

(c)

ekil 5 . Referans (K1) kiriinin yk-yerdeitirme grafii (solda) ve gzlenen atlaklar (a: ilk atlaklar, b: gme
ykne eriildikten sonra grlen atlaklar, c: Maksimum yerdeitirme meydana geldikten sonra gzlenen
atlaklar)

K1 kiriinde, gme yknn %17si olan 35,97 kN deerine eriildiinde kiriin ekme blgesinde bulunan en d
lifdeki birim uzamann betonun ekmedeki birim deformasyon snrna ulamas ile, eilme momentinin maksimum
olduu orta blgelerde kiri eksenine dik ekilde 0,3-0,5 mm geniliinde atlaklar meydana gelmitir (ekil 5.a).
Uygulanan yk deeri gme ykne ulatktan sonra atlaklarn boy ve genilikleri artarak 2-3 mm arasndaki
boyutlara ulamtr. Bu atlaklar kiri ekseni ile belirli bir aya sahip olup kiriin hem orta blgesi hem de kesme
aklnda meydana gelmilerdir (ekil 5.b). Gme yknden sonra, kirite gzlenen yer deitirme devam etmi
ve kiri 42,06 mm deerinde yer deitirme yaptnda artk yk tayamaz duruma gelmitir. Kirite maksimum yer
deitirme meydana geldikten sonra gzlenen atlaklar 5 mm geniliine ulam ve kiri betonunda ezilme
gzlenmitir (ekil 5.c).
Mesnet ile yk arasndaki kesme aklnda meydana gelen eilme atlaklar yn deitirip eikleerek kiri st
kenarna kadar ilerlemitir. Yk ve mesnet arasndaki blgede kayma gerilmeleri de bulunduundan asal ekme
gerilmeleri nedeniyle oluan bu atlaklar kiri eksenine belirli bir eik a ile olumulardr. Yk artmaya devam
ederken atlak genilik ve boylarndaki hzl artmalar ise donatdaki akmann baladn gstermitir.
ekil 5den grlebilecei gibi yk, gme yk olan 211,6 kN deerine kadar dorusal olarak artm gme
ykne eriildikten sonra ise belli bir deer etrafnda sabit kalmtr. Ykn bu ekilde bir seyir izlemesi kiriin
snek davran gstermesi ile aklanabilir.
K2 kiriine ait yk-yerdeitirme erisi ve gzlenen atlaklarn kiri zerindeki grnm ekil 6de verilmitir.
50x50x5 mm boyutunda korniyerlerle glendirilen bu kiride grlen ilk atlaklar, K1 kiriinde olduu gibi, eilme
momentinin maksimum olduu orta blgelerde ve kiri eksenine dik ekilde meydana gelmitir. Ancak, referans
kiriden farkl olarak, bu kiride grlen ilk atlaklar gme yknn %60 olan 169.2 kN deerine ulatnda 0.1
mm genilie ulamtr (ekil 6.a).
Kirie uygulanan yk deeri gme yknn % 80i olan 225,6 kN deerine ulatnda ise kiriin kesme aklnda
atlama momentine eriildiinden, bu blgede de 0,1 mm geniliinde atlaklar gzlenmitir (ekil 6.b). Gzlenen
bu atlaklar kiri eksenine belirli bir a yapmaktadrlar. Uygulanan yk deerleri gme yknn %80-90na
ulatnda bile kirite grlen atlaklar 0.1 mm geniliinde kalmtr (ekil 6.c). Glendirme amacyla kullanlan
korniyerler eilme atlaklarn baarl bir biimde kontrol etmi, atlaklarn klcal dzeyde (0,1 mm) kalmasn ve
davrana snek eilmenin hakim olmasn salamlardr.

108

TBAV Bilim 4(2) 2011 103-112

E.E.Demirci, A.P.Amil, R.ahin

(a)

(b)

(c)

ekil 6. K2 tipi kiriin yk-yerdeitirme grafii (solda) ve gzlenen atlaklar (a: ilk atlaklar, b: gme yknn %80-90na
eriildiine grlen atlaklar, c: maksimum ykleme sonras gzlenen atlaklar)

K2 kiriinde referans kirie oranla gme yk %33,27 artmtr. ekil 6daki yk-yerdeitirme grafii
incelendiinde; grafiin dorusal olarak ykselirken 60 kN civarnda krlmaya urad, daha sonra tekrar dorusal
ekilde ykselerek 282,0 kN yk deerine ulat grlmektedir. Bu davrann nedeni, 60 kN yk deerinden sonra
betonda ciddi dayanm kayb olumas ve bu noktadan sonra ise glendirme amacyla kiri yzeyine yaptrlan
korniyerler nedeniyle kiriin 282,0 kN ykne kadar tama gcnn devam etmesiyle aklanabilir.
Uygulanan yk deeri 282,0 kN deerine eritiinde ise kiriin yk uygulanan noktalarnda ezilme de gzlenmitir
(ekil 6.c). Kirie sistemin maksimum yk uyguland halde kiri krlmadndan, yk-yerdeitirme grafii
srekli art gstermitir. Ayrca, K2 kiriine glendirme uygulandndan, kirite meydana gelen maksimum yer
deitirme deeri, referans kirie oranla %53 azalm ve 19,76 mm olarak kaydedilmitir.
K3 kiriinde gzlenen yk-yer deitirme erileri ve atlaklar ekil 7de verilmitir. Bu kiride, uygulanan yk
deeri gme yknn %20si olan 47.8 kN deerine ulatnda kirite gzlenen ilk atlaklar kiriin orta blgesinde
kiri eksenine dik ve 0.3 mm geniliinde grlmtr (ekil 7.a). Bu noktadan sonra grafiin 171,34 kN deerine
kadar ykseldii daha sonra kiriin daha dk deerlerde yk almaya balad fakat yerdeitirme deerinin
artmaya devam ettii grlmtr. Kiriin ald yk deeri 151 kN deerine kadar dtkten sonra yeniden artm
ve grafikteki ykseli gme yk olan 239,0 kN deerine kadar devam etmitir. Bu davran, belli bir ykte
ulaldnda betonun tama gcn yitirmeye balamas buna karn kiri alt yzne yaptrlan lamalarn ve
profillerin, kiriin bir miktar daha yk almasn salamas ve kiriin snekliini artrm olmas ile aklanabilir.
Uygulanan yk deeri 171,34 kN deerine ulatnda kiriin kesme blgesinde 2-3 mm geniliinde atlaklar
meydana gelmitir (ekil 7.b). Bu atlaklar kiri eksenine belirli bir a ile olumulardr. Bunun nedeni ise kiriin
kesme aklnda kayma gerilmelerinin de etkili olmasdr.
Bu kirite ykleme sresince meydana gelen atlaklar, referans kiride grlen atlaklara oranla daha az olmasna
ramen, K2 kiriindekilerden sayca daha fazla ve daha genitir. Gelien atlaklarn K1 kiriinden az olmasnn
sebebi, K3 kiriinde glendirme uygulanm olmasdr. atlaklarn K2 kiriinde grlen atlaklardan daha fazla
olma sebebi ise, K2 kiriinde glendirme amacyla 50x50x5 mm boyutunda korniyer kullanlmasna karn, K3
kiriinde daha kk boyutlu olan 30x30x3 mm boyutunda korniyer kullanlmasdr. Buradan, profil boyutundaki
artn atlak genilii ve saysyla ters orantl, kiriin kazand dayanmla ise doru orantl olduu sonucu
karlabilir.
Gme yk olan 239,0 kN deerine eriildikten sonra, kiriin ald yk deeri azalm ve kiride meydana gelen
maksimum yerdeitirme deerine eriilene kadar grafikte d gzlenmitir. Gme ykne maruz kalm kirite
maksimum yer deitirme deerine eriilene kadar gzlenen atlaklar ise 4 mm genilie sahiptir ve ekil 7.cde
grld gibi kiri eksenine belli bir a ile meydana gelmilerdir. Ayrca gme yknden sonra kirie yk
uygulanan noktalarda ezilme de gzlenmitir. K3 kiriinde gme yk referans kirie oranla %12,94 artm,
yerdeitirme deeri ise %19,3 azalmtr.

109

TBAV Bilim 4(2) 2011 103-112

E.E.Demirci, A.P.Amil, R.ahin

(a)

(b)

(c)

ekil 7. K3 tipi kiriin yk-yerdeitirme grafii (solda) ve gzlenen atlaklar (a: ilk atlaklar, b: gme yknn
%70ine eriildiine grlen atlaklar, c: gme ykne eriildikten sonra grlen atlaklar)

K4 tipi kiri iin elde edilen yk-yer deitirme erisi ve atlak grnmleri ekil 8de verilmitir. Bu ekilden,
gme yknn %20si olan 50,72 kN deerine kadar ykn dorusal bir art gsterdii ve ilk atlaklarn kiriin
orta blgesinde ve kiri eksenine dik olarak (ekil 8.a) 0,3 mm geniliinde meydana geldii grlmektedir.
(a)

(b)

(c)

ekil 8. K4 kiriinin yk-yerdeitirme grafii (solda) ve gzlenen atlaklar (a: ilk atlaklar, b: gme ykne
eriildiinde grlen atlaklar, c: gme ykne eriildikten sonra grlen atlaklar)

253,6 kN deeri olan gme ykne eriildiinde ise kesme aklnda da atlama momentine eriildiinden bu
blgede de atlaklar gzlenmitir. Bu atlaklar 1-2 mm geniliinde olup kiri eksenine belirli bir a yapmaktadrlar
(ekil 8.b). Bu noktadan sonra ise, kiriin daha dk yk deerleri ald ve grafikte d olduu grlmtr.
Fakat, bir sre sonra grafiin yeniden ykselerek, kiriin 248,0 kN deerinde yk ald grlmtr. Bu davrann
nedeni, kiriin alt ve yan yzeylerine yaptrlan lama ve korniyerlerin kiriin dayanmn artrarak kirie sneklik
kazandrmas ve yeniden yk almasn salamasdr. Bu esnada kirite gzlenen atlak genilii 4 mmye ulam ve
kirite yk uygulanan noktalarda ezilmeler gzlenmitir (ekil 8.c). Bu noktadan sonra kiriin ald yk deeri
yeniden azalm ve 210,0 kN deerine dtnde, kiri elik lama ve profiller nedeniyle snek bir davran
gstererek maksimum yerdeitirme deeri olan 26,56 mme kadar ayn yk almaya devam etmitir.
K4 kiriinin yk-yerdeitirme grafiinin gme ykleri ve maksimum yerdeitirme deerleri farkl olmasna
karn, referans K1 kiriinin yk-yerdeitirme grafii ile benzerlik gsterdii grlmtr. Gme yknden sonra,
kiri daha dk dzeyde yk almasna karn, kirite meydana gelen yerdeitirme miktar devaml artmtr.

110

TBAV Bilim 4(2) 2011 103-112

E.E.Demirci, A.P.Amil, R.ahin

K4 kiriinin yan yzeylerinde meydana gelen atlaklarn, K3 kiriine oranla sayca daha az olduu grlmtr. Bu
durum, K4 kiriinde yan yzeylere yaptrlan lamalarn bu blgede enine basn oluturarak betonun snekliini
artrmas ve atlak oluum ve ilerleyiini engellemesi ile aklanabilir. K4 kiriinde kaydedilen gme yk, referans
kirie oranla %19,84 artm, yerdeitirme deerleri ise yine referans kirie oranla %36,85 azalmtr.
4.

Sonular

almada uygulanan glendirme yntemleri, elde edilen sonular ve sonularn referans kirie gre deiimi
izelge 2de topluca verilmitir.
izelge 2. Glendirme yntemine gre elde edilen sonular
Krlma yknn Maksimum
Krlma
KODU
Glendirme teknii
K1e
sehim
yk (kN)
gre art (%)
(mm)
Referans Kiri
211,6
42,06
K1
Kiriin alt kelerine
50x50x5 mmlik korniyerler
282,0
33,3
19,8
K2
yaptrlmtr.
Kiri alt kelerine 30x30x3 mmlik
korniyer, alt yzne 30x3 mmlik
239,0
12,9
33,9
K3
lamalar yaptrlmtr.
Kiri kelerine 30x30x3 mmlik
korniyer, kiriin alt ve yan
253,6
19,8
26,6
K4
yzeylerine de 30x3 mmlik lamalar
yaptrlmtr.

Max. sehimin
K1e gre
azalma oran (%)
53,0

19,3

36,85

izelde 2den de grlebilecei gibi, uygulanan glendirme teknikleri iinde, gme yknn referans kirie oranla
en fazla artt ve yerdeitirme deerlerinin azald uygulama kiri alt yzlerine 50x50x5 mm boyutunda boydan
boya korniyer yaptrlmas (K2 kirii) durumudur. Dier glendirme yntemlerine kyasla bu yntemden daha iyi
sonular elde edilmesinin korniyer boyutlar ile ilgili olduu dnlmektedir. Profil boyutundaki artn atlak
genilii ve saysyla ters orantl, buna karn, kiriin yk tama kapasitesindeki artla doru orantl olduu
sonucuna varlmtr.
Daha kk boyutlu korniyer ve lama yaptrlmas suretiyle yaplacak olan glendirmenin ise hafif hasarl
kirilerde -hasar onarm ile birlikte- gerekletirildiinde pratik ve faydal bir uygulama olaca sonucuna
varlmtr. Onarm ile birlikte bu glendirme ynteminin uygulanmas, farkl korniyer ve lama en kesiti denenerek
kolay uygulanabilir bir yntem olarak yaygnlatrlabilmesi iin bu trden almalarn oaltlmas gerei aka
grlmektedir. Bu almalarda, mmknse, gerek snr artlar ve gerek boyutlarda allmasnn elemanlarn
gerek davranlarn temsil etmesi bakmndan nemli olduu da gz nnde bulundurulmaldr.
Kaynaklar
[1] Demir, H., Depremden hasar grm betonarme yaplarn onarm ve glendirilmesi. T Yaynlar.,
151 s, stanbul, (1999).
[2] Sharif, A., Al-Suleimani, G.J., Basunbul, I.A., Baluch, M.H. ve Ghaleb, B.N., Strengthening of initially loaded
reinforced concrete beams using FRP plates.ACI Struct. J., 91 (2), 160-168, (1994).
[3] Takeda, K., Mitsui Y., Murakami K., Sakai, H. ve Nakamura, M.,
Flexural behavior of reinforced
concrete beams strengthened with carbon fibre sheets. Composites Part A.; 27A, 981987, (1996).
[4] Mohamed Ali, M.S., Oehlers, D.J and Park, S.M. Comparison between FRP and steel plating of reinforced
concrete beams, Composites: Part A, 32(9), 1319-1328, (2001).
[5] Li, A., Diagana, C. ve Delmas, Y., CFRP contribution to shear capasity of strengthened RC beams. Eng.
Struct., 23 (2001), 1212-1220, (2001).
[6] Wang, Y.C. and Chen, C.H., Analytical study on reinforced concrete beams strengthened for flexure and
shear with composite plates. Compos. Struct., 59, 137-148, (2002).
[7] Zhishen Wu, Jun Yin., Fracturing behaviors of FRP-strengthened concrete structures, Eng. Fract. Mech.,
Volume 70, Issue 10, Pages 1339-1355, (2003).
[8] Abdalla, H.A., Evaluation of deflection in concrete members reinforced with fibre reinforced polymer (FRP)
bars. Compos. Struct., Volume 56, Issue 1, 63-71, (2002).

111

TBAV Bilim 4(2) 2011 103-112

E.E.Demirci, A.P.Amil, R.ahin

[9] Abdalla, H.A., Torkey, A.M., Haggag H.A. ve Abu-Amira, A.F., Design against cracking at openings in
reinforced concrete beams strengthened with composite sheets. Compos. Struct., 60 (2003) 197-204, (2003).
[10] Rasheed, H.A., Nayal, R. ve Melhem, H., Response prediction of concrete beams reinforced with FRP bars.
Compos. Struct., 65 (2004), 193-204, (2003).
[11] J. Yin, Z. S. Wu., Structural performances of short steel-fiber reinforced concrete beams with externally
bonded FRP sheets. Constr. Build. Mater., 17, 463-47, (2003).
[12] Avril, S., Ferrier, E., Vautrin, A., Hamelin P. ve Surrel, Y., A full-field optical method for the experimental
analysis of reinforced concrete beams repaired with composites. Composites Part A: Applied Science and
Manufacturing Volume 35, Issues 7-8, 873-884 , (2004).
[13] Kumbasar, N., Eren, ., Aydoan, M. ve lki, Alper., Yaplarn onarm ve glendirilmesi alannda
gelimeler. Prof. Dr. Kemal zdeni Anma Semineri, stanbul, (2002).
[14] Barnes, R.A., Baglin, P.S., Mays, G.C. ve Subedi, N.K., External steel systems for the shear strengthening
of reinforced concrete beams. Eng. Struct., 23, 1162-1176, (2001).
[15] Van Gemert, D. and Maesschalck, R., Structural repair of a reinforced concrete plate by epoxy bonded
external reinforcement, Int. J. Cem. Compos. Lightweight Concrete, Vol. 5, No. 4, pp. 247-255, (2003).
[16] Oh, B.H., Coe, J.Y., Park, D.G., Static and fatigue behavior of reinforced concrete beams
strengthened with steel plates for flexure, J. Struct. Eng., Vol. 129 (4), pp. 527-535. (2003).
[17] Sharif, A., Al-Sulaimani, G.J., Basunbul, I.A., Baluch, M.H., Husain, M., Strengthening of shear
damaged RC beams by external bonding of steel plates, Mag. Concr. Res., Vol. 47, Issue.173, 329-334, (1995).
[18] Li, A., Assih, T., Delmas, Y., Influence of the adhesive thickness on the behaviour of strengthened
concrete beams, J. Adhes. Sci. Technol., 14(13), 1639-1656, (2000).
[19] Tankut, T. ve Arslan, M., Epoksili elik Plaka le Glendirilmi Betonarme Kiri Davran Teknik Dergi,
MO, Cilt 3, Say 4, s575, (1992).
[20] Swamy, R.N., Jones, R., Bloxham, J.W., Structural behaviour of reinforced concrete beams
strengthened by epoxy-bonded steel plates, J. Struct. Eng.. Part A. Vol. 65A (2), 59-68, (1987).
[21] Adhikarya, B.B., Mutsuyoshi, H., Sano, M., Shear strengthening of reinforced concrete beams using steel
plates bonded on beam web: experiments and analysis, Constr. Build. Mater., 14 (5), 237-244, (2000).
[22] Oehlers, D.J., Strengthening reinforced concrete beams by bonding steel plates to their soffits, 2nd National
Structural Engineering Conference 1990. Barton, ACT: Institution of Engineers, Australia, 90 (10), 346-350,
(1990).
[23] Altn, S., Tankut, T., Anl, ., Demirel, Y., Response of reinforced concrete beams with clamps applied
externally: an experimental study, Eng. Struct., 25(9), 1217-1229, (2003).
[24] Altn, S., Anl, ., Gkten, Y., An application of external clamps for shear strengthening of reinforced
concrete beams,Gazi niv. Muhendislik Mimarlik Fak. Dergisi 19 (4), 415-422, (2004).
[25] TS EN 10025-1. Scak haddelenmi yap elikleri Blm 1: Genel teknik teslim artlar. TSE, Ankara, 2006.
[26] TS EN 10058. Genel kullanm amalar iin scak haddelenmi yass elik ubuklar - Boyutlar, ekil ve boyut
toleranslar. TSE, Ankara, 2005.

112