Professional Documents
Culture Documents
Kutsi Dua Aciklamasi PDF
Kutsi Dua Aciklamasi PDF
LE
RABBN TERBYE
ISBN:
Dizgi:
Kapak:
Bask:
Cilt:
irtibat adresi
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
Efendimiz buyurdular ki;
Ameller niyetlere gredir
nsanlar hangi niyetle gtlerse o niyetle harolunur
Allah Telnn Efendimiz sallallh aleyhi ve selem ile
bizlere olan yardm ve hayrl insanlarn himmetleri ile daha
nce hazrladmz Evrd- Bahiyye Aklamasn
gncelletirip yeniden yazlmas iin gelen istekleri cizane
karlamak iin bir gayret hsl olmutur.
Her insan yap iin rehni altnda olmasndan dolay
niyetimizi halisane tutmay ve Allah Telnn emrine itaat
ederek bu eseri tekrar istifadeye sunmaya altk.
Kitab, Fahri lem Muhammed Mustafa sallallh aleyhi
ve sellem Efendimizin gzel nasihatleri, mam Rabban (ks),
Mevlana Celleddin Rum (ks), smail Hakk Bursev (ks),
mam arn (ks), Aliyyl- Havas (ks), Elmall Hamdi Yazr
(ks), smail Hakk Toprak hramczde Sivas (ks) ve birok
byk zevatn ilm hikmetleri ile zenginletirmeye altk.
Kitap aratrma tr olmas yannda her seviyeye hitap
etmesi asndan gariplerin usul zere Yunusa yazlmtr.
Tecrbelerin yer yer serpitirildii yerler grlrse, bu
ksmlar terbiye yolundaki retilerden paymza denlerdir.
Hatal bir durumda olmusa, o ahsmza ait olup, dinimizi ve
byklerimizi bu eylerden tenzih ederiz.
Desteksiz bir eyin olmas zor olan iler snfndandr.
Olgun insan zor ileri Yener
Yardmlar ve destei olan kiilerin hepsinden Allah
Telnn raz olmasn, ayrca kitabn faydal olmasn,
temenni ve dualar ederiz.
Baar Allah Teldandr.
Kullarm,
Sana Beni sorarlarsa;
phesiz ki Ben, ok yaknm.
Bana dua edince Ben, o dua edenin duasna
icabet ederim. yleyse onlar da Benim
da'vetime icabet etsinler.
Bana iman etsinler ki,
doru yolu bulmu olsunlar.
Kuran- Kerim, Bakara: 186
NSZ
Sonra onu dzenli bir ekle sokup, iine kendi ruhundan
fledi ve sizin iin iitmeyi, grmeleri ve gnlleri yapt. Siz
ok az krediyorsunuz. (Secde,9)
nsana verilen nimetler karlnda ise kulluk ve hakiki
imana kavumas istenmitir.
Hakiki imana kavumak iin ise nce nefsin terbiye
edilmesi gerekmektedir. Nefis terbiye edilmedike gerek
hrriyete ulaamaz.
nsann ii, zahirini tamamladndan, d ile ii birbirinden
ayrmamak lazmdr. Terbiye her ikisi iin geerlidir.
Nefis keli dikendir. Ne eit koysan muhakkak insana
batar.
Nefsin terbiye edilmesi; ruhun emrindeki kalbin nefsi
kontrol ve idare etmesi ile olur. Kalbin nefsi idare edebilmesi
iin, baka eylerle megul olmamas ve Allah Teldan baka
hibir eye ball kalmamas gerekmektedir.
Allah Tel bu sebepten dolay nefsin terbiye edilmesi iin
terbiye edilmi nefisleri yani btn varlklarn en stnleri
nebileri gnderdi. Onun iin nbvvet sonradan kazanlan bir
fazilet olmayp Allah Telnn setii kullara ltuf ve
ihsandr.
nsan, nebiler ve rasller vastasyla cesedin ve ruhun
terbiyesine kavuur. Bu terbiyeden sonra Allah Telnn
sevdii kullar arasna girer.
Nbvvet zellik ynnden yalnz insanlardan yana
olmayp, insanlardan ve Hakktan yanadr. Yani kalpleri ve
ruhlar Hak ile zahirleri halk iledir. Onlar Allah Telnn
NSZ
lahi!
Dostlarn yle yaptn ki,
Onlar tanyan seni buldu.
Seni bulmadka, onlar kimse tanmad
(Abdullah Ensar . Rabban, Mektubat-)
GR
Hamd, hamde layk olan Allah Telyadr. Salt ve selam
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve selleme,
nesebine, line ve ashabna da olsun.
Kuts Duann tertibi Nakibent Muhammed Bahddine
(ks)1 Raslllah sallallh aleyhi ve sellem Efendimiz
1
GR
GR
3.
yediremeyenler
alalm
olarak
cehenneme
GR
steyene de kaba davranma, onu azarlama. Rabbinin
nimetlerini ise durmayp syle.
(Duha,1011)
GR
5.
:
Kime, bir ilimden sorulur, o da bunu saklayp sylemezse
kyamet gn ateten bir gem ile gemlenir.
(Ebu Dvud)
Sakn Hakk
baz kiilerle bilip tanmaya alma;
nce Hakk bil,
sonra Hakk ehlini tanmaya al.
(Hz. Ali radiyallh anh)
Rahman ve Rahim olan Allah Telnn ad ile
balarm ve isterim.1
Bismillahirrahmnirrahm ile balamayan her hayrl iin
hayr kesiktir.
1
Aklama okunurken;
Bir Fatiha hls Suresi okunur. Efendimiz sallallh aleyhi ve
sellem ve byklerin ruhaniyetine hediye edilir.
Blmler birbirinden bamsz olduu iin okumada sreklilik
yerine atlayarak okuma veya gne bal olarak okuyu zevki miktar
kadar olmas tavsiye edilir. Kutsi Duann Arapa metnini srekli
okuyana ise rasgele alp bir yeri okumakta, duann o kiiye baka
bir trl kazanc olacaktr.
Ey Allah Telm
Genellikle bu sz dua makamlarnda kullanlr. Bazlar
demitir ki; bu lafz duann topland ve Allah Telnn 99
isminin anld makamdr.
RABBN TERBYE
RABBN TERBYE
Sen, mlkn ve melektun sahibisin
Btn mahlkatn hakiki sahibi ve mutlak hkmdar Allah
Teldr. Ne zatnda ve ne de sfatnda hibir varla ihtiyac
olmayan; aksine her eyin zatnda, sfatnda, varlnda ve
varlnn devamnda, muhta olunandr.
steklere, Allah Telnn iradesiyle kavuulur.
Baar ancak Onunladr.
htiyalar ancak Onunla giderilir.
girer. lk iman eden kadar bir deer ifade etmez.
nemli olan Allah Teldan istemeyi bilmektir. Allah Teldan
istenilen eyin dnyalk snfndan olmamas gerekir. nk dnyalk
ihtiyacna Allah Tel kefil olmutur. Zaruri ihtiyalar dndaki her
ey dnyadr. nk Allah Tel dnyaya deer vermez.
Allah Telnn sevdikleri bu ismin hakikati iinde olur.
Hakikatine kavuan; Allah Telnn ilerine karmad ve dnya
nimetlerine rabet etmedii zaman olur ki, o zamanda istek diye bir
eyde kalmamtr. O zamanda bilmek, bilmemek, istemek ve
istememek ayn eyler olmutur.
1
Herhangi iki ey arasnda, ortak olan sfatlar ve ayr olan
sfatlar vardr. Mahlklar, Allah Telnn kendisinden her bakmdan
ayr olduklar halde, grnte mterek olan cihetler de vardr. Allah
Telnn sevgisi, bir kimseyi kaplaynca, ayrla sebep olan
noktalar, grnmeyip, mterek olanlar kalyor. Yaratan ile mahlk,
birbirinin ayndr, diyerek grdklerini syleyen doru sylemi
oluyor. Bu ekilde szleri yalan olmuyor.
RABBN TERBYE
Allah Tel, kendinden baka bir ilah olmayandr
Allah Telya kar kulun bu sz, Onun yceliini kabul
ettiini,
insanlarn
dt
hatalardan
sndnn
gstergesidir. Ey Allah Telm Senden baka mabut ve
byk tanmyorum. Senin karnda eiliyorum, demektir.
Allah Tel lemlerin ne iindedir, ne dndadr. Ne leme
bitiiktir, ne de ondan ayrdr. Fakat Allah Tel bizimle
beraber ve yakndr. Ancak yaknlnn ve beraberliinin
hakikatini bilemeyiz.
Buna gre, Allah Telnn kendisi, sfatlar ve ileri ile
kulun kendisi, sfatlar ve ileri arasnda hibir bakmdan hibir
benzerlik bulunmayacaktr.
Yaratlanlara, Onun grnts olduunu sylemekte, bir
benzerlik, bir ballk olur. Bundan da kanmak lazmdr.1
Allah Tely yaratc, lemler yaratlm bilinmelidir.
1
Allah Telnn
Beni yarattn. Senin zelil, aciz kulunum.
Beni yokluktan varlk lemine koyan, beni beer klan;
yaratlmlar ierisinde, zahiren ve batnen en mkemmeli
yapan; Senin kudret elinde ve tasarrufunda olan bu aciz
kulunu, bir isyan veya hatasndan dolay, kapndan kovma.
nk kulun olduumu biliyorum demektir.
Kulluk Makam
Bu makam, Allah Teldan baka her eyden gnln
RABBN TERBYE
Sana verdiim szdeyim.
Elest1 meclisindeki szn ve Rasuln Hz. Muhammed
Mustafa sallallh aleyhi ve sellem ile beyan buyurduun,
Ona verdiin, emirlerin ve szn zerineyim. Bunu anna
kar itiraf ediyorum ki, Allah Telm benim Rabbimsin,
demektir.
Vadin zerineyim
Sana itaat eden ve tabi olanlara, vaat ettiin mkfata nail
olmak iin emirlerine ihlsla balym.
Vaat; kul ile Allah Tel arasnda ortak bir anlamadr.
Vaat, Allah Tel asndan; Kim bana bir eyi irk
komaz ise, Onu cennetime dhil edeceim (Hadis-i kutsi);
Kullar asndan; nefsi Allah Telya kulluk ettirme iin
verilen szdr. Bu vaat zere dnya hayat insana bahedildi.
Ancak Allah Tel kullarna takat getiremeyecei bir
1
10
Kudretim miktarnca.
Acizin, kudretliye yapaca tat ve ibadet, asl itibar ile
kusurlu olacaktr. Kulun efendisine acziyetini bildirmesi,
efendinin bykln aa karr ki, Allah Telnn da
bizden istedii budur. Allah Tel yaratt kuldan fazla bir ey
istemedii gibi yapamayacan da bilir.
Allah Tel bir kiiye ne vermise ancak onu teklif eder.
Allah Tel bir glkten sonra bir kolaylk yaratacaktr.
(Talak,7)
Nefsimin emirlerine uyarak ilediim fiillerimden,
sana snrm.
Efendimiz sallallh aleyhi ve selem ve Kutsi Duay tertip
eden Muhammed Bahddin Nakibent (ks) dua makamnda
eytan muhatap almamlardr. Kuran- Kerimde okumaya
balaynca1 istenilen snma sz olarak deil kalbendir. Kalb
dua makamnda iken, eytann bir kuvveti yoktur. Ktlk fiile
dnmeden nce kalpte meydana gelmektedir. nk kusurlu
ve noksan ilerimiz eytan sebebi ile olmayp, bizatihi nefsin
azgnl ve isyanndandr. nk eytan kalbe ancak bir fslt
eklinde vesvese verir. Nefis ise isyan ve hatay kendi dilei
ile iler. Eer kul acziyetini bilip Allah Tel ya snrsa,
Allah Telnn yardm kula muhakkak yetiir.
Bana ihsan buyurduun nimetlerini bilerek, itiraf ve
1
RABBN TERBYE
. 11
Sana kar ilediim gnahlar kabul ediyorum ve
onlardan sana snyorum.
nsan ibadet ederken bile beer olmas yznden kesinlikle
bir hata iler. yle ki, ayn ameli ileyen iki ahs birbirine
nispetle makamlar ve terbiyeleri gz nne alnnca, birine
gnah olan dierine sevap olur.
Ebrarlarn hasenesi, mukarreplere gnahtr.
Byklerin kelamnda insanlar gnahlarna, biz
sevaplarmza istifar ederiz gelmitir.
Kul Onun iin devaml istifar halinde olmaldr.
Bu hal ile Sana ynelip, helakime sebep olacak
gnahlarm af ve mafiret kl.
Hz. Muhammed sallallh aleyhi ve sellem Efendimiz
buyurdular ki:
Gnah yapana zarar verdii gibi karsna da zarar verir.
Korkutsan bana dert olur,
Raz olsan ortak olursun,
Sylesen gybet olur,
Ayplasan bana gelir
Allah Telya vacip olan; kullar kendini tanr ve
12
nk gnahlar ancak Sen af ve mafiret edersin
Bu okunan istifar, stifarlarn Efendisidir. Bu konuda
ok sylenecek kelam vardr. Bu sebeple ok tekrar gereken
bir duadr.
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
Efendimiz buyurur ki:
Seyyidl stifar Duasn her kim kalbiyle sevap ve
faziletine inanarak gndz okur da o gn akam olmadan
lrse, o kimse cennet ehlindendir.
Her kim de sevap ve faziletine inanarak gece okur da
sabah olmazdan nce lrse, o kimse de cennet ehlindendir.
Zatna, sfatna ve fillerine layk olmayan noksan
sfatlardan Seni tenzih ederim.
Muhammed Bahddin Nakibent (ks) bu ksmda Allah
Telnn ann zikre balayarak, okuyan ve dinleyendeki
itiyak, hazz artrmak ve Allah Telnn bize kar iltifatnn
ynelmesini murat etti.
En faziletli tesbihtir.
stifar dua kapsn almak, sonra sylenecek olan tesbih
ise istenecek dilein minnetle ricasdr. Allah Telya kar
kul dilenci zilletinde olmaldr. Eer gurur ve kibirle Onun
kapsna varlrsa neticesi hsran olacan bilmelidir.
RABBN TERBYE
. 13
Allah Teldan baka taplacak ilah yoktur.
Zat- ve sfatnda kendine benzeyen, e olan bir vcut
yoktur. badete ve kullua layk olan ancak Odur.
Allah Tel byktr.
Burada en byk kelimesi kullanmak yanltr. nk
Allah Telya kyaslanacak bir byklk yoktur.
nk Kuran- Kerimde
lafz gemez. Bu
G ve kudret Allah Telnndr.
Bir kulun Allah Teldan korkmas ve gnah ilemekten
kendini korumas yine Allah Tel sayesinde olur. Allah
Telya itaat, Ona ynelmekte Onun yardm olmadan
mmkn deildir. Allah Telnn yardm ise, gnderdii
dindir.
14
l ve azimdir.
Rabb olmada an yksek, birliinin delili byktr. Bunu
ise akllar idrak edecek kuvvette deildir.
Kuran- Kerimden sonra en faziletli kelamdr.
Cennet hazinelerindendir. Devaml zikrinde bulunmak
gereklidir. Yer ve gk bu drt kelimenin kudreti ile ayakta
durduu, dzenin bu kelimeler ile saland rivayetleri vardr.
Nuh aleyhisselm bu konu zerinde ok durmutur.
O
Her mminin kalbinde olan ilah, ancak Allah Teldr.
Zamir ifadelerinde belirsizlik olduundan Allah Tel
hakknda kullanlmaktadr.
O evveli ve ayn anda sonu olmayan, zat ak ve ayn
anda gizli olandr.
Boyutlarn olmad bir zattr. Yaratlanlar ztlarn biriyle
kaim iken, O zatnda ztlar birlikte bulunduran, mutlaktr. Zat
asndan da ztt olmayan birdir.
O her ey ve yerdedir. Fakat her eyi O zannetmemelidir.
nk o zahir olmakla beraber batndr. Akl ve his ile hayal
olunamayaca gibi, hakikati akllarn idrakine smaktan
salimdir. Allah Telya yalnz zahir ne de yalnz batn diye
RABBN TERBYE
. 15
Olan ve olmayan, yani her eyi bilir.
Bu bilmek fiili bir gayret ve alma sonucu olmayp, asl
Zat-nda asl ile mevcuttur. Bu bilginin zatnda ncelii de ve
kaybolmas yoktur. Her eyi ann da bilmek istediinde bulur.
stei ne ise Onu da yaratr. Hi bir ey yoktur ki, varlkta
oluurken daha nce Onun vcudunu ispat etmi olmasn.
Ancak bundan eyann ezel olmas dnlmemelidir.
Mahlkat fanidir, ezeli deildir.
16
O,
lmsz
hayat
sahibidir.
Hayat
sonlanmayacaktr
Onda olan dirilik bir eye istinad olmadan olur. Bu ancak
Ona mahsustur. Hayat yaratlmlar gibi, lme bal
olmayandr. Mahlkat ise, yokluun varlna bal hayata
sahiptir. Hayat kendi asndan hareketli olmayp, mahlkat
iin eylem halindedir.1 nk onun hibir eyi kazanmak ve
kaybetmek durumu yoktur.
Tasarruf elindedir
Kudret; ister zatna, isterse mahlkata dair olsun elindedir,
demektir. Burada anlatlmak istenen hayr kelimesi ile Allah
Tel ne yaparsa, er gibi grnse de, ancak hayrdr. Allah
Telya er isnat edilmez. Her ne kadar hayr ve erri yaratan
da Allah Teldr. Fakat er mahlka aittir.
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem Allah Telya er
isnat edilmez buyurdular.
Her dilediini yapmak kudretine sahiptir.
Var olan varlnda, yok olan yokluunda tasarrufu
altnda tutar.2 Ne murat ederse gereini muhta olmadan
yaratr. Bu yaratlanda Onun tasarrufundadr. Bu iki halin
(varlk-yokluk) hareketi ise, kendinde bakidir.
Muhammed Bahddin Nakibent (ks) Efendimiz gaipten
sz, muhabbet cokunluu ile muhataba (kendisine hitab
edilene) alarak ile balad.
1
RABBN TERBYE
. 17
Akln idrakine smayan, kudret sahiplerinin
korktuu byklkte olan; Sana layk olmayan sfatlardan
Seni tenzih ederim.
Maddeden olan eyle, maddesiz, anlalamayan bilmek
mmkn deildir.
stnlk, kerem sahibi olmak vasf ile mahlkat
tutan ve koruyan, Seni tenzih ve takdis ederim.
Allah Tel kinat cmertlik sfatnn verdii bir koruma
ile korur. Cebbar (zorlayc) sfat ile uygulamasn ikinci
planda brakr.
18
Yaratlmlar yok ederek varisi olan, Seni tenzih ve
tesbih ederim.
Bu varislikte irade tecelli eder. Bu veraset Allah Telnn
takdiridir.1 Gereklemesi muhakkak olacak eylerdendir.
Kudret ve kuvvet elinde olan, yklmayacak iktidarn
sahibi, Seni tesbih ve tenzih ederim.
Allah Tel kudretli ve kudretini icra edendir. Nice iktidar
sahipleri vardr ki acziyet kendilerini brakmaz. ktidarlarnda,
muktedir olamazlar. Allah Tel ise iktidar ve kudretiyle
1
RABBN TERBYE
. 19
A, gizliyi, gizlinin gizlisini bilen, Sana layk tesbih
ve tenzih ederim.
Srlar bir dolap gibi, ii iinedir. nsan kendinden bile
saklad srr vardr. Allah Tel sakl olan her eyi, ak
olarak bilir. Bu bilgisini de ispat eder. Kullar baz gizli
bilgiye sahip olsa da, Onu aa vuramad gibi, ispat da
edemez.
Yerler ve gklerde olan varlklar ile tekrar yaratacak
Rabbim, Seni tesbih ve tenzih ederim.
Yani yaratl en mkemmel kanatlar semay tutan
melekler ile en zayf birhcreli canl ile ve tbu arada var edilen
btn mahlkat yok edecek ve tekrar aslna uygun
yaratacaktr. Bu yaratma Allah Telya zor da gelmeyecektir.
Yarattklarn kendine kulluk ettiren ve onlara Rabb
olan, Seni en gzel ekilde tesbih ederim.
Yaratlan mahlkat ister kulluk etsin veya etmesin Rabb
olmak Allah Telya layktr. Ancak mahlkat Zat-na kulluk
ile gelmeye mecburdur.1 Fakat isyan iine denlere bile, Allah
1
20
Hareketleri, znty, sevinci, zenginlii ve kudreti
takdirinde tutan ve tasarruf eden Rabbim, Seni takdis ve
tenzih ederim.
Hayatmzdaki zenginlii, fakirlii, gc ve zayfl Allah
Tel tayin ve tespit eder. Bu meyanda, kuldaki tasarrufu kendi
iradesi iinde oluturur. Haller Onun hkmne rcidir. Allah
yiyecekleri ve rzklar, nefsinizin isteklerini yapmak ve nefsinize
kulluk etmek iin kullanacaksanz, onlardan yemeyiniz, demek olur
ki, bu rabliin gerek tecellisidir.
1
Eer Allah Tel, insanlarn davranlarnn cezasn hemen
verseydi yeryznde hibir canl yaratk brakmazd. Fakat O, onlar
belirli bir srenin sonuna kadar erteliyor. Sz konusu sreleri
dolunca, kuku yok ki, Allah Tel kullarnn durumunu
grmektedir. (Fatr,45)
2
Sonra ge yneldi ki; o, duman halindeydi. Ona ve yere
dedi ki: steyerek veya istemeyerek ikiniz de gelin. kisi de dediler ki:
steyerek geldik. (Fussilet,11)
RABBN TERBYE
. 21
Kendi zerine afat ve sknt gelmeyen Allah Telm,
Seni tesbih ederim.
Afetler ve belalar bir menzil olarak dnlse, Allah
Telya ulaamadklar gibi, Onu evreleyip iine de
alamazlar. Ban belalar sard, sznn manas gibi bir
noksanlk Onda olmaz. Nice mlk sahipleri vardr ki, zaman
ierisinde kudretini belalar mahv eder de, aresini bulamaz
olur.
Zamanlar ve vakitleri yaratan Allah Telm, Seni
tesbih eder ve yceltirim.
Yaratklar balayan boyutlardan biride zaman ve
vakitlerdir. Mkellefiyetleri ona gre tayin olur. Zaman ve
vakitleri bizler cisim gibi alglayamasak ta, bunlar cismi olan
mahlkattr. Bu vakitler kyamet gn, hakiki cisimleri ile
teekkl ederek meydana geleceklerdir.
Mesela; Cuma gn, yol gsteren parlak yldz olarak,
kendine hrmet edenlere yardmc olacaktr.
Zamana kfr etmeyin, zaman benim1 diyen Rabba her
trl sena layktr. Zamana bal olarak yaplan kulluk, Allah
Tel katnda deerli ve geerlidir.
1
22
Allah Telnn, azameti, kudreti, an ycedir.
Zamanlar ve vakitleri yaratan Allah Telm, azametin,
kudretin ve ann ycedir. Allah Telnn idrakin
kavrayamayaca, kyas mmkn olmayan kudreti vardr.
Zaman boyutunda grecelik olduundan her haline vakf
ve kudretindedir. Sanal ve gerek zaman Onun emrindedir.
Hakikatini ancak kendinin bildii ve kadri byk,
yceler
ycesi,
olan
Allah
Telm
zalimlerin
sylediklerinden ok ycesin
irk ehli, Allah Telnn hakknda ne sylerlerse
sylesinler, ondan beridir ve deildir. Akl ve hayal Onu
kavrayamaz. draksizlik bile Onun iin yeterli bir ifade olmaz.
Azaba layk olanlar, tvbe ettirip balayan
Rabbim, Seni tesbih ederim.
Muhakkak ki, kul isyandan kendini kurtaramaz. Onu
isyandan ancak Allah Telnn yardm karr.
nsann bana belalarn gelmesine sebep, kendine dkn
olmas ve gizlide Allah Teldan utanmayp hata ilemesidir.
nsan kendi nefsinden kurtulur ve terbiye ederse, Allah
Teldan baka eylere dkn olmaktan da kurtulur.
Allah Tel sevdii kullarn nefsin ve eytann
tuzaklarndan kurtarp hidayete erdirir ve hidayet yollarn
kolaylatrr. Baaramam ise, tvbesini kolaylatrr.
Herhangi bir ekilde kuluna hidayeti ihsan eder.
RABBN TERBYE
. 23
Eyay, birbirine sebep ve msebbip klan Allah
Tel, takdis ve tesbih ederim.
Allah Tel mahlkuna kar hayl olup, Cebbar sfatn,
rahmet sfatlar arkasna gizleyip eyadaki, srrn gizli
tutmutur.
Allah Tel eyay, kendi iine bal kld zincir
ierisinde halden hale koyarken, eya hakikatte Allah Telnn
yaratmas ile kuvvet ve hayat bulmaktadr. nsan kendindeki
kuvveti kullanr. Fakat kulland kuvvet, yedii gdann
eseridir. Gda da Allah Telnn bir ikramdr.
Her eyi yaratan ve yok eden Zat- iken, lemdeki
tasarrufunu gizleyerek eyann birbirine malup ve borlu
olmalarn istedi.
Mesela; nsanlar Hz. dem aleyhisselm gibi
yaratabilecek iken, ebeveyne bal kld. Onlarn ocuktaki
haklarn da kendinden stn tuttu.
Ayrca, bazlar dualarnn kabul olmas iin acele ederler.
Allah Telnn kabul etmedii dua yoktur. Fakat duann
kabulnn sebeplerini ve oluma ynn sakl tuttuu iin kul,
kabul olmad phesine derek zlr. Allah Tel ise, duay
sebepler zinciri iinde oluturduundan iinde bir gariplik
vardr. Buda ayr bir imtihan sebebidir.
Mesela;Aranzdaki
bekrlar,
klelerinizden
ve
cariyelerinizden elverili olanlar evlendirin. Eer bunlar fakir
iseler, Allah Tel kendi ltfu ile onlar zenginletirir. Allah
Telnn, ltfu geni olan ve her eyi bilendir. (Nur, 32)
Bu ayet fakir bekrlarn zengin olma sebebidir. Fakir
bekr, Allah Teldan zenginlik isterse nce evlenmesi
gerekir. Evlenmeyenin duas kabul olsa da zengin olma kefaleti
olan evlilik olmadan duann bereketi meydana kmaz.
Yine, bol rn isteyen ifti ter suyu ile duasn sulamaz
ise, harmanda susuzluktan buday, saman olur.
Allah Tel dnya hayatnda sebepleri kendine kader
24
Yokluu olmayan, ebedi hayat sahibi, lemin bekas
kendisiyle olan Allah Telm, Seni tesbih ve tenzih
ederim.
lm, ulhiyet sahibi iin noksanlktr. lmenin vasf
olarak bulunduu mahlkun kibirlenmesi Allah Telya kar
en byk isyan olduu aikrdr. Faninin, Bakiye tazim etmesi
vaciptir.
Benim ve insanlarn mabudu olan Rabbim, Seni
takdis ve tesbih ederim.
kullanlmtr. nk dua
Rabbim bizi kudretinle yarattn.
Allah Tel, kapal ve gizli olan lemleri meydana
karmak, toplu iken amak, hakikati gstermek, zn belli
etmek iin, lemi yaratt. Ayrca imkn leminde
yaratlabilecek en mkemmel varlk olan insan da kinata
RABBN TERBYE
. 25
Bizi, mahlkatn iinde stn olarak yarattn.
nsan suret ynnden gzel, mutedil mizata, akl ve
fikirle tehiz edilmi, konuma zellii bulunan, yazmay
baaran, kendi ihtiyac iin lemi ynlendiren, hayvanlar,
bitkiler, zerinde tasarruf sahibi klan, azalarn erefli klan
Allah Telnn, an ycedir.
lemler, Allah Telnn isimlerinin ve sfatlarnn
grntleri ve zatndaki kemallerin aynalardr.
nsan, kk lem, insandan baka olan her ey byk
lemdir.
lemlerin, Allah Tel ile ball, Onun mahlku
olmasndandr. Baka hibir ilgisi yoktur. Fakat Damla
rmaktan haber verir, az, ok olana iaret eder srrnca
lemler ile Allah Tely buluruz.
Allah Telnn Zat-n tantt ilk mahlk Hakikati
Muhammediyedir. Sonra saf ak1 ve Efendimiz sallallh
aleyhi ve sellemin nurunu, Ruh-u ve Akl- yaratt.
Yaratlanlar Nur-i Muhammed erefine yaratldnda
Elest.(Ben, sizin Rabbiniz deil miyim?) hitabna muhatap
olmutur. Yerdeki ve gktekiler isteyerek veya istemeyerek
bel.....(Evet, sen bizim Rabbimizsin) cevabn verdiler.
Yaratlmlar Elest Meclisinden dnya lemine gelinceye
1
26
RABBN TERBYE
. 27
28
yilik ilemekte nde olanlar, karlklarn almakta da
nde
olanlardr.
Onlar
Allah
Telya
yakndrlar.
(Vka,1011)
Nimetler Senin ihsann, teekkrler de Senindir.
Nimeti veren Allah Tel olduu gibi kretmek de
Ondandr. Nimeti grmek iin Allah Telnn verdii gz
gerekmektedir. nk insan kr olmay hibir zaman
istemedii halde krlk sanki asl ile onda var gibidir. Krlk
anlayn uzaklamasdr.
Allah Tel onlarn kalplerini ve kulaklarn
mhrlemitir, gzlerinde de perde vardr1 ve byk azap onlar
iindir. (Bakara,7)
Kullar Allah Telya kulluk etmek kendi taraflarndan
olduunu zanneder. Hakikatte Allah Tel insan kullua kabul
etmektedir.
Biz Allah Telya ibadet ederiz sanrz. Aslnda O bize
merhamet ve sevgi duyar. nk kudretliye acizin ibadeti bir
mana ifade etmez.
1
Kim de benim zikrimden yz evirirse bilsin ki; onun dar bir geimi
olur ve kyamet gnnde Biz onu kr olarak harederiz. (Th,124)
RABBN TERBYE
. 29
stn zenginlik ve ihsan zenginlii Sana mahsustur.
Allah Tel kullarna yapt ihsanla zenginliini ve
gcn gsterir. hsannda tkenme ve sonlanma diye bir ey
yoktur. Verdii nimetlerin saysn da ancak kendisi bilir.
Kendisinden isteyebileceiniz her eyi size vermitir.1
Allah'n nimetini sayacak olsanz bitiremezsiniz. Dorusu
insan pek zalim ve ok nankrdr. (brahim,34)
Bu ayet, dnya leminde kullar tarafndan nimetlerin says
ve kadri bilinemeyeceini bildirilmitir.
Ey Rabbimiz ne yce ve ulvsin.
Dnya ve ahirette Allah Telnn nimetleri ihsan etmedeki
cmertlii, zat-, sfatlar ve ileri ile noksanlktan ve idrak
edilmekten ber ve salimdir.
Allah Telnn yceliini bilmek ve kabul etmek
nimetlerinin zeremize artmasna sebep olur. Kul olarak bu
itirafmz, Allah Telya kar bir sermaye olmaktadr.
Gnahlarmz affet, tvbemiz Sanadr.
1
30
beenme
gnahna) deceinizden
korkarm.
(Mslim)
nsanda terbiye tamamlanmadan nceki berraklama,
kendini beenme musibetini artrr. Onun iin ham
insanlarn ibadetlerindeki okluk fazla itibar grmemitir.
nk kemlat zirvesine ulaan Ashab- Gzin radiyallh
anhm ok ibadetle deil, nefis terbiyesindeki ykseklikleri ile
stn olmulardr.
Gnahlarmz kulluumuzun iaretidir. Sevaplarmzdan
bize bir vnme gelecekse yle sevaptan, eytan gibi
kovulmaktan Allah Telya snmak gerekir.1
1
RABBN TERBYE
. 31
Sen, evveli olmayan Evvelsin.
ncelik ve son yaratlmlar iindir. Allah Telnn Zatn bununla vasfla yamayz. Mahlkat yaratmadan nce Allah
Tel m-da1 idi. Bu anda ise hibir ey yoktu. Allah Tel
yoklua ve bolua tecelli buyurunca isim ve sfatlarn
gereince varlklar yaratl sras zere var oldular.
Eya yok olunca, sonu Sensin
Allah Telm,
kyameti koparacaksn ve her eyi,
kudretini gstermek iin yok edeceksin, demektir.
Bugn mlk kimindir.
Kelamn boyutlar stnde tecelli eder iken, bu kelama
1
32
Allah
Telnn
Ein ve benzerin olmadan, her eyde zahirsin.
Sen her eyde grnrken, Seni kimse fark edemez.
Her yerde ve her eyde Sen varsn.
Onlar, ne Sendir.
Ne Sen, onlarsn.
Sen, Sensin; onlar, onlar.
Fakat her ey yine Sendendir.
Allah Telnn zat-n anlamaya almakta gndzn
mum yakmak gibi bo itir. Yanan mumun gndze olan
aydnl ne olursa, insann Onu anlamak iin olan durumu da
ancak olmaktadr.
Ayn anda, grenlerin gznden gizlisin.
Yukarda anlatld gibi aikr olan Allah Tel gizliden
gizlidir. Grnmesi ile gizlilii ayn andadr. Bunu anlatmak
mmkn deildir.
Zahir ve batn Allah Teldr. Allah Telnn zahir oluu
isim ve sfatlarla, batn oluu zat- iledir.
inde okluk olmayan, birsin.
Orta olmayan, oalma kabul etmeyen birliktir. Madde,
atomlardan; atomlar, alt paracklardan oluur. Birlikleri,
oklardan teekkl eder. Allah Tel ise, byle deildir.
RABBN TERBYE
. 33
lerin sonunu bildiinden, istiare etmeden tedbirini
alrsn.
Allah Tel, her iin tedbirini, dnmeden, istiare
etmeden ncesi ve sonu ile bilir. ler Allah Telnn istei ile
dner ve durur.
ah- Nakibent (ks) Efendimiz bu ksmda akllar hayrete
dren Allah Tel vmek iin, sz kendi zatna brakt.
nk vgler hep noksan kalmaktadr.
Aada zikredilecek ayeti Kuran- Kerimdeki gibi
zikretti. Ayetin banda gelen syle lafz, nefise ayklk
vermek, ayetin aslna hrmet ve ayrca emir olarak kabul etmek
iindir.
De ki: Ey mlkn sahibi olan Allah Telm!
34
RABBN TERBYE
. 35
36
den
RABBN TERBYE
. 37
Dnyada mahlkatn gzlerinden, idraklerinden gizli
olan Rabbim, Seni tenzih ve tesbih ederim.
Dnyada Allah Telnn varln grmek deil de
mahedesi vardr. Allah Telnn btn isim ve sfatlar
kinatta mahede edilir. Allah Tel, ahirette kullarna zat-n
grmeyi nasip edecektir.
Ahirette Allah Tely grmek haktr. Cennette olanlar
Allah Tely greceklerdir. Buna iman etmeli, nasl olaca
ile megul olunmamaldr. nk dnyev bilgiler buna kfi
gelmez
Bunun iindir ki, ahirette ki grmeye, nasl olaca
bilinmeyen bir grmedir, denmitir. Dnyada bu sr
seilmilerin seilmii Efendimiz sallallh aleyhi ve selleme
ve Muhammed terbiyede yksek seviyeye ulaanlara
aklanm ve gsterilmitir. Efendimiz sallallh aleyhi ve
sellem mirata hakik grmeye kavumutur. Dierleri ise tam
grme deilse de, ahiretteki grmeye benzeyen grme gibidir.
Bu yle byk makam ki, Sahabe Efendilerimiz radiyallh
anhm zamanndan sonra ok az kimse bununla ereflenmitir.
Ahir zamanda ise bu gr Hz. Mehdi aleyhisselmda zuhur
edecektir. nk Onun zamannda slamiyet Efendimiz
sallallh aleyhi ve sellemin zamanndaki durumuna yeniden
kavuacaktr.
Grmeler his, akl, kalp ve kef ile olur.
Her makamn grmesi ayrdr.
Allah Tely grdm diye sylenen rivayetler, aynadaki
tecellilerin, mahede edilmesi gibidir. Bu zat-n grmek
deildir. nsann dnda ve kendisinde grlen her ey O
deildir. Onun alametleridir. Grlen, iitilen ve bilinen her
ey, O deildir.
Mirata Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve
sellem Efendimize, olan grmenin ise, tarifi mmkn deildir.
38
Vakar ve azametle vasfl olan Rabbim, Seni takdis ve
tesbih ederim.
Allah Tel, Cemal ve celal sfatlaryla oluan bykle
sahiptir. Azamet ve Kibriyalk, Allah Tel n sfatlarndandr.
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem hadis-i kutside
buyurdular ki;
Byklk izarm (etek), kibriyalk ridam (cbbe) dr
Bu sfatlar tamaya kalkan cehenneme der.
Yaratlanlar ierisinde sadece Hz. Muhammed Mustafa
sallallh aleyhi ve sellem Efendimize kibriyalk hakk
tannmtr. nk sevgilinin seven yannda naz vardr. Fakat
Raslllah sallallh aleyhi ve sellem halkn ar tazim ve
nazarlarn kendinden evirip Allah Telya tahsis ettiler.
Bunu anlamak iin tevhit makamlarnn sonuna varmak gerekir
ki, burada yeri gelir ki insan tekfirle sulanlr. Kibriyalk
nebilik srlarndandr.
RABBN TERBYE
. 39
Eyann sahibi ve diledii gibi tasarruf eden Rabbim,
Seni takdis ve tenzih ederim.
Yerin ve gn yaratan, varisi Allah Teldr.
Allah Tel mlkn hem sahibi, hem hkmdardr.
Mlknde diledii gibi tasarruf eder. Hibir eyin O'nun bu
tasarrufuna itiraz ve tenkide hakk yoktur. Dilediine verir,
dilediinden alr. Mlknde hibir ortaa ve yardmcya da
ihtiyac yoktur.
Ulvi kudret ile erefli olan Rabbim Seni tesbih ve
tenzih ederim.
Allah Tel, kuvvet ve kudret sahipleri zerinde istedii
gibi tasarruf eden, her eye kar mutlak surette kadirdir. Her
eye kadir olduu iindir ki, diledii eyi yaratr ve isterse onda
diledii kadar kuvvet ve kudret de yaratr.
Bu sebeple eya, verilen kuvveti ile tasarruf ve hayat sahibi
olur. Allah Telnn, zat- kudreti ise hibir ey ile
kyaslanmayacak yksekliktedir.
Yedi kat gk ve yerde ki olan, hakikati ile bilen ve
kuatan Rabbim, Seni tesbih ve takdis ederim.
Bu bilmedeki mana tasarruf etmek ve kontrol altnda
tutmaktr. Baz bilmek fiili etkisizdir. Allah Tel n bilmesi,
tasarruf iledir. Semalar ve yer Ona itaat ile emir olunduu
gibi, izni olmadan, deimeye de urayamaz.
nsann gsnde ve batnndaki hareketleri bilen
40
RABBN TERBYE
. 41
Bu
vesveseler,
imann
olgun
olmasndandr
buyurmutur.
Bu hadsi erifin manas;
mann olgun olmas, yakinin ok olmasndandr. Yakinin
ok olmas da, ok yakn olanlardadr. Kalp ve ruh Allah
Telya ne kadar ok yakn olurlarsa, iman ve yakin de ok
olur. Bedene ballk da, o kadar az olur. Bu zaman, bedene
vesveseler ok gelir. Uygun olmayan vesveseler meydana gelir.
Kt vesveselerin gelmesine sebep imann kmil olmasdr.
Uygunsuz vesveseler ne kadar ok olursa, imanlarnn o
kadar ok olgun olduunu gsterir.
nk iman kmil olunca, latifelerin en latif olan ruh
bedenden o kadar ok syrlr. Syrldka, balar gevedike,
beden boalr. Bulanmaa, kararmaa balar. Bylece kt
dnceler, vesveseler artar. Fakat terbiyesi eksik olanlarn
vesveseleri ise zararldr. Kalp ve ruh hastalklarn arttrr. 1
Terbiyeden nce her bilgi eksiktir. Nefsin istekleri
karmtr. Hakikat zan edilen eyler terbiyede ykseldike,
yanl olduklar aa kar. Sonra ise, Hakka kavuunca Her
ey Hak iindir olduu anlalr. Bu nedenle bykler,
1
42
Onu tamamlayp, iine de ruhumdan frdm zaman,
derhal ona secdeye kapann (Sd;72)
Ruhun yeri kalptir. Ruh, zellik bakmndan lh Zat-n
tecellilerini tarken, nefis zat- sfatlarn ve fiillerin tecellisini
RABBN TERBYE
. 43
tamaktadr. 1
Ruh, z itibaryla kutlu olmasna ramen halife sfatna
eriememitir. nk halifelik makamnn karl ancak nefis
tamas karlnda insana verilmitir. Ruhlar letafet, ihata ve
hareket bakmlarndan, grnte, kendini yaratana benzer.
Allah Tel, demi kendi suretinde yaratt hadis-i erifi,
bunu bildirmektedir.
Beden, ruh iin dikilmi bir elbisedir. Eer ki; ruh yalnz
bana yaratlm kalsayd, melekler ile arasnda bir fark
kalmazd.
Melekler maddeli, meknl ve nasl olduklar anlalabilir
olduklar iin halifelik sfatna kavuamaz. Bu bilgilerden
insann nasl Allah Telnn halifesi olduu anlalmaktadr.
Bir eyin sureti, onun halifesidir, vekilidir. Bir ey onun
suretinde yaratlmazsa, onun halifesi olamaz. Halife olmaa
yakmayan, emanet ykn tayamaz.
Cneyd-i Badadi (ks) Hadis (sonradan yaratlan),
kadime (ezeli, aratlmayan) yaklanca, izi, eseri bile kalmaz
buyurdu.
Sultann hediyelerini, ancak onun hayvanlar tar.
Allah Tel kararm olan bedeni, nurlu olan ruha sevdirdi.
Nur karanla k oldu. ok severek, bedenle ile birleti. Bu
balant ile nurun cilas artt. Ona yaknlamakla, parlakl
oald. Nurun bu hali, ayna yaplacak cam gibi oldu.
Parlak olan nur, karanlk cesede balannca, nceden Allah
Telya olan yaknln, kendi varln ve zelliklerini
unuttu. Karanlk bedene olan sevgisine dalarak ve yalnz bir
grn olan o bedene balanarak kendini kaybetti. Onunla
bir arada kalnca, deerini kaybedip ktleti. Ruh bedenden
yz evirip, unuttuu Kuts sevgilinin mahedesine dalarsa ve
1
Cellettin Suyuti (ks) sahih gr olarak; ruh ile nefsi tek bir
ey olarak kabul eder.
44
Mekke ve Medine ehirlerini, ehirler ve yerleim
yerlerinden erefli ve stn klan Rabbim, Seni tesbih ve
takdis ederim.
Dnya ve kinat zerinde en kymetli mekn Medinede
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem Efendimiz
in vcut-u Pkini evreleyen mekndr.
Bir Habei Medinede dedin edildi. Efendimiz sallallh
aleyhi ve sellem buyurdu ki;
Bu ondan yaratld topraa defin edildi.
eref bakmndan daha sonra Kbe-i Muazzama ve
srasyla bunlarn etraf olan, meknlar gelmektedir. Bu Allah
Telnn ltfu ilahisi olarak, kullara ihsandr.
Dnyada ve uzayda olacak olularn merkezi, Kabe-i
Muazzama;2
1
RABBN TERBYE
. 45
Yerin alt ve stn bilen ve tasarrufunda tutan
Rabbim, Seni tesbih ve takdis ederim.
Allah Telnn bilmesi demek, onlar yaratmas, kontrol
altnda tutmasdr.
Yaratlanlarda tesadf ve evrimleme yoktur. Yaratl
gerei olmas gereken en mkemmel ekilde yaratlmtr.
Zat- idrak, hissiyat ve keyfiyetle grlmekten yce
olan Rabbim, Seni tenzih ve takdis ederim.
Bilmek, grmekten sonra geldiinden Allah Tely
bilmek isteyen, gremedii, benzetemedii zat, o hali ile
kabullenip acziyetini itiraf etmelidir. Bu bilgi, bilmenin st
bilgidir ki, ulalacak en son makamdr.
Kulluk bilgisine ulaan, Rabbni bilir, Onu tanr.
draksizlii idrak etmek, en byk ilimdir.
Kudreti yksek Rabbimiz, Sen ne ycesin.
1
46
Senden baka Rabb olmad gibi, Senden baka
kahredecekte yoktur.
Af ve ceza Allah Telya aittir. Bizlere diledii gibi
hkm eder. Dilerse af eder, dilerse ceza verir. Onun bizleri af
etmesi ise Rabblik gereidir. nk bykln gerei
affetmektir.
Allah Tel Aziz ve Hkimdir.
Ey Allah Telm nimetlerini, fazl- ihsanndan
minnetsizce verirsin.
Allah Tel, karlk beklemeden, kudret nianesi olarak
nimetler baheder. Kul isyan halinde bile nimet iinde yzer.
Bunu takdir etmek mmkn deildir.
Allah Tel hakikaten ok byktr.
Kusurlarmz silersin.
Allah Tel, kullarna tekliflerini yaparken g ve
kudretlerine uygunlukta yapmtr. Allah Tel, kullarnn
eksik olduunu bildiinden, ok eylerini izale eder ve ikmal
eder.
Buna gre mkellefler onlar gleriyle rahat yapabilirler.
Allah Tel kolayl semitir. Byle olmas da teklife kudreti
olmadndan deil, rahmetindendir. Bu suretle Allah Telnn
mkelleflere bahettii kudret ve takat yapt tekliflerden
genitir. Bu sayede onlara vazifelerini yaptktan sonra
dinlenecek veya teklifsiz hayrlar yapmaya kudretleri
yetecektir. Byle olmasna ramen kullar her zaman kusur
RABBN TERBYE
. 47
Teekkr edensin.
Allah Tel, az almamza ok ey ihsan eder. Bizden
kr ister iken, bize kr reten, kr Esmasn kendine
isim alandr. Onun iin yokluk Merebinden ne kadar ok
holandn bildirmitir.
Yokluk bulunursa Allah Telnn varl aa kar.
Sabr bu terbiye yolunun ba ilacdr. Sabreden teekkr
edebilendir. Sabrn ba da yokluktur.
Muhakkak Senin hakknda ahadet ederim ki;
Senden baka taplacak ilah yoktur.
Sen benim ve her eyin Rabbisin.
Rabb:
Terbiye eden, sahip, efendi.
Mahlkat yaratldktan sonra babo braklmamtr.
Terbiye, bir eyi yava, yava kemaline eritirmektir ki, bunun
eseri tekml olur. lemin her ksmnda ise terbiye ve tekml
kanunlarnn cereyan her an grlmektedir.
Terbiye:
Terbiye, aa bilgilerden, yksek bilgilere manevi
hareketle ilerlenmesi, ykselme demektir.
Aa bilgi; mahlklara ait bilgi;
48
Benzeri olmayan yerleri ve gkleri yoktan var ettin.
Allah Tel, her eyi ncesi olmadan yoktan var etti.
Semavat denilince; ar, krsi ve cennet, Arz denilince;
dnya ve cehennem hatra gelmelidir.
1
RABBN TERBYE
. 49
Gizli ve a bilensin.
Gzle grlmeyen ve grleni; var olan ve varlk
meydannda olmayan yoku; ahiret ve dnyay Allah Tel
hakk ile bilir. steyenlerin hidayet iin mi, inat iin mi, ne gibi
bir maksatla istediklerini de bilir. Bu bilgi alma ve kazanma
sonucu olmayp zat-nn gerektii bilgidir.
stnsn Rabbim.
Allah Tel, her ey kendisinin emrinde ve hkm altnda
olan Zt demektir. Allah Tel, her hususta, her eyden yce
olan, zaman ve mekndan mnezzehtir. Kudrette, bilgide,
hkmde, iradede ve dier btn kemal sfatlarnda stndr.
Kemal, eref ve ykseklikle mcehhezdir ki, Onu akl
tasavvur edemez.
Byksn Rabbim.
Byklkte kendisinden daha by dnlemeyen
kibriya sahibi olan Allah Teldr. Her ey Allah Teldan,
her ne ekilde olursa olsun, kktr. Onu kimsenin ilmi
kavrayamaz. Her bakmdan byk, varlnn kemaline snr
yoktur. Btn byklkler O'na mahsustur.
Allah Tel her eyi kuatmtr, fakat Onun kuatmasnn
ne ve nasl olduu bilinmez. Allah Telnn yaknl ve
beraberlii de bykl gibi olduundan, bu durumu
kefedenlerde, Onun durumunun benzeri ve misaline
kavuurlar, hakikatine ulaamazlar. Bu hakikatler ne olduu
bilinemeyen mertebededirler.
Allah Tel gerekten byktr.
50
Ycesin Rabbim.
stnl kendine layk grd ekildedir. Yaratlm
sfatlardan mnezzeh, hakikatinin idraki de mmkn deildir.
Yani, kudreti ile her eyden stn, sfatlar mahlkattan
mnezzeh ve li ve yegne yksektir. lminden ve kudretinden
hari kalacak ve huzuruna kmayacak, hi bir ey yoktur.
T-Sn-Mm, T-Sn.
Bu isimlere yemin olsun, demektir. Huruf-u Mukatta1
olarak geer. Srr ehlince bilinir. sm-i zmn kuvvetini
tarlar. Bu ksmda dier Huruf-u Mukattalar zikir edilmeyip,
bu isimlerin zikri kul ile Rabbi arasndaki, farkn beyandr.
Sonra gelecek ayet bu konuyu aka izah edecektir.
O, iki denizi salvermitir, birbirine kavuurlar.
Aralarnda bir engel vardr, birbirine tecavz etmezler.
(Rahman 1920)
Bu iki deniz hakknda misal olmak zere eitli yorumlar
yaplmtr.
Sre-i Furkanda ki 53. yetine bal olmak zere biri
tatl dieri ac, iki deniz denilmitir.
Mesel Akdenize Nil, Basra krfezine Dicle, dkld
halde, sathlar birleik ve beraber olmasna ramen, birdenbire
birbirlerine karmadan, bir hayli mesafe zellikleri
bozulmayan sulardr. Bunlar da karma yerine, temas manas
1
RABBN TERBYE
. 51
Allah Teldan baka bir ilah yoktur.
Hayy ve Kayyum olan Odur. Onu uyuklama, uyku
tutmaz. Gklerde ne varsa, yerde ne varsa hep Onundur.
52
RABBN TERBYE
. 53
54
RABBN TERBYE
. 55
H Mm.
Kuran Kerimde yedi adet vardr. sm-i zam srlar
vardr.
Bu isimlere yemin olsun, demektir.
Bu isimler Muhafaza iin zikir edilir. Yedi defa okunmas
ile ynler ve i dnyamz muhafazaya alnr.
Kuts Dua Bahiyye okunmasnda okuyana zarar verecek,
her trl halden korur. nk dualardan kan ualar yakc
olduu iin koruyucu kalkanlarn olmas gerekir. nk
manev deerler madd deerlerden etkin ve kuvvetlidir.
Emir tamam oldu.
Kulun yapaca ilerde olan, iyilik ve ktlk belli oldu.
Buna gre kulun istikameti bellidir. Yani din esaslar ile
salam ve kesinlemitir.
Emirin tamamlanmas beeri lem iin yazlm kaderin
levh-i mahfuzda tespit edilmesi demektir.
56
Allah Telnn yardm geldi.
nsan kulluunu idrak edince Allah Telnn yardm
zerinedir. Allah Tel Levh-i Mahfuzda kendisinin ve
sevgilisi Hz. Muhammed sallallh aleyhi ve sellemin
yolundan gidenleri koruyacana teminat vermitir.
Allah Tel iman edenlerin velisidir. Onlar zulmetlerden
nura karr. (Bakara 257)
Dmanlarmz zerime galip gelemezler.
Dmandan kast nefislerimizdir. eytan bu yol salikinin
karsnda engel deildir. Nefisten gelen frtnalar yannda
eytan cizane bir yaratktr. Kullara tasarruf sahibi olan nefis,
terbiye edildiinde, ancak btn meseleler zme kavuur.
Savamadan yiitlik aikr olmaz.
RABBN TERBYE
. 57
H Mm.
Kitabn indirilmesi, mutlak galip, hakkyla bilen Allah
Tel tarafndandr.
Gnah balayan ve tvbeyi kabul eden, azab iddetli
olan geni ihsan sahibi bulunan Allah Tel tarafndandr.
Ondan baka ilh yoktur. Dn ancak Ona dr.
(Mmin 23)
Rasulullah sallallah aleyhi ve sellem buyurdu ki;
a a g y
yi
Allah Tel kudreti ile dilediini yapar.
zzeti ile diledii ekilde hkm eder.
Bir kimse aramba gnnden balayarak gn sabah
namazndan sonra 1000 adet besmele eker, 100 adet
Okuyup Abdlkadir Geyln (ks) hediye etmelidir. Cuma
sabah ise hediyeden sonra ayaa kalkp himmet iin tazim
eyleyip adm atarak dileini sylerse, muradna kavuur.
58
Kahr ve kudretine kar itiraz edecek yoktur.
Hkmederken itiraz edecek olmad gibi, mnakaa edip
grne kar kacakta yoktur.
Mlknde orta yoktur.
Diledii gibi tasarruf eder. Yaratmak ve emir kendisine
aittir. Grlen ve grlmeyen her eyde hkm caridir. Kullar
dileine bal klmtr. Onlara irade verse de, murat ve irade
Onundur.
Zat-na yakmayan her eyden Allah Tely tenzih
ve takdis ederim.
Kudret yalnz Allah Tel iindir.
Kullara yardm ancak Allah Teldan gelir.
Olacak her ey Allah Telnn dilemesidir.
nk O dilemeden bir eyin olmas mmkn deildir.
RABBN TERBYE
. 59
Allah Telnn dilemedii eyde olmayacaktr.
Kul ister dilesin, ister dilemesin; muhakkak gr ve
dileme Ona aittir. nk O, Allah Teldr.
Terbiye yolunun talebesine ise dilek yoktur. Emirlere itaat
vardr. O emirler, din dairesinden gelir. Neticede bilir ki, kendi
gr boa aba gibidir. nk Allah Tel buyurdu ki;
Ey kulum, bir ie niyet edersin, Ben de niyet ederim.
Muradnn olmas iin, mihnet ve meakkat ekersin.
Neticede Benim dediim olur
Bu ksa mrde istek sahibi olmak yerine, Allah Telya
teslim olmak en kar yoldur. Yol ak ve kesindir.
steksiz olanlarn istei Allah Teldr.
Hz. Ali radiyallh anh buyurdu ki;
Gnlerin en gzeli Allah Telnn diledii ekilde Allah
Telya gidileni gndr
Biliyorum ki, Allah Telm Sen her eye kadirsin.
Bu bilmek iman etmekle ayn bilmedir. man ediyorum,
kalbim Senin her eye kudretinin yetecei zeredir, demektir.
Biliyorum ki, muhakkak Allah Telnn ilmi, her eyi
kuatmtr.
Olan eyler, baboluk olmadan Allah Telnn
tasarrufun etkisinde meydana gelir. Eer ki bir kul, bu imana
erimez ise, hayatn gereini anlayamaz.
Allah Telnn ilmi ve tasarrufu cebr olmayp, rahmet
ynyledir. Eer kullara ferdi tasarrufu verse idi, lemin dzeni
60
Ey Allah Telm, bizi gazabnla ldrme.
Kullar lme mahkmdur. Fakat bu netice rahmet
kapsndan olmaz ise, feci sondur. Gzel lm istemek
gerekmektedir.
Allah Telm, bizi ukubet ile ldrme.
Biz her trl cezaya layk olsak ta, helak ederek
cezalandrma. lmn en gzelini, bize nasip kl, demektir.
Nice mmetler normal lmle deil, helak olarak yok
olmulardr.
Bunlardan nce, afiyetini ver.
Allah Tel bu saydklarmzdan nce tvbe ve yardmn
inananlara indirir. Dnya ve ahiret saadetini ihsan eder. Eer
bu yardm gelmez ise, muhakkak helak olur.
Afiyetten murat, gnl bilgisidir. nk Allah Telnn
srlarndan bir srra ulaan afiyetten bir pay alm demektir.
Dnya ve ahiret saadeti bundan baka bir eyde deildir.
Mesela zalime, uzun mr, cefa iken; mmine uzun mr
saadettir. kisi de uzun mrdr.
Mmine, her musibetin hayrl gelmesi de ayr bir afiyet
sebebidir. En byk sknt lm anndaki imann
muhafazasdr.
ah- Nakibent (ks) Efendimiz, mrn son demine dikkat
ekmitir.
Her eyde sonu nemlidir.
RABBN TERBYE
. 61
Melik ve noksan sfatlardan mnezzeh olan Allah
Tely tesbih ve tenzih ederim.
Ulu, kudret sahibi ve Kuts Rabb her eyden mnezzehtir.
Kendisine layk olan eyler, kendisince malumdur. Kullar
ancak bildirdii kadarn bilebilir.
Gayb ve ahadet leminin sahibi Allah Tely tesbih
ederim.
Allah Tel tesbih ve tenzih edilmeye layktr. Melekt
lemi, nasut lemi ve birok lemin Rabbi Allah Tel tesbih
edilmeye layktr.
Bir eyin sahibi olmak tasarruf etmek demektir. Allah
Tel mutlak tasarruf sahibidir
Kahr ve kudret sahibi, galip ve byk olan, Allah
Tely tesbih ve tenzih ederim.
Allah Tel, kullar zerinde tasarrufu zevalsizdir.
Bu ifadeler tarifi mmkn olmayan ancak Allah Telnn
zat- tarafndan bilinen gereklerdir. Bize den Onu, Onunla
bilmek ve takdis ve tenzih etmektir.
Tesbih ettiim Melikimiz uykusu olmadan, lmsz
hayat olan, Allah Tel tr.
Hayat madd lem iin izafidir. Allah Tel iin hakikidir.
Allah Tel n ve sonu olmayan, yaamak iin ba
bulunmayan kudrettir. Mahlkatn yaam ve lm de Ona
aittir.
62
Ruhun, meleklerin ve bizlerin Rabbi, Mukaddes
olduun gibi, tesbih ve tenzihe de layksn.
Ruh Bilgisi
Ruh, Allah Telnn mahlkatna benzemeden yaratp
ycelii tarafndan bildirilmi hususi bir mahlktur.
Ruh, Allah Telnn bir emridir veya bizlerin melekleri
grmediimiz gibi, meleklerin de gremedii nasl olduu
anlalamayan, anlatlamayan lemden olan bir mahlktur.
Ruh, cesedin hayatnn devamna sebep olan sr, Allah
Telya mahsus, ilikisi en kuvvetli bir mahlktur.
Ruhun en byk zelliklerinden biri, meknsz olmasdr.
Geri Allah Telnn meknsz olmasna nispetle meknldr.
Allah Telnn varl mertebesindeki bilinmezlie gre ruh
bilinenin ve anlatlabilinenin ta kendisi olmaktadr. Sanki
ruhlar lemi, bilinmeyen mertebesi ile lem arasnda bir
geittir.
Ruhun hakikatini bilenler azdr.
Bu ilmi bilenler, az olmakla beraber, kendilerine alm
olan ruh bilgisini de, aka anlatamayp, insanlarn yanl
anlamasndan korkarak toplu ifade ile yetinmilerdir. nk
ruhla ilgili mertebe ilhi grnlere benzer olduundan,
arasndaki fark ok incedir. Bu konuda doru olan z olarak
beyan etmektir. Ruhun hakikatini olduu gibi aklamak
inkr ehline benzemek gibi olur. nk dnya lemi bilgileri
bu konuda yetersiz kalmaktadr.
Allah Tel hissiz, hareketsiz olan, hibir eye yaramayan,
karanlk ceset ile maddesiz, zamansz ve meknsz ruhu,
birletirip ve bir arada bulundurdu.
Ruh bu bedene gelmeden nce, mukaddes lemi biliyordu.
Bedene gelince, bu bilgisi kalmadndan, yolun bykleri,
ruha eski bilgisini hatrlatacak bir yol aradlar. Bu ekilde ruh,
RABBN TERBYE
. 63
64
RABBN TERBYE
. 65
ALLAH TEL
1
RUH
66
Madde deildir.
Meknszdr
Ruhun bedene ball, ne
bitiiktir, nede ayrdr.
Allah Tel, insann ruhunu
bilinemez, nasldr denilemez
olarak yaratmtr.
Bedenin her zerresini diri tutan
ruhtur.
Ruh nasl olduu anlalmaz
olarak yaratlmtr.
Allah Telm ilminden, bize ilim ver.
lhi lim, satr ilmi olmayp, sadr (gs) ilmidir.
Nbvvet ve velyet yolu ile gelir. Bu ilmin taliplisi ok
olduu kadar, kavuan da azdr.
lim sayesinde insan kendini muhafaza ettii gibi
mkfatn da ok grr. Efendimiz sallallh aleyhi ve selem
buyurdu ki:
limin gnah bir gnahtr. Cahilinki iki gnahtr. lim,
gnaha dmesi ile azap olunur. Cahil ise hem gnaha
dt, hemde renemedii iin azap olunur. (Ramuz)
Her eyi bilip renmelidir.
Efendimiz sallallh aleyhi ve selleme vahiy ve melek ile
gnderilen ilimler, byklere ilham ile bildirilmektedir. Bu iki
ilim arasndaki fark, yalnz, vahiy ve ilham arasndaki farktr.
Vahiy dorudur. lham ise, zan ile karktr. nk vahiy,
melek ile gelir. Melek ise masum yaratlmtr hata yapamaz.
lhamn yeri terbiye olmu olan kalp ise de, akl ve nefis
ile birlikte bulunduu iin, yanlabilir. Ancak ilham yolu ile
gelen bilgiler, kerametlerin en bydr.
RABBN TERBYE
. 67
Katndan anlay ver.
Nice ilim ehli vardr ki, ilim ona yk olur. Faydaszdr.
nk anlay yoktur. yle ilim sahipleri de vardr ki, az
ilimleri olmasna ramen fetnet sahibi olmalar yznden,
yksek derecelere erimitir.
Hal ehli oktur, makam ehli ok azdr.
Anlaya rnek olarak Hz. Ali radiyallh anhn bir sz
ok manidardr.
nsanlar sondan korkar, ben ise balangtan korkarm
Rabbim, keskin kl gibi olan yardmn, boynumuza
tak.
Boyunda asl olan silah, grene korku, sahibine gven
verir. Allah Telnn yardm kulda, her eye kar, emanlk
olduu gibi, sahibine de Allah Tely hatrlatan niane olur.
Onu gaflete drmez. Yardmn boyunda asl olmas ise,
kulun en zayf blgesi olmasndandr. Hayat boyundan dalr.
rade boyundadr.
Onun iin Boyun bkt, iradesini teslim etti demek
manasna gelmektedir.
Allah Telm, Sana kar bizi kr edici kl.
Allah Tel kr ehline nimetlerini artrr. Nimet vermek
istedii kulada, bu hali vererek, onun daha fazla nimete gark
olmasn salar. kr halini kazanmakta ayr bir nimettir.
68
Allah Telm, Seni zikreden ve hatrlayan kl.
Kulun Allah Tely zikir etmesi, Allah Telnn kulu
zikretmesidir.
Zikirden dmek Allah Teldan ayr kalmak demektir.
Sevdiini anan, bir zaman sonra sevgiliyi kendine celp eder.
Kullar ezelde Rabbi tarafndan anlmtr. Bugn ise biz,
bu anlmann ve verdii ak ile o gn yd ediyoruz.
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellemin buyurduklar gibi;
nsan bir eyi severse daima onu yd eder
Allah Tely yle zikredin ki size deli desinler
Her ta ve aacn altnda zikret sana mri desinler
(Rmuz)
Kul Allah Telya yle zikir etmelidir ki; ocuun
annesine, kzsa bile yine sarlmas gibi olmaldr.
Allah Telm, Seni kaybetmenin korkusunu ver.
Korku; kavuulamayacak ayrlktr.
Kul, Allah Teldan ayr dmemek ve yakn olmak iin
gayret etmelidir
Ayrlk, kul tarafndan olursa dn vardr. Fakat Allah
Tel tarafndan olursa en byk tehlikedir. Duada geen
RABBN TERBYE
. 69
Allah Telm, Sana rabetimi artr.
Bu aslnda ftrattan gelen bir husustur. radesizce ynelme
olur ki, nasl olduunu insan bilemez. Ezelde Ona yar olanlar,
bugnde Onun itiyak ile yanar dururlar. Bylece kul itaat ile
Allah Telya yaklar. Amellerin artmas ile gnldeki paslar
silinir. Gnl temizlenince misafir haneye terif eder.
Allah Tel, Yeryzne ve ge smam. Fakat mmin
kulumun kalbine sarm buyurdu. 2
1
70
Allah Telm, Sana kar tevazulu kl.
Bu tevazu korku ile karktr. Baz tevazularda emniyet
vardr. Kul ise tevazu ederken, acaba Rabbim benden incinir
mi diyerek korku zerine olmaldr. Bu korku gazap korkusu
deil, sevgideki korkudur.
Allah Telnn dini zere bulunanlar Onun
glgesindedirler. Onlar iin bir korkuda yoktur.
Allah Telm, her eyden Sana alayarak geldim.
Gafletten huzuruna, gnahlardan itaatna, varlktan
yokluuna, sevmediin her eyden sevdiine, alaya, alaya
kapna yz tuttum, demektir.
Alamak rahmeti celp eder. Alamak acizliin temsilidir.
Gururu yok eder. Gurur Allah Telnn sevmedii eylerden
olup terk edilmesi gerekli eylerdendir. Gururu terk edip,
kapya alayarak geleni kovmak bykln anna yakmaz.
Dnya, asl itibar ile alamak makamndadr. Ayrln
aclarn onda buluruz. nk madd lemin temsili olarak
gsterilmesi, ilh lemden dnyay ister istemez ayr
drmtr. Fakat garip olan taraf madd lem ilh leme
bulma sebebi olmas da srrn sakland ceviz kabuu gibidir.
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem ok alayn az
gln, Kuran okurken alamakl okuyun, dem
aleyhisselm yaratlrken zerine krk gn keder yamurlar
yad buyurmas ok manidardr.
Alamak zn titremesidir. Allah Telya yakn olmak
isteyen, Onu hznde aramaldr. ocuun kendine baktrmak
maddesiz, meknsz eylerden daha geni olmas, onlarn
kendilerinden deil, suretlerinden daha geni olmasdr. Meknszlar
karsnda, Ar ve Arta bulunan her ey, zerre kadar bile saylamaz.
RABBN TERBYE
. 71
Ey Allah Telm, tvbemizi kabul buyur.
Allah Telm kabul olan tvbeyi bize nasip et. Tvbenin
kabul olunmas demek bir daha o gnah ileyecek g ve
dnn Allah Tel tarafndan mani olunmasdr. nk
Allah Tel bir kulunu tvbe ettirirse onu korumas altna alm
demektir. Tvbe ynelmek olduundan, ynelen kiiyi en iyi
muhafaza eden ancak Allah Teldr.
Ey Allah Telm, gnahlarmz yka.
Allah Telm gnahlarmz suyun kiri, yok ettii gibi,
zerimizden ayr, demektir.
lhi feyizler bir adrvan gibidir. Suyun etrafnda
dolamak ile temizlenemeyecei iin tvbe denizine dalmak
gerekir. Susuzluk derdine denler kendilerine deni almak
iin, suya kimi azn kimide kovasn uzatr. Eer adrvana
rabet etmez ise akan sudanda istifade etmek mmkn deildir.
Ykanmak ferahlk verdii iin, tvbenin kabul olunduu,
kul tarafndan bilinmesi, ferahlama sebebidir. Tvbe etmekten
ok, kabul edildiini bilmek, kula nee kaynadr.
Hatalarn arkasndan gelen tvbe ve istifar, yalnz o
zulmet ve bulankl deil, onlar gibi daha nice eksik ynleri
temizler ve nice ykselilere sebep olur.
Ey Allah Telm, szlerimizde bizi, sabit kl.
Allah Tel ve kullar arasnda itibar ve sevginin art,
kulun szlerinde doru olmasdr. Yalan, noksanlk ve ayrlk
72
Ey Allah Telm, gsmzden karanl kar.
Gsmzden karal, kt ahlak, dnceyi, duygular
ve sevmediin eyleri klcn knndan syrlmas gibi ayr,
demektir.
Kulun yapsnda ki, erre meyil Allah Teln yardm
olmadan, bir ekilde tedavi olamaz.
Hz. mer radiyallh anh buyurdu ki; nsan on eyden
yaratlmtr. Dokuzu hayr, biri erdir. Kendi haline
braklrsa hayrlar errine tabi olur.
Keif ehlinin mahedesine gre gsn karal vardr.
Tedavisi de zikir ve Allah Telnn yardmdr. Allah
Telnn yardm Kuran ve Onun dostlar ile olur. O dostlar
ki, bir nazar ve sohbetleri ile senelerce sineyi kaplam karal
bir anda siler atar. Kul bu yardm grmedende bu hali de
geemez.
Akll kiinin sohbetini dinlemek nafile ibadetten daha
faydaldr.
Cahillerle dostluk akl mezara sokmaktr.
RABBN TERBYE
. 73
Ey Allah Telm, hile, desise, kalp karal, gazap,
mihnet vb. duygular yardmnla gitsin.
Allah Telnn ltuf ve inayetiyle kalp hastalklar tedavi
olur. Nefsi arzular ve istekler dolaysyla kuts ve manevi lem
ile kalp arasna giren perdelerdir. Bu perde ile kalp karanlklar
iinde kalr ve ilahi nurlardan istifade edemez.
Kalplerinde hastalk vardr (Bakara,9)
Kalbin hasta olmas demek, Allah Teldan baka eylere
tutulmu olmak demektir. nsann bedenine bir hastalk gelince
ve uzvunda bozukluk olunca, o hastal gidermek ve o
bozukluu dzeltmek iin, o kadar urar da, kalp hastal
kendisini sonsuz ve tkenmez azaplara srkledii halde, bu
korkun hastalktan kurtulma hi dnmemekte ve onu
gidermek iin hi kprdamamaktadr.
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem;
uras muhakkak ki, bazen kalbime gaflet ker. Ancak
ben Allah Telya gnde yz sefer istifar ederim. (Mslim)
buyurmakla, kalp ismi verilen yrek zerine bir bulankln
geldiine iaret etmektedir. nk hakiki kalpte keder ve
bulanklk olmaz. Zira o, bulanklktan tamamen kurtulmutur.
Baka bir hadis-i erifte kalbin deitiinden
bahsedilmitir.
Hz. Enes radiyallh anh anlatyor:
Raslllah sallallh aleyhi ve sellem u duay ok
yapard. Ey kalpleri eviren Allahm! Kalbimi dinin zerine
sbit kl!
Ben bir gn kendisine:
Ey Allah Telnn
Resul!
Biz
sana
ve
senin
74
getirdiklerine
inandk.
Sen
bizim
hakkmzda
korkuyor
RABBN TERBYE
. 75
Ey Allah Telm, ani gelen lmden, Sana snrm.
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
Efendimiz bu duay ok tekrar ederlerdi.
Ani lm, sebebiyle ahiret hapishanesine dmekten
snrm demektir. Ani len kiilerin genellikle hazrlksz
olmalar, yani tvbeye frsat bulamamalardr. Bu nedenle
sonular genellikle ar olan lmdr.
nsanlar lmn gerekleecei hususu zerine oluan
bilgilerini daima sakl tutmaya alrlar. lm arzu etmezler.
Bir baka adan dnlrse; ani lm, yaam gaflet
zere olanda tecelli eder, demektir. Gaflet etmeyen her zaman
lm dnd iin, ani lm onda aykr bir hal
oluturmad gibi, belki de beeri ac ynnden kolay gelen
lmdr. nk uzun sren hastalklar neticesinde insanlarn
ou da isyan etmektedir.
76
Allah Telm, bir ey brakmadan silip spren
atein yakmasndan, Sana snrm.
nsann akln alan ateten, vcudu yakan ateten,
cehennemden Allah Telya snmak gerekir. Ateli hastalk
geiren insanda akl zayilii ve noksanl olduu gibi, yangn
gibi felaketlerde senelerin birikimini yok eder. Ate ahirette ise
insan mahvedecek elem olarak gelir. eytann asl ateten
olduu iin ona arkadalk edenler hep helak olmulardr.
nsanda ise Allah Tel drt unsuru (ate-toprak-su-hava)
mutedil koyarak onu tehlikeden muhafaza etmitir.
Allah Telm, gsterdiin yoldan kmaktan, Sana
snrm.
Arlk ve azgnlk istenilen bir ey olmayp, itidal zere
olmak gereklidir. stikamet zere olan, mahzun olmaz.
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem her zaman orta yolu ve
kolay olan tercih etmitir. frat ve tefrit helak olma
sebeplerindendir.
Efendimiz sallallh aleyhi ve selem buyurdu ki;
mmetimden, hak zere olan, doru yolda yryen, her
zaman bulunacaktr. Bunlara kar duranlar, bunlara zarar
yapamaz. Bunlar, Allah Telnn takdir ettii saate kadar,
ilerini yapacaktr
RABBN TERBYE
. 77
Allah Telm, Seni unutturacak oktan snrm.
Allah Telm, kulluuma mani olacak ok maldan,
yksek makamdan, i okluundan vb. den snrm, demektir.
Baka bir manada; toplayclktan, menfaati iin yetkileri
elde tutmaktan snmak, demektir.
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem buyurdular ki;
Hafif-l haz (az mal) olanlara ne mutlu
demolu iki eyden holanamaz. Mal azl ve lm.
Mal azl ise hesabn azlna iarettir
ah- Nakibent (ks) Efendimiz Allah Telm
sevdiklerime zekt verecek kadar ok mal, zekt alacak kadar
fakirlik verme diye dua ederlerdi. Onun iin yolundan
gidenlerde fazla bir zenginlik olmam ve olmayacaktr.
78
Allah Telm, sonu gelmeyen ilerden, Sana
snrm.
Bu trl iler, insan helak ettii gibi yaama zevkini
krarak, maneviyatn kreltir. Baarszlk ve neticesi olmayan
iler karamsarla ve dzenin bozulmasna sebep olur.
Sonu gelmeyen ilerin kayna ise hrstr.
Raslllah sallallh aleyhi ve sellem buyurdular ki:
demolu ihtiyarladka onda iki ey genleir: Mala
kar hrs ve hayata kar hrs. (Buhar)
Bir srye salnan iki a kurdun srye verdii zarar,
kiinin mal ve eref hrsyla dinine verdii zarardan daha fazla
deildir. (Tirmiz)
Allah Telm, bizle gnahlarmz arasna, perde
olarak, Senin korkunu nasip et.
Korku, nefsin azgnl teskin eder.
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem buyurdular ki:
Allah Tel demoluna korktuunu musallat eder. Allah
Teldan bakasndan korkmazsa kimseyi musallat etmez
(Ramuz)1
1
RABBN TERBYE
. 79
Allah Telm, kendisini mbarek kldn cennetine,
girdirecek ameller iine bizi dhil et.
Kul bu hali Allah Telnn yardm ile bulur. yilik Allah
Teldandr. Kutsiyet bulmak iin kymetli bir eye sahip
olmak veya ona yakn olmak gerekir. Deersiz olan kul Allah
Telya yaknlkla kymet bulur. Allah Telya varmak iin
Onun sevdii Hz. Muhammed sallallh aleyhi ve sellemi
can gnlden sevmek gerekir. Eer O bu insanla
gnderilmemi olsayd, dnya yaratlmaya layk olmayaca
gibi, ahirete sermaye sebebi olmazd.
Allah Telm, dnya ve ahiret ileri zerimize
gelince, kolay ve hafif gelmesi iin yakn ver.
Allah Tel, kulunun kendine yaknln artrarak, kazaya
rzay, her eyin kendinden olduunu hissettirerek, tasarrufun
kendinde olduunu reterek yaknini artrr. Kul artk ne
gelirse Allah Teldan der, telaa dmez.
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem onun iinAllah
Telm yakinimi artr derdi.
Yakin-i Efendimiz sallallh aleyhi ve sellemsiz bulmak
mmkn deildir. Yalnz ilim ile Allah Tely bulmak
isteyenler sonunda saptmlardr.
6-nfak ettiinden solundaki haberdar olmayacak kadar gizli
olarak sadaka veren adam,
7-Tenhada lisanen yahut kalben Allah Tely zikredip de gz
dolup taan kii.
Saylan yedi snfn temelinde Allah Telnn korkusu ve sevgisi
vardr.
80
Allah Telm, bizi insanlarn hayrllar ile haret.
Allah Telm, beni ve mminleri, insanlarn hayrls Hz.
Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem Efendimiz,
nebiler, evliyalar, byklerimiz ve din ve yol kardelerimizle
har eylediin gibi, dnyada da iyilere yaknlk ver.
Dnyadaki yaknlk ezeldeki ve ahiretteki yaknln
yansmasdr.
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem buyurdular ki;
Bir mecliste yz kii, bunlarn iinde doksan dokuz mmin
ve bir mnafk olsa, ieri bir mnafk girdiinde ancak o
meclisteki mnafn yanna oturur.
Yine bir mecliste yz kii, bunlarn iinde doksan dokuz
mnafk ve bir mmin olsa, ieri bir mmin girdiinde ancak o
meclisteki mminin yanna oturur. Bunu da bilerek yapmaz
Hayrl nsanlar
te onlar Allah'n taraftarlardr. Muhakkak ki baarya
ulaacak olanlar, Allah'n taraftarlardr. (Mcadele,22)
Bir eye yaknlk baka bir eye uzaklktr. yle ise Allah
Telya yakn olan, insanlarn uzanda ve ilerinde garip ve
hayrls olur.
nsanlar arlar gibi olduundan arbeyinin etrafnda
toplanmadka kovan ve ifal bal yapamazlar. Arbeyi hayrl
insanlardr.
Birok gzel insann kemlt sakl kalmtr. Bu gibi
eylerin olmasnda ince hikmetler, derin srlar vardr. Onlardan
biri imtihan yeri olan bu dnyada hakla batln karm
olmasdr. Bu durumlar aslnda onlarn ve insanlarn
ykselilerine sebep olmaktadr. Eer tamamen ak olsalard,
ilerleme yollar kesilirdi. Hayrl insanlarn deeri derdi.
Yaratl gerei insan kefedemedii eye daha ok rabet ve
RABBN TERBYE
. 81
gayret eder.
Onlar tanmak ok zordur. Onlar, Allah Tel veya
kendilerini fark ettirmek istenilirse fark edilebilir. Onlarn d
grnne bakanda, byk hata yapar. yle ki, i yzleri
rahmet, d grnleri zahmet1 gibi grnebilir. Dta sradan
insan, ite meleklerin seilmilerindendirler. Grnte
yeryznde, aslnda gklerin stndedirler. Onlarla oturan,
sohbet eden kfir ve fask olmaktan kurtulua erer. Onlarla
dostluk kuran saadete ermitir. Onlar Allah Telnn
cemaatidir.
Onlar insanlarn gznden saklayan perde ve rtler
vardr. Btn insanlar neye muhta ise, onlarda o eylere
1
82
muhtatr.
Binaenaleyh hayrl insanlar, insanlarn arasnda bulunur.
Grnte herkes gibidir, fakat ruhu hibir eye bal deildir.
yle ki Allah Tely unutmu, mahlklarn sevgisine
tutulmu, dnyay seviyor, istiyor sanlrlar. Hlbuki ilerinde
hi dnya sevgisi, arzusu yoktur.
Onlarn ticaretleri, al verileri, Allah Tely
hatrlamalarna hi mani olmaz (Nur,37) ayet-i kerimesi
onlar iindir. Dnyaya bal grnrler. Fakat hi ballklar
yoktur.1 Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem buyurdu ki;
Beerin raz olduu gibi raz olur, beerin kzd gibi
kzarm yleyse mminlerden hangisine hak etmedii halde
lanet edersem, kzarsam bunu onun hakknda gnahlarndan
temizlik vesilesi, sevabnda bir art ve cret kl (Mslim)
Hayrl insanlarn mahlklara olan ilgi ve sevgisi, kendi
elinde deildir. Fakat Allah Tel bu ilgiyi istemektedir.
Bakalarnn ilgisi, sevgisi ise, nefislerindendir. Allah Tel bu
ilgilerinden raz deildir. Onlarn insanlardan yz evirmesine
imkn olmad gibi halk ile olmas da vazifesidir. Ancak,
vazifesi biterse, o zaman onu, bu geici dnyadan, ebedi,
sonsuz leme g eder ve hakiki makamna kavuur. Onlar
Halk arasnda, Hak ile olmaktr prensibini rehber
edinmilerdir.
Allah Tel, onlar yle saklamtr ki, onlarn kendileri
bile kendilerindeki kemlattan haberleri yoktur. Dier
insanlarn nasl onlarn i kemalatndan haberleri olsun.
Onlarn ilerinin nasl olduu bilinmedii gibi ve
mertebelerinin trne olan balar da bilinmez, anlatlamaz.
Hatta alacak eydir ki, onlarda insanlk sfatlar o kadar
1
RABBN TERBYE
. 83
84
RABBN TERBYE
. 85
Nkte
Hayrl insann kendi derecesini bilmesi gerekmedii gibi,
kendisindeki etki durumu ve srlarn bilmesi de art deildir.
Etrafndaki insanlarn ise bilmesi de art deildir. Onlarn durumlar
fark edilse bile fark edilmeyen durumlar olduu bilinmelidir.
2
Bir gn gelir bu hayat- lem hayl olur.
Zamann nesi varsa cmle ayaklar altna mal olur
Her an zevk ile geen gnlerin
kbet sonucu ayrlk znt olur
Sermyeni sadet bilip saadete er,
86
Allah Telm, bizi kulaklarmzla ve gzlerimizle
nimetlendir.
Allah Telm gzlerimiz ve kulaklarmza shhat ve
afiyet ver ki, bunlar sayesinde Sana kavuma yollarn bulalm.
Saltanat yklr dnp mahvolur
Bir Kmilin etein tutup da murda kavu,
Kmilin etein tutan ehli kemal olur.
Devlet o ki olmaya yokluk ona,
Devlet, sanma an ki anda yokluk olur.
Byklerin kapsnda toprak et HULUS yzn
1
RABBN TERBYE
. 87
Allah Telm, bize kuvvet ver.
Allah Tel kuvveti ile zayf insan leme tasarruf sahibi
klar.
Allah Tel kuvveti ihsan ettii gibi, melekleri de insana
kuvvet iin hizmeti klmtr.
nsanda kuvvetler dengesi vardr. Dengeyi Allah Telnn
emirleri belirlerse taat, nefsin istekleri belirlerse gnah olan
fiiller meydana getirir.. nk errin yaratlmasndaki gcde
ihsan eden Allah Teldr. Fakat Allah Tel erri hibir
zaman murat etmez.
Kuts Duada Ondan istenen kuvvet kulluu yapabilmek
iindir. Azalarda maddi kuvvette olmazsa sakatlk meydana
getirdii gibi, manevi kuvvette olmaynca isyan meydana gelir.
Buna gre istenilen kuvvetin sonucunu kulun iyi ynde tercih
etmesi gerekir.
Allah Telm, bize bu kuvvet ile canllk ver.
Allah Telnn kuluna ihsan edecei yaam sevinci
ehvan olmayp, taat zere yaamak olur. Buna hayat buldu,
derler. Bu kiiler iin lm yoktur.
Hayat kandan deil candan gelir. Can ise Hakktandr.
Allah Telm, bizden bu hali alma.
Bu hal bizden bize miras kalsn, ayrlmasn. Neslimize, bir
88
Allah Telm, intikammz zalimler zerine kl.
Bizdeki alma duygumuzu layk olanlarda tecelli ettir,
mazlumlara kar tecelli ettirme; demektir.
Mahlkata mahlk gz ile bakan onlara gazap eder.
Mahlkata Hakk gz ile bakan onlara merhamet eder.
ah- Nakibent (ks) Efendimiz Ubdiyeti tamme ve
efkati amme yoludur, yolumuz2 buyururlard.
Raslllah sallallh aleyhi ve selem mmetinin
ahlakndan bahsederken buyurdular ki;
Mmin yumuaktr, O kadar ki, yumuaklndan dolay
kendisini ahmak zannedersin (Rmuz)
1
RABBN TERBYE
. 89
Allah Telm, dmanlarmza kar bize yardm et.
nsanlar, dman kelimesi ile dlarndaki olan eyleri
hatrlarna getirir. Yani dman evin iinde durur iken onu
sokakta ararlar. Aslnda nefsin dmanl terbiye olana kadar
eytann etkisinden daha fazladr. Allah Tel ise, kulun
istemesine gre yardm gnderir ve kurtarr. Eer bizlere
yardm etmez ise dmanlarmz bizi yoldan karrlar.
eytan aciz kalnca insan azdrmak iin insandan ve
nefsinden yardm ister. dem aleyhisselm bile Havva
validemiz ve nefsin ebedilik arzusu ile kandrd.
Bunu Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem buyurduu u
hadis ok gzel aklamaktadr.
Bir adam yetmi eytandan kurtulmadka, sadakadan bir
eyi elinden karamaz. (Ramuz)
Nefsin ve eytann errinden Allah Telya snmak
gerekmektedir.
Allah Telm, hatalarmz af ve mafiret kl.
Kulun zerinde zuhur eden her halde kesin bir noksanlk
vardr. Bunu Allah Telmz af buyurmasa, sevap defterine bir
nokta dahi yazlmaz. Onun iin Hz. Muhammed Mustafa
sallallh aleyhi ve sellem Efendimiz devaml bulunduu halin
istifarna devam ederdi.
Aslnda kendisinin hata ilemeyecei bir istikamet zere
olaca Allah Telmz tarafndan buyrulmutur.
Bylece Allah senin gemi ve gelecek gnahn balar.
Sana olan nimetini tamamlar ve seni doru yola iletir.
(Fetih,2)
nsan iin nemli olan hatay ilememek deil, hatann
Allah Tel tarafndan af edilmesidir. nk yaratl gerei
90
Allah Telm, musibetlerimizi kaldr.
Kaza ve Kader
Ehl-i snnet limleri, kadere inanm, kaderin hayrls,
erlisi, iyisi, kts, tatls, acs, hep Allah Teldandr
demitir. nk Kader, var etmek, yaratmak demektir. Her
eyi yapan, yaratanda, ancak Allah Teldr.
Kaza demek, bir insann bir ii kendi beenmesi ile yapp
yapmayacan, Allah Telnn, nceden bilmesi demektir. Bu
nedenle kazaya inanmak iradenin, beenmenin yok olmasna
sebep olsayd, Allah Tel da, yaratmaa mecbur veya men
edilmi olurdu.
Allah Telnn yarataca eyleri ezelde bilmesi, irade
sfatn yok etmedii gibi, kullarnn yapaca eyleri de ezelde
bilmesi, kullarn irade ve ihtiyar sahibi olmalarna mani
deildir.
nsan hrriyetinde byklerimiz bir kaderde iki kudretin
ilgisinin caiz olduu nu kabul ederler. Buna gre insann fiili;
Allah Telnn yaratmas ve kulun kazanma niyeti ile varlk
RABBN TERBYE
. 91
92
Allah Telm, hastalklarmza ifa ver.
Maddi ve manevi hastalklar ve hasta kullarn ifas elbette
ki, Allah Telya aittir. Sebeplerini yaratr ve bir birine
balayp sevgi ortamn oluturur. Sevginin bulunduu ortamda
salk vardr.1
Allah Telm, gslerimizi nurlandr.
Hakikat grntleri Allah Telnn yardm ile gslerde
inirah eder. Eer ki, bu organ zerindeki maddi ve manevi
kaplar zerinde olan bir eksiklik, kulu yoldan al kor. Hz.
Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem Efendimizin
kere zahiri gs ameliyat2 olmutur. Manevi olan ise
1
RABBN TERBYE
. 93
Allahm, dnya ve ahiret ihtiyalarmz gider.
Yaratl muhtalk zere olan kulun yardm dilemesi,
ihtiyalarn giderilmesindeki ihsan artrr. Allah Tel kulun
yalvarmasn ve dua etmesini ister. Byk kapya istekle
gitmek, eziklik olmayp izzeti artrr. Allah Tel kapsndan
daha byk kap yoktur.
Efendimiz sallallh aleyhi ve selem buyurdu ki;
Bir adam duasnn kabul olmasn ve skntdan kurtulmak
isterse, darla dm olana yardm etsin. (Ramuz)
Allah m, anne ve babamza merhamet eyle.
kez yarld.
Birinci yarl drt yanda Halime (radiyallah anha) Validemiz
yannda olmutur. Bu yarlmada eytan ve nefsin istekleri karld.
Bununla eytana uymak, emirlere itaat etmemek ve yasaklar yapmak
arzular alnd.
kinci yarl on yanda oldu. Bu defa ise kt dncelerin asl
karld. nk ocuklarda ahsiyet geliimi, soyut ve somut
kavramlarn balad yatr. Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem
iin olmasa bile ocuklar eytann hilelerinden kendini
koruyamadklar kanlmaz bir hakikattir.
nc yarl sra gecesinden nce oldu. Bu defa ise aknlk
ve korku damarlar alnd. nk Allah Tely mahede
makamnda meydana gelecek arln zarar vermemesi iindir. Bu
yarlmalar ac duyulmadan kansz ve aletsiz oldu.
Bylece Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem ruhen takviye
edilmi eytan ve nefisten gelecek saptrma ve korkulardan emin
klnmtr. nk hatalarn banda korkularn sebebiyeti vardr.
Eer Allah Telnn korkusu dier korkular yenmezse, insan hemen
isyana ve dnyaya ynelir.] (Muhammed Dua-smail Hakk)
94
Allah Telm, dnya ilerini boulacamz kederler
klma.
Dncelerimizde dnya ile olan meguliyet yznden
Allah Tely unutup, kederlere ynelmemelidir. Gnl
kaygs, halin bozulmasna ve hatalara sebebiyet verir.
Testi buzdan yaplrsa suyu nasl saklar.
Maddiyat hedef haline gelirse, kalp nasl huzur bulabilir.
1
RABBN TERBYE
. 95
Allah Telm, dnya ileri ilmimize karmasn.
Dnya ilerini dnmek, hedefimiz olmamal. Dnya, d
eker olan zehirdir.
mam Gazl (ks) Hazretleri buyurdular ki,
Rzk ve geim endiesi byk musibetlerdendir.
Bunun yznden gnller perian olur ve kederler oalr.
mrler geer, gnahlar artar. nsan Allah Telnn
kapsndan ayrlp, mahlk kapsna ynn dner ve hizmet
ederek mrn tketir. Bu hali ile gaflet, zulmet, bela,
meakkat, zillet, ihanet iinde yaar. Ahirete mflis olarak
gelir, Allah Telnn huzurunda hesap verir.
Eer ki, Allah Telnn rahmeti ile muamelesi ve afv
olmazsa ne yapacan arr kalr.
Ya Rabbi hayrlar yazdr bama, iyilikler kar
karma
Gnenli Mehmet Efendi (ks)
Allah Telm, musibetlerimizi din yolundan verme.
Musibet; rahatszlk veren her eydir.
Bunlar iinde haramla meguliyet kula verilen en byk
musibettir. Eer Allah Telnn kula verdii musibetler dini
ynden gelirse, maddi hayat da bozgunlua urar. Her ikisini
de birden kaybeder.
Maneviyat, dnya ve ahiretteki btn saadetleri ele
geirten bir sermayedir.
96
RABBN TERBYE
. 97
Allah
Telm,
bize
merhameti
olamayan
gnahlarmz zerimize musallat klma.
Allah Telnn kuluna efkat ve merhameti yetimese idi,
gnahlar onun zerinde hkmran olup, birbiri ardnca gnah
sahibine acmadan tekrar, tekrar ayn gnah iletip, bir kene
gibi musallat olurdu. Allah Telnn merhameti tvbe ve
yardm dileyene yetierek, kulunu takviye eder, muhafaza iine
alr, malup olmaktan kurtarr.
Anlatlr ki; zamann birinde bir kz evlad fuhu yoluna
dm. Nasihatleri fayda etmeyen babas, kzna;
Yavrum bu yoldan vaz gemiyorsun. Hi olmaz ise,
kazandn paralar bana ver. Harln ben sana veririm,
demitir.
98
Allah
Telm,
Sen
merhametlilerin,
en
merhametlisisin.
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
Efendimiz, Allah Telnn merhametini anlatrken Onu,
Onunla la anlatm ve kelimelerin ve manalarn yetersiz
kaldn bildirmitir.
Allah Telm, katndaki merhameti istiyoruz.
Allah Tel lemi merhameti ile yaratmtr. Fakat yannda
sevdiklerine ayrca ltuf kld rahmeti vardr. Bu bir
ayrcalktr ve istemek gerekir. Bu da kulun Allah Telya
kar yapaca taatta gizlenmitir. Has kullar bunun ile tasarruf
ehli olurlar. Bu kullarn ba Hz. Muhammed Mustafa
sallallh aleyhi ve sellem Efendimizdir.
RABBN TERBYE
. 99
Allah Telm, kalbimiz rahmetinle hidayet bulsun.
Hidayet yolu iki trldr. Gazap, rahmet.
Gazabn tecellisi ile olan, ac veren bir dzeltme eklidir.
Bundan snmak gerekmektedir. Eer dzeltme Allah
Telnn, rahmeti sebebi ile olursa kul iin din yolunda
kurtuluun kefaretini kazanma sebebi olur.
Kalp, kelime manas ile dnen, yani dnek demektir.
Devaml halden hale, ynden yne dner. Eer Allah Telnn
yardm gelmez ise, yerinde durmadan ekilden ekle girer. Bu
yolun gayesi bu dneklii belli bir istikamete koymaktr. Onun
iin Allah Tel kuluna yardm edeceine dair bir taahht
vermitir. O kulunu bilsin veya bilmesin bir uyarc ile her
zaman uyarmtr.
Biliniz ki, Allah Telnn dostlar iin, azap korkusu,
nimetlere kavumamak znts yoktur. (Yunus,62)
Allah Telm, danklmz rahmetinle topla.
Cemiyetleri de ykan nefsan ihtilaflar olmutur.
htilaflarmz gnl danklna sebep olmaktadr.
Allah Telm, danklmz rahmetinle birletir.
Yanllklarmz yznden bozulan maddi ve manevi
hayatmz dzene koyan Allah Teldr.
Mahlkat yaratl asndan birleiktir. Bantlarn
kaybetmesi veya sebepler yznden dalmaya muhta
olmaktadr. Allah Telnn kudretinin daim korumas olmasa,
insan ve lem bir an dahi kendini bileik olarak tutamaz.
100
Allah Telm, hastalarmza ve hastalklarmza
rahmetinle ifa ver.
Sebeplere mracaat edilmesinden sonra, ifa ancak Allah
Teldan gelir. Onun iin hastalk gelmeden nce yaplan
dualar, hastalklar giderir. Hastalktaki ifa, hastaln
iyilemesinden ok, kuldaki karamsarln zntnn
gitmesidir. Nice hastalar vardr ki, senelerdir, ac iinde
kvranr. Bir ah ektii duyulmamtr. Bu ise rahmetin tecelli
ettii hastalktr. Hakikatte hasta olmayan bir kulda yoktur.
Belki hasta olmaktan gaye yaratann hatrlanmasdr.
Evliyann hastalklarndan ikyet ettii rivayet
edilmemitir.
Efendimiz sallallh aleyhi ve selem buyurdu ki;
Teaccb ederim u mmine ve onun hastalktan
szlanmasna. Eer bilse, hastalkta kendisi iin neler var.
sterdi ki Aziz ve Celil olan Rabbine kavuuncaya kadar mr
hastalkla gesin (Ramuz)
Allah Telm, amellerimizi rahmetinle temizle.
Kulun amelleri noksanlkla meydana getirdiinden
eksiklikleri Allah Tel, rahmeti ile tamamlar ve temizler.
Riya, kendini beenme, kibir vb. bir sr kt ynlerini rahmet
perdesi ile kapatr. Ayrca, niyet edip ilemedii iyi ameli
sevaplar defterine yazar. Kt amelini ise meleklerinden dahi
saklar. Kul hep bu rahmet pnarndan sulanr.
Bazlar Allah Telnn bildiini kuldan niye
saklayaym diyerek gnahlarn anlatmay drstlk
zannederler. Aslnda bu yanl ilerdendir. Onun iin gnahn
ifasndan saknmak lazmdr. Allah Telnn gazap ettii
gnah, hay perdesinden syrlm olandr. Utanmadan yaplan
ve cemiyeti ilgilendiren gnahlar sebebiyle umum azap tecelli
RABBN TERBYE
. 101
Allah
1
Telm,
hidayet
ve
kurtulu
yollarn
102
Allah
istiyorum.
Telm,
samedniyyetinden
dileklerimi
1
Terbiye edililerine gre insanlar be snftr.
Birinci snf, hareketlerin dzeltilmesi,
kinci snf, hallerin dzeltilmesi,
Son snf ise, yaratln dzeltilmesi ile insanlk zelliklerinin
kazanlmasdr.
Terbiye yolundakilerin ou son derecenin birinci evresinde
bulunmaktadr. Az da drdnc evresinde, ok az ise, son evre olan
beincidedir.
Bu be derecenin zerinde kmil olgunluk vardr. Fakat bu
olgunluk ahir zamanda Ashab- Kiramdan sonra kimsede
grlmemitir. Bu mertebe, stn terbiyeci olan Efendimiz sallallh
aleyhi ve sellemin talebesi olmak makamdr. Ahir zamanda bu
olgunluk Hz. Mehdi aleyhisselmda tekrar meydana kacaktr.
Terbiye olmu olann kazanaca en stn makam bakalarn
terbiye etme makamdr. yle ki; Terbiye etmek, harikalar
gstermekten stndr.
nsann terbiyedeki stnl beeri hayatn iinde olmas ve
Allah Telya yakn olmasyladr.
Terbiyede Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem herkesten daha
stn seviyeye ykselmitir. Terbiye etmesi ve etkisi herkesten ok
olmutur.
RABBN TERBYE
. 103
Allah Telm, Ferdniyyetinden de istiyorum.
Allah Telnn ei, benzeri, arkada yoktur. Kendi
kendine yetendir. Bir mahlkun ihtiyalar ancak Onun
katndan giderilir.
Allah Telm, Senin aklara durgunluk ve korku
veren bykln ve izzetinle istiyorum.
Kul Allah Telnn Zat- hakknda tefekkre daldnda
perian olur. yle ki, saptmaya kadar gider. Byklne
inanarak Ona ynelmek en doru yoldur.
Her eyin mahiyetini anlamak iin tefekkrde bulunun,
dnn. Fakat Allah Telnn zat hususunda dnmeyin.
nk yedinci sema ile Allah Telnn krss arasnda yedi
bin k yl1 uzaklk vardr. Zt- bunun tesini de kuatmtr.
(Kefil Hafa)
Allah Telm, sonu olmayan rahmetinle istiyorum.
1
104
Allah Telm, kulaklarmz nurlandr.
Hakk kabul etmek, Allah Telnn kulaklarmza zatna
mahsus isim ve sfatlar ile nur vermesiyle olur. Hidayet
kulaklar vastas ile intikal eder. Sahabeden gzleri grmeyen
bulunmutur. Fakat kulaklar sar olan rivayeti gelmemitir.
Bylece Hakk gelince kulaktan kalbe iner, kabul etme itiyak
meydana gelir. Allah Tel nurunu vermeyip, kulaklarmz
mhrler ise, isyan kanlmazdr.
Allah Telm, gzlerimizi nurlandr.
Gzn grmesi demek, bakarken Allah Telnn, kuluna
anlay bahetmesi demektir. Yani kul, Allah Telnn nurunu
eyada temaa ederken, Onu bulur. Bo nazarla bakamaz.
Allah Telm, kabirlerimizi nurlandr.
Kabir, insann kyamet gnne kadar misafir kald, bir
nevi oteldir. Geici meknn, huzurlu olmas byk nimettir.
Yolculuun meakkati lks otel ile daha kolaylar. Ayrca
baka bir ynden ahirette karlaaca durumunda n
habercisidir.
RABBN TERBYE
. 105
Allah Telm, kalplerimizi nurlandr.
Kalbinde Allah Telnn verdii nur bulunmayan
kimsenin hakikati grmesi mmkn deildir. Bu nur ile Onu
tanr. Ona yaknlk duyar ve kulluktan zevk alr.
Kalbin kutsiyeti Yere ve ge smam. Fakat mmin
kulumun kalbine sarm hadis-i kutsisinde aka beyan
edilmitir. 1
106
Allah Telm, nefsimizi nurlandr.
Nefsin balarndan kopmas, terakki etmesi, Allah
Telnn bahedecei nur iledir. Bu nur ile beden temizlenir.
Nihayetinde safi nur olur. Nefsin aalk halinden,
kmileyeye doru gidilen yolda ekilen emek ve Allah
Telnn ihsanyladr. Sonuta nefis gerek insan sfatna
kavuacaktr.
Allah Telm, nmze nur ihsan et.
Bu nur ile istikametimizi Onun yoluna evirebiliriz.
Madd grmede muhakkak a ihtiya vardr. Manevi yolda
terakki etmede ise, nmze yol ac olarak Allah Telnn
nuru ve Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem yardmc
olacaktr.
Allah Telm, bize artan ilim ver.
Bu ilim ile marifetimiz ve taatmz artar. limin artmas
taatn artmasna sebep olunca rahmettir. Ziyadelikten gaye
budur. rasllerin ilmi dahi, Allah Telnn ilmine msavi
olamadndan, Allah Teldan ilmin artmas iin devaml
talepte olmalar emir edilmitir. lim insanlarn bilmedikleri ve
bilemeyecekleri de eyler vardr. Hikmet ehli der ki,
lmin ba hayrettir.
lmin artmas hayretimizi artr ile de, yorumlanmtr.
RABBN TERBYE
. 107
108
olduu gibi, yine batn grme de Allah Telnn nuru ile olur.
Allah Telnn nuru her ey ile beraber bulunur da fark
olunmaz. nk nur Allah Teldan mahlukata doru ihsan
olunan en byk nimetlerdendir. Akl ve gz, nurun
penceresinden hidayete erer.
Allah Tel iman edenlerin velisidir. Onlar zulmetlerden
nura karr.
Kfir olanlarn velileri ise tauttur. Onlar nurdan
zulmetlere karrlar.
te onlar cehennem ehlidirler. Onlar o atete ebed olarak
kalan kimselerdir. (Bakara 257)
Allah Tel, rzasna tbi olanlar onunla selmet
yollarna gtrr ve onlar izniyle zulmetlerden nura karr ve
onlar dosdoru bir yola hidayet eder. (Maide 16)
Abdullah bn-i Abbas radiyallh anh demitir ki:
Raslllah sallallh aleyhi ve sellem gecenin bir ksmnda
tehecct iin kalktklarnda yle dua buyururdu:
Y Rabbi Her hamd Senin iindir. Sen, gklerin, yerin
ve bunlardaki her eyin Rabbisin.
Yine her hamd Senin iindir. Sen, gklerin, yerin ve
bunlardaki her eyin nurusun.
Yine her hamd Senin iindir. Sen gklerin, yerin ve
bunlarda bulunan her eyin sahibisin.
Yine her hamd Senin iindir. Sen hakksn, Senin vadin
de haktr.
Ahirette Seni grmek de haktr.
Szn haktr.
Cennetin de haktr.
Cehennemin de haktr.
Rasllerin de haktr.
Muhammed (sallllh aleyhi ve sellem) de haktr.
Kyamet gn de haktr.
Y Rabbi ancak Sana itat ettim, Sana inandm, Sana
gvendim, Sana yneldim, yalnz Senin burhanlarna
dayanarak dmanlarla mcadele ettim. Aramzda yalnz Seni
hakem kldm.
RABBN TERBYE
. 109
Allah Telm, yumuaklm artr.
Hilm sahibi olmak, sahibi iin bir ss, bulunduu halde ise
yksek ahlaktr. Hilm sahibi olan lim, kararlar hep yapc
yolda olur. Hilm sahibi olmakta, erre kar yumuak olmay da
gerektirmez.
Allah Teldan bir rahmet sebebiyledir ki, onlara
yumuak davrandn ve eer sen irkin huylu, kat yrekli
olsaydn, elbette etrafndan dalrlard. Artk onlar affet,
onlar iin af talebinde bulun ve onlar ile emir hususunda
mavere yap. Sonra azmettiin zaman da Allah Telya
tevekkl et. phe yok ki, Allah Tel tevekkl edenleri sever.
(Al-i mran 159)
Allah Telm, hissettiimiz nimetlerini artr.
Kullar, kalbin ve duyularn farkna vard nimetlerin
artnda gnl ferahl duyduklarndan Allah Teldan
genellikle zahiri nimetler iin duada bulunurlar. Grnen
nimetler aslnda, grnmeyen nimetler yannda ldeki kum
110
tanesi gibidir.
Allah Telm, grmediimiz nimetlerini zerimize
artr.
Eer Allah Telnn nimetini sayacak olsanz, sayp
bitiremezsiniz. phe yok ki, insan, elbette ok zalimdir, ok
nankrdr. (brahim 34)
Nimetin artmasn istemek, Allah Telnn houna gider.
Devaml nimet iinde olan insan iin kr ehli olmal ve
nimetin artmas iin Allah Teldan yardm istemelidir. Fakat
rzk sebeplere yaparak istemek gerekir. Sebepler olumadan
nimetlerin meydana gelmesi keramet ksmndan olur.
Kerametler herkes iin meydana gelmeyecei iin, dnyevi
sebeplerin olumasn Allah Teldan istemek gerekmektedir.
Allah Tel, dinimizi muhafazaya kfidir.
Bize dini yaamada Allah Tel her zaman yardm eder.
Eer yardm vaki olmasa idi, elbette nefsimiz bizi aldatrd.
Allah Tel, dnya hayatmzn teminatdr.
Allah Tel yaamn kullar zerindeki arln ve
zorluunu gidererek kulunu nee iinde olmasn salar. Bu
yardm olmasa idi, kullar lm tercih ederlerdi. Kullara akl1
1
RABBN TERBYE
. 111
112
Bizim iin mhim olan her iimizde, vesilesiz ve
istemeksizin kereminden veren Allah Tel, bize kfidir.
Kulunu zen eyleri, kendisinin haberi olmadan kaldrr.
Rzk konusundaki korkularn giderir. Mahlkatn ona
verecei zararlar yok eder. Bu his onu devaml huzur sahibi
klar.
Aliyyl- Havas (ks) buyurdu ki;
Kiinin uykuda ve aykken geirdii korkular Allah
Teldan gafil olmasndan ve halktan korkmasndan
dolaydr. Allah Tely ok anan kii ise her eye yaknlk ve
nsiyet duyduu gibi, her eyde ona yaknlk ve nsiyet
gsterir.
Hilm sahibi olan Allah Telmz, bize yeter.
Cezas gelmeden, asi kulunu af eder. Neslinden bir salih
gelmesini takdir ederde asi kulundan intikam almay erteler.
Layk olup olmadna bakmadan, kuluna nimet baheder.
Yaratlanlar kendine asi de olsalar, hep merhametini n plana
etmemitir deriz. Allah Tel adaletli davranmamtr, diye bir sz
sylersen; Allah Telya yemin ederim ki,
Allah Tel bir kulu hakknda hibir zaman haince
davranmad. Onu cehenneme atmak iin frsat aramad. Kullarna ne
gcnden fazla yk ykledi ve nede zulmetti. Fakat kullar Onun
btn szlerinin doruluunu anlamak iin lm beklemektedirler.
Bilmi ol ki, Allah Tel doru syler. Burada sz bitirmek
lazmdr.
nsanlarn en cahili, bildii halde yapmayan ve en faziletlisi
ise Allah Teldan en ok korkandr. (Sfyan b. Uyeyne
radiyallh anh) ] (Hkinin Glnmesi)
RABBN TERBYE
. 113
karandr.
Raslllah sallallh aleyhi ve sellem buyurdular ki:
ittii eyin verdii ezaya Allah Tel'dan daha sabrl
kimse yoktur. nk O'na irk koulur, evlatlar nispet edilir.
O, yine de onlara afiyet ve rzk vermeye devam eder.
(Buhar)
Allah Telnn terbiyesi ile ahlaklanm Efendimiz
sallallh aleyhi ve selemin Ciirrane'de hem de Uhud'da,
Allahm kavmimi mafiret et, nk onlar bilmiyorlar
diye dua ettii baz rivayetlerde gelmitir.
Hilm sahibi olmak bykln iaretidir.
Kudretli
Allah
Telmz,
sebepsiz
yere
zulmedenlerden, zerimize gelenlerden intikammz
almaya, kfidir.
Kulu zerine kibir ederek hakkn gasp ve zorla tahakkm
etmeye alanlara kar, kfir ve mmin ayrmadan onlarn
hakkn savunur ve alr.
Kfir dahi olsa mazlumun duasna icabet eder.
Ancak iftinin buday samandan ayrd gibi Allah Tel
iyi ile kty ayracaktr.
Ktlk dnerek gelenlere ve bakanlara, edd olan
Allah Telmz, bize yeter.
Kullarn niyetleri katnda bilindii iin, sevdiklerine
dman olanlara ve kt niyet besleyenlere frsat tanmaz.
Tuzaklarn balarna evirir. Kullarn msaade ettii ruhsat
dairesini de gemelerine de frsat tanmaz. Eer zalimler
zulmlerinde hadlerini aarsa ilahi azabn onlara gnderir.
Bazen de Allah Tel kullarndan intikamn zalimler ile
alr. Daha sonra zalimden kendi intikamn alr srrnca
lemleri babo brakmayarak hikmetle tecelli eder.
114
lm annda, Rahim olan Allah Telmz bize yeter.
Ruhu teslim ederken, mmin kulun velisi olan, evliyasna
rahmetini bol, bol ihsan eden Allah Telmz iman ve slam
ile bu dnyadan gmemize yardm eder. Mslmann Allah
Telya kar bu ekilde hsn- zann vardr.
Gvenmek, huzur veren bir duygudur. Allah Telya
gvenmek ise yaamann en gzel teminatdr.
Kabirde sorulan sorulara cevap verirken efkatli
Allah Telmz, bize kfidir.
ah- Nakibent (ks) Efendimiz lm annda Rahim
sfatn, kabir suallerinde Rauf sfatn kullanmas;
Raf, efkati ile iyilii ihsan etmesi veya erri ondan
uzaklatrmasdr.
Rahm ise, iyilik ettii kimseyi dt iddet ve korkudan
kurtarmas veya hayr vermesidir.
lm halinin iyi olmas kabirde sualin kolay gemesine
iarettir. Kabirde sorulacak olan; Rabbin kim? Dinin ne?
Nebin kim? sorular kolay olmasna ramen vaktin ve halin
iddetinden kul dehete der, cevap veremez. Burada Allah
Telnn yardm gereklidir. Bu sorular nebiler dnda her
insan iin tecelli edecektir.
Hesap zamannda, Ltuf sahibi Allah Telmz, bize
kfidir.
Mizan kurulup, kul yaptklarndan sorulunca, bir korku
RABBN TERBYE
. 115
Srat- geerken, Kudretli Allah Telmz bize yeter.
Ahiret gn gelince her i bitmitir. stikbal geidi, srat
ok tehlikelidir. Cennete ulamak iin, geilmesi takdir
edilmi, cehennemin zerine kurulmu srat kalmtr.
Srat, cehennem uurumlarnn zerinden herkesin
gemee mecbur olaca kldan ince ve kltan keskin inili
yokulu, dzl bir kprdr.
Bu kpry gemek Allah Telnn kudreti ile mmin ve
salih kullara kolay gelecektir. Kpr denmesi aslnda skntnn
varlndandr. nk sknt, geni zaman dar, byk yeri
kk gsterir. Korku insanda var olmayan var ettii gibi, yok
olan var eder. Ne mutlu o gn kendisine korku gelmeyene.
3
(Eer aldrmazlarsa deki): bana Allah Tel yetiir
Ondan baka ilh yoktur, ben Ona dayanmaktaym; O
byk Arn sahibidir. (Tvbe 129)
1
116
[ ]
Geceye, gzellik ve rahatlkla ulatm.-Sabaha,
gzellik ve rahatlkla ulatm.
zerimize den vazifeyi Allah Telnn izni ile en gzel
ekilde yapmak nasip oldu. Keder ve zntler zerimizden
uzaklaarak hayatmza devam ettiren Allah Telya krler
olsun, demektir.
[ ]
Ne gzel bir gece. Ne gzel bir sabah.
Ulatm gn ve geceyi bo geirmeyip taat ve ibadetle
geirmemi salayan Allah Telya krler olsun. Efendimiz
sallallh aleyhi ve sellem buyurdu ki;
Bir airin syledii en doru sz Lebd'in syledii u
szdr: Haberiniz olsun, Allah'tan baka her ey btldr.
meyye bnu Ebi's-Salt mslman olayazd. (Buhr)
Raslllah sallallh aleyhi ve selemin hadisi erifini
RABBN TERBYE
. 117
u bulunduum zaman, ne gzel zaman.
Allah Telnn hatrland ve zikir edildii zaman en
gzel zamandr.
badet halinde olduum u saat, ne mesut saattir.
Saniyelerin hesaba girecei kyamet gn, bu szlerin
hakikati aa karacaktr.
An denen zamanszlk;1 Allah Telnn katnda itibar
gren zaman birimidir. Onun iin zaman olmadndan,
zamann takdirini ve kymetini iyi bilen bir kul, bu duadan ayr
dmez.
Gaibde ve yanmzda ki, din kardelerim iin de bu
istekleri diliyorum.
Dualara cemiyeti katmak, Hz. Muhammed Mustafa
sallallh aleyhi ve sellem Efendimizin snnetidir. Kendi
nefsimizin iyilik iinde olmas, dnya saadeti iin yeterli
olmadndan, her konuda kardelerimizi de dnmeliyiz. Dua
etmenin yalnz szle olmadn da unutmamak gerekir.
nsann iyi olmas bakalarnn iyiliini istemek demektir.
Fakat ahir zamanda ise cemiyetlerin bozulmas had safhaya
ulanca ferdiyet zerine dualar daha geerli olacaktr.
Raslllah sallallh aleyhi ve sellem buyurdular ki:
1
118
RABBN TERBYE
. 119
Allah Telm, bu dileklerimizi defterimize yaz.
Her yeni alan sayfamza iyi ve gzel niyetlerimizle
balamay yazdn gibi kaderimizde her yeni gnn iyilik
getirmesini nasip et, demektir.
1
120
O insana ahdamarndan daha yakndr. (Kaf 16)
Yani, Allah Tel yakndan bilir, yakndan yetiir ve tesir
eder. Allah Tel ile mahlku arasndaki nispet, mahlkun
kendi z ile arasndaki nispetten daha nce gelir. nk
mahlkun hayat bulmas, yaratann kudretiyledir.
Habl, ip ve ba demektir. Damar manasna da gelir. Allah
Telnn ilmi ile ona damarndaki kandan daha yakndr, zira
damarda engel vardr. Baz eyler ona gizli kalabilir. Lakin
Allah Telnn ilmine engel mmkn deildir.
Ayet iin u mana da sylenebilir: kendisine kudretimiz ile
1
RABBN TERBYE
. 121
[ ]
Allah Telm Sana iman ederek, akamladk.-Allah
Telm Sana iman ederek, sabahladk.-
Allah Telnn yardm ile iman zere bulunuyoruz.
Kullar zerine yle zaman gelecektir ki, sabah mmin
kalkacak, kfir olarak akamlayacak. Akam kfir olarak
yatacak, sabah mmin olarak kalkacaktr. Bu kark hayatn
iinde istikamet sahibi az bulunacaktr.
Sana kavuacamz, tasdik ederek akamladk.-Sana
kavuacamz, tasdik ederek sabahladk.-
Bu hayatn geici olduunu bilerek yayoruz. Her an
lm yakn hissederek huzuruna gelme hazrl iindeyiz.
Senin bizi uyarmak iin gnderdiin hccetleri itiraf
ve kabul ederek akamladk.Sabahladk.
nsann bir konuda uyarlmas, hatasnn affna ve acizliin
122
Zat- ulhiyetine layk olmayan eyleri iddetli inkr
ile akamladk.Sabahladk.
Allah Telnn zat- bakasna muhta olmayan vacib-l
vcuttur. Kullar Allah Tely tanrken layk olduu sfatlar
ile bilmeli, layk olmad sfatlardan tenzih etmelidir.
Allah Telya tevekkl eder olduumuz halde
akamladk. Sabahladk.
Tevekkl, Allah Telnn irade ve rzasna teslimiyetten
ibarettir. Kim Allah Telya tevekkl ederse, bana gelen her
hangi bir eye kar, Onun kudretine itimat edip, yapaca
eyde Onun emrine teslim olursa, hkmnce giderse, O, ona
yetiir.
Tevekkl, Allah Telnn gsterdii yolda gc yettii kadar
vazifeye almak, emirlerine riayet, yeri gelince kusurunu itiraf ile
beraber, hakknda telaa dmeksizin Onun iradesine teslimiyetle
Allah Telnn kudretine balanmaktr.
Onu hi hatrna gelmeyen bir yerden rzklandrr. Her kim
Allah Telya tevekkl ederse artk O, ona kfidir, phe yok ki:
Allah Tel, emrini yerine getirendir. Allah Tel her ey iin bir
miktar tayin buyurmutur (Talak, 3)
RABBN TERBYE
. 123
Bu halimize akam ve sabah Allah Tely ahit
tutarz.
Her zaman bir olduunu ikrar ile bize katndan ihsanlar,
buyurduuna ahadet ederiz.
Meleklerini, nebilerini ve ar-n yklenen melekleri
ahit tutarz.
Aslnda bir konuda Allah Telnn ahadeti yeterlidir.
Lakin kullarn imann kuvvetlendirmek iin Zat- onlar ahit
tutulmasn istemitir. Ayetlerde ou zaman, ben yerine biz
gelmesi bu sebeptendir. lemde grnen her ey Allah
Telnn zatnn, isimlerinin ve sfatlarnn tecellisidir. yle
ki, Allah Tel yaratl kendinden kendine dnen bir hal gibi
yaptndan bir vastann olmas da dnlmez. Ancak Allah
Tel raslleri vastas ile insanlara, sonsuz kurtulu yolunu
gstermi ve azaptan kurtarmtr.
Allah Tel bir eye muhta deildir. nsanlara acd iin,
insanlara iyilik ederek, emir ve yasaklar gndermitir.
Emirlerin ve yasaklarn faydalar insanlaradr. Allah Telya
hi faydas ve gerei de yoktur.
124
ahidiz ki, muhakkak O Allah Teldr.
Zat-nla, meleklerinle, nebilerinle ve ar-n melekleri ile
Senin Allah Telmz olduuna iman ederiz.
Ortan ve benzerin olmadan, birliinle Senden baka
ilah olmayan olduuna da, ahadet ederiz.
Hz. Muhammed Mustafa Efendimiz kulun ve rasln
olduuna ahadet ederiz. Allah Telnn salt ve selam
Onun, l-inin ve ashabnn zerinedir.
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
Efendimizin kulluk vasfnn, risaletten nce zikir edilmesi,
kulluk vasfnn erefindendir.
O her zaman kreden bir kul olmann misali idi.
Kendisine acmazd. Kullukta ise en ar vazifeyi eda etti. Bu
manadan, kim ki Rasulullah seviyorsa, onun emaresi Allah
Telya kar yapt ibadet ve taatta gizlidir. Okunan bu
ahadet byk ahadet diye anlr. Bu ahadetimiz sebebi ile af
olunacamz muhakkaktr. Bu ahadetimiz karl cennet
olacaktr.
Cennetin haktr.
Muhakkak ki, Allah Tel ahirette cenneti mmin kullarna
hediye edecektir. Huzurun kaybolmayaca ebedilik yurdudur.
RABBN TERBYE
. 125
Atein haktr.
Gnahkrlarn, azap ekmesi haktr. Duada Cehennem
kelimesi yerine o manay artran nr (ate) zikredildi.
nk eer cehennem zikredilse idi, inananlar iin klmas
mmkn olmayan bir yurt olurdu.1
Cehennemde olmak ile atee sunulmak ve azapta olmak
ayr ayr eylerdir.2 Kuran- Kerimde atee ebedi sunulmak
iki ayette3
cehenneme ebedi sunulmak on bir ayette1
1
126
gemektedir.
Binaenaleyh, Devaml azap, ne adalet nede Allah Telnn
merhamet sfatlarna uygun dmektedir.
Havz- Kevserin haktr.
Allah Tel Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve
sellem Efendimize vaat ettii mbarek bir nimettir. nananlar
Onun elinden kana, kana iecekler.
Eb Hureyre radiyallh anh, Efendimiz sallallh aleyhi
ve sellemden naklederek yle rivyet etmitir:
Evimle minberim arasndaki yer, Cennet bahelerinden
bir bahedir. Minberim de, bana bahedilen Kevser Havzmn
zerinde kurulmu bulunmaktadr
Ukbe bn-i mir radiyallh anhten rivyet olunduuna
gre, Raslllah sallallh aleyhi ve sellem irtihline yakn bir
gn kp Uhud gazs ehitlerine cenaze namaz klar gibi
namaz kld. Sonra Medineye gelip minbere kt. llere,
dirilere veda eder gibi bir hutbe rd edip buyurdu ki:
Ben sizden Kevser havuzuna ilk erieniniz olacam. Sizin
Hak yolundaki hizmetlerinize ahadet edeceim.
Vallahi ben, u anda Cennetteki havuzumu gryorum.
Emin olunuz yine u anda, bana yerin anahtarlar verildi,
btn cihana slam nurunun intiar tebir edildi.
Vallahi ben, vefatmdan sonra sizin irke dneceinizi
umarak hi endie etmem. Yalnz sizin ihtiras ile nefsinize
dp didimenizden korkarm.
Syledikleri de kmtr.
efaat iznin haktr.
Allah Telnn gnahkr kullarn affetmek iin vaat
1
(Nisa,93110),(Tevbe,6368),(Nahl,29),(Mminun,103),
(Zmer,72), (Mmin,76), (Zuhruf,74), (Cin,23), (Beyine,6)
RABBN TERBYE
. 127
olacaktr.
128
Raslllah sallallh aleyhi ve sellem size ne verdiyse
onu aln, size ne yasakladysa ondan da saknn. (Har,7)
ayeti kerimesini hep gz nnde bulundurmak gereklidir.
RABBN TERBYE
. 129
Senin vaatlerin haktr.
Ceza ve mkfatlar hakknda ne buyurmusan hepsine
iman ettik, demektir.
Szlerin en dorusu ve gerei Allah Telya aittir.
130
Muhakkak kyamet gelicidir, onda phe yoktur.
Muhakkak Allah Tel kabirlerde olanlar diriltip
kaldracaktr. (Hac,7)
Kyamet gnnn saat olarak sylenmesi, elli bin senelik
zamann, Allah Telnn katndaki deeri bir saat ve veya
daha az bir zaman gibi olmasndandr.
Zaman Allah Tel katnda deersiz bir unsurdur. Bu ifade
ile insanlar zerinden kayda deer edilmeyecek bir zaman
getiini gstermek iindir. Bu sebeple kul, iyi olmann yolunu
aramaldr.
Kyametten sonra olacak har gn eya asl ile tekrar
meydana getirilecektir.
Kyamet gn insanlar beyaz, duru beyaz ve kepekten
arnm undan mamul rek gibi bir saha zerinde har
olunurlar. Bir rivayete gre de, O sahada bir kimseye yol
gsterecek da, ta gibi, nian dahi olmayacaktr.
Aie radiyallh anhadan edilen rivayete gre, Hz.
Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem Efendimiz;
nsanlar ayakkabsz, vcudu plak, yani ilk
yaradllar gibi snnetsiz har olunacaklar, buyurdu. Ben de:
Ya Raslallah, erkek, kadn beraber mi? Bunlar
birbirlerine edep yerlerine bakarlar, dedim. Efendimiz
sallallh aleyhi ve sellem;
Ya Aie, hair ii ok gtr, insanlarn birbirlerine
bakmalarna msait deildir, buyurdu.
Eb Hureyre radiyallh anhden rivayete gre, Hz.
Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem Efendimiz
yle buyurmutur:
Kyamet gn halk maher yerinde izdihamdan, iddetten,
gnein yaklamasndan terleyecektir. yle derecede ki,
dklen ter, yetmi zira derinliinde yere geecek ve onlarn
azlarna
ykselip
gemleyecek,
hatta
kulaklarna
ykselecektir.
RABBN TERBYE
. 131
Bu itikat zerine yaayp ve leceiz.
slam itikadn tayan iin lm ve yaam kardeler
gibidir. nk o her an iin hazrlkta olduundan lmn
znt ve kederine dmez.
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
Efendimiz yle buyurmutur:
Her kim Allah Telya kavuup grmee muhabbet
ederse, Allah Tel da ona kavuup grmesini sever.
Her kim de Allah Telya kavumaktan holanmaz ise,
Allah Telda ona kavumaktan holanmaz.
lm Allah Telnn kullara verecei en byk
aclardandr. nk Raslllah sallallh aleyhi ve sellem
dnyadan gerken, arada bir iki elini su kabna batryor ve
slanan elleriyle yzn svyor,
Lilhe illllah, lmn ne iddetleri, vurular var
diyordu. Fakat Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem ellerini
kaldrr ve ruhunu teslim edinceye kadar, Allah Telm beni,
Refk-i Al cmiasnda kl duasna devm etti.
Kii yaad hal zere lr, ld hal zerede har
olur
unu bilmek gereklidir ki, mmine lm hali gelince
Allah Telnn kulundan honutluu, Allah Telnn
ikram ve ihsan mjdelenir. Bu mjde zerine artk mmini
lm gibi kendisini karlayacak hallerden sevimli bir ey
olamaz. O anda mmin Allah Telya kavumaya muhabbet
eder, Allah Telda mmin kuluna kavumay sever. Fakat
kfir yle deildir. Ona lm hali hazr olduunda Allah
Telnn azab mjdelenir. O anda kfire nndeki lm gibi,
hallerden irkin bir hal olamaz. Bu suretle kfir Allah Telya
kavumay fena grr, Allah Telda ona kavumay fena
grr.
132
Yarn kyamette bu itikat zere har olacaz.
Yukarda belirttiimiz gibi insanlar nasl har olacaklarsa,
o ekilde yaar ve lrler. Gelecein ne getireceini grmek
istiyorsak, bugnmze bakmalyz.
Kii sevdii ile beraberdir.
Her cins kendi cinsini eker
Kii sevdiinin gcne malik olur.
Kyamette dostlar birbirini terk etmez
Allah Tel btn mmin kardelerimize dnyada ve
ahirette yardm eder ve mahzun brakmaz.
nallah, azap grmeyeceiz.
Enes bn-i Malik radiyallh anh, Efendimiz sallallh
aleyhi ve sellemden yle rivayet etti. Allah Tel yle
buyuruyor.
zzetim, celalim, cmertliim, mahlkatmn bana olan
ihtiyac ve yce makamm iin, erkek ve kadn kullarmn slam
zere yaayp yalanmalarnn ardndan onlara azap etmekten
hay ederim.
Yine Enes bn-i Malik radiyallh anh diyor ki, Raslllah
sallallh aleyhi ve sellemin bu esnada aladn grdm.
Ya Raslallah niin alyorsunuz? Diye sordum. Bunun
zerine;
Allah Tel ondan utand halde, kendisi Allah
Teldan utanmayana alyorum, buyurdu.
ah- Nakibent (ks) Efendimizin duann bu ksmnda
byle niyaz buyurmas, baka evratlarda rastlanlmayacak bir
zelliktir. Bu yolun mntesiplerinin kyamette yzleri
glecektir. nk Allah Tel buyurmutur ki;
Ben kulumun zann zerine hareket ederim
RABBN TERBYE
. 133
Allah Telm, bizler nefislerimize zulm ettik.
dem aleyhisselm ve Havva Validemiz
Dediler ki: Ey Rabbimiz! Biz kendi nefislerimize zulm
ettik, eer bizi balamaz ve merhamet buyurmazsan, elbette
biz zarara uramlardan oluruz. (Araf 23)
Bu dua sebebi ile kendilerini af ettirdiler. Suun
kendilerinde olduunu kabul etmeleri balanma sebebi
1
134
olmutur.1
Kullar Allah Telnn emirlerini yapmayarak, yasaklarn
ineyerek nefislerini helak ederler.
Kullar hatay ve musibeti nefislerinde aramaldrlar. nk
Allah Tel kullarna zulm etmez.
Biz onlara zulmetmedik. Lkin onlar zalimlerden
oldular. (Zuhruf 76)
nsan kendine ok zulmederek varlndan ve kendi ile
birlikte var olanlardan bir iz ve eser kalmaz. Sonuta yaratl
maksadn unutur.
Emaneti gklere ve yere ve dalara bildirdik, yklenmek
istemediler. Ondan ekindiler. Onu insan yklendi. nsan zalim
oldu. Cahil oldu (Ahzab,72)
Allah Telm, byk ve kk gnahlarmz
bala.
Allah Tel zeyir aleyhisselma yle vahyetti.
Ya zeyir!
Kk gnah ilediinde onun kklne bakma; kime
kar isyan ettiine bak.
Sana az bir hayr ulatnda onun kklne bakma;
sana rzk verene bak!
1
RABBN TERBYE
. 135
136
Byk ve kk gnahlarmz ancak sen af edersin.
Onlar ki, bir byk gnah yaptklar veya nefislerine
zulmettikleri zaman Allah Tely zikrederler, hemen
gnahlar iin istifarda bulunurlar.
Allah Teldan baka kimdir?
Gnahlar balayan. Onlar yaptklarnda bile, bile srar
etmezler. (Al-i mran 135)
De ki: Ey nefisleri aleyhine haddi aan kullarm, Allah
Telnn rahmetinden kesmeyiniz.
phe yok ki, Allah Tel btn gnahlar balar.
Muhakkak ki, O, ok balaycdr, ok esirgeyicidir. (Zmer
53)
Kullar o kadar haddi aarlar ki, sanki kendi nefislerini elleri
ile ldrm gibidirler. Fakat Allah Tel, onlar yukarda
zikredilen ayetler erevesinde yinede affeder. Bu ayetler,
Kuranda geen en mitli ayetlerden olduu sylenmitir.
Bununla beraber dikkat edilmesi lazm gelir ki, bu mit,
gnaha tevik iin deil, gnahkr kimseleri bile bir an evvel
tvbeye tevik iin olmasdr.
1
RABBN TERBYE
. 137
Allah Telm, bizi gzel ahlaka ulatr.
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
Efendimiz gzel ahlakn temsilcisidir. Gzel ahlak dnya ve
ahiret saadetidir.
Sen phesiz pek byk bir ahlk zerindesin(Kalem 4)
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
Efendimiz ahlakn sorana, Hazreti Aie radiyallh anha
demitir ki;
Kuran okumuyor musun?
Okuyorum.
Hz. Raslllah sallallh aleyhi ve sellem Efendimizin
ahlak Kuran idi; buyurmutur.1
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellemi iki cihetten
incelemek gerekir.
nsanlk yn ve ruhan nbvvet yn.
Ruhan ynnn insanlara teklifi olmad iin, Allah
Tel, Sevgili Efendimiz sallallh aleyhi ve selleme insanlk
tarafn fazla aklamasn emir buyurdu2. Bylece, insanlarn
faydalanmalar kolaylatrld.
Mesela, Onlara syle! Ben de sizin gibi insanm. Bana
vahiy olundu(Kehf,111) buyruldu. Sizin gibi buyrulmas,
insanln kuvvetli bildirmek ve Onun gibi hayatn
1
138
RABBN TERBYE
. 139
Ahlakn en gzeline, Senin ihsannla kavuuruz.
Ahlakn yeri kalplerdir. Kalpleri ynlendiren, hkm
altnda tutan Allah Teldr. Eer yardm olmaz ise kul, dini
zerinde sabit kalamaz.
Biz Allah Tely arzu ederiz sanrz. Aslnda O bizi arzu
etmektedir.
Allah Telm, emrine hazrm her saadet senindir.
nsanlk derecelerinde, kulluk makamnn stnde hibir
derece yoktur. Bunun iin, terbiye mertebelerinin sonu, en
yksei kulluk makamdr. Bu makamda, kul ile Allah Tel
arasnda, kulun Ona muhta olmasndan ve Allah Telnn
kendisinin ve sfatlarnn hibir eye hi muhta olmamasndan
baka hibir bant yoktur.
Bu ifade tarz Arap lisannda, kaytsz ve artsz emre
hazr olmak demektir. Kul her an melikin huzurunda emir
bekleyen, asker gibi olmaldr. Asker emri uygularken hi bir
zaman yorum yapmaz. Emri olduu gibi uygular.
Kul, her zaman hac esnasnda ki, telbiyeler gibi gnlden
Allah Telnn emirlerine boun eecek ve huzurda
duracaktr.
Ya Rabbi! davetine icabet ettim, her emrini yapmak iin
huzuruna geldim.
Rabbim! Senin her davetine icabet borcumdur. Senin
saltanatnda ein ve ortan yoktur.
Allah Telm btn varlmla Sana yneldim, hamd
Senindir, nimet Senindir, mlk de Senindir, btn bunlarda
ein ve ortan yoktur.
Mslmanlardr buyurmutu. Fakat ok benzedikleri iin, phe
hsl olduundan Bilinemez buyurdu.
140
yilik ve gzellik, hepsi Seninledir.
Kullar, menfaat verecek eye ancak Allah Tel katndan
gelen nimetle ular. Allah Telnn yardm ve ltf inayeti
olmadan hibir iyilik kulda tecelli etmez.
Eb Sad Hudr radiyallh anhin rivayetine gre, Hz.
Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem Efendimiz
yle demitir. Allah Tel, cennet ehline;
Ey Cennet ehli! Diye hitap eder. Onlar da:
Ey Rabbimiz, emir buyurunuz, emrinizi yerine getirmeye
her zaman hazrz, derler. Allah Tel;
Nasl, u halinizden raz msnz? Buyurur.
Rabbimiz nasl raz olmayalm. Sen bize hi bir kimseye
vermediin bunca nimetleri ihsan buyurdun.
Size ben bunlardan daha erefli bir nimet vereceim.
Rabbimiz, bu nimetlerden daha kymetli nasl bir nimet
olabilir ki?
Sizden raz ve honut olmalmn erefi, size layk
klnd. Artk bundan byle ebed size darlmayacam.
Hayrlarn en gzeli Allah Telnn sevgisine
kavumaktr.
Allah Telm, gnahlarmzn affn istiyor ve tvbe
ediyoruz.
Rabbn bir cehaletle ktlk ileyen, sonra arkasndan
tvbe edip dzelen kimseler hakknda, phesiz ki Rabbin
bunun arkasndan elbette gafurdur, rahmdir (Nahl,119)
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
RABBN TERBYE
. 141
Allah Telm, gnderdiin rasllerini tasdik ve iman
ettik.
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
Efendimiz buyurdular ki;
Siz ehli kitabn szlerini ne tasdik, ne de tekzip ediniz.
Ancak deyiniz ki,
Biz Allaha, bize indirilen Kurana; brahime, smaile,
shak a, Yakup ve torunlarna indirilenlere, Musaya ve saya
verilenlere ve btn rasllere Rabb lar katndan gnderilen
kitap ve ayetlere iman ettik. Onlardan hibirini kimine
inanmak, kimini inkr etmek suretiyle dierlerinden ayrt
etmeyiz. Biz Allah Telya teslim olmu Mslmanlarz.
(Bakara 136)
Btn nebilerin getirdii din slamiyetin kendisidir.
142
Allah Telm, gnderdiin kitaplarn hepsine iman
ettik.
Onlar o kimselerdir ki, sana indirilmi ve senden evvel
indirilmi olan kitaplara da iman ederler ve onlar ahirete de
kesin olarak inanrlar (Bakara 4)
Allah Telm, yzlerimizi Senin hayn ile doldur ki,
hakk ile hay edelim.
Haynn yeri yzdr ve tevazu gibi parldar. Hays yzne
vurann kalbinde hakikati mevcuttur.
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem buyurdu ki,
man altm bu kadar ubedir. Hay da, imann bir
ubesidir. Hay ancak hayr getirir.
Her kim hay rtsn atarsa artk onun gybeti yoktur
buyurarak haynn ne kadar kymetli mefhum olduunu bizlere
anlatmtr.
Sahabe-i Gzin Efendilerimiz, Hz. Muhammed Mustafa
sallallh aleyhi ve sellem Efendimizin hays hakknda,
Hay cihetiyle kendi kesinde oturan bakir kzdan daha
ok utangat dedikleri rivayet olunmutur.
[3]
Allah Telm, kalplerimizi sevinle doldur.
Kalplerin huzurlu olmas ibadet evkini artrr. Sknt ise
insan yoldan alkoyduu gibi, isyana da gtrr. Mminin
sevinci, ibadetinin okluudur. nk kulluun artmas Allah
RABBN TERBYE
. 143
Raslllah sallallh aleyhi ve sellem buyurdular ki:
Kim krk sabah Allah Telya ihlasl olursa, kalbinden
lisanna hikmet emeleri akmaya balar. (Cmiu's-Sagr)
fadeden murat ite bu kalptir. Yani et paras olan
yrektir.
Bir kararda kalmamak ve deimek, hep, et paras olan
yrekte olmaktadr. nk gerek kalpte hibir zaman deime
olmaz.
Bir zamanlar brahim de: -Ey Rabbim! lleri nasl
dirilttiini bana gster! Demiti.
Allah Tel: -nanmadn m ki? Buyurdu.
brahim: -nandm, fakat kalbim iyice yatsn diye
istiyorum. (Bakara,260) demekle, yrekteki deiiklie iaret
edilmitir. Bundan bakas deildir. nk brahim
aleyhisselmn hakiki kalbi mutmain olmutu. yle ki nefsi
bile, hakiki kalbinin hkim ve galip olmasyla itminana
ermitir.
Zamanla kalp zerindeki incelik azald hissi insan zer.
1
(Bakara, 152)
144
Allah Telm, bizleri cmert kl.
Allah Tel, kullarna kar ok yumuak ve ok cmerttir.
Daima diri ve kullarna yumuak davranan da ok sever.
Cmert kii Allah Telnn ahlak ile ahlaklanm tr. yle ki;
Byklerin ikramndan cmertlik utanr olmutur.
kram, ikram ile karlanmal ve her hangi bir iyilik
mmkn olduu kadar karlksz braklmamaldr. nk
Allah Tel ve Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem
hediyelemeyi emir buyurmutur.
Allah Telya ve ahiret gnne iman edip inanan kii,
komusuna eza etmesin.
Allah Telya, ahiret gnne iman eden her kii
misafirlerine ikram etsin. Allah Telya ve ahiret gnne
iman eden her kii, hayr sylesin yahut sussun. (boboazlk
etmesin).
RABBN TERBYE
. 145
Allah Telm, bizi cimri eyleme.
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem Efendimiz yle dua
ederdi.
Rabbim cimrilikten, arcanllktan, erzel-i mrden
(bakalarna muhta olan ihtiyarlktan) kabir azabndan,
deccaln ve yalanc insanlarn ifalinden (kandrmas) yaamn
ve lmn fitnesinden sana snrm,
146
RABBN TERBYE
. 147
Allah Telm, oburluktan Sana snrz.
ok yemek ve imek insana zarar verdii gibi
maneviyatn da bozar. Kalbi katlatrr. Yemek helalden bile
olsa kalp huzuru ile yenmezse gaflet meydana gelir. nk
insan vcudundaki amellerin tohumu yemektir. AliyylHavvas (ks) buyurdu ki;
Yediiniz yemek haram ise, bundan gnah, helal ise salih
ameller doar. Bunun aksi bir ey olmaz. Hakikat budur.
Bitkiyi pislikle yetitiren insann yemek imek iin kendini
helak etmesi ne acayip bir eydir.
Allah Telm, kaba olmaktan Sana snrz.
Ona yumuaka sz syleyin, belki t dinler veya
korkar. (Taha 44)
148
Allah Telm, bizi kibirlenen ve haddi aanlardan
klma.
Birok ayette haddi aanlarn helak olaca bildirilmitir.
Haddi aanlarn banda ise eytan gelmektedir. Bu zellikleri
tamaktan Allah Telya snlmaldr.
Terbiye yolundaki talebe hatalarndan birisi; makamlara
ykselirken, limlerin szbirlii ile yksekliklerini kabul
ettikleri kimselerden kendini daha yksek grmesidir.
Talebelerin makam, bu byklerin makamlarndan elbette
aadr. Fakat talebe, bazen kendini, insanlarn en stn
olduklar ak olan nebilerden bile stn grr. Onlarn nce
inanm, stn iman sahibi olduunu unutur. Rasllerin
yksekliinde, evliyann stnlklerinde pheye der. Bu
makam, talebelerin ayaklarnn kayd yerdir.
Muhyiddin Arab (ks) buyurdu ki;
Kibirlenmek, insanlarn ve cinlerin zelliklerindendir.
Bundaki hikmet, insan ve cinlerin yaratl Hannan, Latf
ve Rahmet sfatlar altnda olduundan kendilerinde bir
rahatlk hissi duymalarndan kibirlenme gafletine derler.
Melekler ise Mntekm ve Cebbar sfatlar altnda
olduklarndan kibirlenmeyi hatrlarna bile getiremezler.
Allah Telm, geim darlndan Sana snrz.
Geim darl insann btn hayatn alt st etmektedir.
Allah Tel bunun hakikatini aklamtr.
RABBN TERBYE
. 149
Allah Telm, kt zandan, pheden Sana snrz.
Zannn bazs ar gnahtr. (Hucurat 12)
Kt zan, hatalarn badr.
Zan, ihtimal zere bir hkm olduundan bir ksm
doruya hi isabet etmez, etmeyince de, o suretle aleyhine
hkm, iftira veya bir gnah olur. Zan nefsin istekleri
1
150
Allah Telm, ikiden ve onu imekten Sana
snrz
arap, asl huylar aa kardndan haram edildi.
nk insanlarn ou kt ahlakldr. Allah Tel ktln
ifasn sevmedii gibi sebeplerini de yasaklamtr. nk akl
kadar kuvvetli dnyevi meleke yoktur.
ki akln hkmranln kaldrdndan terbiye olmam
duygularn aa kmasna sebep olur. Akl gidince
sorumluluun dmesi bundandr.
RABBN TERBYE
. 151
Allah Telm, elence ve oyundan1 sana snrm.
nsan yaarken niyeti ahiret iin olmaldr.2 Eer ki
yaamda heva ve hevesler galip gelirde, bo geirilen bir
zaman ve i olursa bunun hesabn vereceini unutmamaldr.
Hayvanlarda yaam ancak bir hedefe bal iken, insanda bu hal
bulunmamaktadr. En kymetli zaman boa geen zamandr.
Telafisi ise mmkn deildir.
Allah Telm, hrstan Sana snrz.
Muhakkak ki insanlar yaratl itibar ile hrsldrlar.
Hlbuki bu hrs, kyamet gnnde pimanlk olacaktr. Hrslar
stanne gibidir. Emmekle doyulmaz, fakat kavuamadn
hrsn znts ise hi ekilmez durumdadr.
Geici olan eye tamah etmemek lazmdr. Eer
hrslanmak gerekirse ahiret yolunda baarya susamak
olmaldr.
Hrs kt huydur. Fakat din yolunda olunca gzeldir. Yani
ilim ve sevap kazanmadaki hrs gibi.
Kmrn atele k vermesi ile siyahl kaybolmaz.
Fakat Kt huylar terbiye yolu ile menfaat yoluna
1
152
ekmelidir.
nsan kt huyun olma sebebi bilirse yanl yapmaktan
kendini korur. Mesela; Aliyyl-Havvas (ks) buyurdular ki;
Kar ve kocann ahlakn inceleyince kadnnn ahlak ve
davran erkeinki gibidir. nk kadn ondan yaratlmtr.
Bir kimse kendi huyundan habersiz ise, kendi einin huy ve
ahlakna bakmaldr. O zaman kendi huy ve ahlakn aynada
grm gibi kendisine gz krpp baktn grr.
Allah Telm, erli insan olmaktan Sana snrm.
Mmin errinden emin olunan kimseye denir Ktyle
arkadalk ktlk getirir.
yi ile kty bir arada koymazlar. yi olann yeri ba
stnde ta olmaktr.
(diye okursan)
Allah Telm, riyadan Sana snrm.
O kimseler ki, mallarn insanlara gsteri iin sarf
RABBN TERBYE
. 153
Allah Telm, korkun fitnelerden Sana snrm.
nsan yaam boyunca birok badirelerden geer. Fitneler
onun bann skntlardr. ptilalar onun peini terk etmez. Bu
sebeptendir ki, olaylara bakarken Allah Telnn rzas
kapsndan bakmaldr. Eer o trl nazar klnmaz ise, her ey
bir sorun ve fitne olur.
Fitne, katlden daha byktr. (Bakara 191)
Zaman olur ki, insann mal1 ve evlad fitne1 olur.
1
154
Allah Tel kime bir hayr vermeyi dilerse imtihan iin
bana bel verir (Tac: 3 cilt 644)
Yaamn fitnesi ve belalar geicidir. Kul her zaman ayk
olmaldr. Bu lem geici olduundan zlmemek lazmdr.
nsann balangta nokta olan vcudu ruhaniyetten
cismaniyete, cismani hayat noktasndan vefatna kadar bela
dairesi iinde olur.
Bela Allah Teldan istenmez. Fakat mkfat da
oktur.
Yeni bina yaplacaksa eski binay ykarlar.
Hasta iyilesin diye ac ila verirler.
Efendimiz sallallh aleyhi ve selem buyurdu ki;
1
RABBN TERBYE
. 155
Allah Telm, geimin darlndan Sana snrm.
Bakalarna muhta olan geim, insann fikrini, zikrini,
akln, gzel halini bozar. Bu bozulma sebebi ile Allah
Telya kulluktan derde, hsrana urar. Skntsz ve dertsiz
hayat bulunmaz. nemli olan rza makamndan olaylara
bakmalyz.
ah- Nakibent (ks) Efendimiz ihvanlar iin u kaderi
duada bulunmutur.
Allah Telm, ihvanma zekt alacak kadar fakirlik,
zekt verecek kadar zenginlik verme.
[ ]
Allah Telm, gecemizin (gndzmzn) evvelini
ibadet ve taat ile balat.
Kulun hayattaki ilk niyeti, Allah Telya iyi kul olmak
olmaldr. nk niyetler amellerden hayrldr. Niyet hayr
olursa, sonu ancak hayr getirir. yi niyetli olan kurtulua ve
istediklerine kavuur. Onun iin Salih oldu, derler.
Nefsi slah olmutur demek, insan sfatna ermi olmaktan
baka bir eyde deildir.
156
Allah Telm, gecemizin (gndzmzn) ortasn
isteklerimize kavumu kl.
Allah Telnn maddi ve manevi ihtiyalarmz
gidermesi ile huzur ve skna ereriz. nk huzur bulmak
ihtiyalarn giderilmesi iledir. htiya sahibi olmak zntden
baka bir ey getirmez. htiyalar gideren ancak Allah
Teldr.
Allah Telm, gecemizin (gndzmzn) sonunu
kurtuluumuz kl.
Allah Telm bize sahip k, bizi, bize brakmadan
gnmze sahip ol demektir. Allah Telnn Zat-nn
gnderecei her trl ihsan bize kurtulutur.
Bu dua mr iin dnldnde, nce ibadet ve dua
hatra gelmelidir. Bu ekilde yaayan sonunda umduklarna
kavumu olarak ahirete kavuur.
Allah Telm, (gnmzn,
niyetlerimizin) evvelini rahmet kl.
hayatmzn
ve
Allah Telm, (gnmzn, hayatmzn ve
niyetlerimizin) ortasn kanaatkr kl.
Zht sahibi, dnyadan gnln ektii gibi, her halinde
itidal sahibi kimseye denir. htiyalarn az bir eyle gidermeye
alr. Zht de en gzel misal Hz. Muhammed Mustafa
sallallh aleyhi ve sellem Efendimizdir.
Hasan Basr radiyallh anhdan rivayet edilir ki;
RABBN TERBYE
. 157
Allah
Telm,
(gnmz,
hayatmz
ve
158
Allah Telm, yaantmza yetecek miktarda rzk
ver.
Allah Tel kulunu sevdiinde rzkn yetecek kadar
verir. (Ramuz)
nsann rzknn yeterli derecede olmas gpta edilecek
hususlardandr. Azlk ve oklukta, eytann hilesi ve
kandrmas ok olduundan Allah Tel, kendini rzkna kefil
bileni yalnz brakmaz.
Allah Tel mmin kulunu ancak ummad yerden
rzklandrmay diledi. (Ramuz)
Aliyyl- Havas (ks) buyurdu ki;
Geim sknts eken fakir yn belirtmeden Allah
Teldan rzk istesin. nk insan Allah Telnn niyetini
bilemez. Ancak Allah Tel rzk kullarndan dilediine bol,
dilediine de az vermektedir.
Grmediler mi ki, muhakkak Allah Tel diledii kimse
iin rzk yayar ve daraltr. phe yok ki, bunda inanan bir
kavim iin elbette ibretler vardr.(Rum 37)
Efendimiz sallallh aleyhi ve selemin Allah Telm
Muhammed ailesine geinecek kadar rzk ihsan buyur diye
duas asl hedefimiz olmaldr.
Fakat rzk konusunda endie ekenler Efendimiz sallallh
RABBN TERBYE
. 159
Allah Telm, hayrl ve mesut mrden bizi
rzklandr.
nsan hayatn iinde bir andr.
Hayrlar getiren bir hayat, zenginlik ve kudrette olmayp,
Allah Tely en gzel ekilde tanyp, kulluk yapmakla
geirilen hayattr.
nsann mr, en kymetli sermayedir. Ne kazanacaksa
onunla kazanacaktr. nsanlar kendilerine verilmi kuvvet ve
akl ehvetler uurunda kullanmamaldr.
Krsz geen an, mrden kaybolan bir ziyandr. Bununla
beraber senelerce zayi edilen bir mr, iinde bulunaca son
bir anda kendisine cenneti kazandracak salih bir i yapmaa
muvaffak olabilirse, boa gemi mr telafi ederek o
hsrandan kendini kurtarabilir.1 Bu sayede insan mrnn
iinde bulunduu her ann frsat bilerek boa geirmi olduu
1
160
Allah Telm, kifayet miktar rzkla rzklandr.
Orta yolda gidenler iin korku yoktur ve onlar mahzun da
olmayacaklardr. Orta rzk hayatn devam ettirilmesindeki
yeterli miktardr. Vaktinde gelen kifayetli miktar, zamansz
gelen ok miktardan iyidir. Zaman takip etmeyen rzk gibi
tehlikeli bir fitne bulunmaz.
Olgunlamadan ele geen para, genlikte elde edilemeyen
izdiva, salkta olmayan seyahat vb. eyler znt, keder ve
isyandan baka bir ey getirmez. Her eyin hayrls ortasdr.
Efendimiz sallallh aleyhi ve selem buyurdu ki;
Balarnz kmldad mddete rzk hususunda korkuya
dmeyin.
Zira insan annesi kpkzl, zerinde hibir ey olmad
halde dourur, sonra Allah Tel onu her eit rzkla
rzklandrr
Bir kimse Allah Teln ihsan buyurduu az bir rzka
raz olursa, Allah Telda o kimseden az bir amel ve ibadetle
ondan raz olur (Kenz-l rfan)
Kulun, her yapt ite Allah Telnn rzasn aramas,
lhi emirlere ve yasaklara uymak ve itaatinin neticesini verir.
Bylece kulun ahsi hayat, dinin gsterdii istikamet zere
1
RABBN TERBYE
. 161
Ey Allah Telm, affn bize geni kl.
Size musibetten her ne ey isabet ederse kendi ellerinizin
kazand ey sebebiyledir. Allah Tel bir ksmndan ise afv
eder. (ura 30)
Allah Telnn afv gnahlar silen, onlar hi yokmu
gibi kabul eden gnahlar kknden kazyan;
Mafiret ise gnahlar rtvermek demektir.
Gnahlar kknden kazmak, o eyi rtmekten daha iyidir.
Afv, ceza ve intikama kadir olanlardan olursa kymeti haizdir.
Aczin afv ettim demesi pek gln olur. Afv eden, intikama
kadir olandr.
Allah Telm, fazlndan bize hilmin (yumuaklk) ile
muamele et.
nk El-Halim olan Allah Tel, cezamz hemen peinen
gndermez ve zaman tanr.
Hilm, sulularn cezasn vermeye gc yetip dururken
bunu yapmamak, onlar hakknda yumuak davranmak ve
cezalarn geriye brakmaktr. Allah Tel, hak ettiimiz cezay
geciktirerek, tvbe istifar yolunu ak tutar.
Eer Allah Tel, insanlarn davranlarnn cezasn
hemen verseydi yeryznde hibir canl yaratk brakmazd.
Fakat O, onlar belirli bir srenin sonuna kadar erteliyor. Sz
konusu sreleri dolunca gereini yapar. phe yok ki, Allah
Tel kullarnn durumunu grmektedir. (Fatr,45)
162
Allah Telm, Seni noksan sfatlardan tenzih ve
takdis ederek hamd ederim.
fadeye smaz Zat-nn karsnda Seni takdis ve tenzih
ederim.
Sayamayacam medih ve sen sanadr.
Yaratan baka, mahlk baka olunca, mahlklar Allah
Tely nasl methedebilir?
Allah Telda, mahlk sfatlar yoktur. Mahlklara hi
benzemeyeni, mahlklarla aramamak gerekir.
Bu makamda Allah Tel hakknda bilgi sahibi
olamamak, meknda ve zamanda anlayamamak, Onu
anlamaktr.
Onun bilinmeyeceini sylemek, bilmektir.
Allah Tely bilmemek, ap kalmak, Onu tanmaktr.
Ancak Senin nefsine layk grdn sena ne ise
Osun.
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
Efendimiz, Allah Telnn yannda byk itibar sahibi ve
Onu en iyi bilen iken bu duay buyurmutur. Yaratlmn
idrakine smas mmkn olmayan Allah Telnn zikri
ancak Zat-na layk grd ekildedir. Bize den
idraksizliimizi idrak etmekten baka bir ey deildir.
RABBN TERBYE
. 163
Allah Telm, Senin himayen byk ve kuvvetlidir.
Allah Telnn himayesine giren kul, hibir eyden
korkmad gibi, her ey onun emrine girer.
Raslllah sallallh aleyhi ve sellem buyurdular ki:
Allah bir kulu sevdi mi, onu dnyadan korur. Ayn sizden
birinin hastasna suyu yasaklamas gibi. (Tirmiz)
Allah Telm, senin methin ycedir.
Allah Telnn kadrin yce olduu
methetmekte ycedir.
gibi,
Onu
Allah Telm, askerlerin hezimete uramaz.
Hakikatte galip olanlar ancak Allah Telnn ordusu,
dostlar, yardmclar, taraftarlar veya Allah Telnn
frkasdr.
Asl velyet Allah Telnndr. Dierlerinin galibiyeti ise
geicidir.
Her kim Allah Tely ve Onun Rasln ve iman
edenleri dost edinirse, phe yok ki galip olanlar. Allah
Telnn frkasdr.(Maide 56)
Onlarn zerlerine eytan galebe etmi de onlara Allah
Telnn zikrini unutturmutur. Onlar, eytann askerleridir.
Haberiniz olsun ki, phe yok eytann askerleri, hsrana
uram olanlardr.(Mcadele 19)
Allah Telm, Sen sznden dnmezsin.
Szler kt yerle itibar kazanr. Allah Tel ise sznden
164
dnmez.
Ey Rabbimiz, phe yok ki insanlar kendisinde phe
olmayan bir gn iin toplayan ancak Sensin, phe yok ki,
Allah Tel sznden dnmez
Ey Rabbimiz rasllerine kar bizlere vaad ettiklerini
bizlere ihsan buyur. Bizleri kyamet gnnde rezil etme. phe
yok ki, Sen verdiin szden dnmezsin. ( Al-i mran 9,194)
Eer bir Kuran ki, onunla dalar yrtlm veya
onunla yer paralanm veya onunla ller konuturulmu olsa
idi ite bu Kur'an ile olmu olurdu. Fakat btn iler Allah
Telnndr.
man edenler anlamadlar m ki, Allah Tel dileyecek olsa
idi, elbette btn insanlar hidayete erdirirdi.
Kfirlere gelince onlara kendi kt amelleri sebebiyle bir
felaket isabet edip duracaktr.
Allah Telnn vaadi gelinceye kadar, felaket yurtlarnn
yaknna inecektir.
phe yok ki. Allah Tel verdii szden asla
dnmez.(Rad 31)
Nfi (rahimehullah)nin anlattna gre, bnu meri
radiyallh anh Saf tepesi zerinde yle dua ederken
iitmitir:
Ey Allah'm, Kitab- Mbn'inde: Bana dua edin size
icabet edeyim! (Gfir 60) diyorsun, sen sznden dnmezsin.
Ben imdi senden istiyorum:
Bana hidayet verip slm nasip ettin, onu geri alma.
Son nefesimi Mslman olarak vermemi nasip et(min).
(Muvatta)
Allah Telnn ezelde levhi mahfuza yazd,
Kendime kul olanlara yardm edeceim
Sz deimeyecektir.
Allah Telm, Senden baka ilh yoktur.
RABBN TERBYE
. 165
Tenzih ve takdis ettiim Mabudum, Zat-na layk
ibadet edemedim.
ah- Nakibent (ks) Efendimiz Allah Tely Raslllah
sallallh aleyhi ve sellemin szleri ile sabit olan duaya
geerek, yeniden isteyecei dilekleri iin, medih ve sen ile
Allah Tely yceltti.
Allah Tel, yaratc olduu iin, ister istemez mahlkatn
yapaca hizmet ve ibadet noksan olmas mukadderdir. Kula
den kibirden uzak olup acizliini fikretmesi ve bilmesidir.
Byk Zat- Mutlak karsnda acizlii bilmek kula yeterli olur.
Buna gre eksikliimiz ile noksan amellerimizi kabul buyur
demektir.
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellemin, ibadetlerinizden
gcnz yettii derece yapnz buyurmas, Allah Telya
layk bir ibadet etmemizin mmkn olamayacandandr.
Allah Tel, ibadet ve kulluk edilmeye en layk olan
olduu halde, Raslllah sallallh aleyhi ve sellem vastasyla
bizden ibadetlerden gcnz yetiebilecek ibadeti sememizi,
ibadetlerin iinde en sevdii namaz, az olsa bile devaml
klnan, klmaya balaynca ona devam olan namaz istedi.
nk Efendimiz sallallh aleyhi ve selem;
Siz ibadetten bezmedike Allah Tel, sevabn kesmez
badet ve Taat
badet, niyetli olarak yaplmasnda sevap olan, Allah
Telya yaknlamak ifadesi olan belirli fiillerdir. Her ibadette
bir yaknlama vardr.
Taat, Kuran- Kerim okumak, muhtalara yardm etmek
sadaka vermek, vakf yapmak, kle azat etmek ve emsali gibi
166
RABBN TERBYE
. 167
beenme
gnahna) deceinizden
korkarm.
(Mslim)
Cehennem ehvet perdesiyle rtlmtr. Oraya
ehvetler sebebi ile girilir. Cennet de nefsin holanmad
ibadetlerle korunmutur, buraya da ibadet meakkatleriyle
girilir.
168
Tenzih ve takdis ettiim Marufum, Zat-n layk bir
ekilde bilemedim.
Hz. Ebubekir radiyallh anh idraksizlii idrak etmek, en
byk idraktir buyurdular.
RABBN TERBYE
. 169
Tenzih ve takdis ettiim Mezkrum, Zat-n layk bir
ekilde zikir edemedim.
Allah Tel, mahlkata birok vazifeler vermitir. Bunlarn
banda gelen ise zikir yani kendinin unutulmamasdr.
Zikir, ayk ve uyank olmann en byk iaretidir.
Melekler, bitkiler ve dier cansz varlklar Allah Telnn
kendilerine tayin ve tespit ettii zikirleri noksansz olarak
yaparlar. Fakat insanlar ve cinler ise bu konuda illa ki, bir
eksiklik yaparlar. Efendimiz sallallh aleyhi ve sellemin bile
hatadan ri ve gnahsz olmasna ramen devaml zikri telkin
buyurmas dikkate ayan bir meseledir. Allah Tel buyurdu
ki;
Beni zikrediniz; laykyla annz ki, Ben de sizi bana layk
bir anla anaym.
Bana krediniz, nimetlerime kar, kalben veya lisanen
veya bedenen veya hepsiyle birden bana tazim ve benim
emirlerime itaat ve nimetlerimi yerine sarf eyleyiniz.
nkr ve isyan ile Bana kar kfran nimet etmeyiniz, yani
unutkan ve nankr olmaynz. (Bakara152)
Zikir ve kr, lisan ve kalbi veya bedeni olur. 1
Lisan zikri; Allah Tely Esm- Hsnas ile yd etmek,
hamd etmek, tesbih eylemek, kitabn okumak ve dua etmektir.
Kalp zikri; gnlden anmaktr.
1
170
Tenzih ve takdis ettiim Mekrum, Zat-na layk bir
ekilde kr edemedim.
kr, iyilii, iyilikle karlamak demektir.
kr, Allah Telya kar kulun yapmas gereken bir
vazifesidir. Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve
sellem Efendimiz, hamd, krn badr. Allah Telya
hamd etmeyen kretmemi olur buyurdu.
kr, nankrl silen byk bir fazilettir. Daha dorusu
RABBN TERBYE
. 171
172
Allah Telm, zerimize ihsan buyurduun
nimetlerin krnn ilhamn niyaz ediyoruz.
Kalplere den perdeler insan gaflet iinde boar. yle ki
gren gzleri grmez, iiten kulaklar duymaz olur.
De ki: Haber veriniz, eer Allah Tel sizin kulaklarnz
ve gzlerinizi alverse ve kalplerinizin zerini mhrlese Allah
Teldan baka onu size getirecek hangi bir ilh vardr? Bak
biz ayetleri nasl aklyoruz, sonra onlar yz
eviriyorlar(Enam 46)
Duymak ve grmek ftratta olan kabiliyettir. Bir ey ne
kadar ak olursa olsun, Allah Tel mani olursa kulaklara ve
kalplere nfuz edemez. Nankrler nimetlerin iine gark olsalar
da yine kr edemezler. Gzler bakar, kulaklar dinler, fakat
hi bir ey grmez ve duymaz olurda, Allah Telya kr
hatrna getiremez.
Hakikatte Allah Telnn kuluna kar hi bir mecburiyeti
yoktur. steyen kuluna, istediini ve dilediini verir veya
vermez. Bize den acz iinde yalvarmaktr. Bu nedenle kr
etmek bile Onun ihsandr.
Muhakkak ki Allah Telm Senin kudretin
mahlkatn kudretinden yksektir.
Sen, kudretinle olduu gibi her sfatnla da yksek ve
ulvsin.
RABBN TERBYE
. 173
Allah Telm mfsit eyleri yarattn zaman, Sana
karacak ve zt olacak ta yoktur.
Allah Tel kt ve zararl bir ey yaratmamtr.
Muhakkak ne yaratm ise onda hikmet olan bir ey vardr.
Aciz kul bu hikmetleri ya sonunda anlar veya hi akl ona
eremez.
Eer gkler ile yerde Allah Teldan baka ilhlar olsa
idi, elbette ikisi de fesada uram olurdu. Ar-n Rabbi olan
Allah Tel, onlarn vasf ettikleri eylerden ycedir.(Enbiya
22)
Allah Tel gzeldir.
Zat-, sfat- ve fiilleri ile de gzeldir.
Allah Tel kfre raz olmaz. Ancak srrna aina olacakta
bulunmaz. nk kfr kaza ve kaderin eseri olarak
yaratmaktadr.
irkin eyler ressamn irkinliini gstermez.
Her ey Onun varlnn delilidir.
Allah Tel dem aleyhisselm yarataca zaman melekler
yeryznde kan dkecek birisini mi yaratacaksn
dediklerinde;
Sizler benim bildiklerimi bilemezsiniz buyurmas bu
sebeptendir.
Allah Telm Sen gnahlar yarattn zaman,
benzerin yoktur ki, o eylere mani ola.
Allah Tel lemin dzeni iin ztlar sistemini getirmitir.
Bunda karar ve takdirde Onundur. Mesela; eytan yaratarak
insanlara musallat etmesi, raslleri gndererek eytana mani
olmas irade-i klliyesindendir. Bir hadisi kutside Allah Tel
174
buyurmutur ki;
stifarlarnz houma gitmese idi, sizleri yok edip sonra
gnah ileyip de istifar eden kullarm yaratrdm
Allah Telm, Senin korkundan alamayan gzden
Sana snrm.
Gzn alamas demek, kat kalpli olmamak demektir.
Yumuak ve hznl kalp Allah Telnn kula bir ikramdr.
Kalp zlr gz yaarr.
Dertsiz dua souktur. Dert duann candr.
Ah minel ak ve halatih
Ahraka kalb bi-harrtih
Vcudum mptelay derdi hicran oldu, ser-t-p
Bana alayn ki yrin asistanndan cdaym ben
Acep mi gelse emimden sirikim byle mahzundur
Cierde onulmaz bir derde mptelaym ben.
Leyla Hanm
Ak, terbiye yolunda derinden derine arttr. Ak, sevgili
iin istekleri ve can terk etmekle balar. Sevgilinin isteklerinin
dndakileri terk etmekte yol bykleri tarafndan retilir.
Bunun esas da madden ve manen teslimiyetteki kuvvete
baldr.
Hak yoluna ekmek verene, ekmek verirler.
Can verene, can verirler.
Allah Telm, Sana ynelip yardm istemeyen
RABBN TERBYE
. 175
Allah Telm, senden korkmayan kalpten Sana
snrm.
Korku, insan isyandan engelleyen, mit ise evkini artrp
sevdiine yaklatran duygudur. Mslman mit ve korku
arasnda yaarken, korkunun verdii ezginlii mitle telafi
ederek yaar. Korku ve mit onun kanatlar olup, menzile
ulamasn salar. Birisi krk olsa yol alamaz.
Allah Telm, muhtalara yardm etmeyen ve
nankrlk eden kalpten Sana snrm.
Maunu (ufack bir yardm) men ederler, yani zekt
vermezler (Man 7)
Herhangi bir kimsenin esirgemeyecei az bir yardml
bile saknr, kimseye bir damla bir ey vermek istemezler, hasis
1
176
olurlar.
Onlar namaz klar, dindar grnrler de az bir yardmdan
bile kanan kimselerdir. Merhameti kt olan kimseler helak
olmulardr.
Gerek fakir, mal olup sadaka vermeyedir. (Beyhki)
Cennetin kapsn cmertler aaca bilinen bir gerektir.
Cmert insanlar aldklar hayr dualar karlnda iyi bir sonla
Allah Telnn huzuruna varrlar.
Allah Tel cmerttir, cmertleri sever
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
Efendimiz buyurmutur ki;
Her mslman mslmann din kardeidir.
Mslman mslmana zulm etmez.
Mslman, mslman bana gelen musibette terk etmez.
Hangi mslman ki, kardeinin hacetini giderirse, Allah
Telda onun hacetini giderir.
Mslman bir kul, din kardeinin yardmnda bulunduka
Allah Tel da ona yardmda bulunur.
Hangi mslman ki, bir mslmandan dnya darln
giderirse, Allah Telda kyamet gnnde onun darln
giderip sevindirir.1
Kim mslman kardeinin dnyada aybn rterse, Allah
Telda kyamet gnnde onun aybn rter
Cmertlik huzur kaynadr.
Fakir ve zengin snflar arasnda dayanma ve
yardmlama ortadan kalkarsa; sevgi ve sayg duygular yok
olur. Fertler birbirlerine dman hale gelir. Gnmz
toplumlarnn hali buna ak bir delildir. 2
1
RABBN TERBYE
. 177
Ey Allah Telm, srlarn anlama kabiliyeti ver.
Allah Tel, dilediine hikmet verir. Kendisine hikmet
verilmi olan bir kimse ise, muhakkak ona birok hayr verilmi
olur. Bunu ancak halis akl sahipleri tefekkr eder. (Bakara
269)
Allah Telnn her fiilinde muhakkak bir hikmet vardr.
Bunu anlamak ise Allah Telnn kula ayr bir ihsandr.
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
Efendimiz buyurdu ki,
ki haslet sahibinden bakasna haset olmaz.
Bunlar da Allah Tel tarafndan kendisine mal ihsan
olunup, hak yolunda onu harcayan kimse ile kendisine hikmet
ihsan olunup da onunla hkmeden ve onu reten kimseyedir.
nk hikmetsiz bin eyde bir hayra erilirse de, bir hikmet
ile binlerce hayra ulalr.
geminin alt ve st katlarna yerleen yolculara benzer.
yle ki, alt katta oturanlar, su ihtiyalarn giderirken sttekilerin
yanndan geip onlar rahatsz ediyorlard. Alttakiler bu duruma son
vermek iin bir balta alarak geminin dibini delmeye balasalar,
sttekiler hemen gelip:
Ne yapyorsunuz? diye sorunca alttakiler:
Biz su ihtiyacmz grrken sizi rahatsz ediyorduk, hlbuki
suya muhtacz, imdi sizi rahatsz etmeden yerimizi delerek bu ekilde
elde edeceiz deseler ve sttekiler bu ite onlara mni olsalar hem
kendilerini kurtarrlar, hem onlar kurtarm olurlar. Eer yaptklar
ite serbest braksalar, hem onlar helk ederler, hem de kendilerini
helk ederler.
178
Allah Telm, nurdan elbiselerini bize giydir.
Elbise, kalp, ahlak, nefis ve ameldir.
nsan zerini hicaplar perde, perde sarmken bunlarn
zulmetten deil de nurdan klnmasn istemesi gerekir. Nurlar
asl itibar ile Allah Telya daha yaknlk gsterir. Melekler
Allah Telya yakndrlar. nk meleklerin nurdan
yaratlmtr. Ulv olan eylerin aslnda da nurlar vardr.
Elbisede ki gzellik kalp, ahlak, nefis ve amelin gzel ve nurlu
olmas demektir.
nsann yaratl nurdan olmasa da, nur st makam olan
ruh ilhiyat kazanma kabiliyeti vardr. Melekler ruhun
stnlne eriemezler. Bu kabiliyettendir ki en yksek
makamlara ulaanlar sadece insan olmutur. Hz. Muhammed
sallallh aleyhi ve sellem bunun en bariz rneidir.
1
RABBN TERBYE
. 179
Allah Telm, bizi ltuflar deryasna gark et.
Ltuf ve ihsanlarn tatmak deil, onun iinde boulmak
gerekir. Ancak o zaman Allah Tel daha iyi tannr ve kr
ehlinden olunur.
Kuts Duada gark olmak tabirinin kullanlmas vasta
cinsinden olan bir eyle elde edilen kazanta ayrlk
olmasndandr.
Allah Telm, marifet ve ihsanlarn zerimize dk.
Feyz, su kaynaklar gibi dt yere hayat ve canllk
getirir. Marifet kaynaklar alnca ve feyz musluklarndan
iilince ibadet ve taat kat, kat artar. Maneviyat isteyenin nce
feyz talebinde bulunmas bu sebepledir. Eer feyzde kesinti
zuhur ederse, hemen bir noksanlk zuhur eder. Feyzin olmad
yerde bir kuruluk kendini hemen gsterir.
Feyz, marifet miktar ile artar ve oalr.
Marifet irfan ile olur.
rfan ile Allah Tel tannr.
Tanmak ile yaknlk artar.
Yakln artmas ile terakki edilir.
Gaye ilmi laftan hal indirip, hakikatine varmaktr.
Allah Telm, nurlarn hakikatisin.
Yukarda da belirttiimiz gibi nurlar ulviyete yakn olduu
iin nurlarn asl yine Allah Teldandr. Nurun olmad
yerde zulmet kar. Zulmet ise eytan artrr.
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
Efendimiz buyurdular ki;
Allah Tel lemleri yaratmadan nce benim nurumu
180
Gnahlarmz ve hatalarmz kapatan, ltuf ve ihsan
sahibi Allah Telm.
Allah Tel, Latf dir.
Latif; En ince ilerin btn inceliklerini bilen;
Nasl yapldna nfuz edilemeyen en ince eyleri yapan;
nce ve anlalmayan yollardan kullarna eitli faydalar
ulatran; nasl yapld bilinmeyen, gizli olan en ince eyleri
yapan demektir.
Allah Tel, Settardr.
Settar; rten, stn kapatan demektir. Allah Tel
kullarn, kendi nefisleri ve melekler tarafndan bilinen
RABBN TERBYE
. 181
Allah Telm, Hz. Muhammed Mustafa sallallh
aleyhi ve sellem Efendimizin zerine salt ve selam eyle.
Muhakkak ki, Allah Tel ve melekleri nebi zerine
saltta bulunurlar. Ey iman etmi kimseler, Onun zerine
saltta, teslimiyetle selmda bulunun. (Ahzab 56)
Allah Tel, Raslllah sallallh aleyhi ve sellemin
erefini yksek tutmu ve dier insanlara vermedii makam ve
iltifatta bulunmutur. yle ki Allah Tel anldka, Onun da
adnn anlmaktadr.
Hadisi kutside Allah Tel buyurdu ki;
Bilir misin, senin zikrini nasl ykselttim. Ben anldka
sen de beraberimde anldn
Fahri lem Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve
sellem Efendimizin makamnn ykseklii aikrdr. Lailahe
illallalah denilince beraberinde Muhammedr Raslllah
denilir.
Kim rasle itaat ederse, Allah Telya itaat etmi olur
buyruldu.
bey radiyallh anh buyurdu ki;
Raslllah sallallh aleyhi ve sellem gecenin te ikisi
geince kalkar ve:
Ey insanlar!
Allah Tely zikredin! Allah Tely zikredin!
Sarsc kesinlikle gelecektir; takipi de onun
arkasndan gelecektir.
lm, iindeki iddet ve skntlarla gelecek, yleyse
ahirete hazrlann! derdi. bey radiyallh anh dedi ki:
182
Enbiyann , Fahri lem Muhammed Mustafa
sallallh aleyhi ve sellem Efendimizdir.
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem yaratln evveli,
hibir mahlukat olmadan Allah Telnn sevgilisi ve rasl
olandr.
O elilerin ve mmetlerinin efaatisidir.
Kyamet gn rasller dahi, Efendimiz sallallh aleyhi ve
sellemden nefisleri ve mmetlerine efaat iin ricac
olacaklardr. Onun iin Kuran- Kerimde buyruldu ki;
Biz seni ancak lemlere rahmet olarak gnderdik.
RABBN TERBYE
. 183
(Enbiya,107)
Allah Telya kavuma yollar Ona balanmtr.
Ahiret gn kabirden ilknce Efendimiz sallallh aleyhi
ve selem kalkacaktr.
Dier btn insanlar plak olurken zerinde cennet
elbisesi bulunacaktr.
Burak zerinde maher yerine gidecektir. Elinde liva-lhamd denilen bayrak olacaktr. Nebiler ve btn insanlar bu
bayran altnda duracaktr.
Kyamette huzuru ilhide asl efaat makamna ancak O
arlacaktr.
Velileri nurlandran gne, Raslllah sallallh
aleyhi ve sellemdir.
Velyet mertebesinde olan bir kul ancak Onun izni ile
Allah Telya yol bulur.1 Kim ki Allah Telya dost olmak
1
184
RABBN TERBYE
. 185
Pak insanlarn ay, Fahri lem Muhammed Mustafa
sallallh aleyhi ve sellem Efendimizdir.
Terbiye yolunun mntesipleri ilk anlarda feyizlere
dayanamayaca ve irkin hallerinin kendisi ve dier insanlar
tarafndan grlmemesi iin, gece doan ayn loluunda ve
gzelliinde altrlr. Bu durum talebeler iin rahmettir.
Zamanla yle bir hal meydana gelir ki, bu kiiler gnein
ziyasna dahi takat getirirler. nk dost kapsndan ieri
girmilerdir.
nsanlar ve cinlere rehber olan gne, Hz. Muhammed
sallallh aleyhi ve sellemdir.
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
Efendimiz insanlar ve cinlere rasl olarak gelmitir. Dier
rasllerde durum byle deildir. Cinler Fahri lem
Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem Efendimizin
risaletinden sonra azgnlklarna ceza ve insanlar ile olan
ilikilerine snrlama gelmitir.1 Daha nce cinler insanlar
aldatmak, kandrmak ve aalamaktan zevk alrlard.
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellemin mmetine verilen
zellik, onlara can yakc azap olarak tecelli etmektedir.
186
RABBN TERBYE
. 187
Allah Telm, vcudumuzu, irfan gklerine ykselt.
Gnahlar ve hatalar sebebi ile kirlenen vcudumuzu
temizleyip, gzel hasletlere kavumu olarak, marifet gklerine
kmay nasip kl, demektir.
Eb Osman el-Marib (ks) yle demitir. Arif o
kimsedir ki, ilmin nurlar ile kendisini aydnlatr, o da bu
aydnlk altnda gizli acayip hakikatlere bakar
Marifete ulamak, nefsi tanmak ile olur.
Nefsini tanyan Allah Tely bilir.
Marifet mektebinin hocas da Allah Telnn bizzat
kendisidir. Bu mektepte okuyan nihayetinde sonunda yetiir ve
srlara erer. nk hocas Allah Tel ve Hz. Muhammed
Mustafa sallallh aleyhi ve sellem Efendimizdir. Fakat bu
mektebe girmek ise kolay deildir.
Hadisi erifte; Kim izgisini o nebinin izgisine muvafk
drrse, bu takdirde isabet eder yani tpk o nebinin
ferasetiyle o hli bilir denmek istenmitir. Buna gre yaayn
188
Allah Telm, mahedelerimizi ihsan makamnda
sabit kl.
Gzler Onu grp idrak edemez. O ise btn gzleri
idrak
eder.
Eyay
pekiyi
bilen,
her
eyden
haberdardr.(Enam 103)
Kendinden baka hi bir gz her eyi kavrayamaz. Gzler
kendini bile idrak etmez iken onlar idrak eden, ettiren, gren,
gsteren, hakikati bilen ancak Allah Teldr.
Hakikatte grme yoktur. Grrm gibi olmak vardr.
nsana grmek gibi grdn anlamas gereklidir. Btn bu
eyler ancak Allah Telnn ltuf ve ihsandr.
Kul taklitten hakikate erince grmenin asl olan idrake yani
anlaya geer ki, bu ihsan makamdr. Bu makamda kul
ibadetten bir evk ve zevk duyar. Raslllah sallallh aleyhi
ve selleme ihsan sorulunca;
hsan, Allah Telya, grr gibi ibadet etmendir. Her ne
kadar sen onu grmesen de O seni grr buyurdu.
badette en yksek derece ihsan derecesidir. hsan
derecesine ulaan bir kul, ibadette ihls, tam olarak kazanm
demektir. Allah Telnn her zaman kendisini grdn
dnerek, her an Onun huzurunda olduunu hissederek
yaplan ibadete, ancak Allah Telnn rzasn kazanmak ve
emirlerine itaat etmek dncesinden baka hibir duygu
karmaz. nsan bylece ibadetin ruhu olan ihlsa en
mkemmel ekliyle ular.
hsan makamna erdikten sonra, sabit kalmay temenni
etmek lazmdr. nk geri dnmek, gaflete ermek olur ki, bu
RABBN TERBYE
. 189
Ey Allah Telm.
Allah Telnn, zel ismidir. Daha dorusu sm-i Zat-tr
ve alemdir.
Allah ismi, btn hislerimizin, tasavvurlarmzn art olan
derin hislerin gsterdii zatna iaret eden, bir has ismidir.
Allah ismini bir zat ismi olarak ele alnmaldr.
Allah Telnn dier isimleri, Tecelli-i zat, tecelli-i sfat,
tecelli-i efal, tecelli-i esmadan biri ile alakadardr.
Allah ismini, ism-i has olarak bir toplam mana ile
anlayabilmek iin, btn sfatlarn yani selbi, sbti, zatiye ve
filiyesini tasavvur etmek ve sonra onlar toplamak lazm gelir.
Allah sminin fiil ekimi yoktur. Dier isimler iin byle
deildir.
Allah, ismine benzeyen hi bir kelime yoktur. Kendi
ierisinde ki her harf bir mana ifade eder. = = =
Ey Nurum.
Allah Tel, gklerin ve yerin nurudur.
Nurunun misali, iinde gzel bir ra bulunan bir kandil
gibidir, o ra ise bir kandil iindedir.
O kandil ise sanki bir incimsi yldzdr, dousu ve bats
olmayan mbarek bir zeytin aacndan tututurulmaktadr.
Onun ya bir halde ki, kendisine ate dokunmasa bile
hemen, hemen k verecektir.
Nur stne nurdur.
Allah Tel, nuruna dilediini kavuturur. Allah Tel
insanlara misaller getirir ve Allah Tel her eyi hakkyla
bilicidir.(Nur 35)
190
Vasi olan Allah Telm.
Allah Telnn iyi olarak bilinen her eyde ltfunu
sonsuzlukla ihsan etmesidir. Bu isim, baka bir ismi ile beraber
kullanlr. Mesela; geni ve sonsuz rahmet sahibi, sonsuz rzk
verici vb.
Allah Telnn keremi ok, kudreti geni bir gandir.
Dilediine mit edilmedik yerden keremiyle geni rzk, byk
ve umulmadk rahmet verir.
Mafiret sahibi Allah Telm.
Mafireti ok demektir.
RABBN TERBYE
. 191
Gkleri emri ile zerimizde kubbe klan, Allah
Telm.
Bir de semaya bakn biz onu kuvvetle bina ettik ve phe
yok ki biz onu geniletiyoruz. (Zriyat 47)
Allah Tel, semaya ykseklik vererek, direksiz olarak
yksee kaldrm ve sonra da onu tesviye etmitir.
Yeri kudreti ile dzgnce seren, Allah Telm.
Arz da dedik, baknz biz ne gzel deriz (Zriyat 48)
Yeryz, bir beik ve karyola gibi denmitir. nce bu
dek hazrlanm, demolu bu dekte domu ve bu
dekte yaamakta, yine bu dekte yol almaktadr.
Hikmeti ile yksek dalar yerlerinde tutan, Allah
Telm.
Dalar da tespit etti. (Nziat 32) Dalar ki, nasl
dikilmi? (Gaiye 19)
Dalar yere aklan ivi ve kazk gibidir. Direkleri
olmadan bir ev kurulamayaca gibi, kazklar salam
aklmadan da bir direk dikilemeyeceinden, dalar yer iin
yaratlmtr.
Eer dalar kaldrlsa dekte huzurun kalkaca; yeryz
192
Gne ve Aya ltfundan ziya veren, Allah Telm.
Allah Telnn, yeryz, gkyz, dalar, Gne ve Ay
Kuran da anlatmas ve bilgilendirmesi, bu mahlklarn byk
olmas, gz ile fark edilmesi ve itimai hayatta her zaman
onlarla i ie olunmasndandr. Allah Tel, bu saydklarmzn
Rabbi ve onlarda tasarruf edendir.
Gkyzndeki galaksilerde olan uydular, gneler ve
yldzlar nurlandran isminle istiyoruz.
Havas kitaplarnda yldzlarn Allah Telnn isimleri ile
olan irtibatlarndan genie bahsedilir. Yeryz ve gkyznde
btn mahlkat, bir esmann tesiri altnda hayat bulur. Bu ilmin
srrna erenler, o eyada tasarruf sahibi olabilir. Bu lem Allah
Telnn isimlerinden doduu iin, hibir eyi Onsuz
dnemeyiz.
Senin isminden gkyznn ufuklar aydnland.
Nurlarn k yerleri Allah Telnn isimleri ve
sfatlardr.
Bu konuda Hz. Ali radiyallh anh Celcelutiyye isimli
kasidesinde Allah Telnn isimlerinden bahsetmekte ve
bilgilendirmektedir. Kasidenin feyzi ve nuru ok olduundan
madd ve manevi leme tesiri olmaktadr. Kutsi Dua Bahiyye
bu szle remzen Celcelutiyye Kasidesine iaret etmektedir.
RABBN TERBYE
. 193
Gkyzn nuru ile de bizi aydnlatr.
Atmosferin k yansmasna ve son zamanlarda iklim
artlarna etkilerinin nasl olduu bariz ekilde grlmektedir.
Maddi semalarn nihayetinden sonra gelen meleklerin iskn
edildii ve beerin idraki ile anlatmann mmkn olmad,
ruhun destei ile fark olan semalarn nurlar ile de insanlar
aydnlanmaktadr. Bu aydnlanma ceseden fark edilmedii gibi,
anlatlmasnda ancak rumuzlar kullanlr. Bu anlat ise zevksiz
olduundan ancak hal ehlince anlalmaktadr.
Az kalyor ki, imeinin parlts, gzleri gideriversin.
(Nur 43)
Gkyzndeki imeklerinin nuru bakanlarn gz nurunu
siler gtrr. Aslnda bu haddi aanlar iin sylenmitir.
Bundan anlalr ki; kemlat yolunda nne bakp giden
zarardan emin olur demektir. Bu yolda edep ne bakmaktr.
Uzak emeller, hrslar, haddi amalarn sonu helak olmaktan
baka bir ey deildir. Gkyz ulviyetin temsili olduundan
edep dairesindekilere rahmet, edepsizlere en byk felaket
olmutur.
194
T Sn Mm
sm-i zamn srlar vardr. Hakikatini Allah Tel bilir.
Bo eyler, elence ve oyunlardan azm olan Allah
Telya snrm.
Dnya hayat Kuran- Kerimde oyun olarak gemitir.
Oyun ocuklar iindir.
Dnyev zevklerden kurtulmayan bulu ana ulamam
demektir.
demolunun, emr-i bi'lma'ruf veya nehy-i ani'lmnker
veya Allah Tely zikir hari btn szleri lehine deil,
aleyhinedir. (Tirmiz)
Dinlerini bir oyuncak ve bir elence edinen ve kendilerini
dnya hayatnn aldatt kimseleri brak.
Onunla t ver ki, hibir kimse kazand ey sebebiyle
helake dmesin, onun iin Allah Tel'dan baka ne bir dost
ve ne de bir efaati yoktur.
O btn varn fidye olarak verecek olsa ondan alnmaz.
Onlar o kimselerdir ki, kazanm olduklar eyler
sebebiyle azaba maruz kalmlardr.
RABBN TERBYE
. 195
Allah Telm, yalan ve iftiradan Sana snrm.
Onlarn kalplerinde bir hastalk vardr. Allah Telda
onlar iin hastal artrmtr. Onlar iin yalan sylemeleri
sebebiyle gayet ac bir azap vardr. ( Bakara 10)
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem buyurdu ki:
Mnafn alametleri tr.
Sz sylerken yalan syler.
Vaad ettii vakit sznde durmaz.
Kendisine bir ey emniyet edildii zaman hyanet eder.
Kim ki, yalan sylemei ve yalanla amel etmei
brakmazsa, Allah Tel o kimsenin yemesini, imesini,
brakmasna hi kymet vermez, iltifat buyurmaz.
ftira ise yalandan daha dehetli bir gnahtr. Yalan
gnahnn sermayesi hibir ey olmadndan bulamas ve
ilenmesi kolaydr. Dier gnahlar ise ancak bir klfet ile
meydana geldiinden zorluk vardr. Efendimiz sallallh aleyhi
ve sellem, mminin her gnah ileyebileceini yalan
syleyemeyeceini teyit etmitir. nk mmin basit eyler
karsnda imann satmaz.
Allah Telm, korkudan ve helakime sebep olacak
eylerden Sana snrm.
nsanlar hayat boyunca bir korkunun tesiri altnda kendine
196
Allah Telm, haramlardan Sana snrm.
Haramlar temeli ykan, nefsan ve Allah Telnn raz
olmad eylerdir. Haramn binas olmaz sz budur.
Kul hakk ve haram, hsrandan baka bir ey getirmez.2
Kul hakk kyamete cezas kalmayan tehlikeli haramlardandr.
Allah Tel kfir olsun, mmin olsun, kulunun velisi
durumunda olduu iin gasp edilen kulunun hakkn bir ekilde
tahsil eder. Bu ise elim verici azaptan baka bir ey olmaz.
RABBN TERBYE
. 197
Allah Telm, hasetten Sana snrm.
Yoksa onlar Allah Telnn ltfundan insanlara verdii
ey zerine haset mi ediyorlar? (Nisa 54)
Haset ettii zaman haset edenin errinden Rahm olan
Allah Telya snrm. ( Felak 5)
Raslllah sallallh aleyhi ve sellem yle buyurmutur:
Ashabm, birbirinize buz dmanlk etmeyiniz,
birbirinize haset etmeyiniz, birbirinizden yz evirip
arkalaarak ayrlmaynz.
Ey Allah Telnn kullar, birbirinizle karde olunuz.
Karde sevgisi gsteriniz. Bir mslmann din kardeini
gnden fazla brakmas ks durmas helal deildir.
Haset hi bir eyde caiz deildir, ancak iki huy hakknda
caizdir:
O kimseye haset ve gpta olunur ki, Allah Tel ona
Kurn retmi, o da gecenin kutlu saatleriyle, gndzn
198
Allah Telm, fasklarn ve asilerin hilelerinden Sana
snrm.
Ey iman etmi olanlar, eer size bir fask bir haber ile
gelirse hemen onu aratrnz. Belki, bilmeksizin bir kavme
saldrrsnz da sonra yaptnzn zerine piman olmu
olursunuz.(Hucurat 6)
Fcir ve fsk biri ld zaman, onlarn bulunduu
yerdeki bitkiler, hayvanlar rahatladna dair rivayetler vardr.
Gecenin, gndzn, kuluk vaktinin, ikindi vaktinin
ve zamanlarn hadiselerinden Sana snrm.
Vakitler her an bir olaya gebedir. Vakitleri belirtilen
zamanlar (kuluk, ikindi) ise, sknt ve meakkatin artt
RABBN TERBYE
. 199
Allah Telm, insanlarn ve cinlerin errinden Sana
snrm.
Yaanan hayatn gerei insanlar bir ekilde zarar ve ziyan
ierisinde kalrlar. Bunlara sebep olarak insanlar ve cinler
olabilir.
Mesela; insan dini inancn eksiklii yznden yanl
arkada edinir. Dolays ile bir takm zararlar grr. Zahirde
insanlarn zararn fark etse de, cinlerden grd daha byk
zararlar vardr. nk cinlerden gelen zararn yn tam
kestirilemez.
Zararlarn defedilmesi ancak ve ancak Allah Telya
yaknlamak ve dua ile olur. Kulluun artmas iyi dostlara,
sonra gzel hayata ve gzel hayat cennete kavuturur.
Ey iman edenler, Allah Teldan korkunuz ve dorular
ile beraber olunuz. (Tvbe 119)
Efendimiz sallallh aleyhi ve selem buyurdu ki,
Kii dostunun dini zeredir.
Hafz olan Allah Telm, bizi muhafaza et.
Yaplan ileri btn tafsilatyla bilen, her eyi son vaktine
kadar belalardan saklayan ve hayatn koruyan Allah Teldr.
Hfz, korumak, demektir.
Bu koruma iki ekilde olur.
Birincisi, varlklarn devamn salamak, muhafaza
200
etmektir.
kincisi, birbirlerine zt olan eylerin, birbirlerine
saldrmasn nlemek, birbirlerinin errinden onlar korumaktr.
Allah Tel her mahlkuna, kendine zararl olan eyleri
bilecek bir his ilham buyurmutur. Bu Hafz isminin
tecelliyatndandr. Bir hayvan kimyev tahlil raporuna muhta
olmadan kendine zararl otlar bilir ve onlar yemez.
Kullarn amellerinin yazlmas, zayi olmaktan korunmas
da Hafz isminin gereidir. Bu bakmdan ahirette yeniden
dirilme ve yaptklarndan hesaba ekilme ile Hafz isminin
yakndan ilgisi vardr.
yi kullarna dost olan, gzel ekilde idare eden Allah
Telm.
Vli; eyann sahibi;
Mahlkatn ilerini yoluna koyan;
Bu muazzam kinat ve her an biten olaylar tek bana
tedbr ve idare eden Allah Teldr.1
Dier valiler ve hkmdarlarn idaresi, O'nun izni ve
msaadesi iledir. Onlarn velayet ve idareleri, son derece
noksandr. Allah Telnn velayet ve tedbiri ise snrsz,
gerektir. Her ey emri ve iradesi altndadr. Her eyi bilir.
Ondan habersiz mlknde hibir ey vcuda gelmez.
Veli; sevdii kullarnn dostudur.2 Onlara yardm eder.3
1
RABBN TERBYE
. 201
an yce, delili yksek olan Allah Telm.
li, her ey kendisinin altnda, emrinde ve hkm altnda
olan Zt demektir. erefli, yksek olmas znden olan
bakasndan olmayan demektir.
Allah Teldan daha stn bir ey dnlmesi
imkanszdr.
Her hususta, her eyden yce ve yksek olandr. Yani bir
benzeri veya orta veya yardmcs olmayan, anna
yaramayan her eyden uzak olan; kudrette, bilgide, hkmde,
iradede ve dier btn kemal sfatlarnda stn olandr.
Ey kendinden baka ilah olmayan, Allah Telm.
Nasl olduunu kendisinden bakas bilmeyen, Allah
Telm.
O, gkleri ve yeri yaratan, sizin iin kendi cinsinizden
eler, hayvanlardan da iftler yaratmtr. Bu suretle
1
202
[3]
Ey Allah Telm.
defa okunacaktr.1
[3]
Hakiki hayat sahibi, mahlkatn kendisine muhta
olduu Allah Telm.
Hayy; diri, her eyi bilen ve her eye gc yeten demektir.
Allah Tel lmez, daima hazr ve nazrdr. Yaayan
mahlkatn hayatn veren de Odur. O, olmasayd hayattan
eser olmazd. O daima yok olmadan, kaybolmadan, hatadan
eksiklikten mnezzehtir.
Kayyum; gkleri, yeri, her eyi ayakta tutan, her ey
1
RABBN TERBYE
. 203
Hak olan Allah Telm.
Varl hakik olan zatn ismidir. Varl hi deimeden
durandr. Yani, varl daima sabittir. Allah Telnn zat,
yokluu kabul etmedii gibi, herhangi bir deiiklii de kabul
etmez. Hakikaten var olan yalnz Allah Teldr.
Vahid olan Allah Telm.
Zatnda ortakl, okluu ve paras yok demektir.
Zatnda, sfatlarnda, ilerinde, isimlerinde, hkmlerinde
asla orta veya benzeri ve dengi bulunmayandr.
Ehad olan Allah Telm.
Evvel ve ahirde ortaktan mnezzeh, ikincisi olmayan
yegne birdir.
Bu isim beraberinde zikir olunabilecek adedi nefy iin
kullanlr.
Ehad, Allah Telnn sfatlarndan bir sfattr Onda Ona
hi bir ey ortaklk edemez.
Ehad lafz bir demek olan Vahid manasnda dahi kullanlr
ise de aralarnda mhim farklar vardr.
Ehad, Vahiddir, lakin her Vahid Ehad olmaz. Ehad
denilmekle Vahid denilmi olur, Vahid denilmekle Ehad
denilmi olmaz.
Birlikten bakasn nefy etmek manasnda Ehad uygundur.
204
Samed olan Allah Telm.
Orta veya benzeri ve dengi bulunmayan her eyin Ona
muhta olduu demektir
Allah Tel ihtiya ve straplarn giderilmesi iin tek
merci, dileklerde kendisine mracaat edilen, kendisine arzular
sunulandr.
Yerde, gkte btn ihtiya sahipleri yzlerini Ona
dndrmekte, gnllerini Ona balamakta, el aarak
yalvarmalarn Ona arz etmektedirler. Buna layk olan da
yalnz Odur.
RABBN TERBYE
. 205
Vehhb olan Allah Telm.
eit, eit nimetleri devaml balayp duran, demektir.
Vehhb, kelimesi hibe kknden gelmektedir.
Hibe, herhangi bir karlk ve menfaat gzetmeden birine
bir mal balamak manasnadr. Vehhb ise, Her zaman,
her yerde ve her eyi ok ve bol veren ve karlk beklemeyen
demektir.
Vehhb ismini Rahman ismi ile kartrmamak gerekir.
Vehhb, Rahman gibi has deildir. Rahman kelimesi; Vehhb
veya Afv manalarn ifade eden balayc sfat ile de
tercme edilmez.
Fettah olan Allah Telm.
Mkl eyleri aan ve kolaylatran demektir. Fettah
kelimesi, fethden gelmektedir. Feth ise,kapal olan eyi
amak manasnadr.
Kapal bir eyi amak:
Madd olur; bir kapy, bir kilidi amak, vb;
Manev olur; kalpten tasalar, kederleri atp gnl amak
vb.
Bitkilerin iek amas, tohum ve ekirdeklerin smbl
vermesi, rzk ve rahmet kaplarnn almas hep Fettah ism-i
erifinin tecellisindendir.
206
Kahhar olan Allah Telm.
Her eye, her istediini yapacak ve yaptracak surette galip
ve hkim olan ancak Allah Teldr.
Kahr; bir eye, onu hor ve hakir klacak veya mahv ve
helak edebilecek surette galip olmaktr.
Allah Tel Kahhardr, her yn ile stn ve daima
galiptir. Kuvvet ve kudretiyle her eyi iinden ve dndan
kuatmtr. Hibir ey Onun bu hkmnden dar kamaz.
Ona kar her eyin boynu bkktr. Kahrna yerler, gkler
dayanamaz. Kahr ile nice azp sapm mmetleri ve milletleri
mahv ve perian etmitir.
[7]
Selam olan Allah Telm.
Her trl tehlikelerden kullarn selamete karan demektir.
Her eit sknt ve hadiselerden salim klacak ancak Allah
Teldr. Cennetteki mutlu kullarna selam eden, O olacaktr.
RABBN TERBYE
. 207
[7]
Merhametli olan Rabbin syledii bir selm da
vardr. (Yasin58)
Selam, Rahim olan sonunda mminleri rahmetiyle, murada
erdiren ve orta olmayan bir Rabbden dorudan doruya
sylenen bir selamdr.
Cennet ehli nimetleri iinde zevklenirken kendilerine bir
nur parldar, balarn kaldrr bakarlar ki, etraflarndan
Rabbleri kendilerini cemali ile mkfatlandrm ve Selam
size Cennet ehli dediini grrler.
te bu manay ifade eden
kelam-
ilahisidir.
Cennetlikler Allah Tel nazar eder, onlar da Ona nazar
ederler ve nazar ettikleri mddete dier nimetlerden hi bir
eye iltifat etmezler, taki gaip olana kadar, o vakitte zerlerinde
ve etraflarnda nur ve bereketi baki kalr. Ancak o zaman
cennet hakiki kymetine kavuur.
Byklerin istemedikleri cennet Allah Telya nazar
klnmayan cennettir. Yoksa nimeti inkr olur ki, bu isyandr.
Bykler iin ise byle bir ey dnlmez.
Yedi tamu dedikleri katlanmaya bir hma
Sekiz umak aldamaya bunda neye eleneyim
Yunus Emre
[3]
O halde Allah Tel onlara kar sana yetecektir ve O
iitendir, bilendir. (Bakara 137)
Mahlkatn errine kar Allah Tel kfidir. Yardmn
biraz geciktirse bile muhakkak onlarn hakkndan gelecektir,
demektir.
Allah Tel dualar ve her trl szleri iitir. Niyetlere
208
O yle bir Allah Teldr ki: Ondan baka ilh
yoktur.
Btn kemal sfatlarn toplayan vacip-l vcut ve lhiyet
kendinin hakk olan bir zattr. Btn ilhi isimleri toplayan zat
ismi olan Allah ismi Cellidir.
Allah Tel Rahman ve Rahimdir. (Har22)
Rahman ismi, sfat ismi olmakla beraber Allah Teldan
bakasna sylenmesi caiz olmayan has ismidir. Rahmet-i
Rahmaniye, yle bir rahmeti ilhiyedir ki, mmine de kfire
de, alana da almayana da amil olur.
Mesel vcut, bu rahmetin eseridir. Rahimdeki ceninler ve
btn hayvanat bu rahmet ile beslenir. Yine bu rahmet ile
Allah Tel kfirlere dahi dnyada rzk, akl vb. gibi nimetler
verir.
Rahm Rahmet, gzelce yaayana ve alanlara verilen
snrsz rahmettir. Dinin, takvann, almann ehemmiyeti
burada zahir olacaktr. Demek ki, rahm sfat iman ile
imansz, iyi ile kty, korunanlarla korunmayanlar ayrt
ederek iyileri mkfat ile murada erdirmek manasn ifade eder.
Buna karlk rahmeti rahmaniye ise, ktlerin de mahrumiyet
ve ceza ile mesuliyetlerini gz nne almaz. Onun iindir ki,
Rahman ile balamtr.
Rahmetim, gazabm gemitir
Hdis-i kutsisi buna iarettir. Bir hadis-i erifte Raslllah
RABBN TERBYE
. 209
Allah Tel Kuddusdr.
Hatadan, gafletten, acizlikten ve her trl eksiklikten ok
uzak ve pek temiz olan Allah Teldr.
Allah Tel, hissin idrak ettii, hayalin tasavvur ettii,
vehmin hayal kurduu, fikrin tasarlad her vasftan mnezzeh
ve ycedir.
O hatadan, gafletten, acizden ve her trl eksiklikten ok
uzak ve pek temiz olandr. Bu bakmdan her trl takdise
layktr.
nsann kt dncesi karmad mddete kinatta
yaratl olarak bulunan genel temizliin hakikati de, Allah
Telnn Kuddus isminin tecellisidir.
210
RABBN TERBYE
. 211
212
RABBN TERBYE
. 213
Allah Tel Mtekebbirdir.
Her eyde ve her hadisede bykln ve ululuunu
gsteren, ancak Allah Teldr. Varl ile yokluu Allah
Telnn bir tek emrine ve iradesine bal bulunan kinattan
hibir mevcut, bu sfat taknamaz.
O ok byktr. Her hususta bykln gsterir.
Byklk, ululuk, kibriya, azamet kendisine mahsustur ve
kendisinin hakkdr.
Kibirlenmek, mahlkun hakk deildir, onun iin
mtekebbir sfat halk hakknda irkin grlmtr. nk
mtekebbir, kendisinde kibir izhar eden, byklenen demektir.
Hlbuki mahlkta haddi zatnda byklk ululuk yoktur,
aksine hakaret, zillet, ihtiya vardr, Hatta bir sinek, bir mikrop,
bir Nemrut un iini bitirmee kfi gelir. Byle birok ihtiyatan
kendilerini kurtaramayana ise byklk, ululuk taslama
cehaletten ve yalanclktan baka bir ey olmaz. Fakat Allah
Tel zatnda, sfatnda, fiilerinde bykln, ulviyetin,
kutsiyetin her trlsn camidir. Onun bu sfatn gstermesi
ise, hi bir ekilde ortak kabul etmediinin, kendisinin celal ve
cemalini kullarna tantmak ve bilgilendirmek istedii bir sfat
olmasndandr.
Allah Tel Haliktr.
Her eyin varln ve varl boyunca grp geirecei
halleri, grp gzeten, her eye ahit ve koruyandr. Allah
Tel hadiseleri tayin ve tespit eden ve ona gre yaratan ve
yoktan var edendir.
Bu ismin manasnda kan iki husus vardr:
a- Bir eyin nasl olacan tayin ve takdir etmek,
b- O takdire uygun olarak o eyi icat etmek.
Halik, yok olan eye vcut vermek, hi bir asl ve misali
214
yok iken icat etmektir. Buna gre Allah Teldan baka her
ey mahluktur.
Bazen bir eyden dier bir eyi icat etmek manasna da
kullanlr. Lakin bu manaya daha ziyade ina eyledi, denir.
Mahlklara nispet edilebilen en yksek sanatlar, Allah
Telnn takdir buyurduundan ileri geemez. nk mahlk
fiilinin btn tafsilatn takdir edemez, yoktan var edemez.
Yoktan bir yarat snrsz bir kudrete baldr. Mahlk ise
bunu baaramaz. Her eyi tam manas ile takdir ve icat ederek
yaratan Allah Teldr.
RABBN TERBYE
. 215
216
Kim Allah Teldan korkarsa, Allah Tel o kimseye
(darlktan genilie) bir k yolu ihsan eder (Talak 2)
Allah Tel Rezzktr.
RABBN TERBYE
. 217
218
Allah Tel Bsttr.
Aan, genileten demektir.
Allah Tel, istedii kuluna da yepyeni bir hayat, nee,
rzk bolluu verir, bu da Bst isminin tecelliyatdr. Bu ismin
RABBN TERBYE
. 219
220
Allah Tel Mzilldir.
Zillete dren, hor ve hakir eden demektir.
zzet ve zillet, birbirine zt manalardr. zzet kelimesinde
eref ve haysiyet, zillet kelimesinde ise alaklk manas vardr.
Bunlar hep Allah Telnn, mahlkat zerindeki
tasarruflar cmlesindendir.
Bu isim sebebi ile iblis alaltlmtr. Kyamete kadar hor
kalacak ve cehenneme atlacaktr.
RABBN TERBYE
. 221
Allah Tel Sdktr.
Allah Telnn sz dorudur.
phe yok ki, Allah Tel doru yol zerindedir.
Doruluun hamisi, dorularn yardmcsdr. Rzas adalet ve
istikamet zeredir. Mahlkat sz verdiinde ya yapar veya
yapamaz. Fakat Allah Tel kullarna ne sz verdi ise
gerekletirecektir.
222
RABBN TERBYE
. 223
224
Allah Tel Gandir.
RABBN TERBYE
. 225
226
RABBN TERBYE
. 227
228
Bir kula bilmeyerek bir gnah isabet edip veya bir gnah
ileyip de:
Ya Rabbi ben bilerek bir gnah iledim yahut
bilmeyerek ben bir gnahla beraber oldum, hatam af ve
mafiret eyle, diye gnahn itiraf ve niyaz ederse, o kulun
Rabbi:
Demek ki, kulum, dilerse gnahn afv edecek, dilerse
cezalandracak bir Rabbi olduunu bildi. u halde ben de
kulumu mafiret ettim, buyurur.
Sonra bu kul Allah Telnn diledii kadar bir zaman
gnahsz yaar. Sonra bir gnah daha isabet edip veya bir
gnah ileyip de:
Ya Rabbi ben bilerek bir gnah iledim yahut
bilmeyerek bir gnahla beraber oldum. Hatam af ve mafiret
eyle, diye niyaz ederse, o kulun Rabbi:
Demek ki, kulum, gnahn affedecek veya
cezalandracak bir Rabbi bulunduunu gerei gibi bildi, u
halde ben de bu kulumu mafiret ettim, buyurur.
Bu adam tvbe ederek ve kalbiyle Allah Telya ynelerek
bize doru geldi, diyorlard.
Azap Melekleri de:
Bu adam asla hi bir hayr ilememitir, diyorlard. Bu srada
insan suretinde bir Melek geldi. Her iki taraf bu Melei aralarnda
hakem yaptlar.
O Melek:
imdi siz buradan itibaren geldii ky ile gidecei kyn
mesafelerini lp birbirine kyas ediniz. Bunun ld bu yer, iki
kyden hangisine yakn ise l o kye ait olur, dedi.
Bunun zerine Allah Tel tvbe iin gidecei kye:
Biraz yakla! diye,
lnn kendi kyne de:
Biraz uzakla!" diye vahyetti.
Rahmet ve azap Meleklerine de:
Haydi, imdi her iki taraf lerek ikisi arasndaki mesafeyi
mukayese ediniz, diye emretti. l tvbe kyne bir kar daha yakn
bulundu. Bu cihetle mafiret olundu.
RABBN TERBYE
. 229
230
Allah Tel bize kfidir ve ne gzel vekildir.
Onlar ki, insanlar onlara, halk sizin iin kuvvet
topladlar, artk o dmanlardan korkunuz dediler de, bu
onlarn imann arttrd. Allah Tel bizlere kfidir ve ne gzel
vekilidir, dediler. (Al-i mran173)
bn-i Abbas radiyallh anhdan yle dedii rivyet
olunmutur:
Allah Tel bize yetiir, o ne gzel vekildir kelamn
brahim aleyhisselm Nemrutun ateine atld srada
sylemitir.
Baka bir rivayet ise Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi
ve sellem Efendimiz kendisiyle, ashabndan baz kimselere
mrikler aleyhinizde toplandlar dedikleri ve bu suretle
mslmanlar korkutmak istedikleri zaman sylemitir.
Hlbuki bu korkutmak teebbs mslmanlarn imanlarn ve
iradelerini arttrmaktan baka bir eye sebep olmamtr.
lk dnemlerde korkular inancn kuvvetli olmasndan
dolay fazla tesiri olmamtr. Fakat ahir zamanda
mslmanlarn yklmasnda en byk etken korkularn
sinelere yerlemesidir. Raslllah sallallh aleyhi ve sellem
buyurdular ki:
RABBN TERBYE
. 231
yiyiciler
gibi,
birbirlerini
aracaklar
zaman
[3]
Allah Tel ne gzel Mevla (Sahip) ve ne gzel
yardmcdr.
Eer yz evirirlerse artk biliniz ki, Allah Tel
muhakkak sizin sahibinizdir. O, ne gzel sahip ve ne gzel
yardmcdr. (Tvbe 40)
Muhakkak Allah Tel iman edenlerin yardmcsdr.
phe yok ki, kfirlere gelince onlar iin yardmc yoktur.
(Muhammed 11)
Allah Telnn yardm etmesi demek, hayrl eylerde
destek olmas, erli olan eylerde ona mani olmasdr.
Allah Telm, sonu olmayan devamsn.
Allah Telnn varlnn sonu olmamas, daima var
bulunmas demektir.
232
Allah Telm, yokluu zevali olmayan VcuduMutlaksn.
Allah Telnn varl baka bir varla bal olmayp,
zatnn gereidir. Yani vcudu, zatyla kaimdir. Bu sebeple
Allah Telya Vacib'l-Vcut denilmitir. Vcutun ztt olan
adem (yok olma) Allah Tel hakknda dnlmez.
Allah Telnn yok olduunu iddia etmek, kinat ve
iindeki varlklar inkr etmeyi gerektirir. nk her eyi
yaratan ve var eden Odur.
Allah Telm, yardmcya ihtiyacn olmadan ileri
bitirensin.
Allah Tel baka bir varla ve hibir mekna muhta
olmadan zat- ile kaimdir.
Mevcudatn hepsi, sonradan vcuda gelmitir. Bu sebeple
de bir Yaratana ve bir mekna muhtatrlar. Buna karlk her
eyin yaratcs olan Allah Telnn vcudu, zat-nn gereidir
ve varl hibir eye muhta deildir.
Eer Allah Tel da var olabilmek iin baka bir varla
muhta olsa idi, O da mahlk olur ve her eyin Halik ve
balangc olmazd. Hlbuki O, her eyin yaratcsdr. Ondan
baka her ey mahlktur. Halik ise, mahlkuna asla muhta
olmaz.
Allah Tel zatnda, sfatlarnda, fiillerinde bir olduu;
saltanat ve icraatnda ortaksz bulunduu mutlak bir hakikattir.
[3]
RABBN TERBYE
. 233
Ey Allah Telm, verdiine kimse mani olamaz.
Allah Telm, mani olduunu kimse zorla alamaz.
Kullarn iyi ve kt eylerden pek ok arzular vardr. Biri
bitmeden dieri ortaya kar. Yaad mddete bunlar ne
biter, ne de tkenir. Arzularn elde etmek iin alr durur.
Her arzu bir takm sebeplere, sebepler de Mni ve Mut olan
Allah Telnn emrine baldr.
Allah Tel isteyenlerin isteklerini, dilerse verir. O zaman
isteyenin tuttuu sebepler abucak meydana gelir. Mut
isminin manas budur.
Allah Tel baz isteklere de msaade etmez. O zaman
isteyenin yapt sebepler ksr kalr, ne kadar abalanrsa
234
Allah Telm, kazn kimse kaldramaz.
Kaza hibir sebeple deimez, deise idi, dua ile ret
olurdu hkmnce Allah Telnn emri ve msaadeleri ile
olurdu. Bu ise klli iradenin tasarrufudur yorumu yaplmaz.
Deki, Sizin ibadetiniz, duanz olmaynca Rabbim size ne
kymet verir. (Furkan 77)
Allah Tel dilerse kuluna dua ettirir sonra duasn kabul
eder. Dilemez ise de dua ettirmez, kazasn tecelli ettirir.
Allah Telm, hkm ve kaderini kimse
deitiremez.
Allah Telnn bir eyin yle olup da byle olmamasn
dilemesine kimse kar kamaz. Allah Tel kmil bir irade
sahibidir. Bu kinatta olmu ve olacak her ey Allah Telnn
dilemesi ve irade etmesiyle olmu veya olacaktr. Onun her
diledii mutlaka olur, dilemedii de asla vcut bulmaz. Kuran Kerimde buyruldu ki;
Allah dilediini yaratr. Bir ie hkmederse yani onu
dilerse ona ancak ol der, o da oluverir. (l-i mrn 47)
Hads-i erfte de: Allah Telnn diledii oldu,
dilemedii de olmad denilmitir.
Hz. Muhammed sallallh aleyhi ve selleme biri gelip
salihe bir kadnla evlenmek iin dua talebinde bulundu.
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem melekler arasnda dua
etsem onlar min deseler bile kaderin deimez buyurdular.
Saknmak kaderden kurtulmaya fayda vermez. Lakin baa
gelen ve henz gelmeyene de dua fayda eder. yle ise Allah
Telnn kullar duaya sarln. (Ramuz)
RABBN TERBYE
. 235
Allah Telm, hibir zenginin zenginlii ve
kudretlinin kudreti, onlara fayda veremez.
Benim muvaffakiyetim ancak Allah Tel iledir. Yalnz
ona dayandm ve ancak ona dneceim. (Hud 88)
De ki, ben kendi nefsim iin Allah Telnn dilediinden
baka ne bir zarara ve ne de bir faydaya malik olamam.
(Yunus 49)
O gn, ne mal fayda verir ve ne de oullar. (uara 88)
]
Byk, yksek, al Rabb im, Seni takdis ve tenzih
ederim.
Hakiki byklk Allah Tel'a mahsustur. Yerde, gkte,
btn varlk iinde mutlak byklk, ancak Onundur. Her ey
Onun byklne ahittir.
Rabb, aslnda terbiye manasna bir mastar olduu halde
okluk ifadesi niyeti ile mrebbi (terbiyeci) olarak kabul
edilmitir. Mastarnda rubbiyet denilmitir. Terbiyenin btn
gereklerine malik, kuvvetli ve mkemmel bir mrebbi
demektir.
Allah Teldan bakasna Rabb ve umum ifade eden
Rabbl lemin kullanlamaz
Terbiye, bir eyi yava yava, azar azar kemaline
eritirmektir. Bunun neticesi tekml olur. leminin her
ksmnda ise terbiye ve tekml kanunlarnn cereyan her an
grlmektedir.
Terbiye, slamiyetin emirlerinden biridir. Mana
bakmndan (slamiyet ve terbiye) birbirinden baka, ayr iki
ey deildir. Ayr gibi grnen durumlar ise, bilgi ynnden
olmaktadr. slamiyete uymayan her ey bozuk olduu gibi
terbiyenin kapsam alan dna da kmaktadr. slamiyete
yaparak yaamak, terbiyeye kavumak demektir.
236
Allah'n rahmetinden umut kesmeyin. nk kfirler
topluluundan bakas Allah Telnn rahmetinden umut
kesmez. (Yusuf,87) ayeti ile terbiye yolunda almak ve ilhi
ilimlere kavumak lazmdr.
Anas ocuu ne kadar dvse, ocuk yine dner, anasna
sarlr. nsan da, Rabbine kar byle olmaldr.
Fakat insan terbiye konusunda serbest braklmtr.
Ant olsun ki; Biz cin ve insanlardan birounu cehennem
iin yarattk.
Onlarn kalpleri vardr; anlamazlar,
Gzleri vardr; grmezler,
Kulaklar vardr; duymazlar.
Onlar; hayvanlar gibidirler, hatta daha da sapktrlar.
te onlar; gafillerin ta kendileridir (raf,179) ayeti
korkumuzun artmasna sebep olduu gibi;
Allah onlar sevdii gibi onlar da Onu severler
(Mide,54) sevincimize sevin katmaldr.
Terbiye edilmi insan demek kuvvetler dengesini salam
insan demektir. 1
Terbiye vahi atn seyis altnda kouya karlacak hale
gelmesidir. nk terbiye olmadan insan uzun hayat yolunu
ap ilhi mertebelere kavuamaz.
Aslnda btn yaratlmlar Allah Tely tanrken,
1
RABBN TERBYE
. 237
Ey Rabbimiz, sen bunu bouna yaratmadn, seni btn
eksiklerden tenzih ederiz; o halde bizi o ate azabndan koru.
(Al-i mran, 191)
nsann niyetine gre de ihtiyalar ekillenmitir. Nefis
terbiyesi yoluna girenlere de yol gsteren gereklidir. nk
rehbersiz makam ve isteklere kavuulmaz.
Mesela; bir kii geceleyin bir ehre girmek isterse, yolu
bilmezse, yol zerinde haydutlar olduu bildirilse veya bilse,
iki eye muhta olur.
Biri fener, ikincisi rehberdir.
Buna gre nefis yolunda; fener esaslar, yol usul, rehber yol
gsteren dir. Terbiyede gidecei ehirde insanlk tr.
Eer feneri olsa, rehberi olmazsa isteine kavuamaz.
Fenersiz gidecek olursa bu sefer de yolunu kaybedip telef olur.
Rehberi olsa feneri bulunmazsa, rehberini gremez yolu
kaybeder.
-
Yedi gk, yer ve bunlarn iinde bulunanlar, Allah' tesbih
ederler.
Onu hamd ile tesbih etmeyen hibir varlk yoktur.
Fakat siz, onlarn tespihlerini iyi anlamazsnz. phesiz O,
halimdir ok balayandr. (sr,44)
238
RABBN TERBYE
. 239
Haberiniz olsun ki, muhakkak Allah Telnn dostlar
iin bir korku yoktur ve onlar mahzun da olmayacaklardr.
(Yunus,62)
yle bir hale gelirler ki ayrlk dnlmez hale gelir.
Benim dostlarm evliyalar unlardr ki, Benim
zikrolunuumla zikrolunur. Onlarn zikrolunuu ile Ben
zikrolunurum. (Rmuz)
phesiz kendi (emek ve) abas da grlecektir. (Necm,
40)
Allah Telnn insanda serkelii ok brakm olmas,
insann slah ve ilerlemesi iindir. nk insan noksan ve
kusuruyla ve yaplmas gereken eyi yapamamaktan dolay
pimanlk duyar ve tvbe ederek saysz ykselmelere kavuur.
Terbiye Edilmi nsanlar
a-Terbiye olur. Fakat terbiyesinin bereketi kendini amaz.
Yani kendisini insanlara faydal duruma getiremez.
Mesela; ksr insan gibi. Erginlik ana ular, evlenir,
ocuu olmaz. Aslnda bu terbiye eksik kalan bir terbiyedir.
b-Terbiye olur. nsanlara varl nimet gibidir. Bu insandan
her ey menfaatlenir. Bunlarn ii Allah Tel ile d insanlar
ile olur. Bu insann terbiyesi kemal bir terbiyedir.
Meyve niyeti ile aa dikerler.
240
Hakem olan Allah Tely, takdis ve tenzih ederim.
Allah Tel hkmeden, hakk yerine getirendir. Hkimdir,
her eyin hkmn O verir ve hkmn eksiksiz icra eder.
Hkimlerin hkimliine, hkmdarlarn hkmdarlna
hkm veren de ancak Odur. Onun hkm olmadan hibir
ey, hibir hadise meydana gelemedii gibi, Onun hkmn
bozacak, geri braktracak, infazna mani olacak hibir kuvvet,
hibir hkmet, hibir makam da yoktur.
Baz kimseler kendi idarecilerini kendileri tayin ettiklerini
sanrlar. Aslnda amirlerini Allah Tel onlarn hali zere
tayin eder.
phe yok ki, Allah Tel bir kavme ihsan etmi olduu
bir nimeti deitirici deildir, onlar kendi nefislerinde olan
deitirinceye kadar. phe yok ki, Allah Tel hakkyla
iiticidir, tamamyla bilicidir. (Enfal 53)
Raslllah sallallh aleyhi ve selem buyurdular ki;
Banzdakilere kfr etmeyin, onlar sizin hallerinizle
hallenmilerdir Bu hikmete binaen hkimler hkimine itaat
edip gerein geldii mecray grmek lazmdr. Seilenleri
seen, bizzat kendisidir.
RABBN TERBYE
. 241
242
RABBN TERBYE
. 243
Gani olan Allah Tely, takdis ve tenzih ederim.
Allah Tel ok zengin ve her eyden mstani, hibir eye
ihtiyac olmayan, her ey yannda mevcut bulunduu iin
hibir ekilde bakasna mracaat mecburiyetinde kalmayandr.
244
RABBN TERBYE
. 245
246
RABBN TERBYE
. 247
248
Muksit olan Allah Tely, takdis ve tenzih ederim.
Allah Tel btn ilerini denk, birbirine uygun ve yerli
yerinde yapan, mazluma acyp zalimin elinden kurtaran, en
stn bir adalet ve merhametin sahibidir. Her ii birbirine
RABBN TERBYE
. 249
250
[ [ ]
Mani olan Allah Tely, takdis ve tenzih ederim.
Olmas gereksiz olan eyi yaratmayan ancak Allah
Teldr. nk O ne ilerse doru ve isabetlidir ve kararlar
uygundur.
Bazen bir eyden holanmazsnz. Hlbuki o ey sizin iin
bir hayrdr. Bazen de bir eyi seversiniz hlbuki o ey sizin
iin bir erdir. Allah Tel bilir, sizler ise bilmezsiniz.
(Bakara 216)
Allah Tel iyi kul olsun veya olamasn, kullarnn bana
gelecek felaket ve musibetleri nlemek, geri evirmek de
Rabblar olarak tasarrufunu kullanr. Musibetlerini belirli
zamana erteler veya layk olduklar cezay indirir.
Bir Hadisi Kutside Allah Tel buyurdu ki,
Kullarmdan bazlarn fakir yaptm. Eer zengin yapsa
idim, kendileri iin fena olurdu. Bazlarn da hasta yaptm,
eer devaml afiyette yapsa idim onlar iin fena olurdu. Ben
kullarmn ihtiyalarn bilirim. Ona gre tedbir alrm
*Bu isimleri bir nefeste okumak gerekmektedir.
nk bu isimler topluca sm-i zamn srlarn
tamaktadrlar. Hepsi bir nefeste okunursa bir isim zikir
edilmi gibi olur.
Vekl ve ehid olan Allah Teldan baka ilah
yoktur.1
Usulne uygun ekilde, kendisine tevdi edilen ileri en
1
RABBN TERBYE
. 251
252
Evet buyruldu.
Hem de Ahmedsin? Dediler,
Ben Muhammed ve Ahmedim, buyruldu. Bunun zerine;
Biz sana bir ey soracaz, haber verirsen iman
edeceiz, dediler,
Sorunuz, buyruldu. Onlar da;
Bize Allah Telnn kitabndaki en byk ahadeti
haber ver, dediler,
Allah Tel, kendisinden baka bir ilh bulunmadna
adaletli olarak ahitlik etmitir. Melekler de, lim sahipleri de
ahitlikte bulunmulardr. O aziz, hakmden baka asla bir
ilh yoktur. (Al-i mran 18)
Bu ayeti kerime nazil oldu. Bunun zerine ikisi de
mslman oldular.
Metin ve Mecid olan Allah Teldan baka ilah
yoktur.
ok salam, kuvvet, tam bir kudrete sahip olmak Allah
Telya aittir.1 Allah Telnn kuvveti de teki sfat ve
isimleri gibi sonsuzdur. Tkenmez, gevemez, snrlanamaz ve
lye gelmez. Allah Telnn kudreti konusunda zorluk
kolaylk sz konusu deildir. Bir yapra yaratmakla lemleri
yaratmak da birdir.
Allah Tel, tam bir kuvvet sahibi olmak bakmndan,
Kavi, gcnn ok iddetli olmas bakmndan Metindir.
Zat erefli, ileri gzel olan, her trl vgye lyk
bulunan Mecid olan Allah Teldr.2
Bu isim sahibinde, azamet ve kudretinden dolay
yaklalamaz olmak, yksek huylarndan, gzel ilerinden
1
RABBN TERBYE
. 253
Vahid, Vacid ve Vli olan Allah Teldan baka ilah
yoktur.
Hibir eye ihtiyac olmayan, istediini, istedii vakit
bulan, kendisi iin lzumlu olan eylerin hi birinden mahrum
olmayan Allah Tel Vciddir.
Ulhiyet sfatlar ve bunlarn kemali hususunda kendisine
gerekli olan her bir ey, an yce olan Allah Telnn zatnda
mevcuttur.
Vahid olan Allah Tel, zat- ile tekdir. Zatnda,
sfatlarnda, fiilerinde, isimlerinde, hkmlerinde asla orta,
benzeri ve dengi bulunmayandr.
Mahlkatn ilerini yoluna koyan, eyay tek bana idare
eden ancak Vli olan Allah Tel tr.
Allah Telnn idaresi, tedbirsiz, snrsz, gerek ve
hakikidir. Her ey emri ve iradesi altndadr. Onun bilmedii
ey olmad gibi, Ondan habersiz mlknde hibir i ve
hareket meydana gelmez.
Macid ve Muteli olan Allah Teldan baka ilah
yoktur.
Kadri byk, kerem ve cmertlii bol Macid olan Allah
Teldr.
Allah Telnn kendisiyle yaknl olan kullarna kerem
ve iltifat ifadeye smaz, lye gelmez. Onlar temiz ahlak
sahibi olmaya, iyi iler yapmaya muvaffak klar, sonra
yaptklar o gzel ileri, haiz olduklar sekin vasflar
sebebiyle onlar ver, kusurlar varsa afv eder, ktlklerini
mahveder.1
1
254
Kendisinden korktuumuz her bir korku iin,
kendisinden baka ilah olmayan Allah Teldr, diye
syleriz.
Bir mslman Kelime-i Tevhidin manasn dnerek ve
temiz itikat ile sylerse, Allah Tel phesiz onu
korktuklarndan emin klar.
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
Efendimiz buyurdu ki:
Lilhe illallah syleyip de kalbinde bir arpa arlnca
hayr yani iman bulunan kimse cehennemden kacaktr.
Lilhe illallah syleyip de kalbinde bir buday
arlnca hayr yani iman bulunan kimse cehennemden
kacaktr.
Lilhe illallah syleyip de kalbinde bir zerre arlnca
hayr yani iman bulunan kimse cehennemden kacaktr.
Ebu Hureyre radiyallh anh;
Ya Rasulullah, kyamet gnnde Senin efaatin en fazla
kime olacak? diye sordu. Buyurdu ki:
-Ya Eba Hureyre, hadis bellemek iin sende grdm
hrsa gre bu soruyu senden evvel kimsenin bana
hakk yoktur. Allah Tel onlarn ortak kotuklarndan mnezzehtir
ve an ycedir. (Kasas 68)
1
O Yce yaratc gizliyi de, akta olan da bilicidir. Pek
byktr, her eyden stndr.(Rad 9)
RABBN TERBYE
. 255
256
Tm nimetleri geni ihsan ile bulduumuzdan, hamd
Allah Tel iindir diye syleriz.
Hamd, bir ihsana veya onun sahibine tazim ifade eden bir
gzel bir zikirdir. Ksmen vn ve ksmen kr ile birleen
bir tazim ifadesi iin kullanlan szdr
Raslllah sallallh aleyhi ve selem
Hamd, krn badr. Allah Telya hamd etmeyen
kretmemi olur. En faziletli zikir Lilhe illallah, en
faziletli dua Elhamdlillahtr buyurdular.
Ya Rabbi, her hamd Sen'in iindir.
Sen, gklerin ve her yerin ve bunlardaki her eyin gzetenisin.
Her hamd Sen'in iindir.
Sen, gklerin ve her yerin ve bunlardaki her eyin nurusun.
Her hamd Sen'in iindir.
Sen gklerin ve her yerin ve bunlarda bulunan her eyin
sahibisin.
Huzur ve gzel yaantmz iin, krmz Allah
Telya dr, diye syleriz.
RABBN TERBYE
. 257
Acayibimize giden ve ardmz eyler iin,
Sbhnallah syleriz.
Allah Telnn hakknda acayibimize bir ey gitmez,
nk O her trl noksanlktan mnezzehtir. Kullar hakknda
acayip bir eyde grrsek, biliriz ki her ey Allah Teldandr.
Bu zikrin hakknda yle bir rivayet vardr.
Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
Efendimize Muhacirin fakirleri gelip dediler ki:
Ya Raslallah, servet ve saman sahipleri en yksek
dereceleri kazanp, fazilet ve saadeti alp gittiler: Hem bizim
kldmz gibi onlar da namaz klyor, bizim oru tuttuumuz
gibi onlar da oru tutuyorlar. Hem de onlarn artk mallar var
da onunla haccediyor, umre yapyor, cihat ediyor, sadaka
veriyorlar. Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem buyurdu ki:
Size bir ey haber vereyim mi ki, siz onu yaptnz
takdirde hem bu hususlarda sizi gemi olanlara yetiesiniz,
hem de sizden sonraya kalanlardan hibir kimse size
1
258
Darlk ve skntl zamanlarmzda, Allah Tel bize
kfidir deriz.
Allah Tel kuluna kfi deil midir?
Seni Ondan bakalaryla korkutuyorlar.
Allah Tel kimi sapkla drrse artk onun iin bir
hidayet rehberi yoktur. (Zmer 36)
Allah Tel kulunun zannna gre muamele eder. Kul
Allah Tely nasl bilirse, karlaaca muamelede odur.
Gnahlarmz iin Allah Telya istifar ederiz.
stifara devam edene Allah Tel kuvvetine kuvvet verir.1
Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem Vallahi ben Allah
Telya gnde yetmi defadan ok istifar ve tvbe ederdim
buyurarak istifarn nemini vurgulamtr.
Allah Telnn Nuh aleyhisselma tavsiyesi de budur.
Hz. Hasan radiyallh anh ocuu olmayana istifar
tavsiye etti.
Onlar istifarda bulunduklar halde de Allah Tel
onlar azaplandrc deildir. (Enfal 33)
Raslllah sallallh aleyhi ve sellem buyurmutur ki;
Balangta bir gnah yapld zaman kalp de bir kara
1
RABBN TERBYE
. 259
bir leke olur, eer sahibi piman olur, tvbe ve istifar ederse
kalp yine parlar, istifar etmez de gnah tekrarlanrsa ederse o
leke de artar nihayet arta, arta bir hale gelir ki leke bir rt
gibi btn kalbi kaplar.
Her kim gecenin bir ksmnda, bir taraftan br tarafa
dnerek uyanr da, sonra peinden,
Lilhe illallahu vahdehu la erike leh, lehl-mlk ve
lehl-hamd, ve hve ala klli eyin kadir. Elhamdlillah ve
Sbhnallah, ve Lilhe illallahu vallah ekber. Ve la havle
ve la kuvvete illa billah, syleyip sonra:
Allahmmefir li; Allah Telm, beni yarla, derse
mafiret edilir veya dua ederse, onun duasna icabet edilir.
Abdest alp namaz klarsa, o da kabul olunur.
zntl ve sevinli hallerimizde, Maallah syleriz.
Olan eylerin hepsi Allah Telnn dilemesidir. yi
halimizde sevincimizden, kt halimizde kendimizi teskin
etmek iin, Maallah (Allah Telnn diledii oldu) deriz.
Allah Telnn diledii mstesn, phe yok ki: O, aikr
olan da, gizliyi de bilir.(Ala, 7)
Allah Tel, kmil bir irade sahibidir. Bu kinat ezeli olan
iradesine uygun olarak yaratmtr. Bu kinatta olmu ve
olacak her ey Allah Telnn dilemesi ve irade etmesiyle
olmu veya olacaktr. Onun her diledii mutlaka olur,
dilemedii de asla vcut bulmaz.1
Allah Telnn iki kula ayn tecellisi hibir zaman
olmad gibi, bir kula yapt bir tecelliyi ikinci defa
gstermez. Fakat farkn grmek mmkn deildir.
Allah Tel kullarn dardan genie karr, sevindirir.
Geniten dara sokar, znt verir. Bu hadiselerde hep kulunun
1
260
O, her gn yeni bir itedir. (Rahman,29)
Hibir ey yoktur ki, birbirine benzesin. Hatta Onu
sevmek bile herkeste ayr bir numunedir. lhi ak birdir, fakat
tecellisi farkllk gsterir.
Kaza ve kaderden ne olursa hepsi iin Allah Telya
tevekkl ettiimizi syleriz.
Kader, Allah Telnn ezelden ebede kadar olmu ve
olacak, iyi ve kt her eyin olu zamann, yerini ve her trl
zelliklerini ezelden bilmesi, ylece takdir ve tespit etmesidir.
Kaza ise, zaman gelince ezeli ilmine ve takdirine uygun
olarak eya ve olaylar yaratmasdr. Bu tariften anlaldna
gre, kader Allah Telnn ilim ve irade sfatnn bir tecellisi,
kaza da tekvin (oluturma) sfatnn eseridir.
manl insan, bana ne derece byk bir hadise gelirse
gelsin, imann verdii tevekkl ve teslimiyetle, kadere rza
duygusu ile o hadise ve musibetleri metanetle karlayabilir;
sabr ve tahamml ile gs gerebilir. mitsizlie, dmez.
syan ve feryada bavurmaz. Bu onun imannn kazandrd
g ve kuvvetten ileri gelmektedir. mansz insanlarn basit bir
hadise, kk bir musibet yznden intihar edip hayatlarna
son verecek derecede korku ve mitsizlie kapldklar ise ok
sk grlen olaylardandr.
Bizler her halimizde Allah Teldan raz olarak Ona dua
etmeli ve yardmn istemeliyiz. nk Efendimiz sallallh
aleyhi ve sellem dua ibadetin iliidir ibadet duadan
ibarettir buyurmutur. Bu sebepten dikkat edilirse grlr
ki, duay nemsemeyenler, ibadeti de nemsemezler. Dua
RABBN TERBYE
. 261
Allah Telya yaknlmz salayan ibadet iin,
Allah Teldan uzaklatran isyan iin La havle vela
kuvvete illa billah syleriz.
La havle vela kuvvete illa billah, g ve kudret ancak
Allah Telnn demektir. Her halimiz Allah Telnn emri ve
kudreti iledir. yilikte Onun yardm, ktlkten muhafazamz
Onun engellemesi iledir. Efendimiz sallallh aleyhi ve selem;
Allah Telm beni gz ap kapayana kadar nefsimle ba
baa brakma buyurarak kuvvetin idaresini Allah Telya
teslim etmeyi tavsiye etmitir.
Musibetlerimizde inna lillah ve inna ileyhi racin
syleriz.
Raslllah sallallh aleyhi ve sellemin buyurduu
Mmine eza verecek her ey ona bir musibettir hadisi
erifi gereince eza grecek her hangi bir zarara mptela
olduumuz zaman inna lillahi ve inna ileyhi raciun
demeliyiz. Bizler her halde Allah Telnz ve ona dnp
varacaz diye Allah Telya teslimiyet ile sabretmeliyiz.
Bunu yalnz lisanen deil, btn kalp ile sylemeliyiz. Bunda
kaza ve kadere rza vardr ki bu makam byk bir makamdr.
Kullar Allah Telnn koyduu kanunlar erevesinde
baz eylerle imtihan olunaca ak bir gerektir.
1
262
RABBN TERBYE
. 263
Elem ve zntlerimizde Allah Telm yardm et
deriz.1
ptila; dnya isteklerimizin zamann hadiselerine ve
olaylarna bititiinde istenmeyen ekilde olmasdr.
Doum ve lm aras ksa bir yol olmasna ramen dzenli
bir ak grlmez. Allah Tel bir ekilde kulunu imtihan ve
skntlardan geirir.2 Kulun ise Allah Tely snamas hi
yoktur.
Sevgilinin ac ikramn kabul etmeyen, sr perdesinin
almasn beklemesi bo hevestir.
nsanda istekler bittiinden kederde kalmamtr. Ne
zamanki nefis dnyaya meylederse kederler balam demektir.
ptilaya sabr ile varlan yol en kestirme yoldur. ocuu
ana stnden keser gibi nefsin houna giden rahatlk hissinden
uzaklamaldr. Rahat insan gaflete iter. Maddi ve manevi
halimize kanaat edip maneviyattan ayrlmamaldr. nsan her
bir sknty ganimet bilip Allah Telnn kemalat yoluna
kendisini sevk ettiini bilmelidir.
Yanmadan pimek olmaz.
Bizlere den musibetin ilk annda sabr ile Allah Telya
ynelmeli;
Bundan ncekiler geti, bu da geer Ya H demeliyiz.
Mslmana iptila bir sermayedir. Kemal derecesini
1
264
RABBN TERBYE
. 265
[ ]
Ey Allah Telm Seni ahit klarak geceledik.
(sabahladk)
Allah Telm bizler geceye dhil olduumuz zaman
ulhiyetini ikrar, rububiyetini itiraf, birliini ispat ettiimize
Seni ahit klarz;
Bizim bu halimize vakf olduuna kalben inanyoruz;
demektir.
Meleklerini de ahit klarak geceledik. (sabahladk)
Ar-n tayan meleklerini de ahit klarak geceledik.
(sabahladk)
Nebilerini de ahit klarak geceledik. (sabahladk)
266
Btn mahlkat
(sabahladk)
da
ahit
klarak
geceledik.
ahadetimiz Senden baka ilah olmayan Allah Tel
olduundur.
Eer gkler ile yerde Allah Teldan baka ilahlar olsa
idi elbette ikisi de fesada uram olurdu. Arn Rabbi olan
Allah Tel, onlarn vasf ettikleri eylerden ycedir(Enbiya
22)
ahadet ederiz ki, Zat-nda birsin, ortan da yoktur.
Onunla Allah Tel ile birlikte hibir ilah yoktur. Eer
olsayd her ilah kendi yarattn kabullenir ve korurdu.
Mutlaka birisi dierine galebe eder stn gelirdi. (Mminun
91).
Hkimiyetin en esasl ve vazgeilmez kanunu,
bamszlktr. Bu ortak ve baml olmaktan kurtulmak ile
olur. Ortak sahibi iradesizdir. Eer uyum olmaz ise istikrar
kaybolur ve dzen bozulur. Allah Tel lemi istikrar iinde
ynetiyorsa bunun bir sebebi her konuda tek g ve kudret
sahibi olmasndandr.
De ki; Allah Tel birdir (hlas 1)
Yine ahadet ederiz ki, Allah Telnn salt ve selam
li ve ashab zerine olan Hz. Muhammed Mustafa
Efendimiz Senin kulun ve rasulndr.
RABBN TERBYE
. 267
G ve kudret yalnz yksek ve byk olan Allah
Telnndr.
Bizim bu ahadetimiz Allah Telnn yardm ve kudreti
iledir.
ahit getirmedeki hikmet, davann kuvvetine ve
samimiyetin izhar iindir. nk davasnda zayf olan
ahadetten ve ahitten kanr. Allah Tel bile kyamet gn
kulun her halini en ince ayrntsna kadar bildii halde azalarn
kula ahit olarak getirecektir.
Nihayet oraya geldikleri vakit onlarn aleyhine ne ilemi
olduklarna dair kulaklar ve gzleri ve derileri ahitlikte
bulunmu olurlar. Derilerine derler ki:
Ne iin aleyhimize ahitlik ettiniz? Derileri de, derler ki:
Her eyi syleten Allah Tel, bizi syletti. O sizi ilk defa
yaratt ve O na dndrleceksinizdir. Sizin aleyhinize ne
kulaklarnzn ve ne gzlerinizin ve ne de derilerinizin ahitlik
etmesinden saknmyordunuz. Lakin zannetmitiniz ki, Allah
Tel, sizin yaptklarnzdan birounu bilmez (Fussilet 20
2122)
1
268
Ey dnyada Rahman, ahirette Rahim olan Allah
Telm.
Rahman, Allah Telnn bir ismi olmak itibar ile manas
ezel ve ebedi iine alr. Bu cins rahmet kullardan olmas
dnlemez.
Rahim ise Ona has olmadndan ezeliyeti gerekli deildir.
Bu cins merhametin kullardan olmas mmkndr. Demek
rahmeti rahman artl iken, rahmeti rahimin art yoktur.
Rahmaniyet ezele, rahmiyet ebede bakar.
Mahlkat, merhameti nce rahmaniyeden, sonra
rahimiyeden alr. Bu noktaya iaret iin dnyann rahman,
ahiretin rahimi denilmitir.
Allah Tel dnyann da, ahiretin de hem rahman, hem
rahimidir. Fakat her ikisinde ncelik dnya yn ile rahman,
ahiret yn ile rahim olduuna iaret iin Dnya rahman ve
Ahiret rahimi denilmitir ki hem mminlerin, hem kfirlerin
rahman ve yalnz mminlerin rahimi denilmesi de bu
nedendir.
Allah Tel rahman sfatnda rahmeti umumidir. Bu itibar
ile rahmani rahmetinden hi bir mahlk mahrum kalmaz. Fakat
ilk yaratl beenme ile deil, yalnz rahmaniye ile husule
gelir. Tan ta, aacn aa, insann insan olmas byle bir
rahmetin eseridir. Bu noktadan lemde her ey Allah Telnn
rahmeti rahmaniyesine gark olmutur. Canlsndan canszna,
tandan aacna, bitkisinden hayvanatna, hayvanatndan
insanlarna, mmininden kfirine, melaikesinden eytanna
varncaya kadar lemlerin hepsi rahmeti rahmandan istifade
eder.
Allah Telnn alana, almayana bakmadan rahmeti,
rahmaniyedir. alanlara altklar iinde mkfat vermek
rahmeti rahmiyedir.
Buna gre rahmeti rahmaniye olmasayd, mahlkat
yaratlmaz malik olduklar gten mahrum kalrlard.
RABBN TERBYE
. 269
Allah Telm, gnahlarmz mahvet.
Gnahlarmz af ederken kendimize dahi unuttur. lerimiz
ferahlansn demektir. yle gnahlarmz vardr ki, biz bile
hatrlamaktan ireniriz.
Allah Telm, bizi mafiret et.
Mafiret olunan gnahlarmzn varln hissettirerek Sana
kran ve kulluumuzun artmasna sebep ol, demektir. nk
minnet ve teekkr itaat ve hizmeti artrr. Kul daha ok ibadet
ederek Allah Telnn rzasn kazanr.
Sevgiliden gelen haber, sana verilen hizmettir.
Allah Telm, bize ac, merhamet et.
Sana layk kul olamayacamzdan, bize rahmetini indir.
nk btn mahlkat ancak rahmetinle hidayet bulacaktr.
Ktle ktlk etmek kullarn vasfdr. Allah Tel ise
kullarna kar ktlk etmeyecektir. Cehennem azab ise
Allah Telnn kullarn birbirindeki hakk tahsil etmesidir.
nk aczin kuvvetliye faydas ve zarar olmaz. Bir kulun
Allah Telya isyannda bile salih kulun hakk vardr.
nk gnahn zarar yapana olduu gibi evreyededir.
270
nk Sen merhametlilerin en merhametlisisin.
Allah Tel kuluna gelecek zarar kaldrarak onu emniyete
ald gibi, diledii zamanda istemeden kuluna layk olsun
olmasn ltufta bulunur.
Allah Telnn emirlerini tutup, yarattklarna merhamet
etmek en gzel yoldur.
Merhamet eden, merhamet olunur.
f olan Allah Telnn ismi ile istiyorum.
Dertlerin sahibide, ifa vereni de ancak Allah Teldr.
Kfi olan Allah Telnn ismi ile istiyorum.
Daha ncede bahislerde getii zere eyadaki eksikliin
tamamlaycs ve destei yalnz Allah Teldr.
Mahluka den Allah Teldan istemeyi bilmesidir.
Allah Teldan istemeyi bilmeyip de Allah Tel bana
yardmn gndermedi diyen ancak yalanclardr.
steyenlerin hibir zaman bo evrilmeyecei kap Allah
Telnn kapsdr.
RABBN TERBYE
. 271
Muf olan Allah Telnn ismi ile istiyorum.
Tvbeleri kabul eden Allah Teldan baka kim olabilir.
Hatay kendi nefsinde bulanlarn gnahlarn af etmek Allah
Telnn kendini mecbur ettii hususlardandr.
Allah Tel, O zattr ki, kullarndan tvbeyi kabul eder ve
gnahlardan afv eyler ve ne yaptklarnz bilir.(ra 25)
Her kim bir ktlk yapar veya nefsine zulmeder de sonra
Allah Teldan mafiret dilerse Allah Tely ok
balayan, pek esirgeyen bulur (Nisa 110.)
[3]
smi ile beraber olduumuz da yerdekiler ve
gktekiler bize zarar veremedii Allah Telnn ismi ile
istiyorum. O her eyi bilen ve iitendir.
Allah Tel, O zatdr ki, gkleri ve yeri alt gnde
yaratt, sonra ar zerine istiva buyurdu.
Yerde dhil olan eyi ve ondan kan eyi ve semadan
iniveren eyi, ondan ykselen eyi bilir.
O, her nerede olsanz sizinle beraberdir. Allah, ne
ilediinizi hakkyla grcdr (Hadid 4)
lemleri yaratan kendine ynelenleri ve dostlarn
dmanlar karsnda korur ve isteklerini yerine getirir. Allah
Telnn
Kim benim dostlarma dman olursa, onlara harp ilan
ederim buyurmas bunun en ak misalidir.
[7]
Allah Tel en hayrl koruyucu ve merhamet
272
Onlar Allah Tel, arkalarndan kuatcdr. Hayr o,
yalanladklar, eref ve kadri pek byk olan, bir
Kurandr. Korunmu olan bir levhadadr. (Buruc 2022 )
Bu ayetin manas; Allah Tel btn mahlkat hkm
altna alm, amel kitaplarn arkalarndan verecek, onun
ilminden, kudretinden kp kurtulmalarna imkn yok,
demektir.
Kfirler yalanlyorlar, fakat bunlar anlatan bu kitap yksek
anl bir Kurandr. Kitaplar iinde eref ve an en yksek;
slubu hepsinden li, thmetten ar, iman ile okunup amel
edilmesi lazm gelen bir kitabdr. Kuran Levh- mahfuzdadr.
Allah Telnn korumas ile tahriften, yanllktan korunmu,
bir levhada sabit ve mahfuzdur. Bu levha, buyrulduu zere
btn eyann yazld asl sahifedir. Onun ve kitaplarn asl
olan ise Allah Telnn ilmidir.
Buna gre btn mahlkat Onun ilminden ayr olmad
gibi, olan ve bitecek her eyi kendi ilminde sakl tutmaktadr.
Namazlara ve orta namaza devam ediniz. Allah Tel iin
RABBN TERBYE
. 273
(Bakara 238)
274
RABBN TERBYE
. 275
276
RABBN TERBYE
. 277
Hi bir nefis yoktur ki, onun zerinde bir gzetici
olmasn. (Tark 4)
Her nefis zerinde mutlak koruyucular vardr. Onu her
halinde btn varl ile fiilerini ve ona ynelen her eyi grr
gzetir, hepsi onu korumak iin, hareket ederler. Levhi
mahfuzu da koruyan da Allah Teldr.
Bir nefis ne kadar yksek olursa olsun her halinde,
zerinde bir muhafz bulunmaktadr. nsan hi bir zaman kendi
278
Allah Tel ne gzel koruyucudur.
Her eyin bir muhafz vardr. Muhafzlarn muhafz ise
Allah Teldr.
Kinat koruyan Allah Telm, bizi muhafaza kl.
Mahlkat her an Allah Telnn korumas altndadr. Eer
bir an Allah Tel tasarrufunu ekmi olsa dzen bozulur ve
lemler birbirine girer. te Hkim-i Mutlak muhafazasnda
tutarak kendi varlnn hakikatini gstermektedir.
RABBN TERBYE
. 279
280
RABBN TERBYE
. 281
282
Ya Muhammed sallallh aleyhi ve sellem de ki;
Uhuda kmayp da evlerinizde yani Medinede bulunsa idiniz
lmleri yazlm olanlar, her halde devrildikleri yerlere kacaklar,
yine ldrleceklerdi
nk takdiri lah deiecek deildir. Bundan dolay Allah
Telya sui-zanda bulunmamaldr. Allah Tel bunlar mminlere
inayeti olmadndan deil, nice hikmeti gstermek, imtihana ekmek
ve kalplerinizdeki gizli eyleri vesveseleri, pheleri, gnahlar
temizlemek iin byle yapmtr.
Allah Tel sinelere saklanan ve onlardan ayrlmayan fikirleri
bilir. mtihana ekmesi de bilmediinden deildir. Bunda Rabblk
srlar vardr, bununla mminleri belirler, mnafklarn da halleri
meydana kar.
RABBN TERBYE
. 283
Onlar ki, Ey Rabbimiz; biz muhakkak iman ettik, artk
bizim iin gnahlarmz bala ve bizleri o ate azabndan
koru, derler.
Onlar, sabr eden, sadk olan, ibadetlere devam eden,
infak eden, seher vakitlerinde de istifarda bulunanlardr.
Allah Tel, kendisinden baka bir ilh bulunmadna
adaletle kaim olarak ahitlik etmitir. Melekler de, lim
sahipleri de ahitlikte bulunmulardr. O aziz, hakmden
baka asla bir ilh yoktur.
phe yok ki: Allah Tel katnda din, slamdan
ibarettir. (Al-i mran 1619)
Hakiki ahit ancak Allah Teldr. Allah Teldan baka
hi bir lim ne kendine, ne de dier eyaya tamamen ahit
deildir. Ben, benim diyebilen insann bile nefsine ahadeti tam
ve mutlak deildir. nsann kendisinde bilmedii, ahadet
edemedii nice gerekeler vardr. nsann gerek kendinde gerek
eyada hakikaten bilebildii bilgileri, ahadeti sezebildii
eyler kadardr.
nsanda hakiki bir ilim varsa, o da Allah Telnn
bildirdii lhi ilimdir. nk bu ilim gerek kendisine ve gerek
eyaya olan ilimlerin hepsinin asldr. Bundan baka her hangi
bir ilimde kmillik yoktur. Nefislerinde Hakk Tealann bu
ahadetini sezemeyenler limde olamazlar.
Allah Tel lhiyetine, birliine kendisi de ahadet
etmi olmakla ile slamn Allah Telnn dini olduunda
pheyi kaldrr.
te slam dini Allah Tel ile kullar arasndaki
birliktir. Meleklerin ve ilim ehlinin, dini de budur. limde
bundan baka bir din yoktur.
slam dinin ba ilmi hak, hak ilmin ba da slamdr.
284
Artk akamladnz vakit ve sabahladnz vakit
Allah Telya tenzih ve tesbihte bulunun.
Hamd, gklerde ve yerde Ona mahsustur ve gndzn
nihayetinde de ve le vaktine vardnzda da, Allah
Telya tesbihte bulunun.
lden diriyi karr, diriden ly karr ve yeri
lmnden sonra diriltir. te siz de ylece karlacaksnz.
(Rum 1719)
Tenzih, kalp ile veya onunla beraber dil ile olur. nk
insan, kalbinden bir eye itikat edince, dilinden zahir olur.
Syledii zaman da doruluu, fiilerinde aa kar. Lisan,
kalbin tercman, amel de lisann burhandr. Amellerin en
faziletlisi ise, lisan ile zikri ve kalp ile niyeti tayan namazdr.
Onun iin namaz hem zikirdir, hem bir tenzih ve
tesbihtir. Tesbih denilince her trl zikri iine alan namaz akla
gelmelidir.
Onun iin burada zamann ahirete doru akn gsteren en
mhim anlar takip eden bereketli be vakit namazn saatleri
aklanmtr.
RABBN TERBYE
. 285
[ 10]
yi iiten ve iyi gren Allah Telm.
On defa okunacaktr.
Allah Tel iitir. Kalplerimizdeki szleri ve iitilmek
anndan olan her eyi iitir. Her hadiseyi ayn derece ak
olarak iitir.
Allah Tel herkesin gizli ak yaptn ve yapacan
grp durmaktadr. Karanlklar O'nun grmesine mani olamaz.
Karanlk gibi, yaknlk uzaklk, byklk kklk gibi
insanlarn grmelerine engel olan eyler de O'nun grmesine
mni olmaz.
phe yok ki, ben, benim Rabbim ve sizin Rabbiniz
olan Allah Telya tevekkl ettim.
Hi bir hareket sahibi canl yoktur ki, onun
pereminden tutan ancak Odur.
Muhakkak ki, benim Rabbim dosdoru bir yol
zerinedir. (Hud 56)
Sizin de, benim de Malikim, Efendim Odur, Onun irade
ve dilemesi olmadan, sizden bir fayda, ne de bana bir zarar
eriebilir, nk hi bir dabbe (bir deprenen) yoktur ki O,
Onun pereminden tutmu olmasn. Ben her halimde Allah
Telya tevekkl ettim. Onun emniyetine dayandm. Allah
Tel Rabbim ve Rabbinizdir, demektir.
286
Biz niin Allah Telya tevekkl etmeyelim ki, bize
yollarmz dosdoru gstermitir.
Elbette bize yaptnz eziyetlere sabrederiz.
Tevekkl edenler de artk, Allah Telya tevekklde
bulunsunlar.(brahim 12)
Her halimizde tevekkl etmek zerimize vaciptir. Kulun
bandaki skntlar olgulamann olaca iaretidir.
RABBN TERBYE
. 287
Eer Allah Tel sana bir zarar dokundurursa artk
ondan baka onu bir giderecek yoktur.
Eer sana bir hayr dilerse artk onun ltfunu ret
edecek de yoktur.
Bunu kullarndan dilediine eritirir ve O
balayandr, esirgeyendir. (Yunus107)
288
Yeryznde hibir yryen hayat sahibi yoktur ki,
onun rzk ancak Allah Telya aittir.
Onun duraca yeri de, emanet braklacak yeri de bilir.
Hepsi de apak bir kitaptadr. (Hud 6)
Yerde hi bir dabbe: yani deprenen hi bir hayvan yoktur
ki, her halinde rzk Allah Tel zerine olmasn. nsan da bu
snftandr. Yani gerek insan, gerek hayvann rzk, kuvveti,
gdas, btn geimi Allah Telya aittir. Allah Tel
yaatmak istemedii vakitte rzk kesiverir. O kesince kimsenin
vermesine imkn ve ihtimal yoktur. Fakat yaatmak istedii
mddete de btn lem mani olmaa alsa yine gnderecei
rzk gnderir.
Her birinin duraca yeri de, emanet braklacak yeri de
bilir. Sulbn bilir, rahimini de, yata yeri, lecei yeri de,
vaktini de bilir. Hep bunlar bilir ve ona gre rzkn verir.
Hepsi bir Kitab- Mbindedir.
Btn dabbeler, rzklar, duraca yeri de, emanet
braklacak yeri levh- mahfuza yazlm, bu kitab grebilen
Melekler, o yazy aktan aa okur anlarlar. te Allah
Telnn ilmi, kudreti byle geni ve kaplaycdr.
nsan rzkn Allah Teldan istemeli ve rzk iin deil,
Allah Tel iin almaldr.
Rzk meselesi o kadar endie edilecek bir ey deildir.
Allah Teldan bakasndan rzk beklemek, boa emek sarf
etmektir.
RABBN TERBYE
. 289
Allah Tel, insanlara rahmetten neyi aarsa sonra
onun iin tutacak yoktur.
Neyi tutarsa artk bundan sonra onu salverecek
yoktur. Aziz, Hakm olan Odur. (Fatr 2)
Ant olsun ki, onlara soracak olsan,
Gkleri ve yeri kim yaratt? Elbette diyeceklerdir ki;
Allah Tel. Deki;
O halde grdnz m?
Bana haber veriniz. Allah Teldan baka kendilerine
ibadet ettiiniz eyler, eer Allah Tel bana bir zarar
290
Allah Tel, bunu size srf bir mjde olsun ve
kalpleriniz bu sayede rahatlasn diye yapt. Zafer, yalnzca
mutlak g ve hikmet sahibi Allah katndandr. (Al-i
mran 126)
Allah Telnn koyduu kanunlardan biri de, kulun artk
tkendii yerde ona yardm etmesidir. nk aresizlikte
kuluna yardm etmemek yce anna yakmaz. Kullar zerine
teklifte bulunurken gleri miktarnca ister. Gcn at
zaman Zat- devreye girer.
O da Rabbine dua etti. phe yok ki, ben malbum,
artk intikam al, diye niyazda bulundu. (Kamer 10)
[3]
Kf Ha Ya Ayn Sd, Ha Mm Ayn Sn Kf.
defa okunacaktr.
Hz. Ali radiyallh anhn rivayetine gre bunlarda sm-i
zam srlar vardr. iddetli zamanlarda bu isimler ile Allah
Telya dua edilmelidir. Srlar ok olan bu isimlerden istifade
etmek iin, kalbin inanmas ve istenen eyin Allah Tel
yannda muteber bir ey olmas gereklidir.
Hz Ali radiyallh anh Ercze Kasidesinde buyurdular ki;
Ey talip; ona ulamak istiyorsan arif ol, cahillerden olma.
Ona ait olan naslar yerli yerince koy, baka bir eyde kast
RABBN TERBYE
. 291
etme.
Allah Telya kar korkun olsun. Bir kimse smi- Azam
yerine kor ve dua ederse bilmeli ki kinat onunladr. Onunla
tutunur ve her i onunla hallolur. Ondan faydalanmann tek
art inanman ve kabullenmendir.
nancnda zayflk olursa, onun bykl zayfla dner.
Bu isimler, azametine yemin olsun ki; Rabbm tarafndan
inan sahibine verildi. Bunlarn ok byk olduunu kabul et.
Hidayetine vesile olur. Bu harfleri heceleyerek teker teker yaz.
Hkmdarlar sabah fakir olarak kaldrr.
Kutsi Dua Bahiyyede sm-i zam srlarndan ok
bahsedilmektedir. Asl hedef isimleri yeri ve zamanna gre
zikir etmektir. Bu nasip meselesidir. alp ermek isteyenler
ok olmasna ramen az kii bu devlete ermitir. Bu yolun
rehberi Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi ve sellem
Efendimiz ve dostlardr.
Allah Telm, bizi dmanlarn errinden koru ve
bize rahmet et.
O, Allah Teldr.
Allah Tel, birlii ile taptmz, azameti ile mminlerin
kalbinde yer tutandr. Onun zikri ile kalpler terbiye olur ve
fena makamlarnda yol alnr.
292
RABBN TERBYE
. 293
Allah Tel Hbirdir.
Allah Tel, her eyin i yznden, gizli taraflarndan, en
knden en byne kadar btn eya ve hadiselerden
294
Allah Telnn sz haktr ve sura frlecei gn
mlk Onundur.
Gizli olan da ak olan da bilendir.
O hikmet sahibidir, her eyden haberdardr. (Enam 73)
Allah Telnn bize vahyettii szlerin hepsi
gerekleecektir. Bu iman ile Ona ynelip yardm isteriz. Asl
etin gnler kyamet gn olacaktr.
[3]
Hannn ve Mennn olan Allah Telm.
Hannn, geni rahmet ve karlksz iyilik eden, kullarn
zarar veren eylerden himaye eden, kendinden yz evirenin
dnn kabul buyuran, hatasn kulun bana kakmayan
demektir.
Mennn, kullarna inam ve ihsann minnetsizce layk olup
olmamasna bakmadan istemesinden nce veren demektir.
Bu iki isim 99lk Esma-l Hsna ierisinde gemez.
Lakin bu iki ismin zikrine alanlar srrn grnce hayretler
iinde kalrlar. yle ki dua iinde zikredilsin de o dua ret
olsun. Tecrbe ile sabit olduu mahede edilmitir.
adet okunmaldr.
Yeri ve gkleri yoktan var eden Allah Telm.
Zatnda, sfatnda, fiillerinde, emsali grlmemi olan ve
benzeri olmayan eyleri yaratan ancak Allah Teldr.
Allah Tel yok olan bir eyi alma ve aratrma
RABBN TERBYE
. 295
[3]
Hayy ve Kayyum olan Allah Teldr.
Hayy, diri demektir, yle bir diri ki, her eyi bilen ve her
eye gc yeten demektir.
Allah Tel iin lm dnlmez. Daima hazr ve
nazrdr. Yaayan mahlkatn hayatn veren de Odur. O
olmasayd hayattan eser olmazd. Var olann muhta olduu
Vcut-u Mutlaktr.
Kayyum, her ey zerinde kaim, eyay ayakta tutan
demektir.
Bir baka manas da, bir eyin kyam, yani, varlk sahibi
olarak durabilmesi neye bal ise, onu veren demektir.
Allah Tel her eyin takdir edilen vaktine kadar durmas
iin sebeplerini ihsan etmitir. Onun iin her ey Hak ile
kaimdir. Allah Telnn bir an tasarrufunu ektii tasavvur
olunsa idi lem helak olurdu.
defa okunmaldr.
[7]
Zl-Cell ve Zl-krm olan Allah Telm.
Allah Tel byklk ve kerem sahibidir.
Celal; byklk, ululuk manasnadr. Byklk alameti
olan ne kadar kemaller varsa hepsi Allah Telya mahsustur.
Allah Tel ayn zamanda byk bir fazl- kerem sahibidir.
Mahlkat zerine akp tamakta olan sayya gelmez, snr kabul
etmez nimetler hep Onun ihsan ve ikramdr. O nimetlerin
zerresinde olsun hi kimsenin hakk yoktur. Bu isimleri
mahlkat iin dnmek mmkn olmayan eylerdir. Bu iki
isimde sm-i zam srlarnn olduu rivayeti vardr.
Yedi adet okunmaldr.
296
Allah Telm, azamet-i Lahtiyen ile Senden beeri
tabiatmzn
hayvaniyetini,
ftratmza
dnmesini
istiyoruz.
Laht; keyfiyeti, belirtisi olmayan gzlerin idrakinden gizli
olan demektir. Hu ismi buna iaret eder. Yani O, zat-nn
bildii, bizim bilmediimiz gibidir.
O, Odur.
Bu sfatla Allah Teldan istenmesi srrna bizim vakf
olamadmz bir hal yine ayn zellikten zahir olacandandr.
nsan yaratlta melek ve hayvan tarafn haiz olarak
dnyaya gelir. Fakat Allah Telnn yardm ile hayvan
tarafn terbiye ve tahvil ederek, melekiyet sfatna erer. Burada
deitirilmesi istenen kt ahlakn, gzel ahlaka tahvili ve
ftratn bozulmamasdr. nk nefis babo braklrsa asz
meyve aalar gibi, meyvesinden yoksun veya olgun olmayan
meyveler verir.
Byklar, trnaklar kesmek, koltuk ve kasklar temizlemek
vb. ftrat amellerindendir. Bunlar bile terk edildiinde
noksanlklar zuhur eder.
Mesela, Ben srailde erkekler byklarn uzatmaya
balaynca kadnlar zinaya ynelmilerdir. nk kadn tabiat
uzun by sevmez. Bu sebepten dolay Raslllah sallallh
aleyhi ve sellem bir eyi tavsiye etmise bunda ancak bir hayr
ve hikmet aranmaldr.
Nefis terbiye edilmedii zaman insann ftrat bozulur.
Kadna erkek huyu verirsen sevici, erkee kadn huyu
verirsen lti olur.
Ancak yaratltaki noksanlk tedavi olmaz. Blble
glistan, bcee plk gereklidir.
Asl noksan olann, halleri de noksandr.
RABBN TERBYE
. 297
Allah Telm ruhlarmz ulviyette olan meleklerin
katna karman isteriz.
Burada asl istenilen ey yaratl ulviyet ve sfliyyet olan
insann tercih yndr. Katade (ks) demitir ki; melekler
akldan, hayvanlar ehvetten, insanlar akl ve ehvetten
yaratlmlardr. nsanda hangi yn galip olursa insan o hal
zere olur.
Bir baka manada, melekler ulviyet ve sfliyyet ile memur
olduklarndan dolay kt kiileri cehenneme, iyileri cennete
ulatrrlar.
Allah Tel kullarna ihsanlarn kat kat artrr, kendine
dost seer. Bu ihsanlarndan kendisini bile haberdar etmez.
mam Rabban (ks) buyurdular ki;
Allah Tel dostlarn yle saklamtr ki, zahirleri bile
kalplerindeki kemalattan habersizdir. Nerede kald ki,
bakalar onlarn halini bilsin
Halleri deitiren Allah Telm, hallerimizi iyi ve
gzel olanlara evir.
Manasndan da anlalaca zere; kul avam snfndan ise
kt huylardan iyi huylara, havastan ise ileri makamlara
ykselmesi olarak gerekleir. nk Ebrarlarn iyilikleri,
mukarrebler yann da gnah gibidir sz bu gerei
gstermektedir.
Raslllah sallallh aleyhi ve sellemin
Ben gnde yetmi kere istifar ederim demesi
Efendimizin gnahkr olmasndan olmayp, terakki eden hali
sebebi iledir. Maneviyat yolunda nefsin terakkisi,
mkellefiyetin artmasna sebep olur. Nimetin ziyadelemesi,
298
Allah Telm Seni hamdin ile takdis ve tenzih
ederim.
Allah Telnn anna layk olan tesbih yine zat-
tarafndan olan ile olabilir.
Allah Telnn krn yine Allah Tel ile yapabiliriz.
Acizin, mutlak zerinde bir keyfiyeti olmaz. Sakalnn
beyazlamasna mani olmayan insan neye gc yetebilir.
Senden baka ilah olmadna ahadet ederim.
stifar ederim ve tvbem sanadr.
Bu dua hakknda u rivayet vardr.
Abdest bitiminde ba ge ynelmi olarak okunursa
cennetin sekiz kaps alr. Dilediinden gir diye seslenilir.
Mahlkat yaratlmazdan nce nuru yaratlan
Raslllah sallallh aleyhi ve sellemin zerine salat ve
selam olsun.
Btn mevcudat Hz. Muhammed Mustafa sallallh aleyhi
ve sellem Efendimizin hrmetine ve Onun nuru anndan
yaratlmtr. Bu bir hakikattir. Hakikat- Muhammediye ilk
yaratlta var olan ve btn varln esas olan zattr. Buna
sm-i zamda denir ki, Hz. Muhammed Mustafa sallallh
aleyhi ve sellem Efendimizdir.
RABBN TERBYE
. 299
Hz. Muhammed sallallh aleyhi ve sellemin bu
leme terif buyurmas rahmettir.
Mminlerin terakkisine ve Allah Telya yaklamalarna,
kfirlerin ise azaplarnn tehir veya teciline sebep olmutur.
nk Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem dnyaya terif
buyurmadan nce Gazab- lahi tecelli edince azap peinen
gelirdi.
Allah Telm, mahlkatndan geenler ve kalanlar
saysnca Raslllah sallallh aleyhi ve selleme salt ve
selam ederim.
Kutsi Dua Bahiyye okuma an itibar ile gemi ve
gelecekler saysnca Efendimiz sallallh aleyhi ve sellem e
dua ederiz demektir.
Darda kaldn m, yolda kaldn m, dmann oldu mu,
imtihanda, zor ilerinde; Sallallah al Muhammed
demelidir. Gnenli Mehmet Efendi (ks)
Allah Telm geen ve kalanlar ister mmin olsun,
ister kfir olsun, saylarnca salt ve selam ederim.
Saylarn sonsuzluu ve snrlar (boyutlar) kaplayan
salt ile Raslllah sallallh aleyhi ve selleme salt ve
selam ederim.
Allah Telnn bildii saylar ve boyutlar ile salt ve
selamda bulunurum demektir.
300
Balanglar ve sonlar olmayan, tkenmeyen,
okunduka artan salt ile salt ve selam ederim.
Zat-nn Fahri lem Muhammed Mustafa sallallh
aleyhi ve sellem Efendimize devaml durmakszn ettiin
saltn ile salt ve selam ederim.
Muhakkak ki, Allah Tel ve melekleri Nebi zerine
saltta bulunurlar. Ey iman etmi kimseler Onun zerine
saltta, teslimiyetle selamda bulunun.(Ahzab 56)
RABBN TERBYE
. 301
Yine, saylarn sonsuzluu ve snrlar (boyutlar)
kaplayan salt ile bu saydklarmn zerine tekrarm
olsun.
Rabbin, izzet sahibi, onlarn (kfirlerin) isnat ettikleri
vasflardan mnezzehtir.
Selam Rasllerin zerinedir.
Hamd, lemlerin Rabbi olan Allah Tel iindir.
(Saffat 180182)
Bir hadiste Efendimiz sallallh aleyhi ve selem
buyurmutur ki:
Her kim kyamet gn ecirden tam lekle lmek
sevindirecekse meclisinin sonunda kalkaca sra bu ayetleri
okusun.
[3]
Ey Rabbimiz, bizden kabul buyur.
phe yok ki Sen iitensin ve bilensin. Tvbelerimizi de
kabul buyur.
phe yok ki sen merhametlisin, tvbeleri kabul
edensin. (Bakara 127128)
302
defa okunacak.
[3]
Allah Telm, btn hayrlar verdiin gibi, er olan
her eyden saknmamz bizlere nasip kl.
defa okunacak.
nsana hayrn ve errin ne olduunu renmesi farzdr. Bu
renmenin faydas insann kendine olduu gibi bakasna da
vardr. Allah Teldan bir ey istemek iin, o eyin bilgisine
kavumay da Ondan istemek lazmdr.
slamiyet, insanlarn saadetine alanlar, kendini
kurtarmaa alanlardan, daha stn tutmaktadr
lim renen kimse, nefsine uymakla kendine zarar yaparsa
da, herkes onun ilminden faydalanr. Kendini yakarsa da,
bakalarnn kurtulmasna sebep olur.
Her eyin cehaletinden ilmi daha hayrldr.
Hz. Ali radiyallh anh erri erden kurtulmak iin
renin buyurdu.
Allah Telm Muhammed sallallh aleyhi ve sellem
ile Muhammed sallallh aleyhi ve sellemin mmeti
zerine rahmetini ve bereketini, Sana malum olan eyler
saycnca gzmz ap kapaynca ve nefes al ve veriteki
her anmzda dileriz.
defa sylenecek.
defa yine bilinen bir salvat okunacak1
1
Bir iin olmas iin yedi gnde yedi defa Salvat okunmas
uygundur.
RABBN TERBYE
. 303
Allah Telm, bize dnyada ve ahirette de iyilik ver
ve bizi ate azabndan koru der. (Bakara 201)
Hasene, insann nefsinde, bedeninde, hallerinde kavuunca
sevin duyaca nimettir.
Kelime manas ise; gzel ve gzellik demektir. Esasen
hasen; gzel, srur ve rabet olan her hangi bir ey demektir.
Bunun iin yalnz dnya iyilii istemek akl ii deildir.
Basiret sahipleri Ya Rabbi hem dnyada ve hem de
ahirette iyilik ver derler ve hatta bu kadarla da kalmayp,
cehennem azabndan snarak, talep ve dua ederler.
Dnya ve Ahiret haseneleri nelerdir?
Dnyada shhat, her eye gc yetmek ve hayrl iler.
Ahirette de ise sevaptr.
defa okunacaktr.
Daha sonra Kutsi Dua Bahiyyenin bitiminde;
1-adet Fatiha-i erif
3-adet hls- erif
3-Salvat- erif; okunur.
Kutsi Dua Bahiyyenin banda zikredilen gibi hediye
yaplr.
Allah Telm yazdmz aklamay eksik ve noksanlar
ile kabul buyur. Elhamdlilahi rabbil lemin.
Hkm ve bek ancak Allah Tel nndr.
26.06.2005
Esenler / stanbul
KASDE- ERCZE
KASDE- ERCUZE1
BSMLLAHRRAHMANRRAHM
Hamd; li, sadk, bir, tek, lim, rzk veren, melik, kuts,
celal sahibi, rzklar ve ecelleri takdir eden, ilm-i kllyeye
sahip olan, benzeri olmayan, celali byk olan, kaderleri takdir
eden, denizleri, karalar kadar yaratan, Onun iin Zat'na sfat
olarak celal isimi verilenedir.
Ona kimse benzeyemez, nimetleri toplanp saylamaz,
yaratlanlar hkmn deitiremez.
O ltfu ihsan ile insana bilmediini retti. Yakin
derecesinde olan hakikati bize ulatrd.
O Yce Rab zatyla birlii ile tek oldu. Gizledii ilmide
dilediine balad. Elin de toplad kudreti istediine verdi.
lemin zerrelerinden kavimleri seti. Kader kalemini
iyilikle hareket ettirdi. Hakikat varidatlarn insana ykledi.
Sonra doru yola Elest Meclisinden beri hidayet etti.
Biz buna ahidiz.
nsanlar verdiiniz sz unutmayn.
Hamd, bizi dalaletten hidayete sevk eden ve bu yolu
seenedir. Salt ve selam kesintisiz, bizlerden kadri ve kymeti
yce olan Nebinin zerine olsun.
Kyamete yakn gnderilen Hz. Muhammed sallallh
aleyhi ve selleme ikram layktr.
O iyilik hazinesi, cmertlik denizidir.
Hudann nurudur. Vasfta Efendi, sfatta kmil, nuru
zatndandr, bakanlarndan deildir. Onun nuruyla Levh-i
Mahfuz'da satrlar parldar.
Bize bu haber geldi.
1
KASDE- ERCUZE
KASDE- ERCZE
KASDE- ERCUZE
KASDE- ERCZE
Topran Babas,
KASDE- ERCUZE
KASDE- ERCZE
KASDE- ERCUZE
KASDE- ERCZE
KASDE- ERCUZE
10
KASDE- ERCZE
11
KASDE- ERCUZE
12