Materijalni bilans i praenje procesnih parametara postrojenja

Platforming i Hidrotriting
Postupak UOP-a za merenje protoka procesnih struja
1. Protok tenosti
1. a. Zapreminski protok
Zapreminski protok tenosti, sveden na baznu temperaturu od 15,56 oC (60 oF) i oitan na pisau
ili indikatoru protoka, odreuje se uz pomo sledeeg izraza:
Qv KR

d
db

(1)

gde je:
Qv zapreminski protok tenosti na 15,56 oC, m3/h
KR konstanta pisaa, odnosno indikatora protoka, m3/h
d relativna gustina tenosti na temperaturi proticanja, 1
db relativna gustina tenosti na 15,56 oC, 1
I broj jedinica oitan na skali pisaa, odnosno indikatora protoka.
Relativna gustina tenosti predstavlja odnos gustine tenosti na datoj temperaturi i gustine vode
na 15,56 oC:
d

vb

db

b
vb

vb 999,012 kg / m 3

(2)

(3)
(4)

Oznaka b u indeksu poslednje tri jednaine odnosi se na baznu temperaturu, dok se v u indeksu
odnosi na vodu. Sve gustine su date u kg/m3.
Veza izmeu gustine tenosti na temperaturi proticanja i na baznoj temperaturi uspostavlja se na
sledei nain:

V
m m Vb

b b
V Vb V
V

(5)

Odnos zapremine tenosti na baznoj temperaturi i zapremine iste mase tenosti na temperaturi
proticanja naziva se faktor korekcije zapremine i oznaava se sa VCF (volume correction factor).
Prema tome vai:
1

 b VCF

(6)

Kada se leva i desna strana jednaine (6) podeli sa gustinom vode na 15,56 oC dobija se:
d d b VCF

(7)

Jenaina (7) omoguava eliminaciju relativne gustine na temperaturi proticanja u jednaini (1):
Qv KR

VCF
I
db

(8)

Vrednost faktora korekcije zapremine za naftu i njene frakcije rauna se na osnovu sledee
jednaine:

VCF exp

gde je:

K o K1 b

b 2

1,8 T 1,0 0,8

K o K1 b

b 2

1,8 T

(9)

b = 999,012 db gustina tenosti na 15,56 oC, kg/m3

T = T 15,56 razlika izmeu temperature proticanja i bazne temperature, oC
Ko konstanta, (kg/m3)2/oF
K1 konstanta, (kg/m3)/oF

Napomena: mnoenjem T u oC faktorom 1,8 dobija se data temperaturna razlika u oF, ime je
zadovoljena dimenziona homogenost gornje jednaine.
Vrednosti konstanti Ko i K1 zavise od relativne gustine tenosti i odreuju se na osnovu sledee
tabele:
Naziv tenosti
Sirova nafta
Gasna ulja
Kerozin
Benzini

Relativna gustina
0,611 d b 1,076
0,839 d b 1,076

0,788 d b 0,839
0,654 d b 0,771

Ko, (kg/m3)2/oF
341,0957
103,8720
330,3010
192,4571

K1, (kg/m3)/oF
0,0
0,2701
0,0
0,2438

Za segment izmeu kerozina i benzina, to jest za 0,771 d b 0,788 koristi se sledei izraz:

B
B
VCF exp A 2 1,8 T 1,0 0,8 A 2 1,8 T

b
b

(10)

gde je:
A = 0,0018684 1/oF
B = 1489,067 (kg/m3)2/oF

U sluaju da relativna gustina posmatrane tenosti ne pripada ni jednom od intervala datih u

prethodnoj tabeli, tada je umesto vrednosti VCF za izraunavanje protoka potrebno koristiti
relativnu gustinu tenosti na uslovima proticanja d u skladu sa jednainom (1). Da bi se preko
jednaine (2) odredila vrednost d, potrebno je prethodno izraunati gustinu tenosti u kg/m3 na
temperaturi proticanja. Kada se radi o tenosti koju ine meusobno sline komponente, za
izraunavanje gustine moe se koristiti modifikovana Spenser-Denerova jednaina:

gde je:

Pc,sm M sm
R Tc,sm

1 1Tr ,sm 2 / 7

Z RA ,sm

(11)

Pc,sm = xi Pc,i
Tc,sm = xi Tc,i
Msm = xi Mi
ZRA,i = xi ZRA,i
Tr,sm = T/Tc,sm
R = 8,31441 J/mol K
xi molski udeo i-te komponente, 1
T temperatura proticanja, K
Pc,i kritini pritisak i-te komponente, Pa
Tc,i kritina temperatura i-te komponente, K
Mi molekulska masa i-te komponente, kg/mol
ZRA,i konstanta i-te komponente, 1

Tena faza dobijena na dnu vrne posude stabilizera benzina postrojenja Platforming predstavlja
tipian sluaj u kojem je potrebno primeniti jednainu (11) za odreivanje gustine na temperaturi
proticanja. U narednoj tabeli date su po komponentama ove procesne struje konstante neophodne
za primenu izraza (11):
Komponenta
Vodonik
Metan
Etan
Propan
i-Butan
n-Butan
i-Pentan
n-Pentan

Mi 103, kg/mol
2,016
16,043
30,070
44,094
58,124
58,124
72,151
72,151

Tc,i, K
33,15
190,58
305,42
369,82
408,14
425,18
460,43
469,65

Pc,i 10 5, Pa
12,9
46,0
48,8
42,5
36,5
38,0
33,9
33,7

ZRA,i
0,306
0,2892
0,2808
0,2766
0,2754
0,2730
0,2717
0,2684

Zapreminski protok tenosti, sveden na baznu temperaturu od 15,56 oC (60 oF) i oitan na
totalizeru protoka, odreuje se uz pomo sledeeg izraza:
Qv KQ

VCF B 2 B1
d b t 2 t1

(12)

gde je:
KQ konstanta totalizera, m3
t2 t1 vremenska razlika izmeu datog i prethodnog oitavanja, h
B2 B1 razlika stanja na brojau totalizera izmeu datog i prethodnog oitavanja.
Napomena: ukoliko se pri odreivanju protoka preko jednaine (12) standardna relativna gustina
tenosti nalazi izvan opsega predvienih za izraunavanje vrednosti VCF, tada se, kao i usluaju
odreivanja protoka preko pisaa, odnosno indikatora, umesto (VCF/d b)0,5 koristi odnos d0,5/db,
pri emu se relativna gustina d odreuje preko jednaine (2), a gustina tenosti r preko jednaine
(11).
Na osnovu jednaina (8) i (12) moe se uspostaviti veza izmeu konstanti totalizera i pisaa,
odnosno indikatora:
KRI KQ

B 2 B1
t 2 t1
B 2 B1

t 2 t1

K R I max K Q

KQ KR

B 2 B1

t
2 1

max

I max
B 2 B1

t 2 t1

(13)
max

predstavlja broj obrtaja brojaa totalizera na as pri maksimalnom protoku.

max

Imax je maksimalna vrednost na skali pisaa, odnosno indikatora i obino iznosi 10.
1. b. Maseni protok
Preraunavanje zapreminskog u maseni protok, iskazan u kg/h, vri se na sledei nain:
Q m Q v b Q v vb d b 999,012 Q v d b

(14)

2. Protok gasova
2. a. Zapreminski protok
Zapreminski protok gas, sveden na standardne uslove (273,15 K i 101325 Pa) i oitan na pisau
ili indikatoru protoka, odreuje se uz pomo sledeeg izraza:

Qv KR

p
I
Td

(15)

gde je:
Qv zapreminski protok gas na 273,15 K i 101325 Pa, Nm3/h
KR konstanta pisaa, odnosno indikatora protoka, (bar/K)1/2 /(Nm3/h)
d relativna gustina gasa, 1
p apsolutni pritisak na kojem protie gas (manometarski pritisak u bar uvean za
1,01325), bar
T temperatura proticanja gasa, K
I broj jedinica oitan na skali pisaa, odnosno indikatora protoka.
Relativna gustina gasa data je, uz pretpostavku da su faktori kompresibilnosti gasa i vazduha na
standardnim uslovima jednaki jedinici, sledeom jednainom:

poM
R To

M
d

vz p o M vz M vz
R To

(16)

gde su M i Mvz molekulske mase gasa i vazduha u g/mol. Molekulska masa vazduha iznosi:
M vz 28,964 g / mol

(17)

Molekulska masa gasa rauna se pomou sledee relacije:

M x i M i

(18)

gde je:
xi molski udeo i-te komponente gasa, 1
Mi molekulska masa i-te komponente gasa, g/mol
Zapreminski protok gasa oitan na totalizeru protoka rauna se preko jednaine:
Qv KQ

p B 2 B1
T d t 2 t1

(19)

gde je:
KQ konstanta totalizera, (bar/K)1/2 Nm3
t2 t1 vremenska razlika izmeu datog i prethodnog oitavanja, h
B2 B1 razlika stanja na brojau totalizera izmeu datog i prethodnog oitavanja.
Veza izmeu konstante pisaa, odnosno indikatora i konstante totalizera meraa protoka gasnih
struja ista je kao i kod meraa protoka tenosti i data je jednainom (13)

2. b. Maseni protok
Preraunavanje zapreminskog u maseni protok gasnih struja vri se pomou sledeeg izraza:
Q m Q v Q v d vz

Gustina vazduha na standardnim uslovima dobijena preko jednaine stanja idealnog gasa iznosi:
vz 1,2922 kg / m 3

Napomena: stvarna gustina vazduha na standardnim uslovima iznosi 1,2928 kg/m3.

Sledi:
Q m 1,2922 Q v d

(20)

3. Maseni protok vodene pare

Maseni protok vodene pare rauna se na osnovu sledee jednaine:
Qm K R

pd
I
T

(21)

gde je:
Qm maseni protok pare, kg/h
KR konstanta pisaa,odnosno indikatora protoka, (K/bar)1/2 kg/h
I oitana vrednost na skali pisaa, odnosno indikatora protoka, 1
p apsolutni pritisak pare (manometarski pritisak u bar uvean za 1,014), bar
T temperatura pare, K
d relativna gustina pare
d = 18/28,964 = 0,621

(22)

4. Konstante meraa protoka na postrojenjima Platforming i Hidrotriting

4. a. Merai protoka tenosti
Jedinica 023 - Hidrotriting benzina
Fluid
Sirovina ka V-2301
ara ka E-2301
Recikl V-2304
Hidrotretirani benzin
Kondenzat iz E-2305
Napojna struja V-2304
Sirovi benzin iz rezervoara
Loivo ulje u H-2301
Loivo ulje iz H-2301

3
Oznaka instrumenta Qv ,max , m /h

FRQ-2301
FRCAL-2308
FRC-2311
FRQ-2312
FRC-2313
FRC-2317
FRQ-27202
FQ-2319
FQ-2320

140
138
30
153
9
150
127
3,06
2,01

K R , m3/h

((B2-B 1)/(t 2-t 1))max , 1/h

KQ, m3

12,029
11,833
2,54
13,468
0,9698
12,714
10,871
0,3116
0,2049

2800

0,0429607

3000

0,0448933

K R , m3/h

((B2-B 1)/(t 2-t 1))max , 1/h

KQ, m3

2000

0,0462045

1600

0,0450519

3000

0,0015086

Jedinica 024 - Platforming

Fluid
Loivo ulje iz H-2401
Loivo ulje u H-2401
Loivo ulje iz H-2402
Loivo ulje u H-2402
Loivo ulje iz H-2403
Loivo ulje u H-2403
Sirovina ka E-2401
Napoj V-2403 od P-2404
Platformat
Rebojler H-2404, prolaz A
Rebojler H-2404, prolaz B
Rebojler H-2404, prolaz C
Rebojler H-2404, prolaz D
Loivo ulje iz H-2404
Loivo ulje u H-2404
Refluks V-2403
Dno V-2404 ka V-2304 (TNG)
Cirkulaciona voda
Sirovina iz rezervoara

3
Oznaka instrumenta Qv ,max , m /h

FQ-2404
FQ-2405
FQ-2407
FQ-2408
FQ-2410
FQ-2411
FRCQAL-2413
FR-2417
FRQ-2419
FRCAL-2420 A
FRCAL-2420 B
FRCAL-2420 C
FRCAL-2420 D
FQ-2421
FQ-2422
FRC-2424
FRCQ-2426
FIAL-24103
FRC-27201

2,01
4
3,53
4,98
2,99
3,99
99,3
85
80
50
50
50,1
50
1,46
2,01
31,5
5,99
233,3
80,1

0,20538
0,40816
0,36006
0,50799
0,30465
0,40648
9,2409
7,5581
7,2083
5,3565
5,3559
5,3571
5,3555
0,14839
0,20511
2,379
0,45257
25,097
6,9795

4. b. Merai protoka gasova

Jedinica 023 - Hidrotriting benzina
Fluid
Vodonik ka E-2301
Gas iz V-2302
Gas iz V-2303
Gas iz V-2304
Start-up vodonik
Loivi gas u H-2301
Vazduh za regeneraciju
Jedinica 024 - Platforming
Fluid
Loivi gas u H-2401
Loivi gas u H-2402
Loivi gas u H-2403
Recikl gas ka E-2401
Viak gasa iz V-2402
Viak gasa iz C-2402 ka A-2401
Vazduh za regeneraciju
Loivi gas u rebojler H-2404
Gas iz V-2404 u sistem lo. gasa

1/2

Oznaka instrumenta

Qv,max, Nm /h

KR, (bar/K) Nm /h

FRCAL-2307
FRQ-2309
FRQ-2310
FRQ-2314
FR-2318
FRQ-2321
FRC-2306

12000
22000
515
2062
693
1130

2282,5
3855
236,98
1539,5
48,261
706,91
1200

Oznaka instrumenta
FRQ-2406
FRQ-2409

Qv,max, Nm3/h

FRQ-2412
FRAL-2414
FRQ-2416
FR-2427
FRC-2418
FRQ-2423
FRQ-2425

1/2

((B2-B1)/(t2-t1))max, 1/h

KQ, (bar/K) Nm

2200
2500
2000

17,5227273
0,9479200
7,6975000

2200

3,2132273

KR, (bar/K)1/2Nm3/h

((B2-B1)/(t2-t1))max, 1/h

KQ, (bar/K)1/2Nm3

2907
2270

1814
1415,8

2800
2200

6,4785714
6,4354545

1840
129750
25066
7985
3090
875
367

1149,6
35154
7575,7
2658,2
1939,5
546,1
160,3

1800

6,3866667

2500

30,3028000

1700

0,9429412

4. c. Merai protoka vodene pare

Jedinica 023 - Hidrotriting benzina
Fluid
Para za regeneraciju
Jedinica 024 - Platforming
Fluid
Para iz V-2409

1/2

Oznaka instrumenta

Qm,max, kg/h

KR, (K/bar) kg/h

FIC-2302

9600

7285,9

Oznaka instrumenta
FRAL-24101

Qm,max, kg/h

KR, (K/bar) kg/h

19304

13321,6

1/2