NASTAVNIKI FAKULTET

ODSJEK ZA SPORT I ZDRAVLJE

SEMINARSKI RAD

(Model vrhunskog gimnasticara po spravama)

Student:
Macic Aldin

Mentor:
Prof. dr.Ivan Hmjelovjec

Mostar, Maj 2010.god.

SADRAJ
1.MODEL VRHUNSKOG GIMNASTICARA.................................................................3
1.1. uzrast u kome se vrsi selekcija.....................................................................................4
1.2. zdravstveno stanje........................................................................................................4
1.3. morfoloske karakteristike i grada tijela.......................................................................4
1.4. psihomotorne sposobnosti...........................................................................................5
1.5. psiholoski faktor licnosti.............................................................................................6
1.6. socijalni faktori ..........................................................................................................7

1.MODEL VRHUNSKOG GIMNASTICARA PO SPRAVAMA

Kada je rijec o ''idealu'' u gimnastici ne treba zaboraviti da je to sport dinamickog razvoja
koji se josh uvijek razvija i napreduje a uporedo s tim, pred gimnasticara, postavlja sve
novije i slozenije zahtijeve a na osnovu toga i izmjene ''ideala'' kao relevantnih
karakteristika vrhunskih gimnasticara.
Gimnasticari su relativno niskog rasta, male tezine, ali imaju dosta stabilan i visok
pokazatelj obima grudnog kosa. Gornji ekstremiteti, rameni pojasi i trup su muskulozniji
od donjih ekstremiteta.
Narociti znacaj za prognozu imaju sljedece psihomotorne osobine:
-

snaga misica

fleksibilnost

brzina

specijalna izdrzljivost

koordinacione sposobnosti

Izvodenje slozenih zadataka gdje dominira tezina, originalnost i virtuoznost zahtijeva

visok nivo hrabrosti i odlucnosti.
Psiholoske osobine gimnasticara podrazumijeva visoku stabilnu licnost u nepovoljnim
uslovima. Nasljedne osobine odreduju visok nivo razvoja odredenih sposobnosti te
nasljednu reakciju organizma.
Prilikom selekcije posebnu paznju treba posvetiti:
1. uzrast na kome se vrsi selekcija
2. zdravstveno stanje
3. morfoloske karakteristike i grada tijela
4. psihomotorne sposobnosti
5. psiholoski faktor licnosti
6. socijalni faktori

1.1. UZRAST U KOME SE VRSI SELEKCIJA

Ukoliko znamo da se vrhunski rezultati u muskoj selekciji postizu izmedu 15-18 godine,
a da je za postizanje tog uspjeha potrebno 8-10 godina strucnog, programiranog i planski
srucno vodenog treninga onda nam se samo namece godiste koje trebamo testirati i
selekcionirati.
Neophodno je iskoristiti senzitivne periode u razvoju djeteta, jer ukoliko se odredeni
periodi preskoce, potencijalne mogucnosti organizma ostaju nerealizirane. Izbora za
kandidata za bavljenje sportskom gimnastikom moramo vrsiti u predskolskom i mladem
skolskom uzrastu.
1.2. ZDRAVSTVENO STANJE
Ovdje moramo napomenuti da je u ekipi za selekciju neophodno prisustvo lijecnika kako
bi bile otklonjene sve potencijalne zdravstvene i funkcionalne sposobnosti.
Funkcija ljekara se proteze i na ustanovljavanje kontra indikacija, te ustanovljavanja
mogucnosti postizanja uspjeha na osnovu zdravlja, prognoze somatskog razvoja i
utvrdivanja bioloske starosti organizma.
1.3. MORFOLOSKE KARAKTERISTIKE I GRADA TIJELA
Treba istaci da vrhunska dostignuca postizu vjezbaci niski i srednje visoki sa odredenim
morfoloskim karakteristikama.
U istrazivanjima raznih mnogih autora nailazimo na podatak da udio autropometrijskih
osobina sa 81% do 90% ucestvuje u postizanju rezultata. Za odredivanje akceleracije
djece neophodno je primjetiti opservaciju roditelja pri cemu se mora sagledati i socijalni
status porodice.
U selektiranom uzrastu vazno je posmatrati odnos visine i mase tijela. Kod odraslih
gimnasticara taj odnos obicno iznosi 168 cm i 62 kg.

Gimnastiar mora estetski lijepo izgledati kako bi ostavio sto povoljniji uticaj na sudije i
publiku. Imamo mnogo primjera gdje vjezbaci ne zadovoljavaju mnoge kriterije, koji se
odnose na konstituciju, ali svoje nedostatke kompenziraju izuzetnim radom i upornoscu.
Takode se mora posvetiti velika paznja drzanju tijela. Bilo kakve aberkacije ( lordoza,
kifoza, skolioza, ''X'' i ''O'' noge, ravne grudi i td.),

kada je gimnastika u pitanju,

predstavljale bi kontraindikaciju.
1.4. PSIHOMOTORNE SPOSOBNOSTI
Kod procjene psihomotornih sposobnosti treba voditi racuna o onim koje se lakse
usvajaju: fleksibilnost, apsolutna jakost i repetativna snaga za razliku od urodenih:
brzina, ravnoteza, eksplozivna snaga.
Koordinacija
Koordinacija ima najvise uticaja na sportsko majstorstvo. Imamo sljedece vrste
koordinacije:
-

koordinaciju ruku

koordinaciju nogu

koordinaciju cijelog tijela

Najbolje pokazatelje za uspjeh ima koordinacija cijelog tijela.

Brzina
To je psihomotorna osobina koja je urodena 94% i na koju se ne moze puno utjecati
treningom. Kod izbora kandidata treba voditi racuna da je oni posjeduju kako bi mogli
lakse odgovoriti na brojne zahtjeve sportske gimnastike.
Snaga
Oni koju posjeduju opcu snagu i relativno eksplozivnu snagu ispoljavaju vecu efikasnost
u brzini ucenja i kvalitetu izvodenja kretnih zadataka.

U vjezbanju imamo dinamicko smjenjivanje razlicitih tipova snage koje ucestvuju u

vecem ili manjem obimu a isto tako i u odnosu na angaziranost dijelova tijela. Tako
imamo naizmjenicna smanjivanja repetativne, eksplozivne, relativne, opce, staticke i td.
Za testiranje snage kod kandidata u obzir se uzimaju testovi za procjenu snage ruku i
ramenog pojasa, snage stomaka, snage pregibaca kuka i snage nogu.
Fleksibilnost
Za potrebe gimnastike obicno razlikujemo obicno fleksibilnost ramenog pojasa,
kicmenog stuba i zglobova kuka. Do njihovih maksimalnih vrijednosti lahko se dolazi
pomocu poznavanja anatomske grade tijela, arelativne vrijednosti testiramo uglomjerima
i ostalim duzinskim insrumentima u cm.
Ravnoteza
Sportska gimnastika obiluje zadacima ravnoteze koji zahtijevaju stabilnost u statickim
polozajima i dinamickim kretanjima na smanjenoj povrsini oslonca. Prilikom selekcije
tesko je izvrsiti testiranje speicjalne ravnoteze primjenom gimnastickih elemenata, pa se
za njeno testiranje primjenjuju standardni tesktovi.
Osjecaj za ritam
U svakoj gimnastickoj vjezbi gotovo svaki elemenat ima svoj ritam vjezbanja. Sto je
vjezba skladnija dobiva na kvalitetu u odnosu na kombinaciju. Testiranje se vrsi
ponavljanjem zadanih ritmickih struktura tapsanjem ruku ili kretanjem cijelog tijela.
1.5. PSIHOLOSKI FAKTORI LICNOSTI
U sportskoj gimnastici potrebno je posjedovati stabilan nervni sistem, sposobnost
koncentracije, moralno-voljne osobine.
Sportska praksa je pokazala da se nesklad izmedu visokih takmicarskih potencijala i
skromnih takmicarskih dostignuca moze tumaciti problemima kosi su vezani za
osobenost sportasa, a ne za njegove psihomotorne i funkcionalne sposobnosti.

1.6. SOCIJALNI FAKTORI

Da bi trener bolje shvatio ponasanje vjezbaca on se mora upoznati sa sredinom u kojo
vjezbac zivi. Takode treba obratiti paznju i na uspjeh u skoli koji moze biti jedan veoma
znacajan faktor u selekciji.