Professional Documents
Culture Documents
01 Giris Ve Temel Kavramlar
01 Giris Ve Temel Kavramlar
Blm1
GR VE TEMEL
KAVRAMLAR
Amalar
Termodinamiin ilkelerinin gelitirilmesinin salam bir
alt yap zerine oturmas iin temel kavramlarn ak bir
ekilde tanmlanmas ile ilgili termodinamie zg dilin
belirlenmesi.
Metrik SI ve ingiliz birim sistemlerinin incelenmesi
Sistem, hal, hal varsaym, denge, hal deiimi ve
evrim gibi termodinamiin temel kavramlarnn
aklanmas.
Scaklk, scaklk lei, basn ile mutlak ve
gsterge basn kavramlarnn incelenmesi.
Sistematik problem zme tekniinin tantlmas.
TERMODNAMK VE ENERJ
Termodinamik: Enerjinin bilimi.
Enerji: Deiikliklere sebep olma
yetenei.
Termodinamik szc, Latince therme
(s) ile dynamis (g) szcklerinden
tremitir.
Enerjinin korunumu prensibi: Bir
etkileim esnasnda, enerji, bir formdan
baka bir forma dnebilir, ama enerjinin
toplam miktar, sabit kalr.
Enerji yaratlamaz veya yok edilemez.
Termodinamiin birinci yasas:
Enerjinin korunumu ilkesini ifade eder.
Birinci yasa enerjinin termodinamikle ilgili
bir zellik olduunu ne srer.
Enerji var veya yok edilemez
sadece biim deitirebilir (1.yasa)
4
= Kuvvet Yol
1 J = 1 Nm
1 cal = 4.1868 J
1 Btu = 1.0551 kJ
W Arlk
m ktle
g Yerekimi
ivmesi
Dnyada 750 N arla
sahip olan bir kii ayda
sadece 125 N gelir.
Bir birim
ktlenin deniz
seviyesindeki
arl.
9
Greceli kuvvetin
byklkleri (N) newtonun
olduu birimler, kilogramkuvvet (Kgf), ve (Lbf) librekuvvet.
Blm 1: Giri ve Temel Kavramlar
Boyutlarn trdelii
Mhendislik problemlerinde tm denklemler boyutsal
olarak trde olmas zorunludur.
Kapal sistem
(Kontrol nitesi):
Snrlarndan
ktle geii olmayan
sabit bir ktledir.
11
SSTEMN ZELLKLER
zellik: Herhangi bir sistemin
karakteristii.
Baz zellikler basn P, scaklk T,
hacim V ve ktle m'dir.
zelikler ya yein ya da yaygn
olarak dikkate alnrlar.
Yein zellikler: Scaklk, basn,
younluk gibi sistemin ktlesinden
bamszdrlar.
Yaygn zellikler: Sistemin
ktlesiyle (bykl) orantldrlar.
zgl zellikler: Birim ktle iin
yaygn zelikler zgl n eki ile
ifade edilir.
13
zgl hacim
Younluk birim
hacimdeki ktle,zgl
hacim ise birim ktledeki
hacimdir.
15
HAL VE DENGE
Termodinamik denge halleri ile ilgilenir.
Denge: Bir uzla halini tanmlar.
Denge halinde bulunan bir sistem
iinde, deiimi zorlayan eitlenmemi
bir potansiyel (ya da itici kuvvet)
yoktur.
Isl denge: Sistemin her noktasnda
scaklk ayn ise
Mekanik denge: Sistemin herhangi bir
noktasnda basncn zamana gre
deimedii anlamna gelir.
Faz dengesi: Eer bir sistemde iki faz
bulunup, her fazn ktlesi bir denge
dzeyine eritiinde orada kalyorsa
Kimyasal denge: sistemin kimyasal
bileiminin zamanla deimemesi,
baka bir deyile sistemde kimyasal
reaksiyon olmamas anlamna gelir.
16
Hal nermesi
Sistemin halini belirlemek
iin gerekli zeliklerin says
hal nermesi ile bulunabilir
Basit sktrlabilir bir
sistemin hali iki bamsz
yein zelii ile
tanmlanabilir.
Basit sktrlabilir sistem:
Elektrik, manyetik, yerekimi,
hareket ve yzey gerilmesi
gibi olgularn etkisi altnda
olmayan sisteme denir.
17
18
Srekli ak
ileminde,
akkan
zellikleri kontrol
hacmi iinde
konumdan
konuma
deiebilir, fakat
zamanla
deimez.
SICAKLIK VE TERMODNAMN
SIFIRINCI YASASI
Termodinamiin sfrnc yasas : iki ayr cismin bir nc cisimle sl
dengede olmas durumunda, birbirleri ile de sl dengede olduklarn belirtir.
nc cisim bir termometre ile yer deitirirse, sfrnc yasa u ekilde
yazlabilir: her ikisi de ayn scaklk deerine sahip iki cisim birbirleriyle
temas etmeseler bile sl dengededirler.
Scaklk lekleri
Tm scaklk lekleri suyun donma ve
kaynama noktalar gibi, kolayca elde edilebilir
hallere dayanr.
Buz noktas: Bir atmosfer basntaki buharla
doymu hava ile su-buz karmnn denge
halinde bulunmas buz noktasnda
gerekleir.
Buhar noktas: bir atmosfer basntaki su
buhar (hava olmakszn) ile sv halindeki su
karm dengededir.
Celcius lei: SI birim sisteminde
Fahrenheit lei: ngiliz birim sisteminde
Termodinamik scaklk lei: herhangi bir
madde veya maddelerin zeliklerinden
bamsz bir scaklk leine denir.
Kelvin lei (SI) Rankine lei (E)
Kelvin lei ile hemen hemen ayn olacak
ekilde oluturulan bir scaklk lei de ideal
gaz scaklk leidir. Bu lekte scaklklar
sabit hacimli gaz termometresi ile llr.
22
Farkl fakat
dk
basnlarda
drt
ayr gaz
kullanan sabit
hacimli gaz
termometresi
ile elde edilen
deneysel
lmlerin PV erileri.
Scaklk
leklerinin
karlatrlmas.
Deiik scaklk
birimlerinin
byklklerinin
karlatrlmas
Orijinal Kelvin leinde referans noktas buz noktasyd, ve bu nokta suyun donma
(veya buzun erime) scakl 273.15 Kdi.
Referans noktas olarak suyun l noktasnn scaklnn 273.16 K olmas tayin
edilmitir.
23
BASIN
Pressure: bir akkann birim alana
uygulad kuvvet.
68 kg
136 kg
Afeet=300cm2
0.23 kgf/cm2
0.46 kgf/cm2
P=68/300=0.23 kgf/cm2
Baz etkin
basn
lm
cihazlar.
24
Mutlak basn: Verilen bir konumdaki gerek basnca mutlak basn denir ve
mutlak vakuma (yani mutlak sfr basnca) gre llr.
Etkin basn: Mutlak basnla yerel atmosferik basn arasndaki farktr.
Bununla birlikte ou basn lme cihazlan atmosferde sfra kalibre edilir.
Dolaysyla bu cihazlar mutlak basn ile yerel atmosferik basn arasndaki
fark gsterir. Bu farka etkin basntr.
Vakum basnc: Atmosferik basncn altndaki basnlar
Bu yazda aksi
belirtilmedike
P mutlak
basnc
gstermek iin
kullanlacaktr.
25
Manometre
Manometreler kk ve orta lekteki basn
farklarn lmede yaygn olarak kullanlmaktadr. Bir
manometre temelde, civa, su, alkol veya ya gibi
ierisinde bir veya daha fazla akkan bulunan
cam ya da plastik bir U borusundan oluur
Bir ak blm
veya ak dzenei
boyunca
gerekleen basn
dnn
diferansiyel
manometre ile
llmesi.
Basit
manometre.
Basit barometre.
31
Yzey gerilimi
(klcallk) etkilerine
yol amayacak kadar
byk olmas
kaydyla boru
apnn, boru
uzunluunun veya
en-kesitinin
borudaki akkan
stunu yksekliine
etkisi yoktur.
Prof. Dr. Ali PINARBAI
zet
Termodinamik ve enerji
Termodinamiin uygulama alanlar
Basn
Basncn derinlikle deiimi