Nh v ch lng vn ha ng Sng.

Nguyn B Phng

ng Sng l mt thn ca x ng Lm. y c nhng di tch lch s-vn ha

cp quc gia nh Cha Ma, n Ph Cng vi di tch cc thn khc ca x ng
Lm, ng Sng l mt trong nhng im n ca khch du lch trong v ngoi nc.
Nhng y cn c nhng di tch lch s- vn ha khc m ch ring thn ng Sng mi
c, nh nh Tng, nh lng, vn ch, v ch V V Ch l mt ni nh vy.
Vn Binh vi lch s hai nghn nm gi nc
V Ch c xy dng trn mnh t gi l Vn Binh xa. Khng bit Vn Binh
l tn gi mnh t ny c t khi no. Ch bit rng cch y gn hai nghn nm c hai v
i tng qun L Anh Tun v L Th Lan chiu m binh s chng qun xm lc T
nh . Hai v i tng chiu m ti 2.000 binh s cng hng trm chin m luyn tp
ngy m ch ngy xung trn . Sau khi tuyn m binh s v ra cng rn tay kim, luyn
ng tn, hai Ngi xin yt kin Trng n vng.Trng Vng thy ch em Ngi thc s
c ti nn ban cho Lan nng lm Ni th thi gim cng cha, ban cho Anh Tun lm
ch huy s i tng qun. Hai ch em nhn chc, bi t ri dn qun tun phng cc
o v n tr trang Vn Lang, ph H Ha, o Sn Ty.
Vn Binh xa chnh l i bn doanh ca ngha qun.Tham gia ngha binh di
quyn ch huy ca i tng qun L Anh Tun l cc ngha s cc trang, ph Lm
Thao, Vnh Tng, Sc Sn, Sn Ty Sau mt ngy rn luyn ci nga, bn cung, t
xung, hu t, trai gi ngha binh, ai gn th v nh ngh, ai xa th ngh li khu Vn
Binh. Vn Binh xa ( xm Phan hin nay), lc rn rch sut c ngy. Ban ngy th
ngi, nga vo ra. Thao trng lm ct bi. Ting qun reo dy t, ting nga h vang
tri. Ban m th canh phng, tun th. Lng tho cho ngi, c non cho nga. Bp n
la c ngy. Hin gi y cn lu truyn di tch ging tm nga, ging tm n ng,
ging tm n b. Ging tm nga, ging tm n ng ( cn gi ging tm nam) b nm
thng bi lp. Ring ging tm n b (cn gi ging tm n) hin vn cn c ngi
dn s dng, mc d trn mt ging c y bng tm b tng v ly nc bng my
bm.

Sau khi dp xong gic ng Hn, hai ch em L Lan v L Anh Tun ha thn
v tri vo ngy 25 thng 8 m lch ti x ng Am, H Ha, Ph Th ngy nay. Do cng
lao to ln ca hai v tng vi non sng t nc, nhn dn H Ha, ph Thao Giang xa
lp n th, gi l n Ngh (hay n 3 nc) v duy tr hng khi n ngy nay. Ngi
n ny c Nh nc xp hng di tch lch s - vn ha cp quc gia nm 2005.
Cuc khi ngha ca Hai B Trng m u thi k c lp cho nc nh nhng ch duy tr
c mt thi gian ngn. khng b sa vo tay gic, Hai B trm mnh xung sng
Ht Giang, li cho mun i mt tm gng cao c v s tic thng v hn. Ngha
binh ca cc o qun phn tn v cc thn p va sn xut va ch ngy ln ng
chng gic ngoi xm. Khu Vn Binh tr thnh ni cc ngha binh tng nh nhng
ngi t trn v c lp dn tc.
Nh V Ch thn ng Sng ngy nay
t lu hai gii cc
c v dn lng ng Sng
mun xy dng ngi nh th
khu Vn Binh ghi nh
cng n ca hai v tng L
Th Lan v L Anh Tun,
ng thi ly y lm ni
hng khi tng nh nhng
ngi con ca dn lng hi
sinh v nn c lp dn tc.
Ngy mng 2 thng 5 Gip
Ng (2014) nh v ch dc
khi cng xy dng. Ngi nh th c lm bng g xoan ngm, v ko c truyn, tng
gch,lp ngi vi bn mi ao cong vt. Ta lc trn mnh t 1500 m2, ngi th ch c 3
gian xy dng vi 50 m2, nhng vi h thng sn vn, tng bao, cy xanh v cng ra
vo rt ph hp vi phong thy ni y. Tt c mi vt liu xy dng cng nh th
cng bn trong u do cng sc ca nhn dn ng Sng t mi min t nc quyn
gp, gia tm cng c, hin tng . Ni tht c xp t y th sn son thp vng
theo phong tc truyn thng.

Gian gia c ban th thn ph v thn mu ca hai v i tng. Ngc ph v v i

vng v Cng cha l cng thn triu Trng N Vng ( Trong Thn tch x Vn Lang)
ghi r: Vo thi nh Hng th 18, t ng Lm c ng h L, tn hy l Tun, ly b
ng Th T l ngi cng qun. V chng tui cao m cha c con, ng b thng
pht tm cng c, cu vt ngi ngho, tm n nhng ni n thing cu o. Khi
ng b nghe tin trang Vn Lang, huyn H Ha, ph Thao Giang, o Sn Ty c mt
ngi miu thing, cu g c ny, ng b lin n hnh l. T b sinh c mt bc n
thnh mt trai , mt gi, t cht nh ng, tng mo khi ng. ng b t tn con l
Lan nng v Anh Tun cng.
Gian bn phi ( ngoi nhn vo) c ban th ngi ch anh hng L Th Lan. Gian bn
tri ( ngoi nhn vo) c ban th ngi em,anh hng L Anh Tun.
Di trng Hai B Trng, ngi ch l Ni th thi gim cng cha. Ngi em l
ch huy s i tng qun. Khi xong vic cung kim trn gian, Hai v v tri, ngi
ch c sc phong thn hiu c hnh oan trang cng cha, li c tng phong Nga
hng uyn mi trinh thc cng cha.Ngi em c sc phong Hin linh uy dng i
vng, li c tng phong l: T th h quc, khang dn, ph vn, Quang i cao minh,
Hin hu hng tun, i vng thng ng thn.
i Trn Nhn Tng, c gic Nguyn sang xm lc, hai v hin linh m ph, dp
c gic M Nhi, Ch c gia phong c Vua B Lan Nng, Ngc Nhun Hng
Nga cng cha. Cn ngi em c gia phong m t c vua ng, Hin hu tr thun,
Anh uy Hng Tun i vng thng ng thn.
Khi L Thi T khi ngha dp gic Liu Thng ginh li thin h cng gia phong
m t cho mt v l Lan nng, Hu ha c hnh, trung thc cng cha, mt v l Ph
t cng ngh, Hng kit Tun khanh i vng.
K nh vy thy rng t khi hai v i tng l nhng ngi con u t ca dn
lng theo Hai B Trng nh gic, khng thi no khng c phng th. Trong V Ch
ngy nay c mt bc honh phi v i cu i ghi nh cng n cc v :
Bc honh phi:
T TH AN DN
i cu i:

Thp bt tng truyn thin c miu

c nin hng ha c nin phng.
Tri qua thng trm lch s, nhn dn ng Sng vn tip tc truyn thng nh
gic gi lng. Di chnh th Cng ha, dn ch, t ngy lp nc, 70 nm qua, nhng

ngi con u t ca thn ra i bo v thnh qu cch mng v gii phng dn tc. 161
ngi con lng Ma ( tn c lng ng Sng), cm sng ln ng lm chin s C H, c
mt trn khp cc chin trng, t in Bin chn ng a cu n Si Gn bo la.
mt trn no cc anh cng hon thnh nhim v. 42 lit s, 28 thng bnh binh, hng
chc v lo thnh cch mng, hng trm ng b l cn b nh nc, cn b nng ct a
phng, c Chnh ph tng hun chng Khng chin, hun chng Chin cng.
Nh v ch c hon thnh ngy 24 thng 8 Gip Ng th ngy 25 thng 8, ban
lnh o thn, 2 gii cc c, cc ban ngnh on th v nhn dn trong thn long trng t
chc l rc hai v tng ( L Lan v L Anh Tun) l hai ngi con ca qu hng v
nh v ch phng th. ng thi V Ch cng l ni tn vinh tinh thn dng cm, lng
t ho dn tc bt kh xm phm ti mt tc t ca cha ng. Ri y mi t trai lng
nhp ng, V Ch s l ni dn lng gi nhng ngi con u t cho qun i bng nhng
l xut qun hng trng.
T l mnh t Vn Binh xa, nay l Khu V Ch. Con ng dn lng i
trn hai ngn nm nay thnh mt a im tn th ch kh ho hng ca dn tc. D tn
gi c khc xa nhng truyn thng ch l mt.

TI LIU THAM KHO

1.Xy dng nh V Ch khu vn binh xm Phan thn ng Sng - Ni th vng hai

v tng di c khi ngha ca Hai B Trng nh gic L Th Lan v L Anh Tun. Bi
tng kt 10 nm ( 2004-2014) Nhng cng trnh xy dng ln . Nguyn Vn Thng
nguyn b th chi b thn ng Sng.
2.Lng Ma-ng Ma Trang-ng Sng- Tp 1 Ni san Tng Cam Gi ca CLB
Nhng ngi yu thch ch Hn Nm v vn ha c khu vc ng Sng.-Nguyn
Chinh C nhn kinh t.
3. Thn tch x Vn Lang- Ngc ph v v i vng v Cng cha l cng thn triu
Trng N Vng. Vin nghin cu Hn Nm dch- 2005.