T.C.

Mimar Sinan Gzel Sanatlar niversitesi

Fen-Edebiyat Fakltesi
Trih Blm

RONALD REAGAN: HAYATI, KARARLI DNYA GR VE SYAS

MRASI

Bura Can Bayifi

20130116001

Aratrma Yntemleri I Final almas

STANBUL, 2014

ZET
Ronald Reagan'n hayat ve siyas miras, ABD'yi anlamak iin byk nem tamaktadr.
Genliinden vefatna dein, grlerini kararl bir ekilde savunan ve uygulayan Reagan, 19811989 yllar arasnda ABD ve SSCB bata olmak zere dier tm uluslarn trihinde belirleyici
olmutur. Trk dilinde, Reagan zerine yaplm almalarn yetersiz bulunmas dolaysyla,
aratrmada ngilizce kaynaklardan faydalanlmtr. Bu aratrma ile Reagan'n yaam, siyas
miras ve genlik yllarnda ekillenen fikirlerinin, Reagan tarafndan hayat boyunca tutarl bir
ekilde uygulanmas hususlar incelenmi, Reagan'n siyas hayatyla genlik yllar arasndaki fikir
benzerlikleri zerinde durulmutur. Nitekim kaynaklar tahlil edildiinde, Reagan'n hayat boyunca
kendi bildii yntemleri kullanan, ABD trihindeki en nemli figrlerden biri olduu grlmektedir.
ABSTRACT
Ronald Reagan's life and political heritage, is of great importance for understanding the US.
Reagan, who firmly defended and applied his ideas from his youth to his death, was decisive in the
history of nations between 1981-1989, foremost the US and USSR. As the works concerning Reagan
have been inadequate, in this research, sources in English are utilized. With this research, Reagan's
life, political heritage, and his ideas which were shaped during his youth, being applied by Reagan
firmly are examined. Also, the similarities between Reagan's political life and his youth are
emphasized. Thus, when the sources are examined, it's possible to see that Reagan was a person
who sticked to his own methods for his lifetime and also was one of the most important figures in
American history.

NDEKLER
Ksaltmalar
nsz
Giri
I-Hayat
a-Ailesi ve Genlii
1-Doumu ve Aile Bireyleri
2-ocukluu ve Eitimi
b-Radyoculuk ve Aktrlk Kariyeri
c-Askerlik Yllar
d-Aktrle Dn ve SAG Bakanl
II-Siyas Hayata Girii ve California Valilii
a-lk Siyas Faaliyetleri
b-California Valilii
III-ABD Bakanl
a-1976 ve 1980 Seimleri
b-Reaganomics Politikalar
c-1981-1985 lk Bakanlk Dnemi
1-30 Mart 1981, Bakan Reagan'a Suikast Giriimi
2-Okullarda Dua Tartmas
3-1981-1985 Yllar Arasnda ABD D Politikas
d-1985-1989 kinci Bakanlk Dnemi
1-ABD'de Yasa D Gmen Politikas
2-1986, Libya'ya Hava Saldrs
3-Irangate Skandal.
4-1985-1989, ABD-SSCB likileri
IV-Bakanlktan Ayrlmas ve Vefat
V-Siyas Miras
Sonu
Kaynaka
KISALTMALAR
ABD: Amerika Birleik Devletleri
FBI: Federal Bureau of Intelligence
GE: General Electric
HUAC: House Un-American Activities Committee
INF: Intermediate-range Nuclear Forces Treaty
KKK: Ku Klux Klan
NSC: National Security Council
SAG: Screen Actors Guild
SDI: Strategic Defense Initiative
SSCB: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birlii
USS: United States Secret Service

NSZ
Ronald Reagan'n bakanlk dnemi, Amerika Birleik Devletleri iin olduu kadar btn dier
lkeler iin de nemli sonulara haiz bir dnem olmutur. Kendine zg ekonomik modeli, d
politika ekol ve etkileyici konumalaryla Ronald Reagan'n yakn trihin en nemli siyas
figrlerinden biri olduunu sylemek mmkndr. Buna karn, Reagan hakknda yeterli Trke
kaynak bulunduunu sylemek ise mmkn deildir. Bu sebeple aratrmamzn tamamen ngilizce
kaynaklardan faydalanmak sretiyle yaplmas, bir zorunluluk olmutur.
Aratrmamzdaki konu balklar ile, okuyucunun gerekli bilgiye kolaylkla ulamas
amalanmtr. Ronald Reagan'n ocukluu, yetitii evre ve eitimi konular aratrlarak, onu
etkilemi olan birtakm olgu ve olaylarn zerinde durmaya alld. Bu aratrma ile, bakan
olmasndan nce Ronald Reagan' etkileyen ve onun dnya grnn oluumuna katk salayan
olaylara da deinilmi oldu.
stifade edilen kaynaklar ile, Reagan' destekleyenler ve ona muhalif olanlar kadar, bizzat
Reagan'n da muhtelif olaylar hakkndaki grne bavuruldu. Onu sevenlerin gznde Reagan'n
ne anlam ifade ettii kadar, ona muhalif olanlarn muhalefet nedenleri de irdelendi. ABD'nin i
dinamikleri dorultusunda gerekleen muhtelif olaylara Ronald Reagan'n, olayn gerekletii
trih itibariyle nasl bakt sorusuna cevap arand. Birtakm olgular, szgelimi Reaganomics
kavramn, aklamak iin ayr balklar belirlendi ve bu kavramlar, bu balklarda incelendi. Bunun
dnda balklar ile, kronolojik olarak ilerlendi.
Bu aratrmada, hem resm kaytlardan, hem biyografik ve akademik almalardan, hem de gazete
haberleri ve dergi makalelerinden faydalanld. Sonu olarak, tm bu kaynaklarn
deerlendirilmesinin ardndan, Ronald Reagan'n hayatn ve arkasnda brakt siyas miras konu
alan aratrmamz meydana getirdik.
GR
Ronald Reagan, hem ABD, hem de btn dnya genelinde brakt miras ile hlen en nemli
siyas figrlerden biri olma zelliini korumaktadr. Tm dnyaya hkim ve tek kutuplu dzenin
hmisi konumundaki ABD imajnn olumasnda Reagan'n nemi ok byktr. Hatta, Reagan'n
sklkla Souk Sava' kazanan bakan olarak nitelendiine rastlamak mmkndr. Ancak, Ronald
Reagan'n bakanlk dneminden nce, hatta siyas faaliyetlerinden nce yaadklarna deinmeden,
siyas faaliyetlerinin nedenlerini ve dnya grnn oluumunu anlamak, mmkn deildir. O,
Illinois'den gelen, Komnizm kartlyla byyen bir Amerikan genci iken, dnya grn
ekillendirecek pek ok temel geyi benimsemi idi.
Tampico'da doan, Dixon'da ve Eureka'da eitim gren, Iowa ve Des Moines'de meslek hayatna
balayan Reagan, bu yllarda tam bir Midwestern (Orta Batl) idi. Great Depression da denilen,
Amerikan ekonomisini derinden sarsan kriz ortamn byle yaayan Reagan'da, bu yllarn brakt
izleri grmek mmkndr. Nitekim Reagan, hayat boyunca ekonomiye daha az mdahil olan bir
devlet anlayn savunmu, yksek vergi oranlarnn serbest piyasa ve halk iin zararl olduunu
vurgulamtr. Bu anlaynn yan sra, babas John Edward Reagan'dan miras kalan bir Democratic
Party (Demokrat Parti) sempatizanln da, Orta Bat'da yaar iken gelitirdi. lerleyen yllarda

Reagan, Demokratlar ile yollarn ayracak ve Ben partiyi brakmadm, parti beni brakt. diyerek
partinin fikir anlayn deitirdiini, kendisinin ise hlen ayn fikirlere sahip olduunu
vurgulayacakt.
Hollywood'da geen yllar, Reagan iin siyasetten bamsz deerlendirilebilecek yllar deil idi.
O, burada komnist aktr ve aktrislere kar duran nemli bir lider olarak ne kacakt. General
Electric ile geen yllarnda da, hatipliini gelitirme frsat bulan Reagan'n, General Electric
Theatre ile tm ABD tarafndan tanndn sylemek de mmkndr. Nitekim, General Electric ile
ilikisinin sonlanmasnn ardndan Reagan, aktif politikaya atlmtr.
Republican Party (Cumhuriyeti Parti) aday olarak girdii iki valilik seimini de kazanan Reagan,
California Valisi olarak yine kendi dnya grn yanstmtr. Vergi orannda dzenlemelere
gitme abas, idam cezasn desteklemesi gibi konularda mrnn sonuna dein piman olmayaca
klarda bulunan Reagan, krtaj konusunda ise hayatnn sonraki yllarnda pimanlkla anaca
Therapeutic Abortion Law kanununu imzalamtr. Buna karn, Ronald Reagan'n California
Valisi olarak Berkeley'deki renci olaylarna kar sert tavryla, Souk Sava esnasnda dnya
apndaki komnist hareketlere kar taknd sert tavr arasndaki benzerlii grmek mmkndr.
Bu aratrmada, Lou Cannon, Paul Kengor, Dinesh D'Souza, Gil Troy gibi aratrmaclarn Ronald
Reagan ile ilgili almalarndan, makalelerden, resm internet sitelerinden, gazete haberleriyle dergi
makalelerinden, bunlarn yan sra Reagan'a eitli konularda yneltilen eletirilerden de
yararlanlarak Ronald Reagan'n siyas faaliyetlerinden nceki yaam ile, siyas bir figr olarak
ortaya kmasndan sonra yaptklar arasndaki ztlklar ve benzerlikler vurgulanmaya alld.
zellikle Time Magazine, New York Times, Los Angeles Times, USA Today, Washington Post,
BBC ve CNN gibi nde gelen gazete ve dergilerin haber ve makalelerinden faydalanld.
Kaynaklarn tasnifi ve tahlili esnasnda, Reagan' eletirenlerin ve yceltenlerin sebepleri
deerlendirildi, istatistikler, belgeler ve devrin gazeteleri de incelenerek gerekte ne olduunu
ortaya koyma abas iinde olundu. Sonu olarak, Reagan tarafndan gerekletirilen faaliyetlerin
nedenleri kadar, nasl olduklar ve daha sonra nelere yol atklarna da deinilme abasnda
bulunuldu. Mevcut olan kaynaklardan, Lou Cannon ve Dinesh D'Souza gibi aratrmaclar
tarafndan kaleme alnan eserlerin, Reagan'n brakt siyas ve kltrel mirasa daha olumlu
yaklat, Peter Dreier ve Roger Chapman gibi aratrmaclarn eserlerinde ise ona pheyle
yaklald grld. Kaynaklardan birinin yahut dierinin, olumlu ya da olumsuz bak asna
kaplmamak adna, resm kaytlardan ve gazete, dergi gibi yaynlarda yer alan haberlerden
faydalanld.
Dnya trihi asndan, nemli sonular yaratan ok sayda icraat gerekletirmi olan Ronald
Reagan'n hayatn Trke anlatan eser says yok denecek kadar az olduu gibi, mevcut eserlerin de
Trke tercmeleri yoktur. Bu aratrma, Ronald Reagan hakknda Trke literatre katkda
bulunmak, ilerleyen zamanlarda bu konu zerine alacak aratrmaclara yardmc olmak amacyla
yaplmtr. Gnmzde, dnya zerindeki en baskn g konumunu srdrmekte olan ABD'yi
anlamak iin, Ronald Reagan' anlamann gerekliliine inandmz iin, bu almamz ile Trk
aratrmaclarn da Reagan' ve dolayl olarak ABD'yi anlama abalarna katkda bulunmak istedik.
Ronald Reagan, kendi otobiyografisine An American Life diyerek, aslnda aratrmaclara da
yardmc olmutur. Zira Reagan, tam bir Amerikan hayat yaamtr. ABD'nin zor dnemlerini
grm, bu dnemlerden nasl uzak durulmas gereklilii konusundaki fikrini mrnn sonuna
kadar deitirmemitir. Sonuta Reagan, onu eletirenlerin de, ona ve mirasna olumlu bakanlarn
da ABD trihi iin nemini yadsmadklar, zgn bir ahsiyet olarak yaam, yle de vefat
etmitir.

I-HAYATI
a-Ailesi ve Genlii
1-Doumu ve Aile Bireyleri
Ronald Wilson Reagan, 6 ubat 1911 trihinde, Amerika Birleik Devletleri'nde, Illinois eyaleti
ierisinde yer alan Tampico'da domutur. 1 Babasnn tam ismi John Edward Reagan olup, ailesi ve
tandklarnca ksaca Jack olarak bilinmekteydi. 2 Annesinin ismi, Nelle Wilson Reagan idi. Nelle
Reagan, Amerika Birleik Devletleri'ne g eden sko ve ngiliz gmenlerin soyundan gelen bir
Amerikan vatandayd. 3 Nelle Reagan, Disciples of Christ (sa'nn Mritleri) retisine bal bir
Protestan idi. 4 John Edward Reagan, ikinci nesil bir rlandal gmen ve Katolik olup, Democratic
Party'yi (Demokrat Parti) desteklemekteydi. 5 Ronald Reagan'n aabeyinin ad Neil Reagan idi.
Neil Reagan, 1908 ylnda tpk kardei Ronald gibi, Tampico'da domutur. 6

2-ocukluu ve Eitimi
Reagan'n en ok bilinen lakab olan "The Dutch" (Hollandal) da ocukluu esnasnda babas
tarafndan konulmu, mr boyunca da unutulmamtr. 7 Reagan, Tampico'da domasnn ardndan
babasnn i araylar sebebiyle ocukluunu, Illinois eyaleti ierisindeki farkl kasabalarda
geirmek durumunda kalmtr. 8 Illinois eyaletinde pek ok kasabada yaam olan Reagan ailesi,
sonunda 1920 ylnda, Dixon'a tanmtr.9
Ronald Reagan, annesine dkn bir ocuk olarak bymt. Annesi Nelle Reagan, ona zorlu
koullar altnda bile mutlu olabilmeyi retmi ve Tanr'nn herkes iin ilah bir plan olduuna
inanmay benimsetmitir. 10 Annesinin bu etkisini hayat boyunca zerinde tayan Reagan, 22
Austos 1922 trihinde Disciples of Christ retisinin esaslarna uygun olarak vaftiz edildi. 11 Nelle
Reagan'n Dixon'daki Disciples of Christ Kilisesi dhilinde gsterdii faaliyetlere ramen, kilise
kaytlar Reagan'n madd balarnn, ailenin ekonomik olarak g durumda olduunu
gstermektedir. 12 Ronald Reagan'n kendisi de, onun biyografisini alan aratrmaclar da ailenin

1Ronald Reagan, Encyclopedia Britannica, 2010. Eriim Adresi:

http://global.britannica.com/EBchecked/topic/492882/Ronald-Reagan Eriim Trihi: 06.12.2014
2 Ronald Reagan, An American Life: The Autobiography, Simon&Schuster, New York, 1990, s. 21. Eriim adresi:

http://books.google.com.tr/books Eriim Trihi: 29.11.2014

3 a.g.e. s. 22.
4 ayn yer.
5 Ed: Ian Jackman, Ronald Reagan Remembered: CBS News, Simon&Schuster, New York, 2004, s. 15. Eriim Adresi:
http://books.google.com.tr/books Eriim Trihi: 10.12.2014
6 Ronald Reagan Presidential Library&Museum Resm nternet Sitesindeki Kronoloji iin Baknz:
http://www.reagan.utexas.edu/archives/reference/prepreschrono.html Eriim Trihi: 29.11.2014
7 Reagan, a.g.e. s. 21.
8 a.g.e. s. 23.
9 a.g.e. s. 27.
10 Dinesh D'Souza, Ronald Reagan: How an Ordinary Man Became an Extraordinary Leader, Simon&Schuster, New
York, 1997, s. 38-39. Eriim Adresi: http://books.google.com Eriim Trihi: 07.12.2014
11Stephen Vaughn, The Moral Inheritance of a President: Reagan and Dixon Disciples of Christ, Presidential Studies
Quarterly, Cilt: 25, Say: 1, K 1995, s. 112. Eriim Adresi: www.jstor.org Eriim Trihi: 06.12.2014
12 a.g.e. s. 113.

ekonomik durumu hakknda hemfikirdir. 13 14

Babasnn i durumu sebebiyle hibir yerde uzun sre kalamayan Ronald Reagan'n eitim hayat
da, bu duruma bal olarak ekillenmitir. Gittii okullarda her zaman yeni ve yabanc bir renci
durumunda olan Reagan, dzenli bir okul hayatna ancak Dixon'da kavumutur. O, Dixon'da liseye
admn atm, ve mezuniyetinin ardndan da yine Illinois eyaletindeki Eureka College isimli yksek
retim kurumunda rencilik hayatna devam etmitir. 15 Disciples of Christ tarafndan kurulmu
olan Eureka College'dan 1932 ylnda mezun olmutur. 16 17 Mezun olana kadar Tau Kappa
Epsilon renci kulbnde faaliyet gstermi, Amerikan futbolundan oyunculua kadar pek ok
alan d aktiviteyle de ilgilenmitir. 1932 ylnda da, sosyoloji ve iktisat alanlarnda ift ana dal
yapm olduu iin, bu iki alandan da diploma almtr. 18 Mteakiben, Amerikan ekonomisinin
byk bir knt yaad yllarda profesyonel bir meslek arayna balamtr. 19
Reagan, 1924 ylnda bir tesadf eseri, annesinin gzln taktnda grnn ne kadar
netletiini fark ederek, miyop olduunun ayrdna varmtr. 20 Liseye giderken gzlk takmaya
balam, ancak aktrle balamasndan itibaren kontakt lens takmtr. 21
b-Radyoculuk ve Aktrlk Kariyeri
1932 ylnn Haziran'nda Eureka'dan mezun olan Reagan, profesyonel olarak yapaca bir meslek
arayna girmitir. 22 Bu abalarn sonucunda Reagan nce Iowa'daki WOC radyosunda, ardndan
ise ayn grubun sahibi olduu Des Moines'deki WHO radyosunda radyoculuk kariyerine balamtr.
23
Burada, Chicago Cubs isimli beyzbol takmnn malarn anlatmak ile grevli idi. 1937 ylnda,
Chicago Cubs takmnn Kaliforniya'daki kampn takip etmek zere Des Moines'den ayrld, burada
bir arkadann araclyla Hollywood yapmclarndan Bill Meiklejohn'u etkilemeyi baararak,
aktrlk kariyerine balam oldu. 24 Warner Brothers ile olan kontrat baladnda, yeni bir oyuncu
olarak B snf filmlerde oynayan ve buna gre maa alan Reagan, kariyerine Love in the Air
filmindeki rolyle balamtr. 25 Ronald Reagan, aktrlk kariyeri boyunca elli filmde rol alacak,
13 Reagan, a.g.e., s. 28.
14 Lou Cannon, President Reagan: The Role of a Lifetime, PublicAffairs, New York, 1991. s. 16. Eriim
Adresi:http://books.google.com/books Eriim Trihi: 29.11.2014
15School House to White House: The Educations of the Presidents, Prologue Magazine, Cilt: 39, Say: 1, Bahar
2007. Eriim Adresi: http://www.archives.gov/publications/prologue/2007/spring/schoolhouse.html Eriim Trihi:
05.12.2014
16 Eureka College, Disciples of Christ tarafndan kurulmu, edebiyat ve sosyal bilimler zerine eitim veren bir
niversitedir. niversite, Illinois eyaletinin Eureka ehrinde hlen ayn isimle faaliyet gstermektedir. Detayl bilgi iin
baknz: Complete Book of Colleges 2005, Princeton Review, New York, 2004, s.1106. Eriim Adresi:
http://books.google.com.tr/books Eriim Trihi: 01.12.2014
17 Paul Kengor, The Crusader, Harper Collins, New York, 2006, s. 6. Eriim Adresi: http://bookfi.org Eriim Trihi:
01.12.2014
18 Zikredilen okulun resm internet sitesindeki Reagan blm iin baknz:
http://reagan.eureka.edu/lead_lessons/academics.htm Eriim Trihi: 06.12.2014
19 Christina D. Romer, Great Depression, Encyclopedia Britannica, December 2003. Eriim Adresi:
http://eml.berkeley.edu/~cromer/great_depression.pdf Eriim Trihi: 04.12.2014
20 Gil Troy, Morning in America: How Ronald Reagan Invented the 1980s, Princeton University Press, New Jersey,
2005, s. 1. Eriim Adresi: http://books.google.com.tr/books Eriim Trihi: 06.12.2014
21 Ronald Reagan Presidential Library&Museum Resm nternet Sitesindeki Facts Blm iin Baknz:
http://www.reagan.utexas.edu/archives/reference/facts.html Eriim Trihi: 06.12.2014
22 Reagan, a.g.e. s. 57.
23 a.g.e. s. 70-71.
24 Lou Cannon, Actor, Governor, President, Icon, Washington Post, 19.11.2004. Eriim Adresi:
http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A18329-2004Jun5.html Eriim Trihi: 06.12.2014
25 Reagan, a.g.e. s. 85.

ancak aktrlk kariyerine kinci Dnya Sava'nn balamasyla ara vermek zorunda kalacaktr. 26
Aktrlk kariyeri esnasnda bir film ekiminde, ilk ei olacak olan Jane Wyman ile tanan
Reagan, 1940 ylnda onunla evlenmitir. 27 Bu evlilikten, Maureen Reagan, 4 Ocak 1941 trihinde
dnyaya gelmitir. 28 Jane Wyman'n, Maureen Reagan'n doumunun ardndan doktorlar tarafndan
bir kez daha hamile kalmamas gerektii ynnde uyarlmasnn ardndan, Reagan ile Wyman,
henz gnlk olan Michael Reagan' evlat edinmilerdir. 29 Ancak evlilikleri, 1948 ylna kadar
srm ve 1948 ylnda ayrlmlardr. 30
c-Askerlik Yllar
Japonya'nn Amerikan Deniz ss Pearl Harbor'a saldrmas, tm ABD'de olduu kadar Reagan'n
hayatnda da nemli etkiler yaratmtr. Pearl Harbor'da gerekleen saldrnn ardndan ABD'nin
kinci Dnya Sava'na dhil olmasyla, 19 Nisan 1942'de Ronald Reagan, her ne kadar miyop
olmas sebebiyle daha nce bir testi geememi olsa da, ikinci bir testin ardndan aktif askerlik
grevine balamtr. 31 9 Aralk 1945 trihine kadar asker grevine devam eden Reagan, askeriyede
de Amerikan Hava Kuvvetleri adna eitim ve motivasyon maksatl 400 kadar film ve klipte rol
almtr. 32 1945'te, Amerikan Hava Kuvvetleri'ndeki grevi boyunca hi denizar grevde
bulunmam olan Reagan, 9 Aralk 1945'te askerlik grevinin sona ermesiyle yeniden aktrlk
kariyerine geri dnmtr.
d-Aktrle Dn ve SAG Bakanl
Aktrle geri dnen Ronald Reagan, bu yllarda siyas gelimelere de dhil olmutur. Amerika
Birleik Devletleri'nde, balayan Souk Sava'n etkisiyle anti-Komnist bir akm balam, bu
akm oyuncularn sendikalarna dhi sramtr. Byle bir dnemde Ronald Reagan, Screen Actors
Guild isimli oyuncu sendikasnn bakan olarak seilmi, alt yl boyunca bu grevini srdren
Reagan, sinema sektr ierisindeki sol grl oyuncular ile devlet arasndaki mcadeleye tank
olmutur. 33 O, 1947-1952 ve 1959-1960 yllarnda SAG Bakanl grevini yrtmtr.
34
Reagan'n gncel siyasetle olan ilikisi burada snrl kalmamtr. Reagan, FBI'a (Federal Bureau
of Intelligence) sinema sektr ierisindeki sol grl kiilerle ilgili bilgi de vermitir. 35
An American Life adl otobiyografik kitabnda FBI ile ilikisinin nasl baladna deinen
Reagan, anti-Komnist olmas sebebiyle FBI'n bu talebini kabul ettiini, ei Jane Wyman ile
birlikte onlara bilgi saladn belirtmitir. FBI grevlileri, ona, isminin birka gn nceki bir
Komnist Parti toplantsnda getiini ve sol grllerin, onu hedef alabileceini sylemitir. 36
26 Cannon, President Reagan: The Role of A Lifetime, s. 27.
27 Dinesh D'Souza, a.g.e., s. 48.
28 Ronald Reagan Presidential Library&Museum Resm nternet Sitesindeki Kronoloji Blm iin Baknz:
http://www.reagan.utexas.edu/archives/reference/prepreschrono.html Eriim Trihi: 07.12.2014
29 Michael Reagan&James D. Denney, Twice Adopt, B&H Publishing Group, Nashville, 2004, s. 2. Eriim Adresi:
http://books.google.com/books Eriim Trihi: 07.12.2014
30 a.g.e. s. 26.
31 National Museum of the US Air Force Resm nternet Sitesindeki Factsheets Blm iin Baknz:
http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=1660 Eriim Trihi: 06.12.2014
32 Ronald Reagan Presidential Library&Museum Resm nternet Sitesindeki Military Service of Ronald Reagan
Blm iin Baknz: http://www.reagan.utexas.edu/archives/reference/military.html Eriim Trihi: 06.12.2014
33 Cannon, a.g.e. s. 33.
34 Screen Actors Guild Resm nternet Sitesindeki Presidents Blm iin Baknz: http://www.sagaftra.org/ronaldreagan Eriim Trihi: 07.12.2014
35 Reagan, a.g.e. s. 111.
36 ayn yer

Ronald Reagan, bu alanda FBI ile ibirlii yaparak ok sayda komnist aktr ve aktrisin ismini,
FBI'ya vermitir. Ancak, Reagan'a gre, House of Representatives (Amerikan Temsilciler Meclisi)
bnyesinde yer alan ve komnizmin yaylmasnn nne geme amacyla kurulmu olan House UnAmerican Activities Committee, komnizm ile alkas olmayan kiileri de Hollywood Blacklist
ad verilen kara listeye dhil etmeye balamtr. 37 Bu durum zerine Ronald Reagan, FBI ile
yntem ayrlklar yaam ve kendisinin tek bana kimin komnizm sempatizan olup olmadn
kesin olarak bilemeyeceini belirtmitir. 38 FBI tarafndan aklanan belgelerde grld kadaryla
Reagan'n muhbirlii srasnda kendisi iin kullanlan kod ad, T-10 idi. 39
SAG Bakan olarak Reagan, HUAC ile koordinasyonu da salyordu. Bu grevi esnasnda, Nancy
Davis isimli bir aktrisin ikayeti olduunu, kendisinin bir baka Nancy Davis ile kartrld iin
komnist olmakla ithaf edildiinden yakndn rendi. 40 Bu vesileyle tant Nancy Davis,
daha sonralar kendi ifadesiyle hayatnn ak olacaktr. Reagan ile Nancy Davis, 4 Mart 1952
trihinde, mtevaz bir tren ile evlenmilerdir. 41 Bu evlilikten Patti ve Ron isimli iki ocuklar
olmutur.
Reagan, her ne kadar siyas meseleler ve SAG Bakanl ile megl olsa da, aktrlk kariyerine
de devam etmek niyetinde idi. 1954 ylnda, ynetmen ve yapmc Taft Schreiber'dan ald teklif,
onun iin byk bir frsat olmutur. Schreiber, ona, her hafta farkl oyuncu kadrolaryla, farkl
olaylar konu alacak olan General Electric Theatre isimli televizyon programnn sunucusu olmay
teklif etmitir. 42 GE firmasnn sponsorluunu yapt bu programda sunuculuk yaparken, GE
firmasnn eliliini de yaparak, ABD'nin drt bir yanndaki GE tesislerini ziyaret etmi, buralarda
konumalar yapmtr. 43 Bu konumalarda Sovyetler Birlii'ni ve Komnist ekonomi modelini
eletiren Reagan, bunu sklkla hikyelerden yararlanarak yapm, geni kitlelere baaryla hitap
etmitir. 44 GE iin alt yllar Reagan, hem bu firmann hem de muhafazakar Amerikan
vatandalarnn temsilcisi olabilmeyi baarmtr. Ronald Reagan, 1954 ylndan 1962 ylna kadar
General Electric Theatre programndaki sunuculuunu srdrmtr. 45 1962 ylnda, Reagan'n
sunuculuk grevine, GE tarafndan son verilmitir. 46

II- SYAS HAYATA GR VE CALIFORNIA VALL

a- lk Siyas Faaliyetleri
Ronald Reagan'n hayatnn, hibir dnemi itibariyle apolitik olarak deerlendirilmesinin doru
olmayaca aktr. O, genliinde Amerikan ekonomisinin iinde bulunduu krizi ve bu krizin,
37 a.g.e. s. 114. Ayrca Hollywood Blacklist ile ilgili detayl bilgi iin baknz: Hollywood Ten, Encyclopedia
Britannica, 2010.
38 Hollywood: Unmasking Informant T-10, Time Magazine, 09.09.1985. Eriim Adresi:
http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,959749,00.html Eriim Trihi: 09.12.2014
39 Scott Herhold, Reagan Played Informant Role for FBI in 40's., The Chicago Tribune, 26.08.1985. Eriim Adresi:
http://articles.chicagotribune.com/1985-08-26/news/8502250710_1_fbi-informant-hollywood-independent-citizenscommittee-fbi-agent Eriim Trihi: 09.12.2014
40 Reagan, a.g.e. s. 121.
41 a.g.e. s. 123.
42 a g.e. s. 126.
43 Cannon, President Reagan: The Role of a Lifetime, s. 66.
44 D'Souza, a.g.e. s 139.
45 Harris M. Lentz, Heads of States and Governments Since 1945, Routledge, New York, 2013. Eriim Adresi:
http://books.google.com/books Eriim Trihi: 09.12.2014
46 Scott Farris, Kennedy and Reagan: Why Their Legacies Endure, Lyons Press, 2013. Eriim Adresi:
http://books.google.com/books Eriim Trihi: 09.12.2014

insanlar zerinde yaratt depresif etkiyi iyi bir ekilde gzlemlemitir. Babasnn da etkisiyle
genliinde bir Demokrat Parti destekisi olan Reagan, General Electric Theatre programnda
sunucu olarak grev ald yllarda dhi hlen resm olarak bir Demokrat Parti yesi idi. 47
General Electric tarafndan grevinden alnan Reagan, ABD'yi kendi dncesine gre zararl bir
fikir olan Marksizm'e kar uyarma abalarna devam etmitir. Reagan bu dorultuda The Truth
About Communism (Komnizm Gerei) isimli, iki blmden oluan bir belgesel ekerek bu
katliamda Hitler-Stalin ittifak, Katyn Katliam gibi farkl konulara deindi. 48 Siyas alandaki
faaliyetlerine, 1964 ABD Bakanlk Seimleri'nde Republican Party (Cumhuriyeti Parti) aday
olarak katlan Arizona Senatr Barry Goldwater lehine reklam kampanyalarna katlarak devam
etti. 49 Hitabet yeteneini bu sayede kantlam olan Reagan, ksa srede Cumhuriyeti evrelerden
destek grm, California'da 1966 ylnda dzenlenecek olan Valilik seimleri iin Cumhuriyeti
Parti'nin aday olmas fikri de yaygnlk kazanmtr. 50 Amerikan sisteminin gerei olarak, vali
adaylar partiler tarafndan belirlenecek, halk tarafndan seilecek idi. Reagan, 1966 ylnda
dzenlenen seimlere Cumhuriyeti Parti aday olarak katlmtr.
b- California Valilii
1966 ylnda California'daki seimi kazanan Reagan, bylece California eyaletinin trihindeki 33.
vali olmay baarmtr. 51 Reagan'n vali olarak karlat ilk ikilemlerden birisi, krtaj meselesi
olmutur. 14 Haziran 1967 trihinde, Therapeutic Abortion Law kanununu imzalayarak yrrle
koyan Reagan, bu sayede krtaj yasallatrmtr. 52 Bu yasa ile kayt d krtaj operasyonlarn
engelleme amacnda olan Reagan, yine de ABD Bakan olduu dnemde krtaj kart fikirlerini
ak bir ekilde ortaya koymutur. 53 Nitekim Reagan'n fikir deiikliinin sebebi iin, istatistiklere
bakmak yeterli olacaktr. Reagan'n bahsi geen yasay yrrle koymasnn ardndan, birka yl
ierisinde yaplan krtajlarn saysnda 1968 ylndaki 5.068'den, 1970 ylnda 60.000'e ulald
grlmektedir. 54
Reagan'n yeni makamnda karlat ilk glklerden birisi de, University of CaliforniaBerkeley dhilindeki renci olaylar olmutur. niversite rektrnn, protestocu rencilere kar
fazla yumuak kaldn dnen Reagan, onun grevden alnmasn istemitir. Hlihazrda,
Berkeley'deki rencilerin yaratt kargaa ortamn ortadan kaldrmak vaadiyle vali olan Reagan,
bu dorultuda faaliyet gstermitir. 15 Mays 1969 trihinde, Berkeley'deki People's Park isimli
yeil alanda toplanan gstericilere, Reagan'n emriyle mdahil olan polis direnile karlam,
47 Cannon, President Reagan: The Role of a Lifetime, s. 67. ve ayrca Seth Rosenfeld, Reagans Personal Spying
Machine, New York Times, 01.09.2012. Eriim Adresi: http://www.nytimes.com/2012/09/02/opinion/sunday/reaganspersonal-spying-machine.html?_r=0&adxnnl=1&pagewanted=all&adxnnlx=14181410225r5kw84VKcuWER5m9Q7XlQ Eriim Trihi: 09.12.2014
48 Kengor, a.g.e. s. 28.
49 Bu faaliyetleri esnasnda, A Time For Choosing yahut The Speech olarak bilinen konumasn da yapmtr.
Ronald Reagan'n bu konuma ile, siyas bir figr olarak ne kmaya baladn sylemek mmkndr. Goldwater'
desteklemek maksadyla yapt bu konumada Reagan, ideal bir devletin, halkn zgrlklerine ve ekonomiye daha az
mdahil olmas gerekliliini vurgulamtr. Konumann tam metni iin baknz:
http://www.reagan.utexas.edu/archives/reference/timechoosing.html
50 Kengor, a.g.e. s. 30.
51 California Eyaleti Valilii Resm Sitesindeki The Governors Gallery blm iin baknz:
http://governors.library.ca.gov/33-reagan.html Eriim Trihi: 11.12.2014
52 Paul Kengor&Patricia Clark Doerner, Reagan's Darkest Hour, National Review Online, 22.01.2008. Eriim Adresi:
http://www.nationalreview.com/articles/223437/reagans-darkest-hour/paul-kengor Eriim Trihi: 13.12.2014
53 ayn yer.
54 EW Jackson vd., Therapeutic Abortions in California, California Medical, Cilt: 115, Say 1, Temmuz 1971. Eriim
Adresi: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1517904/pdf/califmed00127-0054.pdf Eriim Trihi:
13.12.2014

Bloody Thursday (Kanl Perembe) adyla da bilinen olaylarda bir renci hayatn kaybetmi,
olaylara dhil olmayan Alan Blanchard da kr olmutur. 55 Ronald Reagan, olaylar bastrmak iin
National Guard' (Ulusal Muhafzlar) Berkeley'e gndermi ve sokaa kma yasa ilan etmitir. 56
Reagan, 1970 ylnda ikinci kez California Valilii iin aday olmu, seimi kazanarak valiliinin
ikinci dnemine balamtr. Valiliinin ikinci dneminde, Reagan'n idam cezasn savunduunu ve
bu fikirlerini bakanlnda da benimsemi olduunu sylemek mmkndr. 57 Ancak, onun tm
abalarna ramen 1972 ylnda Supreme Court of California (Kaliforniya Eyaleti Yksek
Mahkemesi) tarafndan eyalette idam cezasnn kaldrlmas karar verilmitir. 58 Bu kararn
ardndan California'da idam cezas kaldrlm, bylece Reagan dneminde idam edilen son kii ise
1967 ylnda, Sacramento'da bir polis memurunu ldrd gerekesiyle idam edilen Aaron
Mitchell olmutur. 59 Reagan, ikinci dneminin son yl olan 1975 ylnda, grevinden ayrlm ve
ABD bakan olmak iin yarmaya karar vermitir. 60
III. ABD BAKANLII
a-1976 ve 1980 Seimleri
1976 ylnda Ronald Reagan, Cumhuriyeti Parti adna bakan aday olabilmek iin parti ii n
seime katlmtr. Buna karn, n seim, devrin ABD Bakan olan Gerald Ford tarafndan
kazanlmtr. 61 Gerald Ford, bu seimi olduka kk bir fark ile kazanabilmitir. 62
1980'de, Reagan yeniden bakanlk iin aday olmutur. Kendisine gre, bu seimler ncesinde
kendisi iin baarlmas gereken ilk ey, Dou sahilindeki insanlarn Batl, zellikle de California
Valisi olmu bir adaya duyduklar n yargy krmak idi. 63 1976'nn tersine, bu kez baarl
olabileceine inanan Reagan, 13 Kasm 1979'da, New York ehrinde, bakanla aday olduunun
duyurusunu yapt. 64 Reagan, seim propagandas olarak bakanl esnasnda da vurgulayaca
temel argmanlar kullanmtr; ABD'nin asker g bakmndan SSCB'nin gerisinde kalmas ve
55 Free Speech Movement isimli renci hareketinin balatt ve Araplar ile srail arasndaki atmalar tartmak iin
balayan toplantnn, polis mdahalesinin ardndan atmaya dntn sylemek mmkndr. Seimlere clean up
the mess at Berkeley sloganyla girip, Berkeley'deki renci olaylarn tamamen sona erdirmeye kararl olan Reagan'n,
bu toplanty bir frsat olarak grdn sylemek mmkndr. Nitekim yaanan olay, niversitenin trihindeki en kanl
olay olarak trihe gemitir.
56 National Guard'n Berkeley'de eyleme mdahale etmesini gsteren bir video iin baknz:
http://www.youtube.com/watch?v=68j0I9_gyCA Eriim Trihi: 13.12.2014
57 Reagan Urges Capital Punishment for Killers of Police in Drug Cases., LA Times, 20.04.1988. Eriim Adresi:
http://articles.latimes.com/1988-04-20/news/mn-1437_1_capital-punishment Eriim Trihi: 13.12.2014
58 Jonathan R. Sorenson vd., Research Note: Two Decades After People v. Anderson, Loyola of Los Angeles Law
Review, Cilt: 24, Say: 1, 1990. Eriim Adresi: http://digitalcommons.lmu.edu/llr/vol24/iss1/2 Eriim Trihi: 13.12.2014
59 Miles Corwin, Last Man Executed in California: Furor Over Mitchell Case Resounds 18 Years Later, LA Times,
23.08.1985. Eriim Adresi: http://articles.latimes.com/1985-08-23/news/mn-24365_1_aaron-mitchell Eriim Trihi:
13.12.2014
60 California Eyaleti Valilii Resm Sitesindeki The Governors Gallery blm iin baknz:
http://governors.library.ca.gov/33-reagan.html Eriim Trihi: 11.12.2014 Ayrca Ronald Reagan'n ilk grevi olarak
California Valilii'ni semesi, tecrbe kazanma giriimi olarak yorumlanabilir. Onun iin bu mevknin bir basamak
olduunu sylemek mmkndr.
61 n seimi kazanan Ford, buna karn, genel seimlerde Demokrat Jimmy Carter'a kar kaybetmitir. 1974-1977
yllar arasnda bakanlk grevini yrten Ford, ABD'nin 38. Bakan idi. Carter ise, 1977-1981 yllar arasnda ABD
Bakan mevksinde bulunmutur.
62 Craig Shirley, Reagan's Revolution: The Untold Story of the Campaign That Started It All, Thomas Nelson,
Nashville, 2005, s. xix. Eriim Adresi: http://books.google.com/books Eriim Trihi: 15.12.2014
63 Reagan, a.g.e. s. 206.
64 a.g.e. s. 208.

devletin ekonomiye fazla mdahil olmas. George Bush ile girdii n seimi kazanan Reagan, genel
seimi kazanmas hlinde ABD Bakan Yardmcs olarak atayaca isim olarak da yine Bush'u
semitir. 65
1980 seimleri ncesi, Carter ve hkmetin zor durumda olduunu sylemek mmkndr. ran'da
1979 ylnda gerekleen slm Devrimi'nin ardndan lkede youn bir Amerikan kartl akm
ba gstermitir. Bu akmn sonucu olarak, 4 Kasm 1979 trihinde bir grup renci Tahran'daki
ABD Elilii'ni basm ve ierideki altm alt Amerikan vatanda rehin alnmtr. 66 ran'da
yaanan bu rehine krizi, Carter hkmeti iin d politikada yaanm byk bir baarszlk olarak
deerlendirilmitir. Bakanlk seimlerine de, krizin devam ettii hlde giren Carter iin mevcut
durumun nemli bir dezavantaj olduunu sylemek mmkndr. Mevcut koullarda Reagan, d
politikada ve asker unsur bakmndan gl bir ABD yaratmak istedii iletisini, semenlere
iletmeyi baarmtr.
Ronald Reagan, 1980 seimini tm oylarn %50.75'ini alarak kazanm ve 40. ABD Bakan
olmay baarmtr. 67 Seim zaferinin ardndan Reagan, daha nce duyurduu gibi George Bush'u
ABD Bakan Yardmcs grevine atamtr. 68 Reagan, seimi kazanmasnn ardndan ilk
konumasnda ekonominin durumundan bahsederken, hkmetin ekonomiye mdahale ederek
sorunlar yaratt fikrini savunmutur. 69
b- Reaganomics Politikas
California Valisi olduu dnemden itibaren, ekonomik grleri deimemi olan Reagan, bakan
seilmesiyle bu fikirleri uygulama frsat bulmutur. Serbest piyasa ekonomisine ve arz yanl
iktisata dayanan ekonomi politikas ile Reagan, ABD'de ekonomik bir devrim yaratmtr. 70
Reagan'n bakan olmasnn ardndan ABD'de arz yanl iktisat ad verilen, Reagan ile olduu kadar
ada olduu Britanya Babakan Margaret Thatcher ile de zdelemi olan ekonomi politikas
yrtlmtr. 71 Reagan'n daha aktrlk yllarnda bile benimsemi bulunduu bu iktisad gre
gre, devlet ekonomiye mmkn olduu kadar az mdahale etmeli, vergi oranlarn dk tutmal,
sosyal hizmetlere ayrlan pay da drmelidir. Ancak, savunma harcamalarna ayrlan masraflar,
Reagan dneminde art gstermitir. 72 Bu artn temel sebebi olarak, Reagan'n Jimmy Carter'a
65 a.g.e. s. 216.
66 U.S. Department of State Office of the Historian Resm Sitesi iin Baknz:
https://history.state.gov/departmenthistory/short-history/iraniancrises Eriim Trihi: 15.12.2014
67 Craig Shirley, bu seimi ABD iin bir devrimin balangc olarak deerlendirmektedir. Ona gre, Reagan'n bakan
olarak seildii gnden, bakanlk grevinden ayrld gne kadar yaananlar, bir devrimdir. Bu dorultuda Shirley,
Reagan hakkndaki kitabn da Reagan'n Devrimi anlamna gelen Reagan's Revolution olarak adlandrmtr.
Ayrca seim sonular hakknda detaylar ve eyalet sonular iin baknz:
http://uselectionatlas.org/RESULTS/index.html Eriim Trihi: 15.12.2014
68 George H. W. Bush, 1981-1989 yllar arasnda ABD Bakan Yardmcs grevinde bulunduktan sonra, 1989 ylnda
Reagan'n ardndan 41. ABD Bakan olmu, 1989-1993 yllar arasnda grevini srdrmtr. Reagan'n d
politikasn sistematik bir ekilde srdren Bush, ayrca Krfez Sava esnasnda da ABD Bakan idi. Onun olu olan
George Walker Bush da, 2001-2009 yllar arasnda, 43. ABD Bakan olarak grev yapmtr.
69 Reagan, a.g.e. s. 226.
70 Charles E. Jacob, Reaganomics: The Revolution in American Political Economy, Law and Contemporary
Problems, Cilt: 48, Say: 4, Gz 1985. Eriim Adresi: http://scholarship.law.duke.edu/cgi/viewcontent.cgi?
article=3812&context=lcp Eriim Trihi: 15.12.2014
71 Seyhun Doan, Keynesyen Teori'ye Bir Tepki: Arz Yanl ktisat, S BF Sosyal ve Ekonomik Aratrmalar
Dergisi, Say: 12, 2006. Eriim Adresi: http://sead.selcuk.edu.tr/sead/article/download/328/324 Eriim Trihi:
15.12.2014
72 Earl C. Ravenal, Reagans 1983 Defense Budget: An Analysis and an Alternative, Policy Analysis, Say: 10,
30.04.1982. Eriim Adresi: http://www.cato.org/publications/policy-analysis/reagans-1983-defense-budget-analysisalternative Eriim Trihi: 15.12.2014

kar kulland argmanlardan biri olan ABD'nin SSCB karsnda asker g bakmndan geride
kalmasn gstermek mmkndr.
Reagan'n, daha sonralar ismiyle, ngilizce iktisat anlamna gelen economics kelimesinin
birleiminden tretilen Reaganomics kavramyla anlacak olan ekonomi politikas, gnmzde
dhi bir tartma konusu durumundadr. 73 Szgelimi, Reagan'n politikalar sonucu olarak ABD'de
orta snfn ekonomik zorluklarla karlat iddias, bu politikalara muhalif kimseler tarafndan dile
getirilmektedir. 74 Ekonomist Mark Weisbrot'a gre, Reagan dneminde ekonomi duraanlat
gibi, gelir dalmnda da varlkl kesimin lehine bir dengesizlik grlmtr. 75 Patricia Schroeder,
onun dneminde vadedilen dengeli ekonomi hedefine hibir zaman ulalamadn
vurgulamaktadr. 76 Tm bunlara ramen Reagan, iktidar boyunca kendi ekonomi fikrinden taviz
vermemi, arz yanl iktisat politikasn iki bakanlk dneminde de uygulamaya devam etmitir.
c- 1981-1985, lk Bakanlk Dnemi
1- 30 Mart 1981, Bakan Reagan'a Suikast Giriimi
Reagan'n bakanlk dneminin, byk aknlk yaratan bir olay ile baladn sylemek
mmkndr. Daha bakanlnn ikinci ayn yeni doldurmu iken, 30 Mart 1981trihinde Reagan
ve beraberindeki polis memuru Thomas Delahanty, basn szcs James Brady ve gizli servis
grevlisi Timothy McCarthy, Washington'da, Hilton Hotel'in nnde saldrya uradlar. Saldr, bir
tabancadan alt el ate almas sonucu gereklemi idi. Saldrgann ismi, John Hinckley Jr. olup,
ya 25 idi. 77 Hickley, alt el ate etmesine karn, Reagan' direkt bir at ile yaralayamamtr. 78
Buna karn, Reagan'n hayat tehlikesi bulunduu ve nce gizli servis mensuplarnn ilk yardm
bilgisi, sonra da doktorlarn youn abas sonuta hayatta kalabildii bilinmektedir. 79Saldrgann
kurunlar tarafndan Brady, McCarthy ve Delahanty'nin yan sra seken kurunlar sebebiyle Bakan
Reagan da yaralanmtr. Brady ve Delahanty ar yaralanm, McCarthy ise hafif yaralanmt. 80
Saldrnn ardndan, kalc yaralar alan James Brady, 2014 ylnda vefat etmi ve vefat sebebinin
dorudan bu yaralar ile ilikili olduu aklanmtr. 81 Saldrda bandan vurulmu olan Brady,
mrnn sonuna kadar tekerlekli sandalye kullanmak zorunda kalmtr. 82
73 Reaganomics tabirine benzer bir tabir olarak, farkl bir ekonomik model neriyor olmasna karn, gnmzde
Japonya Babakan Shinzo Abe'nin ekonomi politikalar da Abenomics olarak nitelendirilmektedir. Bu anlamda,
Ronald Reagan dneminin olduka dolayl yollarla dhi, hlen gnmz etkileyen bir dnem olduu grlmektedir.
74 Richard Allen Greene, Critics Question Reagan Legacy, BBC News Online, 09.06.2004. Eriim Adresi:
http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/3788229.stm Eriim Trihi: 15.12.2014
75 ayn yer.
76 Patricia Schroeder, Nothing Stuck to 'Teflon' President, USA Today, 06.06.2004. Eriim Adresi:
http://usatoday30.usatoday.com/news/opinion/editorials/2004-06-06-schroeder_x.htm Eriim Trihi: 15.12.2014 Ayrca
Schroeder, Reagan'n tm eletirilere ve dnemindeki skandallara ramen halk arasndaki poplerliini
kaybetmemesini, yapmaz zellii ile mehr teflon tavalara benzeterek, Reagan' Teflon President lakabyla
niteleyen ilk kii olmutur. Schroeder'e gre, nasl ki piirilen malzeme teflon tavaya yapmyor ise, Reagan'n
skandallar da hibir zaman onun halk gzndeki imajna yapmam, onu halkn gznden drmemitir.
77 Michael Winter, The Man Who Shot Brady, Reagan., USA Today, 05.08.2014. Eriim
Adresi:http://www.usatoday.com/story/news/nation/2014/08/04/james-brady-john-hinckley/13598699/ Eriim Trihi:
16.12.2014
78 USSS'in 4 Mays 1981 trihinde hazrlam olduu rapor iin baknz: http://www.secretservice.gov/Reagan
%20Assassination%20Attempt%20Interview%20Reports.pdf
79 ayn yer.
80 David S. Broder, Reagan Wounded by Assiliants Bullet, Washington Post, 31.03.1981. Eriim Adresi:
http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/03/28/AR2006032800766_2.html Eriim Trihi:
16.12.2014
81 Mary Kay Mallonee, James Brady's Death Ruled a Homicide, Police Says, CNN, 09.08.2014. Eriim Adresi:
http://edition.cnn.com/2014/08/08/politics/brady-death-homicide/ Eriim Trihi: 16.12.2014
82 ayn yer.

Hinckley'e, saldrnn hemen ardndan sivil vatandalar ve polis memurlar tarafndan mdahale
edilmitir. 83 Ardndan USSS mensuplar tarafndan gzaltna alnan saldrgan, olay yerinden
uzaklatrlmtr. 84 Hinckley, mahkeme tarafndan akl sal yerinde olmad iin hapishaneye
deil, akl hastanesine gnderilmitir. 85
Hinckley ile Bakan Yardmcs Bush'un aileleri arasnda yakn ilikilerin mevcudiyeti, suikastin
gerek sebebi hakknda farkl teorilerin olumasna sebebiyet vermitir. 86 Bush ailesinin saldrgan
Hinckley'i tanmadklar ynnde deme vermi olmalar da, bu teorilerin nne geememitir. 87
2- Okullarda Dua Tartmas
Ronald Reagan, sklkla vurgulanm olduu gibi, bakanlk dneminde de hayatnn nceki
aamalarndaki temel fikirlerini muhafaza etmitir. Okullarda, rencilerin topluca dua etmeleri
ynndeki nerisi de onun yllar boyu muhafaza ettii bir fikirdir. 1962 ylnda ABD'de yasaklanan
bu uygulama, Reagan dneminde yeniden ihya edilmek istenmitir. 1982 ylnda Reagan, bir yasa
deiiklii nermi, bu neriyle devletin zel okullarda yahut devlet okullarnda, grup hlinde
yahut bireysel olarak ifa edilecek dualar yasaklamayacan yasalatrmak istemitir. 88 nerisinde
baarya ulaamayan Reagan, 25 ubat 1984'te radyo araclyla yapt ulusa sesleni
konumasnda, yeniden okullarda dua yasa bulunduuna ve bu durumun deimesinin
gerekliliine deinmitir. 89 Reagan'n bakanlk dneminin sonuna kadar, okullarda dua serbestlii
hususunda srarc olduu bilinmektedir.
3- 1981-1985 Yllar Arasnda ABD D Politikas
Daha siyas hayatnn balangcndan itibaren, inanm bir komnizm kart olan Reagan, bakan
olmas ile komnizme kar mcadeleye dayal bir d politika anlayn benimsedi. O, tpk
seilmeden nceki propaganda konumalarnda da belirttii gibi, ABD'nin asker g anlamnda
SSCB karsnda gsz durumda kaldna inanyordu. Bu yzden, daha nce de belirtilmi olan
83 Baknz; USSS'in 4 Mays 1981 trihli raporu: http://www.secretservice.gov/Reagan%20Assassination%20Attempt
%20Interview%20Reports.pdf Eriim Trihi: 16.12.2014
84 Suikast giriiminin ardndan USSS mensuplaryla Beyaz Saray arasnda gerekleen telsiz grmelerinin transkripti
iin baknz: http://www.secretservice.gov/press/GPA02-11_CommandPostTranscript%20.pdf Eriim Trihi: 16.12.2014
85 Hickley, aktris Jodie Foster'a takntl durumda idi. Hickley, Foster'n oynad 1976 yapm Taxi Driver filminin
senaryosundan esinlenerek, ABD Bakan'n ldrmesi durumunda Foster'n ilgisini ekebileceini dnmtr.
Ancak, Hickley'nin akl sal yerinde olmad iin ceza almamas, ABD toplumunda byk tepki grmtr.
Yarglarn on birinin siyah, birinin beyaz olduu bir jride yarglanan Hickley'nin cezasz kalmas, yarglamann
Reagan kartlar tarafndan yapld iddiasyla eletirilmitir. Detayl bilgi iin baknz:
http://law2.umkc.edu/faculty/projects/ftrials/hinckley/hinckleyaccount.html Eriim Trihi: 16.12.2014 Ayrca
Hickley'nin gemite ABD'deki neo-Nazi partisi olarak da bilinen National Socialist Party of America yesi olduu
bilinmektedir. Baknz: Visit to Son Planned by Hinckley Family, Reading Eagle, 01.04.1981. Eriim Adresi:
http://news.google.com/newspapers?
nid=1955&dat=19810401&id=8t0hAAAAIBAJ&sjid=AKEFAAAAIBAJ&pg=5916,17408 Eriim Trihi: 16.12.2014
86 Hinckley Family Had Ties With Vice President, The Free Lance-Star, 31.03.1981. Eriim Adresi:
http://news.google.com/newspapers?id=q1MQAAAAIBAJ&sjid=h4sDAAAAIBAJ&pg=1462,4604289&hl=en
Eriim Trihi: 16.12.2014
87 ayn yer.
88 Reagan Proposes School Prayer Amendment, New York Times, 18.05.1982. Eriim Adresi:
http://www.nytimes.com/1982/05/18/us/reagan-proposes-school-prayer-amendment.html Eriim Trihi: 16.12.2014
89 Ayn konumada, Reagan'n, U.S. Constitution The First Amendment olarak bilinen, ABD Anayasas'nda yer alan
ilk ek maddeye deindii grlmtr. Okullarda dua trenlerinin dzenlenmesini yasaklayan bu maddeyi inceleyen
Reagan, ayn maddenin hem KKK destekilerini, Yahudi ve siyahlere kar rk ayrmcln engelleyip, hem de
okullarda dua edilmesini yasaklamasn eletirmektedir. Konumann tam metni iin baknz:
http://www.presidency.ucsb.edu/ws/?pid=39565 Eriim Trihi: 16.12.2014

ekonomi politikas dorultusunda Reagan, ABD'nin savunma harcamalarn artrarak, orduyu daha
nitelikli ve daha modern hle getirmeye alt. Szgelimi, daha nce Jimmy Carter'n emri
dorultusunda askya alnm olan B-1 Lancer spersonik bombardman ua projesi, Reagan
tarafndan tekrar yrrle konuldu. 90 MX Peacekeeper isimli ktalararas balistik fze de, onun
dneminde gelitirilmitir. Reagan, 9 Mart 1985 trihinde, ABD'nin asker caydrclnn artmas
gerekliliini vurgulad ulusa sesleni konumasnda da, bu fzenin nemine dikkat ekmitir. 91
Reagan'a gre, ABD ile SSCB arasnda bir yumuama gerekleecek ise, ncelikle ABD asker
caydrcln artrarak, SSCB karsnda daha gl bir konuma gelmeli idi. 92
8 Mart 1983'te, Reagan, SSCB'yi er imparatorluu anlamnda gelen evil empire kavramyla
tanmlayan bir konuma yapmtr. 93 Bu konuma, tm dnyada yank uyandrmtr. ABD'de de,
birtakm trihiler ve yazarlar, evil empire konumasn eletirmi, bu konumann haksz
sulamalar ierdiini ve hatta ABD'nin trihinde bir ABD Bakan tarafndan yaplm en kt
konuma olduunu iddia edenler dhi olmutur. 94 Buna karn, 1989-1992 yllar arasnda Mihail
Gorbaov'un ekonomik reform abalarnda grev alm olan ekonomist Yuri Maltsev, SSCB'nin
temel probleminin demokrasi yoksunluu deil, sosyalizm olduunu kabul etmektedir. 95 Maltsev,
asl problemin sosyalizm olduunu ifade ederek, Ronald Reagan'n sosyalizm eletirilerine paralel
bir fikri savunmutur.
Reagan, komnizm kartln ABD ile snrl tutmam, komnizm ile mcadeleyi uluslararas
boyutta uygulamtr. Reagan Doctrine ad verilen strateji, Reagan dneminde ABD d
politikasnn esaslarndan olmutur. Bu stratetji dorultusunda, dnyann drt bir yanndaki
komnizm kart hareketler, ABD tarafndan komnist hareketlere kar desteklenmitir. 96 Reagan
Doctrine, zellikle Orta Amerika ve Gney Amerika'da, komnizmin engellenmesi iin baskc
politikalar uygulayan diktatrlk rejimlerinin kurulmasna sebep olmutur. 97 Reagan'n komnizm
ile mcadele politikasnda en byk destekilerinden biri de, ekonomik adan da ABD'ye benzer
politikalar uygulamakta olan Byk Britanya Babakan Margaret Thatcher olmutur.
Ronald Reagan dneminde, ABD asker gleri, snrtesi grevler icra etmilerdir. Bu
grevlerden biri kapsamnda, 1982 ylnda Lbnan Sava'n sonlandrmak amacyla, Amerikan
Deniz Piyadeleri, Lbnan'n bakenti Beyrut'a gnderilmitir. 23 Ekim 1983 trihinde, Beyrut'ta
klalara dzenlenen bombal saldrda 220'si deniz piyadesi olmak zere 241 Amerikan vatanda
hayatn kaybetmitir. Bu katliamn ardndan, 1984 ylnda Ronald Reagan'n emriyle, Amerikan
birlikleri Lbnan'dan ekilmitir. 98
90 Thomas Whitington, B-1B Lancer Units in Combat, Osprey Publishing, 2006, s. 7. Eriim Adresi:
http://books.google.com/books Eriim Trihi: 17.12.2014
91 Konumann tam metni iin baknz: http://www.presidency.ucsb.edu/ws/?pid=38302 Eriim Trihi: 17.12.2014
92 Nitekim Reagan, otobiyografik eseri olan An American Life kitabnn 14. sayfasnda, bu durumu yle ifade
etmektedir: I knew America first had to upgrade its military capabilities so that we would be able to negotiate with the
Soviets from a position of strength, not weakness.
93 Konumann tam metni iin baknz: http://www.fordham.edu/halsall/mod/1982reagan1.asp Eriim Trihi:
17.12.2014
94 Andrew Busch, Ronald Reagan and the Politics of Freedom, Rowman&Littlefield, Lanham, 2001, s. 197. Eriim
Adresi: http://books.google.com/books Eriim Trihi: 17.12.2014
95 Yuri N. Maltsev, Decline and Fall of Gorbachev and the Soviet State, MISES Daily, 17.10.2008. Eriim Adresi:
http://mises.org/library/decline-and-fall-gorbachev-and-soviet-state Eriim Trihi: 17.12.2014
96 Charles Wolf Jr., Arming the Reagan Doctrine, The National Interest, Say: 5, Gz 1986, s. 102-105. Eriim
Adresi: http://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/notes/2007/N2541.pdf Eriim Trihi: 17.12.2014
97 Noam Chomsky, Ronald Reagan's Secret, Genocidal Wars, Alternet, 06.06.2013. Eriim
Adresi:http://www.alternet.org/noam-chomsky-nuclear Eriim Trihi: 17.12.2014
98 Beirut Marine Barracks Fast Facts, CNN Library, 02.11.2014. Eriim Adresi:
http://edition.cnn.com/2013/06/13/world/meast/beirut-marine-barracks-bombing-fast-facts/ Eriim Trihi: 17.12.2014

Reagan, d politikasndan taviz vermediini Lbnan'daki bombalama ile ayn yl, Grenada'ya
ABD asker glerinin mdahale emrini vererek gstermitir. Operation Urgent Fury ad verilen
operasyon ile komnist bir rejimin bulunduu Grenada adasna karma yapan ABD gleri, 1979
ylndan itibaren lkeyi ynetmekte olan ve Kba ile yaknlama politikasn benimsemi olan
Maurice Bishop'un hkmetini zor kullanarak devirmilerdir. 99
1 Eyll 1983 trihinde, Kore Havayollar'na ait KAL007 uu sefer sayl yolcu ua, ABD'li
Georgia Senatr Larry McDonald'n da dhil olduu 269 yolcu ile SSCB'ye bal Sahalin Adas
yaknlarnda, Sovyet Hava Kuvvetleri'ne ait bir Su-15 ua tarafndan vurulmutur. Olay
sonucunda, McDonald da dhil olmak zere, uaktan sa kurtulan olmamtr. 100 Bakan Reagan, 5
Eyll 1983 trihinde KAL007'n drlmesine dair bir konuma yapm, bu konumada SSCB'yi
hedef alan ifadeler kullanm ve uan drlmesini bir katliam olarak tanmlamtr. 101
d- 1985-1989, kinci Bakanlk Dnemi
1- ABD'de Yasa D Gmen Politikas
Reagan'n ikinci bakanlk dneminde, i politikadaki en dikkat ekici gelimelerden birisi, yasa
d gmenlerin istihdam edilmesine kar taknlan tutum olmutur. 1986 ylnda Bakan Ronald
Reagan, Immigration Reform and Control Act isimli yasa tasarsn onaylamtr. 102 Bu tasar ile
ABD'deki yasa d gmenlere i verilmesi yasaklanm, bu sayede ABD'ye yaplan yasa d
glerin durdurulmas hedeflenmitir. Yasann ierii gerei, 1 Ocak 1982 ncesinde ABD'ye g
etmi bulunan yasa d gmenler de, affedilerek ABD vatanda kabul edilmilerdir. 103 Buna
karn, belirlenen cezalara ramen bu yasann ABD'ye gelen yasa d gmenleri de, bu
gmenlere yasa d yollarla i verenleri de caydramadn sylemek mmkndr. 104
2- 1986, Libya'ya Hava Saldrs
1986 ylnn Nisan aynda, ABD Hava Kuvvetleri'ne bal sava uaklar, Libya'da belirlenmi
olan noktalar hedef alan hava saldrlar gerekletirmi, ABD bunu Libya'daki terrist
merkezlerini vurduu iddiasyla duyurmutur. 105 Bakan Reagan, ABD olarak yaplmas gerekeni
yaptklarn, Libya'da yeniden terrist tehdit olduuna kanaat getirirlerse, yeniden hava
99 Ronald H. Cole, Operation Urgent Fury, The Planning and Execution of Joint Operations in Grenada 12 October-2
November 1983, Joint History Office, Washington DC, 1997, s. 1. Eriim Adresi:
http://www.dtic.mil/doctrine/doctrine/history/urgfury.pdf Eriim Trihi: 17.12.2014
100 Frederick C. Barth, The Shootdown of KAL007: Accident or Conspiracy?, Air Command and Staff College,
Rapor Numaras: 88-0225, 1988. Eriim Adresi: http://www.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a194976.pdf Eriim
Trihi:17.12.2014
101 Konumann tamam iin baknz: http://www.youtube.com/watch?v=9VA4W1wDMAk Eriim Trihi: 17.12.2014
102 Karen Tumulty, Why Immigration Reform Fell Short, Washington Post, 03.02.2013. Eriim Adresi:
http://www.washingtonpost.com/politics/why-immigration-reform-fell-short/2013/02/03/fbb643aa-6be7-11e28740-9b58f43c191a_story.html Eriim Trihi: 19.12.2014
103 Emily Badger, What Happened to the Millions of Immigrants Granted Legal Status Under Ronald Reagan?,
Washington Post, 26.11.2014. Eriim Adresi:
http://www.washingtonpost.com/blogs/wonkblog/wp/2014/11/26/what-happened-to-the-millions-of-immigrantsgranted-legal-status-under-ronald-reagan/ Eriim Trihi: 19.12.2014 Ayrca, mevcut ABD Bakan Barack Obama
da, yasa d gmenler hususunda Reagan'nkine benzer tedbirler almakta, bu tedbirlerin herhangi bir etki
gstermemesi hususunda eletirilmektedir.
104 Tumulty, a.g.e.
105 Bernard Weinraub, U.S. Jets Hit Terrorist Centers in Libya; Reagan Warns of New Attacks If Needed, New York
Times, 15.04.1986. Eriim Adresi: http://www.nytimes.com/1986/04/15/politics/15REAG.html Eriim Trihi:
19.12.2014

saldrsnda bulunacaklarn belirtmitir. 106 Ronald Reagan'a gre, Libya, 5 Nisan 1986 trihinde
Bat Berlin'de gerekleen bombal saldry dzenleyen terristleri barndran lke idi. 107 ABD'nin
hava saldrs da, Berlin'deki bombal saldry planlad iddia edilen Libya lideri Muammer
Kaddafi'yi hedef alm, ancak Kaddafi bu saldrdan sa kurtulmay baarmtr. 108
Grenada, Lbnan ve ardndan Libya'da ABD tarafndan asker operasyonlarn gerekletirilmesi,
Reagan'n d politikadaki tavizsiz tutumunu zetlemektedir. O, Berlin'de gereklemi olan ve bir
ABD vatanda ile Trk vatanda bir sivilin hayatn kaybetmesine sebep olan bombalama olay
zerine sorumluluk almtr. Ronald Reagan'n bu tutumunda, ABD'yi dnyann lideri ve
ynlendiricisi olarak grdne dair son derece ak bir iaret vardr. Reagan'n ABD'si,
dmanlarn her nerede olurlarsa olsunlar bulabilmekte ve onlardan hesap sorabilmekte idi.
Reagan'n ABD iin vadetmi bulunduu vizyon da, bu idi.

3- Irangate Skandal
1986 ylnda, ABD d politikasndaki en byk skandallardan birisi gndeme gelmitir. slm
Devrimi'nin ardndan, ABD ve mttefikleri tarafndan silah ambargosu altnda bulunan ran,
dolaysyla elinde mevcut bulunan ve ah Rza Pehlev'nin dneminden kalma ABD yapm silahlar
iin yedek para bulamamakta idi. Yedek parann da tesinde, ran, ordusunun modern ABD
yapm silahlar ile donatlmasn istemekte idi.
Lbnan'da, ran ile ilikili olan ii milisler tarafndan esir alnm durumdaki ABD vatandalarnn
durumu, ran-ABD ilikilerini daha karmak hle getirmitir. Ronald Reagan, Irangate ile ilgili
savunmasnda kendisinin skandalla bir ilgisi olmadn belirtirken, yalnzca Lbnan'daki esir ABD
vatandalarnn serbest braklmas karlnda ran'a tanksavar TOW fzelerinden temin
edilebileceini sylemitir. 109 Buna karn, 1985 ylnda NSC'nin en yetkili ismi konumunda
bulunan Robert C. McFarlane, ran'a ciddi bir miktarda tanksavar ve uaksavar fzenin satlmasn
onaylamtr. 110 lerleyen yllarda, yine bir NSC yesi olan Korgeneral Oliver North, bu silah
satlarn srdrmtr.
Skandaln bir dier boyutu, ran'a satlan silahlardan elde edilecek gelirin kullanm olmutur.
Hlihazrda yasa d bir ekilde elde edilen bu gelir, daha nce ABD Kongresi tarafndan yasa d
bir oluum olarak nitelenmi olan, Nikaragua'daki komnizm kart Kontra hareketini
silahlandrmak iin kullanlmtr. 111 Bylece ambargo altndaki ran'a silah satmak, bu silah
satndan elde edilen geliri yasa d bir grubu finanse etmek iin kullanmak ve bylece Kongre'nin
yasal yetkilerini devre d brakmak sretiyle, Iran-Contra Affairs de denilen skandal meydana
gelmitir. Reagan, kendisinin bu skandaln geliiminden tamamen habersiz olduunu savunmasnda
106 ayn yer. Ayrca Reagan'n szlerinde, tek kutuplu dnya dzeninin balangcnn ilk iaretlerini grmek
mmkndr. Bir SSCB mttefii olan Libya'y, denizar bir lke olan ABD, hava saldrs ile vurmu iken ABD
Bakan bu durumu, tamamen doal ve yaplmas gerekli olan bir hava saldrs olarak nitelemitir.
107 ayn yer.
108 Nathalie Malinarich, Flashback: The Berlin Disco Bombing, BBC News Online, 13.11.2001. Eriim Adresi:
http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/1653848.stm Eriim Trihi: 19.12.2014
109 Excerpts From Reagan's Testimony on the Iran-Contra Affair, New York Times, 23.02.1990. Eriim Adresi:
http://www.nytimes.com/1990/02/23/us/excerpts-from-reagan-s-testimony-on-the-iran-contra-affair.html Eriim
Trihi: 19.12.2014
110 Iran-Contra Affair, Encyclopedia Britannica, 2010. Eriim Adresi:
http://global.britannica.com/EBchecked/topic/293519/Iran-Contra-Affair Eriim Trihi: 19.12.2014
111 Sara Fritz&Doyle McManus, News Analysis: The Iran-Contra Report, LA Times, 19.01.1994. Eriim Adresi:
http://articles.latimes.com/1994-01-19/news/mn-13337_1_iran-contra-scandal Eriim Trihi: 19.12.2014

belirtmitir, ancak skandaln olumasndaki nemli isimlerden biri olan Oliver North, Reagan'n bu
skandal tm detaylaryla bildiini, bilinli olarak buna gz yumduunu iddia etmitir. 112
Skandaln aa kmasnn ardndan Ronald Reagan, olay soruturmak iin bir komisyon
kurmutur. Bu komisyon, Tower Commission olarak da bilinmektedir. Irangate skandalnn
yaratt tepkiye karn, skandalda ad geen isimlerden biri olan Oliver North, skandaln
gerekletii trihteki konumuna gre, daha iyi bir konuma gelmi, ekonomik olarak daha varlkl
bir hle gelmitir. 113 Buna karn, North'un Cumhuriyeti Parti ierisindeki itibarn korumu olmas
bir istisnadr. Skandala ismi karm isimlerin byk bir ksm, bir daha asla eski konumlarna
dnememilerdir. 114
4- 1985-1989, ABD-SSCB likileri
Bakanlnn ilk dneminde, SSCB'ye kar silahlanma politikasn benimsemi olan Reagan, bu
politikann niha hedefi olarak grd mzakereleri, ikinci bakanlk dneminde uygulama frsat
bulmutur. 11 Mart 1985'te SSCB lideri olan ve ilerleyen yllarda SSCB iinde reform politikasn
benimseyecek olan Mihail Gorbaov'un iktidar da, Ronald Reagan'n mzakere fikrini
kuvvetlendirmitir. 115 Gorbaov'un glasnost ve perestroyka ismi verilen reform politikalarnn,
SSCB'yi daha demokratik bir hle getirmek ve ekonomiyi canlandrmak amacn gtt
sylenebilir.116
Ronald Reagan'n d politikadaki en byk ibirlikisi olan Margaret Thatcher, Mihail Gorbaov
iin birlikte i yaplabilecek birisi nitelemesini yapm, onu nceki SSCB liderlerinden farkl bir
lider olarak deerlendirmitir. 117 Nitekim Reagan da bizzat, Gorbaov hakkndaki olumlu
fikirlerini, otobiyografik eseri olan An American Life kitabnda belirtmitir. 118
Gorbaov'un iktidaryla birlikte, ABD-SSCB ilikilerinin diplomasi odakl bir seyir izlediini
grmek mmkndr. 1985'te svire'nin Cenevre kentinde, Reagan ve Gorbaov ilk kez bir araya
gelmilerdir. Liderler, nkleer silahlanma yarnn durdurulmas silahlanma yarnn uzay
teknolojisini kullanarak dnya dna tanmamas hususlarnda anlama salamlardr. 119 Ronald
Reagan, Gorbaov'u ABD'deki refah dzeyinin yksekliine ikna edebilmeyi umuyor idi. 120
Reagan'n fikrine gre, SSCB liderini ABD'nin refah iinde yaadna inandrmak, Gorbaov'u
komnizmin ilevsel olmadna inandrmak ile edeer olmaldr. Gorbaov'un kendi ekibinin
iinde de, benzer grler mevcut idi. Szgelimi ekonomist Yuri Maltsev, SSCB'nin problemi olarak
komnizmi iaret etmekte, dier tm problemlerin kaynann da komnizm olduunu
112 David Johnston, North Says Reagan Knew of Iran Deal, New York Times, 20.10.1991. Eriim Adresi:
http://www.nytimes.com/1991/10/20/us/north-says-reagan-knew-of-iran-deal.html Eriim Trihi: 19.12.2014
113 Joel Brinkley&Tim Weiner, The Iran-Contra Report: The Cast; Soldiers, Secretaries and Politicians, Now United
in Bitterness, New York Times, 19.01.1994. Eriim Adresi: http://www.nytimes.com/1994/01/19/world/iran-contrareport-cast-soldiers-secretaries-politicians-now-united-bitterness.html Eriim Trihi: 19.12.2014
114 ayn yer.
115 Mikhail Gorbachev, Encyclopedia Britannica, 2010. Eriim Adresi:
http://global.britannica.com/EBchecked/topic/238982/Mikhail-Gorbachev Eriim Trihi: 20.12.2014
116 ayn yer.
117 Thatcher'n 17 Aralk 1984'te BBC'ye verdii rportajn metni iin baknz:
http://www.margaretthatcher.org/document/105592 Eriim Trihi: 20.12.2014
118 Ayrca Ronald Reagan, hi kimsenin bir nkleer sava kazanamayacan, byle bir savan dnyann topyekn
ykm ile sonulanacana inancn da vurgulamtr. Reagan bu gr, SSCB'de lml olarak deerlendirdii
bir liderin varln fark etmesiyle uygulamaya balam, nkleer silahlanma yarn sonlandrmtr.
119 Reagan, a.g.e., s. 626.
120 David S. Foglesong, The American Mission and the 'Evil Empire': The Crusade for a 'Free Russia, Cambridge
University Press, Cambridge, 2007, s. 174. Eriim Adresi: http://books.google.com/books Eriim Trihi: 20.12.2014

belirtmektedir. 121
Cenevre'de bir araya gelmi olan liderler, 1986 ylnda bu kez zlanda'nn bakenti Reykjavik'de
bir araya geldiler. Reykjavik Grmeleri'nde, Gorbaov, mzakere konusu olarak yalnzca
silahlanma yarnn nne geilmesini belirlemi iken, Ronald Reagan'n SSCB'de yaayp da
ABD'ye g etmek isteyen Yahudilerden, SSCB'nin Afganistan' igaline kadar pek ok farkl
konuyu gndeme getirmitir. 122 Reykjavik Grmeleri esnasnda SSCB tarafn rahatsz etmi olan
bir dier olgu da, ABD'nin SDI konusunda geri adm atmam olmas idi. 123 Taraflarn
birbirlerinden beklentilerinin farkl olmas sebebiyle, Reykjavik Grmeleri, 1987 ylnda bu kez
ABD'nin bakenti Washington DC'de bir araya gelinmesi kararyla sonlandrlmtr.
1987 ylnda, Washington DC'de bir araya gelen Reagan ve Gorbaov, Washington Grmeleri
olarak bilinen mzakereleri gerekletirmilerdir. Washington Grmeleri'de, Reykjavik'ten sonra
iki tarafn da eit bir ekilde taviz vererek, uzlama salama abasnda olduu grlmektedir.
Nitekim bu uzlama abas sonu vermi, 1987 Aralk'nda Reagan ve Gorbaov, Washington
Grmeleri'nin baaryla sona erdiini ve taraflarn anlama saladn duyurmulardr. 124
Washington Grmeleri ile ABD, daha nce taviz vermekten kanm olduu SDI projesini
snrlandrmay kabul etmitir. Ronald Reagan'n SSCB'yi mzakereye ikna etmek iin silahlanmay
benimseyen politikasnn, Washington Grmeleri'nde ak bir ekilde ilevini gsterdiini
sylemek mmkndr. Gorbaov, Washington Grmeleri ile SSCB'nin de, ABD'nin silahlanma
yarn durdurmas karlnda Afganistan'dan ekilmeyi kabul ettiini duyurmutur. 125
Uzlamann bir dier sonucu olarak da, 1987 ylnda iki taraf tarafndan da imzalanan Intermediate
-Range Nuclear Forces Treaty isimli antlamay gstermek mmkndr. Bu antlama ile ABD ve
SSCB, 500-5.000 kilometre menzilli fzelerin kullanmn ve gelitirilmesini yasaklamtr. 126
1988 ylnda, Reagan ve Gorbaov bu kez SSCB'nin bakenti Moskova'da bir araya gelmilerdir.
INF de, ayn yl ABD Senatosu tarafndan onaylanm ve yrrle girmitir. 127 Moskova
Grmeleri ile, iki taraf arasnda insan haklar ve SSCB'nin eitim sistemi zerinde mzakereler
yaplmtr. Grmelerin sonucunda, SSCB'de resm trih kitaplar yeniden yazlmaya balanm,
yaplmas planlanan trih snavlar SSCB'nin reform karar dolaysyla iptal edilmitir. 128 Moskova
Grmeleri sonrasnda iki taraf, 1988 Aralk'nda New York'ta yeniden bir araya gelmeyi
kararlatrmlardr. Ancak, 7 Aralk 1988 trihinde Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde
meydana gelen deprem zerine, Gorbaov New York'tan lkesine dnmek durumunda kalmtr. 129
121 Maltsev, a.g.e.
122 Reagan, a.g.e., s. 675.
123 SDI, ABD'nin olas bir nkleer saldrya kar son teknolojik kara ve uzay sistemleriyle korunmas projesi idi.
Ancak, bu proje defalarca gereklikten uzak olmakla eletirilmitir. ABD medyas tarafndan uzay teknolojisine
yaplan gnderme ile Star Wars filmleriyle zdeletirilen bu proje, SSCB'nin mzakereler esnasnda zerinde
durmu olduu en nemli konulardan birisi olmutur.
124 Don Oberdorfer&Lou Cannon, Summit Declared a 'Success, Washington Post, 11.12.1987. Eriim Adresi:
http://www.washingtonpost.com/wp-srv/inatl/longterm/summit/archive/dec87.htm Eriim Trihi: 20.12.2014
125 Ayn yer.
126 Russia 'Violated 1987 Nuclear Missile Treaty', Says US, BBC, 29.07.2014. Eriim Adresi:
http://www.bbc.com/news/world-us-canada-28538387 Eriim Trihi: 20.12.2014
127 Rudy Abramson, Senate Approves INF Treaty, 93-5 : Landmark Accord Will Lead to 1st Offensive Arms Cut in
History, LA Times, 28.05.1988. Eriim Adresi: http://articles.latimes.com/1988-05-28/news/mn-3390_1_senatedemocrats Eriim Trihi: 20.12.2014
128 Esther B. Fein, Moscow Summit: Unmaking History and Debating Rights; Soviet Pupils Spared Exams While
History Is Rewritten, New York Times, 31.05.1988. Eriim Adresi:
http://www.nytimes.com/1988/05/31/world/moscow-summit-unmaking-history-debating-rights-soviet-pupilsspared-exams-while.html Eriim Trihi: 20.12.2014
129 Doyle McManus, Soviet Quake Halts Gorbachev Trip : He Flies Home Today; Thousands Feared Dead in

1987 ylnda, Ronald Reagan, Berlin'de Gorbaov'a hitap ederek Berlin Duvar'nn yerle bir
edilmesi isteini dile getirmitir. 130 1989 ylnda, Reagan'n bu istei gereklemi ve Berlin Duvar
yklmtr. Berlin Duvar'nn yklmas, Souk Sava'n bitiinin de bir temsili olarak grlmektedir.
Nitekim Reagan'n bakanl brakmasnn ardndan, 1991 ylnda SSCB dalm, Souk Sava
resm olarak bitmitir.
IV- BAKANLIKTAN AYRILMASI VE VEFATI
Ronald Reagan, 1989 ylnda ABD Bakan olarak son yln geirmi ve bir sonraki seimlere
katlmamtr. Onun yerini, 1981'den 1989'a kadar yardmcln yapm olan George Bush almtr.
1989 ylnda, California eyaletine dnen Ronald Reagan, Los Angeles ehrinin yaknlarnda yer alan
Bel Air'de, ei Nancy Reagan ile yaamaya balam, vefatna kadar da burada yaamtr. 131
1994 ylnda Ronald Reagan, kamuoyuna, bir ak mektup ile alzheimer hastalndan muzdarip
olduunu duyurmutur. 132 Vefatna kadar alzheimer hastal ile yaamak zorunda kalan Ronald
Reagan'n durumu, giderek ktlemi ve zamanla, grd insanlarn ounluu tanyamaz hle
gelmitir.
2004 ylnda, Nancy Reagan'n, einin durumunun giderek ktletiini aklamasndan yaklak
bir ay sonra, 5 Haziran 2004'te, Ronald Reagan, Bel Air'deki evinde yaamn yitirmitir. 133
Vefatna, zatrree hastalnn sebep olduu aklanmtr. 134 93 yanda vefat etmi olan Ronald
Reagan, Washington DC'de dzenlenen cenaze treninin ardndan, topraa verilmitir. Reagan'n
cenaze trenine, Bill Clinton ve ei Hilary Clinton, devrin ABD Bakan George W. Bush ile eski
SSCB Devlet Bakan Mihail Gorbaov da katlmtr. 135
V- SYAS MRASI
Ronald Reagan, ABD Bakan olarak yaptklar ile ABD trihindeki en kalc izleri brakan
bakanlardan birisi olmutur. Reagan, ABD'nin SSCB karsnda g duruma dmeye balad
1980'li yllarn hemen banda ABD Bakan olarak greve balam, 1989 ylnda grevinden
ayrldnda Souk Sava' kazanan ABD Bakan olarak tannr olmutu.
Armenia, LA Times, 08.12.1988. Eriim Adresi: http://articles.latimes.com/1988-12-08/news/mn-1508_1_hometoday Eriim Trihi: 20.12.2014. Ayrca, yaanan depremin ardndan SSCB'nin devlet televizyonu tarafndan
deprem hakknda net bilgilerin verilmesi, depremden en fazla etkilenmi olan Kirovakan ve Spitak ehirlerinden
grntlerin gsterilmesi de reform abalaryla ilikilidir. SSCB yneticileri, daha nce yaanm olan felaket yahut
skandallar genellikle inkr etmeyi veya ge aklamay tercih etmi idi. Szgelimi, 1986 ylnda yaanan ernobil
Facias, gereklemesinden iki gn sonra, yalnzca 17 saniyelik bir haber ile kamuoyuna aklanmtr. Szkonusu
haber iin baknz: https://www.youtube.com/watch?v=sC7n_QgJRks Eriim Trihi: 20.12.2014
130 Romesh Ratnesar, 20 Years After 'Tear Down This Wall, Time Magazine, 11.06.2007. Eriim Adresi:
http://content.time.com/time/world/article/0,8599,1631828,00.html Eriim Trihi: 20.12.2014
131 Robert Reinhold, Reagans Settle In at 668 Saint Cloud, New York Times, 23.01.1989. Eriim Adresi:
http://www.nytimes.com/1989/01/23/us/reagans-settle-in-at-668-saint-cloud.html Eriim Trihi: 20.12.2014
132 Michael R. Gordon, In Poignant Public Letter, Reagan Reveals That He Has Alzheimer's, New York Times,
06.11.1994. Eriim Adresi: http://www.nytimes.com/1994/11/06/us/in-poignant-public-letter-reagan-reveals-thathe-has-alzheimer-s.html Eriim Trihi: 20.12.2014
133 Johanna Neuman, Former President Reagan Dies at 93, LA Times, 06.06.2004. Eriim Adresi:
http://www.latimes.com/local/obituaries/archives/la-me-ronald-reagan-dies-20040604-story.html#page=1 Eriim
Trihi: 20.12.2014
134 ayn yer.
135 Thom Shanker, Gorbachev Honours His Enemy and Friend, New York Times, 11.06.2004. Eriim Adresi:
http://www.nytimes.com/2004/06/11/politics/11gorby.html Eriim Trihi: 20.12.2014

 politikada, Ronald Reagan, Reaganomics politikasyla ve skandallar sebebiyle eletirilmitir.

Szgelimi, Amerikal gazeteci Robert Parry, Irangate skandal ile ilgili haber yapmak istedii iin,
New York Times gazetesinin yneticileri tarafndan dmanca muamele grdn belirtmitir. 136
Parry'ye gre, New York Times yneticileri Reagan yanls grleri sebebiyle, Reagan aleyhinde
yaplacak haberlere izin vermemilerdir. 137
te yandan, Ronald Reagan'n Souk Sava' kazanmas ynndeki genel kan dhi,
tartlmaktadr. Jonathan Weiler, Ronald Reagan'n Souk Sava esnasndaki roln sorgulayarak,
SSCB'nin dalmasn Reagan'n abalaryla ilikilendirmekten kanm, SSCB'nin tamamen i
problemleri sebebiyle ykldn iddia etmitir. 138
Orta Amerika lkelerinde de, Reagan konusunda bir gr birlii mevcut deildir. Orta
Amerika'da, Ronald Reagan', lkeleri komnizmden kurtaran bir kahraman olarak deerlendirenler
kadar, onu Orta Amerika'da i savalara sebep olan takntl bir komnizm kart olarak grenler de
mevcuttur. 139
Tm eletirilere karn, Ronald Reagan dneminde ABD, tek kutuplu dnya dzenine giden temel
admlar atmtr. SSCB'yi daha demokratik ve daha kapitalist bir dzeni benimsemeye zorlayan
ABD'nin, SSCB'nin dalmasndaki roln kmsemek, doru deildir.
Gnmzde, Cumhuriyeti Parti ve muhafazakarlar iin, Ronald Reagan'n bir idol olduunu
sylemek mmkndr. Onun ardndan gelen Cumhuriyeti ABD Bakanlar, halk arasnda Ronald
Reagan kadar muteber olamamlardr. 140 Bu yzden, hlen Cumhuriyeti Parti iin ideal ABD
Bakan olarak Ronald Reagan'n gsterildiini sylemek mmkndr.
Reagan'n lakaplarndan biri olan, teflon president onu en iyi tanmlayan lakaplarndandr.
Nitekim, tm skandallara ramen Ronald Reagan, halk arasnda itibarn korumay baarm, hibir
skandal onun itibarn lekeleyememitir. ABD dnda dhi, Reagan, sradan bir ABD Bakan
olarak deil, Souk Sava'n galibi olarak hatrlanmaktadr.
SONU
Ronald Reagan, ABD'nin yaad en byk ekonomik kriz olarak grlen "Great Depression"
yllarn, kinci Dnya Sava'n ve Souk Sava'n balangcn grm bir Amerikal olarak, bahsi
geen olaylarn tesirini hissetmitir. O, ABD'nin gsz kalmas durumunda nce ABD'yi ve sonra
tm "zgr dnyay" ele geirecek bir komnizm tehlikesinin varlna inanmtr. Reagan'n
hayatndaki icraatlar, onun komnizm kartlndan bamsz deerlendirmek mmkn deildir.
136 Robert Parry, NYT's Apologies Miss the Point, Consortium News, 02.06.2004. Eriim Adresi:
https://consortiumnews.com/2004/060204.html Eriim Trihi: 20.12.2014
137 ayn yer.
138 Jonathan Weiler, Why Ronald Reagan Didn't Really Win the Cold War, Huffington Post, 07.02.2011. Eriim
Adresi: http://www.huffingtonpost.com/jonathan-weiler/why-ronald-reagan-didnt-r_b_819445.html Eriim Trihi:
20.12.2014
139 Kevin Sullivan&Mary Jordan, In Central America, Reagan Remains a Polarizing Figure, Washington Post,
10.06.2004. Eriim Adresi: http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A29546-2004Jun9.html Eriim Trihi:
20.12.2014
140 Ronald Reagan ile ilgili aratrma iin baknz:
http://www.ropercenter.uconn.edu/CFIDE/roper/presidential/webroot/presidential_rating_detail.cfm?
allRate=True&presidentName=Reagan Eriim Trihi: 20.12.2014 George W. Bush'un muteberliinin ise, Reagan'n
aksine giderek dt grlmektedir. George W. Bush ile ilgili aratrma iin baknz:
http://www.gallup.com/poll/116500/presidential-approval-ratings-george-bush.aspx Eriim Trihi: 20.12.2014

Annesi Nelle Reagan'dan etkilenmi olan Reagan, tpk annesi gibi son derece iyimser bir insan
idi. yimser olmasnn yan sra, Ronald Reagan'n fikirlerinin ve icraatlarnn, hatta dnemindeki
skandallarn bile arkasnda durabilecek kadar kararl bir kiilie sahip olduunu sylemek
mmkndr. Reagan'daki mevcudiyetine kaynak olarak annesi Nelle Reagan'n gsterilebilecei bir
dier olgu da, Ronald Reagan'n dindarldr.
Souk Sava'n "zgr dnya" tarafndan kazanlmasndaki en byk pay sahibi olan Reagan'n,
grlerinde ve icraatlarnda byk bir devamllk grlmektedir. SAG Bakan olduu yllarda
komnist aktrler ve aktrisleri FBI'a ihbar eden Reagan, California Valisi iken, sol grl
renciler tarafndan balatlan Berkeley'deki renci olaylarn, iddet kullanarak bastrmtr.
Amerikan asker glerinin topyekn bir silahlanma ve modernleme hareketine girdii yllarn,
Reagan'n bakanlna rastlamas tesadf deildir. Nitekim Reagan, ABD Bakan olarak bata
SSCB olmak zere tm dnyadaki komnist hareketleri hedef alm, SSCB'yi anlamaya zorlamak
iin ABD'nin asker kapasitesini artrmtr. Reagan'n stratejisi baaryla sonulanm, 1989 ylnda
Berlin Duvar yklm, 1991 ylnda ise SSCB dalmtr.
Ronald Reagan'n fikirlerindeki ve konumundaki kararlln ifade edebilmek iin, onun kendi
szleri yeterli olmaktadr; Reagan'a gre o Demokrat Parti'yi brakp Cumhuriyeti olmamtr,
aksine Demokrat Parti onu ve grlerini terk etmitir.
Reagan'n siyas miras, ABD'de hlen byk bir tartma konusudur. Onun dnemini, verilen
szlerin tutulmad, ekonominin orta snfn zerine srekli yk bindirilmesi ile dengelendii bir
dnem olarak niteleyenler mevcut olduu gibi, Reagan' "SSCB'yi yenen ABD Bakan" olarak
niteleyenler de mevcuttur. politikada ve ekonomide tartlacak hamleler yapan Reagan, d
politikada da iki temel sonu yaratan bir strateji takip etmitir. Bu sonulardan ilki, SSCB ve dier
komnist devletlerin, ABD ve "zgr dnyay" oluturan kapitalist devletler tarafndan kesin bir
ekilde bertaraf edilmesidir. kinci sonu ise, ABD'nin hlihazrda Vietnam Sava sebebiyle
bozulmu bulunan imaj, Reagan'n tavizsiz politikalar sonucunda daha da bozulmas olmutur.
Nitekim gnmzde Amerikan kartl, ABD mttefii olan lkelerde bile gl ekilde
hissedilmektedir.
Tm eletirilere karn Ronald Reagan, SSCB'ye kar giderek daha g bir duruma dmekte olan
ABD'yi, 1989 ylna gelindiinde SSCB'yle anlaarak nkleer silahlanmay sonlandran, 1991
ylnn ardndan da tek kutuplu dnya dzeni olarak nitelendirilen dzenin hkimi olan devlet hline
getirmitir. Gnmzde, onu eletirenlerin de, onu ve politikalarn benimseyenlerin de kesin bir
ekilde uzlaabilecekleri bir konu vardr ki, bu da Reagan'n etkisidir. yi yahut kt ynl bir etki
olduu hlen tartlan bu etkinin mevcudiyeti zerinde hibir kuku yoktur. Ronald Reagan, iyi ve
kt ynleriyle ABD trihindeki en nemli siyasetilerden birisi olmu, yakn trihi dorudan
ekillendiren liderlerden biri olmutur.
KAYNAKA
ABRAMSON, Rudy, Senate Approves INF Treaty, 93-5 : Landmark Accord Will Lead to 1st
Offensive Arms Cut in History, LA Times, 28.05.1988.
BADGER, Emily, What Happened to the Millions of Immigrants Granted Legal Status Under
Ronald Reagan?, Washington Post, 26.11.2014.

BARTH, Frederick C., The Shootdown of KAL007: Accident or Conspiracy?, Air Command and
Staff College, Rapor Numaras: 88-0225, 1988.
Beirut Marine Barracks Fast Facts, CNN Library, 02.11.2014
BRINKLEY, Joel ve WEINER, Tim, The Iran-Contra Report: The Cast; Soldiers, Secretaries and
Politicians, Now United in Bitterness, New York Times, 19.01.1994.
BRODER, David S., Reagan Wounded By Assiliant's Bullets, Washington Post, 31.03.1981.
BUSCH, Andrew, Ronald Reagan and the Politics of Freedom, Rowman&Littlefield, Lanham,
2001.
California Eyaleti Valilii Resm nternet Sitesi: http://governors.library.ca.gov
The Governors Gallery Blm.
Governors Blm.
CANNON, Lou, President Reagan: The Role of a Lifetime, PublicAffairs, New York, 1991.
Actor, Governor, President, Icon, Washington Post, 19.11.2004.
CHOMSKY, Noam, Ronald Reagan's Secret, Genocidal Wars, Alternet, 06.06.2013.
COLE, Ronald H., Operation Urgent Fury, the Planning and the Execution of Joint Operations in
Grenada 12 October-2 November 1983, Joint History Office, Washington DC, 1997.
Complete Book of Colleges 2005, Princeton Review, New York, 2004.
CORWIN, Miles, Last Man Executed in California: Furor Over Mitchell Case Resounds 18 Years
Later, LA Times, 23.08.1985.
D'SOUZA, Dinesh, How an Ordinary Man Became an Extraordinary Leader, Simon&Schuster,
New York, 1997.
DOAN, Seyhun, Keynesyen Teori'ye Bir Tepki: Arz Yanl ktisat, S BF Sosyal ve Ekonomik
Aratrmalar Dergisi, Say: 12, 2006, s. 253-272.
Ed: JACKMAN, Ian: Ronald Reagan Remembered: CBS News, Simon&Schuster, New York, 2004.
Eureka College Resm nternet Sitesi: http://reagan.eureka.edu
Excerpts From Reagan's Testimony on the Iran-Contra Affair, New York Times, 23.02.1990.
FARRIS, Scott, Kennedy and Reagan: Why Their Legacies Endure, Lyons Press, 2013.
FEIN, Esther B., Moscow Summit: Unmaking History and Debating Rights; Soviet Pupils Spared
Exams While History Is Rewritten, New York Times, 31.05.1988.
FOGLESONG, David S., The American Mission and the 'Evil Empire': The Crusade for a 'Free
Russia, Cambridge University Press, Cambridge, 2007
FRITZ, Sara ve McMANUS, Doyle, News Analysis: The Iran-Contra Report, LA Times,

19.01.1994.
Gallup Resm nternet Sitesi: http://www.gallup.com
GORDON, Michael R., In Poignant Public Letter, Reagan Reveals That He Has Alzheimer's,
New York Times, 06.11.1994.
GREENE, Richard Allen, Critics Question Reagan Legacy, BBC News Online, 09.06.2004.
HERHOLD, Scott, Reagan Played Informant Role for FBI in 40s, The Chicago Tribune,
26.08.1985
Hickley Family Had Ties With Vice President, The Free Lance-Star, 31.03.1981.
Hollywood Ten, Encyclopedia Britannica, 2010.
Hollywood: Unmasking Informant T-10, Time Magazine, 09.09.1985.
Iran-Contra Affair, Encyclopedia Britannica, 2010.
JACKSON, EW., TASHIRO M. ve CUNNIGHAM G.C., Therapeutic Abortions in California,
California Medical, Cilt: 115, Say: 1, Temmuz 1971, s. 28-33.
JACOB, Charles E., Reaganomics: The Revolution in American Political Economy, Law and
Contemporary Problems, Cilt: 48, Say: 4, Gz 1985, s. 7-30.
JOHNSTON, David, North Says Reagan Knew of Iran Deal, New York Times, 20.10.1991
KALLONEE, Mary Kay, James Brady's Death Ruled A Homicide, Police Says, CNN, 09.08.2014
KENGOR, Paul, The Crusader, Harper&Collins, New York, 2006.
KENGOR, Paul ve DOERNER Patricia Clark, Reagan's Darkest Hour, National Review Online,
22.01.2008
LENTZ, Harris M, Heads of States and Government Since 1945, Routledge, New York, 2013.
MALINARICH, Nathalie, Flashback: The Berlin Disco Bombing, BBC News Online, 13.11.2001.
MALTSEV, Yuri N., Decline and Fall of Gorbachev and the Soviet State, MISES Daily,
17.10.2008.
Margaret Thatcher Resm Sitesi: http://www.margaretthatcher.org
McMANUS Doyle, Soviet Quake Halts Gorbachev Trip : He Flies Home Today; Thousands
Feared Dead in Armenia, LA Times, 08.12.1988.
Mikhail Gorbachev, Encyclopedia Britannica, 2010.
National Museum of the US Air Force Resm nternet Sitesi: http://www.nationalmuseum.af.mil

"Factsheet" Blm.
NEUMAN, Johanna, Former President Reagan Dies at 93, LA Times, 06.06.2004.
OBERDORFER, Don ve CANNON, Lou, Summit Declared a 'Success, Washington Post,
11.12.1987
PARRY, Robert, NYT's Apologies Miss the Point, Consortium News, 02.06.2004.
RATNESAR, Romesh, 20 Years After 'Tear Down This Wall, Time Magazine, 11.06.2007.
RAVENAL, Earl C. Reagan's 1983 Defence Budget: An Analysis and an Alternative Policy
Analysis, Say: 10, 30.04.1982.
REAGAN, Michael ve DENNEY, James J., Twice Adopt, B&H Publishing Group, Nashville, 2004.
Reagan Proposes School Prayer Amendment, New York Times, 18.05.1982.
REAGAN, Ronald, An American Life: The Autobiography, Simon&Schuster, New York, 1990.
Reagan Urges Capital Punishment for Killers of Police in Drug Cases, LA Times, 20.04.1988
REINHOLD, Robert, Reagans Settle In at 668 Saint Cloud, New York Times, 23.01.1989.
ROMER, Christina D., Great Depression, Encyclopedia Britannica, 2010.
Ronald Reagan, Encyclopedia Britannica, 2010.
Ronald Reagan Presidential Library&Museum Resm nternet Sitesi: http://www.reagan.utexas.edu
A Time for Choosing Blm.
Facts Blm.
Chronology Blm
Military Service Blm
ROSENFELD, Seth, Reagan's Personal Spying Machine, New York Times, 01.09.2012
Roper Center for Public Opinion Research Resm ntenet Sitesi: http://www.ropercenter.uconn.edu/
Russia 'Violated 1987 Nuclear Missile Treaty', Says US, BBC, 29.07.2014
SAG Resm nternet Sitesi: http://www.sagaftra.org Presidents Blm.
School House to White House: Educations of Presidents, Prologue Magazine, Cilt: 39, Say: 1,
Bahar 2007.
SCHROEDER, Patricia, Nothing Stuck to 'Teflon' President, USA Today, 06.06.2004.
SHANKER, Thom, Gorbachev Honours His Enemy and Friend, New York Times, 11.06.2004.
SHIRLEY, Craig, Reagan's Revolution: The Untold Story of the Campaign That Started It All,

Thomas Nelson, Nashville, 2005.

SORENSON, Jonathan D., MARQUART, James W. ve BODAPATI, Mathava R., Research Note:
Two Decades After People v Anderson, Loyola of Los Angeles Law Review, Cilt: 24, Say: 1, 1990.
SULLIVAN, Kevin ve JORDAN, Mary, In Central America, Reagan Remains a Polarizing
Figure, Washington Post, 10.06.2004.
TROY, Gil, Morning in America: How Ronald Reagan Invented the 1980s, Princeton University
Press, New Jersey, 2005.
TUMULTY, Karen, Why Immigration Reform Fell Short, Washington Post, 03.02.2013.
U.S. Department of State Office of the Historian Resm Sitesi: https://history.state.gov
US Election Atlas nternet Sitesi: http://uselectionatlas.org Results Blm.
VAUGHN, Stephen, The Moral Inheritance of a President: Reagan and Dixon Disciples of Christ,
Presidential Studies Quarterly, Cilt: 25, Say 1, K 1995, s. 109-127.
Visit to Son Planned by Hinckley Family, Reading Eagle, 01.04.1981.
WEILER, Jonathan, Why Ronald Reagan Didn't Really Win the Cold War, Huffington Post,
07.02.2011.
WEINRAUB, Bernard, U.S. Jets Hit Terrorist Centers in Libya; Reagan Warns of New Attacks If
Needed, New York Times, 15.04.1986.
WHITINGTON, Thomas, B-1B Lancer Units in Combat, Osprey Publishing, 2006.
WINTER, Michael, The Man Who Shot Brady, Reagan, USA Today, 05.08.2014.
WOLF JR, Charles Arming the Reagan Doctrine, The National Interest, Say: 5, Gz 1986, s.
102-105.