Azrbaycan Respublikas

Ekologiya v Tbii
Srvtlr Nazirlyinin
2013-c il 18 fevral
tarixli 057/ nmrli mri
il tsdiq edilmidir

Polixlorlam bifenillr trkibli avadanlq

v tullantlarla davrana dair
Metodiki Gstri

1. mumi mddalar
1.1. Bu Metodiki Gstri polixlorbifenil trkibli tullant v avadanlqlarn
myynldirilmsi, nianlanmas, uotu, polixlorbifenil trkibli avadanln
vziyytin nzartin, polixlorbifenillrin szmas, avadanlqlarn zdlnmlri
akarlandqda tdbirlrin hyata keirilmsi qaydalarn, polixlorbifenil trkibli
avadanlq v tullantlarn saxlanma, danma v polixlorbifenil trkibli
avadanlqlarla i zaman thlksizlik tlblrini myyn edir.
1.2. Bu Metodiki Gstri polixlorbifenil trkibli avadanln v tullantlarn
mlkiyytilri olan, habel polixlorbifenillrin szmasnn nticlrinin aradan
qaldrlmas, zdlnn avadanln qabladrlmas, polixlorbifenillr sasl
dielektrik mayelrin boaldlmas, polixlorbifenil trkibli avadanlq v tullantlarn
danmas v saxlanlmas il mul olan hquqi xslr amil olunur.
1.3. Bu Metodiki Gstrid istifad olunan sas anlaylar aadak
mnalar ifad edir:
1.3.1. Polixlorlam bifenillr (bundan sonra - PXB) mumi CnHn-2-xClx
formullu, trkibind birdn ona qdr xlor atomlu trkibli molekulas olan
aromatik kimyvi birlmlr sinfi;
1.3.2. PXB sasl mayelr dielektrik v soyuducu mayelr kimi istifad
olunan xlorbifenillr qarql kimyvi maddlr - penta-tetra v trixlordifenillr
(kommersiya adlar: aroxlor, piralen, askarel, klofen, kanexlor, sovol, sovtol-10 v
s.);
1.3.3. PXB trkibli avadanlq daxilind soyudulma v ya dielektrik maye
kimi PXB sasl mayelrdn istifad ediln transformator v kondensatorlar;

1.3.4. PXB trkibli tullantlar PXB trkibli avadanlqlardan, PXB sasl

mayelrdn istifad prosesind ml gln tullantlar, PXB trkibli
kondensatorlar, transformatorlar, istehlak keyfiyytini itirn v istismardan
xarlan digr PXB-li avadanlqlar, istifad olunmayan, avadanlqdan boaldlan
PXB trkibli mayelr, transformatorlarn v PXB-li digr tutumlarn tmizlnmsi
n istifad olunan yuyucu mhlullar, PXB-lrin danmas (saxlanlmas) zaman
istifad olunan, PXB-lrl birbaa tmasda olan tutumlar (tara), dalm PXB
trkibli mayelrin tmizlnmsind istifad olunan materiallar (taxta kpyi,
irklnmi qoruyucu paltar, lcklr), PXB-lrin dalmas (szmas) nticsind
irklnn torpaqlar, PXB-lrin szmas nticsind zrin ya hopan tikinti
konstruksiyalar v tikililr;
1.3.5. PXB-lrin inventarizasiyas PXB-lrin, PXB trkibli avadanlq v
tullantlarn kmiyyt v keyfiyyt gstricilrinin tyin edilmsi zr faliyyt;
1.3.6. PXB-lrin myynldirilmsi xammal, material, avadanlq v
tullantlarda PXB-nin faktiki mvcudluunun myyn edilmsi.
2. PXB trkibli avadanlq v tullantilarn
mlkiyytilrinin vziflri
2.1. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn mlkiyytilrinin vziflri
aadaklardr:
2.1.1. PXB trkibli avadanlq v tullantlarla davrana cavabdeh olan
vzifli xslri tyin etmk;
2.1.2. PXB trkibli avadanlq v tullantlarla i zaman thlksizlik
texnikas, yann thlksizliyi v myin mhafizsi qaydalarna riayt edilmsini
tmin etmk;
2.1.3. PXB trkibli avadanlq v tullantlarla ilmk n iilri xsusi
geyim v frdi mhafiz vasitlri il tmin etmk;
2.1.4. PXB trkibli avadanlqlarla i myin mhafizsi v thlksizlik
texnikas qaydalar zr tlimat v tlim kemmi xslri buraxmamaq;
2.1.5. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn akar edilmsi v
nianlanmasn tmin etmk;
2.1.6. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn uotunun aparlmasn tmin
etmk;
2.1.7. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn ekoloji chtdn thlksiz
saxlanlmasn tmin etmk;

2.1.8. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn uotu, elc d onlarn

vziyytin nzart mqsdil bu Metodiki Gstrid nzrd tutulan
sndlmnin aparlmasn tmin etmk;
2.1.9. PXB-lrin szmas akarlandqda Azrbaycan Respublikas Ekologiya
v Tbii Srvtlr Nazirliyinin razi orqanlarn, elc d Azrbaycan Respublikas
Fvqlad Hallar Nazirliyinin razi zr blmlrini drhal mlumatlandrmaq;
2.1.10. PXB-lrin dalmas halnda traf mhitin PXB-lrl irklnmsinin
qarsnn alnmas zr ilrin tkilini v aparlmasn tmin etmk;
2.1.11. bu Metodiki Gstriin v thlkli tullantlarla davran
tnzimlyn digr normativ hquqi aktlarn tlblrin riayt etmk;

3. PXB trkibli avadanliq v tullantlarla davrana sas tlblr

3.1. Yalnz zdlnmmi PXB trkibli hermetik avadanln istifadsin
icaz verilir.
3.2. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn icaz olmadan mhv edilmsi,
onlarn mit v snaye tullantlar poliqonlarnda basdrlmas qadaandr.
3.3. PXB-nin qatlnn azaldlmas mqsdil PXB trkibli mayelrin
duruladrlmasna v onlarn digr mayelrl qardrlmasna yol verilmir.
3.4. PXB trkibli tullantlarn digr tullant v ya nvlri il onlarda PXB
qatlnn azaldlmas mqsdil qardrlmasna yol verilmir.

4. PXB-lrin inventarizasiyas, PXB trkibli

avadanlq v tullantlarn myynldirilmsi forma v sullar
4.1. PXB-lrin inventarizasiyasn PXB trkibli avadanlq v tullantlarn
mlkiyytisi olan hquqi xsin rhbrinin yaratd v trkibin traf mhitin
mhafizsi zr mtxssislr daxil olan komissiya (bundan sonra - komissiya)
hyata keirir.
4.2. PXB-lrin mvcudluu haqqnda mlumat PXB trkibli avadanlq,
material v tullantlarn, PXB trkibli avadanln istismar v saxlanlmas
yerlrinin, PXB trkibli material v tullantlarn saxlanlma yerlrinin bilavasit
uotunun aparlmas nticsind ld edilir.

4.3.
PXB-lrin
inventarizasiyasna
myynldirilmsi prosesi daxildir.

PXB

trkibli

avadanln

4.4. PXB trkibli avadanln myynldirilmsi hm birbaa, hm d

dolay gstricilrin sasnda aparlr.
4.5. Birbaa gstricilr avadanlqda olan zavod yarlklar v daxilind
bilavasit PXB-nin mvcudluunu gstrn texniki sndlr, elc d PXB trkibli
olmasnn kimyvi-analitik myyn edilmsinin nticlri aiddir. Dolay
gstricilr avadanln diaqnostik lamtlri (konstruksiya xsusiyytlrinin
oxarl, istehsal ili, istehsal zavod v s.) aiddir.
4.6. Btn gc transformatorlar myynldirilmlidir. PXB trkibli
transformatorlarn markalarnn siyahs bu Metodiki Gstri lav 1- uyun
myyn edilir.
4.7. Btn gc kondensatorlar, hminin komplekt kondensator qurular
kimi istifad olunanlar myynldirilmlidir. PXB trkibli kondensatorlarn
markalarnn siyahs bu Metodiki Gstri lav 2- uyun myyn edilir.
4.8. Kiik ll PXB trkibli kondensatorlarn myynldirilmsi bu
Metodiki Gstri lav 3- uyun myyn ediln PXB trkibli
kondensatorlarn siyahs sasnda hyata keirilir.
4.9. PXB-nin mvcudluunu tyin etmk mqsdil dielektrik v digr
mayelrin myynldirilmsi n kimyvi-analitik tdqiqatlar aparlr.
4.10. Zavod yarlklar, texniki sndlr olmadqda kondensatorlar PXB
trkibli saylr v onlarla davran bu Metodiki Gstril nizamlanr.
Kondensatorlarn degermetikldirilmsi v onlardan dielektrik ya nmunlrinin
gtrlmsi qadaan edilir.
4.11. PXB trkibli tullantlarn myynldirilmsi bu Metodiki Gstri
lav 1, lav 2, lav 3-d sadalanan PXB trkibli tullant nvlrin uyun, elc
d fiziki-kimyvi analiz sullar vasitsi il hyata keirilir.
4.12. PXB-lrin inventarizasiyasnn nticlri sasnda bu Metodiki
Gstri lav 4- uyun trtib olunan PXB-lrin inventarizasiyas akt hazrlanr.
4.13. PXB-lrin inventarizasiyas akt komissiyann sdri v zvlri
trfindn imzalanr, PXB trkibli avadanlq v tullantlarn mlkiyytisi olan
hquqi xsin rhbri trfindn tsdiq edilir.
4.14. PXB-lrin inventarizasiyas hr il 20 dekabra kimi hyata keirilir.

4.15. PXB-lrin inventarizasiyasnn nticlri haqqnda mlumatlar PXB

trkibli avadanlq v tullantlarn mlkiyytilri olan hquqi xslr
qanunvericilikl myyn olunmu qaydada Azrbaycan Respublikasnn
Ekologiya v Tbii Srvtlr Nazirliyi trfindn PXB bard elektron mlumat
bazasnn yaradlmas n v onun yenilnmsin slahiyyt veriln tkilata v
yuxar tkilata hr hesabat ilindn sonra gln ilin yanvar aynn 1- kimi tqdim
edirlr.

5. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn, onlarn

mvqqti saxlanlma yerlrinin nianlanmas
5.1. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn, onlarn mvqqti saxlanlma
yerlrinin nianlanmas PXB trkibli avadanlq v tullantlarn smrli uotunu
tmin etmk v trkibind PXB olduu n thlk haqqnda xbrdar etmk
mqsdi il texniki normativ hquqi aktlara uyun aparlr.
5.1. Nianlanmaya aadaklar aid edilir:
5.1.1. PXB trkibli transformatorlar;
5.1.2. PXB trkibli gc kondensatorlar;
5.1.3. PXB trkibli ilk vziyytd (rezervd) olan avadanln yerldiyi
yerlr;
5.1.4. PXB-li konteynerlr (tutumlar (zavod tdark), elc d PXB trkibli
mayelr axdlan hr hans tutumlar v daxilind PXB trkibli tullantlar olan
konteynerlr, hminin istismardan xarlan avadanlqlar;
5.1.5. PXB
(meydanalar).

trkibli

tullantlarn

mvqqti

saxlanlma

yerlri

5.2. Nianlanma hr bir transformatorda, elc d hr bir gc

kondensatorunda onlar statik kondensatorlar batareyalar kimi istifad olunduu
zaman aparlr. Kondensatorlar komplekt kondensator qurular kimi istifad
olunduqda metallik kaf nianlanr.
5.3. stifadd (rezervd) olan PXB trkibli avadanlq v tullantlarn
mvqqti saxlanlma yerlrinin nianlanmas n tikililrin sas qaplarnda,
meydanalarn hasarlarnn qaplarnda eyni trfli bucaq klind thlksizlik
nian v lav olaraq Diqqt! PXB yazs istifad olunur.
5.4. Thlksizlik nian, avadanlq v tullantlarn nianlanmas n lav
lvhnin grntlri bu Metodiki Gstri alv 5- uyun myyn edilir.

5.5. PXB trkibli konteynerlrin (tutumlarn (zavod tdark), elc d PXB

trkibli mayelr axdlan digr tutumlar v daxilind PXB trkibli tullantlar,
hminin istismardan xarlm avadanlq olan konteynerlrn rtklri sar siqnal
rngin boyadlmaldr. rtk iri ll olduqda 50-dn 150 mm-dk eni olan sar
rngli xttin vurulmas mmkndr.
5.6. Daxilind PXB trkibli tullantlar olan btn konteynerlr etiketlrl
(birkalarla) tmin edilmli, onlarn stnd tullantnn nv hcmi v qabladrma
tarixi gstrilmlidir (msln, kondensatorlar KC1-2 dd, KC2-15 dd,
15.03.2012, PXB (sovtol-10). 50 kq, 12.05.2013).

6. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn

uotu
6.1. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn uotu PXB-lrl ekoloji chtdn
thlksiz davran rtlrindndir v PXB trkibli avadanlq v tullantlarn btn
mlkiyytilri n mcburidir.
6.2. Uota PXB trkibli istismarda v ehtiyatda olan v istismardan xarlan
avadanlqlar, PXB trkibli mayelr, elc d PXB trkibli tullantlar aid edilir.
6.3. PXB-lrin uotu inventarizasiyann nticlri sasnda aparlr.

7. PXB trkibli avadanlqlarn vziyytin nzart, akarlanan

zdlnmlr v PXB szmas zaman davranlar
7.1. PXB trkibli istifadd v ehtiyatda olan v istismardan xarlan
avadanlqlarn vziyytinin mahidlri PXB szmalarnn vaxtnda akarlanmas
v thlkli maddlrin yaylmasnn qarsn almaq n tdbirlrin hyata
keirilmsi mqsdi il hmin avadanl istismar edn mtxssislr trfindn
aparlr.
7.2. Avadanln vziyytinin mahidlrinin dvriliyi avadanln
nvndn v i raitindn (rejimindn) asl olaraq aadak kimi myyn edilir:
7.2.1. istifadd v ehtiyatda olan avadanlq n mahidlrin dvriliyi
avadanln texniki reqlamentin uyun tyin edilir;
7.2.2. istismardan xarlan avadanlq n mahidlrin dvriliyi 3 ayda 1
dfdn az olmayaraq tyin edilir.

7.3. Zdlnmi avadanln v PXB szmalarnn akarlanmas zaman

PXB-lrin sonrak szmalarnn v onlarn traf mhit yaylmasnn qarsnn
alnmas n n qsa mddtd txirsalnmaz tdbirlrin grlmsi mqsdi il
drhal ba energetik v PXB trkibli avadanlq v tullantlarla davrana cavabdeh
olan vzifli xs (texniki direktor, ba mhndis v s.) mlumatlandrlr.
7.4. PXB-lrin szmas (yaylmas) il mahid ediln qza hadislri
zaman PXB trkibli avadanlq v tullantlarn ildilmsin cavabdeh olan vzifli
xs (texniki direktor, ba mhndis v s.) drhal Azrbaycan Respublikas
Ekologiya v Tbii Srvtlr Nazirliyinin razi orqanlarn, elc d Azrbaycan
Respublikas Fvqlad Hallar Nazirliyinin razi zr blmlrini mlumatlandrr.
PXB-nin 100 kq-dan artq szmas zaman, bundan lav, mlumatlar birbaa
Azrbaycan Respublikasnn Ekologiya v Tbii Srvtlr Nazirliyin v
Azrbaycan Respublikasnn Fvqlad Hallar Nazirliyin atdrlr.
7.5. Tmir yararl olmayan v PXB trkibli zdlnmi kondensatorlar
istismardan xarlr, demontaj edilir.
7.6. Demontaj olunan PXB trkibli kondensatorlar tullantya evrilir v
mvqqti saxlanlmaya verilir.
7.7. Hddindn artq korroziyaya uram korpuslu v digr zdlri olan
PXB trkibli kondensatorlar metal konteynerlr qabladrlr. Mayenin szmasnn
lamtlri mvcud olduqda (msln, yal lklr korpusda v ya qaynaq
yerlrinin calaqlar boyu), kondensatorlar ilkin olaraq polietilen paketlr
yerldirilir. Korpusun degermetikldirilmsi zaman snan borular v digr
hmiyytli zdlr olduqda, PXB sasl dielektrik maye qablara boaldlmaldr.
Mayenin boaldlmasndan sonra kondensator konteyner qabladrlr.
7.8. Kondensatorlar konteyner qabladrdqda, konteynerin dibin
msamli sorbent material (taxta kpyi v s.) spilmlidir (qalnl 10 sm-dn az
olmamaq rtil).
7.9. Transformatordan PXB-nin szmas akar edildikd, onun aradan
qaldrlmas n tdbirlr grlr (korpusun hermetikldirilmsi, xsusi
brkidicilr v digr tdbirlr) v ya mayenin ylmas aparlr (xsusi altlqlar,
poddonlar), daha sonra transformatorun hermetik metal qabda saxlanlmas tkil
olunur. Tmir yararl olmayan transformator demontaj olunur v saxlanlmaya
verilir. Szmann dayandrlmas mmkn olmadqda, PXB sasl mayelr (sovtol10 v ya onun analoqlar) metal tutumlara (llklr) boaldlr.
7.10. PXB trkibli transformator mayenin boaldlmasndan sonra mvqqti
saxlanlma meydanasna danr v o PXB-dn tmizlnmsi (yuyulmas) il bal
tdbirr grlndk burada qalr.

7.11. PXB trkibli avadanlqdan mayenin boaldlmas su keirmyn

rty, sorbent materiallar olan v PXB-lrin yaylmasnn lokalizasiyas v
ylmas n cihazla tmin olunan xsusi hazrlanm meydanalarda
aparlmaldr.
7.12. PXB-lrin beton plitlrd v digr balanm sthlrd akarlanan hr
bir szmas drhal yma materiallarnn (taxta kpyi, torf, ski v s.) kmyil
tmizlnir. Yaranm PXB trkibli tullantlar saxlanma n qabladrlmaldr.
7.13. PXB-lrin torpaa szmas nticsind irklnmi torpaq gtrlrk
konteyner qabladrlmaldr. Torpan gtrlmsi grnn lklrin sahsi zr,
v lav 10 sm olmaqla lklrin perimetri zr hyata keirilir. Gtrlmnin
drinliyi PXB-nin szma drinliyin uyun olmaldr v qumlu torpaqlar n 20
sm-dn az olmamaldr.
7.14. PXB-lrin szmasnn aradan qaldrlmas zaman yaranan PXB trkibli
brk tullantlarn, elc d PXB il irklnn torpan saxlanlmas ayr-ayr
koyteynerlrd aparlmaldr.
7.15. PXB sasl mayelrin saxlanlmas n tutumlar (llk, sistern) v
PXB trkibli kondensatorlarn, brk v maye tullantlarn saxlanlmas n
konteynerlr onlarn traf mhit v insan salaml n uzunmddtli thlksiz
saxlanlmasn, thlksiz danmasn tmin etmlidir v aadak tlblr
uyun olmaldr:
7.15.1. PXB trkibli maye tullantlarn saxlanlmas n tutumlar germetik
olmal, poladdan hazrlanmal v ikili divarlara malik olmaldr;
7.15.2. PXB trkibli kondensator v brk tullantlarn saxlanlmas n
nzrd tutulan konteynerlr korroziyaya qar rtkl ilnmli, danma zaman
trkibindkinin szmasna yol verilmmsi mqsdi il (konteynerin bal
qaynaqlanmamaldr) germetik olmaldr;
7.15.3. konteynerlrin qaldrlmas v danmas n dayaqlar (qulplar)
olmaldr;
7.15.3. konteynerin llri kondensatorlar aquli vziyytd dayandrmaa
v sonradan daxilindkini xartmadan danmaya imkan vermlidir.

8. PXB trkibli avadanliq v tullantilarin

saxlanlma tlblri
8.1. stismardan xarlan PXB trkibli avadanlq v tullantlarn ekoloji
chtdn thlksiz sulla zrrldirilmsi zr ilk qurular olmad tqdird

onlarn saxlanlmas thlkli tullantlarn saxlanlmas obyektlrind tkil

edilmlidir.
8.2. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn saxlanlmas traf mhitin
mhafizsi haqqnda qanunvericiliyin tlblrin uyun hyata keirilmli v
PXB-lrin traf mhit atlmasn istisna etmlidir.
8.3. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn saxlanlmas
mlkiyytilri olan hquqi xslrin razisind hyata keirilmlidir.

onlarn

8.4. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn mssisnin razisind

saxlanlmas avadanln nv, hcmi, vziyyti, PXB trkibli tullantlarn hcmi
v nv nzr alnmaqla xsusi mehdanalarda hyata keirilmlidir.
8.5. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn saxlanlmasna istehsalat v
kmki binalarda, qeyri stasionar anbarlarda (cardaq konstruksiyalar altnda),
aq, tullantlarn saxlanlmas n uyunladrlm meydanalarda yol verilir.
8.6. Aq meydanalarda qabladrlmam PXB trkibli kondensatorlarn,
PXB il irklnmi torpan, para v digr brk tullantlarn (irklnmi tikinti
konstruksiyalar istisna olmaqla) saxlanlmasna yol verilmir.
8.7. PXB il irklnmi tikinti konstruksiyalarnn saxlanlmasnn tkili
zaman onlarn traf mhitl tmasnn tcridi (polietilen plenka, brezent v digr
sukeirmz materiallarla rtlmsi) nzrd tutulmaldr.
8.8. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn saxlanlma yerlri yann
thlkli mnblrdn uzaq olmal v daqn ehtimal olmayan razilrd
yerlmlidir.
8.9. PXB trkibli avadanlq v tullantlar saxlanld bina PXB-lrin
buxarlarn aradan qaldrmaq n tbii v ya sni ventilyasiya il tmin
olunmaldr.
8.10. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn saxlanlma yerlri
(meydanalar) onlarn vziyytin nzart n daxil olma mmknlyn tmin
etmlidir. Anbarlar v aq meydanalar hasara alnmal v oraya knar xslrin
daxil olmas qadaan olunmaldr.
8.11. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn saxlanlma yerlrind
meydanann dmsi su keirmyn v kimyvi dayanql rtkl tchiz
olunmaldr (beton keramik plit).
8.12. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn saxlanlmas digr avadanlq v
tullantlarn PXB-lrl arpaz irklnmsinin qaban almaq n ayr-ayr
razilrd hyata keirilmlidir.

8.13. Mvqqti saxlanlma meydanasnda PXB trkibli avadanlq v

tullantlar aadak tlblr riayt etmkl saxlanlmaldr:
8.13.1. zdlnmsi v PXB szmalar olmayan PXB trkibli avadanlq
qabladrlmadan saxlanlr;
8.13.2.
PXB
trkibli
zdlnmi
transformatorlar,
onlarn
germetikldirilmsi hyata keirildikdn v szmas aradan qaldrldqdan sonra
qabladrlmadan saxlanlr;
8.13.3. PXB trkibli transformatorlar dielektrik yann axdlmasndan
sonra qabladrlmadan saxlanlr;
8.13.4. zdlnmi kondensator konteynerlr qabladrlmaldr;
8.13.5. PXB trkibli brk tullantlar (irklnmi torpaq, taxta kpyi, ski v
s.) konteynerlr qabladrlmaldr;
8.13.6. maye PXB-lr v PXB trkibli tullantlar qablarda (llk, sistern)
saxlanlr.
8.14. PXB trkibli transformator v kondensatorlarn saxlanlmas metallik
poddon v ya stellajlarda yalnz aquli vziyytd hyata keirilmlidir.
Kondensatorlarn bir-birinin zrin ylmasna, elc d qalama klind
saxlanlmasna yol verilmir.
8.15. Saxlanlmaya yerldiriln PXB trkibli avadanlqlarn etiketlri
(yarlklar) xaric trfdn brkidilir.
8.16. Konteynerlrin saxlanlmas metaln korroziyasnn qarsn alan
dirklrd hyata keirilmlidir.

9. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn

danmas
9.1. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn saxlanlma v ekoloji thlksiz
sulla lv edilm yerlrin danmas PXB-lrin axmas v szmalarnn PXBlrin ii heyt tsirini istisna edn ehtiyat tlblrinin nzr alnmas il hyata
keirilir.
9.2. PXB trkibli avadanln mssisnin razisind yerinin dyidirilmsi
zaman arabacqlar, avtokarlar, traktorlar, yk avtomobillri, kondensator v
transformatorlarn danmasn tmin edn v ama, dm v digr faktorlar

nticsind onlarn mexaniki zdlnmlrini istisna edn digr nqliyyat vasitlri

istifad olunmaldr.
9.3. PXB trkibli avadanln danmas yalnz aquli vziyytd hyata
keirilmlidir.
9.4. Zdlnmi avadanln yerinin dyidirilmsi zaman xsusi altlrdn
(poddon, konteynerlr), elc d PXB-lrin mmkn axmalarn lokalladrmaa
imkan vern sorbent materiallardan istifad olunmaldr.
9.5. Danma zaman szmalar olduu tqdird, nticlrin drhal aradan
qaldrlmas n tdbirlr grlmlidir.
9.6. PXB trkibli zdlnmi avadanln digr avadanlq nv, material v
tullantlarla bir yerd danmas qadaan edilir.
9.7. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn danmas zaman yk mahid
edn xsusi ii heytdn baqa, knar xslrin itirakna yol verilmir.
9.8. PXB trkibli avadanlq v tullantlarn respublika daxili v beynlxalq
danmalar Azrbaycan Respublikas Nazirlr Kabinetinin 2000-ci il 27 yanvar
tarixli 10 nmrli qrar il tsdiq edilmi Thlkli yklrin avtomobil nqliyyat
il danmas Qaydalar v 2000-ci il 20 noyabr tarixli 207 nmrli qrar il
tsdiq edilmi Thlkli yklrin dmir yolu nqliyyat il danmas Qaydalar,
habel 2008-ci il 25 iyul tarixli 167 nmrli qrar il tsdiq edilmi Thlkli
tullantlarn srhdlraras danmas Qaydasna v digr normativ hquqi aktlara
uyun hyata keirilir.

10. PXB trkibli avadanlq v tullantlarla

i zaman thlksizlik tlblri
10.1. PXB trkibli ilk vziyytd olan avadanla xidmt zaman gc
elektrik avadanl il ilyrkn thlksizlik texnikas qayda v tlimatlarnda
nzrd tutulmu tlblr riayt olunmaldr.
10.2. PXB trkibli avadanln zdlnmlrinin aradan qaldrlmas, PXB
szmalarnn qarsnn alnmas, PXB trkibli zdlnmi avadanln danmas
v qabladrlmas, PXB trkibli zdlnmi avadanlq v tullantlarla bal digr
ilr zaman PXB buxarlarnn inqalyasiya tsirinin v PXB-lrin driy
dmsinin qarsn almaq n ciddi ehtiyat tdbirlri grlmlidir.
10.3. PXB trkibli zdlnmi avadanlq v tullantlarn ildilmsi v PXB
szmalarnn qarsnn alnmas il bal ilrin hyata keirilmsi zaman texniki

normativ hquqi aktlara uyun frdi mhafiz vasitlrindn istifad edilmlidir.

Tnffs orqanlarn PXB buxarlarndan qorumaq mqsdi il xlorlam buxarlar
n yararl olan respirator v ya leyhqazdan istifad olunmaldr.
10.4. irklnmi qoruyucu geyim v lcklr PXB trkibli tullantlar n
nzrd tutulan konteynerlr qabladrlmaldr.
10.5. Konteyner v avadanlqlarn xarici hisslri irkli olduu zaman onlar
hlledici (neft) il yuyulmaldr. irklnmi hlledici v paralar ylmal v
onlarla PXB trkibli tullantlar kimi davranlmaldr.
10.6. PXB gzlr ddy zaman onlar 15 dqiq rzind su il yuyulmal
v hkim mracit edilmlidir. PXB-lr dri rtyn ddy zaman irklnmi
geyim soyunulmal v zdlnn yer su v sabunla yuyulmaldr. Bu zaman neft v
digr hlledicilrin istifadsi qti qadaandr.
10.7. PXB trkibli avadanlqla bal olan btn mliyyatlardan sonra llr
su v sabunla yuyulmaldr.

PXB trkibli avadanlq v tullantlarla

davrana dair Metodiki Gstri
lav 1

PXB trkibli transformator markalarnn

SYAHISI
lk

Firma, istehsal
zavod

SSR

Marka

PXB trkibi,
kq

Buraxl ili

Uralelektrotyajma TNP-400/10
B
TNP-800/10

1500

1974-ci il
qdr

TNP-800/10

2750

2550

TNP-1600/10 3300
TNPU1000/10

2500

TNPU2000/10

3350

TNR420/0.5P

800

TNR-750/10

1700

TNR1800/10

2500

TNRU1200/10

2200

TNRU2000/10

3350

TNZPU1000/10

2210

TNZPU2000/10

3260

SSRI

ADR

irik transformator
zavodu

Volta-Werke, Berlin

TNZ-25/10

160

1990-ci
ildk

TNZ-40/10

205

TNZP400/10

1380

TNZ-630/10

1000

TNZP630/10

1350

TNZ1000/10

1676

TNZP1000/10

1786

TNZ1600/10

2765

TNZP1600/10

2850

TNZ2500/10

2980

TNZ2500/10

4120

TNZ2500/10

4440

TNZS2500/10

4160

DL-2500/10

2100

1975

DL-1250/10

1410

1975

PXB trkibli avadanlq v tullantlarla

davrana dair Metodiki Gstri
lav 2

PXB trkibli gc kondensator markalarnn

SYAHISI
lk

Firma, istehsal
zavod

PXB-li
kondensatorun nv
(v ya xsusi
iarlri)

Buraxl ili

SSR

Serpuxov
kondensator zavodu
(Serpuxov .)

Kosinuslu KS0, KS1,

KS2
Elektrik termik ESV,
ESVP, ESVK, ESK,
ESPV, ESS, ESVKP,
ESP
mpulslu S
Tiristorlu FST, FS,
QST, RST, RSTO
Yarmkeirici
dyidiricilr n
PS, PSK
Elektrovozlar n
KS, KSK, KS2A
KSP, KSPK
Kosinuslu KS0, KS1,
KS2, KSK1, KSK2
Elektrik termik ES,
KSE, KSEK
Filtrli batareyalar
n KSF, KSKF
Lminissenasiyal
lampalar n
kondensatorlar LS,
LSM, LSE

1958 - 1988

Ust-Kamenoqorsk
kondensator zavodu
(Ust-Kamenoqorsk
.)
Leninakan elekrtiktexniki zavod
(Leninakan .)
ADR

VEB-SOKOND
(Leypsiq .
Maqdeburq), VEM

1959 - 1990
(1992)

1969-1990

Kosinuslu
1986-ci lldk
kondensatorlar KS,
KSTA, BK, KC, KCI,
KP, LKC, LKCA,

LKCI, LKP, LKPF,

LPXF, LPX, LKPH,
LKMI, LKUI, NKPT,
NKNI, LPQI, LKS
VEB Electronic Gera 0218
Pola

ZWAR
BK.
Dymitrow/Warszawa

C
CP
C

1968 - 1982
1968

ngiltr

BICC and HUNTS

capacitors

AFR

AEG Hydrowerk

Clophen 5CD, 4CD,

3 CD, CPA30, 40, 50

1956 - 1983

SIEMENS

CE, CO, CD, 4RA,

4RG, 4RH

1950 - 1978

ZEZ

CCAK, CTAE, CU

1980 - 1983

exoslovakiya

PXB trkibli avadanlq v tullantlarla

davrana dair Metodiki Gstri
lav 3

PXB trkibli kiik ll kondensator markalarnn

SYAHISI
Kondensatorun markas

mumi ki, kq

PXB-nin txmini kisi,

kq

LS1

Mlumat yoxdur

Mlumat yoxdur

LSE-1

Mlumat yoxdur

Mlumat yoxdur

LSE1 3,0

Mlumat yoxdur

Mlumat yoxdur

LSE1 3,75

Mlumat yoxdur

Mlumat yoxdur

LSE -400- 7,8 U13

Mlumat yoxdur

Mlumat yoxdur

LSM-250-2,5 U1.1

0,14

0,0467

LSM-250-30 U1.1

1,14

0,38

LSM-250-100 U1.1

4,35

1,45

LSM-400-3,8 U1.1

0,26

0,087

LSM-400-7,8 U1.1

0,46

0,153

LSM-400-10 U1.1

0,57

0,19

LSM-400-40 U1.1

2,00

0,667

LSM-400-60 U1.1

3,46

1,153

LSM-400-80 U1.1

4,43

1,477

LSM-400-100 U1.1

5,34

1,78