STXAR

Bzi frdlr v aillr mslhtli yolu tyin etmk n

istixary mracit edirlr. Amma istixar hddini dzgn
bilmdiklrindn onu yeri gldi-glmdi i salrlar. Mlum msldir
ki, istixar al, tcrb, mslht v bu kimi yardmlar vz
etmmlidir. stixarnin aln yerini tutmas dncni zifldir,
insann qli inkiafna mane olur. nsan z hyat problemlrini al v
tcrb vasitsi il hll etmlidir. z al il hr hans mslni hll
ed bilmyn xs baqalarnn al v tcrbsindn faydalanmaldr.
(Mlumatl v mtxssis xslrl mslhtlmk lazmdr.) Btn
bu mrhllrdn sonra son qrar xarmaq olar. Amma deyiln
tdbirlrdn sonra mvcud bhlr aradan qalxmasa, insan
trdddd qalsa v seim aparmaa mcbur olsa, Allaha z tutub
trdddl vziyytdn xmaq n istixar ed bilr. stixar bir
nv duadr. stixar edn xs Allahdan istyir ki, ona doru yol
gstrilsin v trdddl vziyyt son qoyulsun. stixar edn insan
Allahn ltf v yardmlarna midli olmal, hr bir duada hsn-znn v
xobinliyi trk etmmlidir. Xo gmanla istixar edib onun nticsini
bolamaq trbiyvi baxmdan dz deyil. Elc d, dzgn deyil ki, bir
xs dua etdiyi halda duasnn qbul olmayacan dnsn. Bel bir
mnasibt duada hsn-znn ziddir. slind istixarnin nticsi r`i
dlil deyil v hanssa i istixar il vacib olmur. Byk alimlrdn biri
istixar edib onun nticsini bolamaq olarm sualna bel cavab
vermidir: stixar vaciblik gtirmir.
zdivac mslsind lazmi aradrmalar aparmadan istixar yolunu
semk ri v islami llr uyun deyil.
HQQ V XURAF STXARLR
Xurafata aid olan baqa bir adt d, istixarni dzgn baa
dmmk v bununla da, bzi hallarda uursuzlua dar olmaqdr.
Bu mvzunu aydnladrmaq n onu qsa kild izah edirik:
lk olaraq qeyd etmk lazmdr ki, rvaytlrd mxtlif
killrd istixar etmy iar olunur. stixarnin lvi mnas,
Quran v tsbihl olmas deyil. stixar, Allahn drgahndan dua
vasitsil xeyir tlb etmkdir. (Xatrladrq ki, slamda Quran v
tsbihl istixar etmk vardr v o, olduqda faydaldr. Bu bard
rvaytlri grmk n aadak kitablara mracit edin: Biharulnvar, c: 91 v Vsailu-i, c: 4, 15. Alimlrdn birinin dediyin

gr, istixar haqqnda olan n yax kitab, Seyid bin Tavusun (r)
Fthul-bvab adl kitabdr.)
Rsulallah (s) buyurur:


Allaha istixar (xeyir tlb etmk) v z ilrind ilahi tqdirl
razlq, insann sadtindndir. stixarni trk etmk v ilahi
tqdirlrl
razlamamaq
onun
bdbxtliyindndir.
(Knzl-mal c: 8, sh: 814; Cameus-sir, c: 2, sh: 545)
STXARNN K HQQ RT
kincisi budur ki, insanlar arasnda ildiln istixar termininin
hqiqti, bzn thrif olaraq bzilrinin tnbllik v sstlk altin
evrilir;
dnmk
zhmtin
qatlanmaq,
aradrmaq
v
mslhtlmk yerin, sad bir istixar il z vziflrini
myynldirirlr, Allahdan gstri alrlar! Halbuki, dzgn v
hlledici istixar odur ki, fikirlmkl, mslhtlmkl ntic
alnmadqdan sonra olsun. Daha da tccbls budur ki, bzilrinin
fikrinc, bal hqiqtlrdn, glckdn v qeyb almindn xbr
almaq n istixar etmk olar. Msln: bir xs istixar edir ki, ev
v torpa n yax mtri taplacaqm, yoxsa yox; filan mal
glckd bahalaacaq, yoxsa ucuz olacaq; filan xs, filan xsl
evlnck, yoxsa yox... Bunlar dini hkmlri istehza etmk deyilmi?!
EVLNMK N STXAR TVSY OLUNMAYIB
Baxn! Mslni dzgn anlamamaq nticsind bzilri istixar
etmyi gydn nazil olan vhy kimi yerin yetirir, talelrini bir istixar
il myyn edirlr! El bu xslrdilr ki, evlnn zaman z
nzrlrind tutduqlar xsi istixar il tyin edib, glcklrini
dnmdn, aradrmadan istixarnin lin taprrlar!
Aytullah mini deyir: Qz, olan v onlarn aillri, onun hyat
yolda olacaq xsin tannmas barsind aradrma aparmaldrlar.
gr yen d trdddd olsalar, mlumatl v etimadl bir v ya bir
ne nfrl mslhtlsinlr. Ntic aldqlar tqdird, onu hyata
keirsinlr. stixar is o yerd olur ki, thqiq v mslhtlm il
ntic almayb, heyrtd qalsnlar. Tbii ki, thqiq v mslht,
istixardn ncdir. Sizin thqiqinizin nticsi yaxdrsa, onu yerin

yetirin. Bu halda istixar etmk lazm deyil. Biz, slamda istixar

etmy svq olunmamq. (Cvan v izdivac, sh: 108)
STXARY ARXA EVRMK OLAR
Baqa bir nqt d budur ki, istixarnin ksin ml etmk (istixary
arxa evirmk) ritd haram olunmayb. gr xs qlbn
istixardn narazdrsa, onun ksin ml ed bilr. Bzi alimlrdn
nql olunub ki, gr istslr, istixarnin ksin ml ed bilrlr.
Drhal deyil, vvlc bir mddt sbir etsinlr. Sonra sdq verib,
ilrini yerin yetirsinlr.
Sual: stixary ml etmk vacibdir?
Aytullah li Xameneyi: rit gr istixarnin nticsin
uyun hrkt etmk ilazmi (vacib) deyil. Amma yaxdr ki, onun
ksin ml olunmasn.(Risaleye-cvbtul-istiftat, sh: 344, sual:
1434.)
Aytullahl-zma syid li Xamni hzrtlrinin risalsin
sasn
Sual: Dua yazmaq n pul vrmk v almaq caizdirmi?
Cavab: Hdislrd glmi dualar yazmaq n mk haqq
olaraq myyn bir mbli vrmyin v ya alman ikal yoxdur.
Sual: Bzi dua yazanlarn qdim dua kitablarnda nql
olunmudur dy iddia tdiklri dualarn hkm ndir? Bu dualar
ri chtdn mtbr saylrm? Onlara mracit tmyin hkm
ndir?
Cavab: gr dualar msum imamlardan () nql v rvayt
olunmusa, yaxud onlarn mzmunlar haqq (dzgn) olarsa, onlara
tbrrk tmyin ybi yoxdur. lc d kk olunan dualara,
msumdan nql olunma midi il tbrrk tmyin ikal yoxdur.
Sual: stixary ml tmk vacibdirmi?
Cavab: stixary ml tmkd ri iltizam yoxdur, lakin yax
olar ki, onun ksin ml dilmsin.

Sual: Bzilri dyirlr ki, xyir ilrd istixary htiyac yoxdur.

Buna sasn, onlarn yrin ytirilm kyfiyyti, yaxud onlarn yrin
ytirilmsi snasnda yaranacaq v vvlcdn gzlnilmyn
tinliklr barsind istixar tmk caizdirmi? stixar qyb ilrindn
agah olmaq n bir yol hsab olunurmu, yoxsa yalnz Allah ondan
agahdr?
Cavab: Mbah ilrin grlmsind hyrt v trddd aradan
qaldrmaq n istixar dilir, istr trddd mlin znd olsun,
istrs d onun nc yrin ytirilmsind. Dmli, hyrt v
nigaranlq olmayan xyir ilrd istixar tmk lazm dyil,
hminin xsin, yaxud bir iin glcyindn agah olmaq n
istixar dilmir.
Sual: Tlaq vrmk, yaxud vrmmk istyi kimi hallarda
Quranla istixar tmk dzgndrm? Bir xs bu bard istixar
dib ona uyun ml tmzs, onun hkm ndir?
Cavab: Quranla, yaxud tsbhl istixar tmyin caiz olmas
hanssa bir halla mhdudlanmr, ksin, xsin trdddd v
hyrtd olduu hr hans bir mbah i barsind qti qrara
glmy qadir olmad hallarda istixar d bilr v ri chtdn
d istixary ml tmk vacib dyil, hrnd insann onunla
mxalift tmmsi daha yaxdr.
Sual: vlnmk v sair kimi mqddrat hll dn (hyati)
msllrd tsbh, yaxud Quranla istixar tmk caizdirmi?
Cavab: Yax olar ki, insan qrara glmk istdiyi ilrd vvlc
drindn fikirlib diqqt tsin, yaxud tcrbli v timadl xslrl
mslhtlsin. Bu ilrl onun hyrt v narahatl aradan
qalxmazsa, istixar d bilr.
Sual: Bir i n bir n df istixar tmk dzgndr?
Cavab: stixar hyrti aradan qaldrmaq n olduundan,
hyrtin birinci istixar il aradan qalxmasndan sonra artq onu
tkrar tmyin mnas yoxdur. Yalnz mvzunu dyin hallar istisna
olunur.
Sual: Mahid olunur ki, imam Rza ()-n mczlrini
(kramtlrini) gstrn yazlar ziyartgahlarda v mscidlrd
mvcud olan ziyart kitablarnn arasnda qoyur v camaat arasnda
paylayrlar. Onlar nql dn hmin yaznn altnda qyd dir ki, hr
ks bu mczni oxusa onu myyn qdr yazb camaat arasnda

paylamaldr ki, hactin atsn. Bu mtlb dzdrm? Onu oxuyan

xslr nairin istyin ml tmlri vacibdirmi?
Cavab: ri chtdn bu ilrin tibarl olmasna h bir dlil
yoxdur. Onu oxuyan xslr d nairin onu yaymaq barsind istyin
ml tmy iltizaml dyildir.