การปลูกบวบ

1. บวบเหลี่ยม(Angled Gourd , Ridgid Gourd ) ชื่อวิทยาศาสตร์:

Luffa acutangula
2.บวบหอม (Sponge Gourd ) ชื่อวิทยาศาสตร์: Luffa cylindrica
3. บวบงู ( Snake Gourd ) ชื่อวิทยาศาสตร์: Trichosanthes
cucumerena
ข้อมูลทัว่ ไป
บวบเหลี่ยม,บวบหอม,บวบงูเป็ นพืชเมืองร้อนที่มีเขตกำาเนิ ดในแถบ
อินเดีย มักเจริญเติบโตได้ดีในสภาพภูมิอากาศเขตร้อนชื้ น และดิน
แทบทุกชนิ ด แต่เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนปนทรายที่มีการระบายนำ้าดี
pH ระหว่าง 5.5 – 7.2 เป็ นพืชฤดูเดียว มีการเจริญแบบเลื้ อยมีลำาต้น
เป็ นข้อปล้องชัดเจน ลำาต้นมี 5 เหลี่ยม มีมือเกาะช่วยพยุงลำาต้น มีดอก
ตัวผู้และตัวเมียอยู่ในต้นเดียวกัน
บวบเหลี่ยมมีการใช้กันในอินเดียและประเทศทางตะวันออกไกล โดยใช้
ผลอ่อนที่มีรสไม่ขม นำามารับประทานผลสดเหมือนแตงกวาหรือทำาซุบ
ในช่วงก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 บวบมีความสำาคัญอย่างมากในประเทศ
สหรัฐอเมริกา ซึ่งถูกใช้เป็ นตัวกรองในเครื่องยนต์เรือและเครื่องยนต์
ดีเซล และใช้เส้นใยเป็ นอุปกรณ์ทำาความสะอาด นอกจากนี้ ยังใช้เป็ น
ส่วนประกอบกันกระแทกของหมวกเหล็กในกองทัพบก เมล็ดใช้สกัด
นำ้ามันปรุงอาหาร

บริษัท อภิชญา ฟลอร่า จำากัด 3090 หมู่ 9 ซอยสำาโรงเหนื อ 21 อ.เมือง

จ.สมุทรปราการ 10270
โทร. 0-2759-0372 โทรสาร. 0-2759-0373
การเตรียมดิน
ถ้าดินมีสภาพเป็ นกรดควรใส่ปูนขาวอัตรา 100-200 กิโลกรัมต่อไร่ก่อน
การไถ การไถครั้งแรกควรเป็ นการไถพลิกดิน แล้วตากทิ้งไว้ประมาณ 1
สัปดาห์ เพื่อเป็ นการลดปริมาณวัชพืช ทำาการหว่านปุ ุยตรากระต่าย 15-
15-15 อัตรา 50-80 กิโลกรัมต่อไร่ และปุ ุยคอก 1 ตันต่อไร่แล้วใช้จอบ
หมุนพรวนกลบ( ไม่ควรไถพรวนดินจนแตกย่อยเพราะจะทำาให้ดินแน่น
ในภายหลัง รากพืชจะไม่สามารถหยัง่ ได้ลึกเพียงพอ )
การเตรียมแปลง
ทำาแปลงเป็ นแปลงคู่ระยะระหว่างแปลง 2-3 เมตร โดยยกร่องให้แปลงมี
ความกว้าง 50 – 100 cm. คลุมแปลงด้วยพลาสติกคลุมแปลงเพื่อ
ป้ องกันวัชพืช ส่วนร่องนำ้าควรมีความกว้าง 50 cm. ( ระหว่างแปลงแต่
ระคู่ )
การทำาค้าง
ควรทำาค้างเพื่อให้ต้นบวบเลื้ อยเกาะขึ้นไป โดยทำาค้างเป็ นรูปสี่เหลี่ยมมี
หลังคา ขุดฝั งค้างให้ได้ระยะระหว่างเสาค้างประมาณ 3 – 4 เมตร สูง
1.6 เมตร และยาวตามความยาวของแปลง จากนั้ นขึงตาข่ายด้านข้าง
และหลังคา ในพื้ นที่ระหว่างแปลงควรมีการทำาไม้ค้ ำายันเพื่อป้ องกันค้าง
ล้ม ทำาการมัดต้นเมื่อบวบจะเริม
่ เลื้ อยหรือเมื่ออายุประมาณ 15 – 20
วัน

บริษัท อภิชญา ฟลอร่า จำากัด 3090 หมู่ 9 ซอยสำาโรงเหนื อ 21 อ.เมือง

จ.สมุทรปราการ 10270
โทร. 0-2759-0372 โทรสาร. 0-2759-0373
การเตรียมเมล็ด
บวบเหลี่ยมและบวบหอมแช่เมล็ดในฮอร์โมนอาโทนิ ค อัตรา 10 cc. ต่อ
นำ้า 10 ลิตร เป็ นเวลา 6 ชัว่ โมง จากนั้ นบ่มในผ้าชุบนำ้าหมาดๆบ่มใน
สภาพอุณหภูมิห้องนาน 36 – 48 ชัว่ โมง เมื่อเห็นรากเริม
่ งอกจึงนำา
เมล็ดที่ได้ไปเพาะ ( ไม่ควรปล่อยให้รากยาวเกินไป เพราะจะทำาให้เพาะ
กล้าไม่สดวกและรากอาจหักได้ )
บวบงู
ก่อนเพาะต้องทำาการหนี บเมล็ดก่อนเพื่อให้น้ ำาสามารถซึมเข้าได้ง่ายและ
เป็ นการช่วยให้งอกดีข้ ึน จากนั้ นนำาไปแช่ในฮอร์โมนอาโทนิ ค อัตรา 10
cc. ต่อนำ้า 10 ลิตรเป็ นเวลา 6 ชัว่ โมง จากนั้ นบ่มในผ้าชุบนำ้าหมาดๆ
บ่มในสภาพอุณหภูมิหอ
้ งนาน 36 – 48 ชัว่ โมง เมื่อเห็นรากเริม
่ งอกจึง
นำาเมล็ดที่ได้ไปเพาะในวัสดุเพาะ

การเพาะกล้าบวบเหลี่ยมและบวบหอม
เจาะหลุมปลูกระยะระหว่างต้น 1 เมตร รองก้นหลุมด้วยวัสดุผสม
ระหว่างดิน : ขี้เถ้าแกลบ : ปุ ุยคอก อัตรา 4 : 3 : 1 หยอดเมล็ดที่ผ่าน
การเตรียมไว้แล้วหลุมละ 2 – 3 เมล็ด แล้วกลบด้วยวัสดุผสมที่ร่อนให้
ระเอียดแล้ว รดนำ้าให้ชุ่มอยู่เสมอ หลังจากต้นกล้างอกและมีใบจริง 2 –
3 ใบให้ตัดเหลือหลุมละ 1 ต้น

บริษัท อภิชญา ฟลอร่า จำากัด 3090 หมู่ 9 ซอยสำาโรงเหนื อ 21 อ.เมือง

จ.สมุทรปราการ 10270
โทร. 0-2759-0372 โทรสาร. 0-2759-0373
การเพาะกล้าบวบงู
เตรียมวัสดุเพาะกล้า นำาเมล็ดที่รากงอกแล้วไปเพาะ รดนำ้าให้ชุ่ม ควรทำา
หลังคาพลาสติกป้ องกันฝน หลังจากต้นกล้างอกและมีใบจริง 2 – 3
ใบ ให้ตัดเหลือถุงละ 1 ต้น ถ้าต้นกล้าไม่สมบูรณ์ให้รดด้วยปุ ุย 21-0-0
อัตรา 50 กรัม / นำ้า 20 ลิตร แล้วรดนำ้าล้างใบ ควรรดนำ้าให้ชุ่มอยู่
เสมอ

การย้ายกล้า
เมื่อกล้าบวบงูมีอายุประมาณ 2 สัปดาห์ ควรย้ายปลูกในเวลาเย็น เมื่อ
ปลูกเสร็จควรรดนำ้าทันทีช่วงแรกควรรดนำ้าให้ชุ่มชื้ นอยู่เสมอ

การใส่ปุ๋ย
หลังจากต้นกล้ามีอายุ 14 วัน ( บวบงู หลังย้ายกล้า 1 สัปดาห์ ) รด
ด้วยปุ ุย 21-0-0 อัตรา 50 กรัม ต่อนำ้า 20 ลิตร โดยรดที่โคนต้น ต้น
ละ 100 cc. หลังจากนั้ นประมาณ 1 สัปดาห์รดด้วยปุ ุยผสมระหว่างสูตร
21-0-0 และ 15-15-15 อัตราส่วน 1:1 อัตรา 50 กรัม ต่อนำ้า 20 ลิตร (
หลังการรดนำ้าปุ ุยทุกครั้งควรล้างใบด้วยนำ้าเพื่อป้ องกันการไหม้ของใบ )
เมื่อบวบมีการเจริญเติบโตได้ 1 เดือน ให้เจาะหลุมทำาการฝั งปุ ุยผสม
ระหว่างสูตร 21-0-0 และ 15-15-15 อัตราส่วน 1:1 ต้นละ 10 กรัม
โดยเจาะระหว่างต้น จากนั้ น 15 วันทำาการฝั งปุ ุยสูตร 15-15-15

บริษัท อภิชญา ฟลอร่า จำากัด 3090 หมู่ 9 ซอยสำาโรงเหนื อ 21 อ.เมือง

จ.สมุทรปราการ 10270
โทร. 0-2759-0372 โทรสาร. 0-2759-0373
ประมาณ 10 กรัมต่อหลุม และเมื่อมีการเก็บผลผลิตให้ทำาการใส่ปุุย
สูตร 15-15-15 ทุกๆ 15 วัน
การให้น้ ำา
ช่วงแรกให้รดตามหลุมให้ชุ่มชื้ นอยู่เสมอ ประมาณ 20 วัน สามารถให้
นำ้าตามร่องได้ ควรให้น้ ำาอย่างสมำ่าเสมอเพื่อให้ผลเจริญเติบโตสมบูรณ์
แต่ไม่ควรให้มีน้ ำาขัง
การเก็บเกี่ยว
เมื่อบวบมีอายุประมาณ 40-45 วัน สามารถเก็บเกี่ยวหลังดอกบาน 6-8
วัน ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับพันธ์ุและขนาดของผลที่ตลาดต้องการ การเก็บเกี่ยว
ควรเก็บเกี่ยวผลที่มีขนาดตามความต้องการออกให้หมดเพราะถ้าเหลือ
อยู่จะทำาให้ผลต่อไปเจริญเติบโตไม่ดีและดอกต่อๆไปฝ่ อ
การป้ องกันกำาจัดโรคและแมลง
โรครานำ้าค้าง ( Downy mildew )เกิดจากเชื้ อรา Pseudoperospoa
cubensis ระบาดในช่วงอุณหภูมิตำ่า และความชื้ นสัมพัทธ์ในอากาศสูง
ในระยะแรกแผลเป็ นสีน้ ำาตาล ชำ้านำ้าระหว่างเส้นใบ แผลเป็ นเหลี่ยม ใน
ระยะการระบาด เมื่อพลิกใต้ใบจะเห็นสปอร์สีดำาและเส้นใยสีขาวใน
บริเวณแผล เมื่อระบาดหนั กใบจะแห้งกรอบบริเวณขอบใบ ทำาให้พืชไม่
สามารถสังเคราะห์แสงได้ ถ้าเป็ นมาก ใบ,เถาจะแห้งและตายในที่สุด
ทำาให้ผลผลิตลดลง

บริษัท อภิชญา ฟลอร่า จำากัด 3090 หมู่ 9 ซอยสำาโรงเหนื อ 21 อ.เมือง

จ.สมุทรปราการ 10270
โทร. 0-2759-0372 โทรสาร. 0-2759-0373
การป้ องกันกำาจัด
การฉีดพ่นเทนเอม 45 อัตรา 20-30 กรัมต่อนำ้า 20 ลิตรป้ องกันก่อบ
พบโรคเมื่อพบการระบาดของโรคให้ตัดใบล่างที่เป็ นโรคมากทิ้งแล้วฉีด
พ่นด้วย เทนเอมผสมกับ โนมิลดิว อัตรา 40 กรัมต่อนำ้า 20 ลิตร ผสม
ฉีดทุกๆ 7 วันโดยฉีดใต้ใบพืช

โรคราแป้ ง เกิดจากเชื้ อรา Oidium ซึ่งสร้างสปอร์สข

ี าวคล้ายผงแป้ ง
เคลือบอยู่บนใบและตามผล แผลมีลักษณะเป็ นจุดกลมสีขาวซึ่งจะ
ขยายออกไปจนหลุมเต็มใบ ทำาให้ใบแห้งกรอบเป็ นสีน้ ำาตาล ซึ่งเกิดขึ้น
อย่างรวดเร็วและทำาให้ใบแห้งหมดทั้งเถา โรคนี้ มักพบบนใบแก่ ระบาด
มากปลายฤดูฝนต่อกับต้นฤดูหนาว
การป้ องกันการกำาจัด
ใช้กำามะถันผง ชนิ ดละลายนำ้าในอัตรา 30-40 กรัมต่อนำ้า 20 ลิตร ควร
ใช้ในเวลาเช้าหรือเย็นที่แดดไม่ร้อนจัด
โรคไวรัส เกิดจากเชื้ อไวรัสซึ่งมีแมลงจำาพวกปากดูด เช่น เพลี้ยไฟ
,เพลี้ยอ่อน,แมลงหวี่ขาว,เต่าแตง เป็ นตัวนำาเชื้ อโรคให้แร่ระบาดติดต่อ
กัน ใบจะเป็ นสีเขียวสลับเหลืองด่าง ยอดหงิกงอ ต้นแคระแกร็น ผลมี
รูปร่างบิดเบี้ยว ไม่ติดผล
การป้ องกันกำาจัด
1. ใช้พันธ์ุต้านทานโรคไวรัส

บริษัท อภิชญา ฟลอร่า จำากัด 3090 หมู่ 9 ซอยสำาโรงเหนื อ 21 อ.เมือง

จ.สมุทรปราการ 10270
โทร. 0-2759-0372 โทรสาร. 0-2759-0373
2. กำาจัดพาหะที่สำาคัญซึ่งได้แก่ เต่าแตง เพลี้ยไฟ แมลงหวี่ขาว โดยฉีด
พ่นด้วยชอสแมค
3. ถอนต้นที่แสดงอาการดังกล่าวเผาทำาลายทิ้ง

เพลี้ยไฟ เป็ นแมลงขนาดเล็กลำาตัวยาวประมาณ 2 ม.ม. สีน้ ำาตาลอ่อน

พบตามใต้ใบและยอดอ่อน จะดูดกินนำ้าเลี้ยง ทำาให้เกิดรอยด่างสีน้ ำาตาล
ยอดอ่อนแคระแกร็น ใบหงิกงอ รูปร่างผิดปกติมีสีซีดสลับเขียวเป็ นทาง
มักพบการระบาดในช่วงเปลี่ยนฤดู อากาศแห้งและฝนทิ้งช่วง กำาจัดได้
โดยใช้ชอสแมคอัตรา 30 cc. ต่อนำ้า 20 ลิตรฉีดพ่นเมื่อพบ

ไรแดง ลักษณะตัวเต็มวัยกลมหรือเป็ นรูปไข่ขนาดเล็กมาก มีแถบสี

เข้มบริเวณทั้งสองข้างของลำาตัว วางไข่บริเวณใกล้เส้นใบ การทำาลายไร
แดงมักชอบอยู่รวมกันเป็ นกลุ่มใต้ใบพืช สังเกตเห็นใบพืชมีสีเทาๆซึ่งจะ
ทำาให้พืชขาดคลอโรฟิ ลด์ ต่อมาจะเปลี่ยนเป็ นสีเหลืองและนำ้าตาล แห้ง
กรอบไม่สามารถสังเคราะห์แสงได้ แล้วจะร่วงไปในที่สุด กำาจัดไรแดงได้
โดยใช้กำามะถันผงผสมนำ้าฉีดพ่น

แมลงหวี่ขาว ลักษณะตัวเต็มไวมีปีก 2 ขนาด ประมาณ 1 มม. ตัวอ่อน

สีดำาขนาดยาวประมาณ 1 มม. พบเป็ นกลุ่มใต้ผิวใบ การทำาลายตัวแก่
และตัวอ่อน จะดูดนำ้าเลี้ยงโดยเฉพาะใต้ผิวใบ ทำาให้ใบม้วนลง แคระแก

บริษัท อภิชญา ฟลอร่า จำากัด 3090 หมู่ 9 ซอยสำาโรงเหนื อ 21 อ.เมือง

จ.สมุทรปราการ 10270
โทร. 0-2759-0372 โทรสาร. 0-2759-0373
รนและหงิก การตรวจแปลงให้เคาะใบจะทำาให้แมลงหวี่ขาวบินออกมา
ฉีดพ่นด้วยชอสแมค ผสมน้อคทริน ฉีดพ่นกำาจัดเมื่อพบการระบาด

หนอนชอนใบ ลักษณะเป็ นหนอนขนาดเล็กสีเหลือง ผีเสื้ อจะวางไข่ใต้

ใบ อายุฟักไข่ประมาณ 2-3 วัน หนอนจะเจาะไชเข้าไปในผิวใบ การ
ทำาลายหนอนจะกัดกินอยู่ใต้ผิวใบ ทำาให้เกิดรอยทำาลายเป็ นเส้นใส
สามารถเห็นตัวหนอนได้ กำาจัดได้โดยฉีดพ่นด้วย ดีซีตรอนพลัส หรือ
ซอสแมค ตามอัตราฉีดพ่น ในเวลาเย็น 5 – 7 วันครึง่

เคล็ดลับการปลูก
- บวบไม่แนะนำาให้ใช้ปุุยสูตร 46-0-0 เพราะจะทำาให้เฝื่ อใบ แต่ควร

ใช้ตอนต้นเล็กๆได้
- ควรจัดผลไม่ให้ติดตาข่ายทุก 7 – 10 วัน เพราะจะทำาให้ผลคดงอ

ไม่เป็ นที่ต้องการของตลาด

ความค้๋มค่าของการลงท๋น
_ บวบเหลี่ยม ผลผลิต 4,000 – 4,500 กิโลกรัม : ไร่
ลงทุน 10,000 บาท : ไร่
- บวบงู ผลผลิต 6,000 – 6,500 กิโลกรัม : ไร่
ลงทุน 10,000 บาท : ไร่

บริษัท อภิชญา ฟลอร่า จำากัด 3090 หมู่ 9 ซอยสำาโรงเหนื อ 21 อ.เมือง

จ.สมุทรปราการ 10270
โทร. 0-2759-0372 โทรสาร. 0-2759-0373
- บวบราคากิโลกรัมละ 6 – 7 บาท

บริษัท อภิชญา ฟลอร่า จำากัด 3090 หมู่ 9 ซอยสำาโรงเหนื อ 21 อ.เมือง

จ.สมุทรปราการ 10270
โทร. 0-2759-0372 โทรสาร. 0-2759-0373