7 ARITMA TESS PROBLEMLER

VE AKSAKLIKLARI ZMLEME
7.1

Genel problem tipleri

7.2

Problemlerin nedenleri

7.3

Problemlerin olas etkileri

7.4

Problemleri genel olarak zme

metotlar
7.4.1

Testler

7.4.2

areler

7.4.3

Bakm

7.5

Problem yerleri

7.6

Problemlerin belirlenmesi ve
zm iin genel bir prosedr

7.7

Havalandrma tanklarndaki
problemler
7.7.1

Havalandrma ekipman

7.7.2

Ana problemler:
O konsantrasyonu-KartrmaKpklenme

7-1

7.8

Son ktrme tankndaki problemler

7.8.1

Katlarn ykanmas

7.8.2

amur ykselmesi

7.8.3

amur ylmas

7.8.4

Bulank atksu

7.8.5

ne ulu ve dank yumak

7.8.6

Kllenme

7.8.7

ikin amur

7.8.8

Kpklenme

7-2

7.1

Genel problem tipleri

Genel problem tipleri

Mekanik Elektirik

Hidrolik

Kazalar

Biyolojik

7-3

7.2

Problemlerin nedenleri
Problemlerin nedenleri

Dizayn
naat
Tatminkar
deil

E-M ekipmann
kurulumu
Operasyon
kontrol

Koullar

Giren
atksu
ykleri ve
debi

Deiken

evresel
rn. T Co
Emniyet
nlemleri

Tatminkar
deil
7-4

7.3

Problemlerin olas etkileri

evresel
etkiler

Giren
atksu

AAT

kan
atksu

SpesifikasyonlaraStandartlara
uygun deil

Artan
amur

SpesifikasyonlaraStandartlara
uygun deil

7-5

7.4

Problemleri genel olarak zme

metotlar

Duyularmzla

Testler

Mikroskopla
Lab.da
Analizlerle

areler

Bakm

nleyici
Dzeltici

neri

Btn olas, beklenen problemler iin bir

aksaklklar zme rehberine sahip olun
7-6

7.4.1

Testler
Testler

Mikroskop

Analizler

Duyular
lmler
Grme
rn.
renk

Koklama
rn.
koku

Balca
mikroorganizma
gruplarn
belirle
Filamentlerin
greceli
bolluu

pH

Redoks

O2
Yumak
karakteristikleri
SVI

Duyma
rn.
grlt

Szlen su
karakteristikleri

vs.

7-7

7.4.2

areler
areler

letim
parametrelerini

Kimyasal
ekle

deitir
ayarla

areler iin neriler

1.

2.

arenin
sonucunun ne
olacandan
mmkn
olduunca
emin ol

lk olarak
laboratuvarda
dene

Ters etkileri kontrol et

Bilgi, veri vs. topla

Uzmanlarla veya
deneyimli
kiilerle iletiim kur

7-8

3.

Acele etmeyin!
areyi
deneyin ve
sonular-etkileri
iin bekleyin

Fakat uzun sre beklemeyin

Bir ka gn srebilir

Sonra, bir sonraki

areyi deneyin

Ayn anda birden

fazla areyi
denemeyin

4. Sadece belirtileri
dzeltmeyin
fakat
Problemi zn

Bu

mmkn deilse

Yani, yanl dizayn

7-9

7.4.3

Bakm
Bakm

nleyici

Dzeltici

7-10

7.5

Problem yerleri

Artmann btn aamalarnda

En nemli

Aktif amur prosesinde

Havalandrma

ktrme

ok
nemli

7-11

7.6

Problemlerin belirlenmesi ve
zm iin genel bir prosedr

Prosedr
1. Problemin farknda olun
2. Problemi tam olarak tanmlayn
3. Alternatif zmleri dnn ve en
uygun zm sein
4. En uygun zm uygulayn
5. Sonular analiz edin

7-12

1. Problemin farknda olun

Deien koullar
rn. Bir n artmdan sonra, bir endstri
kanalizasyon sistemine baland.
Ne problem olabilir?
Eilimleri gzlemle
rn. Son 2 haftada BO konsantrasyonu
kan atksuda % 50 artt.
Probleme ne yol at?
Yetersiz emniyet nlemlerinden kaynaklanan
problemler
rn.

Girie yakn bir kaza

na edilen yaplarda veya E-M

ekipmanda oluan problemler
rn.

Havalandrma tankndaki szntlar

7-13

2. Problemin ne olduunu? tam olarak

tanmlayn

Probleme dair bilgi topla

Nerede oluyor?
Ne zaman oluyor?
Belirtileri neler?
Gemite benzer problemler var myd?
Problemi personelinizle ve dier
uzmanlarla tartn (eer gerekiyorsa)
Problemi tanmlayn

7-14

3. Alternatif zmleri dnn ve en uygun

olan sein
Alternatif zmler zerine bilgi topla,
ki bunlar AATnde veya dier
AATlerinde gemite uygulanm olmal
Dier AATlerinin iletmecilerinden
Seminer notlarndan
Konferanslardaki tutanaklardan
Ayrntl kitaplardan
Yeni zmleri dn
Dnme egzersizli toplantlardan
En uygun zm se
Yeni problemler yaratmamal
Pahal olmamal

7-15

4. En uygun zm uygula
zm alanda test et (eer mmknse)
zmn uygulanmas iin bir plan
gelitir.
Hedefin durumu
Personeli ynlendir
(talimatlar ver vs.)
Srekli olarak plann durumunu
izle
(toplantlarla, tartmalarla vs.)
zmleri gelitir, eer gerekirse

5. zmn uygulanmasnn sonularn

analiz et.
zm etkin miydi?
zm yeni problemler
retti mi?

7-16

7.7

Havalandrma tankndaki problemler

7.7.1

Havalandrma ekipman

Havalandrma
ekipman

Gereken
kartrmay
temin et

Gereken O konsantrasyonlarn temin et

O 2,0 mg/lt
O 3,0 mg/lt zaman

O < 2,0 mg/lt zaman

Enerji israf
Kt amur
ktrme
karakteristikleri
Azotlatrclar
daha az aktif
olurlar

7-17

7.7.2

Ana problemler, nedenleri ve areleri

Dk

O konsantrasyonu
Yksek
Kartrma

Yetersiz
ok fazla - kuvvetli

Koyu, beyaz, kpkl

Koyu kahverengi

Ar ykleme 1
Az ykleme

ok kara - yal

Filamentli
m/olar

3
4

ok koyu kahverengi
Hemen hemen siyah

Anaerobik
koullar
Endstriyel
boya veya
mrekkeplerin
varl

Kpklenme

Taze - hafif

Deterjanlarn
varl
Problem yok
Balama safhas
yi iaret
yi operasyon

7-18

Ar ykleme

F/M =

C =

Q . So
X .V

Kg

X .V
.X

Q-Qw, S
Q, So

HT

ST

Or

Qw

7-19

Muhtemel nedenler

Dk X

Dk C

Balang sresi

Yksek Qw

Zehirli maddeler
Xin
oalmas
iin kt
koullar

Yeterli besin yok

Yeterli O yok
Dk T Co

STndan
kayp

Yksek Q

AKM ykanmas
Ykselen amur

Kt ak dalm
7-20

Muhtemel genel areler

1 Balang sresi

Problem yok : Bekle ve

2 Yksek Qw

Qwyi azalt

Kt
koullar

Qw=0

Zehirli maddelerden kan

Besin maddesi ekle
Oni arttr
Saptrclar

4 STndan
kayp

Hidrolik kalb
deitir

Rzgar
ekranlar

Kimyasal ekle

rtler

Toplayc hzn
deitir
Geridngy arttr
amur rtsn
dk tut

5 Yksek Q

Ak dalm dzenle
7-21

Az ykleme

Muhtemel nedenler ve areler

Dk Qw

Qwyi arttr

Filamentlerin varl
Kontrol et
Dier nitler
yoluyla
geridngsnden
kanmak iin
kp uzaklatr
7-22

Anaerobik koullar
Muhtemel nedenler ve areler

1
2

Dk O

Havalandrmay arttr

Havalandrma
ekipmannn
yetersiz
performans

Havalandrma
ekipmann
tamir et, bakmn yap
veya deitir

Yksek X
Konsantrasyonu
Nedeni ile
yksek O2
gereksinimi

X
konsantrasyonunu
azalt

Endstriyel
boya veya
mrekkepler

Onlar giren
atksuda kontrol et

Deterjanlarn
varl

Onlar giren
atksuda kontrol et
Spreyleri kullan
7-23

7.8

Son ktrme tankndaki problemler

7.8.1

Katlarn ykanmas

7.8.2

amur ykselmesi

7.8.3

amur ylmas

7.8.4

Bulank atksu

7.8.5

ne ulu ve dank yumak

7.8.6

Kllenme

7.8.7

ikin amur

7.8.8

Kpklenme

7-24

TESTLER

kelebilirlik

M/olarn ana
gruplarn
belirlemek

Mikroskobik
inceleme

protozoa

rotiferler

Filamentli
bakteri

amur rts

Dierleri

Kark sv
solunum hz

Biyolojik
aktiviteyi
belirtir
7-25

M/olarn F/M ve Cye

gre stnl

Y KME

DAINIK

NE ULU
YUMAK

ROTFERLER

ROTFERLER
SAPLI
SLLLLER

NEMATODLAR
SAPLI
SLLLLER

GRECEL STNLK

ROTFERLER
SERBEST
YZEN
SLLLLER

NEMATODLAR

SERBEST
YZEN
SLLLLER

DK
YKSEK

ROTFERLER

SERBEST
YZEN
SLLLLER

FLAGELLATES

AMPLER

SAPLI
SLLLLER

SAPLI
SLLLLER
SERBEST
YZEN
SLLLLER

SERBEST
YZEN
SLLLLER

KAMILILAR

KAMILILAR

KAMILILAR

KAMILILAR

AMPLER

AMPLER

AMPLER

AMPLER

BS (C)
F/M

YKSEK
DK

7-26

7.8.1

Katlarn ykanmas

ktrme testi

O.K.
Problem yok

Mikroskobik
inceleme

O.K.
Filamentler yok

Problem
ktrme tanknda
meydana geliyor

7-27

Muhtemel nedenler ve dzeltmeler

1 Yksek amur
toplama hz

Kollektr hzn
yavalat

Yetersiz ak alan

Ksa
devre

Scaklktan
dolay
youn akntlar

Rzgardan
dolay yksek
yzey hzlar

Saptrc kullan

Geici rt
kullan

Rzgar
ekranlar kullan

Kt
operasyon

Ekipman
bozulmalar

4 Dk Q
w

Qwyi arttr

Ekipman
tamir et

7-28

7.8.2

Ykselen amur

STnda kontrolsz denitrifikasyon olur

ktrme testi

30 Dak.

1 - 2 saat

v
e
y
a

STnda
1-2 saat sonra
ker denitrifikasyon
amuru kartr
olur

7-29

Muhtemel dzeltmeler

Denitrifikasyon gerekiyor mu?

Hayr
1a

Qwyi arttr

Operasyonu
kontrol et

Evet
Denitrifikasyonu en az
1b
gereken seviyeye indir

Kollektr hzn arttr

STnda Daha az ve C

Qryi arttr

Qyu azalt

yani.

Daha fazla
ST kullan
7-30

7.8.3

amur ylmas
STnda kontrolsz amur septiklii
ktrme testi

30 Dak.

1 - 2 Saat

v
e
y
a

1-2 saat sonra

amuru kartr

Tiksindirici
kokularn
salnm

7-31

Muhtemel dzeltmeler

HTnda
Havalandrmay
arttr

Oni arttr

Cyi azalt

Qryi arttr

Operasyonu
kontrol et

Kollektr
kontrol et

7-32

7.8.4

Bulank Atksu
ktrme testi

v
e
y
a

Hzl kme

30 dak. sonra

Yava kme

Bulank szlen su

Mikroskobik inceleme
MLSS ve geri dnen amuru incele
7-33

Muhtemel nedenler ve dzeltmeler

Protozoa
Var
aktif

stnlk

kme

Neden

are

Amipler

Hzl veya
yava

Zehirler

Zehirleri
uzaklatr

Yava

Ar ykleme
Yksek F/M iin alna
nlemler

ok az
veya
yok

Hzl

Dk F/M
veya
zehirler

Var
aktif

Hzl veya
yava

Kamllar

Az ykleme
iin alnan
nlemlerzehirleri
uzaklatr

Ar
Havalandr_
havalandr_
may azalt
ma

7-34

7.8.5

ne ulu ve dank yumak

ktrme testi

ne ulu yumak

Dank yumak

30 dak. sonra
Hzl

kme

Yava

Granler

amur

Orta
bulank

Szlen su

Temiz

ne ulu

Yumaklar

Hafif kabark
dank
7-35

Muhtemel nedenler ve dzeltmeler

ne ulu
yumak

Dank
yumak

Dk F/M

Yksek F/M

Az ykleme
iin alnan
nlemler

Ar ykleme
iin alnan
nlemler

7-36

7.8.6

Kllenme
ktrme testi

t>30 dak. sonra

Yzeyde kl gibi bir madde

7-37

Muhtemel nedenler ve dzenlemeler

ktrme deneyinde
yzen yumaklar kartr.
Kabarcklar Evet Hayr

Hayr

Kpklenen
Hayr, fakat
yuman iyi Evet Hayr karm sv
kelmesi
ok hzl kelir

amurun
Ykselmesinin
balangc

ok fazla
yal

ok
dk
F/M

Ykselen
amur iin
uygulanan
nlemleri
uygula

Ya
tutucularnn
performansn
gelitir

Az
ykleme
iin alnan
nlemleri
uygula
7-38

7.8.7

ikin amur
ktrme testi
60 dak. sonra

v
e
y
a

ok yava
ktrme
SVI > 200 mg/lt

ok temiz
Szlen su
Bulank
Mikroskopik
inceleme

Filamentleri
belirle

Yaplmaldr
ok az veya hi
filament yok

Durum 1

Bir ok filament
var

Durum 2
7-39

Durum 1 : ok az veya hi filament yok

Yumak yaylm
Szlen su bulank Szlen su temiz
veya
Szlen su temiz
amurlu atksu bulank

Zehirler

F/M Yksek

MLSS Yksek
F/M Dk
amur
ok yal

Qwyi
azalt

Kimyasal
ekle

Cyi azalt
Qwyi arttr
7-40

Durum 2 : Bir ok filament var

Koullar filamentli
mikroorganizmalarn
oalmasna uygun

Filamentlerin
birikimi

Birikme yapsnn
stn gelmesi

7-41

Filamentler

Miktar olarak
belirlenebilir

Tanmlanabilir

Toplam uzunluk
m/mlt

Soru listesi
Boyama testleri
grnm, vs

700

SVI

mL/g

100

105

106

107

108

m/mL

SVI ile filamentlerin toplam

uzunluklar arasndaki iliki
7-42

Filamentlerin belirlenmesi
ORJN
GN

SAAT

FLAMENTL
MKROORGANZALAR
(BASKIN)

AP

FLAMENTLER

UZUNLUK
KOLLARA AYRIL.

DNCELER

< 1 m
1 - 2,5 m
> 200 m
Yanl
Doru

HAREKETLLK

EKL

GAINE
YAPIKANLIK

ok
nadir

HCRELER

KEMER EKLNDE GRNM

diktdrtgen
EKL

oval
disk
deiken

EKLER
(granller)
BOYAMA

GZLENEN GENEL KARAKTERSTKLER (Kontrast faz 500 - 1200x)

GRAM BOYAMA

NEISSER BOYAMA

soufle
dier
Pozitif (mavi)
Negatif (krmz)
Pozitif
Negatif

Slfr oksidasyon testleri

SONU : MKROPLARIN TANIMLANMASI
12347-43

1-2,5 m

Saprospira ap (spirilles)

Tip 1051

Tip 1863

+
+

Tip 1701

Tip 0914

Tip 0961

Tip 0803

bolluk

Tip 0675

GAINE
+

nadir

EKL
diktrtgen

Tip 0581

Tip 021N

Tip 0041

Tip 0092

Thiothrix sp

yanl

HAREKETLLK

Sphaerotilus natans

Nostocoda limicola lll

Nostocoda limicola l

Nocardia ap

Microthrix parvicella

<1 m

Uzunluk 200 m

Haliscomenobacter hydrossis

Beggiatoa ap

+ = pozitif
= bazen pozitif
= karakteristik indeks

FORM

oval

AP

disk

Faz kontrast
500x - 1000x

deike
n

HCRELER

?
dierler
i

LEKE

GRAM

FLAMENT

NEISSER

Filamentlerin tehis edilmesi

TEST

7-44

SLFR
OKSDASYON
TEST

Filamentlerin birikiminin muhtemel sebepleri

Atksu karakteristikleri

Operasyonel parametreler, ana olarak F/M

HTndaki dk O konsantrasyonu

HTndaki ak tipi

7-45

Atksu
karakteristikleri

Birikim iin
uygun
koullar

Besinlerin yokluu
N/BO >%5
En az

P/BO >%1

Thiothriks
021N
0041,0675

Fe/BO >%0,5

Yksek konsantrasyonlu
hidrokarbonlar
(rn. ekerler, alkoller)

Sphaerotilus
Natans
1701

Dk AKM konsantrasyonu
rnek: Tl AATnde

Septik evsel atksu ve slfitler

pH ve BOnda geni
dalgalanmalar [dk pH]

Birikim daha
sk olur
Thiothriks,
021N Beggiatoa

Mantar
7-46

F/M

F/M =

BO
X.V

Tam
Dk F/M +
karml HT

M. Parvicella
Nocardia
H. Hydrossis
021N, 0041,
0675, 0092,
0581, 0961,
0803

O
Dk DO

Shaerotilus Natans
1701
H. hydrossis

7-47

HTndaki ak

Bkz. ayn zamanda

Havalandrma - Blm 2

Tam Karml
[TK]

Piston Ak

Mekanik
havalandrc

C1

Difzrler

C5
C2

C4
C3

C1=C2=C3=C4=C5

BO ykleme
eilimi yok
Birikim iin uygun
koullar

C
C

X
7-48

Filamentlerin byme hz

zgl

Filamentsiz

Filamentli

byme
hz
[saat-1]
A Blgesi

B Blgesi

Besi maddesi [mg/lt]

A Blgesi

Az besi maddesi
yani
Dk F/M

Filamentlerin
oalmas iin
uygun koullar
oluturur

Ana olarak TK reaktrlerde

B Blgesi

ok besi maddesi
yani
ok F/M

Filamentsizlerin
oalmas iin
uygun koullar
oluturur
7-49

Muhtemel areler

Ksa vadeli

Uzun vadeli

Belirtileri
tahlil et

Nedenleri
tahlil et

Ana olarak
Operasyon parametrelerini
deitirerek
Kimyasal ekleyerek
7-50

F/M eilimini arttr

Yksek F/Mli
bir blge veya
tank uygula

ST
K

HT

dare kolu (K)

Bir klorlama tank gibi

HTndaki
ak PAa
deitir

ST

Temas-dengeleme prosesi kullan

7-51

Besin ekle

F/Myi arttr
Havalandrmay
arttr

HTndaki Oni arttr

Septik amuru n havalandrmaya tabi tut

Filamentlerin mekanik olarak yok edilmesi

Geridng

Santrifj
veya
ok yksek
kesikli ve
alkantl
blge
ok ksa vadeli are

Kimyasal kullan

Yumaklatrc ekle

Okside edici maddeler

Cl2

H2O2

O3

7-52

Yumaklatrclar

Genelde

FeSO4

Dozlar

20 - 50 mg/lt

Filamentler

Sphaerotilus Natans
0041
1701
96

7-53

Yeri
=
Klorlamann da
Yaplaca yer

Klorlama

Ksa vadeli

ok iyi karma
amur = Konsantre
Atksu = en az Kloraminler yok

Havalandrclar

Dozlar
Sklk

1 - 10 mg/lt Cl2 her 1000 mg/lt UAKMye

1 - 3 kez/gn

Skl devaml
olarak arttr
7-54

Klorlamann
etkilerini deerlendir

1-3 gn sonra kontrol et

Testler

SVI

Atksuda
bulanklk

Balangta
atksu
bulanktr

Mikroskobik
inceleme

Ar klorlama

Bulank, stl atksu

BO giderimi
7-55

7.8.8

Kpklenme
Havalandrma tanklarnda retilir

Bkz 7.7.2.

Mikroskobik inceleme

Kpn ve atksudaki maddeye

Baskn
filamentler
Nocardia
Microthriks
parvicella
Tip 0675
Tip 0092

En
nemli

likili
filamentler
Thiothtiks
Tip 0041
Tip 021N
Tip 1863
7-56

Mekanizma

Hidrofobik
elementler
rn. Nocardial
hcre duvar

Doal eilim
yzeyde
bulunabilir

Kpklenme iin uygun koullar

Uzun C (rn. uzun havalandrmal sistemler)
Genelde, C>9 gn
Giren atksudaki ya, gres ve septik evsel atksu
amur ileme tesisatlarndan geridndrlen
kpk ve szlen su
(rn. amur depolama, amur koyulatrma)
7-57

areler

Cyi azalt (eer mmknse)

Yan i F/Myi arttr

Birincil artmdaki ktrme

tankndaki ya ve gres
uzaklatrma imkann arttr

Giren atksudaki septik evsel

atksudaki ve ya-gresten
kann

amur ileme tesisatlarndaki

kpn ve pisliin
geridngsnden kann

Havalandrma ve ktrme
tanklarndaki kp geridngsnden
kanmak iin uzaklatrn

QW

7-58

Su spreylerini
kullann

ok nadiren
baarl

Kpk giderici
kimyasal
maddeleri kullan

ok nadiren
baarl

Geridnen
amuru klorla

ok yardmc
olabilir

7-59