REKA CIPTA

DR. JAMIL BIN ABD. BASER

FPTV
016-7019007
jamil@uthm.edu.my
mrJ

REKABENTUK INDUSTRI
Merupakan bidang yang terlibat dalam
penghasilan produk bagi industri. Produk
yang lahir dari industri melalui proses
rekabentuk dan proses pengeluaran.
Bidang rekabentuk indusrti merangkumi
ilmu seni, sains dan teknologi. Asas
kejuruteraan juga ditekankan supaya
produk bukan sahaja mempunyai nilai
estetika malahan semestinya boleh
melakukan fungsi sebenar produk
berkenaan.
mrJ

DEFINISI REKABENTUK
Rekabentuk menurut definisi Kamus Dewan ialah
barang yang pertama kali dicipta dan merupakan
satu ciptaan baru.
Definisi lain adalah seperti berikut:
i. When someone creates something that has never
existed before.
ii. The ability to have clever and original ideas
iii. To make or produce a new or useful thing or idea
for the first time.

mrJ

DEFINISI INOVASI
Remodelling of existing products
(Merekabentuk atau memodelkan kembali
produk yang sedia ada)

mrJ

MATLAMAT (SASARAN)
Kurikulum Rekabentuk bermatlamat untuk
melahirkan pelajar:

Berfikiran kreatif, inovatif dan inventif.

Boleh menyesuaikan diri dengan perubahan dan
perkembangan teknologi semasa.
Menjadi penyumbang kepada pembangunan
teknologi negara melalui penghasilan sesuatu reka
cipta.
mrJ

OBJEKTIF
1. Berfikiran kreatif, inovatif dan inventif.
2. Peka terhadap masalah persekitaran.
3. Boleh mereka cipta sesuatu barangan.
4. Peka terhadap teknologi semasa.
5. Meminati bidang keusahawanan dan
mengamalkan ciri-ciri keusahawanan.
6. Bersikap sabar, tekun, berani, tabah, berdaya
saing dan menyedari keagungan Tuhan.
mrJ

PENEKANAN
1. Pemikiran kreatif, inovatif dan inventif.
2. Menghasilkan sesuatu barangan yang berguna.
3. Kemahiran berfikir dan menjana idea.
4. Pemupukan nilai-nilai murni.
5. Berpusatkan pelajar.
6. Bertumpukan kepada kerja amali.

mrJ

CIRI-CIRI REKACIPTA
EKONOMI
1. Kos
2. Masa

BAHAN
1. Jenis
2. Guna
3. Kesesuaian
4. Ketahanan

mrJ

ELEMEN ASAS

1. Garisan
2. Ruang
3. Bentuk
4. Rupa keselamatan
5. Jalinan
6. Warna
mrJ

ERGONOMIK
1. Saiz
2. Fungsi
3. Pergerakan
4. Imbangan

mrJ

10

KEMAHIRAN

Mengenalpasti pentingnya Reka Cipta melalui

aktiviti-aktiviti berikut :
Memerhati.
Membanding.
Mengkaji / Membincang.
Reka Cipta / Inovasi.

mrJ

11

PENTINGNYA REKABENTUK INDUSTRI

1. Menangani segala masalah kehidupan harian.

2. Memenuhi citarasa / keperluan pengguna.
3. Memenuhi keperluan hidup.
4. Menggalakkan ciptaan baru selaras dengan
perkembangan teknologi.

mrJ

12

NILAI DAN SIKAP

1. Menghargai ciptaan orang lain.
2. Ingin tahu dan perlu.
3. Ingin mencuba.
4. Tekun dan tabah.
5. Teliti dan cermat.
6. Fikiran terbuka.
7. Prihatin.
8. Menyedari keagungan Tuhan.
mrJ

13

BIDANG REKABENTUK
Contoh bidang rekabentuk seperti berikut :

Grafik : berkaitan dengan kerja-kerja seperti

pengiklanan, pembungkusan, dan penerbitan
bahan-bahan bercetak.
Rekabentuk perindustrian : yang dapat
dibahagikan kepada Rekaan Perabot, Rekaan
Produk, dan Rekaan Kenderaan, Tekstil,
Fesyen, Seramik, Barangan Logam Halus dan
sebagainya.
mrJ

14

DEFINISI KREATIVITI
Kreatif ialah yang dapat atau berkemampuan mencipta sesuatu
Kreativiti pula ialah kebolehan mencipta daya kreatif.

Mark Twain : The man with a new idea is a crunk, until the
idea works.
Von Rech : Creative discovery is looking at the something as
everyone else but thinking of something
different.
Walter Lippman : If all think a like, no one is thinking.
Emile Chartier : Nothing is more dangerous than an idea,
when it is the only idea that you have.
mrJ

15

PENEKANAN REKA BENTUK

Penghasilan projek.
b. Berorientasikan teknikal yang berasaskan kemahiran tangan.
c. Melibatkan berbagai bidang mata pelajaran seperti kerja kayu,
logam, elektrik, elektronik, pertanian dan keusahawanan.
d. Melibatkan penggunaan semula bahan terbuang seperti kayu,
logam, tekstil, bahan binaan, tin, komponen elektrik dan
elektronik.
e. Projek untuk memenuhi keperluan dalam konteks sekolah,
rumah, rekreasi, bisnes dan industri.
f. Projek yang dihasilkan harus mempunyai nilai fungsi, harga,
kesenian,estetika dan kegunaan harian.
a.

mrJ

16

Prinsip dan Proses Reka Cipta

Langkah-langkah dalam proses merekacipta

adalah seperti berikut :
PENGENALPASTIAN MASALAH
PENGUMPULAN DATA DAN MAKLUMAT
PERSEMBAHAN DATA DAN MAKLUMAT
HURAIAN DAN RUMUSAN DATA
PENJANAAN IDEA
MEMBANDING DAN MEMBEZA
MENILAI IDEA
MEMILIH IDEA
PEREKAAN PROJEK
mrJ
BAHAN RUJUKAN

17

DOKUMENTASI
PENDOKUMENTASIAN DIBUAT
DI DALAM BUKU IDEA ATAU
MENGIKUT FORMAT TERTENTU.
IA MENGANDUNGI MAKLUMAT
DALAM PROSES MEREKA CIPTA
mrJ

18

MENERANGKAN SITUASI / MENCERITAKAN

PERISTIWA

TEMPAT
MASA
KEADAAN FIZIKAL

SUHU / CUACA
RUANG / SAIZ
BERAT
KELAJUAN

mrJ

19

MENERANGKAN LATAR BELAKANG ORANG

YANG MENGALAMI MASALAH

SAIZ KELUARGA
LOKASI KEDIAMAN
KEWANGAN
JANTINA
KEADAAN KESIHATAN / FIZIKAL
PERINGKAT USIA / KERJAYA

REMAJA / PELAJAR
DEWASA / BERKERJA

mrJ

20

Saya adalah pelajar sekolah yang menggunakan basikal untuk

berulang-alik ke sekolah. Pada suatu hari, sedang saya balik dari
sekolah, hujan turun dengan lebatnya. Saya tidak membawa payung
dan tidak sempat mencari tempat berteduh, seluruh uniform sekolah
saya basah termasuklah kasut saya.
Sampai sahaja di rumah saya terus membasuh kasut sekolah
kerana saya hanya mempunyai sepasang kasut. Malangnya cuaca pada
petang itu mendung dan kasut saya tidak sempat kering.
Pada keesokan harinya, saya menggunakan kasut itu juga
untuk ke sekolah kerana bimbang akan dikenakan tindakan disiplin jika
memakai kasut lain. Kesannya saya tidak dapat menumpukan sepenuh
perhatian terhadap pelajaran kerana kasut saya yang basah
menimbulkan beberapa masalah seperti kaki saya sejuk dan
mengembang serta terasa gatal. Bau kasut yang tidak menyenangkan
juga mengganggu rakan sekelas saya.
Masalah ini sering saya alami apabila hari hujan.
Daripada situasi di atas satu masalah yang saya hadapi ialah
lambat untuk mengeringkan kasut yang basah ketika hari hujan.
mrJ

21

UNTUK MENUNJUKKAN BAHAWA MASALAH

YANG DINYATAKAN BENAR-BENAR WUJUD
DAN MEMERLUKAN PENYELESAIAN.

KAEDAH PENGUMPULAN DATA:

SOAL SELIDIK
TEMU BUAL
PEMERHATIAN
PENGALAMAN SENDIRI / ORANG LAIN
RUJUKAN DARIPADA ARTIKAL DAN JURNAL

mrJ

22

BUTIRAN KAJIAN:

TARIKH
MASA
LOKASI
KEKERAPAN DATA DIKUMPUL
RESPONDEN ATAU SUMBER DATA
PELAJAR HARUS MENYATAKAN LATAR BELAKANG,

KERJAYA DAN BILANGAN RESPONDEN YANG TERLIBAT

mrJ

23

Satu kaji selidik secara rawak telah dijalankan ke atas 25 orang responden yang terdiri
daripada suri rumah di sekitar Taman Universiti, Parit Raja. Kajian ini dijalankan bagi
mengumpul data tentang masalah yang mereka hadapi ketika membersihkan longkang di
sekolah dan di rumah.
Contoh borang soal selidik yang digunakan adalah seperti yang dilampirkan bersama. Soal
selidik ini diedarkan kepada responden pada 1 Jan 2009 dan dikutip semula pada 5 Jan 2009.
Hasil kaji selidik yang dilakukan dapat diringkaskan seperti jadual di bawah:
masalah yang
dinyaatakan

Masalah penat, lenguh, tangan terluka, sakit pinggang dan membazir

masa
SEKOLAH

Alat yang
digunakan

RUMAH SEBUAH

Jumlah
responden

RUMAH TERES

Bil. responden

Bil. responden

Bil. responden

20

28

24

18

Berus sabut

Berus plastik

10

40

10

40

25

Penyapu longkang

Jumlah responden
Peratus

20

mrJ

24

100 %

BORANG SOAL SELIDIK

Tingkatan

Jantina
lelaki

perempuan

Pelajar sesi
pagi
petang
Alamat tempat
tinggal..
Jarak rumah ke sekolah km
Bilangan ahli keluarga yang bersekolah .orang.
Cara ke sekolah

Berjalan kaki

Naik basikal

Naik kereta

Naik bas
Bilangan pasang kasut

1 pasang
2 pasang
Lebih 2 pasang
mrJ

25

DATA DAN MAKLUMAT KEHENDAKLAH

DIHURAIKAN DENGAN TEPAT.

PERATUSAN DAN PECAHAN DATA MENGIKUT FAKTOR

YANG DIKAJI.
PERKAITAN ANTARA FAKTOR.
PENUNJUK KE ARAH KEPERLUAN MENYELESAIKAN
MASALAH.
PERKAITAN ANTARA DAPATAN DENGAN MASALAH
DISAMPAIKAN DALAM BENTUK:

PENULISAN

CARTA BAR / PAI

mrJ

26

BERDASARKAN
HURAIAN
DI
ATAS,
DIDAPATI SEBILANGAN BESAR / SEMUA
RESPONDEN
YANG
TERDIRI
DARI
PELAJAR
SEKOLAH
MENENGAH
KEBANGSAAN
TAMAN
UNIVERSITI
MEMANG MENGHADAPI MASALAH LAMBAT
UNTUK MENGERINGKAN KASUT YANG
BASAH KETIKA HARI HUJAN.

mrJ

27

SEKIAN

TERIMA KASIH

mrJ

28